Lêi nãi ®Çu
S¶n xuÊt vËt chÊt lµ c¬ së tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña mét x· héi. BÊt kú
mét x· héi nµo muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®Òu ph¶i tiÕn hµnh s¶n xuÊt th«ng
qua nh÷ng ph¬ng thøc s¶n xuÊt kh¸c nhau. Bëi v×, chØ cã s¶n xuÊt míi ®¸p øng
®îc yªu cÇu tiªu dïng cña x· héi.
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn nay, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam chÞu
sù ®iÒu tiÕt vÜ m« cña Nhµ níc vµ chÞu sù chi phèi cña c¸c qui luËt kh¸ch quan
trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i qu¶n lý mét c¸ch cã
hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh, sö dông vèn mét c¸ch tiÕt
kiÖm nhÊt mµ vÉn mang l¹i lîi nhuËn tèi ®a. §Ó ®¹t ®îc nh÷ng yªu cÇu ®ã,
doanh nghiÖp cÇn ph¶i quan t©m ®Õn tÊt c¶ c¸c kh©u trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt
®Ó lµm thÕ nµo gi¶m ®îc chi phÝ s¶n xuÊt vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. VÒ vÊn ®Ò
tríc m¾t ®Æt ra lµ doanh nghiÖp ph¶i h¹ch to¸n ®Çy ®ñ chÝnh x¸c vËt liÖu, c«ng
cô dông cô, mét trong ba yÕu tè c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt v× thiÕu nã qu¸
tr×nh s¶n xuÊt cña mét doanh nghiÖp sÏ kh«ng thÓ tiÕn hµnh ®îc. Còng nh vËt
liÖu, th× c«ng cô dông cô còng ®ãng mét vai trß cÇn thiÕt trong qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt v× nã lµ yÕu tè kÕt hîp víi vËt liÖu ®Ó t¹o thµnh mét thùc thÓ hoµn chØnh
cña mét s¶n phÈm.
Do vËy, viÖc h¹ch to¸n chÝnh x¸c vËt liÖu, c«ng cô dông cô lµ mét vÊn ®Ò
quan träng ®Õn viÖc h¹ch to¸n ®Çy ®ñ, mét c¸ch cÈn thËn vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ
gi¸ thµnh s¶n phÈm, ®ång thêi gãp phÇn lµm gi¶m sù thÊt tho¸t vµ l·ng phÝ vËt
t.
Nh vËy, nÕu viÖc qu¶n lý vÒ vËt liÖu, c«ng cô dông cô ®îc tiÕn hµnh mét
c¸ch chÆt chÏ sÏ lµm gi¶m chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông cô vµ lóc
®ã lîi nhuËn cña doanh nghiÖp sÏ t¨ng lªn mét c¸ch chÝnh ®¸ng.
Tuy nhiªn, qua qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i C«ng ty, ®îc tiÕp xóc víi c«ng t¸c
kÕ to¸n ë c«ng ty, qua ®ã thÊy ®îc tÇm quan träng cña c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn
vËt liÖu, c«ng cô dông cô trong s¶n xuÊt kinh doanh. Em muèn hiÓu thªm n÷a
vÒ phÇn kÕ to¸n nµy vµ em ®· lùa chän ®Ò tµi: “KÕ to¸n nguyªn liÖu, vËt liÖu
vµ c«ng cô dông cô t¹i c«ng ty Nhùa y tÕ – Tæng c«ng ty thiÕt bÞ nhùa y tÕ
ViÖt Nam” nh»m kÕt hîp gi÷a lý luËn vµ thùc tiÔn, cñng cè ®îc phÇn lý thuyÕt
®· ®îc häc vµ nghiªn cøu, ®Ó xö lý thµnh th¹o c¸c t×nh huèng kÕ to¸n trong
thùc tÕ ho¹t ®éng kinh doanh, ®ång thêi n¾m v÷ng vµ tu©n thñ chÕ ®é tµi
chÝnh, kÕ toµn hiÖn hµnh.
Qua qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i C«ng ty Nhùa y tÕ ®îc sù gióp ®ì vµ chØ b¶o
tËn t×nh cña c¸c c«, chó, anh chÞ trong phßng tµi chÝnh kÕ to¸n ®· gióp em vµ
1
t¹o ®iÒu kiÖn tèt nhÊt ®Ó em hoµn thµnh chuyªn ®Ò thùc tËp cña m×nh. Do sù
hiÓu biÕt cßn cã h¹n chÕ nªn chuyªn ®Ò kh«ng thÓ tr¸nh khái nhiÒu sai sãt.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù gióp ®ì tËn t×nh cña c« gi¸o Lª B×nh vµ
c¸c c«, chó, anh chÞ trong phßng tµi chÝnh kÕ to¸n cña C«ng ty Nhùa y tÕ ®·
gióp em hoµn thµnh chuyªn ®Ò cña m×nh.
2
ch¬ng I
C¸c vÊn ®Ò chung cña kÕ to¸n
nguyªn liÖu, vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô
1.1. Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm vµ vai trß cña NL, VL vµ CCDC trong s¶n
xuÊt kinh doanh.
1.1.1 Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm cña NL, VL vµ CCDC trong s¶n xuÊt kinh
doanh.
* Kh¸i niÖm.
- Nguyªn liÖu, vËt liÖu.
Nguyªn liÖu, vËt liÖu trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt lµ ®èi tîng lao
®éng, mét trong ba yÕu tè c¬ b¶n ®Ó sö dông trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh
doanh, cung cÊp dÞch vô, lµ c¬ së vËt chÊt cÊu t¹o nªn c¬ së vËt chÊt cña s¶n
phÈm.
- C«ng cô dông cô.
C«ng cô dông cô lµ nh÷ng t liÖu lao ®éng kh«ng tho¶ m·n ®Þnh nghÜa vµ
tiªu chuÈn ghi nhËn tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh. Ngoµi ra nh÷ng t liÖu lao ®éng
kh«ng cã tÝnh bÒn v÷ng nh ®å dïng b»ng sµnh sø, thuû tinh, giµy, dÐp vµ quÇn
¸o lµm viÖc… dï tho¶ m·n ®Þnh nghÜa vµ tiªu chuÈn ghi nhËn tµi s¶n cè ®Þnh
h÷u h×nh nhng vÉn coi lµ c«ng cô dông cô.
* §Æc ®iÓm.
- Nguyªn liÖu, vËt liÖu:
+ ChØ tham gia vµo mét chu kú s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm vµ cung cÊp
dÞch vô.
+ Khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nguyªn liÖu, vËt liÖu thay ®æi
hoµn toµn h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu vµ gi¸ trÞ ®îc chuyÓn toµn bé mét lÇn vµo
chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh.
- §Æc ®iÓm c«ng cô, dông cô.
+ Tham gia vµo nhiÒu chu kú s¶n xuÊt vÉn gi÷ nguyªn h×nh th¸i vËt chÊt
ban ®Çu, gi¸ trÞ bÞ hao mßn dÇn dÞch chuyÓn tõng phÇn vµo chi phÝ s¶n xuÊt
kinh doanh trong kú.
C«ng cô dông cô thêng cã gi¸ trÞ nhá hoÆc thêi gian sö dông ng¾n ®îc
qu¶n lý vµ h¹ch to¸n nh tµi s¶n lu ®éng.
1.1.2. Vai trß cña NL, VL vµ CCDC trong s¶n xuÊt kinh doanh.
3
Nguyªn liÖu, vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô cã vai trß hÕt søc quan träng
®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, nÕu thiÕu nguyªn vËt
liÖu vµ c«ng cô dông cô th× kh«ng thÓ tiÕn hµnh ®îc ho¹t ®éng s¶n xuÊt vËt
chÊt nãi chung vµ tõng doanh nghiÖp nãi riªng. Trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt,
chi phÝ vÒ vËt liÖu thêng chiÕm tû träng lín tõ 55% ®Õn 60% tæng gi¸ trÞ s¶n
phÈm. Do vËy viÖc cung cÊp nguyªn liÖu vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô kÞp thêi
cã ¶nh hëng to lín ®Õn viÑec thùc hiÖn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt s¶n phÈm cña doanh
nghiÖp. ViÖc cung cÊp nguyªn liÖu vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô cßn cã sù quan
t©m ®Õn chÊt lîng, chÊt lîng s¶n phÈm phô thuéc trùc tiÕp vµo chÊt lîng cña
nguyªn liÖu vËt liÖu. Mµ chÊt lîng cña s¶n phÈm lµ mét ®iÒu kiÖn kiªn quyÕt
cña doanh nghiÖp cã uy tÝn vµ ®øng v÷ng trªn thÞ trêng. Bªn c¹nh chÊt lîng s¶n
phÈm ®îc ®¶m b¶o th× ph¶i nãi ®Õn gi¸ c¶, gi¸ thµnh s¶n phÈm hîp lý sÏ t¹o
cho doanh nghiÖp cã søc m¹nh c¹nh tranh cao trong c¬ chÕ thÞ trêng hiÖn nay.
§iÒu ®ã khiÕn doanh nghiÖp ph¶i qu¶n lý nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô
dông cô tõ kh©u thu mua, b¶o qu¶n vµ sö dông nguyªn vËt liÖu chÆt chÏ nh»m
h¹ thÊp chi phÝ s¶n xuÊt trong chõng mùc nhÊt ®Þnh, gi¶m møc tiªu hao nguyªn
vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô trong s¶n xuÊt cßn lµ c¬ së ®Ó t¨ng thªm s¶n phÈm
cho x· héi.
Cã thÓ nãi r»ng nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô gi÷ vÞ trÝ quan träng
kh«ng thÓ thiÕu ®îc trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm.
1.2. Ph©n lo¹i vµ ®¸nh gi¸ NL, VL vµ CCDC.
1.2.1. Ph©n lo¹i nguyªn liÖu vËt liÖu vµ CCDC.
Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh sö dông nhiÒu lo¹i, thø
nguyªn liÖu, vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô cã vai trß, chøc n¨ng vµ cã c¸c ®Æc
tÝnh lý, ho¸….kh¸c nhau. §Ó tiÕn hµnh c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n nguyªn
liÖu, vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô cã hiÖu qu¶ th× cÇn ph¶i ph©n lo¹i nguyªn
liÖu, vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô.
Ph©n lo¹i nguyªn liÖu, vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô lµ c¨n cø vµo c¸c tiªu
thøc nhÊt ®Þnh ®Ó chia nguyªn liÖu, vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô sö dông trong
doanh nghiÖp thµnh tõng lo¹i, tõng nhãm vµ tõng thø.
* Ph©n lo¹i NL, VL theo vai trß, t¸c dông cña NL, VL trong qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt.
C¨n cø vµo vai trß, t¸c dông cña nguyªn liÖu, vËt liÖu trong qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt kinh doanh th× nguyªn liÖu vËt liÖu ®îc chia thµnh c¸c lo¹i sau trong
doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh.
- Nguyªn vËt liÖu chÝnh (bao gåm c¶ nöa thµnh phÈm mua ngoµi).
Lµ c¸c lo¹i nguyªn liÖu, vËt liÖu khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cÊu
thµnh thùc thÓ vËt chÊt cña s¶n phÈm.
4
VÝ dô:
+ S¾t thÐp trong c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ, v¶i trong c¸c doanh nghiÖp
may, nhùa P750J; RCD, Kim 2525, 1838…
+ Nöa thµnh phÈm mua ngoµi. Lµ nh÷ng chi tiÕt, bé phÈm s¶n phÈm do
doanh nghiÖp mua vÒ ®Ó l¾p r¸p hoÆc gia c«ng chÕ t¹o s¶n phÈm
VÝ dô:
- Nguyªn vËt liÖu phô: Lµ nh÷ng lo¹i nguyªn vËt liÖu khi tham gia vµo
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kh«ng cÊu thµnh thùc thÓ cña s¶n phÈm, nhng cã vai trß
nhÊt ®Þnh vµ cÇn thiÕt cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.
VÝ dô: Hép ®ùng b¬m tiªm; Thïng ®ùng b¬m tiªm.
- C¨n cø vµo c«ng dông, vËt liÖu phô ®îc chia thµnh c¸c nhãm:
+ Nhãm vËt liÖu lµm t¨ng chÊt lîng nguyªn liÖu, vËt liÖu chÝnh.
+ Nhãm vËt liÖu lµm t¨ng chÊt lîng s¶n phÈm.
+ Nhãm vËt liÖu ®¶m b¶o ®iÒu kiÖn cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.
- Nhiªn liÖu: Lµ lo¹i vËt liÖu phô trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt sö dông cã t¸c
dông cung cÊp nhiÖt lîng. Nhiªn liÖu cã thÓ tån t¹i ë c¸c thÓ r¾n, thÓ láng,
hoÆc thÓ khÝ.
VÝ dô:
LP gas; EO gas
-
Dïng ®Ó tiÖt trïng b¬m tiªm.
- Phô tïng thay thÕ: Lµ nh÷ng chi tiÕt, phô tïng m¸y mãc, thiÕt bÞ ®îc
dù tr÷ ®Ó sö dông cho viÖc söa ch÷a, thay thÕ c¸c bé phËn cña TSC§ h÷u h×nh.
VÝ dô: VËt t thay thÕ m¸y Ðp, m¸y ®ãng gãi, thiÕt bÞ v¨n phßng.
- ThiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n: Lµ nh÷ng lo¹i vËt liÖu, thiÕt bÞ phôc vô cho
ho¹t ®éng x©y dùng c¬ b¶n hoÆc t¸i t¹o tµi s¶n cè ®Þnh ®èi víi vËt liÖu nµy cßn
bao gåm thiÕt bÞ cÇn l¾p, kh«ng cÇn l¾p dông cô vµo vËt kÕt cÊu l¾p ®Æt c¸c
c«ng tr×nh x©y dùng c¬ b¶n.
VÝ dô: phô tïng thay thÕ lababo, vßi níc.
- VËt liÖu kh¸c: Lµ c¸c lo¹i vËt liÖu lo¹i ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vËt
liÖu thu ®îc, phÕ liÖu thu håi ë qu¸ tr×nh thanh lý tµi s¶n cè ®Þnh.
VÝ dô: Kh«ng cã
- Ph©n lo¹i nguyªn liÖu vËt liÖu c¨n cø vµo môc ®Ých, c«ng cô cña vËt
liÖu còng nh néi dung quy ®Þnh ph¶n ¸nh chi phÝ vËt liÖu ®îc chia thµnh 2 lo¹i
sau:
+ Nguyªn vËt liÖu dïng trùc tiÕp s¶n xuÊt.
+ Nguyªn vËt liÖu dïng cho nhu cÇu kh¸c.
T¸c dông:
5
- Ph©n lo¹i vËt liÖu qua c¸c c¸ch trªn gióp cho ngêi qu¶n lý nhËn biÕt ®îc tõng lo¹i, tõng thø vËt liÖu trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh còng nh vai
trß t¸c dông cña nã, tõ ®ã ®a ra c¸c quyÕt ®Þnh vÒ qu¶n lý vµ h¹ch to¸n tõng
lo¹i nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ viÖt huy ®éng vµ sö dông tõng lo¹i vËt liÖu Êy.
- Ngoµi ra, trong c«ng t¸c qu¶n lý vËt liÖu, tõng lo¹i vËt liÖu trong c¸ch
ph©n lo¹i trªn ®îc chia thµnh tõng thø, tõng nhãm kh¸c nhau. §Ó gióp cho
doanh nghiÖp qu¶n lý ®îc tõng nhãm, tõng thø vËt liÖu th× c¸c doanh nghiÖp
thêng x©y dùng danh ®iÓm vËt liÖu tøc lµ quy ®Þnh cho m«Ü thø vËt liÖu mét sè
hiÖu riªng.
* Ph©n lo¹i c«ng cô, dông cô theo yªu cÇu, qu¶n lý ghi chÐp kÕ to¸n.
* Trong c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n c«ng cô dông cô ®îc chia lµm
3 lo¹i.
+ C«ng cô, dông cô.
+ Bao b× lu©n chuyÓn.
+ §å dïng cho thuª.
