B¸o c¸o thùc tËp
Lêi nãi ®Çu
Tríc sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ vµ cña x· héi ,c¸c doanh nghiÖp nãi chung
còng nh c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt nãi riªng muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®îc th×
®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ®ã ph¶i ®Ò ra cho m×nh ph¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh
®¹t hiªô qu¶ kinh tÕ nhÊt : §¸p øng ®îc nhu cÇu cña ngêi tiªu dïng víi s¶n
xuÊt ,®¹t chØ tiªu cao vÒ chÊt lîng s¶n phÈm, gi¸ thµnh h¹, thùc hiÖn nghÜa vô víi
ng©n s¸ch nhµ níc, c¶i thiÖn ®êi s«ng cña ngêi lao ®éng ,doanh nghiÖp cã lîi
nhuËn tÝch luü ngµy cµng cao, më réng quy m« s¶n xuÊt .
§Ó thùc hiÖn tèt ®iÒu ®ã, cã thÓ nãi ®èi víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt cÇn ph¶i
tiÕn hµnh ®ång bé biÖn ph¸p qu¶n lý mäi yÕu tè liªn quan ®Õn s¶n xuÊt kinh
doanh b¾t ®Çu kh©u thu mua ®Çu vµo (nguyªn liÖu vËt liÖu vµ c«ng cô dông
cô)®Õn khi t×m ®îc thÞ trêng tiªu thô s¶n phÈm. Mçi giai ®o¹n cña qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt ®Òu thÓ hiÖn tÇm quan trong cña m×nh vµ cã t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn c¸c giai
®o¹n kh¸c cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®ã. Nguyªn liÖu, vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô lµ
nh©n tè kh«ng thÓ thiÕu ®îc trong s¶n xuÊt, chi phÝ cho nguyªn liÖu vËt liÖu vµ
c«ng cô dông cô thêng chiÕm tØ träng lín trong toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt, trong
gi¸ thµnh c«ng nghiÖp. ChÝnh v× vËy sù biÕn ®éng cña nguyªn liÖu, vËt liÖu vµ
c«ng cô dông cô sÏ ¶nh hëng kh«ng nhá tíi sù biÕn ®éng cña gi¸ thµnh.Tõ ®ã sÏ
¶nh hëng ®Õn c¸c chØ tiªu quan träng cña doanh nghiÖp : chÊt lîng, s¶n phÈm ,
doanh thu, lîi nhuËn.
Nh vËy vÊn ®Ò ®Æt ra ®èi víi mçi doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®ã lµ kh«ng thÓ thiÕu
®îc c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n nguyªn liÖu vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô.ViÖc lµm
nµy cã t¸c dông to lín trong c«ng t¸c qu¶n lý kinh tÕ, gióp cho c¸c ®¬n vÞ s¶n
xuÊt kinh doanh ®¶m b¶o cung cÊp nguyªn liÖu vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô kÞp
thêi, ®ång bé cho qua tr×nh s¶n xuÊt, kiÓm tra vµ gi¸m s¸t chÝnh x¸c, chÆt chÏ
viÖc chÊp hµnh c¸c ®Þnh møc dù tr÷, tiªu hao nguyªn liÖu vËt liÖu, tõ ®ã ng¨n
chÆn hiÖn tîng l·ng phÝ nguyªn liÖu vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô trong s¶n xÊt,
n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng nhê ®ã gãp phÇn gi¶m bít chi phÝ, h¹
thÊp gi¸ thµnh, n©ng cao lîi nhuËn cho doanh nghiÖp.
