LỜI MỞ ĐẦU
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng c¹nh tranh gay g¾t nh hiÖn nay, ®Êt níc ta ®ang trªn
con ®êng ®æi míi tõ nÒn kinh tÕ bao cÊp chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã sù qu¶n
lý vÜ m« cña nhµ níc theo ®Þnh híng XHCN. §Ó qu¶n lý qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh
cÇn ph¶i sö dông hµng lo¹t c¸c c«ng cô kh¸c nhau.V× vËy, kÕ to¸n víi t c¸ch lµ c«ng cô
qu¶n lý chñ chèt, ngµy cµng ®îc khai th¸c tèi ®a søc m¹nh vµ sù linh ho¹t cña nã
nh»m ®iÒu chØnh, kiÓm so¸t sù vËn hµnh cña nÒn kinh tÕ phong phó ®a chiÒu.
§i ®«i víi sù ®æi míi cña hÖ thèng kÕ to¸n, mét trong nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh
tíi sù thµnh ®¹t cña mét doanh nghiÖp lµ th«ng tin. Th«ng tin phôc vô cho qu¶n lý s¶n
xuÊt kinh doanh cña mét doanh nghiÖp bao gåm c¸c th«ng tin tõ bªn ngoµi nh: cung
cÇu, gi¸ c¶ thÞ trêng...Mét mÆt kh«ng thÓ thiÕu ®îc lµ c¸c th«ng tin vÒ chÝnh néi bé
doanh nghiÖp, ®Æc biÖt lµ th«ng tin vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Qua c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm kÕt hîp víi
viÖc cung cÊp ®Çy ®ñ, kÞp thêi, chÝnh x¸c c¸c th«ng tin vÒ phÝ tæn s¶n xuÊt vµ kÕt qu¶
cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cã thÓ gióp cho c¸c chñ doanh nghiÖp thÊy ®îc c¸c yÕu tè bÊt
hîp lý trong chi phÝ s¶n xuÊt. Tõ ®ã, c¸c doanh nghiÖp sÏ cã nh÷ng biÖn ph¸p thÝch
hîp nh»m tiÕt kiÖm vÒ chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ n©ng cao lîi nhuËn. MÆt kh¸c,
th«ng tin vÒ chi phÝ cßn gióp cho doanh nghiÖp cã thÓ x¸c ®Þnh ®îc gi¸ thµnh hîp lý
nh»m tËn dông kh¶ n¨ng s¶n xuÊt ®Ó ®¹t ®îc lîi nhuËn cao nhÊt.
Tõ thùc tÕ trªn, qua thêi gian thùc tËp t¹i C«ng ty c¬ khÝ, x©y dùng vµ l¾p m¸y
®iÖn níc; víi kiÕn thøc cña m×nh cïng víi sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña phßng tµi chÝnh kÕ
to¸n vµ thÇy gi¸o híng dÉn lµ TrÇn Quý Liªn , em ®· m¹nh d¹n nghiªn cøu ®Ò tµi: “
KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty c¬ khÝ
x©y dùng vµ l¾p m¸y ®iÖn níc” cho chuyªn ®Ò tèt nghiÖp cña m×nh.
Néi dung chuyªn ®Ò ngoµi lêi nãi ®Çu vµ kÕt luËn, gåm 3 phÇn chÝnh sau:
Ch¬ng I: Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
Ch¬ng II: Thùc tÕ c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm t¹i C«ng ty c¬ khÝ x©y dùng vµ l¾p m¸y ®IÖn níc.
Ch¬ng III: Ph¬ng híng nh»m c¶i tiÕn vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi
phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty c¬ khÝ x©y dùng vµ l¾p m¸y ®iÖn n íc.
Ch¬ng I
Lý LUËN CHUNG VÒ KÕ TO¸N TËP HîP CHI PHÝ S¶N XUÊT Vµ
TÝNH GI¸ THµNH S¶N PHÈM trong c¸c doanh nghiÖp s¶n
xuÊt
I. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
1. Kh¸i niÖm vµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt:
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
1.1. Kh¸i niÖm:
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh
nghiÖp lµ thùc hiÖn s¶n xuÊt ra s¶n phÈm theo yªu cÇu cña thÞ trêng nh»m thu ®îc lîi
nhuËn. Ngoµi ho¹t ®éng s¶n xuÊt tiªu thô, c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt cßn tiÕn hµnh
c¸c ho¹t ®éng kh¸c nh: thùc hiÖn cung cÊp mét sè lo¹i lao vô, dÞch vô, ho¹t ®éng ®Çu t
tµi chÝnh... §Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp s¶n
xuÊt thêng xuyªn ph¶i bá ra c¸c kho¶n chi phÝ dÞch vô mua ngoµi vµ c¸c chi phÝ b»ng
tiÒn kh¸c. C¸c chi phÝ mµ doanh nghiÖp chi ra cã thÓ trong suèt qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, kinh
doanh. §Ó cã thÓ biÕt ®îc sè chi phÝ mµ doanh nghiÖp ®· chi ra trong tõng kú ho¹t
®éng lµ bao nhiªu, nh»m tæng hîp, tÝnh to¸n c¸c chi phÝ chi ra, cuèi cïng ®Òu ®îc biÓu
hiÖn b»ng thíc ®o tiÒn tÖ vµ gäi lµ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh.
Nh vËy, t¹i c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh lµ toµn bé
hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ ®· chi ra ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n
xuÊt kinh doanh trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh ®îc biÓu hiÖn b»ng tiÒn .
1.2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh (CPSXKD):
Trong thùc tÕ, chi phÝ bao gåm nhiÒu lo¹i kh¸c nhau víi néi dung kinh tÕ kh¸c
nhau. V× vËy, ®Ó qu¶n lý vµ kiÓm tra chÆt chÏ viÖc thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc chi phÝ, tÝnh
to¸n ®îc hiÖu qu¶, tiÕt kiÖm chi phÝ tõng bé phËn s¶n xuÊt vµ toµn doanh nghiÖp cÇn
ph¶i tiÕn hµnh ph©n lo¹i CPSXKD, tuú theo yªu cÇu cña c«ng t¸c h¹ch to¸n vµ qu¶n lý.
Ta cã thÓ cã nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i kh¸c nhau, mçi c¸ch ph©n lo¹i cã t¸c dông kh¸c
nhau, nh»m ®¸p øng nhu cÇu th«ng tin cho c«ng t¸c qu¶n lý doanh nghiÖp. Sau ®©y lµ
5 c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ thêng sö dông:
1.2.1. Ph©n lo¹i CPSXKD theo néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ cña chi phÝ:
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, c¨n cø vµo tÝnh chÊt , néi dung kinh tÕ cña chi phÝ
s¶n xuÊt ®Ó s¾p xÕp nh÷ng chi phÝ cã chung tÝnh chÊt kinh tÕ vµo mét yÕu tè. Kh«ng
ph©n biÖt chi phÝ ®ã ph¸t sinh ë ®©u vµ dïng vµo môc ®Ých g×.Toµn bé CPSXKD cña
doanh nghiÖp ®îc chia thµnh c¸c yÕu tè sau:
- Chi phÝ nguyªn liÖu vËt liÖu : Bao gåm toµn bé chi phÝ vÒ c¸c lo¹i ®èi tîng lao ®éng lµ
nguyªn vËt liÖu chÝnh , vËt liÖu phô, nhiªn liÖu phô tïng thay thÕ, vËt liÖu thiÕt bÞ x©y
dùng c¬ b¶n...(trõ sè dïng kh«ng hÕt nhËp l¹i kho vµ phÕ liÖu thu håi).
- Chi phÝ nh©n c«ng: Lµ toµn bé sè tiÒn l¬ng , tiÒn c«ng , tiÒn ¨n ca vµ c¸c kho¶n kh¸c
ph¶i tr¶ nh: BHYT, BHXH, KPC§ cña c«ng nh©n viªn ho¹t ®éng s¶n xuÊt trong doanh
nghiÖp.
- Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh ( KHTSC§ ): Lµ toµn bé sè tiÒn trÝch khÊu haoTSC§
®èi víi tÊt c¶ c¸c lo¹i TSC§ sö dông cho s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp.
- Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: Lµ sè tiÒn ph¶i tr¶ vÒ c¸c lo¹i dÞch vô mua ngoµi phôc vô
cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp.
- Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: Lµ toµn bé sè chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n
xuÊt kinh doanh ngoµi 4 yÕu tè chi phÝ trªn.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
C¸ch ph©n lo¹i trªn gióp cho doanh nghiÖp biÕt ®îc kÕt cÊu tû träng cña tõng
lo¹i chi phÝ mµ doanh nghiÖp ®· chi ra trong kú, th«ng qua ®ã ®¸nh gi¸ ph©n tÝch t×nh
h×nh thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ nh»m thùc hiÖn tèt c«ng t¸c qu¶n lý.