§Ó phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý vµ kÕ to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu c«ng
cô, dông cô trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, cã thÓ c¨n cø vµo ®Æc tÝnh lý,
ho¸ cña tõng lo¹i ®Ó chia thµnh tõng nhãm…
* Ph©n lo¹i c«ng cô, dông cô theo ph¬ng ph¸p ph©n bæ.
C¨n cø vµo c¸c ph¬ng ph¸p ph©n bæ, yªu cÇu qu¶n lý vµ ghi chÐp kÕ
to¸n th× c«ng cô, dông cô trong c¸c doanh nghiÖp ®îc chia thµnh c¸c lo¹i sau:
- C«ng cô, dông cô chuyªn dïng cho s¶n xuÊt.
- Dông cô ®å nghÒ.
- QuÇn ¸o b¶o hé lao ®éng.
- Khu«n mÉu ®óc s½n.
- C¸c lo¹i bao b× dïng ®Ó chøa ®ùng hµng ho¸ vËt liÖu.
- C«ng cô dông cô lao ®éng.
- §å dïng cho thuª.
- Bao b× lu©n chuyÓn.
1.2.2. §¸nh gi¸ NL, VL vµ CCDC.
* Nguyªn t¾c ®¸nh gi¸ NL, VL vµ CCDC.
§¸nh gi¸ nguyªn liÖu, vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô lµ thíc ®o tiÒn tÖ ®Ó
biÓu hiÖn gi¸ trÞ cña chóng theo nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh. VÒ nguyªn t¾c kÕ to¸n
hµng kho cßn tån ( trong ®ã bao gåm c¶ nguyªn liÖu vËt liÖu vµ c«ng cô, dông
cô) ph¶i ®îc ghi nhËn theo nguyªn t¾c gi¸ gèc. Trêng hîp gi¸ trÞ thuÇn cã thÓ
6
thùc hiÖn ®îc thÊp h¬n gi¸ gèc th× ph¶i tÝnh theo gi¸ trÞ thuÇn cã thÓ thùc hiÖn
®îc. Sè danh ®iÓm nguyªn liÖu, vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô.
* Gi¸ gèc nguyªn liÖu, vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô nhËp, xuÊt kho.
Gi¸ gèc hµng tån kho bao gåm: Chi phÝ mua, chi phÝ chÕ biÕn vµ c¸c chi
phÝ liªn quan trùc tiÕp kh¸c ph¸t sinh ®Ó cã ®îc hµng tån kho ë ®Þa ®iÓm vµ
tr¹ng th¸i hiÖn t¹i.
Nguyªn liÖu, vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô trong DN ®îc h×nh thµnh tõ
nhiÒu nguån kh¸c nhau, nªn néi dung c¸c yÕu tè cÇu thµnh gi¸ gèc cña nguyªn
liÖu, vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô ®îc x¸c ®Þnh theo tõng trêng hîp nhËp, xuÊt.
- TrÞ gi¸ thùc tÕ nguyªn liÖu, vËt liÖu, c«ng cô, dông cô nhËp kho.
+ Gi¸ gèc cña nguyªn liÖu, vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô mua ngoµi nhËp
kho ®îc tÝnh theo c«ng thøc sau:
Gi¸ gèc nguyªn liÖu,
vËt liÖu vµ c«ng cô
dông cô mua ngoµi
nhËp kho
Gi¸ mua ghi trªn
ho¸ ®¬n sau khi trõ
=
®i c¸c kho¶n
CKTM gi¶m gi¸
+
C¸c lo¹i thuÕ
kh«ng ®îc
hoµn l¹i
+
Chi phÝ cã liªn
quan trùc tiÕp
®Õn viÖc mua
hµng
C¸c chi phÝ cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn viÖc mua hµng bao gåm: Chi phÝ
vËn chuyÓn, bèc xÕp, b¶o qu¶n trong qu¸ tr×nh mua hµng vµ c¸c chi phÝ kh¸c
cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn viÖc mua hµng tån kho (chi phÝ bao b×, chi phÝ cña bé
phËn thu mua ®éc lËp, chi phÝ thuª kho, thuª b·i…)
+ Gi¸ gèc cña nguyªn liÖu, vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô tù chÕ biÕn nhËp
kho ®îc tÝnh theo c«ng thøc sau:
Gi¸ gèc vËt liÖu,
CCDC nhËp kho
=
Gi¸ gèc vËt liÖu
xuÊt kho
+
Chi phÝ chÕ
biÕn
Chi phÝ chÕ biÕn hµng tån kho bao gåm nh÷ng chi phÝ cã liªn quan trùc
tiÕp ®Õn s¶n phÈm s¶n xuÊt nh: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt
chung cè ®Þnh, chi phÝ s¶n xuÊt chung biÕn ®æi ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh chÕ
biÕn nguyªn liÖu, vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô.
+ Gi¸ gèc cña nguyªn liÖu, vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô thuª ngoµi chÕ
biÕn nhËp kho, ®îc tÝnh theo c«ng thøc sau:
Gi¸ gèc nguyªn liÖu,
vËt liÖu vµ c«ng cô
dông cô mua ngoµi
nhËp kho
=
Gi¸ gèc nguyªn
liÖu, vËt liÖu xuÊt
kho thuª ngoµi
chÕ biÕn
+
TiÒn c«ng
ph¶i tr¶
cho ngêi
chÕ biÕn
+
Chi phÝ vËn chuyÓn
bèc dì vµ c¸c chi
phÝ cã liªn quan trùc
tiÕp kh¸c
+ Gi¸ gèc cña nguyªn liÖu, vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô nhËp gãp liªn
doanh, gãp cæ phÇn hoÆc thu håi vèn gãp ®îc ghi nhËn theo gi¸ thùc tÕ do Héi
7
®ång ®Þnh ®¸nh gi¸ l¹i vµ ®· ®îc chÊp thuËn céng víi c¸c chi phÝ tiÕp nhËn nÕu
cã:
Gi¸ thùc tÕ vËt liÖu,
CCDC nhËp kho
Gi¸ do héi ®ång liªn doanh
®¸nh gi¸ vµ chÊp nhËn
=
+ Gi¸ gèc cña nguyªn liÖu, vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô nhËn biÕu tÆng
®îc tÝnh b»ng c«ng thøc sau:
Gi¸ gèc nguyªn liÖu, vËt
liÖu vµ CCDC nhËp kho
=
Gi¸ trÞ hîp lý ban ®Çu
cña nh÷ng NLVL &
CCDC t¬ng ®¬ng
C¸c chi phÝ kh¸c cã
liªn quan trùc tiÕp
®Õn viÖc tiÕp nhËn
+
+ Gi¸ gèc cña nguyªn liÖu, vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô ®îc cÊp tÝnh
b»ng c«ng thøc sau:
Gi¸ gèc nguyªn
liÖu, vËt liÖu vµ
CCDC nhËp kho
=
Gi¸ ghi trªn sæ cña ®¬n vÞ
cÊp trªn hoÆc gi¸ ®îc ®¸nh
gi¸ l¹i theo gi¸ trÞ thuÇn
+
Chi phÝ vËn chuyÓn, bèc
dì, chi phÝ cã liªn quan
trùc tiÕp kh¸c
+ Gi¸ gèc cña phÕ liÖu thu håi lµ gi¸ íc tÝnh theo gi¸ trÞ thuÇn cã thÓ
thùc hiÖn ®îc
GI¸ thùc tÕ vËt liÖu,
CCDC nhËp kho
GI¸ íc tÝnh, gi¸ cã thÓ sö
dông ®îc hoÆc b¸n ®îc
=
- §èi víi hµng nhËp khÈu:
+ Gi¸ gèc cña nguyªn liÖu, vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô mua ngoµi (hµng
nhËp khÈu) ®îc tÝnh theo c«ng thøc sau:
Gi¸ thùc tÕ
VL vµ CCDC
nhËp kho
=
Gi¸ mua
nhËp khÈu
(CIF)
+
ThuÕ nhËp
khÈu
+
Chi phÝ
thu mua
thùc tÕ
-
Gi¶m gi¸
triÕt khÊu
(nÕu cã)
- TrÞ gi¸ thùc tÕ cña nguyªn liÖu, vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô xuÊt kho.