Sau mét thêi gian t×m hiÓu thùc tr¹ng s¶n xuÊt t¹i c«ng ty Th¬ng M¹i X©y
Dùng B¹ch §»ng, nhËn thÊy ®îc tÇm quan träng cña nguyªn liÖu vËt liÖu vµ c«ng
cô dông cô ®èi víi qua tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, sù cÇn thiÕt ph¶i qu¶n lý
nguyªn liÖu vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô. Cïng víi sù nhiÖt t×nh gióp ®ì cña c«
gi¸o Lª ThÞ BÝch Nga vµ c¸c c¸n bé phßng kÕ to¸n tµi chÝnh cña c«ng ty Th¬ng
M¹i X©y Dùng B¹ch §»ng, em m¹nh d¹n ®i s©u nghiªn cøu ®Ò tµi :''KÕ to¸n
nguyªn liÖu vËt liÖu vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô t¹i c«ng ty Th¬ng M¹i X©y
Dùng B¹ch §»ng''. Do thêi gian nghiªn cøu cßn h¹n chÕ vµ còng lµ bíc ®Çu
nghiªn cøu nªn trong b¸o c¸o kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt nhÊt ®Þnh, em
mong muèn nhËn ®îc sù ®ãng gãp ý kiÕn vµ sù chØ b¶o cña c¸c thÇy c« gi¸o vµ
cña b¹n bÌ.
Em xin göi lêi c¶m ¬n ch©n thµnh tíi c« gi¸o Lª ThÞ BÝch Nga vÒ sù híng
dÉn tËn t©m vµ nhiÖt t×nh ®· gióp ®ì vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho em hoµn thµnh b¶n b¸o
c¸o nµy :
B¶n b¸o c¸o gåm ba ch¬ng:
Ch¬ng I-LÝ luËn chung vÒ kÕ to¸n nguyªn liÖu vËt liÖu vµ
c«ng cô dông cô t¹i c¸c Doanh nghiÖp s¶n xuÊt trong ®iÒu
kiÖn hiÖn nay.
Ch¬ng II-Thùc tr¹ng kÕ to¸n nguyªn liÖu vËt liÖu vµ c«ng
cô dông cô t¹i c«ng ty Th¬ng M¹i B¹ch §»ng
7
1
B¸o c¸o thùc tËp
Ch¬ng III-NhËn xÐt vµ kiÕn nghÞ vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n
nguyªn liÖu vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô t¹i c«ng ty Th¬ng
M¹i B¹ch §»ng.
Ch¬ng I
LÝ luËn chung vÒ kÕ to¸n nguyªn liÖu vËt liÖu vµ c«ng
cô dông cô t¹i c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt (DNSX) trong
®iÒu kiÖn hiÖn nay
1.1 Kh¸i niÖm ,®Æc ®iÓm vµ vai trß cña nguyªn liÖu ,vËt liÖu(NL,VL) vµ
c«ng cô dông cô(CCDC)
1.1.1 Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm cña Nguyªn liÖu vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô:
Doanh nghiÖp (DN) lµ ®¬n vÞ kinh tÕ cã së, tÕ bµo cña nÒn kinh tÕ quèc d©n
n¬i trùc tiÕp tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nh»m thùc hiÖn cung
cÊp c¸c lo¹i lao vô, dÞch vô ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng cña x· héi. Víi chøc n¨ng
nh vËy, c¸c DN nãi chung vµ DNSX nãi riªng muèn thùc hiÖn tèt chøc n¨ng ®ã
th× cÇn ph¶i cã ®Çy ®ñ nh÷ng yÕu tè c¬ b¶n ®Ó phôc vô cho qua tr×nh s¶n xuÊt
kinh doanh cña m×nh. Mét trong nh÷ng yÕu tè c¬ b¶n ®ã lµ ®èi tîng lao ®éng nh
M¸c ®· nãi :'TÊt c¶ mäi vËt liÖu thiªn nhiªn ë xung quanh ta mµ lao ®éng cã Ých
cña con ngêi cã thÓ t¸c ®éng vµo gäi lµ ®èi tîng lao ®éng nguyªn liÖu vËt liÖu, lµ
®èi tîng lao ®éng nhng kh«ng ph¶i bÊt cø ®èi tîng lao ®éng nµo còng lµ nguyªn
liÖu vËt liÖu. ChØ trong ®iÒu kiÖn ®èi tîng lao ®éng cã thÓ phôc vô cho qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt hay t¸i t¹o ra s¶n phÈm míi trë thµnh nguyªn liÖu vËt liÖu'. Ch¼ng h¹n
7
2
B¸o c¸o thùc tËp
mäi kho¸ng s¶n khi n»m trong lßng ®Êt th× kh«ng ®îc gäi lµ vËt liÖu nhng khi nã
®îc dïng trong c«ng nghiÖp th× gäi lµ nguyªn liÖu vËt liÖu v× nhê cã lao ®éng cã
Ých cña con ngêi ®· khai th¸c c¸c kho¸ng s¶n ®ã lªn.
Trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt, nguyªn liÖu vËt liÖu ®îc hiÓu lµ ®èi tîng lao
®éng, mét trong ba yÕu tè c¬ b¶n cña qua tr×nh s¶n xuÊt (t liÖu s¶n xuÊt, ®èi tîng
lao ®éng, søc lao ®éng) vµ lµ c¬ së vËt chÊt cÊu thµnh nªn s¶n phÈm míi .
Trong qu¸ tr×nh tham gia vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, NLVL chØ tham
gia vµo mét chu kú s¶n xuÊt. VÒ mÆt hiÖn vËt, nã ®îc tiªu dïng toµn bé kh«ng
gi÷ nguyªn h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu ®Ó cÊu thµnh nªn thùc thÓ cña s¶n phÈm.
VÒ mÆt gi¸ trÞ, NLVL ®îc dÞch chuyÓn toµn bé mét lÇn vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm míi
t¹o ra. Do vËy NLVL ®îc coi lµ c¬ së vËt chÊt, lµ yÕu tè kh«ng thÓ thiÕu ®îc cña
bÊt cø qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nµo. Díi h×nh th¸i hiÖn vËt nã biÓu hiÖn lµ mét bé phËn
quan träng c¶u tµi s¶n lu ®éng (TSL§)cßn díi h×nh th¸i gi¸ trÞ nã thÓ hiÖn thµnh
vèn lu ®éng. Do vËy viÖc qu¶n lý NLVL chÝnh lµ qu¶n lý vèn s¶n xuÊt kinh
doanh (SXKD) vµ tµi s¶n cña doanh nghiÖp.
Kh¸c víi NLVL, trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, c«ng cô dông cô (CCDC)
lµ nh÷ng t liÖu lao ®éng kh«ng cã ®ñ c¸c tiªu chuÈn vÒ gi¸ trÞ vµ thêi gian sö
dông quy ®Þnh ®èi víi tµi s¶n cè ®Þnh. Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh nh÷ng t liÖu lao
®éng sau ®©y kh«ng ph©n biÖt tiªu chuÈn gi¸ trÞ vµ thêi gian sö dông vÉn ho¹ch
to¸n lµ CCDC:
C¸c lo¹i bao b× dïng ®Ó ®ùng vËt t, hµng ho¸ trong qu¸ tr×nh mua, b¶o qu¶n
vµ tiªu thô s¶n phÈm hµng ho¸.
C¸c lo¹i l¸n tr¹i t¹m thêi, ®µ gi¸o, CCDC gµ l¾p chuyªn dïng cho x©y dùng
c¬ b¶n.
C¸c lo¹i bao b× b¸n kÌm theo hµng h¸o cã tÝnh tiÒn riªng.
Nh÷ng dông cô ®å nghÒ b»ng thuû tinh, sµnh sø, quÇn ¸o, giµy dÐp chuyªn
dïng ®Ó lµm viÖc .
C«ng cô dông cô thêng tham gia vµo nhiÒu chu kú s¶n xuÊt thêng vÉn gi÷
nguyªn ®îc h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu, trong qu¸ tr×nh tham gia vµo s¶n xuÊt, gi¸
trÞ CCDC bÞ hao mßn dÇn vµ chuyÓn dÞch tong phÇn vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh
doanh trong k×. Song do CCDC cã gi¸ trÞ nhá, thêi gian sö dông ng¾n nªn ®îc
xÕp vµo t¸i s¶n lu ®éng vµ ®îc mua s¾m b»ng vèn lu ®éng cña doanh nghiÖp nh
®èi víi NLVL.