1.2.2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo môc ®Ých, c«ng dông cña chi
phÝ:
Theo c¸ch nµy, c¨n cø vµo môc ®Ých, c«ng dông cña chi phÝ trong s¶n xuÊt ®Ó
chia ra c¸c kho¶n môc chi phÝ kh¸c nhau. C¸c chi phÝ nµy ®îc chia ra nh sau:
- Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp ( CPNVLTT ): Bao gåm chi phÝ vÒ nguyªn liÖu, vËt liÖu
chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu sö dông vµo môc ®Ých trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm.
- Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp (CPNCTT): Bao gåm chi phÝ vÒ tiÒn l¬ng , tiÒn ¨n ca, sè
tiÒn trÝch BHXH, BHYT,KPC§ cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt.
- Chi phÝ s¶n xuÊt chung ( CPSXC ): Lµ nh÷ng chi phÝ dïng cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt
chung ë c¸c ph©n xëng, tæ, ®éi s¶n xuÊt ngoµi 2 kho¶n môc chi phÝ ®· nªu ë trªn cßn
gåm :
+ Chi phÝ nh©n viªn ®éi tr¹i s¶n xuÊt, ph©n xëng s¶n xuÊt: Bao gåm tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng,
tiÒn ¨n ca , c¸c kho¶n phô cÊp ,trÝch BHYT, BHXH, KPC§, theo l¬ng cña nh©n viªn qu¶n
lý : Nh©n viªn kÕ to¸n, thñ kho...ë ph©n xëng.
+ Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt: Gåm chi phÝ dông cô cho nhu cÇu s¶n xuÊt chung ë ph©n
xëng nh: Dông cô b¶o hé lao ®éng, khu«n v¸n, giµn gi¸o trong XDCB.
+ Chi phÝ KHTSC§: Ph¶n ¸nh toµn bé sè tiÒn trÝch khÊu hao TSC§ h÷u h×nh , v« h×nh,
TSC§ thuª tµi chinhsö dông ë c¸c ph©n xëng : khÊu hao m¸y mãc thiÕt bÞ s¶n xuÊt, ph¬ng tiÖn vËn t¶i , truyÒn dÉn , nhµ xëng, vên c©y l©u n¨m ....
+ Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: Ph¶n ¸nh nh÷ng chi phÝ vÒ lao vô dÞch vô mua tõ bªn
ngoµi , ®Ó phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt ë ph©n xëng , ®éi s¶n xuÊt nh chi phÝ vÒ
®iÖn níc, khÝ nÐn, h¬i ®èt, chi phÝ ®iÖn tho¹i ....
+ Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: Ph¶n ¸nh c¸c chi phÝ b»ng tiÒn ngoµi nh÷ng chi phÝ nªu trªn
phôc vô cho nhu cÇu s¶n xuÊt chung cña ph©n xëng , ®éi s¶n xuÊt.
C¸ch ph©n lo¹i nµy nh»m phôc vô cho nhu cÇu qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt theo
®Þnh møc, cung cÊp sè liÖu cho c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh , ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn
kÕ ho¹ch gi¸ thµnh, lµm tµi liÖu tham kh¶o ®Ó lËp ®Þnh møc chi phÝ s¶n xuÊt vµ lËp kÕ
ho¹ch gi¸ thµnh s¶n phÈm cho kú sau.
1.2.3. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo mèi quan hÖ khèi lîng s¶n phÈm c«ng viÖc,
lao vô s¶n xuÊt:
Chi phÝ ®îc ph©n thµnh 2 lo¹i: Chi phÝ cè ®Þnh vµ Chi phÝ biÕn ®æi
- Chi phÝ cè ®Þnh ( §Þnh phÝ ): Lµ chi phÝ kh«ng thay ®æi tæng sè khi cã sù thay ®æi khèi
lîng s¶n phÈm nh chi phÝ khÊu hao TSCS§ theo ph¬ng ph¸p b×nh qu©n , chi phÝ ®iÖn
th¾p s¸ng .... Nh vËy, ®Þnh phÝ cã 2 ®Æc ®iÓm :
+ Tæng ®Þnh phÝ gi÷ nguyªn khi møc ®é ho¹t ®éng thay ®æi trong ph¹m vi phï hîp vµ
tån t¹i c¶ khi kh«ng s¶n xuÊt s¶n phÈm
+ §Þnh phÝ: Lµ chi phÝ sÏ kh«ng thay ®æi khi s¶n lîng thay ®æi
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
- Chi phÝ biÕn ®æi ( BiÕn phÝ ): Lµ chi phÝ cã thÓ thay ®æi vÒ tæng sè , t¬ng quan tû lÖ
thuËn víi sù thay ®æi khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt trong kú , Thuéc lo¹i chi phÝ nµy cã
chi phÝ nguyªn liÖu vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp .
+ BiÕn phÝ mét ®¬n vÞ s¶n phÈm kh«ng thay ®æi.
+ BiÕn phÝ b»ng kh«ng khi doanh nghiÖp kh«ng ho¹t ®éng.
+ Tæng biÕn phÝ biÕn ®æi khi s¶n lîng thay ®æi.
Nh vËy, c¸ch ph©n lo¹i nµy cho phÐp c¸c nhµ qu¶n lý thÊy ®îc chi phÝ sÏ biÕn
®æi nh thÕ nµo khi møc ®é ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña ®¬n vÞ thay ®æi tõ ®ã
ho¹ch ®Þnh kÕ ho¹ch s¶n xuÊt trong t¬ng lai còng nh chñ ®éng ®iÒu tiÕt chi phÝ cña
doanh nghiÖp.
1.2.4. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ mèi
quan hÖ víi ®èi tîng chÞu chi phÝ :
Víi c¸ch ph©n lo¹i nµy chi phÝ gåm :
- Chi phÝ trùc tiÕp: Lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn viÖc s¶n
xuÊt ra mét lo¹i s¶n phÈm hoÆc trùc tiÕp thùc hiÖn mét lao vô dÞch vô nhÊt ®Þnh ,
nh÷ng chi phÝ nµy kÕ to¸n c¨n cø vµo sè liÖu chøng tõ gèc ®Ó ghi trùc tiÕp cho tõng ®èi
tîng chÞu chi phÝ.
- Chi phÝ gi¸n tiÕp: Lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt cã liªn quan ®Õn s¶n xuÊt nhiÒu
lo¹i s¶n phÈm nhiÒu c«ng viÖc lao vô thùc hiÖn , nh÷ng chi phÝ nµy kÕ to¸n ph¶i tiÕn hµnh
ph©n bæ cho c¸c ®èi tîng cã liªn quan theo mét tiªu chuÈn thÝch hîp.
C¸ch ph©n lo¹i nµy kh«ng cè ®Þnh mµ tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm cña tõng ngµnh
c«ng nghiÖp gióp cho viÖc x¸c ®Þnh ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ cho
c¸c ®èi tîng mét c¸ch ®óng ®¾n, hîp lý.
1.2.5. Ph©n lo¹i chi phÝ theo néi dung cÊu thµnh cña chi phÝ:
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, chi phÝ ®îc chia thµnh 2 lo¹i:
- Chi phÝ ®¬n nhÊt: Lµ chi phÝ do mét yÕu tè duy nhÊt cÊu thµnh nh : nguyªn vËt liÖu
chÝnh dïng trong s¶n xuÊt, tiÒn l¬ng cho c«ng nh©n s¶n xuÊt...
- Chi phÝ tæng hîp: Lµ nh÷ng chi phÝ do nhiÒu yÕu tè kh¸c nhau tËp hîp l¹i theo cïng
mét c«ng dông nh chi phÝ s¶n xuÊt chung.
C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp cho viÖc nhËn thøc vÞ trÝ cña tõng lo¹i chi phÝ trong viÖc
h×nh thµnh s¶n phÈm ®Ó tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt thÝch hîp víi
tõng lo¹i.
Tãm l¹i: Mçi c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ cã ý nghÜa riªng phôc vô cho tõng c¸ch
qu¶n lý vµ tõng ®èi tîng cung cÊp th«ng tin cô thÓ, chóng bæ sung cho nhau nh»m
qu¶n lý cã hiÖu qu¶ nhÊt vÒ toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong ph¹m vi toµn
doanh nghiÖp, trong tõng thêi kú nhÊt ®Þnh.
