Tài liệu Luận văn kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại cảng khuyến lương

Lêi nãi ®Çu Trªn nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng ph¶i linh ho¹t h¬n, cã hiÖu qu¶ h¬n th× míi tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®îc trªn thÞ trêng. Mét trong nh÷ng môc tiªu quan träng nhÊt cña c¸c doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®ã lµ lîi nhuËn. §Ó ®¹t ®îc môc tiªu ®ã c¸c doanh nghiÖp ph¶i t×m mäi c¸ch ®Ó tèi thiÓu ho¸ s¶n phÈm s¶n xuÊt, h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm, v× ®©y lµ nh©n tè trùc tiÕp t¸c ®éng ®Õn s¶n xuÊt, gi¸ c¶ hµng ho¸ vµ lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. §Æc biÖt trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn nay lu«n cã sù c¹nh tranh trong níc mµ cßn c¹nh tranh víi c¸c doanh nghiÖp níc ngoµi. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm gi÷ mét vai trß rÊt quan träng trong c«ng t¸c kÕ to¸n cña doanh nghiÖp. V× h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh mét c¸ch chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ, kÞp thêi sÏ t¹o c¬ së cho c¸c nhµ qu¶n lý ra quyÕt ®Þnh kinh doanh ®óng ®¾n. Th«ng qua chØ tiªu vÒ chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm c¸c nhµ qu¶n lý sÏ biÕt ®îc nguyªn nh©n g©y biÕn ®éng chi phÝ vµ gi¸ thµnh lµ do ®Çu vµo tõ ®ã t×m ra biÖn ph¸p kh¾c phôc vµ ra quyÕt ®Þnh nªn ®Çu t s¶n xuÊt lo¹i s¶n phÈm nµo ®Ó thu ®îc lîi nhuËn cao nhÊt cho doanh nghiÖp. ChÝnh v× viÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh cã vai trß quan träng nh vËy; cho nªn trong thêi gian thùc tËp t¹i C¶ng KhuyÕn L¬ng em ®· m¹nh d¹n ®i s©u nghiªn cøu ®Ò tµi “KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C¶ng KhuyÕn L¬ng“. Chuyªn ®Ò cña em gåm 3 ch¬ng. Ch¬ng 1: C¬ së lý luËn chung vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt. Ch¬ng 2: T×nh h×nh tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C¶ng KhuyÕn L¬ng. Ch¬ng 3: Ph¬ng híng vµ gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh ë C¶ng KhuyÕn L¬ng. §Ó hoµn thµnh ®Ò tµi nµy em ®· nhËn ®îc sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña c¸c thÇy c« trong trêng vµ c¸n bé phßng kÕ to¸n c«ng ty cïng víi sù cè g¾ng nç lùc cña b¶n th©n. Nhng ®èi víi nhËn thøc vµ tr×nh ®é cã h¹n nªn kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt vµ h¹n chÕ. Em rÊt mong ®îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c thÇy c« vµ c¸c b¹n ®ång nghiÖp ®Ò chuyªn ®Ò cña em ®îc hoµn thiÖn h¬n. 1 Ch¬ng 1 C¬ së lý luËn chung vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶nxuÊt. 1.1. Chi phÝ s¶n xuÊt vµ ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt 1.1.1.Chi phÝ s¶n xuÊt S¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt lµ ho¹t ®éng c¬ b¶n cña x· héi loµi ngêi, lµ ®iÒu kiÖn tÊt yÕu cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña x· héi. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh lµ viÖc thùc hiÖn qu¸ tr×nh t¹o ra s¶n phÈm vµ cung øng theo yªu cÇu cña thÞ trêng nh»m môc ®Ých kiÕm lêi. §Ó thùc hiÖn môc ®Ých nµy th× ®iÒu kiÖn ®Çu tiªn ®Ó c¸c doanh nghiÖp tiÕn hµnh s¶n xuÊt lµ chi phÝ. §Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt cÇn ph¶i cã ®ñ c¸c yÕu tè c¬ b¶n ®ã lµ: lao ®éng, t liÖu lao ®éng, ®èi tîng lao ®éng. Sù tham gia cña c¸c yÕu tè s¶n xuÊt vµo c¸c kho¶n chi phÝ t¬ng øng. C¸c chi phÝ mµ doanh nghiÖp bá ra cÊu thµnh nªn gi¸ trÞ cña s¶n phÈm, lao vô dÞch vô bao gåm bé phËn lµ: C + V + m = Gi¸ trÞ s¶n phÈm, dÞch vô Trong ®ã: 2 C: Lµ toµn bé gi¸ trÞ trùc tiÕp s¶n xuÊt ®· tiªu hao trong qu¸ tr×nh t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm, dich vô. PhÇn chi phÝ nµy bao gåm c¸c kho¶n nh: KhÊu hao TSC§, chi phÝ nguyªn vËt liÖu, c«ng cô, dông cô... vµ ®îc gäi lµ hao phÝ lao ®éng qu¸ khø hay chi phÝ lao ®éng vËt ho¸. V: Chi phÝ vÒ tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng ph¶i tr¶ cho ngêi lao ®éng tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, dÞch vô vµ ®îc gäi lµ chi phÝ lao ®éng sèng cÇn thiÕt. m: Lµ gi¸ trÞ míi ®èi víi lao ®éng sèng t¹o ra trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt t¹o ra gi¸ trÞ s¶n phÈm, dÞch vô vµ chÝnh lµ môc ®Ých mµ doanh nghiÖp t×m kiÕm khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm. Tõ ®ã ta cã thÓ ®i ®Õn c¸ch t×m hiÓu chung nhÊt vÒ chi phÝ s¶n xuÊt nh sau: “Chi phÝ s¶n xuÊt lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé chi phÝ vÒ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp thùc tÕ chi ra ®Ó tiÕn hµng c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt trong mét kú kinh doanh nhÊt ®Þnh” c¸c chi phÝ nµy ph¸t sinh cã tÝnh chÊt thêng xuyªn vµ g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. 1.1.2-Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt Chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp bao gåm nhiÒu lo¹i cã néi dung môc ®Ých vµ c«ng dông kh¸c nhau. V× vËy ®Ó ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt th× cÇn ph¶i tiÕn hµnh ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo c¸c tiªu thøc kh¸c nhau. ViÖc ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt mét c¸ch ®óng ®¾n sÏ cã ý nghÜa rÊt lín trong viÖc n©ng cao chÊt lîng c«ng t¸c kÕ to¸n h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, ph¸t huy ®îc chøc n¨ng kiÓm tra. Cã nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt, sau ®©y lµ mét sè c¸ch ph©n lo¹i chñ yÕu: 1.1.2.1.Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ cña c¸c chi phÝ (Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo c¸c yÕu tè). Theo c¸ch nµy, c¨n cø vµo tÝnh chÊt, néi dung kinh tÕ cña c¸ chi phÝ gièng nhau ®Ó xÕp vµo mét yÕu tè chi phÝ, kh«ng ph©n biÖt chi phÝ ®ã ph¸t sinh trong lÜnh vùc nµo, ë ®©u vµ môc ®Ých, t¸c dông cña chi phÝ ®ã nh thÕ nµo. Toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt trong kú ®îc chia thµnh c¸c yÕu tè chi phÝ sau: -Chi phÝ nguyªn vËt liÖu: Bao gåm toµn bé gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu chÝnh, nguyªn vËt liÖu phô, phô tïng thay thÕ, dông cô... sö dông vµo s¶n xuÊt kinh doanh (loai trõ gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu kh«ng dïng hÕt) trong kú. -Chi phÝ nh©n c«ng: Gåm toµn bé sè tiÒn c«ng ph¶i tr¶, trÝch BHXH, BHYT, KPCD theo tû lÖ quy ®inh cña nh©n c«ng ho¹t ®éng s¶n xuÊt. -Chi phÝ khÊu hao TSC§: gåm c¸c bé tiÒn trÝch khÊu hao TSC§ sö dông cho s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp . 3 -Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: gåm toµn bé sè tiÒn doanh nghiÖp ph¶i tr¶ vÒ c¸c dÞch vô mua tõ ngoµi: tiÒn ®iÖn, níc... phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt. -Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c: Lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ngoµi c¸c yÕu tè ®· nªu trªn. T¸c dông cña c¸ch ph©n lo¹i nµy cho biÕt kÕt cÊu, tû träng cña tõng yÕu tè chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thøc hiÖn dù to¸n lËp b¸o c¸o chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè trong biÓu B09 - DN - B¶n thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh, gióp cung cÊp tµi liÖu tham kh¶o ®Ó lËp dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, lËp kÕ ho¹ch cung øng vËt liÖu trùc tiÕp... ngoµi ra, cßn gióp cung cÊp sè liÖu, tµi liÖu ®Ó tÝnh to¸n thu nhËp quèc d©n. 1.1.2.2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo môc ®Ých vµ c«ng dông cña chi phÝ (cßn gäi lµ ph©n lo¹i chi phÝ theo kho¶n môc) Mçi yÕu tè chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú ®Òu cã môc ®Ých, c«ng dông chi phÝ ®Ó chia ra nh÷ng kho¶n môc chi phÝ kh¸c nhau, kh«ng ph©n biÖt néi dung kinh tÕ. Toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú ®îc chia lµm c¸c kho¶n môc chi phÝ nh sau : - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu chÝnh, nguyªn vËt liÖu phô, nhiªn liÖu sö dông vµo môc ®Ých trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm kh«ng tÝnh vµo kho¶n môc nµy nh÷ng chi phÝ sö dông vµo môc ®Ých s¶n xuÊt chung vµ ho¹t ®«ng ngoµi s¶n xuÊt. -Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Gåm chi phÝ vÒ nh©n c«ng, trÝch BHXH, BHYT, KPC§ cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt, kh«ng tÝnh vµo kho¶n môc nµy tiÒn c«ng vµ c¸c kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§ cña nh©n viªn qu¶n lý ph©n xëng, s¶n xuÊt chung, b¸n hµng... -Chi phÝ s¶n xuÊt chung: Lµ nh÷ng chi phÝ dïng cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt chung cho c¸c ph¸t sinh, ®éi trùc tiÕp s¶n xuÊt ngoµi hai kho¶n môc ®· nªu trªn bao gåm c¸c kho¶n sau: +Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng +Chi phÝ vËt liÖu +Chi phÝ dÞch vô s¶n xuÊt +Chi phÝ khÊu hao TSC§ +Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi 1.1.2.3.Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt cho ®èi tîng chÞu chi phÝ chia lµm hai lo¹i: 4 -Chi phÝ trùc tiÕp: Lµ nh÷ng chi phÝ cã quan hÖ trùc tiÕp víi viÖc s¶n xuÊt ra mét lo¹i s¶n phÈm thùc hiÖn mét c«ng viÖc nhÊt ®Þnh. -Chi phÝ gi¸n tiÕp: Lµ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt cã liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt nhiÒu lo¹i s¶n phÈm, thùc hiÖn nhiÒu lo¹i c«ng viÖc. C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp x¸c ®Þnh tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ph©n bæ nh÷ng chi phÝ ®ã cho c¸c ®èi tîng mét c¸ch ®óng ®¾n vµ hîp lý. 1.1.2.4.Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo mèi quan hÖ víi khèi l îng s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô s¶n xuÊt trong kú chia lµm hai lo¹i: -Chi phÝ biÕn ®æi: Lµ nh÷ng chi phÝ thay ®æi khi sè lîng s¶n phÈm, hµng ho¸ thay ®æi. Chi phÝ nµy g¾n víi tõng s¶n phÈm riªng biÖt. -Chi phÝ cè ®Þnh: Lµ nh÷ng chi phÝ kh«ng ®æi khi sè lîng s¶n phÈm thay ®æi. ý nghÜa: Theo c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ nµy doanh nghiÖp cã thÓ ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c h¬n c¸c lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó cã thÓ ®¹t ®îc hiÖu qu¶ sö dông vèn. Lµ c¬ së x¸c ®Þnh møc s¶n phÈm tèi thiÓu, gi¸ c¶ hîp lý. 1.1.3.§èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt Lµ ph¹m vi, giíi h¹n ®Ó tËp hîp c¸c chi phÝ s¶n xuÊt nh»m phôc vô cho kiÓm tra ph©n tÝch vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Giíi h¹n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ n¬i ph¸t sinh chi phÝ hoÆc lµ ®èi tîng chÞu chi phÝ. ViÖc lùa chän ®èi tîng tËp hîp chi phÝ ë tõng doanh nghiÖp cã sù kh¸c nhau.ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ ph¶i c¨n cø vµo: -C¨n cø vµo quy tr×nh c«ng nghÖ ®Ó s¶n xuÊt ra s¶n phÈm: Lµ ®¬n gi¶n hay phøc t¹p, quy tr×nh c«ng nghÖ liªn tôc hay song song. Trong s¶n xuÊt gi¶n ®¬n: S¶n phÈm cuèi cïng nhËn ®îc lµ do chÕ biÕn liªn tôc tõ ®Çu ®Õn cuèi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. VËt liÖu ®îc sö dông th× ®èi tîng tËp hîp chi phÝ lµ s¶n phÈm hoÆc toµn bé qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. NÕu s¶n xuÊt nhiÒu thø, nhiÒu lo¹i th× ®èi tîng cã thÓ lµ nhãm s¶n phÈm. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt phøc t¹p: S¶n phÈm cuèi cïng lµ do l¾p r¸p c¬ häc chÕ biÕn qua nhiÒu bíc th× ®èi tîng tËp hîp chi phÝ cã thÓ lµ bé phËn chi tiÕt s¶n phÈm hoÆc giai ®o¹n c«ng nghÖ chÕ biÕn. -C¨n cø vµo yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp: §èi víi doanh nghiÖp h¹ch to¸n kinh tÕ néi bé réng r·i, ®ßi hái ph¶i kiÓm tra, ph©n tÝch kÕt qu¶ h¹ch to¸n chi phÝ theo ph©n xëng th× c¸c giai ®o¹n s¶n xuÊt còng lµ ®èi tîng tËp hîp chi phÝ. -C¨n cø vµo lo¹i h×nh s¶n xuÊt: §¬n chiÕc hay s¶n xuÊt hµng lo¹t khèi lîng lín. 5 S¶n xuÊt ®¬n chiÕc: lµ s¶n phÈm hoÆc khèi lîng hoµn thµnh kh«ng lÆp l¹i, ®«i khi lÆp l¹i ë kho¶ng thêi gian kh«ng x¸c ®Þnh th× ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ tõng s¶n phÈm, tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh. S¶n xuÊt hµng lo¹t, khèi lîng lín: Lµ nhiÒu s¶n phÈm ë cïng mét giai ®o¹n s¶n xuÊt, giai ®o¹n chÕ biÕn th× ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ nhãm s¶n phÈm. -C¨n cø vµo yªu cÇu tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Ó tõ ®ã x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ cho phï hîp. 1.1.4.Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt 1.1.4.1.Tr×nh tù h¹ch to¸n vµ ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt Chi phÝ cña doanh gnhiÖp bao gåm nhiÒu lo¹i kh¸c nhau víi tÝnh chÊt vµ néi dung kh¸c nhau. Khi ph¸t sinh, tríc hÕt chi phÝ s¶n xuÊt ®îc biÓu hiÖn theo yÕu tè chi phÝ sau ®ã ®îc biÓu hiÖn thµnh c¸c kho¶n môc khi tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. V× vËy muèn tÝnh ®îc gi¸ thµnh s¶n phÈm mét c¸ch chÝnh x¸c, kÞp thêi th× viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®îc tiÕn hµnh theo mét tr×nh tù khoa häc hîp lý. Tr×nh tù nµy l¹i phô thuéc vµo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña tõng ngµnh nghÒ, tõng doanh nghiÖp, phô thuéc vµo tr×nh ®é qu¶n lý vµ h¹ch to¸n... Tuy vËy, viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ kh¸i qu¸t qua c¸c bíc sau: -Bíc 1: TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã liªn quan trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng sö dông. -Bíc 2: TÝnh to¸n vµ ph©n tÝch, ph©n bæ lao vô cho c¸c ngµnh s¶n xuÊt liªn quan trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng sö dông trªn c¬ së khèi lîng lao vô vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ lao vô. -Bíc 3: TËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung cho c¸c lo¹i s¶n phÈm cã liªn quan. -Bíc 4: X¸c ®Þnh chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú. Tuú theo ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho ¸p dông trong doanh nghiÖp mµ dÉn ®Õn néi dung h¹ch to¸n vµ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ kh¸c nhau. C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm vµ t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña mçi doanh nghiÖp ®Ó lùa chän cho m×nh mét ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt phï hîp. 1.1.4.2.H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ph ¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn Ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn lµ ph¬ng ph¸p theo dâi vµ ph¶n ¸nh mét c¸ch thêng xuyªn, liªn tôc t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån kho nguyªn vËt liÖu, 6 hµng ho¸, s¶n phÈm dë dang, thµnh phÈm trªn c¬ së sæ kÕ to¸n sau mçi lÇn ph¸t sinh nghiÖp vô mua (nhËp) hoÆc b¸n (xuÊt). §Ó phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, lao vô dÞch vô toµn doanh nghiÖp kÕ to¸n dïng TK 154 “chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang”. TK154 ®îc më chi tiÕt theo tõng n¬i ph¸t sinh chi phÝ, tõng lo¹i s¶n phÈm, cña c¸c bé phËn thuéc s¶n xuÊt - kinh doanh chÝnh, s¶n xuÊt - kinh doanh phô (kÓ c¶ ngoµi gia c«ng chÕ biÕn). KÕt cÊu vµ néi dung ph¶n ¸nh cña TK 154: Bªn Nî: Tæng hîp c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú (chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung). Bªn Cã: +Gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm ®· chÕ t¹o xong, nhËp kho hoÆc chuyÓn ®i b¸n +C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n phÈm (phÕ liÖu thu håi, gi¸ trÞ s¶n phÈm háng kh«ng thÓ söa ch÷a ®îc) +TrÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu gia c«ng xong, nhËp kho D Nî: Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang cuèi kú 1.1.4.2.1.H¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liªu trùc tiÕp. Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp bao gåm gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu vµ ®îc xuÊt dïng cã liªn quan ®Õn tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ riªng biÖt (ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt, s¶n phÈm...) th× h¹ch to¸n trùc tiÕp cho ®èi tîng ®ã. Trong trêng hîp vËt liÖu xuÊt dïng cã liªn quan ®Õn tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ kh«ng thÓ h¹ch to¸n riªng ®îc th× ph©n bæ thêng ®îc sö dông lµ ph©n bæ theo ®Þnh møc tiªu hao, theo hÖ sè, theo träng lîng. C«ng thøc ph©n bæ nh sau: Chi phÝ vËt liÖu cho tõng ®èi tîng ph©n bæ = Tiªu thøc ph©n bæ cña tõng ®èi tîng x HÖ sè ph©n bæ Trong ®ã: HÖ sè ph©n bæ = Tæng chi phÝ vËt liÖu cÇn ph©n bæ Tæng tiªu thøc ph©n bæ §Ó x¸c ®Þnh chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp thùc tÕ vµo s¶n xuÊt kinh doanh 7 trong kú, cuèi kú kinh doanh ph¶i tiÕn hµnh kiÓm kª x¸c ®Þnh gi¸ trÞ nguyªn liÖu, vËt liÖu cßn l¹i cuèi kú cha sö dông vµ gi¸ trÞ phÕ liÖu thu håi trong kú Chi phÝ nguyªn Gi¸ trÞ NVL xuÊt Gi¸ trÞ NVL Gi¸ trÞ phÕ vËt liÖu trong = dïng vµo kinh - cßn l¹i cha - liÖu thu håi kú doanh trong kú sö dông trong kú §Ó theo dâi c¸c kho¶n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, kÕ to¸n sö dông TK 621 “Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp”. Tµi kho¶n nµy ®îc më chi tiÕt theo tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ. KÕt cÊu vµ néi dung ph¶n ¸nh cña TK621 nh sau: Bªn Nî: Gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng trùc tiÕp cho chÕ t¹o s¶n phÈm. Bªn Cã: KÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp vµo TK154 vµ gi¸ trÞ vËt liÖu xuÊt dïng kh«ng hÕt nhËp l¹i kho. Cuèi kú tµi kho¶n nµy kh«ng cã sè d. *Tr×nh tù h¹ch to¸n: -XuÊt kho nguyªn vËt liÖu chÝnh sö dông trùc tiÕp cho viÖc chÕ t¹o s¶n phÈm hay thùc hiÖn lao vô, dÞch vô. Nî TK 621: (Chi tiÕt cho tõng ®èi tîng) Cã TK 152: (Gi¸ trÞ thùc tÕ xuÊt dïng theo