Do gi¸ gèc cña nguyªn liÖu, vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô nhËp kho tõ c¸c
nguån nhËp kh¸c nhau ®· tr×nh bµy ë trªn, ®Ó tÝnh gi¸ gèc hµng xuÊt kho, kÕ
to¸n cã thÓ sö dông mét trong c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ trÞ hµng xuÊt kho sau:
+ TÝnh theo gi¸ trÞ ®Ých danh:
Gi¸ thùc tÕ VL,
CCDC xuÊt kho
= Sè lîng x §¬n gi¸
Gi¸ trÞ thùc tÕ cña nguyªn liÖu, vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô xuÊt kho
tÝnh theo gi¸ thùc tÕ cña tõng l« hµng nhËp, ¸p dông ®èi víi doanh nghiÖp sö
dông Ýt thø nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô cã gi¸ trÞ lín vµ cã thÓ nhËn
diÖn ®îc.
+ TÝnh theo gi¸ nhËp tríc xuÊt tríc.
Trong ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông dùa trªn gi¶ ®Þnh lµ hµng tån kho ®îc
mua tríc hoÆc s¶n xuÊt tríc th× ®îc xuÊt tríc, vµ hµng tån kho cßn l¹i cuèi kú
8
lµ hµng tån kho ®îc mua hoÆc s¶n xuÊt gÇn thêi ®iÓm cuèi kú. Theo ph¬ng
ph¸p nµy th× gi¸ trÞ hµng xuÊt kho ®îc tÝnh theo gi¸ cña l« hµng nhËp kho t¹i
thêi ®iÓm ®Çu kú hoÆc gÇn ®Çu kú, gi¸ trÞ cña hµng tån kho ®îc tÝnh gi¸ cña
hµng nhËp kho ë thêi ®iÓm cuèi kú hoÆc gÇn cuèi kú tån kho.
Gi¸ thùc tÕ VL,
CCDC xuÊt kho
Sè lîng xuÊt
kho
=
§¬n gi¸ thùc tÕ thø tù
tõng lÇn nhËp tríc
x
+ TÝnh theo gi¸ nhËp sau, xuÊt tríc.
Trong ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông dùa trªn gi¶ ®Þnh lµ hµng tån kho ®îc
mua sau hoÆc s¶n xuÊt sau th× ®îc xuÊt tríc, vµ hµng tån kho cßn l¹i cuèi kú lµ
hµng tån kho ®îc mua hoÆc s¶n xuÊt tríc ®ã. Theo ph¬ng ph¸p nµy th× gi¸ trÞ
hµng xuÊt kho ®îc mua hoÆc xuÊt sau vµ hµng tån kho ®îc tÝnh theo gi¸ cña l«
hµng nhËp sau hoÆc gÇn sau cïng, gi¸ trÞ cña hµng tån kho ®îc tÝnh theo gi¸
cña hµng nhËp kho ®Çu kú hoÆc gÇn ®Çu kú cßn tån kho.
Gi¸ thùc tÕ VL,
CCDC xuÊt kho
Sè lîng xuÊt
kho
=
§¬n gi¸ thùc tÕ thø tù
tõng lÇn nhËp sau
x
+ TÝnh theo gi¸ b×nh qu©n gia quyÒn (t¹i thêi ®iÓm nhËp kho hoÆc c¶ kú
dù tr÷).
Gi¸ trÞ cña lo¹i hµng tån kho ®îc tÝnh theo gi¸ trÞ trung b×nh cña tõng
lo¹i hµng tån kho t¬ng tù ®Çu kú vµ gi¸ trÞ tõng lo¹i hµng tån kho ®îc mua
hoÆc s¶n xuÊt trong kú (b×nh qu©n gia quyÒn cuèi kú). Gi¸ trÞ trung b×nh cã thÓ
®îc tÝnh theo thêi kú hoÆc vµo mçi khi l« hµng vÒ, phô thuéc vµo t×nh h×nh
doanh nghiÖp (b×nh qu©n gia quyÒn sau mçi lÇn nhËp).
Gi¸ trÞ thùc tÕ NL, VL
vµ CCDC xuÊt kho
=
Sè lîng NL, VL &
CCDC xuÊt kho
§¬n gi¸ b×nh qu©n
gia quyÒn
x
Trong ®ã gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n cã thÓ tÝnh mét trong c¸c ph¬ng ¸n sau:
(Ph¬ng ¸n 1: TÝnh theo gi¸ b×nh qu©n gia quyÒn c¶ kú dù tr÷ (cßn gäi lµ
gi¸ b×nh qu©n gia quyÒn toµn bé lu©n chuyÓn trong kú).
§¬n gi¸ b×nh qu©n gia
quyÒn c¶ kú dù tr÷
Gi¸ trÞ thùc tÕ NL, VL & CCDC
tån kho ®Çu kú
=
Sè lîng NL, VL & CCDC
tån kho ®Çu kú
+
+
Gi¸ trÞ thùc tÕ NL, VL vµ
CCDC nhËp kho trong kú
Sè lîng NL, VL vµ CCDC
nhËp kho trong kú
(Ph¬ng ¸n 2: TÝnh theo gi¸ b×nh qu©n gia quyÒn sau mçi lÇn nhËp (cßn
gäi lµ gi¸ b×nh qu©n gia quyÒn liªn hoµn)
§¬n gi¸ b×nh
Gi¸ trÞ thùc tÕ NL, VL & CCDC
qu©n gia quyÒn
tån kho tríc khi nhËp
=
Sè
lîng NL, VL & CCDC
sau mçi lÇn
tån kho tríc khi nhËp
nhËp
+ Ph¬ng ph¸p gi¸ h¹ch to¸n.
9
+
+
Gi¸ trÞ thùc tÕ NL, VL vµ CCDC
nhËp kho cña tõng lÇn nhËp
Sè lîng NL, VL vµ CCDC nhËp
kho cña tõng lÇn nhËp
C¸c doanh nghiÖp cã chñng lo¹i vËt liÖu, c«ng cô dông cô lín, viÖc nhËp
xuÊt vËt liÖu, c«ng cô diÔn ra thêng xuyªn. V× vËy, doanh nghiÖp cã thÓ sö
dông gi¸ h¹ch to¸n ®Ó kÕ to¸n chi tiÕt nhËp xuÊt vËt liÖu, c«ng cô dông cô. Gi¸
h¹ch to¸n lµ gi¸ æn ®Þnh, thèng nhÊt ®îc sö dông l©u dµi trong doanh nghiÖp.
Sö dông gi¸ h¹ch to¸n cÇn chó ý: chØ ®îc h¹ch to¸n trªn sæ kÕ to¸n chi tiÕt, cßn
sè tæng hîp th× ph¶n ¸nh theo gi¸ thùc tÕ. ViÖc tÝnh gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu,
c«ng cô, dông cô xuÊt kho theo gi¸ thùc tÕ ®îc thùc hiÖn theo c«ng thøc sau:
HÖ sè chªnh lÖch gi¸
h¹ch to¸n vµ gi¸ thùc
tÕ cña tõng lo¹i VL,
CCDC (H)
=
Gi¸ thùc tÕ VL, CCDC
tån kho ®Çu kú
Gi¸ thùc tÕ VL, CCDC
tån kho ®Çu kú
Gi¸ trÞ thùc tÕ NL, VL
vµ CCDC xuÊt dïng
(hoÆc tån kho cuèi kú)
+
+
Gi¸ h¹ch to¸n VL,
= CCDC xuÊt dïng (hoÆc
tån kho cuèi kú)
Gi¸ thùc tÕ VL, CCDC
nhËp kho trong kú
Gi¸ h¹ch to¸n VL, CCDC
nhËp kho trong kú
x
HÖ sè gi¸
chªnh lÖch
1.3. NhiÖm vô kÕ to¸n nguyªn liÖu, vËt liÖu vµ CCDC.
§Ó ph¸t huy vai trß, chøc n¨ng cña kÕ to¸n trong c«ng t¸c qu¶n lý
nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô trong doanh nghiÖp, kÕ to¸n cÇn thùc hiÖn
tèt c¸c nhiÖm vô c¬ b¶n sau:
- Tæ chøc ghi chÐp, ph¶n ¸nh chÝnh x¸c, kÞp thêi sè lîng, khèi lîng
phÈm chÊt, quy c¸ch vµ gi¸ trÞ thùc tÕ cña tõng lo¹i, tõng thøc nguyªn liÖu, vËt
liÖu vµ c«ng cô, dông cô xuÊt vµ tån kho.
