Tài liệu Luận văn kế toán tài sản cố định tại công ty tnhh hoà bình

Lêi më ®Çu S¶n xuÊt lµ c¬ së ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi. “NÕu s¶n xuÊt chØ ngõng mét ngµy th«i, chø kh«ng nãi ®Õn hµng tuÇn, hµng n¨m th× x· héi còng bÞ tiªu vong” Muèn tiÕn hµnh s¶n xuÊt th× ph¶i cã t liÖu s¶n xuÊt vµ søc lao ®éng. Tµi s¶n cè ®Þnh (TSC§) Lµ c¬ së vËt chÊt kü thuËt kh«ng thÓ thiÕu ®îc trong bÊt kú mét nÒn kinh tÕ quèc d©n nµo ,còng nh trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp .TSC§ lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn n¨ng suÊt, chÊt lîng vµ hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp. Trong c¬ chÕ thÞ trêng, khi khoa häc kü thuËt trë thµnh lùc lîng s¶n xuÊt trùc tiÕp th× TSC§ lµ yÕu tè c¬ b¶n quan träng ®Ó t¹o thªm søc c¹nh tranh ®èi víi c¸c doanh nghiÖp. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, môc tiªu cao nhÊt cña c¸c doanh nghiÖp lµ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn. Trong khi ®ã møc ®é c¹nh tranh trªn thÞ trêng ngµy cµng gay g¾t, nhu cÇu ®ßi hái cña thÞ trêng ngµy cµng cao vÒ chÊt lîng, mÉu m· s¶n phÈm, gi¸ c¶ c¹nh tranh. ChÝnh v× vËy ®Ó t¨ng n¨ng lùc s¶n xuÊt vµ kh¼ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ trêng, c¸c doanh nghiÖp kh«ng chØ ®¬n gi¶n lµ quan t©m ®Õn vÊn ®Ò cã vµ sö dông TSC§ mµ ®iÒu quan träng lµ ph¶i t×m c¸c biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®Ó b¶o toµn, ph¸p triÓn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh. Muèn vËy doanh nghiÖp ph¶i cã chÕ ®é qu¶n lý thÝch ®¸ng, toµn diÖn ®èi víi TSC§ tõ t×nh h×nh t¨ng ,gi¶m c¶ vÒ sè lîng vµ gi¸ trÞ ®Õn t×nh h×nh sö dông, t×nh h×nh hao mßn, khÊu hao TSC§ lµm thÕ nµo ®Ó sö dông hîp lý vµ ®Çy ®ñ ®Ó ph¸p huy hÕt c«ng suÊt, t¹o ®iÒu kiÖn h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, trang bÞ vµ ®æi míi TSC§ .HiÖu qu¶ qu¶n lý TSC§ mét c¸ch khoa häc sÏ gióp cho viÖc h¹ch to¸n TSC§ mét c¸ch chÝnh x¸c, gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh, chèng thÊt tho¸t tµi s¶n th«ng qua c«ng cô lµ kÕ to¸n tµi chÝnh. C«ng ty x©y dùng lµ mét ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh c¬ së cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. T¹i c«ng ty TNHH Hoµ B×nh th× TSC§ lµ mét bé phËn t liÖu s¶n xuÊt gi÷ vai trß t liÖu lao ®éng chñ yÕu trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Víi sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ, m¸y mãc thiÕt bÞ trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng nh hiÖn nay, TSC§ trong nÒn kinh tÕ quèc d©n nãi chung vµ c«ng ty TNHH Hoµ B×nh nãi riªng ph¶i kh«ng ngõng ®æi míi vµ t¨ng lªn gãp phÇn t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, ®ång thêi t¨ng s¶n phÈm cho x· héi. Do ®ã viÖc tæ chøc qu¶n lý vµ sö dông TSC§ mét c¸ch khoa häc vµ hîp lý ®Ó cã hiÖu qu¶ kinh tÕ cao ®ã lµ mét yªu cÇu quan träng vµ cÊp b¸ch cña c«ng t¸c qu¶n lý c«ng ty. Trang 1 MÆt kh¸c do TSC§ nhanh bÞ l¹c hËu vµ hao mßn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nªn ®Ó ®¶m b¶o t¸i ®Çu t TSC§ ph¶i cã ph¬ng ph¸p khÊu hao thÝch hîp. ViÖc tæ chøc tèt c«ng t¸c h¹ch to¸n, theo dâi n¾m v÷ng t×nh h×nh t¨ng gi¶m TSC§ vÒ sè lîng vµ gi¸ trÞ, t×nh h×nh sö dông vµ hao mßn TSC§ cã ý nghÜa rÊt lín rÊt quan träng trong viÖc qu¶n lý vµ dông hîp lý c«ng suÊt TSC§ gãp phÇn ph¸t triÓn s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng lîi nhuËn cho c«ng ty. V× vËy h¹ch to¸n TSC§ cã vai trß ®Æc biÖt quan träng trong ho¹t ®éng kinh tÕ cña nhµ níc. V× TSC§ cã tÇm quan träng nªu trªn, trong qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i c«ng ty TNHH Hoµ B×nh ®îc sù gióp ®ì cña gi¸o viªn híng dÉn - c« gi¸o: T« ThÞ Thanh B×nh. Ban l·nh ®¹o vµ c¸c c« chó, anh chÞ trong phßng kÕ to¸n cña c«ng ty cïng víi sù nç lùc cña b¶n th©n, em ®· ®i s©u vµo t×m hiÓu thùc tÕ vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n ë c«ng ty vµ m¹nh d¹n nghiªn cøu, chän chuyªn ®Ò “Tæ CHøC KÕ TO¸N tµi s¶n cè ®Þnh” lµm chyªn ®Ò thùc tËp cña m×nh. Chuyªn ®Ò gåm ba phÇn: PhÇn I: T×m hiÓu vÒ c«ng ty TNHH Hoµ B×nh PhÇn II: Néi dung chuyªn ®Ò. PhÇn III: Mét sè nhËn xÐt vµ kiÕn nghÞ. PhÇn I T×m hiÓu vÒ c«ng ty TNHH Hoµ B×nh 1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty TNHH Hoµ B×nh. Cïng víi sù lín m¹nh cña ®Êt níc, sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ x· héi, c«ng ty TNHH Hoµ B×nh, tiÒn th©n cña c«ng ty lµ “XÝ nghiÖp c¬ khÝ x©y l¾p Hoµ B×nh”. §îc thµnh lËp tõ ngµy 20/12/1996. Víi nhiÖm vô chÝnh lµ x©y dùng c¸c c«ng tr×nh §Õn n¨m 1993 theo quyÕt ®Þnh sè 179/Q§/TCCB – L§. Ngµy 27/03/1993 vÒ viÖc ®æi tªn . Khi ®ã “XÝ nghiÖp c¬ khÝ x©y l¾p Hoµ B×nh” ®îc chuyÓn thµnh “C«ng ty kiÕn tróc Hoµ B×nh”. Víi nghµnh nghÒ kinh doanh lµ x©y dùng c«ng tr×nh c«ng nghiÖp, d©n dông s¶n xuÊt, cÊu kiÖn bª t«ng vµ vËt liÖu x©y dùng. Theo quyÕt ®Þnh vÒ viÖc thµnh lËp l¹i doanh nghiÖp sè 4003/Q§/ TCCB/ L§ ngµy 22/08/1998 cña bé GTVT “C«ng ty kiÕn tróc Hoµ B×nh”®îc trë thµnh “ C«ng ty TNHH Hoµ B×nh”. Víi chøc n¨ng nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh, chuyªn thi Trang 2 c«ng x©y l¾p c¸c c«ng tr×nh x©y dùng d©n dông c«ng nghiÖp, giao th«ng thuû lîi võa vµ nhá. Tr¶i qua suèt c¸c thêi kú, c«ng ty liªn tôc ph¸t triÓn, ®æi míivÒ mäi mÆt, gi¸ trÞ s¶n lîng, doanh thu , lîi nhuËn, thuÕ nép nhµ níc, n¨m sau cao h¬n n¨m truíc. Cô thÓ lµ hai n¨m trë l¹i ®©y: TT 1 2 3 4 ChØ tiªu S¶n lîng Tæng doanh thu ThuÕ VAT ph¶i nép Lîi nhuËn §VT 1000® 1000® 1000® 1000® N¨m 2001 N¨m 2002 2. VÒ tæ chøc x¶n xuÊt kinh doanh. Do ®Æc ®iÓm vµ tÝnh chÊt cña nghµnh s¶n xuÊt kinh doanh x©y l¾p, s¶n phÈm c¸c c«ng tr×nh mang tÝnh chÊt ®¬n chiÕc, d©y truyÒn s¶n xuÊt ®îc x¾p xÕp theo tõng h¹ng môc tõ phÇn mãng, th©n, ®iÖn, níc vµ hoµn thiÖn nghiÖm thu bµn giao. Tæ chøc s¶n xuÊt theo c¸c ®éi x©y dùng ®éc lËp trùc thuéc c«ng ty. Trªn c¬ së thiÕt kÕ dù to¸n vµ tuú theo tÝnh chÊt, ®Æc ®iÓm vµ ®iÒu kiÖn vÞ trÝ ®Þa bµn khã kh¨n hay thuËn lîi cña tõng c«ng tr×nh, C«ng ty thùc hiÖn giao kho¸n gi¸ thµnh s¶n xuÊt (chi phÝ s¶n xuÊt) víi møc phï hîp. C¸c ®éi chñ ®éng triÓn khai tæ chøc lùc lîng lao ®éng thi c«ng, cung øng vËt t, nguyªn vËt liÖu phôc vô thi c«ng c«ng tr×nh. C«ng ty ®¶m b¶o vÒ kinh phÝ cho mua s¾m vµ trang bÞ toµn bé hÖ thèng m¸y mãc, trang thiÕt bÞ kü thuËt, ®¸p øng yªu cÇu ®¶m b¶o cho nhiÖm vô thi c«ng c¸c c«ng tr×nh. Chøc n¨ng nhiÖm vô cña bé m¸y qu¶n lý cña c«ng ty TNHH Hoµ B×nh - Gi¸m ®èc C«ng ty: chÞu tr¸ch nhiÖm chung vµ chØ ®¹o toµn bé c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty th«ng qua c¸c ®ång chÝ phã gi¸m ®èc vµ c¸c phång ban chøc n¨ng . - C¸c phã gi¸m ®èc: + Phã gi¸m ®èc kinh doanh: ChÞu tr¸ch nhiÖm tríc Gi¸m ®èc vÒ phÇn viÖc m×nh phô tr¸ch, ®¶m b¶o c¸c mÆt kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh, tæ chøc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, ®¶m b¶o c¸c chØ tiªu kinh tÕ do C«ng ty ®Ò ra trong n¨m kÕ ho¹ch. + Phã Gi¸m ®èc kü thuËt: ChÞu tr¸ch nhiÖm tríc Gi¸m ®èc vÒ viÖc lËp kÕ ho¹ch, tiÕn ®é thi c«ng, kiÓm tra chÊt lîng, kü thuËt, mü thuËt c«ng tr×nh, x©y dùng Trang 3 kÕ ho¹ch ®¶m b¶o m¸y mãc trang thiÕt bÞ, an toµn lao ®éng phôc vô qu¸ tr×nh thi c«ng c«ng tr×nh. - C¸c phßng ban chøc n¨ng: + Phßng tæ chøc: Cã chøc n¨ng tham mu gióp viÖc cho Ban Gi¸m ®èc vÒ c«ng t¸c tæ chøc lao ®éng – tiÒn l¬ng, kÝ kÕt c¸c hîp ®ång lao ®éng, ®Ò nghÞ bè trÝ, s¾p xÕp nh©n sù, ®Ò b¹t n©ng l¬ng ®¶m b¶o c¸c chÕ ®é vÒ tiÒn l¬ng, thëng, c¸c kho¶n phô cÊp, trî cÊp, BHXH, BHYT, KPC§, c¸c chÕ ®é khen thëng, kû luËt ®èi víi c¸n bé c«ng nh©n viªn toµn C«ng ty + Bé phËn hµnh chÝnh: §îc ph©n c«ng ®¶m b¶o ®êi sèng vÖ sinh néi bé, b¶o vÖ tµi s¶n c«ng ty, ®«n ®èc viÖc chÊp hµnh néi quy, duy tr× chÕ ®é thêi gian lµm viÖc theo quy ®Þnh cña C«ng ty, ®ång thêi tiÕp nhËn in Ên ph¸t hµnh c¸c c«ng v¨n theo yªu cÇu cña l·nh ®¹o c«ng ty. + Phßng tµi chÝnh- kÕ to¸n: Lµ c¬ quan tham mu gióp viÖc cho ban Gi¸m ®èc c«ng ty, qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh toµn bé vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp, qu¶n lý sö dông vèn mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao, b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn nhanh nhÊt mang l¹i hiÖu qu¶ lín nhÊt, trªn c¬ së tu©n theo ®óng c¸c chÕ ®é ph¸p lÖnh kÕ to¸n thèng kª do nhµ níc ban hµnh. + Phßng vËt t : C¨n cø vµo kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh, yªu cÇu cña c¸c c«ng trêng trong kú, cã tr¸ch nhiÖm kiÓm tra gi¸ c¶ vµ chÊt lîng, chñng lo¹i vËt t, nguyªn liÖu ®¶m b¶o cung cÊp ®Çy ®ñ kÞp thêi cho c¸c c«ng trêng, ®ång thêi cã tr¸ch nhiÖm qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh an toµn cã hiÖu qu¶ toµn bé ph¬ng