LêI NãI §ÇU
Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ nh hiÖn nay muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®îc
trong m«i trêng c¹nh tranh c¸c doanh nghiÖp ph¶i lu«n lu«n lµm tèt tÊt c¶ c¸c
kh©u trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, tõ kh©u thu mua nguyªn vËt liÖu ®Õn
khi s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm. C«ng cô ®¾c lùc nhÊt phôc vô cho qu¸ tr×nh
trªn lµ c«ng t¸c tæ chiøc h¹ch to¸n kÕ to¸n trong doanh nghiÖp, trong ®ã bao
gåm c¶ tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n nguyªn liÖu, vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô.
Thùc tÕ cho thÊy, mét doanh nghiÖp muèn th¨ng lîi vµ t¨ng lîi nhuËn th×
ph¶i t¨ng doanh thu, ®ång thêi h¹ thÊp chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. §èi víi
doanh nghiÖp s¶n xuÊt th× kho¶n môc nÆng vÒ chi phÝ nguyªn liªu, nhiªn liÖu vµ
c«ng cô, dông cô thêng chiÕm tØ träng lín trong tæng gi¸ thµnh. Do vËy, gi¶i
ph¸p tèt nhÊt ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ gi¶m ®Õn tèi ®a chi phÝ vÒ nguyªn vËt
liÖu vµ c«ng cô, dông cô nhng vÉn ph¶i ®¶m b¶o vÒ chÊt lîng s¶n phÈm.
HiÖn nay, tríc sù héi nhËp vÒ kinh tÕ thÕ giíi vµ khu vùc, sù ®æi míi trong
lÜnh vùc kinh tÕ nãi chung vµ lÜnh vùc kÕ to¸n, kiÓm to¸n nãi riªng ®ang ngµy
cµng mét hoµn thiÖn. ViÖc tæ chøc tèt c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ kh«ng nh÷ng gióp
cho c¸c nhµ qu¶n lý biÕt ®îc t×nh h×nh thùc tÕ cña doanh nghiÖp m×nh mµ cßn ®a
ra nh÷ng th«ng tin kinh tÕ kÞp thêi, chÝnh x¸c gióp cho bé phËn qu¶n lý cã nh÷ng
quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n, nhanh chãng phôc vô cho s¶n xuÊt kinh doanh ®¹t hiÖu qu¶
cao. Nh vËy, ®èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt th× viÖc tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n
nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông cô rÊt quan träng.
Thêi gian qua, cïng víi viÖc nghiªn cøu lý luËn vµ qua thùc tÕ thùc tËp t¹i
C«ng ty cæ phÇn B¸nh kÑo H¶i Ch©u, nh©n thøc ®îc tÇm quan träng cña nguyªn
liÖu, vËt liÖu – c«ng cô, dông cô vµ tæ chiøc kÕ to¸n nguyªn liÖu, vËt liÖu- c«ng
cô, dông cô ®èi víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh nªn em ®· chän chuyªn ®Ò :
“KÕ to¸n nguyªn liÖu, vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô t¹i c«ng ty cæ phÇn B¸nh
kÑo H¶i Ch©u”.
Néi dung cña chuyªn ®Ò gåm 3 phÇn chÝnh sau:
Ch¬ng I: C¸c vÊn ®Ò chung vÒ kÕ to¸n nguyªn liªu, vËt liÖu vµ c«ng cô
dông cô.
Ch¬ng II: Thùc tÕ c«ng t¸c h¹ch to¸n nguyªn liÖu, vËt liÖu vµ c«ng cô,
dông cô t¹i c«ng ty cæ phÇn B¸nh kÑo H¶i Ch©u.
Ch¬ng III: NhËn xÐt vµ kiÕn nghÞ vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn liÖu, vËt
liÖu vµ c«ng cô dông cô.
1
Do tr×nh ®é chuyªn m«n cßn h¹n- chÕ vµ sù hiÓu biÕt thùc tÕ cha nhiÒu
nªn b¸o c¸o cña em cßn nhiÒu sai sãt. VÞ vËy em rÊt mong nhËn ®îc ý kiÕn ®ãng
gãp cña c« gi¸o híng dÉn vµ nh©n viªn trong phßng tµi vô cña c«ng ty ®Ó hoµn
thiÖn chuyªn ®Ò vµ c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n cña em sau nµy.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c« gi¸o híng dÉn vµ tËp thÓ c¸n bé phßng tµi
vô c«ng ty cæ phÇn B¸nh KÑo H¶i Ch©u ®· gióp ®ì em hoµn thµnh chuyªn ®Ò
nµy!
2
CH¦¥NG I
C¸C VÊN §Ò CHUNG VÒ KÕ TO¸N NGUY£N LIÖU
VËT LIÖU Vµ C¤NG Cô, DôNG Cô.
1.
Kh¸i niªm, ®Æc ®iÓm vµ vao trß cña NL, VL vµ CC, DC trong s¶n xuÊt
kinh doanh.
1.1. Kh¸i niÖm ®Æc ®iÓm cØa NL, VL vµ CC, DC.
* Kh¸i niÖm:
- Nguyªn liÖu, vËt liÖu trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt lµ ®èi tîng lao
®éng, mét trong 3 yÕu tè c¬ b¶n ®Ó sö dông trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh,
cung cÊp dÞch vô lµ c¬ së vËt chÊt cña s¶n phÈm.
- C«ng cô, dông cô lµ nh÷ng t liÖu lao ®éng ®Ó tho¶ m·n ®Þnh nghÜa vµ
tiªu chuÈn ghi nhËn TSCDD h÷u h×nh. Ngoµi ra nh÷ng t liÖu lao ®éng kh«ng cã
tÝnh bÒn v÷ng nhn ®å b»ng sµnh sø, thuû tinh, giÇy dÐp vµ quÇn ¸o lµm viÖc……
dï tho¶ m·n ®Þnh nghÜa vµ tiªu chuÈn ghi nhËn TSC§ h÷u h×nh nhng vÉn coi lµ
c«ng cô, dông cô.
* §Æc ®iÓm:
- §Æc ®iÓm cña NL,VL:
+ ChØ tham gia vµo 1 chu kú s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm vµ dÞch vô.
+ Khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt NL,VL thay ®æi hoµn toµn h×nh th¸i
vËt chÊt ban ®Çu vµ gi¸ trÞ ®îc lu©n chuyÓn toµn bé, mét lÇn vµo chi phÝ s¶n xuÊt
kinh doanh.
- §Æc ®iÓm cña CC, DC.
+ Tham gia vµo nhiÒu chu kú s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm vµ cung cÊp dÞch
vô.
+ Khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vÉn gi÷ nguyªn h×nh th¸i vËt chÊt
ban ®Çu, gi¸ trÞ bÞ hao mßn dÇn ®îc dÞch chuyÓn tõng phÇn vµo chi phÝ s¶n xuÊt
kinh doanh kú.
C«ng cô dông cô thêng cã gi¸ trÞ nhá h¬n hoÆc thêi gian sö dông ng¾n ®îc
qu¶n lý vµ h¹ch to¸n nh tµi s¶n lu ®éng.
1.2. Vai trß cña NL, VL vµ cCC, DC trong s¶n xuÊt kinh doanh.
Tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn cã thÓ nãi NL, VL vµ CC, DC ®ãng mét vai trß
hÕt søc quan träng trong s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. NL, VL vµ CC,
DC kh«ng chØ t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn khèi lîng, chÊt lîng, mÉu m· s¶n phÈm, mµ
cßn ¶nh hëng ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt còng nh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Do vËy, viÖc tæ
3
chøc tèt c«ng t¸c h¹ch to¸n NL, VL vµ CC, DC theo dâi t×nh h×nh dù tr÷ vµ sö
dông NL, VL vµ CC, DC lµ viÖc lµm v« cïng cÇn thiÕt, gióp cho viÖc x¸c ®Þnh
gi¸ thµnh s¶n phÈm mét c¸c ®óng ®¾n, cung cÊp th«ng tin gióp cho c¸c nhµ qu¶n
trÞ doanh nghiÖp cã ®îc nh÷ng quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n, kÞp thêi vµ cã lîi trong viÖc
sö dông vèng lu ®éng, nh»m môc ®Ých tèi ®a ho¸ lîi nhuËn cho doanh nghiÖp.