1.1.2 Vai trß cña nguyªn liÖu vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô:
NLVL lµ nh©n tè kh«ng thÓ thiÕu ®îc ®èi víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt trong mäi
nÒn s¶n xuÊt x· héi.Trong mçi s¶n phÈm ®îc con ngêi tiªu dïng ngoµi viÖc ph¶i
sö dông nh÷ng yÕu tè liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt: ®ã l¸ søc lao ®éng, t liÖu
lao ®éng th× kh«ng thÓ kh«ng kÓ ®Õn vËt chÊt cÊu t¹o nªn thùc thÓ cña s¶n phÈm
®ã lµ NLVL. H¬n n÷a, chi phÝ NLVL thêng chiÕm tØ träng lín trong toµn bé chi
phÝ s¶n xuÊt, trong gi¸ thµnh s¶n phÈm c«ng nghiÖp. Cô thÓ nh trong gi¸ thµnh
s¶n phÈm cña ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn lµ 70% vµ c«ng nghiÖp nhÑ chiÕm
60%. Do vËy viÖc kiÓm ta chi phÝ NLVL cã ý nghÜa rÊt quan träng trong viÖc
phÊn ®Êu h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm (gi¶m møc tiªu hao NLVL/1 ®¬n vÞ s¶n phÈm
s¶n xuÊt ) lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh sù biÕn ®éng 1% chi phÝ NLVL
còng lµm cho gi¸ thµnh s¶n phÈm biÕn ®éng tõ ®ã sÏ ¶nh hëng tíi nh÷ng chØ tiªu
quan träng cña DN: ChØ tiªu chÊt lîng, gi¸ thµnh, doanh thu vµ lîi nhuËn…
Còng nh NLVL, CCDC lµ mét bé phËn cña hµng tån kho thuéc tµi s¶n lu
®éng nã lµ ®iÒu kiÖn ®Ó h×nh thµnh s¶n phÈm, lµ yÕu tè kh«ng thÓ thiÕu khi tiÕn
hµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm. Nªó NLVL ®îc cung cÊp ®Çy ®ñ mµ kh«ng cã CCDC
th× tiÕn tr×nh s¶n xÊt còng kh«ng thÓ tiÕn hµnh ®îc. Vµ khi cã c¶ NLVL vµ CCDC
råi th× chÊt lîng cña NLVL, CCDC, ph¬ng ph¸p sö dông vËt liÖu sÏ quyÕt ®inh
mét phÇn lín chÊt lîng s¶n phÈm cña doanh nghiÖp.
7
3
B¸o c¸o thùc tËp
VÊn ®Ò quan t©m cña c¸c DNSX hiÖn nay ®ã lµ viÖc tiÕt kiÖm vÒ chi phÝ
NLVL vµ CCDC ,tiÕt kiÖm trªn c¬ së ®Þnh møc vµ chi phÝ dù ®o¸n. TiÕt kiÖm
kh«ng cã nghÜa lµ c¾t xÐn, gi¶m bít khèi lîng NLVL/1 ®¬n vÞ s¶n phÈm. TiÕt
kiÖm ®îc chi phÝ NLVL, CCDC nhng vÉn ph¶i ®¶m b¶o vÒ th«ng sè kü thuËt
còng nh chÊt lîng s¶n phÈm. Muèn thùc hiªn tèt ®îc ®iÒu nµy ®ßi hái DN cÇn
ph¶i qu¶n lý chÆt chÏ NLVL, CCDC ë tÊt c¶ c¸c kh©u: Thu mua, b¶o qu¶n, dù tr÷
vµ xuÊt sö dông NLVL, CCDC. Tõ ®ã cho thÊy viÖc sö dông tiÕt kiÖm vµ hîp lý
NLVL, CCDC cã ý nghÜa cho viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn, t¨ng tèc ®é lu
chuyÓn cña vèn lu ®éng.
