Tài liệu Luận văn kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty cp xây lắp điện 3.4 nghệ an

lêi më ®Çu Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ diÔn ra liªn tôc ®ßi hái c¸c nhµ qu¶n lý ph¶i cã nh÷ng th«ng tin quan träng, chÝnh x¸c, kÞp thêi ®Ó lùa chän, ®Þnh híng vµ ®a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n vÒ viÖc sö dông vèn, nguyªn vËt liÖu, nh©n c«ng dÓ s¶n xuÊt còng nh tiªu thô s¶n phÈm. V× vËy, h¹ch to¸n kÕ to¸n lµ c«ng cô qu¶n lý s¾c bÐn kh«ng thÓ thiÕu ®îc trong qu¶n lý cña doanh nghiÖp thuéc tÊt c¶ c¸c ngµnh.Trong nÒn kinh tÕ quèc d©n , ngµnh x©y dùng c¬ b¶n ®ãng mét vai trß quan träng vµ lµ bé phËn phôc vô ®¾c lùc cña ®êi sèng kinh tÕ x· héi. Nh»m ®¶m b¶o ®a sím c¸c c«ng tr×nh vµo ho¹t ®éng cã chÊt lîng, gi¸ thµnh h¹ vµ ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao cho nÒn kinh tÕ nãi chung, th× mét trong nh÷ng phÇn cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh lµ viÖc tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Do ®ã, c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trë nªn v« cïng quan träng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt nãi chung vµ c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p nãi riªng muèn ®øng v÷ng vµ ph¸t triÓn trong c¬ chÕ thÞ trêng hiÖn nay. Qua thêi gian thùc tËp t¹i C«ng ty cæ phÇn x©y l¾p ®iÖn 3.4 NghÖ An, nhËn thÊy tÇm quan träng cña vÊn ®Ò nªu trªn, em ®· chän ®Ò tµi: “KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty cæ phÇn x©y l¾p ®iÖn 3.4 NghÖ An “ lµm ®Ò tµi luËn v¨n tèt nghiÖp cña m×nh. Ngoµi lêi më ®Çu vµ kÕt luËn, luËn v¨n ®îc chia thµnh 3 phÇn: PhÇn I : Mét sè vÊn ®Ò lý luËn vÒ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp x©y l¾p. PhÇn II : T×nh h×nh thùc tÕ vÒ tæ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë C«ng ty cæ phÇn x©y l¾p ®iÖn 3.4 NghÖ An PhÇn III : Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîpc hi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c«ng ty cæ phÇn x©y l¾p ®iÖn 3.4 NghÖ An. LuËn v¨n hoµn thµnh víi kÕt qu¶ lao ®éng nghiªm tóc cña em trong qu¸ tr×nh thùc tËp, mµ tríc hÕt lµ sù híng dÉn, chØ b¶o tËn t×nh cña thÇy gi¸o PGS. Lª ThÕ Têng cïng c¸c c¸n bé trong phßng Tµi chÝnh-KÕ to¸n c«ng ty cæ phÇn x©y l¾p ®iÖn 3.4 NghÖ An. Do kh¶ n¨ng kiÕn thøc cßn h¹n chÕ, bµi viÕt cña em kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. Em rÊt mong nhËn ®îc sù gãp ý, bæ sung cña c¸c thÇy co vµ b¹n bÌ ®Ó ®Ò tµi ®îc hoµn chØnh h¬n n÷a vµ cã gi¸ trÞ thiÕt thùc trong thùc tÕ. 1 Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! 2 PhÇn I Mét sè vÊn ®Ò Lý luËn vÒ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp x©y l¾p I. Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÕ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p 1. §Æc ®iÓm cña s¶n xuÊt x©y l¾p vµ nhiÖm vô cña kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp x©y l¾p 1.1. §Æc ®iÓm cña s¶n xuÊt x©y l¾p. S¶n xuÊt x©y l¾p lµ mét ngµnh s¶n xuÊt cã tÝnh chÊt c«ng nghiÖp. Tuy nhiªn, ®ã lµ mét ngµnh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ®Æc biÖt. S¶n phÈm x©y dùng c¬ b¶n còng ®îc tiÕn hµnh s¶n xuÊt mét c¸ch liªn tôc, tõ kh©u th¨m dß, ®iÒu tra kh¶o s¸t ®Õn kh©u thiÕt kÕ thi c«ng vµ quyÕt to¸n c«ng tr×nh khi hoµn thµnh. S¶n xuÊt x©y dùng c¬ b¶n còng cã tÝnh d©y chuyÒn, gi÷a c¸c kh©u cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt cã mèi liªn hÖ chÆt chÏ víi nhau, nÕu mét kh©u ngõng trÖ sÏ ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña c¸c kh©u kh¸c. S¶n xuÊt x©y l¾p cã ®Æc ®iÓm: - S¶n phÈm x©y l¾p mang tÝnh ®¬n chiÕc vµ ®îc s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng nªn chi phÝ bá vµo s¶n xuÊt thi c«ng còng hoµn toµn kh¸c nhau gi÷a c¸c c«ng tr×nh. - S¶n phÈm x©y dùng c¬ b¶n cã gi¸ trÞ lín, khèi lîng c«ng tr×nh lín, thêi gian thi c«ng t¬ng ®èi dµi. - S¶n xuÊt x©y dùng c¬ b¶n, thêng diÔn ra ngoµi trêi, chÞu sù t¸c ®éng trùc tiÕp bëi ®iÒu kiÖn m«i trêng, thiªn nhiªn, thêi tiÕt vµ do ®ã viÖc thi c«ng x©y l¾p ë mét møc ®é nµo ®ã mang tÝnh chÊt thêi vô. - S¶n phÈm x©y dùng c¬ b¶n ®îc sö dông t¹i chç, ®Þa ®iÓm x©y dùng lu«n thay ®æi theo ®Þa bµn thi c«ng, khi hoµn thµnh kh«ng nhËp kho nh c¸c ngµnh s¶n xuÊt vËt t kh¸c. 1.2. . NhiÖm vô kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p Qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ néi dung quan träng hµng ®Çu trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, ®Ó ®¹t ®îc môc tiªu tiÕt kiÖm vµ t¨ng cêng ®îc lîi nhuËn. §Ó phôc vô t«t c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm, kÕ to¸n cÇn thùc hiÖn tè c¸c nhiÖm vô: - X¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh phï hîp víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ cña doanh nghiÖp, tho¶ m·n yªu cÇu 3 qu¶n lý ®Æt ra, vËn dung ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm mét c¸ch khoa häc vµ hîp lý. - Ghi chÐp, tÝnh to¸n, ph¶n ¸nh mét c¸ch chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ, kÞp thêi chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña ho¹t ®éng x©y l¾p, x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ tõng phÇn vµ toµn bé ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. - KiÓm