tiÖn xe m¸y thi c«ng, « t« vËn t¶i phôc vô cho nhu cÇu vËn chuyÓn vËt t, nguyªn liÖu cho c«ng tr×nh vµ thùc hiÖn c¸c dÞch vô vËn chuyÓn cho bªn ngoµi gãp phÇn t¨ng doanh thu cho C«ng ty. Trang 4 S¬ ®å bé m¸y tæ chøc qu¶n lý Gi¸m ®èc PG§ Kü thuËt PG§ Kinh doanh Phßng Marketing kinh doanh Phßng tµi chÝnh kÕ to¸n Phßng vËt t Phßng tæ chøc nh©n sù Phßng Kü thuËt §éi xe m¸y thi c«ng C¸c ®éi x©y dùng vµ c«ng trêng trùc thuéc Ph©n x ëng s¶n xuÊt méc Ph©n x ëng s¶n xuÊt bª t«ng Ph©n x ëng söa ch÷a c¬ khÝ T×nh h×nh chung vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i C«ng ty TNHH Hoµ B×nh H×nh thøc tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n theo s¬ ®å: KÕ to¸n trëng Trang 5 KÕ to¸n tµi s¶n cè ®Þnh KÕ to¸n vËt t KÕ to¸n thanh to¸n KÕ to¸n gi¸ thµnh KÕ to¸n tæng hîp KÕ to¸n tiÒn l¬ng bhxh Thñ quü KÕ to¸n c¸c ®éi s¶n xuÊt H×nh thøc tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n: ¸p dông h×nh thøc kÕ to¸n tËp trung, tøc lµ toµn bé nh©n viªn kÕ to¸n ®îc thùc hiÖn t¹i phßng kÕ to¸n cña C«ng ty, cßn t¹i c¸c ®éi x©y dùng trùc thuéc cña C«ng ty th× bè trÝ mçi ®éi mét nh©n viªn kÕ to¸n. H×nh thøc sæ kÕ to¸n: HiÖn nay C«ng ty ®ang ¸p dông h×nh thøc kÕ to¸n chøng tõ ghi sæ. ViÖc vËn dông h×nh thøc nµy ®èi víi C«ng ty lµ phï hîp v× ®©y lµ m«t doanh nghiÖp cã quy m« võa, cã nhiÒu nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh, sö dông nhiÒu tµi kho¶n ®¸p øng ®¹c yªu cÇu dÔ dµng kiÓm tra, ®èi chiÕu thuËn lîi cho viÖc ph©n c«ng c«ng t¸c. Trong ®iÒu kiÖn Ban Tµi ChÝnh ®îc trang bÞ m¸y vi tÝnh, C«ng ty ®· lËp ch¬ng tr×nh riªng cho c«ng t¸c kÕ to¸n, ¸p dông h×nh thøc nµy, Ban Tµi ChÝnh sö dông sæ s¸ch kÕ to¸n nh: Sæ c¸i, sæ chi tiÕt c¸c tµi kho¶n, sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi sæ... Tõ c¸c chøng tõ gèc ®îc tËp hîp, ph©n lo¹i, kiÓm tra, lËp chøng tõ ghi sæ vµ ghi chÐp vµo c¸c lo¹i sæ s¸ch theo quy ®Þnh, ®ång thêi lËp b¸o c¸o tµi chÝnh. Tãm t¾t tr×nh tù ghi sæ kÕ to¸n theo h×nh thøc chøng tõ chi sæ t¹i C«ng ty TNHH Hoµ B×nh,b»ng s¬ ®å nh sau: S¬ ®å : Chøng tõ gèc Sæ quü Sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi sæ Chøng tõ ghi sæ Trang Sæ 6c¸i Sæ chi tiÕt B¶ng tæng hîp sè liÖu chi tiÕt B¶ng c¸i c©n ®èi tµi kho¶n B¸o c¸o tµi chÝnh Ghi chó: §èi chiÕu kiÓm tra Ghi cuèi th¸ng Ghi hµng ngµy PhÇn II Néi dung chuyªn ®Ò ==== œ ==== a. lý luËn chung vÒ kÕ to¸n tsc® i-tsc® vµ vai trß cña TSC§ trong s¶n xuÊt kinh doanh. TSC§ lµ nh÷ng t liÖu lao ®éng chñ yÕu tham gia mét c¸ch trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. §Ó s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶ cao vµ viÖc qu¶n lý TSC§ cña c¸c doanh nghiÖp ®îc tèt th× c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n TSC§ ph¶i ®îc ®Æt lªn hµng ®Çu. Víi sù ph¸t triÓn cña nÒn s¶n xuÊt vµ sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ m¸y mãc trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn nay, TSC§ trong nÒn kinh tÕ quèc d©n nãi chung vµ c¸c doanh nghiÖp nãi riªng kh«ng ngõng ®æi míi vµ t¨ng lªn gãp phÇn t¨ng n¨ng xuÊt lao ®éng ®ång thêi t¨ng s¶n phÈm cho x· héi. Trang 7 II. §Æc ®iÓm vµ yªu cÇu qu¶n lý TSC§ TSC§ tham gia vµo nhiÒu chu kú s¶n xuÊt vµ khi kÕt thóc mét chu kú s¶n xuÊt th× TSC§ vÉn gi÷ nguyªn h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu cña nã. ChØ cã gi¸ trÞ cña TSC§ sÏ gi¶m dÇn vµ ®îc chuyÓn tõng phÇn vµo gi¸ trÞ cña s¶n phÈm míi lµm ra theo møc ®é hao mßn cña TSC§. Trong qu¸ tr×nh sö dông, TSC§ hao mßn vËt chÊt do ®ã nã gi¶m dÇn gi¸ trÞ sö dông hoÆc bÞ h háng cho nªn ph¶i tiÕn hµnh söa ch÷a TSC§. ViÖc tæ chøc qu¶n lý vµ sö dông TSC§ mét c¸ch khoa häc vµ hîp lý ®Ó cã hiÖu qu¶ kinh tÕ cao, ®ã lµ mét yªu cÇu quan träng vµ cÊp b¸ch cña c«ng t¸c qu¶n lý C«ng ty. ViÖc qu¶n lý chÆt chÏ, h¹ch to¸n chÝnh x¸c sè lîng còng nh chÊt lîng, sù biÕn ®éng cña TSC§, nguån vèn cè ®Þnh, hao mßn TSC§ , chi phÝ khÊu hao TSC§, viÖc tæ chøc tèt c«ng t¸c h¹ch to¸n ®Ó thêng xuyªn theo dâi, n¾m ch¾c t×nh h×nh t¨ng, gi¶m TSC§ vÒ sè lîng vÒ sè lîng vµ gi¸ trÞ cã ý nghÜa rÊt quan träng ®èi víi c«ng t¸c qu¶n lý. III. NhiÖm vô cña kÕ to¸n TSC§. - Ghi chÐp, ph¶n ¸nh tæng hîp chÝnh x¸c kÞp thêi sè lîng, gi¸ trÞ TSC§ hiÖn cã, t×nh h×nh t¨ng gi¶m vµ hiÖn tr¹ng TSC§ trong ph¹m vi tµi s¶n ®¬n vÞ còng nh t¹i tõng bé phËn sö dông TSC§, t¹o ®iÒu kiÖn cung cÊp th«ng tin ®Ó