2.
Ph©n lo¹i vµ ®¸nh gi¸ NL, VL vµ CC, DC.
2.1. Ph©n lo¹i NL, VL vµ CC, DC.
Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh sö dông nhiÒu lo¹i, thø NL,
VL vµ CC, DC cã vai trß, chøc n¨ng vµ cã ®Æc tÝnh lý, ho¸…..kh¸c nhau. §Ó tiÕn
hµnh c«ng c«ng c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n NL, VL vµ CC, DC cã hiÖu qu¶
th× cÇn ph¶i ph©n lo¹i NL, VL vµ CC, DC.
Ph©n lo¹i NL, VL vµ CC, DC lµ c¨n cø vµo c¸c tiªu thøc nhÊt ®Þnh ®Ó choa
NL, VL vµ CC, DC sö dông trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh ®îc chia
thµnh tõng lo¹i, tõng nhãm, tõng thø.
C¨n cø vµo vai trß vµ chøc n¨ng cña NL, VL trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, kinh
doanh, NL, VL trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh ®îc chia thµnh c¸c lo¹i
sau:
- Nguyªn liÖu, vËt liÖu chÝnh ( bao gåm c¶ nöa thµnh phÈm mua ngoµi) lµ
c¸c NL, VL khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cÊu thµnh thùc thÓ vËt chÊt cña
s¶n phÈm.
- VËt liÖu phô: lµ nh÷ng NL, VL khi tham gia vµ« qu¸ tr×nh s¶n xuÊt
kh«ng cÊu thµnh thùc thÓ cña s¶n phÈm, nhng cã vai trß nhÊt ®Þnh cÇn thiÕt cho
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.
C¨n cø vµo c«ng dông, vËt liÖu phô ®îc chia thµnh c¸c nhãm:
+ Nhãm vËt liÖu lµm t¨ng chÊt lîng NL, VL chÝnh.
+ Nhãm vËt liÖu lµm t¨ng chÊt lîng s¶n phÈm.
+ Nhãm vËt liÖu ®¶m b¶o ®iÒu kiÖn cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.
- Nhiªn liÖu lµ lo¹i vËt liÖu phô trong qu¸ tr×nh sö dông cã t¸c dông cung
cÊp nhiÖt lîng. Nhiªn liÖu cã thÓ tån t¹i ë c¸c thÓ r¾n, thÓ láng, thÓ khÝ.
- Phô tïng thay thÕ: lµ nh÷ng chi tiÕt, phô tïng, m¸y mãc, thiÕt bÞ ®îc dù
tr÷ ®Ó sö dông cho viÖc söa ch÷a, thay thÕ c¸c bé phËn cña TSC§ h÷u h×nh.
- VËt liÖu vµ thiÕt bÞ XDCB lµ c¸c lo¹i vËt liÖu, thiÕt bÞ dïng cho c«ng t¸c
XDCB ®Ó h×nh thµnh TSC§.
- VËt liÖu kh¸c gåm c¸c lo¹i vËt liÖu cha ®îc ph¶n ¸nh ë c¸c lo¹i vËt liÖu
trªn.
C«ng cô dông cô trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®îc ph©n nh sau:
+ C«ng cô gi¸ l¾p, ®å nghÒ chuyªn dïng cho s¶n xuÊt.
4
+ C«ng cô, dông cô dïng cho c«ng t¸c qu¶n lý.
+ QuÇn ¸o b¶o hé lao ®éng.
+ Khu«n mÉu ®óc s½n.
+ L¸n, tr¹i t¹m thêi.
+ C¸c lo¹i bao b× dïng ®Ó chøa ®ùng hµng ho¸, vËt liÖu.
+ C¸c lo¹i c«ng cô dông cô kh¸c.
Trong c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n CC, DC ®îc chia lµm 3 lo¹i:
+ C«ng cô, dông cô.
+ Bao b× lu©n chuyÓn.
+ §å dïng cho thuª.
§Ó phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý vµ kÕ to¸n chi tiÕt NL, VL vµ CC, DC
trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, cã thÓ c¨n cø vµo ®Æc tÝnh lý, ho¸ cña tõng lo¹i
®Ó chia thµnh tõng nhãm, tõng thø NL, VL vµ CC, DC.
2.2. §¸nh gi¸ NL, VL vµ CC, DC.
§¸nh gi¸ NL, VL vµ CC, DC lµ thíc ®o tiÒn tÖ ®Ó biÓu hiÖn gi¸ trÞ cña
chóng theo nh÷ng nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh. VÒ nguyªn t¾c kÕ to¸n hµng tån kho
( trong ®ã bao gåm c¶ NL, VL vµ CC, DC ) ph¶i ®îc ghi nhËn theo nguyªn t¾c
gi¸ gèc. Trêng hîp gi¸ trÞ thuÇn cã thÓ thùc hiÖn ®îc gi¸ thÊp h¬n gi¸ gèc th×
ph¶i tÝnh theo gi¸ trÞ thuÇn cã thÓ thùc hiÖn ®îc.
* §¸nh gi¸ NL, VL vµ CC, DC theo nguyªn t¾c gi¸ gèc:
Gi¸ gèc hµng tån kho bao gåm: chi phÝ mua, chi phÝ chÕ biÕn vµ c¸c chi
phÝ liªn quan trùc tiÕp ph¸t sinh ®Ó cã ®îc hµng tån kho ®Þa ®iÓm vµ tr¹ng th¸i
hiÖn t¹i
NL, VL vµ CC, DC trong doanh nghiÖp ®îc h×nh thµnh tõ nhiÒu yÕu tè cÊu
thµnh cña NL, VL vµ CC, DC ®îc x¸c ®Þnh theo tõng trêng hîp nhËp xuÊt.
- Gi¸ gèc cña NL, VL vµ CC, DC nhËp kho.
+ Gi¸ gèc cña NL, VL vµ CC, DC mua ngoµi nhËp kho ®îc tÝnh theo c«ng
thøc sau:
Gi¸ gèc nguyªn
Gi¸ mua ghi
Chi phÝ cã
liÖu, vËt liÖu
trªn ho¸ ®¬n
C¸c lo¹i
liªn quan
vµ c«ng cô,
= sau khi trõ ®i
+ thuÕ kh«ng +
trùc tiÕp
dông cô mua
c¸c kho¶n triÕt
®îc hoµn
®Õn viÖc
ngoµi nhËp kho
khÊu, gi¶m gi¸
l¹i
mua hµng.
hµng mua
C¸c chi phÝ cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn viÖc mua hµng bao gåm: chi phÝ
vËn chuyÓn, bèc xÕp, b¶o qu¶n trong qu¸ tr×nh mua hµng vµ c¸c chi phÝ kh¸c cã
5
liªn quan trùc tiÕp ®Õn viÖc mua hµng tån kho ( chi phÝ bao b×, chi phÝ cña bé
phËn thu mua ®éc lËp, chi phÝ thuª kho, thuª b·i….)
+ Gi¸ gèc cña NL, VL vµ CC, DC tù chÕ biÕn nhËp kho, ®îc tÝnh theo
c«ng thøc sau:
Gi¸ gèc NL,
=
Gi¸ gèc
+
chi phÝ chÕ biÕn
VL vµ CC, DC
VL xuÊt kho
Chi phÝ chÕ biÕn hµng tån kho bao gåm nh÷ng chi phÝ cã liªn quan trùc
tiÕp ®Õn s¶n phÈm s¶n xuÊt nh: chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt
chung cè ®Þnh, chi phÝ s¶n xuÊt chung biÕn ®æi ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh chÕ biÕn
NL, VL vµ CC, DC.
+ Gi¸ gèc cña NL, VL vµ CC, DC thuÕ ngoµi gia c«ng chÕ biÕn nhËp kho
®îc tÝnh theo c«ng thøc sau:
Gi¸ gèc
Gi¸ gèc
TiÒn c«ng
chi phÝ
nguyªn liÖu,
nguyªn liÖu,
ph¶i tr¶
vËn chuyÓn
vËt liªu vµ c«ng =
vËt liÖu xuÊt + cho ngêi + bèc dì vµ c¸c
cô, dông cô
kho thuª ngoµi
chÕ biÕn
chi phÝ cã liªn
nhËp kho
chÕ biÕn
trùc tiÕp kh¸c.