1.1.3 -Yªu cÇu trong qu¶n lý nguyªn liÖu vËt liÖu, c«ng cô dông cô.
Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, viÖc sö dông hîp lý vµ tiÕt kiÖm NLVL, CCDC cã
hiÖu qu¶ ngµy cµng ®îc coi träng, lµm sao ®Ó víi cïng mét khèi lîng vËt liÖu cã
thÓ s¶n xuÊt ra nhiÒu s¶n phÈm nhÊt, gÝa thµnh h¹ mµ vÉn ®¶m b¶o chÊt lîng. . .
Do vËy c«ng t¸c qu¶n lý NLVL, CCDC lµ yªu cÇu t©t yÕu kh¸ch quan, nã rÊt cÇn
thiÕt cho mäi ph¬ng thøc SXKD. ViÖc qu¶n lý cã tèt hay kh«ng phô thuéc vµo
kh¶ rn¨ng vµ tr×nh ®é cña c¸n bé qu¶n lý. §èi víi mét DCSX viÖc qu¶n lý vËt
liÖu cã thÓ ®îc xem xÐt trªn c¸c khÝa c¹nh sau:
Qu¶n lý thu mua: Nhu cÇu tiªu dïng XH ngµy cµng ph¸t triÓn kh«ng
ngõng §Ó ®¸p øng ®Çy ®ñ yªu cÇu ®ã buéc c¸c ho¹t ®éng SXKD cña c¸c DN
ph¶i ®îc diÔn ra mét c¸ch thêng xuyªn, xu híng ngµy cµng t¨ng vÒ quy m«,
n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm. ChÝnh v× vËy c¸c DN cÇn ph¶ tiÕn hµnh cung øng
thêng xuyªn ngån NLVL, CCDC ®Çu vµo ®¸p øng kÞp thêi yªu cÇu cña DX.
Muèn vËy, trong kh©u thu mua cÇn qu¶n lý thËt tèt vÒ mÆt khèi lîng, quy c¸ch,
chñng lo¹i NLVL, CCDC sao cho phï hîp víi yªu cÇu cña s¶n xuÊt. CÇn ph¶i
t×m ®îc nguån thu mua NLVL, CCDC víi gi¸ mua hîp lý víi møc gi¸ thµnh trªn
thÞ trêng, chi phÝ thu mua lµ thÊp. §iÒu nµy sÏ gãp phÇn vµo viÖc gi¶m tèi thiÓu
chi phÝ, h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm .
Kh©u b¶o qu¶n: ViÖc b¶o qu¶n NLVL, CCDC t¹i kho, b·i cÇn ®îc thùc
hiÖn theo ®óng quy ®Þnh cho tong lo¹i vËt liÖu, CCDC phï hîp víi tÝnh chÊt lý
ho¸ cña mçi lo¹i, víi quy m« tæ chøc cña DN,tr¸nh t×nh tr¹ng thÊt tho¸t, l·ng phÝ
, h háng, lµm gi¶m chÊt lîng cña NLVL, CCDC.
Kh©u dù tr÷: xuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm cña NLVL chØ tham gia vµo mét chu
kú SXKD, NLVL lu«n biÕn ®éng thêng xuyªn; CCDC th× ®îc bá dÇn vµo chu kú
SX nªn viÖc dù tr÷ NLVL, CCDC nh thÕ nµo ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cÇu SXKD
kh«ng qu¸ nhiÒu lµm cho ø ®äng vÒ vèn nhng kh«ng qu¸ Ýt lµm gi¸n ®o¹n qu¸
tr×nh s¶n xuÊt. H¬n n÷a, DN cÇn ph¶i x©y dùng ®Þnh møc dù tr÷ cÇn thiÕt møc tèi
®a vµ møc tèi thiÓu cho sx. X©y dùng ®Þnh møc tiªu hao NLVL, CCDC trong sö
dông còng nh ®Þnh møc hao hôt hîp lý trong viÖc vËn chuyÓn vµ b¶o qu¶n.