kiÓm tra, gi¸m s¸t thêng xuyªn viÖc gi÷ g×n b¶o qu¶n, b¶o dìng TSC§ vµ kÕ ho¹ch ®Çu t ®æi míi TSC§ trong ®¬n vÞ. - TÝnh to¸n vµ ph©n bæ chÝnh x¸c møc khÊu hao TSC§ vµo chi phÝ s¶n kinh doanh víi møc ®é hao mßn cña TSC§ theo chÕ ®é quy ®Þnh. - Tham gia lËp kÕ ho¹ch söa ch÷a TSC§ vµ theo dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt TSC§, gi¸m s¸t viÖc söa ch÷a TSC§ vÒ chi phÝ vµ kÕt qu¶ cña c«ng viÖc söa ch÷a. - TÝnh to¸n, ph¶n ¸nh kÞp thêi chÝnh x¸c t×nh h×nh x©y dùng, trang thiÕt bÞ thªm, ®æi míi n©ng cÊp hoÆc th¸o dì bít lµm t¨ng, gi¶m nguyªn gi¸ TSC§ còng nh t×nh h×nh thanh lý, nhîng b¸n TSC§. - Híng dÉn, kiÓm tra c¸c ®¬n vÞ, c¸c bé phËn phô thuéc doanh nghiÖp thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c chÕ ®é ghi chÐp ban ®Çu vÒ TSC§, më c¸c sæ, thÎ kÕ to¸n cÇn thiÕt vµ h¹ch to¸n TSC§ ®óng chÕ ®é quy ®Þnh. - Tham gia kiÓm tra, ®¸nh gi¸ TSC§ theo ®óng quy ®Þnh cña nhµ níc vµ yªu cÇu b¶o qu¶n vèn. TiÕn hµnh ph©n tÝch t×nh h×nh trang thiÕt bÞ, huy ®éng b¶o qu¶n vµ sö dông TSC§ t¹i ®¬n vÞ. Trang 8 VI. Ph©n lo¹i vµ tÝnh gi¸ TSC§. 1. Ph©n lo¹i TSC§ Ph©n lo¹i TSC§ lµ viÖc ph©n chia toµn bé TSC§ trong doanh nghiÖp thµnh nh÷ng nhãm nhá kh¸c nhau theo nh÷ng ®Æc trng nhÊt ®Þnh nh: - Ph©n lo¹i TSC§ theo tÝnh chÊt vµ t×nh h×nh sö dông: Theo h×nh thøc nµy TSC§ cña doanh nghiÖp ®îc chia lµm 3 lo¹i: TSC§ dïng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. TSC§ dïng trong ho¹t ®éng phóc lîi. TSC§ chê sö lý. + TSC§ dïng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh: Lµ nh÷ng TSC§ dïng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña ®¬n vÞ. Nh÷ng TSC§ nµy b¾t buéc ph¶i tÝnh khÊu hao tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh. + TSC§ dïng trong ho¹t ®éng phóc lîi: Lµ nh÷ng TSC§ cña ®¬n vÞ dông cho nhu cÇu phóc lîi c«ng céng nh nhµ v¨n ho¸, nhµ trÎ, c©u l¹c bé, nhµ ®iÒu dìng… nh÷ng TSC§ nµy kh«ng tiÕn hµnh trÝch khÊu hao. + TSC§ chê sö lý: Lµ nh÷ng TSC§ cña C«ng ty nhng kh«ng cÇn dïng v× thõa so víi nhu cÇu sö dông hoÆc v× kh«ng thÝch hîp víi sù ®æi míi quy tr×nh c«ng nghÖ, bÞ h háng chê thanh lý, tµi s¶n tranh chÊp chê gi¶i quyÕt. - Ph©n lo¹i TSC§ theo quyÒn së h÷u: Theo h×nh thøc nµy TSC§ cña doanh nghiÖp ®îc chia thµnh 2 lo¹i: TSC§ thuéc quyÒn së h÷u cña C«ng ty. TSC§ thuª ngoµi. + TSC§ thuéc quyÒn së h÷u cña doanh nghiÖp: Bao gåm toµn bé TSC§ do doanh nghiÖp ®Çu t, mua s¾m b»ng vèn cña doanh nghiÖp hoÆc vèn liªn doanh, vèn vay ng©n hµng vµ c¸c ®èi tîng kh¸c. §©y lµ nh÷ng TSC§ cña ®¬n vÞ cã quyÒn sö dông l©u dµi vµ ®îc ph¶n ¸nh trªn b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n cña doanh nghiÖp ®i thuª ngoµi, kh«ng thuéc quyÒn së h÷u cña doanh nghiÖp. + TSC§ ®i thuª: Tuú theo thêi gian hîp ®ång thuª vµ tÝnh chÊt còng nh ®iÒu kiÖn kh¸c khi hîp ®ång thuª, chia thµnh TSC§ thuª tµi chÝnh vµ TSC§ thuª ho¹t ®éng. Ph¬ng ph¸p ph©n lo¹i nµy gióp cho nh÷ng ngêi lµm c«ng t¸c qu¶n lý TSC§ tæ chøc h¹ch to¸n vµ qu¶n lý chÆt chÏ thóc ®Èy viÖc sö dông TSC§ mét c¸ch cã hiÖu qu¶, gióp cho doanh nghiÖp biÕt TSC§ cña m×nh lµ bao nhiªu, ®i thuª lµ bao nhiªu. Trang 9 - Ph©n lo¹i TSC§ theo c«ng dông: Theo h×nh thøc nµy TSC§ cña doanh nghiÖp ®îc chia lµm nhiÒu lo¹i: Nhµ cöa, ®Êt ®ai, vËt kiÕn tróc, m¸y mãc thiÕt bÞ, thiÕt bÞ truyÒn dÉn, dông cô lµm viÖc ®o lêng, thiÕt bÞ vf phîng tiÖn vËn t¶i, thiÕt bÞ dông cô qu¶n lý, sóc vËt lµm viÖc vµ sóc vËt sinh s¶n, c©y l©u n¨m, TSC§ kh¸c… + §Êt: Lµ gi¸ trÞ ®Êt, mÆt níc, mÆt biÓn h×nh thµnh do chi phÝ ®Ó mua, ®Ó bï ®¾p, san lÊp, c¶i t¹o. + Nhµ cöa, vËt kiÕn tróc: Gåm nhµ lµm viÖc, nhµ kho, nhµ ë, xëng s¶n xuÊt, cöa hµng, gara ®Ó xe, bÓ chøa, s©n ch¬i… + M¸y mãc thiÕt bÞ: Gåm m¸y mãc thiÕt bÞ ®ång bé, m¸y mãc thiÕt bÞ c«ng t¸c. + Ph¬ng tiÖn vËn t¶i truyÒn dÉn: Lµ c¸c ph¬ng tiÖn dïng ®Ó vËn chuyÓn. + Dông cô ®o lêng vµ lµm viÖc: M¸y kÝnh vü, m¸y thuû b×nh. + ThiÕt bÞ vµ dông cô qu¶n lý: Lµ c¸c dông cô dïng cho c«ng t¸c qu¶n lý nh bµn, tñ, m¸y tÝnh… cã ®ñ tiªu chuÈn lµ TSC§ . + Sóc vËt lµm viÖc vµ sóc vËt sinh s¶n: Lµ c¸c lo¹i sóc vËt lín cã gi¸ trÞ nh: tr©u, bß , ngùa… dïng lµm søc kÐo, vËn chuyÓn hoÆc dïng ®Ó sinh s¶n. + C©y l©u n¨m: C©y ¨n qu¶, c©y c«ng nghiÖp, c©y dîc liÖu, c©y trång ®Ó phôc vô s¶n xuÊt hay sinh ho¹t. + TSC§ kh¸c: Lµ nh÷ng TSC§ kh«ng n»m trong c¸c lo¹i TSC§ kÓ trªn nh chi phÝ ®Çu t kh«ng t¹o nªn h×nh th¸i