+ Gi¸ gèc cña NL, VL vµ CC, DC nhËn gãp liªn doanh, vèn cæ phÇn hoÆc
thu håi vèn gãp ®îc ghi nhËn theo thùc tÕ do héi ®ång ®¸nh gi¸ l¹i vµ ®· ®îc
chÊp thuËn céng víi c¸c cho phÝ tiÕp nhËn( nÕu cã ).
+ Gi¸ gèc cña NL, VL vµ CC, DC nhËn biÕu tÆng:
Gi¸ gèc
Gi¸ trÞ hîp lý
C¸c chi phÝ
nguyªn liÖu,
ban ®Çu cña
kh¸ch cã liªn
vËt liªu vµ c«ng =
nh÷ng NL, VL
+
quan trùc tiÕp
cô, dông cô
vµ CC, DC t¬ng
®Õn viÖc tiÕp
nhËp kho
®¬ng
nhËn.
+ Gi¸ gçc cña NL, VL vµ CC, DC ®îc cÊp:
Gi¸ gèc
Gi¸ ghi trªn sæ
chi phÝ vËn
nguyªn liªu,
cña ®¬n vÞ cÊp
chuyÓn bèc dì,
vËt liÖu vµ c«ng
=
trªn hoÆc gi¸
+
chi phÝ liªn quan
cô, dông cô
®îc ®¸nh gi¸
trùc tiÕp kh¸c.
nhËp kho
l¹i theo gi¸ trÞ
thuÇn
+ Gi¸ gèc cña phÕ liÖu thu håi lµ gi¸ íc tÝnh theo gi¸ trÞ thuÇn cã thùc
hiÖn.
Gi¸ gèc cña NL, VL vµ CC, DC xuÊt kho.
6
Do gi¸ gèc cña NL, VL vµ CC, DC nhËp kho tõ c¸c nguån nhËp kh¸c nhau
nh ®· tr×nh bµy ë trªn, ®Ó tÝnh gi¸ gèc hµng xuÊt kho kÕ to¸n cã thÓ sö dông mét
trong c¸c ph¬ng ph¸p sau:
Ph¬ng ph¸p tÝnh theo gi¸ ®Ých danh:
Gi¸ thùc tÕ cña NL, VL vµ CC, DC xuÊt kho tÝnh theo gi¸ thùc tÕ cña tõng
l« hµng nhËp ¸p dông ®èi víi c¸c doanh nghiÖp sö dông Ýt thø NL, VL vµ CC,
DC cã gi¸ trÞ lín cã thÓ nhËn diÖn ®îc.
Ph¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn:
Gi¸ trÞ cña lo¹i hµng tån kho ®îc tÝnh theo gi¸ trung b×nh cña tõng lo¹i
hµng tån kho t¬ng tô ®Çu kú vµ gi¸ trÞ cña tõng lo¹i hµng tån kho ®îc mua hoÆc
s¶n xuÊt trong kú( b×nh qu©n gia quyÒn cuèi kú ). Gi¸ trÞ trung b×nh cÝ thÓ ®îc
tÝnh theo thêi kú hoÆc vµo mçi kho l« hµng vÒ, phô thuéc vµo t×nh h×nh doanh
nghiÖp ( b×nh qu©n gia quyÒn sau mçi lÇn nhËp ).
Gi¸ trÞ thùc tÕ
Sè lîng NL, VL
§¬n gi¸ b×nh
NL, VL vµ CC, DC
=
vµ CC, DC xuÊt
+
qu©n gia quyÒn.
xuÊt kho
kho
Trong ®ã gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n cã thÓ tÝnh mét trong c¸c ph¬ng ¸n sau:
Ph¬ng ¸n 1: TÝnh theo gi¸ b×nh qu©n gia quyÒn c¶ kú dù tr÷ ( cßn gäi lµ
gi¸ b×nh qu©n gia quyÒn toµn bé lu©n chuyÓn trong kú)
§¬n gi¸
Gi¸ trÞ thùc tÕ NL, VL vµ
+ Gi¸ trÞ thùc tÕ NL, VL vµ
b×nh qu©n =
CC, DC tån kho ®Çu kú
CC, DC nhËp kho trong kú
gia quyÒn c¶
Sè lîng NL, VL vµ CC,
+
Sè lîng NL, VL vµ CC,
kú dù tr÷
DC tån kho ®Çu kú
DC nhËp kho trong kú
Ph¬ng ¸n 2: TÝnh theo gi¸ b×nh qu©n gia quyÒn sau mçi lÇn nhËp( cßn
gäi lµ gi¸ b×nh qu©n gia quyÒn liªn hoµn ).
§¬n gi¸
Gi¸ trÞ thùc tÕ NL, VL
Gi¸ trÞ thùc tÕ NL, VL
b×nh qu©n
vµ CC, DC tån kho
+
vµ CC, DC nhËp kho cña
gia quyÒn =
tríc khi nhËp
tõng lÇn nhËp
sau mçi lÇn
Sè lîng NL, VL vµ
Sè lîng NL, VL vµ
nhËp
CC,DC tån kho tríc
+
CC, DC tån kho tríc
khi nhËp
khi nhËp
Ph¬ng ph¸p nhËp tríc, xuÊt tríc( FIFO ):
Trong ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông dùa trªn gi¶ ®Þnh hµng tån kho ®îc mua
hoÆc s¶n xuÊt tríc, vµ hµng tån kho ®îc mua hoÆc s¶n xuÊt tríc th× ®îc xuÊt tríc,
vµ hµng tån kho cßn l¹i cuèi kú lµ hµng tån kho ®îc mua hoÆc s¶n xuÊt gÇn thêi
®iÓm cuèi kú. theo ph¬ng ph¸p nµy th× gi¸ trÞi hµng xuÊt kho ®îc tÝnh theo gi¸
7
gi¸ cña l« hµng nhËp kho t¹i thêi ®iÓm ®Çu kú, gi¸ trÞ cña hµng tån kho ®îc tÝnh
theo gi¸ cña hµng nhËp kho ë thêi ®iÓm cuèi kú hoÆc gÇn cuèi kú cßn tån kho.
Ph¬ng ph¸p nhËp sau, xuÊt tríc (LIFO):
Trong ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông dùa trªn gi¶ ®Þnh lµ hµng tån kho ®îc mua
sau hoÆc s¶n xuÊt sau th× ®îc xuÊt tríc, vµ hµng tån kho cßn l¹i cuèi kú lµ hµng
tån kho ®îc mua hoÆc s¶n xuÊt tríc ®ã. Theo ph¬ng ph¸p nµy th× gi¸ trÞ hµng
xuÊt kho ®îc tÝnh theo gi¸ cØa l« hµng nhËp sau hoÆc gÇn sau cïng, gÝ trÞ cña
hµng tån kho ®îc tÝnh theo gi¸ cña hµng nhËp kho ®Çu kú hoÆc gÇn ®Çu kú cßn
tån kho.
* §¸nh gi¸ NL, VL vµ CC, DC theo gi¸ h¹ch to¸n:
§èi víi nh÷ng doanh nghiÖp cã quy m« lín, s¶n xuÊt nhiÒu mÆt hµng thêng sö dông nhiÒu lo¹i, nhãm, thø NL, VL vµ CC, DC ho¹t ®éng nhËp xuÊt NL,
VL vµ CC, DC diÔn ra thêng xuyªn, liªn tôc nÕu ¸p dông nguyªn t¾c tÝnh gi¸ hay
gi¸ trÞ thùc tÕ th× rÊt phøc t¹p khã ®¶m b¶o yªu cÇu kÞp thêi cña kÕ to¸n. Doanh
nghiÖp cã thÓ x©y dùng hÖ thèng gi¸ h¹ch to¸n ®Ó ghi chÐp hµng ngµy trªn phiÕu
nhËp, phiÕu xuÊt gµ ghi sæ kÕ to¸n chi tiÕt NL, VL vµ CC, DC.