Kh©u sö dông: Sö dông tiÕt kiÖm, hîp lý tªn c¬ së c¸c ®Þnh møc vµ dù
®o¸n chi phÝ cã ý nghÜa quan träng trong viÖc h¹ thÊp chi phÝ sx, gi¸ thµnh s¶n
phÈm , t¨ng thu nhËp tÝch luü cho DN. Do vËy trong kh©u sö dông cÇn ph¶i qu¸n
triÖt ®óng nguyªn t¾c, sö dông ®óng møc quy ®Þnh, ®óng quy tr×nh s¶n xuÊt, ®¶m
b¶o tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ trong gi¸ thµnh.
Qu¶n lý NLVL, CCDC lµ mét trong nh÷ng néi dung quan träng, cÇn thiÕt
cña c«ng t¸c qu¶n lý nãi chung còng nh c«ng t¸c qu¶n lý sx nãi riªng, nã lu«n ®îc c¸c nhµ qu¶n lý DN quan t©m ®Õn. Muèn qu¶n lý NLVL, CCDC chÆt chÏ vµ
cã hiÖu qu¶ chóng ta cÇn ph¶i c¶i tiÕn vµ t¨ng cêng c«ng t¸c qu¶n lý cho phï hîp
víi thùc tÕ Sx cña DN.
1.2 NhiÖm vô kÕ to¸n nguyªn liÖu vËt liÖu vµ céng cô dông cô.
Trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh gay g¾t cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Ó ®iÒu hµnh vµ
chØ ®¹o SXKD, nha l·nh ®¹o ph¶i thêng xuyªn c¾m b¨t ®îc c¸c th«ng tin vÒ thÞ
7
4
B¸o c¸o thùc tËp
trêng, gi¸ c¶, sù biÕn ®éng cña c¸c yÕu tè ®Çu vµo vµ ®Çu ra mét c¸c ®Çy ®ñ ,
chÝnh x¸c kÞp thêi. Nh÷ng sè liÖu cña kÕ to¸n sÏ gióp cho l·nh ®¹o cã thÓ ®a ra
c¸c quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n trong chØ ®aä SXKD, ®¶m b¶o nhÞp ®é sx víi hiÖu qu¶
cao. H¬n n÷a, h¹ch to¸n kÕ to¸n nãi chung vµ h¹ch to¸n NLVL nãi riªng trong
DN nÕu thùc hiÖn chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ vµ khoa häc sÏ gióp cho c«ng t¸c h¹ch to¸n,
tÝnh giÊ thµnh s¶n phÈm ®îc chÝnh x¸c ngay tõ ®Çu, ngîc l¹i sÏ ¶nh hëng ®Õn gi¸
trÞ cña s¶n phÈm s¶n xuÊt ra .
H¹ch to¸n NLVL,CCDC thÓ hiÖn vai trß vµ t¸c dông to lín cña m×nh th«ng
qua c¸c chøc n¨ng vµ nhiÖm vô v¬ b¶n sau:
Tæ chøc ghi chÐp, ph¶n ¸nh chÝnh x¸c, kÞp th¬× sè lîng, chÊt lîng vµ trÞ
gi¸ thùc tÕ cña tõng lo¹i, tõng thø vËt liÖu, CCDC nhËp xuÊt kho; vËt liÖu CCDC
tiªu hao sö dông cho s¶n xuÊt.
VËn dông ®óng ®¾n c¸c ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n NLVL, CCDC, híng dÉn
kiÓm tra viÖc chÊp hµnh c¸c nguyªn t¾c, thñ tôc nhËp xuÊt. Thùc hiÖn ®Çy ®ñ,
®óng chÕ ®é, ®óng ph¬ng ph¸p quy ®Þnh gióp cho viÖc l·nh ®¹o cong t¸c kÕ to¸n
trong ph¹m vi ngµnh vµ toµn bé nÒn kinh tÕ .