2. Kh¸i niÖm vµ ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm:
Nh ta ®· biÕt, nãi ®Õn s¶n xuÊt kinh doanh th× ph¶i tÝnh to¸n ®îc chi phÝ chi ra,
®ång thêi x¸c ®Þnh ®îc kÕt qu¶ thu ®îc. ChØ tiªu ph¶n ¸nh quan hÖ so s¸nh gi÷a chi phÝ
vµ kÕt qu¶ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. VËy gi¸ thµnh s¶n
phÈm lµ g× ?. C¸ch ph©n lo¹i ra sao ? ta sÏ ®i t×m hiÓu lÇn lît.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
2.1. Kh¸i niÖm gi¸ thµnh s¶n phÈm:
Trong s¶n xuÊt, chi phÝ míi chØ lµ mét mÆt thÓ hiÖn sù hao phÝ, ®Ó ®¸nh gi¸ ®îc
chÊt lîng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c ®¬n vÞ th× chi phÝ s¶n xuÊt ph¶i ®îc xem xÐt
trong mèi quan hÖ víi 2 mÆt còng lµ mÆt c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, quan hÖ so
s¸nh ®ã h×nh thµnh nªn kh¸i niÖm gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña c¸c chi phÝ chi ra ®Ó s¶n xuÊt vµ tiªu
thô mét khèi lîng s¶n phÈm nhÊt ®Þnh hoÆc khèi lîng c«ng viÖc nhÊt ®Þnh ®· hoµn
thµnh.
Cã thÓ nãi, gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp , ph¶n ¸nh chÊt lîng
ho¹t ®éng s¶n xuÊt, ph¶n ¸nh kÕt qu¶ sö dông c¸c lo¹i tµi s¶n, vËt t, lao ®éng, tiÒn vèn
trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt , còng nh c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ kü thuËt mµ doanh nghiÖp ®·
thùc hiÖn ®Ó nh»m ®¹t môc ®Ých s¶n xuÊt ®îc khèi lîng s¶n phÈm nhiÒu nhÊt víi chi
phÝ s¶n xuÊt tiÕt kiÖm vµ gi¸ thµnh h¹ nhÊt .
Nh vËy, gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cã mèi quan hÖ chÆt chÏ
víi nhau, gi¸ thµnh ®îc thÓ hiÖn lµ gi¸ thµnh ®îc tÝnh to¸n trªn c¬ së chi phÝ s¶n xuÊt
®· tËp hîp ®îc. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó t¹o c¬ së sè liÖu ®Ó tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm.
Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ 2 mÆt biÓu hiÖn cña qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt, cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau v× ®Òu lµ nh÷ng hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ
lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· chi ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm.
Do ®ã, chi phÝ s¶n xuÊt lµ : c¬ së ®Ó h×nh thµnh nªn gi¸ thµnh s¶n phÈm. §Ó cã
thÓ ®øng v÷ng trªn thÞ trêng th× ®ßi hái doanh nghiÖp cÇn ph¶i tiÕt kiÖm , sö dông hîp lý
c¸c kho¶n chi phÝ nh»m h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm.
2.2. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm:
Chóng ta ®· biÕt, chØ tiªu gi¸ thµnh ph¶i g¾n víi tõng lo¹i s¶n phÈm hoÆc lao vô dÞch vô
cô thÓ. ChØ tiªu nµy tÝnh to¸n ®èi víi s¶n lîng s¶n phÈm, lao vô®· hoµn thµnh khi kÕt
thóc mét phÇn hay c¶ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chø kh«ng tÝnh cho c¸c s¶n phÈm dë dang
n»m trong d©y truyÒn s¶n xuÊt. V× vËy, ®Ó qu¶n lý tèt chØ tiªu gi¸ thµnh s¶n phÈm cÇn
ph¶i ph©n lo¹i chóng. Cã 2 c¸ch ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm.
2.2.1. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo thêi gian vµ c¬ së sè liÖu tÝnh gi¸ thµnh:
* Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: ViÖc tÝnh to¸n gi¸ thµnh ®îc x¸c ®Þnh tríc khi bíc kinh doanh
trªn c¬ së gi¸ thµnh thùc tÕ kú tríc vµ c¸c ®Þnh møc, c¸c dù to¸n chi phÝ cña kú kÕ
ho¹ch. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch cßn ®îc coi lµ môc tiªu phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp, lµ c¨n
cø ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh.
* Gi¸ thµnh ®Þnh møc: Gi¸ thµnh ®Þnh møc ®îc x¸c ®Þnh tríc khi b¾t ®Çu s¶n xuÊt chÕ
t¹o s¶n phÈm, gi¸ thµnh ®Þnh møc x©y dùng dùa trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc b×nh qu©n
tiªn tiÕn, phï hîp víi sù thay ®æi cña c¸c ®Þnh møc chi phÝ ®¹t ®îc trong qu¸ tr×nh thùc
hiÖn kÕ ho¹ch do ®ã ®îc x©y dùng dùa trªn ®Þnh møc chi phÝ hiÖn hµnh t¹i tõng thêi
®iÓm nhÊt ®Þnh trongkú kÕ ho¹ch.
* Gi¸ thµnh thùc tÕ: Lµ chØ tiªu ®îc x¸c ®Þnh sau khi kÕt thóc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt dùa
trªn chi phÝ thùc tÕ ®· ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm ®ã. Gi¸ thµnh thùc
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
tÕ cña s¶n phÈm ph¶n ¸nh tæng hîp kÕt qu¶ phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp trong viÖc tiÕt
kiÖm chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. §ång thêi nã lµ c¬ së cho c¸c nhµ qu¶n lý ra
quyÕt ®Þnh, x©y dùng kÕ ho¹ch gi¸ thµnh cho thêi kú tiÕp theo.
2.2.2. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo ph¹m vi tÝnh to¸n
* Gi¸ thµnh s¶n xuÊt ( gi¸ thµnh c«ng xëng ): Lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh tÊt c¶ nh÷ng chi
phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm trong ph¹m vi ph©n xëng
s¶n xuÊt. §©y lµ c¨n cø tÝnh gi¸ vèn hµng b¸n vµ l·i gép ë c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
* Gi¸ thµnh toµn bé: Lµ c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt tiªu
thô s¶n phÈm. (chi phÝ s¶n xuÊt qu¶n lý, b¸n hµng ). Gi¸ thµnh toµn bé cña s¶n phÈm
lµ c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp.
II. §èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt:
ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm lµ mét kh©u hÕt søc quan träng trong toµn bé c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt
vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Lùa chän chÝnh x¸c ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ
®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cã t¸c dông tèt trong viÖc t¨ng cêng qu¶n lý s¶n xuÊt vµ qu¸
tr×nh chi phÝ cho viÖc h¹ch to¸n néi bé vµ h¹ch to¸n toµn doanh nghiÖp.
1. §èi tîng tËp hîp chi phÝ:
Trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt bao gåm nhiÒu lo¹i, víi néi dung kinh tÕ vµ c«ng
dông kh¸c nhau, nã ph¸t sinh ë ®Þa ®iÓm kh¸c nhau. Môc ®Ých cña viÖc bá ra chi phÝ lµ
t¹o ra s¶n phÈm, lao vô viÖc t¹o ra s¶n phÈm ®îc thùc hiÖn ë c¸c ph©n xëng, bé phËn
kh¸c nhau theo quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt kh¸c nhau cña doanh nghiÖp. §èi tîng
tËp hîp chi phÝ lµ sù giíi h¹n cã tÝnh chÊt t¬ng ®èi, kÕ to¸n më sæ chi phÝ s¶n xuÊt vµ
tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong tõng thêi kú h¹ch to¸n.
V× vËy, ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ:
+ Tõng ph©n xëng, bé phËn, tæ ®éi s¶n xuÊt hay toµn doanh nghiÖp.
+ Tõng giai ®o¹n hoÆc toµn bé qu¸ tr×nh c«ng nghÖ.
+ Tõng s¶n phÈm, tõng ®¬n ®Æt hµng, h¹ng môc c«ng tr×nh.
+ Tõng nhãm s¶n ph¶m
+ Tõng bé phËn chi tiÕt s¶n phÈm.
TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ®óng ®èi tîng ®· ®îc quy ®Þnh hîp lý, cã t¸c dông
phôc vô tèt cho viÖc t¨ng cêng qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ phôc vô cho c«ng t¸c tÝnh
gi¸ thµnh thµnh s¶n phÈm ®îc kÞp thêi, chÝnh x¸c .
2. Tr×nh tù kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt:
Th«ng qua 4 bíc sau (Theo c¸ch h¹ch to¸n hµng tån kho mµ DN ¸p dông )
- Bíc 1: TËp hîp c¸c chi phÝ c¬ b¶n liªn quan trùc tiÕp víi ®èi tîng sö dông.