vËt chÊt (§Çu t khai hoang, ®Çu t c¶i t¹o ®Êt, …) quü s¸ch th viÖn, b»ng ph¸t minh s¸ng chÕ… * Ph©n lo¹i TSC§ theo h×nh th¸i: Theo h×nh thøc nµy TSC§ ®îc chia lµm 2 lo¹i: - TSC§ h÷u h×nh lµ nh÷ng TSC§ cã h×nh th¸i vËt chÊt. - TSC§ v« h×nh lµ nh÷ng TSC§ kh«ng cã h×nh th¸i vËt chÊt. Ph¬ng ph¸p ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông gióp cho ngêi qu¶n lý cã mét nh·n quan tæng thÓ vÒ c¬ cÊu ®Çu t cña doanh nghiÖp. §©y lµ c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh ®Çu t hoÆc ®iÒu chØnh ph¬ng híng ®Çu t. §ång thêi ®©y còng lµ c¬ së ®Ó ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý tµi s¶n, qu¶n lý vèn, tÝnh to¸n khÊu hao ®îc chÝnh x¸c cô thÓ. 2. §¸nh gi¸ TSC§. §¸nh gi¸ TSC§ lµ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cña TSC§ cña doanh nghiÖp theo ®óng trÞ gi¸ vèn cña chóng, tøc lµ ph¶n ¸nh ®óng sè tiÒn doanh nghiÖp bá ra ®Ó cã ®îc nh÷ng tµi s¶n ®ã. Trang 10 Trong viÖc ghi chÐp, ph¶n ¸nh TSC§ ë kÕ to¸n vµ trªn b¸o c¸o kÕ to¸n th× cÇn ph¶i ph¶n ¸nh c¶ nguyªn gi¸ cña TSC§ vµ gi¸ trÞ cßn l¹i cña nã. Gi¸ trÞ cßn l¹i cña TSC§ = Nguyªn gi¸ cña TSC§ - Gi¸ trÞ hao mßn cña TSC§ a. Nguyªn gi¸ cña TSC§ Lµ gi¸ trÞ ban ®Çu cña TSC§ cã ë doanh nghiÖp. Nguyªn gi¸ cña TSC§ ë doanh nghiÖp bao gåm tæng sè tiÒn doanh nghiÖp chi ra ®Ó mua s¾m, ®Çu t, x©y dùng, chi phÝ vËn chuyÓn, l¾p ®Æt, ch¹y thö TSC§ tríc khi ®a vµo sö dông ë doanh nghiÖp. - C¸ch x¸c ®Þnh nguyªn gi¸ ®ãi víi tõng TSC§ nh sau: + §èi víi nh÷ng TSC§ mua s¾m (KÓ c¶ mua míi vµ mua cò ) TrÞ gi¸ mua cña TSC§ NG = + CF vËn chuyÓn bèc dì l¾p ®Æt ch¹y thö + ThuÕ nhËp khÈu (nÕu cã) + §èi víi TSC§ tù chÕ: Gi¸ trÞ = quyÕt to¸n NG = Gi¸ thµnh thùc tÕ cña + c«ng tr×nh bµn giao CF l¾p ®Æt, ch¹y thö (nÕu cã) + §èi víi TSC§ ®îc cÊp hoÆc biÕu tÆng: NG = Gi¸ mua ghi sæ cña ®¬n vÞ cÊp hoÆc gi¸ cña TSC§ t¬ng øng + CF l¾p ®Æt, ch¹y thö (nÕu cã) + §èi víi nh÷ng TSC§ nhËn gãp vèn liªn doanh: NG = Gi¸ tho¶ thuËn cña c¸c bªn liªn doanh ViÖc ph¶n ¸nh riªng nguyªn gi¸ cña TSC§, gi¸ trÞ hao mßn cña TSC§ nh»m gióp cho kÕ to¸n ph¶n ¸nh ®îc tæng vèn ®Çu t, mua s¾m TSC§ ë doanh nghiÖp, ®ång thêi ®¸nh gi¸ kh¸i qu¸t ®îc quy m« ®Çu t, tr×nh ®é trang bÞ kü thuËt cña doanh Trang 11 nghiÖp. Bªn c¹nh ®ã ph¶n ¸nh nguyªn gi¸ cña TSC§ cßn ®Ó lµm c¨n cø ®Ó tÝnh khÊu hao TSC§. b. Gi¸ trÞ cßn l¹i cña TSC§. Trong qu¸ tr×nh sö dông TSC§, gi¸ trÞ cña nã bÞ hao mßn dÇn vµ ®îc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh trong kú. Do ®ã trÞ gi¸ cña TSC§ sÏ bÞ gi¶m dÇn. ViÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cßn l¹i cña TSC§ ë doanh nghiÖp b»ng c¸ch: Gi¸ trÞ cßn l¹i cña TSC§ = Nguyªn gi¸ cña TSC§ Gi¸ trÞ hao mßn cña TSC§ - Trong trêng hîp nh÷ng TSC§ dïng trong ho¹t ®äng s¶n xuÊt kinh doanh th× gi¸ trÞ hao mßn tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh díi h×nh thøc trÝch khÊu hao TSC§ th× gi¸ trÞ cßn l¹i ®îc x¸c ®Þnh: Gi¸ trÞ cßn l¹i = Nguyªn gi¸ cña TSC§ - Sè ®· trÝch khÊu hao c. KÕ to¸n chi tiÕt TSC§. Do yªu cÇu qu¶n lý TSC§ trong ®¬n vÞ ®ßi hái ph¶i kÕ to¸n chi tiÕt TSC§. Th«ng qua kÕ to¸n chi tiÕt TSC§, kÕ to¸n sÏ cung cÊp nh÷ng chi tiÕt quan träng vÒ c¬ cÊu TSC§, t×nh h×nh huy ®éng vµ sö dông TSC§ còng nh t×nh h×nh b¶o qu¶n, tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¸n bé vµ c¸ nh©n trong viÖc b¶o qu¶n vµ sö dông TSC§. C¸c chØ tiªu quan träng ®ã lµ c¨n cø ®Ó doanh nghiÖp c¶i tiÕn, trang bÞ vµ sö dông TSC§, ph©n bæ chÝnh x¸c sè khÊu hao, x¸c ®Þnh vµ n©ng cao tr¸ch nhiÖm vËt chÊt trong viÖc b¶o qu¶n vµ sö dông TSC§. KÕ to¸n chi tiÕt TSC§ ë bé phËn kÕ to¸n cña doanh nghiÖp ®îc thùc hiÖn ë thÎ hoÆc sæ chi tiÕt TSC§. C¨n cø ®Ò nghÞ ghi thÎ hoÆc sæ chi tiÕt TSC§ lµ c¸c biªn b¶n giao nhËn TSC§, biªn b¶n thanh lý TSC§, biªn b¶n ®n¸h gi¸ l¹i TSC§, b¶ng tÝnh vµ ph©n bæ khÊu hao TSC§… §Ó theo dâi ®Þa ®iÓm ®Æt TSC§, t×nh h×nh b¶o qu¶n vµ sö dông TSC§ ë c¸c bé phËn, ph©n xëng (®éi, tr¹i) hoÆc c¸c phßng ban cã thÓ dïng sè TSC§ theo mÉu t¬ng tù nh mÉu sè TSC§ dïng chung trong toµn doanh nghiÖp. V. KÕ to¸n tæng hîp t¨ng, gi¶m TSC§. 