KiÓm tra thùc hiÖn kÕ ho¹ch thu mua, t×nh h×nh dù tr÷ vµ tiªu hao NLVL,
CCDC ph¸t hiÖn vµ xö lý kÞp thêi NLVL, CCDC thõa vµ thiÕu, ø ®äng, kÐm
phÈm chÊt, ng¨n ngõa viÖc sö dông NLVL, CCDC phi ph¸p, l·ng phÝ .
Tham gia kiÓm kª, ®¸nh gi¸ l¹i NLVL, CCDC theo chÕ ®é quy ®Þnh cña
Nhµ níc lËp b¸o c¸o kÕ to¸n vÒ vËt liÖu, CCDC phôc vô c«ng t¸c l·nh ®¹o vµ
qu¶n lý, ®iÒu hµnh, ph©n tÝch kinh tÕ.
1.3 Ph©n lo¹i vµ ®¸nh gi¸ nguyªn liÖu vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô:
Trong c¸c DNSX, NLVL, CCDC gåm nhiÒu lo¹i, nhiÒu thø cã tÝnh n¨ng lý
ho¸ kh¸c nhau, cã c«ng dông vµ môc ®Ých kh¸c nhau, yªu cÇu ngêi qu¶n lý ph¶i
biÕt tõng lo¹i, tõng thø NLVL, CCDC. V× vËy, ®Ó qu¶n lý vµ h¹ch to¸n NLVL,
CCDC ®îc thuËn tiÖn cÇn ph¶i ph©n lo¹i NLVL, CCDC.
Ph©n lo¹i NLVL,CCDC lµ s¾p xÕp NLVL, CCDC thµnh tõng lo¹i, tõng nhãm
theo mét tiªu thøc nhÊt ®Þnh.
1.3.1 Ph©n lo¹i NLVL
Tuú theo lo¹i h×nh s¶n xuÊt cña tõng ngµnh, néi dung kinh tÕ, vai trß vµ c«ng
dông cña NLVL trong kÕ ho¹ch SXKD mµ NLVL cã sù ph©n chia kh¸c nhau,
song nh×n chung trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, NLVL ®îc chia thµnh c¸c lo¹i
nh sau:
a) C¨n cø vµo néi dung kinh tÕ vµ yªu cÇu kÕ to¸n qu¶n trÞ trong doanh
nghiÖp s¶n xuÊt , NLVL ®îc chia thµnh :
Nguyªn liÖu vËt liÖu cÝnh (bao gåm c¶ b¸n thµnh phÈm mua ngoµi) : lµ
nh÷ng th NLVL khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt sÏ lµ thµnh phÇn chñ yÕu cÈu
thµnh thùc thÓ vËt chÊt c¶u s¶n phÈm nh s¾t, thÐp trong c¸c doanh nghiÖp chÕ t¹o
m¸y c¬ khÝ ,x©y dùng c¬ b¶n; b«ng trong c¸c DN kÐo sîi, sîi trong DN dÖt, vai
rtrong c¸c DN may; h¹t gièng ,ph©n bãn ,c©y con, con gièng, thøc ¨n trong c¸c
doanh nghiÖp trång trät vµ ch¨n nu«i.
B¸n thµnh phÈm mua ngoµi lµ nh÷ng chi tiÕt, bé phËn s¶n phÈm ®¬n vÞ kh¸c
s¶n xuÊt ra, DN mua vÒ ®Ó l¾p r¸p hoÆc gia c«ng t¹o ra s¶n phÈm. VÝ dô DN s¶n
xuÊt xe ®¹p mua s¨m, lèp, xÝch…l¾p r¸p thµnh xe ®¹p.