- VËn dông ®óng ®¾n c¸c ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n, ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸
nguyªn liÖu, vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô nhËp, xuÊt kho. Híng dÉn vµ kiÓm
tra c¸c bé phËn, phßng ban chÊp hµnh c¸c nguyªn t¾c, thñ tôc nhËp, xuÊt vµ
thùc hiÖn nghiªm chØnh chÕ ®é chøng tõ kÕ to¸n.
- Më c¸c lo¹i sæ (thÎ) kÕ to¸n chi tiÕt theo tõng thø nguyªn liÖu, vËt liÖu
vµ c«ng cô, dông cô theo ®óng chÕ ®é, ph¬ng ph¸p quy ®Þnh.
- KiÓm tra viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch mua hµng, t×nh h×nh dù tr÷ vµ sö
dông nguyªn liÖu, vËt kiÖu vµ c«ng cô, dông cô theo dù to¸n, tiªu chuÈn, ®Þnh
møc chi phÝ vµ ph¸t hiÖn c¸c trêng hîp vËt t ø ®äng hoÆc bÞ thiÕu hôt, tham «,
l·ng phÝ, x¸c ®Þnh nguyªn nh©n vµ biÖn ph¸p xö lý.
- Tham gia kiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ nguyªn liÖu, vËt liÖu vµ c«ng cô, dông
cô theo chÕ ®é quy ®Þnh cña Nhµ níc.
- Cung cÊp th«ng tin vÒ t×nh h×nh nhËp, xuÊt tån kho nguyªn liÖu, vËt
liÖu vµ c«ng cô, dông cô phôc vô c«ng t¸c qu¶n lý. §Þnh kú tiÕn hµnh ph©n
tÝnh t×nh h×nh mua hµng, b¶o qu¶n vµ sö dông nguyªn liÖu, vËt liÖu vµ c«ng cô,
dông cô.
10
1.4. Thñ tôc qu¶n lý nhËp – xuÊt kho nguyªn liÖu, vËt liÖu, CCDC vµ
c¸c chøng tõ kÕ to¸n liªn quan.
1.4.1. Thñ tôc nhËp kho.
Bé phËn cung cÊp vËt t c¨n cø vµo kÕ ho¹ch mua hµng vµ hîp ®ång mua
hµng ®· ký kÕt, phiÕu b¸o gi¸ ®Ó tiÕn hµnh mua hµng. Khi hµng vÒ ®Õn n¬i, nÕu
xÐt thÊy cÇn thiÕt cã thÓ lËp ban kiÓm nghiÖm ®Ó kiÓm nhËn vµ ®¸nh gi¸ hµng
mua vÒ c¸c mÆt sè l]îng, khèi lîng, chÊt lîng vµ quy c¸ch, c¨n cø vµo kÕt qu¶
kiÓm nghiÖm, ban kiÓm nghiÖm lËp: “Biªn b¶n kiÓm nghiÖm vËt t”. Sau ®ã bé
phËn cung cÊp hµng lËp “PhiÕu nhËp kho” trªn c¬ së ho¸ ®¬n, giÊy b¸o nhËn
hµng vµ biªn b¶n kiÓm nghiÖm giao cho ngêi mua hµng lµm thñ tôc nhËp kho.
Thñ kho sau khi c©n, ®ong, ®o, ®Õm sÏ ghi sè lîng thùc nhËp vµo phiÕu nhËp
vµ sö dông ®Ó ph¶n ¸nh sè lîng nhËp vµ tån cña tngf thø vËt t vµo thÎ kho, trêng hîp ph¸ hiÖn thõa, thiÕu lîng nhËp vµ tån cña vËt t, sai qui c¸ch, phÈm
chÊt, thñ kho ph¶i b¸o cho bé phËn cung øng biÕt vµ cïng ngêi giao lËp biªn
b¶n. Hµng ngµy hoÆc ®Þnh kú thñ kho chuyÓn giao phiÕu nhËp kho ®Ó ghi sæ kÕ
to¸n cho kÕ to¸n vËt t lµm c¨n cø.
1.4.2. Thñ tôc xuÊt kho.
C¨n cø vµo kÕ ho¹ch s¶n xuÊt, kinh doanh c¸c bé phËn sö dông vËt t viÕt
phiÕu xin lÜnh vËt t. C¨n cø vµo phiÕu xin lÜnh vËt t bé phËn cung cÊp vËt t viÕt
phiÕu xuÊt tr×nh gi¸m ®èc duyÖt. C¨n cø vµo kÕ ho¹ch s¶n xuÊt, kinh doanh
c¸c bé phËn sö dông vËt t ®· viÕt vµo phiÕu, thñ kho xuÊt vËt liÖu vµ ghi sè
thùc xuÊt vµo phiÕu xuÊt, sau ®ã ghi sè lîng xuÊt kho vµ tån kho cña tõng thø
vËt t vµo thÎ kho. Hµng ngµy hoÆc ®Þnh kú thñ kho chuyÓn phiÕu xuÊt kho kÕ
to¸n vËt t, kÕ to¸n tÝnh gi¸ hoµn chØnh phiÕu xuÊt ®Ó lÊy sè liÖu ghi sæ kÕ to¸n.
1.4.3. C¸c chøng tõ kÕ to¸n cã liªn quan.
Chøng tõ kÕ to¸n sö dông ®îc quy ®Þnh theo chÕ ®é chøng tõ kÕ to¸n
ban hµnh theo Q§ sè 1141/TC/C§KT ngµy 01/11/1995 cña Bé trëng Bé tµi
chÝnh vµ c¸c quyÕt ®Þnh kh¸c cã liªn quan, bao gåm:
- PhiÕu nhËp kho (MÉu sè 01 – VT)
- PhiÕu xuÊt kho (Méu sè 02 – VT)
- PhiÕu xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi bé (MÉu sè 03 – VT)
- Biªn b¶n kiÓm kª vËt t, s¶n phÈm, hµng ho¸ (MÉu sè 08 – VT)
- Ho¸ ®¬n kiªm phiÕu xuÊt kho (MÉu sè 02 – BH)
- Ho¸ ®¬n b¸n hµng.
- Ho¸ ®¬n GTGT.
§èi víi c¸c chøng tõ b¾t buéc sö dông thèng nhÊt theo quy ®Þnh cña
Nhµ níc, ph¶i lËp kÞp thêi, ®Çy ®ñ theo ®óng quy ®Þnh cña mÉu biÓu, néi dung
11
vµ ph¬ng ph¸p lËp. Doanh nghiÖp ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ tÝnh hîp lý, hîp
ph¸p cña chøng tõ vÒ c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh. Ngoµi ra tuú thuéc vµo
t×nh h×nh cô thÓ cña tõng doanh nghiÖp, kÕ to¸n cã thÓ sö dông thªm c¸c chøng
tõ kÕ to¸n híng dÉn, nh:
- PhiÕu xuÊt vËt t theo h¹n møc (MÉu sè 04 – VT)
- Biªn b¶n kiÓm nghiÖm vËt t (MÉu sè 05 – VT)
- PhiÕu b¸o c¸o vËt t cßn l¹i cuèi kú (MÉu sè 07-VT)
1.5. Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu, c«ng cô, dông cô.
HiÖn nay, chÕ ®é kÕ to¸n quy ®Þnh viÖc h¹ch to¸n chi tiÕt nguyªn liÖu,
vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô ®îc thùc hiÖn ®ång thêi ë kho vµ ë phßng kÕ to¸n
®îc tiÕn hµnh theo c¸c ph¬ng ph¸p sau:
- Ph¬ng ph¸p thÎ song song.
- Ph¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn.
- Ph¬ng ph¸p sæ sè d.