1. KÕ to¸n tæng hîp t¨ng, gi¶m TSC§ h÷u h×nh. Trang 12 H¹ch to¸n TSC§ h÷u h×nh cÇn ph¶i t«n träng c¸c quy ®Þnh sau: TSC§ h÷u h×nh lµ nh÷ng t liÖu lao ®éng cã h×nh th¸i vËt chÊt, cã ®ñ tiªu chuÈn cña TSC§ vÒ gi¸ trÞ vµ thêi gian sö dông theo quy ®Þnh trong chÕ ®é qu¶n lý tµi chÝnh hiÖn hµnh (trõ trêng hîp cã quy ®Þnh riªng ®èi víi mét sè tµi s¶n ®Æc thï). Gi¸ trÞ TSC§ h÷u h×nh ph¶n ¸nh trªn TK 211- theo nguyªn gi¸. KÕ to¸n ph¶i theo dâi chi tiÕt nguyªn gi¸ cña tõng TSC§. Tuú thuéc vµo nguån h×nh thµnh, nguyªn gi¸ TSC§ h÷u h×nh ®îc x¸c ®Þnh nh sau: NG cña TSC§ mua s¾m kÓ c¶ TSC§ míi vµ ®· sö dông gåm: + §èi víi c¬ së kinh doanh thuéc ®èi tîng nép thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ, gi¸ trÞ TSC§ h÷u h×nh mua vµo lµ gi¸ trÞ thùc tÕ kh«ng cã thuÕ GTGT ®Çu vµo. + §èi víi c¬ së kinh doanh thuéc ®èi tîng nép thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp vµ c¬ së kinh doanh kh«ng thuéc ®èi tîng chÞu thuÕ GTGT, gi¸ trÞ TSC§ h÷u h×nh mua vµo lµ tæng giÊ thanh to¸n (bao gåm c¶ thuÕ GTGT ®Çu vµo). - Nguyªn gi¸ TSC§ h÷u h×nh x©y dùng míi, tù chÕ gåm: Gi¸ thµnh thùc tÕ (gi¸ trÞ quyÕt to¸n) cña TSC§ tù x©y dùng, tù chÕ vµ chi phÝ l¾p ®Æt ch¹y thö. - Nguyªn gi¸ TSC§ h÷u h×nh nhËn gãp vèn liªn doanh gåm: Gi¸ trÞ TSC§ ®îc c¸c bªn tham gia ®¸nh gi¸ x¸c ®Þnh lµ vèn gãp vµ c¸c chi phÝ vËn chuyÓn, l¾p ®Æt, ch¹y thö (nÕu cã). - Nguyªn gi¸ TSC§ ®îc cÊp gåm: Gi¸ trÞ ghi trong biªn b¶n bµn giao TSC§ cña ®¬n vÞ ®îc cÊp vµ chi phÝ l¾p ®Æt, ch¹y thö (nÕu cã). - ChØ ®îc thay ®æi nguyªn gi¸ TSC§ trong c¸c trêng hîp: + §¸nh gi¸ l¹i TSC§. + X©y l¾p trang bÞ thªm TSC§ + C¶i t¹o, n©ng cÊp, lµm t¨ng n¨ng lùc vµ kÐo dµi thêi gian h÷u dông cña TSC§. + Th¸o dì mét phÇn vµ mét sè bé phËn cña TSC§. * Mäi trêng hîp t¨ng gi¶m TSC§ ®Òu ph¶i ®îc lËp biªn b¶n giao nhËn TSC§ vµ ph¶i thùc hiÖn ®óng thñ tôc hiÖn hµnh. KÕ to¸n cã nhiÖm vô lËp vµ hoµn chØnh hå s¬ TSC§ vÒ mÆt kÕ to¸n. * TSC§ h÷u h×nh ph¶i ®îc theo dâi chi tiÕt cho tõng ®íi tîng ghi TSC§, theo tõng lo¹i TSC§ vµ ®Æc ®iÓm, sö dông, qu¶n lý TSC§. * Khi mua s¾m TSC§ vµ XDCB hoµn thµnh b»ng vèn khÊu hao, b»ng nguån vèn kinh doanh th× chØ ghi t¨ng gi¸ trÞ TSC§, kh«ng ®îc ghi t¨ng nguån vèn kinh doanh. Trang 13 * Trêng hîp mua s¾m TSC§ vµ XDCB hoµn thµnh b»ng nguån vèn ®Çu t XDCB, b»ng quü ph¸t triÓn kinh doanh th× kÕ to¸n ph¶i ghi t¨ng gi¸ trÞ TSC§ vµ ®ång thêi ghi t¨ng nguån vèn kinh doanh, ghi gi¶m nguån vèn ®Çu t XDCB, ghi gi¶m quü ph¸t triÓn kinh doanh. * KÕt cÊu vµ néi dung ph¶n ¸nh cña TK 211 “ TSC§ h÷u h×nh. + Néi dung: Dïng ®Ó ph¶n ¸nh nguyªn gi¸ TSC§ h÷u h×nh hiÖn cã vµ t×nh h×nh t¨ng gi¶m nguyªn gi¸ TSC§ h÷u h×nh. + KÕt cÊu: - Bªn Nî: Nguyªn gi¸ TSC§ h÷u h×nh t¨ng do ®îc cÊp, ®îc h×nh thµnh, x©y dùng c¬ b¶n bµn giao ®a vµo sö dông, do mua s¾m, do liªn doanh gãp vèn. ®iÒu chØnh t¨ng nguyªn gi¸ do ®¸nh gÝa l¹i. - Bªn Cã: Nguyªn gi¸ TSC§ h÷uh×nh gi¶m do ®iÒu chuyÓn ®¬n vÞ kh¸c, do nhîng b¸n, thanh lý hoÆc ®em ®i gãp vèn liªn doanh, nguyªn gi¸ TSC§ do ®iÒu chØnh gi¶m nguyªn gi¸, do ®¸nh l¹i TSC§. * TK 211- TSC§ h÷uh×nh cã 6 TK cÊp II. + TK 2112: Nhµ cöa, vËt kiÕn tróc. + TK 2113: M¸y mãc thiÕt bÞ. + TK 2114: Phu¬ng tiÖn v©n t¶i truyÒn dÉn. + TK 2115: ThiÕt bÞ cung øng qu¶n lý. + TK 2116 : C©y l©u n¨m, sóc vËt lµm viÖc vµ cho s¶n phÈm. + TK 2118: TSC§ h÷u h×nh kh¸c. * KÕ to¸n t¨ng TSC§ h÷u h×nh TSC§ h÷u h×nh ë doanh nghiÖp t¨ng trong c¸c trêng hîp: Do mua s¾m trùc tiÕp b»ng c¸c nguån vèn kh¸c nhau cña doanh nghiÖp nhËn gãp vèn liªn doanh b»ng TSC§, do nhËn bµn giao ®a vµo sö dông … do dã c¨n cø vµo tõng trêng hîp cô thÓ trªn c¬ së biªn b¶n giao nhËn TSC§ vµ c¸c chøng tï gèc kh¸c cã liªn quan ®Ó tiÕn hµnh ghi sæ cho phï hîp. - TSC§ h÷u h×nh t¨ng do móÊm trùc tiÕp c¨n cø biªn b¶n giao nhËn TSC§ ®a vÒ doanh nghiÖp. Nî TK 211: Theo nguyªn gi¸ Nî TK 133: ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ. Cã TK liªn quan ( 111,112,331,341….) Trang 14 NÕu trêng hîp dïng nguån vèn chuyªn dïng (Nguån vèn XDCB, quü c«ng ty ….)