- Bíc 2: TÝnh to¸n vµ ph©n bæ lao vô cña c¸c ngµnh s¶n xuÊt kinh doanh phô cã liªn
quan, ph¬ng ph¸p trùc tiÕp cho ®èi tîng sö dông trªn c¬ së khèi lîng lao vô, phôc vô
vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ lao vô.
- Bíc 3: TËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chÝnh cho c¸c s¶n phÈm cã liªn quan.
- Bíc 4: X¸c ®Þnh chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
3. Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt:
Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ mét ph¬ng ph¸p hoÆc mét hÖ thèng c¸c
ph¬ng ph¸p ®îc sö dông ®Ó tËp hîp vµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo kho¶n môc
trong ph¹m vi vµ giíi h¹n ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ.
Theo ph¬ng ph¸p nµy, kÕ to¸n thêng sö dông c¸c tµi kho¶n sau:
- Tµi kho¶n 621 - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp
- Tµi kho¶n 622 - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
- Tµi kho¶n 627- Chi phÝ s¶n xuÊt chung
- Tµi kho¶n 154 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang
3.1. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp ( CPNVLTT ):
Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp lµ nh÷ng chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt
liÖu phô, b¸n thµnh phÈm mua ngoµi, nhiªn liÖu ®îc sö dông trùc tiÕp cho s¶n xuÊt chÕ
t¹o s¶n phÈm hoÆc thùc hiÖn lao vô dÞch vô .
C¸c chi phÝ nµy cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn tõng ®èi tîng chÞu chi phÝ nªn cã thÓ
tËp hîp theo ph¬ng ph¸p ghi trùc tiÕp c¨n cø trªn c¸c chøng tõ cã liªn quan ®Õn
nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp ®Ó ghi theo ®óng ®èi tîng cã liªn quan.
Trong tËp hîp CPNVLTT cho tõng ®èi tîng th× ph¶i chän tiªu chuÈn hîp lý ®Ó
ph©n bæ cho c¸c ®èi tîng cã liªn quan.
C«ngthøc:
C
Ci =
x Ti
n
Ti
i=1
Trong ®ã: C i - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu ph©n bæ cho ®èi tîng thø i.
C - Tæng chi phÝ nguyªn vËt liÖu ®· tËp hîp cÇn ph©n bæ.
T - Tæng ®¹i lîng cña tiªu chuÈn dïng ®Ó ph©n bæ.
T i - §¹i lîng cña tiªu chuÈn ph©n bæ cña ®èi tîng i
Chi phÝ vËt liÖu phô, nhiªn liÖu cã thÓ chän tiªu chuÈn ph©n bæ lµ chi phÝ ®Þnh
møc, chi phÝ kÕ ho¹ch, chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh, khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt.
PhÇn nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp chi ra trong kú ®îc tÝnh theo :
C«ng thøc:
Chi phÝ thùc tÕ
TrÞ gi¸ nguyªn
TrÞ gi¸ nguyªn vËt
Gi¸ trÞ
nguyªn vËt
= vËt liÖu xuÊt
_
liÖu cßn l¹i cuèi
_ phÕ liÖu
liÖu ®Çu kú
®a vµo sö dông
kú cha sö dông
thu håi
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Tµi kho¶n sö dông: §Ó theo dâi c¸c kho¶n CPNVLTT, kÕ to¸n sö dông tµi
kho¶n 621 - Chi phÝ nguyªn liÖu ,vËt liÖu trùc tiÕp. Tµi kho¶n nµy më chi tiÕt
cho tõng ®èi tîng chi phÝ ( ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt.
- Gi¸ trÞ thùc tÕ nguyªn ,vËt liÖu xuÊt dïng trong kú, kÕ to¸n ghi:
Nî TK 621 - Chi phÝ nguyªn,vËt liÖu trùc tiÕp.
Cã TK 152 -Nguyªn liÖu, vËt liÖu. ( ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn)
Cã TK 611 - Mua hµng. ( ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú ).
- Cuèi kú kÕt chuyÓn, ph©n bæ cho c¸c ®èi tîng cã liªn quan ghi:
Nî TK 154 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang (ph¬ng ph¸p kª khai thêng
xuyªn).
Nî TK 631 - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt. ( ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú)
Cã TK 621 - Chi phÝ nguyªn liÖu ,vËt liÖu trùc tiÕp.
* Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n:
Trêng hîp doanh nghiÖp ¸p dông ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn ( KKTX )
S¬ ®å 1 : S¬ ®å kÕ to¸n chi phÝ nguyªn liÖu , vËt liÖu trùc tiÕp ( ph¬ng ph¸p
KKTX )
TK152
TK 621
TrÞ gi¸ thùc tÕ NLVL xuÊt
kho
TK 331,111,112
TK152
TrÞ gi¸ thùc tÕ NLVL sö
dông kh«ng hÕt nhËp kho ,
phÕ liÖu thu håi.
TK154
Ph©n bæ vµ kÕt chuyÓn
CPNLVLTT
NLVLTT chÕ t¹o SP
Tæng gi¸ TT Gi¸ cha cã
thuÕ
TK 333
ThuÕ GTGT
Trêng hîp doanh nghiÖp ¸p dông ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú (KK§K )
S¬ ®å 2 :S¬ ®å kÕ to¸n chi phÝ nguyªn liÖu , vËt liÖu trùc tiÕp ( Theo ph¬ng ph¸p
KK§K )
TK 611
TK 621
TK 611
TrÞ gi¸ thùc tÕ NLVL
TrÞ gi¸ t.tÕ NLVL sö dông
xuÊt kho
kh«ng hÕt nhËp kho , phÕ lÖu
TK 331,111,112
thu håi
NLVL dïng t,tiÕp
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Tæng gi¸
t.to¸n
Gi¸ cha
cã thuÕ
TK 631
P.bæ ,k.chuyÓnCPNLVLTT
TK 133
ThuÕ GTGT
3.2. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp:
Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ nh÷ng kho¶n ph¶i tr¶ c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt
s¶n phÈm, trùc tiÕp thùc hiÖn c¸c lao vô, dÞch vô nh: tiÒn l¬ng chÝnh, l¬ng phô vµ c¸c
kho¶n phô cÊp cã tÝnh chÊt l¬ng. Ngoµi ra, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp cßn bao gåm c¸c
kho¶n ®ãng gãp cho c¸c quü BHXH, BHYT, KPC§ do chñ sö dông lao ®éng chÞu vµ ®îc
tÝnh vµo chi phÝ kinh doanh theo mét tû lÖ nhÊt ®Þnh, víi sè tiÒn l¬ng ph¸t sinh cña c«ng
nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt.
* Tµi kho¶n sö dông:
§Ó tËp hîp vµ ph©n bæ CPNCTT, kÕ to¸n sö dông TK 622 - Chi phÝ nh©n c«ng
trùc tiÕp. Tµi kho¶n ®îc më chi tiÕt theo tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ.
C¸c nghiÖp vô kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp.
- Sè tiÒn c«ng vµ c¸c kho¶n chi kh¸c cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt:
Nî TK 622 - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp.
Cã TK 334 - Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn.
Cã TK 338 - Ph¶i tr¶ ph¶i nép kh¸c.
Cã TK 335 - Chi phÝ ph¶i tr¶.
- Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµo c¸c ®èi tîng cã liªn quan:
Nî TK 154 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang ( ph¬ng ph¸p KKTX ).
Nî TK 631 - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt. ( ph¬ng ph¸p KK§K ).
Cã TK 622 - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp.
* Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n:
S¬ ®å 3 : S¬ ®å kÕ to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp theo ph¬ng ph¸p KKTX.
( 1 ). L¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n s¶n xuÊt.
( 2 ). TrÝch tríc tiÒn l¬ng nghØ phÐp cho c«ng nh©n s¶n xuÊt.
( 3 ). TrÝch BHXH, BHYT, KPC§, theo tiÒn l¬ng c«ng nh©n s¶n xuÊt.
( 4). KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµo gi¸ thµnh savr phÈm
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
TK 334
TK 622
(1)
TK 154
(4)
TK 335
TK 631
(2)
(5 )
TK 338
(3)
3.3. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung:
Chi phÝ s¶n xuÊt chung : lµ nh÷ng chi phÝ cÇn thiÕt cßn l¹i ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm
sau khi chi phÝ vËt liÖu trùc tiÕp vµ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. §©y lµ nh÷ng chi phÝ
ph¸t sinh trong ph¹m vi c¸c ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp.