tra chÆt chÏ t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc tiªu hao vµ c¸c dù to¸n chi phÝ nh»m ph¸t hiÖn kÞp thêi c¸c hiÖn tîng l·ng phÝ, sö dông chi phÝ kh«ng ®óng kÕ ho¹ch, sai môc ®Ých. - Tæ chøc tËp hîp, kÕt chuyÓn hoÆc ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt theo ®óng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p vµ c¸c s¶n phÈm kh¸c kÞp thêi, chÝnh x¸c… - VËn dông ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh thÝch hîp ®Ó tÝnh to¸n gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p theo ®óng c¸c kho¶n môc quy ®Þnh vµ kú tÝnh gi¸ thµnh ®· x¸c ®Þnh. - §Þnh kú cung cÊp b¸o c¸o vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cho l·nh ®¹o doanh nghiÖp; tiÕn hµnh ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc chi phÝ, dù to¸n, t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh. 2. Chi phÝ s¶n xuÊt. 2.1.Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp x©y l¾p Trong doanh nghiÖp x©y l¾p, chi phÝ s¶n xuÊt lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ vÒ lao ®éng sèng, lao ®éng vËt ho¸ vµ c¸c chi phÝ cÇn thiÕt kh¸c mµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra ®Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt, thi c«ng trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh. 2.2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp x©y l¾p ViÖc ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt lµ yªu cÇu tÊt yÕu cho c«ng t¸c qu¶n lý còng nh c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p mét c¸ch chÝnh x¸c. Do ®ã, viÖc ph©n lo¹i tuú thuéc vµo yªu cÇu qu¶n lý, ®èi tîng phôc vô, môc ®Ých vµ gi¸c ®é xem xÐt kh¸c nhau mµ ngêi ta lùa chän tiªu thøc ph©n lo¹i thÝch hîp. 2.2.1. Ph©n lo¹i chi phÝ x©y l¾p theo néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ cña chi phÝ Theo tiªu thøc nµy th× toµn bé chi phÝ sÏ bao gåm c¸c yÕu tè sau: - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu - Chi phÝ nh©n c«ng - C¸c kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§ - Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi 4 - Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn ViÖc phËn lo¹i chi phÝ x©y l¾p theo néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ cho ta thÊy ®îc kÕt cÊu, tû träng cña tõng lo¹i chi phÝ mµ doanh nghiÖp ®· chi ra, ®ång thêi lµ c¬ së cho viÖc x©y dùng ®Þnh møc, dù to¸n chi phÝ x©y l¾p, tõ ®ã lËp kÕ ho¹ch vµ theo dâi t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch, dù to¸n chi phÝ trong doanh nghiÖp. 2.2.2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo môc ®Ých, c«ng dông cña chi phÝ Toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú ®îc chia ra lµm c¸c kho¶n môc chi phÝ sau: - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp - Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng - Chi phÝ s¶n xuÊt chung C¸ch ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông phôc vô cho yªu cÇu qu¶n lý chi phÝ theo ®Þnh møc, c«ng t¸c kÕ ho¹ch ho¸, ph©n tÝch vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo kho¶n môc, gi¸m s¸t t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh vµ h¹ gi¸ thµnh. §ång thêi, ®©y còng lµ c¸ch ph©n lo¹i Chi phÝ s¶n xuÊt chñ yÕu ®îc sö dông trong doanh nghiÖp x©y l¾p. Ngoµi hai c¸ch ph©n lo¹i trªn cßn cã ph¬ng ph¸p ph©n lo¹i chi phÝ kh¸c nh: - Ph©n lo¹i theo mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ quy m« ho¹t ®éng - Ph©n lo¹i theo chi phÝ cè ®Þnh, chi phÝ biÕn ®æi 3. Gi¸ thµnh s¶n phÈm 3.1. Kh¸i niÖm Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt bao gåm chi phÝ nguyªn v©t liÖu, chi phÝ nh©n c«ng, chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng, chi phÝ trùc tiÕp kh¸c cho c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hay khèi lîng s¶n xuÊt hoµn thµnh ®Õn giai ®o¹n quy íc ®· hoµn thµnh, nghiÖm thu, bµn giao vµ ®îc chÊp nhËn thanh to¸n. Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ mét trong nhng chØ tiªu chÊt lîng quan träng, v× nã ph¶n ¸nh kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp, lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tµi chÝnh (l·i hay lç) 3.2. C¸c lo¹i gi¸ thµnh trong doanh nghiÖp x©y l¾p 3.2.1. Gi¸ thµnh dù to¸n ( Zdt ) Gi¸ thµnh dù to¸n lµ c«ng t¸c x©y l¾p ®îc x¸c ®Þnh trªn khèi lîng c«ng t¸c x©y l¾p theo khèi lîng thiÕt kÕ ®îc duyÖt, c¸c ®Þnh møc dù to¸n vµ ®¬n gi¸ x©y dùng c¬ b¶n do cÊp cã th¶m quyÒn ban hµnh vµ dùa theo mÆt 5 b»ng gi¸ c¶ trªn thÞ trêng. Nã lµ tiªu thøc chuÈn ®Ó ®¬n vÞ phÊn ®Êu h¹ thÊp ®Þnh møc chi phÝ thùc tÕ, ®ång thêi lµ c¨n cø x©y dùng gi¸ nhËn thÇu. Do ®ã c¨n cø vµo gi¸ trÞ dù to¸n ta cã thÓ x¸c ®Þnh gi¸ thµnh dù to¸n cña tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh nh sau: Gi¸ thµnh dù Gi¸ trÞ dù to¸n cña Lîi nhuËn ®Þnh to¸n cña c«ng = tõng c«ng tr×nh, h¹ng - møc (tÝnh tríc) tr×nh, h¹ng môc môc c«ng tr×nh c«ng tr×nh 3.2.2. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch ( Zkh ) Gi¸ thµnh kª ho¹ch lµ lo¹i gi¸ thµnh ®îc x¸c ®Þnh dùa trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc cña doanh nghiÖp, phï hîp víi ®iÒu kiÖn cô thÓ, trong thêi kú kÕ ho¹ch nhÊt ®Þnh cña doanh nghiÖp. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch ®îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau: Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch = Gi¸ thµnh dù to¸n – Møc h¹ gi¸ thµnh kÕ ho¹ch 3.2.3. Gi¸ thµnh thùc tÕ ( Ztt ) Gi¸ thµnh thùc tÕ lµ lo¹i gi¸ thµnh ®îc tÝnh theo chi phÝ thùc tÕ cña doanh nghiÖp ®· bá ra ®Ó thùc hiÖn c¸c khèi lîng c«ng t¸c x©y l¾p, ®îc x¸c ®Þnh theo sè liÖu thùc tÕ cña kÕ to¸n. 4. Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ hai mÆt biÓu hiÖn cña qu¸ tr×nh thi c«ng l¾p ®Æt, chóng cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau ®ã lµ sù gièng nhau vÒ b¶n chÊt, chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Òu lµ nh÷ng biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña hao phÝ vÒ lao ®éng sèng, lao ®éng vËt ho¸ cïng víi chi phÝ s¶n xuÊt kh¸c mµ doanh nghiÖp ®· thùc tÕ chØ ra trong kú. Tuy vËy gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm còng cã sù kh¸c nhau thÓ hiÖn ë nh÷ng ®iÓm sau : - Chi phÝ s¶n xuÊt ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ mµ doanh nghiÖp ®· chi ra trong mét kú nhÊt ®Þnh ( th¸ng, quý, n¨m ).Cßn gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ giíi h¹n sè chi phÝ s¶n xuÊt liªn quan ®Õn mét c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hay mét khèi lîng c«ng t¸c x©y l¾p hoµn thµnh nhÊt ®Þnh. - Chi phÝ s¶n xuÊt tÝnh toµn bé chi phÝ chi ra trong mét kú, kh«ng ph©n biÖt chi ra ë ®©u vµ lµm viÖc g×. Cßn gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p cã thÓ bao gåm c¶ phÇn chi phÝ ph¸t sinh ë kú tríc vµ phÇn cßn lai ph¸t sinh ë kú sau nhng ®îc ghi chÐp vµo kú nµy. 6 II. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp x©y l¾p. 1. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt 1.1.§èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt §èi tîng ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ ph¹m vi giíi h¹n mµ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt cÇn ®îc tæ chøc tËp hîp theo ®ã. §Ó x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ vµ c«ng dông cña chi phÝ trong s¶n xuÊt Trong s¶n xuÊt x©y l¾p, do ®Æc ®iÓm s¶n phÈm cã tÝnh ®¬n chiÕc nªn ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt thêng lµ theo tõng ®¬n ®Æt hµng hoÆc còng cã thÓ lµ mét h¹ng môc c«ng tr×nh, nhãm h¹ng môc c«ng tr×nh… TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ®óng ®èi tîng cã t¸c dông phôc vô tèt cho viÖc t¨ng cêng qu¶n lý s¶n xuÊt vµ chi phÝ s¶n xuÊt, cho c«ng t¸c h¹ch to¸n kinh tÕ néi bé vµ h¹ch to¸n kinh tÕ toµn doanh nghiÖp, phôc vô cho c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc kÞp thêi, chÝnh x¸c. 1.2. Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt Ph¬ng ph¸p tËp hîp trùc tiÕp: ¸p dông ph¬ng ph¸p nµy ®èi víi nh÷ng chi phÝ trùc tiÕp, liªn quan ®Õn mét ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. KÕ to¸n c¨n cø vµo vµo c¸c chøng tõ gèc vÒ chi phÝ ph¸t sinh ®Ó tËp hîp trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng. Ph¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp: ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông cho trêng hîp chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng kÕ to¸n chi phÝ, kh«ng trùc tiÕp ghi chÐp ban ®Çu cho tõng ®èi tîng. Trong trêng hîp ®ã, ph¶i tËp hîp chung cho nhiÒu ®èi tîng.Sau ®ã lùa chän tiªu thøc ph©n bæ thÝch hîp ®Ó ph©n bæ kho¶n chi phÝ. ViÖc ph©n bæ ®îc tiÕn hµnh theo tr×nh tù sau: - X¸c ®Þnh hÖ sè ph©n bæ Tæng chi phÝ cÇn ph©n bæ HÖ sè ph©n bæ = Tæng tiªu thøc cÇn ph©n bæ - X¸c ®Þnh møc chi phÝ ph©n bæ cho tõng ®èi tîng: Ci = Ti x H Trong ®ã: Ci:chi phÝ ph©n bæ cho tõng ®èi tîng i Ti: tiªu thøc ph©n bæ cho tõng ®èi tîng i H: hÖ sè ph©n bæ 1.2.1. Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n 1.2.2. H¹ch to¸n ban ®Çu: Trong c¸c ®¬n vÞ x©y l¾p, c¸c lo¹i chøng tõ sö dông thêng lµ nh÷ng chøng tõ liªn quan ®Õn c¸c lo¹i chi phÝ ph¸t sinh thuéc vÒ c¸c yÕu tè sau: - VËt t: phiÕu nhËp kho, phiÕu xuÊt kho 7 - TiÒn l¬ng: B¶ng chÊm c«ng, b¶ng thanh to¸n l¬ng... - KhÊu hao TSC§: B¶ng tÝnh vµ b¶ng ph©n bæ khÊu hao TSC§ - TiÒn mÆt; PhiÕu thu, phiÕu chi; tiÒn göi ng©n hµng... 1.2.3. Tµi kho¶n sö dông Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p hµng tån kho kª khai thêng xuyªn a/ KÕ to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp lµ c¸c chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu sö dông trùc tiÕp cho ho¹t ®éng x©y l¾p hoÆc sö dông cho s¶n xuÊt s¶n phÈm, thùc hiÖn dÞch vô, lao vô cña doanh nghiÖp x©y l¾p. * Tµi kho¶n sö dông: TK 621 “ chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp ” TK 621 cã kÕt cÊu nh sau: Bªn nî: TrÞ gi¸ thùc tÕ nguyªn liÖu, vËt liÖu xuÊt dïng trùc tiÕp cho ho¹t ®éng x©y l¾p. Bªn cã: - Tri gi¸ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp sö dông kh«ng hÕt ®îc nhËp l¹i kho - KÕt chuyÓn hoÆc tÝnh ph©n bæ trÞ gi¸ nguyªn liÖu, vËt liÖu thùc tÕ sö dông cho ho¹t ®éng x©u l¾p trong kú vµo TK 154- Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang vµ chi tiÕt cho c¸c ®èi tîng chÞu chi phÝ. TK 621 kh«ng cã sè d cuèi kú. * Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt trùc tiÕp theo phô lôc 01 b/ KÕ to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ c¸c chi phÝ cho lao ®éng trùc tiÕp tham gia vµo qu¸ tr×nh ho¹t ®éng x©y l¾p bao gåm : tiÒn l¬ng chÝnh, c¸c kho¶n phô cÊp l¬ng vµ l¬ng phô cã tÝnh chÊt æn ®Þnh cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt x©y l¾p vµ phôc vô cho s¶n xuÊt x©y l¾p * Tµi kho¶n sö dông : TK622 “ Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ” Bªn nî: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm (x©y l¾p, s¶n xuÊt s¶n phÈm c«ng nghiÖp, cung cÊp dÞch vô) bao gåm : tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng lao ®éng vµ c¸c kho¶n trÝch trªn tiÒn l¬ng theo quy ®Þnh ( Riªng ®èi víi lao ®éng x©y l¾p, kh«ng bao gåm c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng vÒ BHXH, BHYT, KPC§ ) Bªn cã: KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµo bªn nî TK 154chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang. TK 622 kh«ng cã sè d cuèi cïng * Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp theo phô lôc 02 8 c/ KÕ to¸n chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng (CPSDMTC) trong gi¸ thµnh c«ng t¸c x©y l¾p lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ trùc tiÕp ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh sö dông xe, m¸y thi c«ng ®Ó thùc hiÖn khèi lîng x©y l¾p: Chi phÝ vËt liÖu dïng cho m¸y thi c«ng; tiÒn l¬ng chÝnh, l¬ng phô, phô cÊp ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n ®iÒu khiÓn xe, m¸y thi c«ng, chi phÝ khÊu hao xe; chi phÝ dÞch vô mua ngoµi vµ chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn phôc vô cho xe, m¸y thi c«ng. * Tµi kho¶n sö dông: kÕ to¸n sö dông TK 623-“chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng” ®Ó tËp hîp vµ ph©n bæ CPSDMTC phôc vô trùc tiÕp cho ho¹t ®éng x©y l¾p trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p thùc hiÖn thi c«ng c«ng tr×nh theo ph¬ng ph¸p thi c«ng hçn hîp. Trêng hîp doanh nghiÖp doanh nghiÖp thùc hiÖn x©y l¾p c«ng tr×nh hoµn thµnh b»ng m¸y th× kh«ng sö dông TK 623-“Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng” mµ h¹ch to¸n c¸c chi phÝ x©y l¾p trùc tiÕp vµo c¸c TK 621 “Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp”, TK 622 “chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp” ... TK 623 cã 6 TK cÊp hai: + TK 6231- Chi phÝ nh©n c«ng + TK 6232- Chi phÝ vËt liÖu + TK 6233- Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt + TK 6234- Chi phÝ khÊu hao m¸y thi c«ng + TK 6237- Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi + TK 6238- Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn * Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n cô thÓ: - Trêng hîp doanh nghiÖp cã tæ chøc ®éi m¸y thi c«ng riªng vµ cã ph©n cÊp h¹ch to¸n cho ®éi m¸y, cã tæ chøc kÕ to¸n riªng th× toµn bé chi phÝ liªn quan ®Õn ®éi m¸y thi c«ng ®îc tËp hîp trªn c¸c TK 621, 622, 627, cuèi kú tËp hîp vµo TK 154 ®Ó tÝnh gi¸ thµnh ca (giê) m¸y. Sau ®ã: + NÕu doanh nghiÖp thùc hiÖn ph¬ng thøc cung cÊp lao vô lÉn nhau gi÷a c¸c bé phËn th× kÕ to¸n ghi: Nî TK 623 (6238) Cã TK 154 (1543- ®éi m¸y thi c«ng) + NÕu doanh nghiÖp thùc hiÖn theo ph¬ng thøc b¸n lao vô m¸y lÉn nhau gi÷a c¸c bé phËn trong néi bé, kÕ to¸n ghi: Nî TK 623(6238) Nî TK 133(1331): thuÕ GTGT ®îc khÊu trõ Cã TK 333 (33311): ThuÕ vµ c¸c kho¶n ph¶i nép Nhµ níc 9 Cã TK 152, 153, 111, 112, 331… - Trêng hîp doanh nghiÖp kh«ng tæ chøc ®éi thi c«ng riªng hoÆc cã tæ chøc ®éi m¸y thi c«ng nhng kh«ng tæ chøc kÕ to¸n riªng + Chi phÝ liªn quan ®ªn sö dông m¸y thi c«ng ph¸t sinh, kÕ to¸n ghi: Nî TK 623 Nî TK 133 (1331): ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ Cã TK liªn quan : 152, 334, 214, 111, 331... + Cuèi kú, c¨n cø vµo b¶ng ph©n bæ CPSDMTC tÝnh cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, kÕ to¸n ghi: Nî TK 154 (1541- chi tiÕt theo ®èi tîng) Cã TK 623 (chi tiÕt theo ®èi tîng) + Trêng hîp t¹m øng chi phÝ m¸y thi c«ng ®Ó thùc hiÖn gi¸ trÞ kho¸n néi bé (®¬n vÞ nhËn kho¸n h¹ch to¸n phô thuéc), khi quyÕt to¸n kÕ to¸n ghi nhËn CPSDMTC: Nî TK 623 (chi tiÕt theo ®èi tîng) Cã TK 141 (1413- chi tiÕt ®éi x©y l¾p) d/ KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung §Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p, kÕ to¸n sö dông TK 627 “ Chi phÝ s¶n xuÊt chung ” Néi dung kÕt cÊu cña TK 627 Bªn nî: C¸c chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¸t sinh trong kú, bao gåm : l¬ng nh©n viªn qu¶n lý ®éi; tiÒn ¨n gi÷a ca cña nh©n viªn qu¶n lý ®éi, cña c«ng nh©n x©y l¾p, kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§ ®îc tÝnh theo tû lÖ( % ) quy ®Þnh hiÖn hµnh trªn l¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp x©y l¾p, nh©n viªn qu¶n lý ®éi…; khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh dïng chung cho ho¹t ®éng cña ®éi vµ nh÷ng chi phÝ kh¸c liªn quan tíi ho¹t ®éng cña ®éi. Bªn cã: - C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung - KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung vµo bªn nî TK 154- Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang. TK 627 cã 6 tµi kho¶n cÊp 2 ®Ó theo dâi riªng øng néi dung chi phÝ - TK 627.1- Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng - TK 627.2- Chi phÝ vËt liÖu - TK 627.3- Chi