Gi¸ h¹ch tãn lµ gi¸ do kÕ to¸n cña doanh nghiÖp tù x©y dùng, cã thÓ lµ gi¸
kÕ ho¹ch, hoÆc gi¸ trÞ thuÇn cã thÓ thùc hiÖn ®îc trªn thÞ trêng. Gi¸ h¹ch to¸n ®îc sö dông thèng nhÊt trong toµn doanh nghiÖp vµ ®îc sö dông t¬gn ®èi æn ®Þnh,
l©u dµi. Trêng hîp cã sù biÕn ®éng lín vÒ gi¸ c¶ doanh gnhiÖp cÇn x©y dùng l¹i
hÖ thèng gi¸ h¹ch to¸n.
KÕ to¸n tæng hîp NL, VL vµ CC, DC ph¶i tu©n thñ nguyªn t¾c tÝnh gi¸
thùc tÕ. Cuèi th¸ng kÕ to¸n oh¶i x¸c ®Þnh hÖ sè chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ thùc tÕ vµ
gi¸ trÞ h¹ch to¸n cña tõng thø ( nhãm hoÆc lo¹i ) NL, VL vµ CC, DC ®Ó ®iÒu
chØnh gi¸ h¹ch to¸n xuÊt kho thµnh gi¸ trÞ thùc tÕ.
HÖ sè chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ thùc tÕ vµ gi¸ h¹ch to¸n cña tõng lo¹i NL,
VL vµ CC, DC ®îc tÝnh theo c«ng thøc sau:
HÖ sè
Gi¸ trÞ thùc tÕ NL, VL vµ +
Gi¸ trÞ thùc tÕ NL, VL vµ
chªnh
= CC, DC tån kho ®Çu kú
CC, DC nhËp kho trong kú
lÖch
Gi¸ trÞ h¹ch to¸n NL, VL +
Gi¸ trÞ h¹ch to¸n NL, VL
gi¸
CC, DC tån kho ®Çu kú
CC, DC nhËp kho trong kú
Gi¸ trÞ thùc tÕ
NLVL, CCDC =
xuÊt kho
Gi¸ h¹ch to¸n
NLVL,CCDC
xuÊt kho
x
HÖ sè
chªnh lÖch
gi¸
8
3.
NhiÖm vô kÕ to¸n NL, VL vµ CC, DC .
§Ó ph¸t huy vai trß, chøc n¨ng cña kÕ to¸n trong c«ng t¸c qu¶n lý NL, VL
vµ CC, DC trong doanh nghiÖp, kÕ to¸n cÇn thùc hiÖn tèt c¸c nhiÖm vô c¬ b¶n
sau:
- Tæ chøc ghi chÐp, ph¶n ¸nh chÝnh x¸c, kÞp thêi sè lîng, khèi lîng, phÈm
chÊt, quy c¸ch vµ gi¸ trÞ thùc tÕ cña tõng lo¹i, tõng thø NL, VL vµ CC, DC nhËp,
xuÊt vµ tån kho.
- VËn dông ®óng ®¾n c¸c ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n, ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ NL,
VL vµ CC, DC nhËp, xuÊt kho. Híng dÉn vµ kiÓm tra c¸c bé phËn, phong ban
chÊp hµnh c¸c nguyªn t¾c , thñ tôc nhËp, xuÊt vµ thùc hiÖn nghiªm chØnh chÕ ®é
chøng tõ kÕ to¸n.
- Më c¸c lo¹i sæ ( thÎ ) kÕ to¸n chi tiÕt theo tõng thø NL, VL vµ CC, DC
theo ®óng chÕ ®é, ph¬ng ph¸p quy ®Þnh.
- KiÓm tra viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch mua hµng, t×nh h×nh dù tr÷ vµ sö dông
NL, VL vµ CC, DC theo dù to¸n, tiªu chuÈn, ®Þnh møc chi phÝ vµ ph¸t hiÖn c¸c
trêng hîp vËt ø ®äng hoÆc bÞ thiÕu hót, tham «, l·ng phÝ, x¸c ®Þnh nguyªn nh©n
vµ biÖn ph¸p xö lý.
- Tham gia kiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ NL, VL vµ CC, DC theo chÕ ®é quy ®Þnh
cña nhµ níc.
- Cung cÊp th«ng tin vÒ t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån kho NL, VL vµ CC, DC
phôc vô c«ng t¸c qu¶n lý. §Þnh kú tiÕn hµnh ph©n tÝch t×nh h×nh mua hµng, b¶o
®¶m sö dông NL, VL vµ CC, DC .
4.
Thñ tôc qu¶n lý nhËp, xuÊt kho NL, VL - CC, DC vµ c¸c chøng tõ kÕ
to¸n liªn quan.
4.1. Thñ tôc nhËp kho NL, VL vµ CC, DC.
Bé phËn cung cÊp vËt t c¨n cø vµo kÕ ho¹ch mua hµng. Khi hµng vÒ ®Õn
n¬i, nÕu xÐt thÊy cÇn thiÕt cã thÓ lËp ban kiÓm nghiªm ®Ó kiÓm nhËn vµ ®¸nh gi¸
hµng mua vÒ c¸c mÆt sè lîng, khèi lîng, chÊt lîng vµ quy c¸ch, c¨n cø vµo kÕt
qu¶ kiÓm nghiÖm, ban kiÓm nghiÖm lËp “ Biªn b¶n kiÓm nghiÖm vËt t”. Sau ®ã
bé phËn cung cÊp hµng lËp “ phiÕu nhËp kho” trªn c¬ së ho¸ ®¬n, giÊy b¸o nhËp
hang vµ biªn b¶n kiÓm nghiÖm giao cho ngêi mua hµng lµm thñ tôc nhËp kho.
Thñ kho sau khi c©n, ®ong, ®o, ®Õm sÏ ghi sè lîng thùc nhËp vµ phiÕu nhËp vµ sö
dông ®Ó ph¶n ¸nh sè lîng nhËp vµ tån cña tõng thø vËt t vµo thÎ kho, trêng hîp
ph¸t hiÖn thõa, thiÕu sai quy c¸ch phÈm cÊp, thñ kho ph¶i b¸o cho bé phËn cung
øng vµ cïng ngêi giao lËp biªn b¶n. Hµng ngµy hoÆc ®Þnh kú thñ kho chuyÓn
giao phiÕu nhËp cho kÕ to¸n vËt t lµm c¨n cø ®Ó ghi sæ kÕ to¸n.
9
4.2. Thñ tôc xuÊt kho NL, VL vµ CC, DC.
C¨n cø vµo kÕ ho¹ch s¶n xuÊt, kinh doanh c¸c bé phËn sö dông v©th t viÕt
phiÕu xin lÜnh vËt t. C¨n cø vµo phiÕu xin lÜnh vËt t bé phËn cung cÊp vËt t viÕt
phiÕu xuÊt kho tr×nh gi¸m ®èc duyÖt. C¨n cø vµo phiÕu xuÊt kho thñ kho xuÊt vËt
liÖu vµ ghi sæ thùc xuÊt vµo phiÕu xuÊt, sau ®ã ghi sè lîng xuÊt vµ tån kho cña
tõng thø vËt t vµo thÎ kho. Hµng ngµy hoÆc ®Þnh kú thñ kho chuyÓn phiÕu xuÊt
kho cho kÕ to¸n vËt t, kÕ to¸n tÝnh gi¸ hoµn chØnh phiÕu xuÊt ®Ó lÊy sè liÖu ghi sæ
kÕ to¸n.