* Tµi kho¶n sö dông: §Ó tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung, kÕ to¸n sö dông
TK 627 - Chi phÝ s¶n xuÊt chung . Më chi tiÕt theo tõng ph©n xëng, bé phËn dÞch vô.
- Tµi kho¶n 627 cã 6 tµi kho¶n cÊp II:
Tµi kho¶n 627.1 - Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng.
Tµi kho¶n 627.2 - Chi phÝ vËt liÖu.
Tµi kho¶n 627.3 - Chi phÝ c«ng cô dông cô s¶n xuÊt.
Tµi kho¶n 627.4 - Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh.
Tµi kho¶n 627.7 - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi.
Tµi kho¶n 627.8 - Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn.
C¸c nghiÖp vô kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung:
- Chi phÝ l¬ng trÝch b¶o hiÓm x· héi cho nh©n viªn ph©n xëng:
Nî TK 627 - Chi phÝ s¶n xuÊt chung ( 627.1 )
Cã TK 334 - Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn.
Cã TK 338 - Ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c.( 338.2, 338.3, 338.4 ).
- Chi phÝ vÒ vËt liÖu sö dông cho s¶n xuÊt chung.
Nî TK 627 - Chi phÝ s¶n xuÊt chung ( 627.2 ).
Cã TK 152 - Nguyªn vËt liÖu. (ph¬ng ph¸pKKTX)
Cã TK 611 - Mua hµng ( ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú ).
- Chi phÝ vÒ c«ng cô dông cô dïng cho ph©n xëng, tæ, ®éi s¶n xuÊt, kÕ to¸n ghi:
Nî TK 627 Chi phÝ s¶n xuÊt chung ( 627.3 ).
Cã TK 153 - C«ng cô dông cô (ph¬ng ph¸p KKTX)
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Cã TK 611 - Mua hµng ( ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú ).
+§èi víi c«ng cô , dông cô ph©n bæ nhiÒu lÇn trong kú tÝnh cho CPSXC, ghi:
Khi xuÊt ra sö dông:
Nî TK 142, 242: Chi phÝ tr¶ tríc ng¾n h¹n, dµI h¹n.
Cã TK 153: c«ng cô, dông cô.
TÝnh ngay mét phÇn vµo chi phÝ:
Nî TK 627- Chi phÝ s¶n xuÊt chung (6273)
Cã TK 142, 242: Chi phÝ tr¶ tríc ng¾n h¹n, dµI h¹n.
- Chi phÝ vÒ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh dïng cho ph©n xëng, tæ ®éi s¶n xuÊt:
Nî TK 627- Chi phÝ s¶n xuÊt chung ( 627.4 ).
Cã TK 214 - Hao mßn tµi s¶n cè ®Þnh.
C¸c chi phÝ kh¸c ph¸t sinh trong ph¹m vi ph©n xëng, ®éi s¶n xuÊt:
Nî TK 627 - Chi phÝ s¶n xuÊt chung.
Cã c¸c TK : 111, 112, 141, 331.
- Cuèi th¸ng tÝnh to¸n ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung ®· tËp hîp ®îc kÕt chuyÓn ghi:
Nî TK 154 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang ( ph¬ng ph¸p KKTX ).
Nî TK 631 - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt ( ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú ).
Cã TK 627 - Chi phÝ s¶n xuÊt chung.
* Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n:
Trong kú tËp hîp chi phÝ tõ TK liªn quan vµo bªn nî TK 627. Cuèi kú ph©n ra c¸c
kho¶n ghi gi¶m chi phÝ vµo nh÷ng TK liªn quan, cßn l¹i ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt cho
tõng ®èi tîng kÕt chuyÓn vµo TK 154 ( doanh nghiÖp ¸p dông PPKKTX ) hay vµo TK 631
( doanh nghiÖp ¸p dông PPKK§K ).
S¬ ®å 4 : S¬ ®å h¹ch to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung.
( 1 ). Chi phÝ nh©n viªn.
( 2 ). Chi phÝ vËt liÖu, dông cô.
( 3 ). Chi phÝ tr¶ tríc, chi phÝ ph¶i tr¶.
( 4 ). Chi phÝ KHTSC§.
( 5 ). Chi phÝ mua ngoµi vµ chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c.
( 6 ). C¸c kho¶n gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung.
( 7 ). Ph©n bæ CPSXC cho tõng ®èi tîng theo PPKKTX.
( 8 ). Ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung cho tõng ®èi tîng theo PPKK§K.
TK 334, 338
TK 627
(1)
TK 111, 112, 152
(6)
TK 152, 153
TK 154
(2)
(7)
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
TK 142, 335
TK 631
(3)
(8)
TK 214
(4)
TK 111, 112
( 5)
4. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt toµn doanh nghiÖp:
Sau khi tËp hîp ®îc c¸c CPNVLTT, CPNCTT, CPSXC, kÕ to¸n cÇn kÕt chuyÓn tËp
hîp chi phÝ s¶n xuÊt toµn doanh nghiÖp theo c¸c ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n
xuÊt
4.1. §èi víi c¸c DN ¸p dông ph¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p
KKTX:
Tµi kho¶n sö dông:
ë ph¬ng ph¸p nµy kÕ to¸n sö dông TK 154 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë
dang ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cho toµn doanh nghiÖp. Råi tõ ®ã kÕt chuyÓn sang TK
154 ®Ó tËp hîp chi phÝ.
Tõ c¸c kÕt qu¶ ®· tËp hîp ®îc, kÕ to¸n kÕt chuyÓn sang TK 154 ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n
xuÊt, kÕ to¸n ghi:
Nî TK 154 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang.
Cã TK 621 - Chi phÝ nguyªn ,vËt liÖu trùc tiÕp.
Cã TK 622 - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp.
Cã TK 627 - Chi phÝ s¶n xuÊt chung.
S¬ ®å h¹ch to¸n:
S¬ ®å 5: KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt toµn doanh nghiÖp theo ph¬ng ph¸p kÕ to¸n
hµng tån kho (KKTX )
TK 621
TK 154
KÕt chuyÓn CPNVLTT theo
TK 152, 111...
C¸c kho¶n gi¶m chi phÝ sp
tõng ®èi tîng
TK 622
TK 155, 152
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
KÕt chuyÓn CPNCTT theo
tõng ®èi tîng.
TK 627
KÕt chuyÓn CPSXC theo
tõng ®èi tîng.
Gi¸ thµnh thùc tÕ sp, lao vô
dÞch vô hoµn thµnh nhËp kho
TK 157
Gi¸ thµnh thùc tÕ sp,LV, DV,
hoµn thµnh ®em göi b¸n
TK 632
Gi¸ thµnh thùc tÕ sp, LV, DV
hoµn thµnh ®em tiªu thô TT
4.2. §èi víi c¸c DN ¸p dông ph¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p
kiÓm kª ®Þnh kú:
Trong trêng hîp nµy, kÕ to¸n sö dông TK 631 ®Ó tËp hîp chi phÝ sx cho toµn DN.
- C¸c nghiÖp vô kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt toµn doanh nghiÖp.
+ §Çu th¸ng kÕt chuyÓn s¶n phÈm dë dang ®Çu kú, kÕ to¸n ghi:
Nî TK 631 - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt.
Cã TK 154 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang
+ Cuèi th¸ng c¨n cø trªn c¸c chi phÝ kÕ to¸n tiÕn hµnh kÕt chuyÓn ph©n bæ cho c¸c ®èi
tîng chÞu chi phÝ.
Nî TK 631 Gi¸ thµnh s¶n xuÊt.
Cã TK 621- Chi phÝ nguyªn liÖu , vËt liÖu trùc tiÕp
Cã TK 622 - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp.
Cã TK 627 - Chi phÝ s¶n xuÊt chung.
+ Trêng hîp cã ph¸t sinh chi phÝ s¶n phÈm háng th× tuú theo quyÕt ®Þnh ghi:
Nî TK 611 - Mua hµng (tõ phÕ liÖu thu håi nhËp kho ).
Cã TK 138 ( 138.8 ) - Ph¶i thu kh¸c.
Nî TK 811 - Chi phÝ kh¸c
Cã TK 631 - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt.
+ Cuèi th¸ng tiÕn hµnh kiÓm kª ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang.
Nî TK 154 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang.
Cã TK 631- Gi¸ thµnh s¶n xuÊt.
- TÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, c«ng viÖc ®· hoµn thµnh trong kú theo c«ng thøc:
Gi¸ thµnh sx c¸c
Chi phÝ sx
Chi phÝ sx
Chi phÝ sx
sp c«ng viÖc
= kinh doanh + ®· tËp hîp _ kinh doanh
hoµn thµnh trong kú
dë dang ®.kú
trong kú
dë dang c.kú.