Mçi mét ph¬ng ph¸p trªn ®Òu cã nh÷ng u ®iÓm, nhîc ®iÓm riªng trong
viÖc ghi chÐp, ph¶n ¸nh, kiÓm tra, ®èi chiÕu sè liÖu. KÕ to¸n c¨n cø vµo ®iÒu
kiÖn cô thÓ tõng doanh nghiÖp vÒ quy m«, chñng lo¹i vËt t sö dông, tr×nh ®é vµ
yªu cÇu qu¶n lý, tr×nh ®é cña nh©n viªn kÕ to¸n, møc ®é øng dông tin häc
trong c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn liÖu, vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô ®Ó lùa chän vµ
¸p dông ph¬ng ph¸p kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu thÝch hîp, ph¸t huy hiÖu qu¶ cña
c«ng t¸c kÕ to¸n.
1.5.1. Ph¬ng ph¸p ghi thÎ song song.
- Nguyªn t¾c h¹ch to¸n.
+ ë kho: Thñ kho ghi chÐp t×nh h×nh NhËp – XuÊt – Tån trªn thÎ kho
vÒ mÆt sè lîng.
+ ë phßng kÕ to¸n: Sö dông Sæ (thÎ) kÕ to¸n chi tiÕt ®Ó ghi chÐp t×nh
h×nh NhËp – XuÊt – Tån cña tõng tø vËt t vÒ mÆt sè lîng vµ gi¸ trÞ.
- Tr×nh tù kÕ to¸n chi tiÕt theo ph¬ng ph¸p thÎ song song.
(1). Hµng ngµy c¨n cø vµo chøng tõ NhËp – XuÊt kho vËt t hîp ph¸p,
hîp lÖ thñ kho tiÕn hµnh nhËp, xuÊt kho vµ ghi sè lîng nguyªn liÖu, vËt liÖu vµ
c«ng cô, dông cô thùc tÕ nhËp, xuÊt vµo chøng tõ sau ®ã ghi vµo thÎ kho vµ
tÝnh sæ tån kho sau mçi lÇn nhËp, xuÊt. Hµng ngµy sau khi ghi xong vµo thÎ
kho, thñ kho ph¶i chuyÓn nh÷ng chøng tõ NhËp – XuÊt cho phßng kÕ to¸n cã
kÌm theo giÊy giao nhËn chøng tõ do thñ kho lËp.
(2) Hµng ngµy hoÆc ®Þnh kú ghi nhËn ®îc chõng tõ nhËp – xuÊt vËt t,
kÕ to¸n ph¶i kiÓm tra chøng tõ kÕ to¸n, hoµn chØnh chøng tõ: ghi ®¬n gi¸, tÝnh
thµnh tiÒn ph©n lo¹i chøng tõ sau ®ã ghi vµo sæ (thÎ) kÕ to¸n chi tiÕt.
12
(3) §Þnh kú hoÆc cuèi th¸ng kÕ to¸n chi tiÕt vËt t vµ thñ kho ®èi chiÕu sè
liÖu gi÷a thÎ kho víi Sæ (thÎ) kÕ to¸n chi thÕt.
(4) C¨n cø vµo sè liÖu tæng hîp tõ c¸c sæ (thÎ) kÕ to¸n chi tiÕt ®Ó lËp
b¶ng kª tæng hîp nhËp – xuÊt – tån, mçi thø vËt t ghi mét dßng sau ®ã tæng
hîp theo tõng nhãm, tõng lo¹i nguyªn liÖu, vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô. Sè
liÖu nµy dïng ®Ó ®èi chiÕu víi sè liÖu cña kÕ to¸n tæng hîp.
- ¦u ®iÓm, nhîc ®iÓm.
+ ¦u ®iÓm: ViÖc ghi sæ ®¬n gi¶n, râ rµng, dÔ kiÓm tra ®èi chiÕu sè liÖu,
ph¸t hiÖn sai sãt trong viÖc ghi chÐp qu¶n lý.
+ Nhîc ®iÓm: ViÖc ghi chÐp gi÷a kho vµ phßng kÕ to¸n cßn bÞ trïng lÆp
vÒ chØ tiªu sè lîng, khèi lîng ghi chÐp nhiÒu. C«ng viÖc kiÓm tra, ®èi chiÕu
chñ yÕu dån vµo ngµy cuèi th¸ng kh«ng ®¶m b¶o yªu cÇu kÞp thêi cña kÕ to¸n.
S¬ ®å tr×nh tù kÕ to¸n chi tiÕt vËt t
theo ph¬ng ph¸p thÎ song song
ThÎ kho
1
1
Chøng tõ nhËp
Chøng tõ xuÊt
3
2
2
Sæ chi tiÕt VL, CCDC
4
B¶ng tæng hîp N-X-T
5
Sæ tæng hîp
Ghi hµng ngµy hoÆc ®Þnh kú
Ghi cuèi th¸ng
§èi chiÕu kiÓm tra
1.5.2. Ph¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn
- Nguyªn t¾c h¹ch to¸n:
13
Thñ kho sö dông thÎ kho ®Ó theo dâi sè lîng nhËp, xuÊt tån trªn thÎ kho,
kÕ to¸n më sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn ®Ó theo dâi sè lîng gi¸ trÞ nhËp, xuÊt , tån
cu¶ tõng thø vËt liÖu c«ng cô, dông cô.
- Tr×nh tù kÕ to¸n chi tiÕt theo ph¬n ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn.
(1). Thñ kho tiÕn hµnh quy ®Þnh c«ng viÖc t¬ng tù theo ph¬ng ph¸p thÎ
song song.
Hµng ngµy c¨n cø vµo chøng tõ nhËp – xuÊt kho vËt t hîp ph¸p, hîp lÖ
thñ kho tiÕn hµnh nhËp, xuÊt kho vµ ghi sè lîng vËt liÖu, nguyªn liÖu, dông cô
thùc nhËp, thùc xuÊt vµo chøng tõ sau ®ã ghi vµo thÎ kho vµ tÝnh sè tån kho
sau mçi lÇn nhËp xuÊt. Hµng ngµy sau khi ghi xong vµo thÎ kho, thñ kho ph¶i
chuyÓn nh÷ng chøng tõ nhËp – xuÊt cho phßng kÕ to¸n cã kÌm theo giÊy giao
nhËn chøng tõ do thñ kho lËp.
(2). §Þnh kú kÕ to¸n më B¶ng kª tæng hîp xuÊt , xuÊt trªn c¬ së c¸c
chøng tõ nhËp, xuÊt theo tõng thø nguyªn vËt liÖu, c«ng cô, dông cô lu©n
chuyÓn trong th¸ng theo chØ tiªu trªn sè lîng vµ gi¸ trÞ.
(3). C¨n cø vµo sè tæng hîp trªn B¶ng thèng kª ®Ó ghi vµo sæ ®èi chiÕu
lu©n chuyÓn, mçi thø ghi mét dßng vµo ngµy cuèi th¸ng. Sæ ®èi chiÕu ®îc më
vµ dïng cho c¶ n¨m.
(4). Cuèi th¸ng ®èi chiÕu sè lîng nguyªn liÖu, vËt liÖu, c«ng cô, dông cô
nhËp, xuÊt tån cña tõng thø vËt liÖu, c«ng cô, dông cô trªn thÎ kho víi sæ lu©n
chuyÓn
(5). §èi chiÕu gi¸ trÞ nguyªn liÖu, vËt liÖu, c«ng cô, dông cô nhËp –
xuÊt, tån trªn sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn víi sæ kÕ to¸n tæng hîp.
- ¦u ®iÓm, nhîc ®iÓm:
+ ¦u ®iÓm: Gi¶m ®îc khèi lîng ghi sáo kÕ to¸n do chØ ghi mét lÇn vµo
ThÎ kho
ngµy cuèi th¸ng.
(1)
(1)
+ Nhîc ®iÓm: ViÖc ghi sæ kÕ to¸n vÉn bÞ trïng lËp víi thñ kho vÒ mÆt sè
lîng. ViÖc kiÓm tra, ®èi chiÕu chØ tiÕn hµnh vµo kú kÕ to¸n do ®ã h¹n chÕ chøc
n¨ngPhiÕu
cña nhËp
kÕ to¸n.