4.3. C¸c chøng tõ kÕ to¸n cã liªn quan.
Chøng tõ kÕt o¸n sö dông ®îc quy ®Þnh theo chÕ ®é chng tõ kÕt o¸n ban
hµnh theo Q§ sè 1141/ TC / C§KT cña bé trëng bé tµi chÝnh vµ c¸c quyÕt ®Þnh
kh¸c cã liªn quan, bao gåm:
- PhiÕu nhËp kho ( mÉu sè 01 – VT )
- PhiÕu xuÊt kho ( mÉu sè 02 – VT )
- PhiÕu xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi bé ( mÉu sè 03 – VT )
- Biªn b¶n kiÓm kª vËt t, s¶n phÈm, hµng ho¸ ( mÉu sè 08 – VT )
- Ho¸ ®¬n kiÓm kª phiÕu xuÊt kho ( mÉu sè 02 – BH )
§èi víi c¸c chøng tõ b¾t bù«c sö dông thèng nhÊt theo quy ®Þnh cña nhµ
níc, ph¶i lËp kÞp thêi, ®Çy ®ñ ttho ®óng quy ®Þnh vÒ biÓu mÉu, néi dung gµ ph¬ng ph¸p lËp. Doanh nghiÖp ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ tÝnh hîp lý hîp ph¸p cña
chøng tõ vÒ c¸c nghiÖp cô kinh tÕ ph¸t sinh. Ngoµi ra tuú thuéc vµ t×nh h×nh cô
thÓ cña tõng doanh nghiÖp, kÕ to¸n cã thÓ sö dông thªm c¸c chøng tõ kÕ to¸n híng dÉn nh: PhiÕu xuÊt v©th t theo h¹n møc ( mÉu sè 04 – VT ); Biªn b¶n kiÓm
nghiÖm vËt t ( mÉu sè 05 – VT ); PhiÕu b¸o vËt t cßn l¹i cuèi kú ( mÉu sè 07 –
VT ).
5.
Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n chi tiÕt NL, VL vµ CC, DC.
5.1. Ph¬ng ph¸p thÎ song song.
* Nguyªn t¾c h¹ch to¸n:
ë kho, thñ kho ghi chÐp t×nh h×nh N - X – T trªn thÎ kho vÒ mÆt sè lîng.
ë phßng kÕ to¸n sö dông sæ ( thÎ ) kÕ to¸n ghi chÐp t×nh h×nh N - X – T cña
tõng thø vËt t vÒ mÆt sè lîng vµ gi¸ trÞ.
* Tr×nh tù kÕ to¸n chi tiÕt theo ph¬ng ph¸p thÎ song song:
(1) Hµng ngµy c¨n cø vµ chøng tõ N - X – T kho vËt t hîp ph¸p, hîp lÖ
thñ kho tiÕn hµnh nhËp, xuÊt kho vµ ghi sè lîng NL, VL vµ CC, DC thùc nhËp,
thùc suÊt. Hµng ngµy sau khi xong vµo thÎ kho, thñ kho ph¶i chuyÓn nh÷ng
chøng tõ NhËp – XuÊt cho phßng kÕ to¸n cã kÌm theo giÊy giao nhËn chøng tõ
do thñ kho lËp.
10
(2) Hµng ngµy hoÆc ®Þnh kú khi nhËn ®îc chøng tõ nhËp – xuÊt vËt t, kÕ
to¸n oh¶i kiÓm tra chøng tõ kÕ to¸n, hoµn chØnh chøng tõ: ghi gi¸ ®¬n, tÝnh
thµnh tiÒn ph©n lo¹i chøng tõ sau ®ã ghi vµo sæ ( thÎ ) kÕ to¸n chi tiÕt.
(3) §Þnh kú hoÆc cuèi th¸ng kÕ to¸n chi tiÐt vËt t vµ thñ kho ®èi chiÕu sè
liÖu gi÷a thÎ kho víi sæ ( thÎ) kÕ to¸n chi tiÕt.
(4) C¨n cø vµo sè liÖu tæng hîp tõ c¸c sæ ( thÎ ) kÕ to¸n chi tiÕt ®Ó lËp
b¶ng kª tæng hîp N - X – T, mçi thø vËt t ghi mét dßng sau ®ã tæng hîp theo
tõng nhãm, tõng lo¹i NL, VL vµ CC, DC. Sè liÖu nµy dïng ®Ó ®èi chiÕu víi sè
liÖu kÕ to¸n tæng hîp.
S¬ ®å tr×nh tù kÕ to¸n chi tiÕt vËt t theo ph¬ng ph¸p thÎ song song
ThÎ kho
Chøng tõ
nhËp
(1)
(2)
(3)
(1)
(2)
Chøng tõ
xuÊt
Sæ chi tiÕt NL, VL
vµ CC, DC
(4)
(5)
B¶ng tæng hîp N - X – T
Ghi chó
Ghi hµng ngµy
Ghi cuèi th¸ng
Sæ tæng hîp
§èi chiÕu kiÓm tra
* ¦u ®iÓm, nhîc ®iÓm:
11
- ¦u ®iÓm: viÖc ghi sæ ®¬n gi¶n, râ rµng, dÏ kiÓm tra ®èi chiÕu sè liÖu,
ph¸t hiÖn sai sãt trong viÖc ghi chÐp vµ qu¶n lý.
- Nhîc ®iÓm: ghi chÐp giøa kho vµ phßng kÕt o¸n cßn bÞ trïng lÆp vÒ chØ
tiªu sè lîng, khèi lîng ghi chÐp nhiÒu. C«ng viÖc kiÓm tra, ®èi chiÕu chñ yÕu
dßn vµo ngµy cuèi th¸ng kh«ng ®¶m b¶o yªu cÇu kÞp thêi cña kÕ to¸n.
5.2. Ph¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn.
* Nguyªn t¾c h¹ch to¸n:
Thñ kho sö dông thÎ kho ®Ó theo dâi sè lîng N - X – T trªn thÎ kho, kÕ
to¸n më sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn ®Ó theo dâi sè lîng, gi¸ trÞ N - X – T cña tõng
thø vËt liÖu, c«ng cô, dông cô.
* Tr×nh tù kÕ to¸n chi tiÕt theo ph¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn:
(1) Thñ kho tiÕn hµnh c«ng viÖc quy ®Þnh t¬ng tù ph¬ng ph¸p thÎ song
song.
(2) §Þnh kú, kÕ to¸n më b¶ng kª tæng hîp nhËp, xuÊt trªn c¬ së c¸c chøng
tõ nhËp, xuÊt cña tõng thø nguyªn liÖu, vËt liÖu, c«ng cô, dông cô lu©n chuyÓn
trong th¸ng theo chØ tiªu trªn sè lîng vµ gi¸ trÞ.
(3) C¨n cø vµo sæ tæng hîp trªn b¶ng kª ®Ó ghi vµo sæ ®èi chiÕu lu©n
chuyÓn, mçi thø ghi mét dßng vµo ngµu cuèu th¸ng. Sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn ®îc më vµ cïng cho c¶ n¨m.
(4) Cuèi th¸ng ®èi chiÕu sè lîng NL, VL vµ CC, DC nhËp – xuÊt – tån
cña tõng thø NL, VL vµ CC, DC trªn thÎ kho víi sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn.
ThÎliÖu,
kho vËt liÖu, c«ng cô, dông cô N - X – T
(5) §èi chiÕu gi¸ trÞ nguyªn
trªn sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn víi sæ kÕ to¸n tæng hîp.
PhiÕu nhËp
PhiÕu xuÊt
B¶ng kª
B¶ng kª
S¬ nhËp
®å tr×nh tù kÕ to¸n vËt t theo ph¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu
lu©n chuyÓn.
xuÊt
(1)
(1)
Sæ ®èi chiÕu
lu©n chuyÓn
(2)
(4)
Sæ kÕ to¸n
tæng hîp
(2)
12
(3)
(3)
(5)
Ghi chó
Ghi hµng ngµy
Ghi cuèi th¸ng
§èi chiÕu kiÓm tra
* ¦u ®iÓm, nhîc ®iÓm:
- ¦u ®iÓm: Gi¶m ®îc khèi lîng ghi sæ kÕ to¸n do chØ ghi mét lÇn vµo cuèi
th¸ng.
- Nhîc ®iÓm: ViÖc ghi sæ kÕ to¸n vÉn bÞ trïng lÆp víi thñ kho vÒ mÆt cè lîng. ViÖc kiÓm tra, ®èi chiÕu chØ tiÕn hµng vµo kú kÕ to¸n do ®è h¹n chÕ chøc
n¨ng cña kÕ to¸n.