tõng lo¹i) -NhËn vËt liÖu vÒ kh«ng nhËp kho chuyÓn th¼ng cho ®èi tîng s¶n xuÊt s¶n phÈm. Nî TK 621: (Chi tiÕt cho tõng ®èi tîng) Cã TK 133(1331): ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ cña vËt liÖu mua ngoµi (®èi víi doanh nghiÖp tÝnh thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ) Cã TK 331, 111, 112: VËt liÖu mua ngoµi Cã TK 441: NhËn cÊp ph¸t, nhËn liªn doanh Cã TK 154: VËt liÖu tù s¶n xuÊt hay thuª ngoµi gia c«ng Cã TK kh¸c (311, 336, 338): VËt liÖu vay mîn -Gi¸ trÞ vËt liÖu dïng kh«ng hÕt nhËp l¹i kho Nî TK 152: (Chi tiÕt vËt liÖu) Cã TK 621: (Chi tiÕt theo tõng ®èi tîng) -Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp theo tõng ®èi tîng ®Ó tÝnh gi¸ thµnh Nî TK 154: (Chi tiÕt theo tõng ®èi tîng) 8 Cã TK 621: (Chi tiÕt theo tõng ®èi tîng) 1.1.4.2.2.H¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ kho¶n thï lao lao ®éng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm, trùc tiÕp thùc hiÖn c¸c lao vô, dÞch vô nh tiÒn l¬ng chÝnh, l¬ng phô vµ c¸c kho¶n phô cÊp cã tÝnh chÊt l¬ng. Ngoµi ra chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp cßn bao gåm c¸c kho¶n ®ãng gãp cho c¸c quü BHXH, BHYT, KPC§ do chñ sö dông lao ®éng chÞu vµ ®îc tÝnh vµo chi phÝ kinh doanh theo mét tû lÖ nhÊt ®Þnh v¬Ý sè tiÒn l¬ng ph¸t sinh cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt. Kh«ng h¹ch to¸n vµo TK 622 nh÷ng kho¶n ph¶i tr¶ vÒ l¬ng vµ phô cÊp l¬ng cho nh©n viªn ph©n xëng, nh©n viªn b¸n hµng vµ nh©n viªn qu¶n lý doanh nghiÖp. §Ó theo dâi chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp kÕ to¸n sö dông TK 622 “Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp”.Tµi kho¶n nµy ®îc më chi tiÕt theo tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ nh TK 621. KÕt cÊu vµ néi dung ph¶n ¸nh cña TK 622. Bªn Nî: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp tham gia ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh gåm: TiÒn l¬ng, tiÒn c«ng lao ®éng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng quy ®Þnh. Bªn Cã: KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµo c¸c tµi kho¶n cã liªn quan. TK 622 kh«ng cã sè d *Tr×nh tù h¹ch to¸n: -Ph¶n ¸nh tæng sè tiÒn l¬ng vµ phô cÊp l¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm hay thùc hiÖn lao vô, dÞch vô trong kú Nî TK 622: (Chi tiÕt theo tõng ®èi tîng) Cã TK 334: (Tæng sè tiÒn l¬ng vµ phô cÊp ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt. -TrÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo mét tû lÖ quy ®Þnh (tÝnh vµo chi phÝ 19%) Nî TK 622: (Chi tiÕt theo tõng ®èi tîng) Cã TK 338: (3382, 3383, 3384) -Víi nh÷ng doanh nghiÖp s¶n xuÊt mang tÝnh thêi vô, phÇn tiÒn l¬ng trÝch vµo chi phÝ vµ c¸c kho¶n tiÒn l¬ng trÝch tríc kh¸c (ngõng s¶n xuÊt theo kÕ ho¹ch) Nî TK 622: (Chi tiÕt theo tõng ®èi tîng) Cã TK 335: (TiÒn l¬ng trÝch tríc) 9 -Lao ®éng thuª ngoµi Nî TK 622 Cã TK 111,112 -Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµo tµi kho¶n tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo tõng ®«Ý tîng ®Ó tÝnh gi¸ thµnh Nî TK 154: (Chi tiÕt theo tõng ®èi tîng) Cã TK 622: (Chi tiÕt theo tõng ®èi tîng) 1.1.4.2.3-H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ nh÷ng chi phÝ cÇn thiÕt cßn l¹i ®Ó s¶n xuÊt trùc tiÕp s¶n phÈm sau chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp vµ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp.§©y lµ nh÷ng chi phÝ phÊt sinh trong ph¹m vi ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. §Ó theo dâi c¸c kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt chung, kÕ to¸n sö dông TK 627 “Chi phÝ s¶n xuÊt chung” më chi tiÕt cho tõng ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt. Bªn Nî: Chi phÝ s¶n xuÊt chung thùc tÕ ph¸t sinh trong kú Bªn Cã: C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung KÕt chuyÓn (hay ph©n bæ) chi phÝ s¶n xuÊt chung vµo chi phÝ s¶n phÈm hay lao vô, dÞch vô. TK 627 Cuèi kú kh«ng cã sè d TK627 ®îc më chi tiÕt thµnh s¸u TK chi tiÕt sau: -TK 6271 Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng -TK 6272 Chi phÝ vËt liÖu -TK 6273 Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt -TK 6274 Chi phÝ khÊu hao TSC§ -TK 6277 Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi -TK 5278 Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c *Tr×nh tù h¹ch to¸n: -TÝnh ra tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn ph©n xëng Nî TK 627: (6271-Chi tiÕt ph©n xëng, bé phËn) Cã TK 334 -TrÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo tû lÖ quy ®Þnh Nî TK 627: (6271-Chi tiÕt ph©n xëng, bé phËn) Cã TK 338 (3382, 3383, 3384) -Chi phÝ vËt liÖu dïng ®Ó s÷a ch÷a, b¶o dìng TSC§ cña ph©n xëng vµ c¸c chi phÝ vËt liÖu kh¸c dïng cho ph©n xëng Nî TK 627 (6272-Chi tiÕt ph©n xëng, bé phËn) 10 Cã TK 152 (Chi tiÕt tiÓu kho¶n) -C¸c chi phÝ c«ng cô, dông cô dïng cho c¸c bé phËn, ph©n xëng +Ph©n bæ mét lÇn Nî TK 627 (6273-Chi tiÕt ph©n xëng, bé phËn) Cã TK 153: Gi¸ trÞ xuÊt dïng +Ph©n bæ nhiÒu lÇn Nî TK 142 (1421) Cã TK 153: Gi¸ trÞ c«ng cô, dông cô xuÊt kho Nî TK 627 (6273-Chi tiÕt ph©n xëng, bé phËn) Cã TK 142 (1421) -Chi phÝ khÊu hao TSC§ ë ph©n xëng Nî TK 627 (6274-Chi tiÕt ph©n xëng, bé phËn) Cã TK 214 (Chi tiÕt tiÓu kho¶n) §ång thêi ghi Nî TK 009 (t¨ng vèn khÊu hao) -Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: §iÖn níc, ®iÖn tho¹i, söa ch÷a nhá §èi víi c¬ së nép thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ Nî TK 627 (6277-Chi tiÕt ph©n xëng, bé phËn) Nî TK 133 (1331-ThuÕ GTGT ®Çu vµo) Cã TK 111, 112, 331... Gi¸ trÞ mua ngoµi §èi víi c¬ së nép thuÕ theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp hoÆc kh«ng thuéc diÖn chÞu thuÕ GTGT Nî TK 627 (6277-Chi tiÕt theo ph©n xëng, bé phËn) Cã TK 111, 112, 331... -C¸c chi phÝ theo dù to¸n chi phÝ vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung trong kú (chi phÝ söa ch÷a TSC§, chi phÝ ngõng s¶n xuÊt, gi¸ trÞ c«ng cô, dông cô ph©n bæ tõ hai lÇn trë lªn) Nî TK 627 (Chi tiÕt theo tõng ph©n xëng) Cã TK 335: (Chi tiÕt chi phÝ ph¶i tr¶) Cã TK 142 (chi tiÕt chi phÝ tr¶ tríc) -C¸c chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: (tiÕp t©n, héi nghÞ) Nî TK 627 (6278-Chi tiÕt theo tõng ph©n xëng) Cã TK liªn quan(111, 112...) -C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung Nî TK 111, 112, 152, 138. Cã TK 627: (Chi tiÕt ph©n xëng) -Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung theo tiªu thøc phï hîp cho c¸c ®èi tîng chÞu chi phÝ Nî TK 154: (Chi tiÕt theo tõng ®èi tîng) 11 Cã TK 627: (Chi tiÕt theo tõng ®èi tîng) Do chi phÝ s¶n xuÊt chung liªn quan ®Õn nhiÒu lo¹i s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô trong ph©n xëng nªn cÇn thiÕt ph¶i ph©n bæ chóng theo tiªu thøc phï hîp. 1.1.4.3.H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p nµy thêng ®îc ¸p dông thÝch hîp víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt cã quy m« nhá, chØ tiÕn hµnh mét lo¹i ho¹t ®éng. Theo ph¬ng ph¸p nµy, c¸c nghiÖp vô ph¸t sinh liªn quan ®Õn hµng tån kho kh«ng ®îc ghi sæ liªn tôc. V× vËy, cuèi kú doanh nghiÖp ph¶i tiÕnhµnh kiÓm kª tÊt c¶ c¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu, thµnh phÈm trong kho vµ t¹i c¸c ph©n xëng cïng víi bé phËn s¶n xuÊt dë dang ®Ó x¸c ®Þnh chi phÝ cña s¶n phÈm hoµn thµnh cña hµng ho¸ ®· b¸n. Do ®ã viÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt trong c¸c doanh nghiÖp ¸p dông ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú cã nh÷ng ®iÓm kh¸c biÖt nhÊt ®Þnh so víi nh÷ng doanh nghiÖp ¸p dông ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn. Cô thÓ lµ x¸c ®Þnh nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp trªn tµi kho¶n tæng hîp (TK 621) theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú kh«ng ph¶i c¨n cø vµo sè liÖu tæng hîp c¸c chøng tõ xuÊt kho mµ l¹i c¨n cø vµo gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu tån ®Çu kú, gi¸ thùc tÕ vËt liÖu nhËp trong kú vµ kÕt qu¶ kiÓm kª cuèi kú ®Ó tÝnh to¸n. C«ng thøc tÝnh: Gi¸ thùc tÕ Gi¸ thùc tÕ Gi¸ thùc tÕ Gi¸ thùc tÕ NVL xuÊt dïng = NVL tån ®Çu + NVL nhËp - NVL tån cuèi trong kú kú trong kú kú T Gi¸ thùc tÕ NVL xuÊt dïng ®îc ghi mét lÇn vµo TK 621 vµo thêi ®iÓm cuèi kú h¹ch to¸n. §Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, kÕ to¸n sö dông TK 631 “Gi¸ thµnh s¶n xuÊt” thay v× sö dông TK 154 “chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang” KÕt cÊu vµ néi dung ph¶n ¸nh TK 631 Bªn Nî: Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang ®Çu kú Chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ ph¸t sinh trong kú Bªn Cã: Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú kÕt chuyÓn vµo TK 154 Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô hoµn thµnh kÕt chuyÓn vµo TK 632 “Gi¸ vèn hµng b¸n” TK 631 cuèi kú kh«ng cã sè d *H¹ch to¸n vËt liÖu trùc tiÕp Do ®Æc ®iÓm cña ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú nªn chi phÝ NVL xuÊt dïng kh«ng ph©n ®Þnh ®©u lµ xuÊt dïng cho s¶n xuÊt, ®©u lµ xuÊt dïng cho tiªu 12 thô, qu¶n lý doanh nghiÖp. ChÝnh v× vËy ®Ó kh¾c phôc cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, dÞch vô lao vô hoµn thµnh, kÕ to¸n cÇn theo dâi chi tiÕt c¸c chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn tõng ®èi tîng (ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt). §Ó ph¶n ¸nh chi phÝ NVL trùc tiÕp, kÕ to¸n sö dông TK 621 “ chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp”. C¸c chi phÝ ®îc ph¶n ¸nh trªn Tk 621 kh«ng ghi chÐp theo chøng tõ xuÊt dïng NVL, c«ng cô, dông cô mµ ®îc ghi chÐp mét lÇn vµo cuèi kú h¹ch to¸n. Sau khi tiÕn hµnh kiÓm tra vµ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ NVL, dông cô tån kho vµ hµng ®ang ®i ®êng. Tr×nh tù h¹ch to¸n cô thÓ: -§Çu kú, kÕt chuyÓn NVL cha sö dông Nî TK 611 Cã TK 151, 152 -Trong kú, ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô lµm t¨ng vËt liÖu Nî TK 611 Nî TK 133 (ThuÕ GTGT cña vËt liÖu mua ngoµi) Cã TK 111, 112, 311, 331, 411 -Cuèi kú c¨n cø vµo kÕt qu¶ kiÓm kª hµng tån kho ph¶n ¸nh gi¸ trÞ NVL cha sö dông Nî TK 151, 152 Cã TK 611 -X¸c ®Þnh vµ kÕt chuyÓn gi¸ trÞ NVL sö dông cho c¸c môc ®Ých chung ghi: Nî TK 621, 627, 641, 642 Cã TK 611 -§ång thêi kÕt chuyÓn chi phÝ NVL trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng sö dông Nî TK 631 Cã TK 622 *H¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp VÒ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, tµi kho¶n vµ c¸ch tËp hîp chi phÝ trong kú gièng nh ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn. Cuèi kú ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô... kÕ to¸n tiÕn hµnh kÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµo TK 631 theo tõng ®èi tîng. Nî TK 631 Cã TK 622 *H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung 13 Toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt chung cèi kú ®îc tËp hîp vµo TK 627 xµ ®îc ghi chÐp t¬ng øng theo tiÓu kho¶n. T¬ng tù nh ¸p dông ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn sau ®ã sÏ ®îc ph©n bæ vµo TK 631 chi tiÕt theo tõng s¶n phÈm, dÞch vô, lao vô ®Ó tÝnh gi¸ thµnh vµ ghi sæ. Nî TK 631 Cã TK 627 1.1.5.§¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú S¶n phÈm dë dang lµ nh÷ng s¶n phÈm cha kÕt thóc giai ®o¹n chÕ biÕn cßn n»m trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hoÆc ®· kÕt thóc giai ®o¹n s¶n xuÊt cuèi cïng nhng cha lµm thñ tôc nhËp kho. ViÖc tÝnh gi¸ s¶n phÈm dë dang ®îc thùc hiÖn b»ng nhiÒu ph¬ng ph¸p kh¸c nhau tuú thuéc vµo tÝnh chÊt s¶n xuÊt, ®Æc ®iÓm chi phÝ, ®Æc ®iÓm s¶n phÈm vµ ph¬ng ph¸p chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ¸p dông ë doanh nghiÖp. Trªn thùc tÕ s¶n phÈm dë dang theo c¸c ph¬ng ph¸p sau: 1.1.5.1.§¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú theo chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh hoÆc nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông khi nguyªn vËt liÖu chÝnh hoÆc nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp chiÕm tû träng lín trong tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm. Khi ¸p dông ph¬ng ph¸p th× gi¸ trÞ s¶n phÈm lµ dë cuèi kú chØ tÝnh ®Õn chi phÝ NVL chÝnh hoÆc NVL trùc tiÕp cßn c¸c chi phÝ chÕ biÕn kh¸c tÝnh hÕt cho s¶n phÈm hoµn thµnh. C«ng thøc tÝnh: Chi phÝ s¶n xuÊt dë + Chi phÝ ph¸t sinh Gi¸ trÞ s¶n phÈm dang ®Çu kú (NVL) trong kú (NVL) lµm dë dang = cuèi kú (CPNVL) Sè lîng s¶n phÈm + Sè lîng s¶n phÈm hoµn thµnh trong kú dë dang cuèi kú Sè lîng s¶n phÈm x dë dang cuèi kú Ph¬ng ph¸p nµy cã u ®iÓm lµ tÝnh to¸n ®¬n gi¶n, khèi lîng c«ng viÖc tÝnh to¸n Ýt nhng còng cã nhîc ®iÓm lµ ®é chÝnh x¸c kh«ng cao v× chØ tÝnh mét kho¶n môc chi phÝ NVL trùc tiÕp. Tuy nhiªn ph¬ng ph¸p nµy cã thÓ ¸p dông thÝch hîp trong trêng hîp chi phÝ NVL trùc tiÕp chiÕm tû träng lín trong tæng chi phÝ s¶n xuÊt, khèi lîng s¶n phÈm dë dang cuèi kú Ýt vµ kh«ng biÕn ®éng nhiÒu so víi ®Çu kú. 1.1.5.2.§¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë cuèi kú theo ph¬ng ph¸p s¶n lîng hoµn thµnh t¬ng ®¬ng 14 Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông cho nh÷ng doanh nghiÖp mµ tû träng c¸c yÕu tè chi phÝ c¶ chi phÝ NVL chÝnh hoÆc NVL trùc tiÕp vµ c¸c chi phÝ kh¸c trong gi¸ thµnh s¶n phÈm gÇn nh t¬ng ®¬ng nhau. §èi víi chi phÝ NVL trùc tiÕp ®îc bá vµo mét lÇn ngay tõ khi b¾t ®Çu s¶n xuÊt th× gi¸ trÞ s¶n phÈm lµm dë (phÇn chi phÝ NVL trùc tiÕp hoÆc NVL chÝnh) ®îc x¸c ®Þnh nh sau: Gi¸ trÞ s¶n phÈm lµm + Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t Sè lîng Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë ®Çu kú (NVLTT) sinh trong kú (NVLTT) s¶n phÈm lµm dë cuèi kú = x hoµn thµnh (NVLTT) Sè lîng s¶n phÈm + Sè lîng s¶n phÈm t¬ng ®¬ng hoµn thµnh hoµn thµnh t¬ng ®¬ng ¦u ®iÓm: KÕt qu¶ tÝnh to¸n ®îc cã møc ®é chÝnh x¸c hîp lý cao h¬n, v× chóng ®îc tÝnh to¸n ®Çy ®ñ c¸c kho¶n chi phÝ. Nhng ph¬ng ph¸p nµy còng cã nhîc ®iÓm lµ khèi lîng tÝnh to¸n lín, mÊt nhiÒu thêi gian, khi kiÓm kª s¶n phÈm dë dang cÇn ph¶i x¸c ®Þnh møc ®é chÕ biÕn hoµn thµnh cña s¶n phÈm dë dang ë tõng bíc c«ng nghÖ, c«ng viÖc nµy kh¸ phøc t¹p. 1.1.5.3.§¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë cuèi th¸ng theo chi phÝ s¶n xuÊt ®Þnh møc Ph¬ng ph¸p nµy, c¨n cø vµo sè lîng s¶n phÈm lµm dë ®¸nh gi¸ møc ®é hoµn thµnh (nÕu cã) vµ chi phÝ s¶n xuÊt ®Þnh møc cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm ®Ó tÝnh trÞ s¶n phÈm lµm dë cuèi kú. Chi phÝ dë dang cuèi kú = s¶n phÈm dë dang cuèi kú x ®Þnh møc chi phÝ Tãm l¹i mçi mét ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë cuèi kú cã u vµ nhîc ®iÓm riªng, ¸p dông ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë nµo th× doanh nghiÖp cÇn xem xÐt ®Æc ®iÓm cô thÓ cña m×nh còng nh tr×nh ®é yªu cÇu qu¶n lý. 1.2.Tæ chøc c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh 1.2.1.Gi¸ thµnh s¶n phÈm Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chi phÝ chØ ra mèi biÓu hiÖn ë ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ®Ó ®¸nh gi¸ chÊt lîng s¶n xuÊt, kinh doanh cÇn xem xÐt chi phÝ trong mèi quan hÖ víi kÕt qu¶ ®Çu ra cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®ã lµ s¶n phÈm hoµn thµnh. Quan hÖ so s¸nh nµy ®· h×nh thµnh nªn chØ tiªu gi¸ thµnh. Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c chi phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· bá ra cã liªn quan ®Õn khèi lîng s¶n phÈm, lao vô ®· hoµn thµnh. 15 Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ chi phÝ s¶n xuÊt tÝnh cho s¶n phÈm vµ dÞch vô cô thÓ hoµn thµnh (theo tõng ®èi tîng tÝnh gi¸) vµ chØ tÝnh cho nh÷ng s¶n phÈm ®· hoµn thµnh toµn bé quy tr×nh s¶n xuÊt (tøc thµnh phÈm) hay hoµn thµnh mét sè giai ®o¹n c«ng nghÖ s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh (nöa thµnh phÈm). Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp, ph¶n ¸nh chÊt lîng ho¹t ®éng, ph¶n ¸nh kÕt qu¶ sö dông c¸c lo¹i tµi s¶n, vËt t, lao ®éng tiÒn vèn trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt còng nh c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ kü thuËt mµ doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn, nh»m ®¹t ®îc môc ®Ých s¶n xuÊt ®îc khèi lîng s¶n phÈm nhiÒu nhÊt víi gi¸ thµnh thÊp nhÊt. Gi¸ thµnh s¶n phÈm cßn lµ c¨n cø ®Ó tÝnh to¸n x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ kinh tÕ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. 1.2.2. C¸c lo¹i gi¸ thµnh. Trong c«ng t¸c qu¶n lý doanh nghiÖp th× gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ chØ tiªu kinh tÕ quan träng lu«n ®îc c¸c nhµ qu¶n lý quan t©m v× ®©y lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh chÊt lîng ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. Cã hai c¸ch ph©n lo¹i gi¸ thµnh chñ yÕu sau: 1.2.2.1.Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo thêi gian vµ c¬ së sè liÖu tÝnh gi¸ thµnh C¨n cø vµo thêi gian vµ c¬ së sè liÖu ®Ó tÝnh gi¸ thµnh, gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc chia lµm 3 lo¹i: *Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: Lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc tÝnh trªn c¬ së chi phÝ s¶n xuÊt kÕ ho¹ch vµ s¶n lîng tríc khi b¾t ®Çu s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch lµ môc tiªu phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp, lµ c¬ së ®Ó ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh vµ viÖc h¹ thÊp gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp. *Gi¸ thµnh ®Þnh møc: Lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc tÝnh trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc chi phÝ hiÖn hµnh vµ chØ tÝnh cho ®¬n vÞ s¶n phÈm. ViÖc tÝnh gi¸ thµnh ®Þnh møc còng ®îc thùc hiÖn tríc khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm dùa vµo c¸c ®Þnh møc, dù to¸n chi phÝ hiÖn hµnh. Gi¸ thµnh ®Þnh møc ®îc xem lµ c«ng cô qu¶n lý ®Þnh møc cña doanh nghiÖp, lµ thíc ®o chÝnh x¸c ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ sö dông tµi s¶n, vËt t, lao ®éng, gióp cho ®¸nh gi¸ ®óng ®¾n c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ kü thuËt mµ doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. *Gi¸ thµnh thùc tÕ: Lµ gi¸ thµnh ®îc x¸c ®Þnh sau khi ®· hoµn thµnh c«ng viÖc dùa trªn c¬ së c¸c chi phÝ ®· ph¸t sinh liªn quan ®Õn s¶n xuÊt s¶n phÈm. §©y lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh kÕt qu¶ phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp trong viÖc tæ chøc vµ sö dông c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ, tæ chøc, kü thuËt ®Ó thùc hiÖn c¸c qu¸ tr×nh 16 s¶n xuÊt s¶n phÈm lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp cã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn thu nhËp cña doanh nghiÖp. 1.2.2.2.Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo ph¹m vi tÝnh to¸n Theo c¸ch nµy gi¸ thµnh ®îc chia thµnh 2 lo¹i: *Gi¸ thµnh s¶n xuÊt : Lµ toµn bé chi phÝ cña c¸c yÕu tè dïng ®Ó t¹o ra s¶n phÈm trong ®ã bao gåm: Chi phÝ NVLTT, chi phÝ NCTT, chi phÝ SXC tÝnh cho nh÷ng s¶n phÈm vµ c«ng viÖc ®· hoµn thµnh. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt lµ c¨n cø ®Ó tÝnh gi¸ vèn hµng b¸n vµ l·i gép ë doanh nghiÖp s¶n xuÊt. *Gi¸ thµnh toµn bé: Lµ chi phÝ thùc tÕ cña sè s¶n phÈm, dÞch vô tiªu thô cña doanh nghiÖp. Nã bao gåm gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña sè s¶n phÈm dÞch vô tiªu thô céng thªm chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp vµ chi phÝ b¸n hµng cña sè s¶n phÈm ®ã. Gi¸ thµnh toµn bé ®îc tÝnh to¸n x¸c ®Þnh khi s¶n phÈm ®îc tiªu thô. Gi¸ thµnh toµn bé cña s¶n phÈm lµ c¨n cø ®Ó tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh kÕt qu¶ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp trong kú. 1.2.3.§èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ c¸c lo¹i s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô ®· hoµn thµnh ®ßi hái ph¶i tÝnh gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ. X¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ c«ng viÖc cÇn thiÕt ®Çu tiªn trong toµn bé c«ng viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cña kÕ to¸n. Bé phËn kÕ to¸n gi¸ thµnh ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp, c¸c lo¹i s¶n phÈm vµ lao vô mµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt, tÝnh chÊt s¶n xuÊt vµ cung cÊp sö dông cña chóng ®Ó x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cho phï hîp. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cã néi dung kh¸c ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. X¸c ®Þnh ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¨n cø ®Ó kÕ to¸n tæ chøc c«ng t¸c ghi sæ chi tiÕt, ghi chÐp ban ®Çu, ph©n bæ chi phÝ. ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh l¹i lµ c¨n cø ®Ó kÕ to¸n gi¸ thµnh tæ chøc c¸c b¶ng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, lùa chän ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh thÝch hîp... tuy nhiªn chóng cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau. 1.2.4.Kú tÝnh gi¸ thµnh §Ó tÝnh gi¸ thµnh ph¶i x¸c ®Þnh ®îc kú tÝnh gi¸ thµnh hay nãi c¸ch kh¸c, nãi chÝnh x¸c lµ x¸c ®Þnh thêi ®iÓm hay thêi kú mµ kÕ to¸n cÇn ph¶i x¸c ®Þnh ®Ó tÝnh gi¸ thµnh. -Kú tÝnh gi¸ thµnh phï hîp víi kú b¸o c¸o: Hµng th¸ng, quý, n¨m, ®îc ¸p dông ®èi víi c¸c doanh nghiÖp æn ®Þnh, s¶n phÈm ®îc hoµn thµnh liªn tôc. -Kú tÝnh gi¸ thµnh phï hîp víi chu kú s¶n xuÊt: §ã lµ tõ khi bá nguyªn vËt liÖu vµo ®Õn khi hoµn thµnh s¶n phÈm, mÆt hµng s¶n xuÊt lu«n thay ®æi, s¶n xuÊt cã tÝnh ®¬n chiÕc. 17 1.2.5.C¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh Tuú thuéc vµo lo¹i h×nh doanh nghiÖp mµ sö dông c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh kh¸c nhau. Mét sè ph¬ng ph¸p chñ yÕu sö dông. 1.2.5.1. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh gi¶n ®¬n (trùc tiÕp): ¸p dông trong trêng hîp quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt lµ gi¶n ®¬n, kh«ng chia thµnh c¸c giai ®o¹n râ rÖt, mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t¹o ra mét lo¹i s¶n phÈm. 1.2.5.2. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh lo¹i trõ chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm phô: ¸p dông trong trêng hîp mét quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt ra mét lo¹i s¶n phÈm chÝnh vµ mét hoÆc nhiÒu lo¹i s¶n phÈm phô kh¸c nhau. 1.2.5.3. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®¬n ®Æt hµng: ¸p dông trong trêng hîp s¶n xuÊt mang tÝnh chÊt ®¬n chiÕc theo tõng s¶n phÈm, lo¹i s¶n phÈm... hoÆc tæ chøc hµng lo¹t theo tõng mÆt hµng nhá. 1.2.5.4. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo hÖ sè: ¸p dông trong trêng hîp cïng mét quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt sö dông cïng mét lo¹i nguyªn vËt liÖu nhng t¹o ra nhiÒu lo¹i s¶n phÈm chÝnh kh¸c nhau. 1.2.5.5. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo tû lÖ: ¸p dông trong trêng hîp cïng mét quy tr×nh c«ng nghÖ t¹o ra mét lo¹i s¶n phÈm chÝnh nhng cã quy c¸ch phÈm chÊt kh¸c nhau. 1.2.5.6. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n bíc: ¸p dông trong trêng hîp quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt phøc t¹p, kiÓu chÕ biÕn liªn tôc s¶n phÈm qua nhiÒu giai ®o¹n chÕ biÕn, nöa thµnh phÈm giai ®o¹n tríc lµ ®èi tîng tiÕp tôc chÕ biÕn giai ®o¹n sau. 1.2.5.7. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh liªn hîp: ¸p dông trong trêng hîp quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt t¹o ra nhiÒu lo¹i s¶n phÈm chÝnh ®ång thêi cã mét hoÆc nhiÒu lo¹i s¶n phÈm phô kh¸c nhau hoÆc mét quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt ra mét lo¹i s¶n phÈm chÝnh gåm nhiÒu phÈm cÊp quy c¸ch kh¸c nhau ®ång thêi t¹o ra mét hoÆc nhiÒu s¶n phÈm phô. 1.2.5.8. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ®Þnh møc: ¸p dông trong trêng hîp quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt æn ®Þnh, mÆt hµng æn ®Þnh. Bé phËn x©y dùng ®Þnh møc, qu¶n lý ®Þnh møc cã nÒ nÕp vµ mang tÝnh khoa häc. Ch¬ng 2 T×nh h×nh tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C¶ng KhuyÕn L¬ng 2.1. §Æc ®iÓm t×nh h×nh chung vÒ c¶ng khuyÕn l¬ng 18 2.1.1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh ph¸t triÓn cña c¶ng khuyÕn l¬ng 2.1.1.1.Sù h×nh thµnh cña C¶ng KhuyÕn L¬ng Cïng víi ph¬ng thøc v©n t¶i míi ®ã lµ ph¬ng thøc vËn t¶i BiÓn Pha S«ng, C¶ng KhuyÕn L¬ng ®îc Bé giao th«ng vËn t¶i ra quyÕt ®Þnh lËp sè 2030/TCCB ngµy 11/10/1985. Lµ C¶ng s«ng thuéc khu vùc Hµ Néi, cã trô së t¹i th«n KhuyÕn L¬ng - X· TrÇn Phó - HuyÖn Thanh Tr× - Hµ Néi. Víi diÖn tÝch x©y dùng 11 ha nhiÖm vô chÝnh cña C¶ng lµ bèc xÕp, vËn chuyÓn hµng ho¸, x©y dùng c¬ b¶n vµ lµm nhiÖm vô vËn t¶i, ®¸p øng nhu cÇu thÞ trêng. TiÒn th©n cña C¶ng KhuyÕn L¬ng ngµy h«m nay lµ bÕn phµ KhuyÕn L¬ng. Vµo nh÷ng n¨m kh¸ng chiÕn chèng Mü, phµ KhuyÕn L¬ng lµ huyÕt m¹ch giao th«ng chÝnh cña Thñ ®«, do ®¬n vÞ 208 ®¶m nhËn. N¨m 1985 Bé giao th«ng vËn t¶i cã quyÕt ®Þnh ngõng khai th¸c bÕn phµ KhuyÕn L¬ng chuyÓn khu ®Êt bê nam bÕn phµ vµo mÆt b»ng x©y dùng C¶ng. §éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn chñ yÕu lµ sè lîng c¸n bé c«ng nh©n viªn chøc cña ®¬n vÞ giao th«ng 208 chuyÓn sang. C¬ së vËt chÊt kü thuËt nghÌo nµn ®ã lµ c¸c l¸n tr¹i ®îc x©y dùng tõ nh÷ng n¨m chiÕn tranh chèng Mü cïng víi b·i chøa kho hµng, cÇu tµu vµ khu nhµ lµm viÖc. Nh÷ng buæi ®Çu s¬ khai thµnh lËp C¶ng thËt khã kh¨n vµ vÊt v¶ song víi t×nh yªu lao ®éng cña c¸n bé c«ng nh©n viªn ®¬n vÞ 208 ph¶i kiªn cêng dòng c¶m mét thêi b¸m trô bÕn phµ cïng víi sù quyÕt t©m nç lùc cña ban l·nh ®¹o C¶ng díi sù chØ dÉn cña liªn hiÖp vËn t¶i BiÓn Pha S«ng, sù gióp ®ì ®Çu t cña Bé giao th«ng vËn t¶i hä ®· vît qua c¸c chÆng ®êng khã kh¨n ®Ó lµm nªn mét C¶ng KhuyÕn L¬ng hïng m¹nh ngµy h«m nay. 2.1.1.2.Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña C¶ng KhuyÕn L¬ng Chia lµm 3 giai ®o¹n: Giai ®o¹n 1 (1985 - 1990) Giai ®o¹n 2 (1991 - 1993) Giai ®o¹n 3 (1994 - ®Õn nay) *Giai ®o¹n 1: Vµo nh÷ng n¨m 1987-1990 hµng qua C¶ng KhuyÕn L¬ng æn ®Þnh theo kÕ ho¹ch cña Nhµ Níc vµ cña Bé giao th«ng vËn t¶i còng nh thµnh phè Hµ Néi c¬ cÊu mÆt hµng ®îc xÕp dì trong giai ®o¹n nµy chñ yÕu gåm: Ph©n bãn, s¾t thÐp, nh«m, silic, gç th«ng, b«ng. Hµng ®îc nhËp khÈu tõ Liªn X« vµ c¸c níc §«ng ¢u chuyÓn t¶i b»ng c¸c xµ lan LASH tõ vÞnh H¹ Long vÒ Hµ Néi qua C¶ng KhuyÕn L¬ng. Ph©n l©n V¨n §iÓn vËn chuyÓn b»ng « t« qua C¶ng KhuyÕn L¬ng ®îc chuyÓn t¶i xÕp xuèng c¸c tµu Pha S«ng BiÓn ®a phôc vô ®ång b»ng Nam Trung Bé víi nhu cÇu ngµy cµng t¨ng. Th¶m ®ay xuÊt khÈu cña c¸c c«ng ty xuÊt nhËp khÈu ®a qua C¶ng KhuyÕn L¬ng ®îc xÕp xuèng c¸c xµ lan LASH xuÊt khÈu sang c¸c níc Ch©u ¢u. VËt liÖu x©y dùng ®îc vËn chuyÓn tõ 19 Nam §Þnh, Ninh B×nh qua C¶ng KhuyÕn L¬ng ®Õn víi c¸c c«ng tr×nh x©y dùng Thñ §« vµ c¸c tØnh l©n cËn. Than Qu¶ng Ninh vËn chuyÓn b»ng ®êng s«ng vÒ Thñ §« qua C¶ng KhuyÕn L¬ng phôc vô cung cÊp cho m¸y dÖt 8-3, nhµ m¸y ph©n l©n V¨n §iÓn, g¹ch H÷u Hng, c«ng ty cao su Sao Vµng... G¹o tõ miÒn nam vËn chuyÓn ra cung cÊp cho miÒn B¾c phÇn lín qua C¶ng KhuyÕn L¬ng. §©y lµ thêi kú huy hoµng cña C¶ng KhuyÕn L¬ng, ®êi sèng c¸n bé c«ng nh©n viªn t¬ng ®èi b¶o ®¶m. *Giai ®o¹n 2: Vµo giai ®o¹n nµy s¶n xuÊt kinh doanh cña C¶ng KhuyÕn L¬ng gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n s¶n lîng bèc xÕp gi¶m ®¸ng kÓ. Ngêi lao ®éng thiÕu viÖc lµm, ®êi sèng c¸n bé c«ng nh©n viªn gi¶m sót do thu nhËp thÊp. Nguyªn nh©n cña khã kh¨n nµy lµ do chiÕn tranh l¹nh cña liªn bang X« ViÕt vµ c¸c níc §«ng ¢u tan r·. Nguån hµng xuÊt nhËp khÈu 2 chiÒu tõ ViÖt Nam sang vµ tõ c¸c níc §«ng ¢u vÒ ViÖt Nam b»ng c¸c xµ lan LASH kh«ng cßn, nguån hµng duy nhÊt qua C¶ng KhuyÕn L¬ng lµ hµng néi ®Þa, ®ã lµ: G¹o tõ MiÒn Nam vËn chuyÓn cung cÊp cho MiÒn B¾c. Than tõ Qu¶ng Ninh cïng mét sè mÆt hµng kh¸c vËn chuyÓn vÒ Hµ Néi qua C¶ng, song vµo thêi ®iÓm nµy 2 nguån hµng cßn l¹i duy nhÊt nµy còng bÞ h¹n chÕ bëi 2 lý do sau: Nhu cÇu vËn chuyÓn g¹o tõ MiÒn Nam ra MiÒn B¾c ®îc bèc xÕp qua C¶ng gi¶m dÇn vµ gi¶m hoµn toµn bëi lÏ: Tõ khi kho¸n 10 ®îc t¹o ®iÒu kiÖn ®æi míi trong N«ng nghiÖp, ®· khiÕn ngêi n«ng d©n ý thøc, tù chñ ®îc trong s¶n xuÊt. MiÒn B¾c ®· tù chñ ®îc l¬ng thùc t¹o ®iÒu kiÖn cho miÒn Nam xuÊt khÈu g¹o. V× kh«ng ph¶i cung cÊp g¹o cho miÒn B¾c ra b»ng ®êng thuû qua C¶ng KhuyÕn L¬ng bÞ c¾t bá hoµn toµn. BÞ c¾t bá h¼n nguån doanh thu nµy ®i ®«i víi viÖc c«ng nh©n kh«ng cã viÖc lµm, C¶ng KhuyÕn L¬ng ®· khã kh¨n nay cßn khã kh¨n h¬n. Thªm phÇn khã kh¨n n÷a ®ã lµ: Giao th«ng ®êng bé ®îc Nhµ Níc chó träng quan t©m ph¸t triÓn mét c¸ch ®ång bé. Quèc lé 1, quèc lé 5 vµ nhiÒu tuyÕn giao th«ng kh¸c ®Òu ®îc ®æi míi x©y dùng, c¶i t¹o, n©ng cÊp. §êng bé ph¸t triÓn, ph¬ng ¸n vËn t¶i b»ng « t« ®îc kh¸ch hµng quan t©m, chó ý vµ chÊp nhËn bëi víi c¬ chÕ thÞ trêng trong khi vËn t¶i thuû ph¶i phô thuéc vµo con níc, triÒu cêng... cïng víi c¸c tuyÕn ®êng s«ng kh¸c ë miÒn B¾c cha ®îc n©ng cÊp. Dßng ch¶y phøc t¹p, tèc ®é tÇu thuyÒn cßn h¹n chÕ do ngµnh ®ãng tµu ë ViÖt Nam cha kh¾c phôc ®îc viÖc n©ng cÊp tèc ®é ch¹y trªn c¸c tuyÕn ®êng s«ng. §©y lµ nh÷ng khã kh¨n kh¸ch quan cña ®êng thuû so víi ®êng bé dÉn ®Õn qu¸ tr×nh khai th¸c vµ ph¸t triÓn viÖc vËn t¶i ®êng s«ng bi h¹n chÕ. ChÝnh v× vËy s¶n lîng vËn chuyÓn bèc xÕp qua C¶ng gi¶m sót lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan. 20