phÝ c«ng cô, dông cô - TK 627.4- Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh - TK 627.7- Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi 10 - TK 627.8- Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c * Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung theo phô lôc 03 e/ KÕ to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt toµn doanh nghiÖp C¸c kho¶n chi phÝ NVL trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ m¸y thi c«ng vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung sau khi ®îc tËp hîp sÏ ®îc kÕt chuyÓn sang TK 154 ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp trong kú sÏ ghi: Nî TK 154 Cã TK 621- KÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Cã TK 622- KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Cã TK 623- KÕt chuyÓn chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng Cã TK 627- KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung TK 154 “Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang” ®îc më chi tiÕt theo tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. Trong doanh nghiÖp x©y l¾p cã thÓ më chi tiÕt theo tõng ®éi s¶n xuÊt, tõng c«ng tr×nh hoÆc tõng h¹ng môc c«ng tr×nh 2. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang trong doanh nghiÖp x©y l¾p §Ó phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh, ®Þnh kú (th¸ng, quý, n¨m), doanh nghiÖp tiÕn hµnh kiÓm kª khèi lîng c«ng viÖc ®· hoµn thµnh hay dë dang vµ dïng ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang thÝch hîp. S¶n phÈm dë dang trong doanh nghiÖp x©y l¾p cã thÓ lµ quy tr×nh c«ng nghÖ, ®¬n dÆt hµng...cha hoµn thµnh, cha ®îc chñ ®Çu t nghiÖm thu, bµn giao, thanh to¸n. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang chÝnh lµ tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh chi phÝ x©y l¾p mµ khèi lîng s¶n phÈm dë dang cuèi kú ph¶i g¸nh chÞu. C¨n cø vµo ph¬ng thøc giao nhËn thÇu gi÷a chñ ®Çu t vµ ®¬n vÞ x©y l¾p, cã c¸c ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang nh sau: - Trêng hîp bµn giao thanh to¸n khi c«ng tr×nh hoµn thµnh toµn bé, tæng céng chi phÝ s¶n xuÊt tõ khi khëi c«ng ®Õn thêi ®iÓm x¸c ®Þnh chÝnh lµ chi phÝ s¶n xuÊt dë dang thùc tÕ. - Trêng hîp bµn giao thanh to¸n theo tõng giai ®o¹n hoµn thµnh, s¶n phÈm dë dang lµ c¸c giai ®o¹n x©y l¾p cha hoµn thµnh. X¸c ®Þnh chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú theo ph¬ng ph¸p ph©n bæ chi phÝ thùc tÕ c¨n cø vµo gi¸ dù to¸n vµ møc ®é hoµn thµnh. 11 Chi phÝ thùc tÕ Gi¸ dù to¸n + ph¸t sinh trong Chi phÝ thùc s¶n phÈm kú tÕ KLXL dë = Gi¸ dù to¸n giai ®o¹n * Gi¸ dù to¸n s¶n x©y dùng dë dang cuèi kú XD hoµn thµnh trong + phÈm XD dë dang cuèi kú kú bµn giao dang cuèi kú - Trêng hîp bµn giao thanh to¸n ®Þnh kú khèi lîng hoµn thµnh cña tõng lo¹i c«ng viÖc hoÆc bé phËn kÕt cÊu, x¸c ®Þnh chi phÝ thùc tÕ cña khèi lîng dë dang cuèi kú nh sau: Gi¸ dù to¸n cña tõng Khèi lîng dë §¬n gi¸ Tû lÖ hoµn = * * khèi lîng dë dang dang dù to¸n thµnh 3.TÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p 3.1. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ c¸c lo¹i s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô do doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra vµ cÇn ph¶i tÝnh ®îc tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ. Trong s¶n xuÊt x©y dùng c¬ b¶n, s¶n phÈm cã tÝnh ®¬n chiÕc, ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hoÆc ®¬n ®Æt hµng ®· hoµn thµnh. Nh vËy, thùc chÊt cña viÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ x¸c ®Þnh n¬i ph¸t sinh chi phÝ vµ c¸c ®èi tîng g¸nh chÞu chi phÝ. 3.2. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp x©y l¾p Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ ph¬ng ph¸p sö dông sè liÖu vÒ chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó tÝnh ra tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ thùc tÕ cña s¶n phÈm hoÆc lao vô ®· hoµn thµnh. Tuú theo tõng ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh mµ kÕ to¸n lùa chän ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh cho phï hîp. Trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p thêng ¸p dông c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh sau: 3.2.1. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh trùc tiÕp ( gi¶n ®¬n ) Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông chñ yÕu trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p thuéc lo¹i h×nh s¶n xuÊt ®¬n gi¶n, chu kú s¶n xuÊt ng¾n, mÆt hµng Ýt, khèi lîng lín. - Trêng hîp cuèi kú kh«ng cã s¶n phÈm dë dang hoÆc cã Ýt vµ æn ®Þnh kÕ to¸n kh«ng cÇn x¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú, khi ®ã tæng gi¸ thµnh, gi¸ thµnh s¶n phÈm ®¬n vÞ ®îc x¸c ®Þnh nh sau: Z=C C z = Z Q = Q Chi phÝ thùc tÕ KLXL dë dang ®Çu kú 12 Trong ®ã: Z : Tæng gi¸ thµnh z : Gi¸ thµnh ®¬n vÞ Q : Sè lîng s¶n phÈm hoµn thµnh - Trêng hîp cuèi kú cã nhiÒu s¶n phÈm dë dang vµ kh«ng æn ®Þnh, kÕ to¸n ph¶i tæ chøc ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú theo ph¬ng ph¸p thÝch hîp, khi ®ã tæng gi¸ thµnh ®¬n vÞ ®îc x¸c ®Þnh nh sau: Z = D dk + C – D ck Trong ®ã: D dk, Dck: lµ gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang ®Çu kú vµ cuèi kú 3.2.2.Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®¬n ®Æt hµng Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông thÝch hîp trong trêng hîp doanh nghiÖp nhËn thÇu x©y l¾p theo ®¬n ®Æt hµng. Khi ®ã, ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng ®¬n dÆt hµng. Kú tÝnh gi¸ thµnh chØ ®Æt ra khi ®¬n ®Æt hµng ®· hoµn thµnh toµn bé, luc ®ã tæng chi phÝ chi ra cho ®¬n ®Æt hµng ®ã sÏ lµ tæng gi¸ thµnh. §¬n dÆt hµng nµo cha hoµn thµnh th× chi phÝ s¶n xuÊt chi ra cho tõng ®¬n ®Æt hµng ®ã sÏ lµ gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú. 3.3. KÕ to¸n gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p Trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt x©y l¾p, s¶n phÈm cuèi cïng lµ c¸c c«ng tr×nh x©y dùng vµ ®a vµo sö dông. Do ®ã, h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp x©y l¾p tÝnh ®îc gi¸ thµnh cña s¶n phÈm ®ã. Gi¸ thµnh c¸c h¹ng môc x©y l¾p ®· hoµn thµnh ®îc x¸c ®Þnh phô thuéc vµo ph¬ng thøc thanh to¸n. NÕu viÖc thanh to¸n s¶n phÈm x©y l¾p lµ khi c«ng tr×nh ®îc hoµn thµnh toµn bé th× gi¸ thµnh cña s¶n phÈm x©y l¾p ®îc x¸c ®Þnh b»ng c¸ch:Tæng céng chi phÝ x©y l¾p tõ khi khëi c«ng ®Õn khi hoµn thµnh. Trong trêng hîp nµy khi b¾t ®Çu khëi c«ng x©y dùng c«ng tr×nh, kÕ to¸n cÇn ph¶i tiÕn hµnh lËp phiÕu tÝnh gi¸ thµnh cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, phiÕu nµy ®îc lu tr÷ tõ khi khëi c«ng ®Õn khi c«ng tr×nh ®îc hoµn thµnh vµ ®a vµo sö dông, ®Ó tËp hîp chi phÝ cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh c«ng tr×nh. NÕu ph¬ng thøc thanh to¸n theo ®iÓm dõng kü thuËt hîp lý, cã x¸c ®Þnh ®¬c gi¸ dù to¸n th× ngoµi viÖc tÝnh gi¸ thµnh cho c«ng tr×nh hoµn thµnh, cuèi mçi th¸ng kÕ to¸n ph¶i tÝnh gi¸ thµnh cña c¸c giai ®o¹n c«ng viÖc ®· hoµn thµnh bµn giao trong kú ¸p dông theo c«ng thøc sau: 13 Gi¸ thµnh cña KLXL ®· hoµn thµnh bµn giao = Chi phÝ XLDD ®Çu kú + Chi phÝ XL Chi phÝ XLDD PS trong kú cuèi kú KÕ to¸n tiÕn hµnh ghi sæ: Nî TK 632 (nÕu khèi lîng c«ng tr×nh ®· hoµn thµnh) Cã TK 154 (Gi¸ thµnh thùc tÕ KLXL) Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p ®îc kh¸i qu¸t theo phô lôc 04 3. HÖ thèng sæ kÕ to¸n sö dông ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë doanh nghiÖp x©y l¾p Tuú thuéc vµo h×nh thøc kÕ to¸n doanh nghiÖp ¸p dông mµ c¸c nghiÖp vô liªn quan ®Õn kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc ph¶n ¸nh ë c¸c sæ kÕ to¸n phï hîp. Sæ kÕ to¸n ¸p dông gåm: - H×nh thøc kÕ to¸n “ Chøng tõ ghi sæ ”, sæ kÕ to¸n tæng hîp gåm sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi sæ vµ sæ c¸i TK 621, TK 622, TK 623, TK 627, TK 154 ( TK 632 ), c¸c b¶ng kª vµ b¶ng ph©n bæ. - H×nh thøc “ NhËt ký chung ” gåm cã sæ nhËt ký chung, sæ c¸i, sæ tæng hîp, sæ chi tiÕt c¸c TK 621, TK 622, TK 623, TK 627, TK 154 ( TK 632 ). 14 PhÇn II T×nh h×nh thùc tÕ vÒ tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c«ng ty cæ phÇn x©y l¾p ®iÖn 3.4 NghÖ An. I. Kh¸i qu¸t chung vÒ c«ng ty cæ phÇn x©y l¾p ®iÖn 3.4 NghÖ An 1.Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty cæ phÇn x©y l¾p ®iÖn 3.4 NghÖ An. C¨n cø vµo quyÕt ®Þnh sè 121/2003/Q§ - BCN ngµy 11/7/2003 cña Bé trëng Bé c«ng nghiÖp vÒ viÖc chuyÓn XÝ nghiÖp c¬ ®iÖn thuéc C«ng ty x©y l¾p ®iÖn 3 thµnh C«ng ty cæ phÇn x©y l¾p ®iÖn 3.4. C«ng ty lµ mét ®¬n vÞ kinh doanh cã t c¸ch ph¸p nh©n tríc Nhµ níc, thùc hiÖn h¹ch to¸n ®éc lËp, cã con dÊu riªng, ®îc më tµi kho¶n t¹i ng©n hµng theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt, díi sù qu¶n lý cña ñy ban nh©n d©n tØnh NghÖ An.Sau khi cæ phÇn ho¸ c«ng ty ®· më réng quy m«, n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt, ®a d¹ng ho¸ c¸c lÜnh vùc kinh doanh, bíc ®Çu ®· cã nh÷ng thµnh c«ng nhÊt ®Þnh høa hÑn mét thêi k× ph¸t triÓn míi cho c«ng ty. . Tªn hîp ph¸p cña c«ng ty: Tªn tiÕng viÖt : C«ng ty cæ phÇn x©y l¾p ®iÖn 3.4 Tªn tiÕng Anh : Power contruction joint-stock company 3.4 Trô së chÝnh : 197 NguyÔn Trêng Té - TP Vinh - NghÖ An. C«ng ty cã chøc n¨ng vµ nhiÖm vô chñ yÕu sau: X©y l¾p c¸c c«ng tr×nh, nguån ®iÖn, hÖ thèng líi ®iÖn vµ tr¹m ®iÖn; ThiÕt kÕ, chÕ t¹o kÕt cÊu thÐp, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ vµ s¶n phÈm bª t«ng; S¶n xuÊt phô kiÖn ®iÖn, s¶n xuÊt, kinh doanh c¸c chñng lo¹i vËt liÖu x©y dùng. 15 2. §Æc ®iÓm quy tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm x©y l¾p cña c«ng ty. KiÓm tra vËt liÖu Trén v÷a B¶o dìng hoµn thiÖn Quay cét HÊp sÊy II. §Æc ®iÓm tæ chøc bé m¸y ho¹t ®éng cña c«ng ty 1. §Æc ®iÓm bé m¸y tæ chøc qu¶n lý cña c«ng ty. C«ng ty lµ Doanh nghiÖp cæ phÇn, vèn Nhµ níc chiÕm 58,5% nªn bé m¸y qu¶n lý còng cã nh÷ng kh¸c biÖt so víi Doanh nghiÖp Nhµ níc. Bé m¸y qu¶n lý do §¹i héi cæ ®«ng bÇu ra gåm Héi ®ång qu¶n trÞ, Ban kiÓm so¸t. Héi ®ång qu¶n trÞ bÇu Chñ tÞch vµ c¸c uû viªn, bæ nhiÖm gi¸m ®èc ®iÒu hµnh, c¸c phã gi¸m ®èc, kÕ to¸n trëng vµ c¸c trëng, phã phßng ban nghiÖp vô. Víi m« h×nh vÒ c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý theo kiÓu trùc tuyÕn th× tõng phßng ban cña c«ng ty cã chøc n¨ng, nhiÖm vô sau: - §¹i héi cæ ®«ng: Cã toµn quyÒn quyÕt ®Þnh mäi vÊn ®Ò liªn quan ®Õn quyÒn lîi cña c«ng ty theo luËt doanh nghiÖp. - Héi ®ång qu¶n trÞ: Cã toµn