5.3. Ph¬ng ph¸p sæ sè d.
* Nguyªn t¾c kÕ to¸n chi tiÕt:
Thñ kho dïng thr kho ®Ó ghi chÐp sæ lîng N - X – T vµ cuèi kú ph¶i ghi sæ
tån kho ®· tÝnh trªn thÎ kho vµo cña tõng thø NL, VL vµ CC, DC vµo cét sè lîng
trªn sæ d. KÕt to¸n lËp b¶ng tæng hîp gi¸ trÞ N - X – T kho cña tõng nhãm NL,
VL vµ CC, DC vµo cét sè tiÒn trªn sæ sè d ®Ó cã sè liÖu ®èi chiÕu víi b¶ng tæng
hîp gi¸ trÞ N - X – T kho vÒ mÆt gi¸ trÞ. sæ sè d ®îc lËp vµ dïng cho c¶ n¨m.
* Tr×nh tù kÕ to¸n chi tiÕt vËt t theo ph¬ng ph¸p sæ sè d:
(1) Hµng ngµy hoÆc ®Þnh kú, sau khi ghi thÎ kho xong thñ kho tËp hîp vµ
ph©n lo¹i chøng tõ nhËp, xuÊt ph¸t sinh trong kú theo tõng nhãm vËt t.
(2) Thñ kho lËp phiÕu giao nhËn chøng tõ nhËp ( xuÊt ) cña tõng nhãm NL,
VL vµ CC, DC ®Ýnh kÌm chøng tõ gèc göi cho kÕ to¸n vËt t.
(3) KÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu, kho nhËn ®îc phiÕu giao nhËn chøng tõ nhËp
( xuÊt ) cña tõng nhãm NL, VL vµ CC, DC ®Ýnh kÌm chøng tõ gèc ph¶i kiÓm tra
viÖc ph©n lo¹i chøng tõ vµ ghi gi¸ h¹ch to¸n trªn tõng chøng tõ gèc tæng céng sè
tiÒn cña c¸c chøng tõ nhËp, xuÊt theo tõng nhãm ®Ó ghi vµo cét sè tiÒn trªn phiÕu
13
giao nhËn chøng tõ nhËp, xuÊt. Sau ®ã lËp b¶ng luü kÕ N - X – T kho theo tõng
kho.
(4) KÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu c¨n cø vµo b¶ng luü kÕ N - X - T kho ®Ó lËo
b¶ng tæng hîp N - X - T ( nÕu vËt t b¶o qu¶n ë nhiÒu kho ).
(5) Cuèi th¸ng c¨n cø vµo thÎ kho, thñ kho ghi sè lîgn vËt liÖu, c«ng cô
dông cô vµo sæ sè d sau ®ã chuyÓn cho phßng kÕ to¸n. Sè d do kÕ to¸n lËp cho
tõng kho vµ dïng cho c¶ n¨m giao cho thñ kho tríc ngµy cuèi th¸ng.
(6) Khi nhËn sæ sè d, kÕ to¸n kiÓm tra vµ ghi chØ tiªu gi¸ trÞ vµo sæ sè d sau
®ã ®èi chiÕu gi¸ tri trªn b¶ng luü kÕ N - X – T kho hoÆc b¶ng tæng hîp N - X
– T víi sæ sè d.
* ¦u ®iÓm, nhîc ®iÓm:
- ¦u ®iÓm: Gi¶m nhÑ khèi lîng ghi chÐp hµng ngµy do kÕ to¸n chi tiÕt vËt
liÖu chá theo dâi vÒ mÆt gi¸ trÞ cña tõng nhãm vËt t tr¸nh ®îc viÖc trïng lÆp víi
thñ lho, cong viÖc kÕ to¸n tiÕn hµnh ®Òu trong th¸ng, thùc hiÖn viÖc kiÓm tra
gi¸m s¸t thêgn xuyªn cña kÕ to¸n.
- Nhîc ®iÓm: Khã ph¸t hiÖn ®îc nguyªn nh©n kho ®èi chiÕu ph¸t hiÖn ra
sau sãt ®ßi hái yªu cÇu tr×nh ®é qu¶n lý cña thñ kho vµ kÕ to¸n ph¶i cao.
S¬ ®å tr×nh tù kÕ to¸n chi tiÕt vËt t theo ph¬ng ph¸p sæ sè d.
Chøng tõ nhËp
(1)
(2)
ThÎ kho
(2)
B¶ng giao
nhËn chøng tõ
nhËp
Sæ sè d
(1)
Chøng tõ xuÊt
(2)
B¶ng giao
nhËn chøng
tõ gèc
(6)
(3)
B¶ng tæng hîp
N-X–T
(5)
B¶ng luü kÕ
N-X–T
(3)
14
Ghi chó
Ghi hµng ngµy
Ghi cuèi th¸ng
§èi chiÕu kiÓm tra
6. KÕ to¸n tæng hîp NL, VL vµ CC, DC.
6.1. C¸c tµi kho¶n chñ yÕu sö dông.
+ TK 152- Nguyªn liÖu, vËt liÖu:
KÕ to¸n sö dông TK 152 – nguyªn liªu, vËt liÖu ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hiÖn
cã, t×nh h×nh biÕn ®éng t¨ng, gi¶m c¸c lo¹i NL, VL trong kho cña doanh nghiÖp.
KÕt cÊu vµ néi dung TK 152 – Nguyªn liÖu, vËt liÖu
Bªn Nî:
- TrÞ gi¸ thùc tÕ NL, VL nhËp kho do mua ngoµi, tù chÕ, thuª ngoµi gia
c«ng, chÕ biÕn, nhËn gãp liªn doanh hoÆc nhËp tõ c¸c nguån kh¸c.
- TrÞ gi¸ NL, VL thõa ph¸t hiÖn kho kiÓm kª.
Bªn cã:
- TrÞ gi¸ thùc tÕ NL, VL xuÊt kho dïng cho s¶n xuÊt kinh doanh, ®Ó b¸n,
thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn, hoÆc gãp vèn liªn doanh.
- TrÞ gi¸ NL, VL xuÊt kho dïng cho s¶n xuÊt.
- TrÞ gi¸ NL, VL thiÕu hôt ph¸t hiÖn khi kiÓm kª.
Sè d bªn Nî: TrÞ gi¸ thùc tÕ NL, VL tån kho cuèi kú.
+ TK 153 – C«ng cô, dông cô:
KÕ to¸n sö dông TK 153 – C«ng cô, dông cô trong kho cña doanh
nghiÖp.
KÕt cÊu néi dung TK 153 – C«ng cô, dông cô:
Bªn Nî:
- TrÞ gi¸ thùc tÕ CC, DC nhËp kho do mua ngoµi, tù chÕ, thuª ngoµi chÕ
biÕn, nhËn gãp vèn liªn doanh.
- Gi¸ trÞ CC, DC do thuª nhËp l¹i kho.
- TrÞ gi¸ thùc tÕ CC, DC thõa ph¸t hiÖn khi kiÓm kª.
Bªn Cã:
- TrÞ gi¸ thùc tÕ CC, DC xuÊt kho sö dông cho s¶n xuÊt, kinh doanh, cho
thuª hoÆc gãp vèn liªn doanh.
- TrÞ gi¸ CC, DC tr¶ l¹i cho ngêi b¸n hoÆc ®îc ngêi b¸n gi¶m gi¸.
- TrÞ gi¸ CC, DC ph¸t hiÖn thiÕu khi kiÓm kª.
Sè d bªn Nî: TrÞ gi¸ thùc tÕ CC, DC trong kho
TK 153 cã 3 tµi kho¶n cÊp 2:
15
- TK 1531 – C«ng cô, dông cô
- TK 1532 – Bao b× lu©n chuyÓn.
- TK 1533 - §å dïng cho thuª
+ TK 331 – Ph¶i tr¶ cho ngêi b¸n.
KÕ to¸n sö dông TK 331 – PTCNB, ®Ó ph¶n ¸nh t×nh h×nh thanh to¸n vÒ
c¸c kho¶n nî ph¶i tr¶ cña doanh nghiÖp cho ngêi b¸n vËt t, hµng ho¸, ngêi cung
cÊp dÞch vô theo hîp ®ång kinh tÕ ®· ký. Tµi kho¶n nµy ®îc dïng ®Ó ph¶n ¸nh
t×nh h×nh thanh to¸n vÒ c¸c kho¶n nî ph¶i tr¶ cho ngêi nhËn thÇu x©y l¾p chÝnh,
phô.