KÕt qu¶ tÝnh to¸n sÏ ®îc kÕ to¸n ghi:
Nî TK 632 - Gi¸ vèn hµng b¸n.
Cã TK 631 - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
* Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n
S¬ ®å 6: S¬ ®å kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt toµn doanh nghiÖp ( Theo ph¬ng ph¸p
KK§K )
TK 621
TK 154
TK 152, 138
KÕt chuyÓn chi phÝ NVLTT,
C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ
TK155
TK 622
NhËp kho
KÕt chuyÓn chi phÝ NCTT
TK 627
Gi¸ thµnh
thùc tÕ
s¶n phÈm Göi b¸n
lao vô
KÕt chuyÓn chi phÝ SXC
TK 157
TK 632
Tiªu thô th¼ng
5. C¸c ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë cuèi kú:
S¶n phÈm dë dang: Lµ nh÷ng s¶n phÈm cha kÕt thóc giai ®o¹n chÕ biÕn, cßn
®ang n»m trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ cßn ph¶i gia c«ng chÕ biÕn tiÕp míi thµnh s¶n
phÈm. ViÖc ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë cuèi kú t¹o ®iÒu kiÖn hÕt søc quan träng ®Ó x¸c
®Þnh chÝnh x¸c gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt cña tõng doanh nghiÖp mµ s¶n phÈm lµm dë
cuèi kú cã thÓ ®îc ®¸nh gi¸ theo c¸c ph¬ng ph¸p sau.
5.1. Ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë cuèi kú theo CPNVLTT:
Theo ph¬ng ph¸p nµy chØ tÝnh cho nh÷ng s¶n phÈm lµm dë cuèi kú phÇn
CPNVLTT cßn c¸c chi phÝ kh¸c nh chi phÝ NLVLTT, CPSXC tÝnh cho c¶ s¶n phÈm hoµn
thµnh trong kú .
C«ng thøc tÝnh:
D§K + Cn
DCK
=
* SD
STP + SD
Trong ®ã : DCK - Chi phÝ cña s¶n phÈm dë dang cuèi kú.
D§K - Chi phÝ cña s¶n phÈm dë dang ®Çu kú.
Cn - Chi phÝ nguyªn liÖu ,vËt liÖu trùc tiÕp ph¸t sinh trong kú
SD - sè lîng s¶n phÈm dë dang cuèi kú
STP - S¶n lîng thµnh phÈm hoµn thµnh trong kú.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Ph¬ng ph¸p nµy tÝnh to¸n ®¬n gi¶n, khèi lîng c«ng viÖc tÝnh to¸n Ýt nhng møc
®é chÝnh x¸c kh«ng cao v× chi phÝ s¶n xuÊt cho s¶n phÈm dë dang chØ cã 1 kho¶n
CPNLVLTT
5.2. Ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo khèi lîng s¶n phÈm hoµn
thµnh t¬ng ®¬ng:
Theo ph¬ng ph¸p nµy, s¶n phÈm lµm dë cuèi kú ph¶i chÞu toµn bé CPSX trong kú
theo møc ®é hoµn thµnh t¬ng ®¬ng. Do ®ã ph¶i chÝnh x¸c sè lîng sp lµm dë vµ møc
®é hoµn thµnh cña chóng . Trªn c¬ së ®ã quy ®æi sè s¶n phÈm lµm dë cuèi kú ra sè sp
hoµn thµnh t¬ng ®¬ng ®Ó x¸c ®Þnh chi phÝ cho sp dë dang nh sau:
Gi¸ trÞ s¶n phÈm = Chi phÝ nguyªn vËt + Chi phÝ kh¸c.
lµm dë cuèi kú
liÖu trùc tiÕp
- §èi víi chi phÝ s¶n xuÊt bá vµo mét lÇn ngay tõ ®Çu d©y chuyÒn c«ng nghÖ.
Chi phÝ cña
Chi phÝ NLVLTT ph¸t
SP dë ®Çu kú + sinh trong kú
S¶n phÈm
Chi phÝ cña s¶n phÈm =
x
lµm dë
lµm dë cuèi kú
S¶n lîng SP +
S¶n lîng SP
cuèi kú
hoµn thµnh trong kú dë dang cuèi kú
- §èi víi chi phÝ bá dÇn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nh CPNCTT, CPSXC.
Chi phÝ s¶n
Chi phÝ ph¸t
xuÊt ®Çu kú + sinh trong kú.
S¶n phÈm
Gi¸ trÞ sp lµm =
x hoµn thµnh
dë cuèi kú
sp hoµn thµnh + sp hoµn thµnh t¬ng ®¬ng
t¬ng ®¬ng.
S¶n phÈm hoµn thµnh t¬ng ®¬ng = S¶n phÈm lµm dë x Møc ®é hoµn thµnh.
Ph¬ng ph¸p nµy cho kÕt qu¶ chÝnh x¸c cao nhng khèi lîng tÝnh to¸n nhiÒu, phøc
t¹p. Ph¬ng ph¸p nµy thÝch hîp víi nh÷ng doanh nghiÖp CPNVLTT chiÕm tû träng kh«ng
lín l¾m, khèi lîng s¶n phÈm dë dang cuèi kú nhiÒu vµ biÕn ®éng lín so víi ®Çu kú.
5.3. Ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ s¶n xuÊt ®Þnh møc:
Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông thÝch hîp víi nh÷ng s¶n phÈm ®· x©y dùng ®îc ®Þnh
møc chi phÝ s¶n xuÊt hîp lý hoÆc ®· thùc hiÖn ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®Þnh
møc. Theo ph¬ng ph¸p nµy, kÕ to¸n c¨n cø vµo khèi lîng s¶n phÈm dë dang ®· kiÓm
kª x¸c ®Þnh ë tõng c«ng ®o¹n s¶n xuÊt vµ ®Þnh møc tõng kho¶n môc chi phÝ ®· tÝnh ë
tõng c«ng ®o¹n s¶n xuÊt ®ã, cho tõng ®¬n vÞ s¶n phÈm ®Ó tÝnh ra chi phÝ ®Þnh møc
cña khèi lîng s¶n phÈm dë dang cña tõng c«ng ®o¹n, sau ®ã tËp hîp l¹i cho tõng lo¹i
s¶n phÈm.
III. C¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm:
1. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh:
X¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ c«ng viÖc ®Çu tiªn trong c«ng t¸c tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm. Trong doanh nghiÖp ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ kÕt qu¶ s¶n xuÊt thu ®îc tõ nh÷ng s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô nhÊt ®Þnh ®· hoµn thµnh.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
§èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm còng ph¶i c¨n cø ®Æc ®iÓm c¬ cÊu tæ chøc s¶n xuÊt,
®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ, kü thuËt s¶n xuÊt s¶n phÈm, ®Æc ®iÓm tÝnh chÊt s¶n
phÈm, yªu cÇu h¹ch to¸n kinh tÕ vµ qu¶n lý doanh nghiÖp. Trong doanh nghiÖp s¶n
xuÊt, tuú vµo ®Æc ®iÓm t×nh h×nh cô thÓ mµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ lµ:
- Tõng s¶n phÈm, c«ng viÖc, ®¬n ®Æt hµng ®· hoµn thµnh.
- Tõng s¶n phÈm, chi tiÕt, bé phËn s¶n xuÊt.
- Tõng c«ng tr×nh , h¹ng môc c«ng tr×nh.
Th«ng thêng doanh nghiÖp s¶n xuÊt s¶n phÈm víi khèi lîng lín, chu kú s¶n xuÊt
ng¾n vµ xen kÏ liªn tôc th× kú tÝnh gi¸ thµnh thÝch hîp lµ hµng th¸ng. Cßn nÕu doanh
nghiÖp tæ chøc s¶n xuÊt ®¬n chiÕc hoÆc hµng lo¹t theo tõng ®¬n ®Æt hµng chØ hoµn
thµnh khi kÕt thóc chu kú tÝnh th× kú tÝnh gi¸ thµnh thÝch hîp lµ vµo thêi ®iÓm s¶n phÈm
hoÆc hµng lo¹t s¶n phÈm ®ã hoµn thµnh. Nh vËy kú tÝnh gi¸ thµnh cña s¶n phÈm trong
trêng hîp nµy cã thÓ kh«ng trïng víi kú b¸o c¸o .