®Ó ®Çu t mua s¾m TSC§th× ®ång thêi víi viÖc ghi t¨ng TSC§ ph¶i chuyÓn nguån vèn. Nî TK 414: Quü ph¸t triÓn kinh doanh . Nî TK 413 : Quü khen thëng phóc lîi. Nî TK 441: Nguån vèn ®Çu t XDCB Cã TK 411: Nguån vèn kinh doanh NÕu dïng nguån vèn kinh doanh ®Ó mua s¾m TSC§ th× kh«ng cã bót to¸n chuyÓn nguån vèn. NÕu TSC§ ®îc mua b»ng nguån vèn khÊu hao c¬ b¶n, kÕ to¸n ghi gi¶m nguån vèn khÊu hao c¬ b¶n. Ghi: Cã TK 009 NÕu tµi s¶n ®îc ®Çu t b»ng quü phóc lîi vÒ sö dông cho nhu cÇu phï hîp cña doanh nghiÖp. Nî TK 431(2) Cã TK 431(2) -TSC§ h÷u h×nh t¨ng do c¸c bªn tham gia liªn doanh gãp vèn th× ph¶i x¸c gi¸ trÞ cña TSC§ do c¸c bªn tham gia liªn doanh gãp vèn th× ph¶i tiÕn x¸c ®Þnh giãa trÞ cña TSC§ theo tho¶ thuËn cu¶ c¸c bªn. Nî TK 211 Cã TK 411 - Khi nhËn l¹i vèn gãp liªn doanh b»ng TSC§ h÷u h×nh vµ ghigi¶m gi¸ trÞ vèn gãp liªn doanh. Nî TK 211: TSC§ h÷u h×nh Cã TK 128: §Çu t ng¾n h¹n kh¸c. Cã TK 222: Gãp vèn liªn doanh . TSC§ h÷u h×nht¨ng do ®îc cÊp hoÆc ®îc biÕu tÆng: Nî TK 211 Cã TK 411 -TSC§ t¨ng do XDCB hoµn thµnh bµn giao sö dông. C¨n cø vµo gi¸ thùc tÕ cña c«ng tr×nh ®· ®îc quyÕt to¸n duyÖt: Nî TK 211 Cã TK241- XDCB dë dang (gi¸ trÞ c«ng tr×nh XDCB hoµn thµnh bµn giao ) Trang 15 NÕu c«ng tr×nh XDCB hoµn thµnh bµn giao ®a vµo sö dông b»ng nguån vèn ®Çu t XDCB, quü ph¸t triÓn kinh danh th× kÕ toµn ngoµi viÖc ghi t¨ng TSC§ cßn ghi t¨ng nguån vèn kinh doanh. Nî TK441: Nguån vèn ®Çu t XDCB Nî TK 414:Quü ph¸t triÓn kinh doanh Cã Tk 411: Nguån vèn kinh doanh NÕu ®¸nh gi¸ l¹i c«ng tr×nh hoµn thµnh th× c¨n cø vµo kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ c«ng tr×nhXDCB hoµn thµnh phÇn chªnh lÖch t¨ng TSCD ®Çu thoµn thµnh. Nî TK211 Cã TK411 - T¨ng TSC§ h÷u h×nh do cha ghi sæ, khi ph¸t hiÖn sÏ ghi t¨ng TSC§ tuú tõng trêng hîp nh c¸c trêng hîp kÓ trªn. NÕu c¸c TSC§ ®ang sö dông th× ph¶i x¸c ®Þnh hao mßn ®Ó ghi t¨ng hao mßn vµ tÝnh vµo chi phÝ kinh doanh TSC§ h÷u h×nh gi¶m do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau: Do nhîng b¸n tµi s¶n cè ®Þnh kh«ng cÇn dïng, do thanh lÝ TSC§ h háng do ®em ®i gãp vèn liªn doanh do bµn giao TSC§… Mäi trêng hîp gi¶m TSC§ ®Òu ph¶i lµm ®Çy ®ñ thñ tôc chøng tõ nh: Biªn b¶n giao nhËn TSC§, biªn b¶n thanh lý TSC§… §ång thêi kÕ to¸n ph¶i x¸c ®Þnh nh÷ng kho¶n thiÖt h¹i vµnhuÏng kho¶n thu nhËp vÒ c¸c nghiÖp vô nµy(nÕu cã). TSC§ h÷u h×nh gi¶m do nhîng b¸n vµ thanh lý. * Trêng hîp nhîng b¸n. Sè thu vÒ nhîng b¸n TSC§ Nî TK 111, 112: Thu b»ng tiÒn. Nî TK 113 Cã TK 721: Thu nhËp do b¸n TSC§. Cã TK 3331: ThuÕ GTGT ph¶i nép. C¨n cø vµo b¶n giao nhËn TSC§, ph¶n ¸nh phÇn gi¸ trÞ cßn l¹i vµo chi phÝ vµ ghi gi¶m nguyªn gi¸, gi¸ trÞ ®· hao mßn cña TSC§ nhîng b¸n. Nî TK 214: Gi¸ trÞ hao mßn Nî TK 821: Gi¸ trÞ cßn l¹i. Cã TK 211: Nguyªn gi¸ C¸c chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn ho¹t ®éng ngîng b¸n TSC§ còng ®îc tËp hîp nh chi phÝ bÊt thêng… Nî TK 821: Chi phÝ bÊt thêng. Nî TK 133: ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ (nÕu cã) Trang 16 Cã TK 111, 112, 334, 331… NÕu TSC§ ®em nhîng b¸n ®îc h×nh thµnh tõ vèn vay ng©n hµng th× sè tiÒn thu ®îc do nhîng b¸n TSC§ tríc hÕt ph¶i tr¶ nî vèn vay vµ l·i cho ng©n hµng. Khi tr¶ vèn vay. Nî TK 315: “Nî dµi h¹n ®Õn h¹n tr¶” (§èi víi kho¶n nî ph¶i tr¶) Nî TK 341: Gèc vay Nî TK 811: L·i vay Cã TK 111, 112 * Trêng hîp thanh lý. C¨n cø vµo biªn b¶n thanh lý vµ chøng tõ liªn quan kÕ to¸n ph¶n ¸nh t×nh h×nh thanh lý TSC§. - Ghi gi¶m TSC§ h÷u h×nh thanh lý Nî TK 214: PhÇn gi¸ trÞ ®· hao mßn. Nî TK 821: PhÇn gi¸ trÞ cßn l¹i. Cã TK 211: Nguyªn gi¸. - Sè thu vÒ thanh lý. Nî TK 111, 112: Thu b»ng tiÒn. Nî TK 131: Cha thu. Nî TK 152, 153: Thu phÕ liÖu. Cã TK 721: Thu nhËp do thanh lý TSC§. Cã TK 3331: ThuÕ gi¸ GTGT ph¶i nép. - TËp hîp chi phÝ vÒ thanh lý. Nî TK 821 Nî TK 111, 112… Nî TK 133 Cã TK 334, 338, 331… NÕu t thanh lý ®îc h×nh thµnh vèn vay ng©n hµng, kÕt qu¶ thanh lý ph¶i ®îc dïng ®Ó tr¶ nî vèn vay t¬ng tù nh ®èi víi trêng hîp nhîng b¸n. - TSC§ h÷u h×nh gi¶m do ®i gãp vèn víi c¸c ®¬n vÞ kh¸c. Trêng hîp TSC§ cña doanh nghiÖp ®em ®i gãp vèn víi ®¬n vÞ kh¸c th× kh«ng cßn quyÒn së h÷u vµ qu¶n lý cña doanh nghiÖp n÷a, nã ®îc coi nh lµ thu håi vèn khÊu hao mét lÇn. C¸c tµi s¶n nµy ®îc ®¸nh gi¸ theo trÞ gi¸ vèn do c¸c bªn liªn doanh tho¶ thuËn, chªnh lÖch gi÷a ®¸nh gi¸ l¹i vµ gi¸ trÞ cßn l¹i cña TSC§ ®îc ph¶n ¸nh vµoTK 412Chªnh lÖch ®¸nh gi¸ l¹i tµi s¶n. + Trêng hîp ®¸nh gi¸ l¹i TSC§ > gi¸ trÞ cßn l¹il. Trang 17 Nî TK 128, 222: Gi¸ trÞ vèn gãp do héi ®ång liªn doanh ®¸nh gi¸. Nî TK 214: Sè hao mßn cña TSC§ Cã TK 211: Theo nguyªn gi¸ Cã TK 412: Chªnh lÖch ®¸nh gi¸ l¹i tµi s¶n + Trêng hîp ®¸nh gi¸ l¹i TSC§ < gi¸ trÞ cßn l¹i Nî TK 128, 222 Nî TK 214 Nî TK 412 Cã TK 211 - TSC§ gi¶m do thiÕu, mÊt ph¸t hiÖn trong kiÓm kª. Mäi trêng hîp mÊt, thiÕu trong kiÓm kª ®Òu ph¶ lËp biªn b¶n, x¸c ®Þnh nguyªn nh©n vµ ngêi chÞu tr¸ch nhiÖm båi thêng vµ sö lý theo ®óng chÕ ®é qu¶n lý tµi chÝnh cña nhµ níc. C¨n cø vµo quyÕt ®Þnh xö lý cña