KÕt cÊu vµ néi dung TK 331 – PTCNB.
Bªn Nî:
- Sè tiÒn ®· tr¶ cho ngêi b¸n vËt t, hµng ho¸, ngêi cung cÊp, ngêi nhËn
thÇu x©y l¾p.
- Sè tiÒn øng tríc cho ngêi b¸n, ngêi cung cÊp, ngêi nhËn thÇu x©y l¾p nhng cha nhËn ®îc s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô, khèi lîng s¶n phÈm x©y l¾p hoµn
thµnh bµn giao.
- Sè tiÒn ngêi b¸n chÊp thuËn gi¸ hµng ho¸ hoÆc dÞch vô ®· giao theo hîp
®ång.
- ChiÕu khÊu thanh to¸n ®îc ngêu b¸n chÊp thuËn cho doanh nghiÖp trõ
vµo nî ph¶i tr¶.
- Sè kÕt chuyÓn vÒ gi¸ trÞ vËt t, hµng ho¸ thiÕu hôt, kÐm phÈm chÊt khi
kiÓm tra vµ tr¶ l¹i ngêi b¸n.
Bªn cã:
- Sè tiÒn PTCNB vËt t, hµng ho¸, dÞch vô ngêi nhËn thÇu x©y l¾p.
- §iÒu chØnh gi¸ t¹m thêi tÝnh vÒ gi¸ trÞ thùc tÕ cña sè vËt t, hµng ho¸, dÞch
vô ®· nhËn khi cã ho¸ ®¬n th«ng b¸o gi¸ chÝnh thøc.
Sè d bªn cã: Sè tiÒn c«ng PTCNB, ngêi cung cÊp, ngêi nhËn thÇu x©y l¾p.
Sè d bªn Nî ( nÕu cã) :
Ph¶n ¸nh sè tiÒn ®· øng tríc cho ngêi b¸n hoÆc sè ®· tr¶ nhiÒu h¬n sè
PTCNB theo chi tiÕt cña tõng ®èi tîng cô thÓ.
TK 331- PTCNB, ph¶i më cho chi tiÕt theo tõng ngêi b¸n, tõng kho¶n
thanh to¸n, tõng lÇn thanh to¸n.
6.2. KÕ to¸n c¸c nghiÖp vô kinh tÕ chñ yÕu liªn quan ®Õn NL, VL vµ CC, DC.
* KÕ to¸n tæng hîp t¨ng NL, VL vµ CC, DC do mua ngoµi.
+ Trêng hîp hµng nhËp kho vµ ho¸ ®¬n cïng vÒ:
C¨n cø vµo hãa ®¬n mua hµng, Biªn b¶n kiÓm nghiÖm, PhiÕu nhËp kho vµ
c¸c chøng tõ kh¸c cã liªn quan.
16
- NÕu mua hµng trong níc:
Nî TK 152, TK 153 ( Gi¸ mua thùc tÕ )
Nî TK 1131 – ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ ( nÕu cã).
Cã TK 111, 112, 331…( Tæng gi¸ thanh to¸n ).
- Mua hµng nhËp khÈu:
NÕu NL, VL vµ CC, DC nhËp khÈu dïng cho ho¹t ®éng SXKD hµng ho¸
dÞch vô chÞu thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ. KÕ to¸n ph¶n ¸nh gi¸ trÞ
NL, VL vµ CC, DC nhËp khÈu bao gåm tæng sè tiÒn ph¶i thanh to¸n cho ngêi
b¸n, thuÕ nhËp khÈu ph¶i nép, chi phÝ thu mua chi phÝ vËn chuyÓn.
Nî TK 152, TK 153
Theo gi¸ thùc tÕ
Cã TK 111, 112, 331 : Sè tiÒn ®· tr¶, ph¶i tr¶ cho ngêi b¸n vµ
chi phÝ vËn chuyÓn bèc dì.
Cã TK 333- ThuÕ xuÊt, nhËp khÈu ( chi tiÕt thuÕ nhËp khÈu).
Cã TK 515- Doanh thu ho¹t ®éng tµi chÝnh ( chªnh lÖch tû gi¸ hèi
®o¸i thùc tÕ ghi sæ kÕ to¸n TK 1112, TK 1122 nhá
h¬n tû gi¸ hèi ®o¸i thùc tÕ).
NÕu chªnh lÖch tû gi¸ ghi trªn sæ TK 1112, TK 1122 lín h¬n tû gi¸ hèi
®o¸i thùc tÕ th× sè chªnh lÖch tû gi¸ ®îc ghi vµo bªn Nî TK 635 – Chi phÝ tµi
chÝnh.
ThuÕ GTGT ®Çu vµo ®îc khÊu trõ cña vËt t, hµng ho¸ vµ thuÕ GTGT hµng
nhËp khÈu.
Nî TK 133 ( 1331 ) – ThuÕ GTG ®îc khÊu trõ cña vËt t, hµng ho¸.
Cã TK 333 ( 33312 ) – ThuÕ GTGT hµng nhËp khÈu.
NÕu NL, VL vµ CC, DC nhËp khÈu cho ho¹t ®éng SXKD hµng ho¸, dÞch
vô kh«ng thuéc ®èi tîng chÞu thuÕ GTGT hoÆc chÞu thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p
trùc tiÕp hoÆc dïng vµo ho¹t ®éng sù nghiÖp, ch¬ng tr×nh, dù ¸n, v¨n ho¸, phóc
lîi…..®îc tr¶i b»ng nguån kinh phÝ kh¸c th× thuÕ GTGT ph¶i nép cña hµng nhËp
khÈu ®îc tÝnh vµo gi¸ trÞ NL, VL vµ CC, DC.
Nî TK 152, 153 Theo gi¸ thùc tÕ.
Cã TK 111, 112,331 – Sè tiÒn ®· tr¶, ph¶i tr¶ vµ chi phÝ thu mua.
Cã TK 333 – ThuÕ vµ c¸c kho¶n ph¶i nép nhµ níc.
( TK 33312- ThuÕ xuÊt, nhËp khÈu – chi tiÕt thuÕ nhËp khÈu).
NÕu chªnh lÖch tû gi¸ ghi trªn sæ kÕ to¸n TK 1112, TK 1122 lín h¬n tû gi¸
hèi ®o¸i thùc tÕ th× sè chªnh lÖch tû gi¸ ghi vµo bªn Nî TK 635 – Chi phÝ tµi
chÝnh.
+ Trêng hîp hµng vÒ nhËp kho cha xã ho¸ ®¬n.
17
KÕ to¸n kh«ng ghi sæ ngay, lu phiÕu nhËp kho vµo hå s¬ “ Hµng vÒ cha cã
ho¸ ®¬n”.
NÕu trong th¸ng nhËn ®îc ho¸ ®¬n, c¨n cø vµo ho¸ ®¬n vµ phiÕu nhËp ghi
sæ nhng trêng hîp hµng vµ ho¸ ®¬n cïng vÒ.
NÕu ®Õn cuèi th¸ng vÉn cha nhËn ®îc ho¸ ®¬n, kÕ to¸n t¹m tÝnh gi¸ ®Ó ghi
sæ kÕ to¸n:
Nî TK 152, 153 – Gi¸ t¹m tÝnh.
Cã TK 331 – Ph¶i tr¶ cho ngêi b¸n.
Sang th¸ng sau khi nhËn ®îc ho¸ ®¬n, kÕ to¸n tiÕn hµnh ®iÒu chØnh l¹i sæ
kÕ to¸n theo 1 trong 2 cach sau:
C¸ch 1: Xo¸ gi¸ t¹m tÝnh ®· ghi sæ th¸ng tríc b»ng bót to¸n ®á, sau ®ã
ghi sæ theo gi¸ thùc tÕ b¨ng bót to¸n thêng.
C¸ch 2: §iÒu chØnh sæ kÕ to¸n theo sè chªnh lÖch gi÷a sæ ®· ghi trªn sæ
kÕ to¸n theo gi¸ t¹m tÝnh vµ gi¸ mua ghi trªn ho¸ ®¬n.