2. C¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm:
Cã nhiÒu ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh. Muèn tÝnh, ¸p dông ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸
thµnh thÝch hîp nhÊt víi doanh nghiÖp th× doanh nghiÖp ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm tæ
chøc s¶n xuÊt, ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ. Trong thùc tÕ, c¸c doanh nghiÖp th êng
cã c¸c lo¹i h×nh s¶n xuÊt kh¸c nhau, do ®ã c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh còng kh¸c
nhau. Nhng tiªu chuÈn ®Ó ph©n biÖt g÷a ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh nµy víi ph¬ng ph¸p
tÝnh gi¸ thµnh kh¸c, thêng c¨n cø vµo.
- §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh.
- Kú tÝnh gi¸ thµnh.
- Ph¬ng ph¸p ph©n phèi chi phÝ s¶n xuÊt gi÷a thµnh phÈm vµ s¶n phÈm dë dang.
2.1. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh gi¶n ®¬n ( Ph¬ng ph¸p tÝnh trùc tiÕp):
Theo ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông thÝch hîp víi nh÷ng s¶n phÈm, c«ng viÖc cã quy
tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt gi¶n ®¬n khÐp kÝn, tæ chøc s¶n xuÊt nhiÒu, chu kú s¶n xuÊt
ng¾n vµ xen kÏ liªn tôc. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh t¬ng øng phï hîp víi ®èi tîng kÕ to¸n
tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, kú tÝnh gi¸ thµnh ®Þnh kú hµng th¸ng( quý )phï hîp víi kú b¸o
c¸o.
C«ng thøc tÝnh:
Tæng gi¸ thµnh = Gi¸ trÞ sp dë + Chi phÝ sx ph¸t - Gi¸ trÞ sp dë
s¶n phÈm lao vô dang ®Çu kú
sinh trong kú
dang cuèi kú.
s¶n xuÊt t,tÕ
Tæng gi¸ thµnh
Gi¸ thµnh ®¬n vÞ =
Khèi lîng s¶n phÈm hoµn thµnh.
Trong trêng hîp cuèi th¸ng kh«ng cã s¶n phÈm dë dang hoÆc cã nhng Ýt vµ æn
®Þnh nªn kh«ng cÇn tÝnh chi phÝ cña s¶n phÈm dë th× tæng chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp
trong kú còng ®ång thêi lµ tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh.
2.2. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n bíc:
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông thÝch hîp víi nh÷ng s¶n phÈm cã quy tr×nh c«ng nghÖ
s¶n xuÊt phøc t¹p, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm ph¶i qua nhiÒu giai ®o¹n c«ng nghÖ
chÕ biÕn liªn tôc theo mét tr×nh tù nhÊt ®Þnh, tæ chøc s¶n xuÊt nhiÒu vµ æn ®Þnh chu kú
s¶n xuÊt ng¾n, xen kÏ liªn tôc.
§èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt cña tõng giai
®o¹n, tõng ph©n xëng, ®éi s¶n xuÊt.
§èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ thµnh phÈm ë giai ®o¹n c«ng nghÖ s¶n xuÊt cuèi cïng,
hoÆc còng cã thÓ lµ nöa thµnh phÈm hoµn thµnh ë tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ vµ thµnh
phÈm ë giai ®o¹n cuèi cïng.
Kú tÝnh gi¸ thµnh ®Þnh kú hµng th¸ng vµo ngµy cuèi th¸ng phï hîp víi kú b¸o
c¸o.
Tuú vµo viÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh chia lµm 2 trêng hîp sau:
- Ph¬ng ph¸p ph©n bíc cã tÝnh gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm.
- Ph¬ng ph¸p ph©n bíc kh«ng tÝnh gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm.
2..2.1. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n bíc cã tÝnh gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm:
Theo ph¬ng ph¸p nµy, ®Ó tÝnh ®îc gi¸ thµnh cña thµnh phÈm ë giai ®o¹n cuèi,
kÕ to¸n ph¶i lÇn lît tÝnh gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm cña tõng giai ®o¹n tríc vµ chuyÓn
sang giai ®o¹n sau. Cø tiÕp tôc cho ®Õn khi tÝnh ®îc gi¸ thµnh cña thµnh phÈm ë giai
®o¹n cuèi cïng.
Tr×nh tù tÝnh gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm ë tõng giai ®o¹n vµ thµnh phÈm ë giai
®o¹n cuèi cïng nh sau:
- C«ng thøc giai ®o¹n 1 :
Z1 = C1 + D§K1 - DCK1
Z1
Vµ J1 =
- C«ng thøc giai ®o¹n 2 :
Z2 = C2 + D§K2 - DCK2 +Z1
Z2
Vµ
J2 =
S1
S2
Cø tiÕn hµnh tuÇn tù nh vËy cho giai ®o¹n c«ng nghÖ sx cuèi cïng giai ®o¹n n:
ZTP = Zn + Cn + §§Kn - DCKn
ZTP
Vµ JTP =
STP
C¸c c«ng thøc trªn ®îc biÓu hiÖn b»ng s¬ ®å sau:
Giai ®o¹n1
Giai ®o¹n 2
CPNLVLC ( bá vµo
mét lÇn tõ ®Çu )
Gi¸ thµnh nöa TP giai
®o¹n 1 chuyÓn sang
+
Chi phÝ s¶n xuÊt kh¸c
ë giai ®o¹n 1
+
Chi phÝ s¶n xuÊt kh¸c
ë giai ®o¹n 2
Giai ®o¹n 3
Gi¸ thµnh nöa TP giai
®o¹n n -1 chuyÓn sang
+
Chi phÝ s¶n xuÊt kh¸c
ë giai ®o¹n n
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Tæng gi¸ thµnh vµ gi¸
thµnh §V nöa TP G§1
Tæng gi¸ thµnh vµ gi¸
thµnh §V nöa TP G§ 2
Tæng gi¸ thµnh vµ gi¸
thµnh §V cña T. PhÈm
2.2.2. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n bíc kh«ng tÝnh gi¸ thµnh cña nöa thµnh
phÈm:
Ph¬ng ph¸p nµy chØ ¸p dông ®èi víi c¸c DN mµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh chØ lµ
thµnh phÈm ë bíc c«ng nghÖ cuèi cïng, kh«ng tÝnh gi¸ thµnh cña nöa thµnh phÈm ë
c¸c bíc c«ng nghÖ tríc ®ã vµ ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ tõng giai ®o¹n.
ViÖc kÕt chuyÓn CPSX ®Ó tÝnh gi¸ thµnh cña thµnh phÈm ®îc tiÕn hµnh song
song vµ theo tr×nh tù sau:
Giai ®o¹n 1
Giai ®o¹n 2
Giai ®o¹n 3
Chi phÝ s¶n xuÊt
ph¸t sinh ë giai
®o¹n 1
Chi phÝ s¶n xuÊt
ph¸t sinh ë giai
®o¹n 2
Chi phÝ s¶n
xuÊt ph¸t sinh
ë giai ®o¹n n
Chi phÝ s¶n xuÊt cña
giai ®o¹n 1trong Z
thµnh phÈm
Chi phÝ s¶n xuÊt
cña giai 2trong
Zthµnh phÈmTP
Chi phÝ s¶n xuÊt
cña giai ®o¹n n
trong ZTP
KÕt chuyÓn song song
tõng kho¶n môc
Tæng gi¸ thµnh, thµnh phÈm theo kho¶n môc
- Chi phÝ s¶n xuÊt tõng giai ®o¹n trong gi¸ thµnh thµnh phÈm theo tõng kho¶n môc chi
phÝ ®îc tÝnh nh sau :
+ §èi víi chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp:
D ®ki +Ci
CZI =
*
Q TP
Q TP+ QD
+ §èi víi c¸c chi phÝ chÕ biÕn: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp , chi phÝ s¶n xuÊt chung:
* Trêng hîp ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë theo chi phÝ nguyªn liÖu , vËt liÖu trùc tiÕp .