PhiÕu xuÊt
4
(2)
B¶ng kª nhËp
S¬ ®å tr×nh tù kÕ to¸n chi tiÕt vËt t
theo ph¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn
Sæ chi tiÕt VL, CCDC
5
Sæ kÕ to¸n tæng
hîp
14
(2)
B¶ng kª xuÊt
Ghi hµng ngµy hoÆc ®Þnh kú
Ghi cuèi th¸ng
§èi chiÕu kiÓm tra
1.5.3.Ph¬ng ph¸p sæ sè d.
- Nguyªn t¾c kÕ to¸n chi tiÕt.
+ Thñ kho: dïng thÎ kho ®Ó ghi chÐp sè lîng NhËp – XuÊt – Tån vµ
cuèi kú ph¶i ghi sè tån kho ®· tÝnh ®îc trªn thÎ kho vµo cña tõng thø nguyªn
liÖu, vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô vµo cét sè lîng trªn sæ sè d.
+ KÕ to¸n: LËp b¶ng tæng hîp gi¸ trÞ NhËp – XuÊt – Tån kho cña tõng
nhãm nguyªn liÖu, vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô cña tõng kho vµ ghi gi¸ trÞ tån
kho cuèi kú cña tõng thø nguyªn liÖu, vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô vµo sè tiÒn
trªn sæ sè d ®Ó cã sè liÖu ®èi chiÕu víi B¶ng tæng hîp gi¸ trÞ NhËp – XuÊt –
Tån kho vÒ mÆt gi¸ trÞ. Sæ sè d ®îc lËp vµ dïng cho c¶ n¨m.
- Tr×nh tù ghi sæ.
(1). Hµng ngµy hoÆc ®Þnh kú, sau ghi thÎ kho xong thñ kho tËp hîp vµ
ph©n lo¹i chøng tõ nhËp, xuÊt ph¸t sinh trong kú theo tõng nhãm vËt t.
(2). Thñ kho lËp phiÕu giao nhËn chøng tõ nhËp (xuÊt) cña tõng nhãm
nguyªn liÖu, vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô ®ÝnhkÌm chøng tõ gèc göi cho kÕ
to¸n vËt t.
(3). KÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu, khi nhËn ®îc phiÕu giao nhËn chøng tõ
nhËp (xuÊt) cña tõng nhãm nguyªn liÖu, vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô ®Ýnh kÌm
chøng tõ gèc ph¶i kiÓm tra viÖc ph©n lo¹i chøng tõ vµ ghi gi¸ h¹ch to¸n trªn
tõng chøng tõ gèc, tæng céng sè tiÒn trªn phiÕu giao nhËn chøng tõ nhËp, xuÊt.
Sau ®ã lËp b¶ng luü kÕ nhËp, xuÊt, tån kho theo tõng kho.
(4). KÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu c¨n cø vµo b¶ng luü kÕ nhËp, xuÊt, tån kho
®Ó lËp b¶ng tæng hîp nhËp, xuÊt, tån (nÕu vËt t ®îc b¶o qu¶n ë nhiÒu kho).
(5). Cuèi th¸ng c¨n cø vµo thÎ kho, thñ kho ghi sè lîng vËt liÖu, c«ng cô,
dông cô vµo sæ sè d sau ®ã chuyÓn cho phßng kÕ to¸n. Sæ sè d do kÕ to¸n lËp
cho tõngkho vµ dïng cho c¶ n¨m giao cho thñ kho tríc ngµy cuèi th¸ng.
15
(6). Khi nhËn sæ sè d, kÕ to¸n kiÓm vµ ghi chØ tiªu gi¸ trÞ vµo sæ sè d sau
®ã ®èi chiÒu gi¸ trÞ trªn B¶ng luü kÕ nhËp, xuÊt, tån kho hoÆc b¶ng tæng hîp
nhËp, xuÊt, tån víi sè sæ d.
- ¦u ®iÓm, nhîc ®iÓm:
+ ¦u ®iÓm: Gi¶m nhÑ khèi lîng ghi chÐp hµng ngµy do kÕ to¸n chi tiÕt
vËt liÖu chØ. Theo dâi vÒ mÆt gi¸ trÞ cña tõng nhãm vËt t tr¸nh ®îc viÖc trông
lÆp víi thñ kho, c«ng viÖc kÕ to¸n tiÕn hµnh ®Òu trong th¸ng, thùc hiÖn viÖc
kiÓm tra gi¸m s¸t thêng xuyªn cña kÕ to¸n.
+ Nhîc ®iÓm: Khã ph¸t hiÖn ®îc nguyªn nh©n khi ®èi chiÕu ph¸t hiÖn ra
sai sãt vµ ®ßi hái yªu cÇu, tr×nh ®é qu¶n lý cña thñ kho vµ kÕ to¸n ph¶i cao.
16
S¬ ®å tr×nh tù kÕ to¸n chi tiÕt vËt t
theo ph¬ng ph¸p sæ sè d
Chøng tõ nhËp
(1)
ThÎ kho
(1)
Chøng tõ xuÊt
(4)
(2)
(2)
Sæ sè d
B¶ng giao nhËn
chøng tõ nhËp
(6)
B¶ng giao nhËn
chøng tõ xuÊt
Sæ tæng hîp
NhËp - XuÊt - Tån
(3)
(3)
(5)
Ghi hµng ngµy hoÆc ®Þnh kú B¶ng lòy kÕ
NhËp - XuÊt - Tån
Ghi cuèi th¸ng
§èi chiÕu kiÓm tra
1.6. KÕ to¸n tæng hîp NL, VL vµ CCDC.
1.6.1. C¸c ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tæng hîp nguyªn liÖu, vËt liÖu, c«ng cô,
dông cô theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn.
Ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn theo dâi ph¶n ¸nh t×nh h×nh hiÖn cã,
t×nh h×nh biÕn ®éng t¨ng, gi¶m hµng tån kho mét c¸ch thêng xuyªn, liªn tôc
trªn c¸c tµi kho¶n ph¶n ¸nh tõng lo¹i hµng tån kho…. HiÖn nay, ph¬ng ph¸p
nµy ®îc sö dông phæ biÕn ë níc ta.
1.6.2. C¸c tµi kho¶n chñ yÕu sö dông.
* TK 151. Hµng mua ®ang ®i trªn ®êng.
KÕ to¸n sö dông TK 151 – Hµng mua ®ang ®i trªn ®êng ®Ó ph¶n ¸nh
gi¸ trÞ vËt t, hµng ho¸ mua ngoµi ®· thuéc quyÒn sö h÷u cña doanh nghiÖp, cßn
®ang trªn ®êng vËn chuyÓn, ®ang ë bÕn b·i, bÕn c¶ng hoÆc ®· vÒ ®Õn doanh
nghiÖp nhng ®ang chê kiÓm nhËn nhËp kho.
17
- KÕt cÊu vµ néi dung TK 151 – Hµng mua ®ang ®i trªn ®êng.
Bªn nî: + Gi¸ trÞ vËt t hµng ho¸ ®· mua ®ang ®i trªn ®êng.
Bªn cã: + Gi¸ trÞ vËt t hµng ho¸ ®ang ®i trªn ®êng ®· nhËp kho hoÆc
chuyÓn giao th¼ng cho c¸c bé phËn sö dông, cho kh¸ch hµng.
Sè d bªn Nî.
+ Gi¸ trÞ vËt t hµng ho¸ ®· mua nhng cha vÒ nhËp kho (hµng ®i ®êng).
* Tµi kho¶n 152: Nguyªn liÖu, vËt liÖu.
KÕ to¸n sö dông TK 152: Nguyªn liÖu, vËt liÖu, ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hiÖn
cã, t×nh h×nh biÕn ®éng t¨ng, gi¶m c¸c lo¹i nguyªn liÖu, vËt liÖu trong kho cña
doanh nghiÖp.
- KÕt cÊu néi dung TK 152: Nguyªn liÖu, vËt liÖu.