* KÕ to¸n NL, VL:
NL, VL trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt gi¶m lµ do nhu cÇu s¶n xuÊt s¶n
phÈm, phôc vô qu¶n lý s¶n xuÊt trong ph¹m vi c¸c ph©n xëng c¸c bé phËn s¶n
xuÊt phôc vô cho c¸c bé phËn b¸n hµng, cho qu¶n lý doanh nghiÖp vµ c¸c nhu
cÇu kh¸c ( gãp vèn liªn doanh, nhîng b¸n, cho vay…..).
+ XuÊt vËt liÖu dïng cho SXKD. C¨n cø vµo gi¸ thùc tÕ vËt liÖu xuÊt kho
kÕ to¸n ghi.
Nî TK 621, 627, 641, 642, 241.
Cã TK 152- Gi¸ gèc thùc tÕ vËt liÖu xuÊt dïng.
+ XuÊt vËt liÖu tù chÕ biÕn hoÆc thuª ngoµi chÕ biÕn.
Nî TK 154
Cã TK 152.
NÕu gi¸ trÞ vèn gãp liªn doanh gi¸ thùc tÕ vËt liÖu xuÊt kho, phÇn chªnh
lÖch ghi Cã TK 412.
Nî TK 128, 222 – TrÞ gi¸ vèn gãp do H§LD ®¸nh gi¸.
Nî TK 412- PhÇn chªnh lÖch
Cã TK 152 – Gi¸ trÞ thùc tÕ vËt liÖu xuÊt kho.
* XuÊt dïng CC, DC:
KÕ to¸n ph¶i ¸p dông ph¬ng ph¸p ph©n bæ thÝch hîp. ViÖc tÝnh to¸n, ph©n
bæ gi¸ thùc tÕ CC, DC xuÊt dïng vµo chi phÝ SXKD cã thÓ ®îc thùc hiÖn 1 lÇn
hoÆc nhiÒu lÇn tuú thuéc vµo gi¸ trÞ vµ thêi gian sö dông.
+ XuÊt CC, DC:
- Ph¬ng ph¸p ph©n bæ 1 lÇn:
18
Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông nh÷ng CC, DC xuÊt dïng ®Òu ®Æn hµng th¸ng,
gi¸ trÞ xuÊt dïng t¬ng ®èi nhá. Theo ph¬ng ph¸p nµy khi xuÊt dïng CC, DC toµn
bé gi¸ trÞ CC, DC ®îc chuyÓn hÕt mét lÇn vµo CPSXKD, c¨n cø vµo gi¸ trÞ thùc
tÕ xuÊt kho:
Nî TK 627 ( 6273 ) XuÊt dïng ë ph©n xëng.
Nî TK 641 ( 6413 ) XuÊt dïng ë bé phËn tiªu thô.
Nî TK 642 ( 6423) XuÊt dïng cho toµn doanh nghiÖp.
Cã TK 153 ( 1531 ) Gi¸ thùc tÕ CC, DC xuÊt kho.
- Ph¬ng ph¸p ph©n bæ 2 lÇn:
Ngêi ta ph©n bæ 50% gi¸ trÞ vµo c¸c ®èi tîng sö dông, khi b¸o háng, mÊt,
hÕt thêi h¹n sö dông ngêi ta sÏ ph©n bæ nèt 50% gi¸ trÞ cßn l¹i.
Sè ph©n bæ lÇn ®Çu = 50% gi¸ trÞ xuÊt dïng.
Sè ph©n
= Gi¸ trÞ b¸o háng
PhÕ liÖu thu
- Sè båi thêng
bæ 2 lÇn
2
håi( nÕu cã)
( nÕu cã )
Khi xuÊt dïng CC, DC c¨n cø vµo gi¸ trÞ thùc tÕ xuÊt kho, h¹ch to¸n ghi:
Nî TK 142 ( 1421) , 242
Cã TK 153 (1531)
§ång thêi ph©n bæ 50% gi¸ trÞ xuÊt dïng vµo c¸c ®èi tîng sö dông:
Nî TK 627, 641, 642.
Cã TK 142 ( 1421), 242.
Khi CC, DC b¸o háng, mÊt, hÕt thêi h¹n sö dông sÏ ph©n bæ nèt gi¸ trÞ cßn l¹i:
Nî TK 152 – PhÕ liÖu thu håi( nÕu cã ).
Nî TK 138 ( 1388), 334 – Sè bå thêng ( nÕu cã).
Nî TK 627, 641, 642 – Sè ph©n bæ 2 lÇn.
Cã TK 142 ( 1421), 242 – Gi¸ trÞ cßn l¹i CC, DC.
- Ph¬ng ph¸p ph©n bæ nhiÒu lÇn:
Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dôgn víi nh÷ng CC, DC xuÊt dïng víi quy m«
lín, gi¸ trÞ cao, môc ®Ých thay thÕ míi trang thiÕt bÞ hµng lo¹t, cã t¸c dông phôc
vô cho nhiÒu kú h¹ch to¸n.
(1) Khi xuÊt dïng kÕ to¸n ghi:
Nî TK 142 (1421), 242
Cã TK 153 ( 1531)
(2) Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ ph©n bæ mçi lÇn
Nî TK 627, 641, 642
Cã TK 142 (1421), 242.
C¸c kú tiÕp theo ph©n bæ gièng bót to¸n 2
19
* KÕ to¸n tæng hîp NL, VL vµ CC, DC theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú:
Gi¸ trÞ VL,
Gi¸ trÞ NL, VL
Tæng gi¸ trÞ
Gi¸ trÞ VL,
CC, DC xuÊt = CC, DC tån
+ NLVL, CCDC - CCDC tån
trong kú
®Çu kú
t¨ng trong kú
cuèi kú.
- C¸c TK chñ yÕu sö dông: TK 611, 152, 153.
TK 611 – Mua hµng.
C«ng dông: Dïng ®Ó ph¶n ¸nh trÞ gi¸ NL, VL vµ CC, DC hµng ho¸ mua
trong kú.
KÕt cÊu néi dung:
Bªn Nî:
+ KÕt chuyÓn trÞ gi¸ thùc tÕ cña vËt t, hµng ho¸ tån kho ®Çu kú.
+ TrÞ gi¸ thùc tÕ cña NL, VL vµ CC, DC hµng ho¸ mua vµo trong kú, hµng
®· b¸n bÞ tr¶ l¹i.
Bªn cã:
+ KÕt chuyÓn gi¸ trÞ thùc tÕ NL, VL vµ CC, DC, hµng ho¸ tån kho cuèi kú.
+ TrÞ gi¸ thùc tÕ NL, VL vµ CC, DC hµng ho¸ xuÊt sö dông trong kú hoÆc
trÞ gi¸ thùc tÕ cña hµng ho¸ xuÊt b¸n.
+ TrÞ gi¸ vËt liÖu, CCDC, hµng ho¸ mua vµo tr¶ l¹i cho ngêi b¸n hoÆc ®îc
gi¶m gi¸.
TK 611 Cuèi kú kh«ng cã sè d.
TK 611 – Mua hµng cã 2 TK cÊp 2:
TK 6111- Mua NL, VL.
TK 6112- Mua hµng ho¸.
TK 151 – Hµng mua ®ang ®i ®êng.
C«ng dông: Dung ®Ó ph¶n ¸nh sè kÕt chuyÓn ®Çu kú vµ cuèi kú gi¸ trÞ cña
tõng lo¹i hµng ®ang ®i trªn ®êng.
KÕt cÊu vµ néi dung:
Bªn Nî:
KÕt chuyÓn trÞ gi¸ thùc tÕ hµng mua ®ang ®i trªn ®êng cuèi kú.
Bªn Cã:
KÕt chuyÓn trÞ gi¸ thùc tÕ hµng mua ®ang ®i trªn ®êng ®Çu kú.
Sè d bªn Nî: Gi¸ trÞ hµng ®ang ®i ®êng cuèi kú.
- Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n c¸c nghiÖp vô chñ yÕu.
+ §Çu kú kinh doanh, kÕt chuyÓn gi¸ trÞ hµng tån kho theo tõng lo¹i:
Nî TK 611- Mua hµng
Cã TK 152, 153
Cã TK 151 – Hµng mua ®ang ®i ®êng
20
- Xem thêm -
.DOC 
101 
50 
147 