D ®ki + Ci
CZI
=
* Q tp
Q tp + Q dsi
* Trêng hîp ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë theo íc lîng s¶n phÈm hoµn thµnh t¬ng ®¬ng :
D ®ki +Ci
CZI =
* Q tp
/
Qtp + Q D i +QDsI
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trong ®ã :
CZI : Lµ chi phÝ s¶n xuÊt cña giai ®o¹n i trong gi¸ thµnh thµnh phÈm
D ®ki: Lµ chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú giai ®o¹n i
Ci: Lµ chi phÝ s¶n xuÊt trong kú giai ®o¹n i
Q DI: Lµ khèi lîng s¶n phÈm lµm dë cuèi kú cña giai ®o¹n i
Q D : Lµ khèi lîng s¶n phÈm lµm dë cuèi kú cña tÊt c¶ c¸c giai ®o¹n s¶n xuÊt cña
quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm
Q DSI : Lµ khèi lîng s¶n phÈm dë dang cuèi kú cña c¸c giai ®o¹n sau giai ®o¹n i
Q/DI : Lµ khèi lîng s¶n phÈm dë dang cuèi kú giai ®o¹n i quy ®æi ra s¶n phÈm hoµn
thµnh giai ®o¹n i
Q/DI = Q Di * % HT
Q TP : Lµ khèi lîng thµnh phÈm hoµn thµnh
2.3. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®¬n ®Æt hµng:
Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông thÝch hîp ®èi víi c¸c DN cã tæ chøc s¶n xuÊt ®¬n chiÕc
hoÆc theo c¸c ®¬n ®Æt hµng. §èi tîng tËp hîp chi phÝ lµ tõng ®¬n ®Æt hµng, ®èi tîng
tÝnh gi¸ thµnh lµ ®¬n ®Æt hµng ®Ó hoµn thµnh. NÕu trong th¸ng ®¬n ®Æt hµng ch a hoµn
thµnh th× hµng th¸ng vÉn ph¶i më sæ kÕ to¸n ®Ó tËp hîp CPSX cho ®¬n ®Æt hµng ®ã ®Ó
khi hoµn thµnh tæng CPSX c¶ th¸ng l¹i sÏ cã gi¸ thµnh cña ®¬n ®Æt hµng.
NÕu ®¬n ®Æt hµng ®îc s¶n xuÊt, chÕ t¹o ë nhiÒu ph©n xëng kh¸c nhau th× ph¶i
tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh sè chi phÝ cña tõng ph©n xëng liªn quan ®Õn ®¬n ®Æt hµng ®ã,
nh÷ng chi phÝ trùc tiÕp ®îc tËp hîp th¼ng vµo ®¬n ®Æt hµng cßn chi phÝ chung cÇn ph¶i
ph©n bæ theo tiªu thøc thÝch hîp. Kú tÝnh gi¸ thµnh phï hîp víi chu kú s¶n xuÊt, khi nµo
hoµn thµnh ®¬n ®Æt hµng th× kÕ to¸n míi tÝnh gi¸ thµnh.
2.4. TÝnh gi¸ thµnh theo ph¬ng ph¸p hÖ sè:
Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông trong trêng hîp cïng mét qui tr×nh c«ng nghÖ s¶n
xuÊt vµ cïng sö dông mét loaÞ nguyªn vËt liÖu nhng kÕt qu¶ s¶n xuÊt thu ®îc nhiÒu
lo¹i s¶n phÈm kh¸c nhau.
§èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ toµn bé quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt.
§èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng lo¹i s¶n phÈm do quy tr×nh s¶n xuÊt t¹o ra. §Ó
tÝnh gi¸ thµnh quy ®Þnh cho tõng lo¹i s¶n phÈm råi tiÕn hµnh c¸c bíc sau:
- Quy ®æi s¶n lîng thùc tÕ tõng lo¹i s¶n phÈm theo hÖ sè tÝnh gi¸ thµnh ®Ó lµm tiªu
thøc ph©n bæ.
n
Tæng s¶n lîng quy ®æi =
S¶n lîng thùc tÕ sp i x HÖ sè s¶n phÈm i
i=1
- TÝnh hÖ sè ph©n bæ chi phÝ cña tõng lo¹i s¶n phÈm.
S¶n lîng quy ®æi sp i
HÖ sè ph©n bæ =
chi phÝ sp i
Tæng s¶n lîng quy ®æi
- TÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ tõng lo¹i s¶n phÈm theo tõng kho¶n môc.
Tæng gi¸ thµnh sp i = (spDD §K + CPPS TK - sPDD CK ) x H.Sè ph©n bæ CPSP
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
2.5. TÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ph¬ng ph¸p tû lÖ:
NÕu trong cïng mét quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt, kÕt qu¶ s¶n xuÊt thu ®îc lµ
nhãm s¶n phÈm cïng lo¹i víi quy c¸ch, kÝch cì phÈm cÊp kh¸c nhau sÏ tÝnh gi¸ thµnh
tõng quy c¸ch, kÝch cì s¶n phÈm theo tû lÖ. §Ó tÝnh ®îc gi¸ thµnh tríc hÕt ph¶i chän
tiªu chuÈn ph©n bæ gi¸ thµnh. Tiªu chuÈn ph©n bæ cã thÓ lµ gi¸ thµnh kÕ ho¹ch hay gi¸
thµnh ®Þnh møc cña s¶n phÈm tÝnh theo s¶n lîng thùc tÕ. Sau ®ã tÝnh gi¸ thµnh cho
tõng thø s¶n phÈm
Gi¸ thµnh thùc tÕ c¶ nhãm s¶n phÈm ( theo kho¶n môc )
Tû lÖ tÝnh gi¸ thµnh =
( theo kho¶n môc )
Tiªu chuÈn ph©n bæ (theo kho¶n môc )
TiÕp theo, lÊy gi¸ thµnh kÕ ho¹ch tÝnh theo s¶n lîng thùc tÕ nh©n víi tû lÖ tÝnh
gi¸ thµnh ta ®îc gi¸ thµnh tÝnh quy c¸ch, kÝch cì.
Gi¸ thµnh thùc tÕ tõng =Tiªu chuÈn ph©n bæ cña tõng quy c¸ch *
Tû lÖ tÝnh gi¸
quy c¸ch
( theo tõng kho¶n môc )
kho¶n môc
2.6. TÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ph¬ng ph¸p ®Þnh møc:
TÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ph¬ng ph¸p ®Þnh møc cã t¸c dômg lín trong viÖc
kiÓm tra t×nh h×nh, thùc hiÖn ®Þnh møc, dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, t×nh h×nh sö dông hîp
lý, tiÕt kiÖm, hiÖu qu¶ hay l·ng phÝ CPSX. Ngoµi ra cßn gi¶m bít ®îc khèi lîng ghi chÐp
vµ tÝnh to¸n cña kÕ to¸n ®Ó n©ng hiÖu qu¶ c«ng t¸c kÕ to¸n
Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ®Þnh møc tiÕn hµnh theo c¸c b íc
sau .
- TÝnh gi¸ thµnh ®Þnh møc cña s¶n phÈm
Gi¸ thµnh ®Þnh møc s¶n phÈm ®îc c¨n cø vµo ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt hiÖn
hµnh ®Ó tÝnh. Tuú thuéc vµo tõng trêng hîp cô thÓ mµ gi¸ thµnh ®Þnh møc cña c¸c bé
phËn chi tiÕt cÊu thµnh nªn s¶n phÈm hoÆc gi¸ thµnh ®Þnh møc cña nöa thµnh phÈm ë
tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ, tõng ph©n xëng tæng céng l¹i hoÆc còng cã thÓ tÝnh lu«n cho
s¶n phÈm.
- X¸c ®Þnh sè chÖnh lÖch do thay ®æi ®Þnh møc.
V× gi¸ thµnh ®Þnh møc theo c¸c ®Þnh møc hiÖn hµnh, do vËy khi cã thay ®æi ®Þnh
møc cÇn ph¶i tÝnh to¸n l¹i theo ®Þnh møc. ViÖc thay ®æi ®Þnh møc thêng tiÕn hµnh vµo
®Çu th¸ng, nªn viÖc tÝnh to¸n sè chªnh lÖch do thay ®æi ®Þnh møc chØ cÇn thùc hiÖn ®èi
víi sè s¶n phÈm lµm dë ®Çu kú vÒ chi phÝ tÝnh cho s¶n phÈm lµm dë ®Çu kú ( cuèi kú tríc ) lµ theo ®Þnh møc cò. Sè chªnh lÖch do thay ®æi ®Þnh møc b»ng ®Þnh møc cò trõ ®i
®Þnh møc míi ).
- X¸c ®Þnh sè chªnh lÖch do tho¸t ly ®Þnh møc.
Chªnh lÖch do tho¸t ly ®Þnh møc lµ sè chªnh lÖch do tiÕt kiÖm hoÆc vît chi. ViÖc
x¸c ®Þnh sè chªnh lÖch do thãat ly ®Þnh møc ®îc tiÕn hµnh theo nh÷ng ph¬ng ph¸p
kh¸c nhau tïy thuéc vµo tõng kho¶n môc chi phÝ. Song sè chªnh lÖch do tho¸t ly ®Þnh
møc ®Òu ®îc x¸c ®Þnh nh sau:
Chªnh lÖch do tho¸t = Chi phÝ thùc tÕ
Chi phÝ ®Þnh møc
ly ®Þnh møc
( theo tõng kho¶n môc )
( theo tõng kho¶n môc )
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
- Xem thêm -
.DOC 
54 
39 
59 