cÊp cã thÈm quyÒn. Nî TK 214: Sè hao mßn. Nî TK 334, 1388, 111… C¸ nh©n ph¶i båi thêng. Nî TK 411: Ghi gi¶m vèn kinh doanh. Nî TK 821: TÝnh vµo chi phÝ bÊt thêng. Nî TK 1381: Cha râ nguyªn nh©n. Cã tK 211: Nguyªn gi¸ TSC§ h÷u h×nh. - TSC§ h÷u h×nh gi¶m do chuyÓn thµnh c«ng cô dông cô. + NÕu TSC§ cha sö dông ®ang trong kho: Nî TK 153 Cã TK 211 + NÕu TSC§ ®ang sö dông: NÕu gi¸ trÞ cßn l¹i cña TSC§ nhá th× phÇn gi¸ trÞ nµy h¹ch to¸n th¼ng vµo chi phÝ. Nî TK 627, 641, 642: Theo gi¸ trÞ cßn l¹i. Nî TK 214: Hao mßn Cã TK 211: Theo nguyªn gi¸ NÕu gi¸ trÞ cßn l¹i lín sÏ tiÕn hµnh ph©n bæ dÇn Nî TK 1421: Gi¸ trÞ cßn l¹i Nî TK 214: Hao mßn Cã TK 211 - TSC§ h÷u h×nh gi¶m do tr¶ vèn kinh doanh cho nhµ níc, cho cÊp trªn b»ng TSC§ h÷u h×nh. Nî TK 411 Trang 18 Cã TK 211 - TSC§ h÷u h×nh gi¶m do quyÕt ®Þnh ®¸nh gi¸ l¹i TSC§ cña nhµ níc. + Gi¶m nguyªn gi¸: Nî TK 412 Cã TK 211 + Gi¶m hao mßn Nî TK 214 Cã TK 412 TSC§ gi¶m do tr¶ l¹i TSC§ cho c¸c bªn tham gia gãp vèn liªn doanh Nî TK 411: Gi¸ trÞ cßn l¹i. Nî TK 214: Sè hao mßn. Cã TK 211: Nguyªn gi¸. PhÇn chªnh lÖch gi÷a gÝa trÞ vèn gãp víi gi¸ trÞ cßn l¹i thanh to¸n cho ®¬n vÞ gãp vèn ghi: Nî TK 411 Cã TK 111, 112, 338… 2. H¹ch to¸n TSC§ thuª ngoµi vµ cho thuª. Khi xÐt thÊy viÖc mua s¾m (hoÆc sö dông) TSC§ kh«ng hiÖu qu¶ b»ng viÖc ®i thuª (hoÆc cho thuª) hoÆc kh«ng ®ñ vèn ®Ó ®Çu t, doanh nghiÖp cã thÓ ®i thuª (hoÆc cho thuª). C¨n cø vµo thêi gian vµ ®Þa ®iÓm cô thÓ, viÖc ®i thuª (hoÆc cho thuª) ®îc ph©n thµnh thuª (cho thuª) tµi chÝnh vµ thuª (cho thuª) ho¹t ®éng. * Ho¹t ®éng thuª (cho thuª) tµi chÝnh. a. §iÒu kiÖn vÒ giao dÞch thuª (cho thuª) tµi chÝnh. Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh cña Bé Tµi ChÝnh, mét giao dÞch vÒ cho thuª TSC§ ph¶i tho¶ m·n mét trong 4 ®iÒu kiÖn sau th× ®ù¬c coi lµ thuª dµi h¹n: -Khi kÕt thóc hîp ®ång cho thuª TSC§ thuª ®îc chuyÓn cho bªn thuª së h÷u hoÆc ®îc tiÕp tôc thuª theo tho¶ thuËn. - Khi kÕt thóc hîp ®ång thuª, bªn thue ®îc quyÒn chän mua tµi s¶n theo gi¸ danh nghÜa thÊp h¬n gi¸ trÞ thùc tÕ cña tµi s¶n thuª t¹i thêi ®iÓm mua l¹i . -Thêi gian thuª Ýt nhÊt ph¶i b»ng60% thêi h¹n cÇn thiÕt ®Ó khÊu hao tµi s¶n -TSC§æng sè tiÒn thuª tµi s¶n ph¶i tr¶ Ýt nhÊt t¬ng ®¬ng víi gi¸ cña tµi s¶n ®ã trªn thÞ trêng vµo thêi ®iÓm kÝ hîp ®ång thuª tµi s¶n. NÕu TSC§ ®i thuª kh«ng tho¶ m·n 1 trong 4 ®iÒu kiÖn trªn ®îc coi lµ TSC§ thuª ho¹t ®éng. Trang 19 b. Ho¹t ®éng t¹i ®¬n vÞ ®i thuª. *Nguyªn t¾c ho¹t ®éng: Bªn ®i thuª ph¶i ghi sæ TSC§ theo nguyªn gi¸ t¹i thêi ®iÓm thuª (t¬ng ®¬ng víi gi¸ mua TSC§ trªn thÞ trßng), coi nh lµTSC§ ®i mua. §ång thêi ph¶n ¸nh toµn bé sè tiÒn ph¶i tr¶ cho hîp ®ång thuª nh mét kho¶n nî dµi h¹n. §Þnh kú thanh to¸n tiÒn cho bªn thuª theo hîp ®ång. Trong qu¸ tr×nh sö dông, bªn ®i thuª ph¶i tiÕn hµnh trÝch khÊu hao còng nh ph©n bæ l¹i ®i thuª vµo chi phÝ kinh doanh. Theo quy®Þnh hiÖn hµnh, doanh nghiÖp ®i thuª ®îc h¹ch to¸n vµo chi phÝ kinh doanh sè tiÒn thùc ph¶i tr¶i theo hîp ®ång thuª tõng kú. Trêng hîp tr¶ tríc mét lÇn cho nhiÒu n¨m th× tiÒn thuª ®îc ph©n bæ dÇn vµo chi phÝ t¬ng øng víi sè n¨m sö dông TSC§. ThuÕ GTGT cña ho¹t ®éng ®i thuª (nÕu cã) ®îc ghi nhËn khi thanh to¸n tiÒn thuª. *TK sö dông: ®Ó theo dâi t×nh h×nh ®i thuª TSC§ dµi h¹n, kÕ to¸n sö dông TK 212 – TSC§ thuª tµi chÝnh. - Bªn nî : Ph¶n ¸nh nguyªn gi¸ TSC§ ®i thuª dµi h¹n t¨ng thªm. - Bªn cã : Ph¶n ¸nh nguyªn gi¸ TSC§ ®ang thuª dµi h¹n gi¶m do tr¶ chobªn cho thuª hoÆc mua l¹i. - D nî : Nguyªn gi¸ TSC§ ®ang thuª dµi h¹n. - TK 211 më chi tiÕt theo tõng TSC§ ®i thuª *Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n : -Khi nhËn TSC§ thuª ngoµi c¨n cø vµo c¸c chøng tõ liªn quan (biªn b¶n giao nhËn, hîp ®ång thuª TSC§ …) ghi: Nî TK211:Nguyªn gi¸ TSC§ t¹i thêi ®iÓm thuª. Nî TK142(1421): Sè l·icho thuª ph¶i tr¶. Cã TK342: Tæng sè tiÒn thuª ph¶i tr¶ (gi¸ cha cã thuÕ) - §Þnh kú thanh to¸n tiÒn thuª theo hîp ®ång: Nî TK 342 (hoÆc TK 315): Sè tiÒn thuª ph¶i tr¶. Nî TK 133 (1332): ThuÕ GTGT ®Çu vµo. Cã TK liªn quan (111, 112…): Tæng sè ®· thanh to¸n. - Hµng kú trÝch khÊu hao TSC§ ®i thuª vµ kÕt chuyÓn (trõ dÇn) l·i ph¶i tr¶ vµo chi phÝ kinh doanh: Nî TK liªn quan (627, 641, 642…) Cã TK 214 (2142): Sè khÊu hao ph¶i trÝch. Cã TK 1421: Trõ dÇn l·i ph¶i tr¶ vµo chi phÝ. - Khi kÕt thóc hîp ®ång cho thuª: + NÕu ph¶i tr¶ l¹i TSC§ cho bªn thuª: Trang 20