Bªn Nî:
+ Gi¸ trÞ thùc tÕ nguyªn liÖu, vËt liÖu nhËp kho do mua ngoµi, tù chÕ,
thuª ngoµi gia c«ng, chÕ biÕn, nhËn gãp liªn doanh hoÆc nhËp tõ c¸c nguån
kh¸c.
+ TrÞ gi¸ nguyªn liÖu, vËt liÖu thõa ph¸t hiÖn khi kiÓm kª.
Bªn cã:
+ TrÞ gi¸ thùc tÕ nguyªn liÖu, vËt liÖu xuÊt kho dïng cho s¶n xuÊt kinh
doanh, ®Ó b¸n, thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn, hoÆc gãp vèn liªn doanh.
+ TrÞ gi¸ nguyªn liÖu, vËt liÖu tr¶ l¹i cho ngêi b¸n hoÆc ®îc gi¶m gi¸.
+ TrÞ gi¸ nguyªn liÖu, vËt liÖu thiÕu hôt ph¸t hiÖn khi kiÓm kª.
Sè d bªn Nî.
+ TrÞ gi¸ thùc tÕ nguyªn liÖu, vËt liÖu tån kho cuèi kú.
TK 152: ®îc më chi tiÕt cho tõng lo¹i NL, VL theo yªu cÇu cña Dn.
* TK 153.C«ng cô, dông cô.
KÕ to¸n sö dông TK 153 – C«ng cô, dông cô ®Ó ph¸n ¸nh gi¸ trÞ hiÖn
cã, t×nh h×nh biÕn ®éng t¨ng, gi¶m c¸c lo¹i c«ng cô, dông cô trong kho cña
doanh nghiÖp.
- KÕt cÊu vµ néi dung TK 153 – C«ng cô, dông cô.
Bªn Nî:
+ TrÞ gi¸ thùc tÕ c«ng cô, dông cô nhËp kho do mua ngoµi, tù chÕ, thuª
ngoµi chÕ biÕn, nhËn gãp vèn liªn doanh.
+ Gi¸ trÞ c«ng cô, dông cô cho thuª nhËp l¹i kho.
18
+ TrÞ gi¸ thùc tÕ c«ng cô, dông cô thõa ph¸t hiÖn khi kiÓm kª.
Bªn Cã:
+ TrÞ gi¸ thùc tÕ c«ng cô, dông cô xuÊt kho sö dông cho s¶n xuÊt, kinh
doanh, cho thuª hoÆc gãp vèn liªn doanh.
+ TrÞ gi¸ c«ng cô, dông cô tr¶ l¹i cho ngêi b¸n hoÆc ®îc ngêi b¸n gi¶m
gi¸.
+ TrÞ gi¸ c«ng cô, dông cô ph¸t hiÖn thiÕu khi kiÓm kª.
Sè d bªn Nî:
+ TrÞ gi¸ thùc tÕ c«ng cô, dông cô tån kho.
TK153 cã 3 tµi kho¶n cÊp 2:
- TK 1531: C«ng cô, dông cô.
- TK 1532: Bao b× lu©n chuyÓn.
- TK 1533: §å dïng cho thuª.
* TK 331: Ph¶i tr¶ cho ngêi b¸n.
KÕ to¸n sö dông TK 331: Ph¶i tr¶ cho ngêi b¸n.
Bªn Nî:
+ Sè tiÒn ®· tr¶ cho ngêi b¸n vËt t, hµng ho¸, ngêi cung cÊp dÞch vô, ngêi nhËn thÇu x©y l¾p.
+ Sè tiÒn øng tríc cho ngêi b¸n, ngêi cung cÊp, ngêi nhËn thÇu x©y l¾p
nhng cha nhËn ®îc s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô, khèi lîng s¶n phÈm x©y l¾p
hoµng thµnh bµn giao.
+ Sè tiÒn ngêi b¸n chÊp thuËn gi¶m gi¸ hµng ho¸ dÞch vô ®· giao theo
hîp ®ång.
+ ChiÕt khÊu thanh to¸n ®îc b¸n chÊp thuËn cho doanh trõ vµo nî ph¶i
tr¶.
+ Sè kÕt chuyÓn vÒ gi¸ trÞ vËt t, hµng ho¸ thiÕu hôt, kÐm phÈm chÊt khi
kiÓm nhËn vµ tr¶ l¹i cho ngêi b¸n.
Bªn cã:
+ Sè tiÒn ph¶i tr¶ cho ngêi b¸n vËt t, hµng ho¸, ngêi cung cÊp dÞch vô vµ
ngêi nhËn thÇu x©y l¾p.
+ §iÒu chØnh gi¸ t¹m tÝnh vÒ gi¸ thùc tÕ cña sæ vËt t, hµng ho¸, dÞch vô
®· nhËn khi cã ho¸ ®¬n hoÆc th«ng b¸o gi¸ chÝnh thøc.
Sè d bªn Cã:
19
+ Sè tiÒn cßn ph¶i tr¶ cho ngêi b¸n, ngêi cung cÊp, ngêi nhËn thÇu x©y
dùng.
Sè d bªn Nî (nÕu cã)
+ Ph¶n ¸nh sè tiÒn ®· øng tríc cho ngêi b¸n hoÆc sè ®· tr¶ nhiÒu h¬n sè
ph¶i tr¶ cho ngêi b¸n theo chi tiÕt cña tõng ®èi tîng cô thÓ.
TK 331: Ph¶i tr¶ cho ngêi b¸n cÇn ph¶i më chi tiÕt theo tõng ngêi b¸n,
tõng kho¶n thanh to¸n, tõng lÇn thanh to¸n.
Ngoµi ra, kÕ to¸n cßn sö dông tµi kho¶n kh¸c: TK 111; TK 112; TK 113;
TK 141, TK 161; TK162….
1.6.3. Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tæng hîp c¸c trêng hîp t¨ng nguyªn liÖu, vËt
liÖu vµ c«ng cô, dông cô.
1.6.3.1. KÕ to¸n tæng hîp t¨ng nguyªn liÖu, vËt liÖu vµ c«ng cô, dông do
mua ngoµi.
* Trêng hîp hµng nhËp kho vµ ho¸ ®¬n cïng vÒ.
C¨n cø vµo ho¸ ®¬n mua hµng, biªn b¶n kiÓm nghiÖm, phiÕu nhËp kho
vµ chøng tõ kh¸c cã liªn quan.
- NÕu mua hµng trong níc.
Nî TK 152, TK 153 – (Gi¸ mua thùc tÕ)
Nî TK 133 (1331) – ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ) “nÕu cã”
Cã TK 111, 112, 331….(Tæng gi¸ thanh to¸n)
- NÕu mua hµng nhËp khÈu.
+ NÕu nguyªn liÖu, vËt liÖu, CCDC nhËp khÈu dïng cho ho¹t ®éng
SXKD hµng ho¸, dÞch vô chÞu thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ. KÕ
to¸n ph¶n ¸nh gi¸ trÞ VL, CCDC nhËp khÈu bao gåm tæng sè tiÒn thanh to¸n
cho ngêi b¸n, thuÕ nhËp khÈu ph¶i nép, chi phÝ thu mua, vËn chuyÓn.
Nî TK 152, TK 153 (CIF + thuÕ nhËp khÈu)
Cã TK 111, TK 112, TK 331 – (Sè tiÒn ®· tr¶, ph¶i tr¶ cho ngêi
b¸n vµ chi phÝ vËn chuyÓn, bèc dì).
Cã TK 333 (TK 3333) – ThuÕ xuÊt, nhËp khÈu
(Chi tiÕt thuÕ nhËp khÈu).
Cã TK 413 – (Chªnh lÖch tû gi¸ t¨ng)
- NÕu chªnh lÖch tû gi¸ nhá h¬n tû gi¸ giao dÞch thùc tÕ th× sè chªnh
lÖch tû gi¸ gi¶m ®îc ghi vµo bªn Nî TK 413 – Chªnh lÖch tû gi¸.
- ThuÕ GTGT ®Çu vµo ®îc khÊu trõ cña vËt t, hµng ho¸ vµ thuÕ GTGT
hµng nhËp khÈu.
Nî TK133 (TK 1331) – ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ cña vËt t, hµng ho¸)
20
- Xem thêm -
.DOC 
71 
36 
93 