quyÒn nh©n danh C«ng ty ®Ó quyÕt ®Þnh mäi vÊn ®Ò liªn quan ®Õn môc ®Ých, quyÒn lîi cña c«ng ty, trõ nh÷ng vÊn ®Ò thuéc thÈm quyÒn cña §¹i héi cæ ®«ng. - Ban kiÓm so¸t: Do ®¹i héi cæ ®«ng bÇu ra cã nhiÖm vô kiÓm tra tÝnh trung thùc, hîp lý, hîp ph¸p trong viÖc qu¶n lý ®iÒu hµnh ho¹t ®éng kinh doanh cña C«ng ty, thêng xuyªn th«ng b¸o víi héi ®ång qu¶n trÞ vÒ kÕt qu¶ ho¹t ®éng, tham kh¶o ý kiÕn cña Héi ®ång qu¶n trÞ tríc khi tr×nh b¸o c¸o, kÕt luËn vµ kiÕn nghÞ lªn §¹i héi ®ång cæ ®«ng. - Gi¸m ®èc c«ng ty: Do Chñ tÞch héi ®ång qu¶n trÞ tuyÓn chän vµ b·i nhiÖm. Gi¸m ®èc cã tr¸ch nhiÖm ®iÒu hµnh mäi ho¹t ®éng s¶n xu¸t kinh doanh cña c«ng ty, ®ång thêi còng lµ ®¹i diÖn cho quyÒn lîi cña toµn bé c¸n bé c«ng nh©n viªn toµn c«ng ty. Gióp viÖc cho gi¸m ®èc lµ 2 phã gi¸m ®èc vµ c¸c phßng ban. - Phßng Tµi chÝnh kÕ to¸n: Lµm nhiÖm vô qu¶n lý tµi chÝnh vµ tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n.Ghi chÐp vµ thu thËp sè liÖu, trªn c¬ së ®ã, cung cÊp th«ng tin kinh tÕ kÞp thêi, chÝnh x¸c, gióp Ban gi¸m ®èc ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ ®îc t×nh h×nh s¶n xuÊt, tÝnh to¸n hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña ®¬n vÞ. - Phßng tæ chøc lao ®éng- hµnh chÝnh: Lµm nhiÖm vô qu¶n lý toµn bé nh©n sù trong c«ng ty, theo dâi c¸c chÕ ®é tiÒn l¬ng, thëng, thùc hiÖn 16 c«ng t¸c xÐt duyÖt, khen thëng, kû luËt trong c«ng ty, c«ng t¸c hµnh chÝnh v¨n th. - Phßng kinh tÕ- kÕ ho¹ch: X©y dùng c¸c kÕ ho¹ch ng¾n h¹n vµ dµi h¹n.Phèi hîp víi c¸c phßng ban ph©n tÝch t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty. - Phßng kü thuËt thi c«ng- vËt t: ChÞu sù ®iÒu hµnh cña gi¸m ®èc, chÞu tr¸ch nhiÖm tríc gi¸m ®èc vÒ viÖc mua thiÕt bÞ, vËt t phôc vô s¶n xuÊt, phô tr¸ch c«ng t¸c kü thuËt thi c«ng cña c«ng ty. - C¸c ®éi x©y l¾p ®Òu ®îc giao nhiÖm vô nh nhau, x©y dùng c¸c c«ng tr×nh §Z vµ tr¹m ®iÖn - Xëng BTLT vµ nhµ m¸y kÕt cÊu thÐp lµm nhiÖm vô s¶n xuÊt ra nh÷ng cét bª t«ng vµ nh÷ng cét thÐp ®a vµo sö dông cho c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh. - C¸c tæ s¶n xuÊt 1,2,3: lµ nh÷ng ph©n nh¸nh nhá theo sù chØ ®¹o cña cÊp trªn víi c¸c s¶n phÈm s¶n xuÊt vµ c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh. 2. §Æc ®iÓm tæ chøc c«ng t¸c kª to¸n t¹i c«ng ty cæ phÇn x©y l¾p ®iÖn 3.4 NghÖ An. 2.1. §Æc ®iÓm tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n cña c«ng ty. Do ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt, tæ chøc qu¶n lý, c«ng ty cæ phÇn x©y l¾p ®iÖn 3.4 NghÖ An tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n theo h×nh thøc tËp trung. Víi viÖc ¸p dông h×nh thøc nµy toµn bé c«ng t¸c kÕ to¸n trong c«ng ty tËp trung t¹i phßng kÕ to¸n. Phßng kÕ to¸n cña c«ng ty cã nhiÖm vô h¹ch to¸n c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh kinh doanh, thùc hiÖn tæng hîp sè liÖu, lËp b¸o c¸o kÕ to¸n cho c«ng ty. Phßng kÕ to¸n gåm cã 6 ngêi, ®øng ®Çu lµ kÕ to¸n trëng vµ 5 kÕ to¸n viªn. S¬ ®å tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n cña c«ng ty KÕ to¸n trëng KÕ to¸n tæng hîp, TSC§, Thñ quü KÕ to¸n thanh to¸n, C«ng nî KÕ to¸n vËt t KÕ to¸n ng©n hµng,T huÕ KÕ to¸n chi phÝ vµ gi¸ thµnh 17 - KÕ to¸n trëng: Lµ ngêi chÞu tr¸ch nhiÖm toµn diÖn vÒ c«ng t¸c tµi chÝnh - kÕ to¸n toµn c«ng ty tríc Gi¸m ®èc c«ng ty, nhµ níc, ph¸p luËt, ®iÒu hµnh c«ng t¸c thu chi tríc khi tr×nh lªn gi¸m ®èc.Tham gia x©y dùng, kiÓm tra, ®«n ®èc viÖc thùc hiÖn c¸c quy chÕ qu¶n lý tµi chÝnh cña c«ng ty. - KÕ to¸n tæng hîp kiªm Thñ quü: Lµm chi tiÕt tÊt c¶ c¸c phÇn hµnh vèn b»ng tiÒn, vËt t, tµi s¶n cè ®Þnh.Thñ quü lµ ngêi chÞu sù ®iÒu hµnh cña kÕ to¸n trëng lµm nhiÖm vô qu¶n lý tiÒn t¹i c«ng ty. - KÕ to¸n thanh to¸n kiªm c«ng nî: tËp hîp kiÓm tra, ®èi chiÕu vµ thùc hiÖn c¸c chøng tõ ph¸t sinh, më sæ theo dâi c¸c nghiÖp vô kinh tÕ t¹i ®¬n vÞ. KÕ to¸n c«ng nî theo dâi c¸c kho¶n ph¶i thu, ph¶i tr¶ cña c«ng ty. - KÕ to¸n ng©n hµng kiªm ThuÕ: Khi nhËn ®îc chøng tõ ng©n hµng göi ®Õn, kÕ to¸n ph¶i ®èi chiÕu chøng tõ ®Ýnh kÌm th«ng b¸o cña ng©n hµng, ®èi chiÕu, x¸c ®Þnh vµ xö lý kÞp thêi c¸c kho¶n chªnh lÖch nÕu cã.§ång thêi theo dâi c¸c kho¶n thu chi b»ng tiÒn göi ng©n hµng; thanh to¸n c¸c kho¶n vay b»ng tiÒn göi ng©n hµng. KÕ to¸n ThuÕ theo dâi mét c¸ch chi tiÕt vÒ c¸c kho¶n thuÕ, phÝ, lÖ phÝ cña c«ng ty ph¸t sinh trong kú vµ t×nh h×nh thùc hiÖn nghÜa vô víi Nhµ níc. - KÕ to¸n vËt t: ChÞu sù ®iÒu hµnh cña kÕ to¸n trëng lµm nhiÖm vô thùc hiÖn c¸c bíc c«ng viÖc h¹ch to¸n nhËp xuÊt vËt t. - KÕ to¸n chi phÝ vµ gi¸ thµnh: Cã nhiÖm vô tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. LËp b¸o c¸o kÕ to¸n ®Þnh kú, lËp b¸o c¸o c©n ®èi kÕ to¸n, b¸o c¸o kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh vµ thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh cña c«ng ty vµo cuèi mçi Quý, vµo cuèi mçi n¨m. Bé m¸y kÕ to¸n cña c«ng ty gän nhÑ, phï hîp víi ®Æc ®iÓm, t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty.Tuy nhiªn, viÖc mét nh©n viªn kÕ to¸n kiªm nhiÖm thñ quü lµ kh«ng ®óng luËt kÕ to¸n. 2.2. §Æc ®iÓm tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n t¹i c«ng ty. - HÖ thèng tµi kho¶n kÕ to¸n ¸p dông t¹i c«ng ty: Lµ mét doanh nghiÖp X©y l¾p nªn c«ng ty ¸p dông chÕ ®é kÕ to¸n theo quyÕt ®Þnh sè1864/1998/Q§/BTC ngµy 16/12/1998 cña Bé trëng Bé tµi chÝnh. - H×nh thøc sæ kÕ to¸n ¸p dông: C«ng ty ¸p dông sæ h×nh thøc kÕ to¸n "NhËt ký chøng tõ". Tr×nh tù ghi sæ kÕ to¸n ®îc thÓ hiÖn qua s¬ ®å sau: (xem phô lôc sè 05) - Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho: Ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn - Ph¬ng ph¸p tÝnh thuÕ GTGT: Theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ 18 - §ång tiÒn h¹ch to¸n: ViÖt Nam ®ång - Niªn ®é kÕ to¸n: B¾t ®Çu tõ ngµy 01/01 vµ kÕt thóc vµo ngµy 30/12 hµng n¨m. - Kú b¸o c¸o: Theo quý - HÖ thèng b¸o c¸o tµi chÝnh cña C«ng ty hiÖn nay bao gåm: + B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n theo MÉu sè B01-DN + B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh theo MÉu sè B02-DN + Lu chuyÓn tiÒn tÖ theo MÉu sè B03-DN + Thuyªt minh b¸o c¸o tµi chÝnh theo MÉu sè B09-DN 3. KÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty. Sau khi so s¸nh c¸c chØ tiªu thÓ hiÖn qua b¶ng chØ tiªu n¨m 2004 ®Òu t¨ng so víi n¨m 2003 víi tû lÖ kh¸ cao chøng tá C«ng ty cã sù t¨ng trëng. Tæng doanh thu n¨m 2004 so víi n¨m 2003 t¨ng 30.797.537 tû ®ång (t¬ng ®¬ng víi 42,2 %), ®iÒu ®ã ph¶n ¸nh ®óng t×nh h×nh kinh doanh thùc tÕ cña c«ng ty lóc nµy.Gi¸ vèn hµng b¸n t¨ng còng rÊt cao n¨m 2004 so víi n¨m 2003 t¨ng 42,9%, tèc ®é t¨ng cao h¬n doanh thu, nãi lªn gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña c«ng ty cßn cao, cha h¹ ®îc. Bªn c¹nh ®ã chi phÝ QLDN n¨m 2004 t¨ng so víi n¨m 2003 lµ 214.740 triÖu ®ång (8,9%), tèc ®é t¨ng chËm h¬n doanh thu, ®iÒu ®ã chøng tá C«ng ty ®· tiÕt kiÖm chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. Lîi nhuËn tríc thuÕ vµ sau thuÕ ®Òu t¨ng, cô thÓ lµ n¨m 2004 lîi nhuËn tríc thuÕ t¨ng 723.997 triÖu ®ång(38,6%) so víi n¨m 2003 cho thÊy lîi Ých trong viÖc t¨ng quy m« s¶n xuÊt vµ n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm. Nh vËy, bªn c¹nh tæng doanh thu t¨ng ®¸ng kÓ c«ng ty cÇn chó träng nhiÒu ®Õn viÖc tiÕt kiÖm chi phÝ vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, ®Ó c«ng ty cã thÓ t¹o ®îc uy tÝn trªn thÞ trêng. III. Thùc tr¹ng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p ë c«ng ty cæ phÇn x©y l¾p ®iÖn 3.4 NghÖ An. 1. §èi tîng vµ ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ë C«ng ty 1.1. §èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. X¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ lµ kh©u ®Çu tiªn ®Æc biÖt quan träng trong toµn bé c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. ë c«ng ty cæ phÇn x©y l¾p ®iÖn 3.4, s¶n phÈm chñ yÕu lµ c¸c c«ng tr×nh d©n dông, c¸c s¶n phÈm x©y l¾p phôc vô cho c¸c c«ng tr×nh, mçi c«ng tr×nh ®îc giao cho ®éi x©y l¾p thi c«ng. XuÊt ph¸t tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm ®ã vµ theo yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý, c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, c«ng ty x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi 19 phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt cét ®iÖn bª t«ng ly t©m phôc vô cho c¸c c«ng tr×nh x©y l¾p. 1.2. Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ë c«ng ty Do tÝnh chÊt ph¸t sinh thêng xuyªn cña c¸c yÕu tè chi phÝ s¶n xuÊt ®ßi hái ph¶i kiÓm tra chÆt chÏ nªn c«ng ty h¹ch to¸n tæng hîp theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn c¸c kho¶n môc sau: - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp - Chi phÝ s¶n xuÊt chung 2. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ë c«ng ty cæ phÇn x©y l¾p ®iÖn 3.4 NghÖ An. 2.1. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. §Ó cÊu thµnh mét s¶n phÈm, nguyªn vËt liÖu ®ãng vai trß quan träng trong c¸c yÕu tè ®Çu vµo, chi phÝ cho nguyªn vËt liÖu lµ bé phËn chiÕm tû träng lín nhÊt trong gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. Do ®ãviÖc yªu cÇu qu¶n lý chÆt chÏ, viÖc tiÕt kiÖm nguyªn vËt liÖu lµ mét yªu cÇu hÕt søc cÇn thiÕt trong c«ng t¸c qu¶n lý nh»m h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. T¹i c«ng ty cæ phÇn x©y l¾p ®iÖn 3.4 NghÖ An, chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp bao gåm: Chi phÝ nguyªn liÖu chÝnh: Xim¨ng, s¾t thÐp, ®¸, c¸t.... Chi phÝ vËt liÖu phô: d©y buéc... Chi phÝ vËt liÖu kÕt cÊu: Thanh däc, tÊm tiÕp ®Þa, khung... Chi phÝ vËt liÖu kh¸c. HiÖn nay, kÕ to¸n c«ng ty tæng hîp nguyªn vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn. Nguyªn vËt liÖu ®îc ph¶n ¸nh theo gi¸ thùc tÕ ®Ých danh vµ sö dông TK 621 “ Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp ” ®Ó theo dâi chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. C«ng t¸c kÕ to¸n kho¶n môc chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp ë C«ng ty ®îc tiÕn hµnh nh sau: C¨n cø vµo dù to¸n gia c«ng s¶n phÈm ®Ó tÝnh nhu cÇu nguyªn vËt liÖu, c¸c tæ s¶n xuÊt sÏ lËp phiÕu yªu cÇu vËt liÖu göi vÒ C«ng ty ®Ó xin mua vËt t. Khi mua vËt t vÒ xëng sÏ lËp phiÕu nhËp vËt t ( phiÕu nhËp ®· ®îc thñ kho ký x¸c nhËn vÒ sè lîng, chÊt lîng ) ®îc kÌm theo ho¸ ®¬n mua hµng göi vÒ phßng kÕ to¸n C«ng ty ®Ó h¹ch to¸n. VÝ dô cã ho¸ ®¬n GTGT sè 95428 ngµy 31/12/2004 Mua xi m¨ng 30 tÊn x 700.000 ®ång = 21.000.000 ®ång ThuÕ GTGT 10% = 2.100.000 ®ång 20