VËt liÖu phô: lµ nh÷ng thø vËt liÖu khi tham gia vµo s¶n xuÊt kh«ng cÊu
thµnh nªn thùc thÓ chÝnh cña s¶n phÈm mµ cã t¸c dông phô nh lµm t¨ng chÊt lîng s¶n phÈm, t¨ng gi¸ trÞ sö dông cu¶ s¶n phÈm. VÝ dô: thuèc nhuém, tÈy trong
DN dÖt, s¬n vÐcni trong DN s¶n xuÊt xe ®¹p, DNs¶n xuÊt ®å gç; Thuèc trõ s©u
7
5
B¸o c¸o thùc tËp
,thuèc thó y ,chÊt kÝch thÝch sù t¨ng trëng trong DN trång trät vµ ch¨n nu«i hoÆc
®Ó ®¶m b¶o cho ®iÒu kiÖn lao ®éng (giÎ lau, dÇu mì, thuèc chèng Èm , rØ)
Nhiªn liÖu: lµ nh÷ng thø vËt liÖu cã t¸c dông cung cÊp nhiÖt n¨ng trong
qóa tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. VÒ thùc chÊt, nhiªn liÖu tham gia vµo s¶n xuÊt
còng chØ ®îc coi lµ vËt liÖu phô nhng do tÝnh chÊt lý, ho¸ vµ t¸c dông cña nã nªn
cÇn qu¶n lý vµ ho¹ch to¸n riªng. Nhiªn liÖu cã thÓ tån t¹i ë thÓ r¾n nh than, cñi
;thÓ láng nh x¨ng dÇu;thÓ khÝ nh h¬i ®èt.
Phô tïng thay thÕ: Lµ nh÷ng chi tiÕt, phô tïng m¸y mãc mµ DN mua vÒ
phôc vô cho viÖc thay thÕ c¸c bé phËn cña ph¬ng tiÖn vËn t¶i, m¸y mãc thiÕt bÞ
nh vßng bi, vßng ®Öm, x¨m lèp .
ThiÕt bÞ XDCB vµ vËt kÕt cÊu: c¶ hai lo¹i thiÕt bÞ nµy ®Òu lµ c¬ së chñ yÕu
h×nh thµnh nªn s¶n phÈm x©y l¾p nhng chóng kh¸c v¬Ý vËt liÖu x©y dùng nªn ®îc
xÕp vµo lo¹i riªng.
ThiÕt bÞ XDCB :lµ thiÕt bÞ ®îc sö dông cho c«ng viÖc XDCB (bao gåm c¶
thiÕt bÞ cÇn l¾p vµ kh«ng cÇn l¾p ) nh thiÕt bÞ vÖ sinh, thiÕt bÞ th«ng giã,
thiÕt bÞ truyÒn h¬i Êm, hÖ thèng thu l«i…
VËt kÕt cÊu: lµ nh÷ng bé phËn cña s¶n phÈm XDCB mµ doanh nghiÖp x©y
dùng tù s¶n xuÊt hoÆc mua cña DN kh¸c ®Ó l¾p vµo c«ng tr×nh x©y dùng
nh vËt kÕt cÊu bª t«ng ®óc s½n, vËt kÕt cÊu b»ng kim lo¹i ®óc s½n.
VËt liÖu kh¸c: Bao gåm c¸c lo¹i vËt liÖu nh vËt liÖu ®Æc trng, c¸c lo¹i vËt
liÖu lo¹i ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm, vËt liÖu thu nhÆt ®îc, phÕ
liÖu thu håi trong qu¸ tr×nh thanh lý TSC§
Tuú thuéc vµo yªu cÇu qu¶n lý vµ h¹ch to¸n chi tiÕt cô thÓ cña tõng DN mµ
trong tõng lo¹i vËt liÖu nªu trªn l¹i ®îc chia thµnh tõng nhãm, tõng thø, tõng quy
c¸ch.
b) C¨n cø vµo môc ®Ých c«ng dông cña vËt liÖu còng nh néi dung quy ®Þnh
ph¶n ¸nh chi phÝ vËt liÖu trªn c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n th× vËt liÖu cña DN ® îc chia
thµnh :
Nguyªn liÖu ,vËt liÖu trùc tiÕp dïng cho s¶n xuÊt ,chÕ t¹o s¶n phÈm .
VËt liÖu dïng cho c¸c nhu cÇu kh¸c nh: phôc vô qu¶n lý ë c¸c ph©n xëng,
tæ, ®éi s¶n xuÊt, bé phËn b¸n hµng, qu¶n lý DN.
C¨n cø vµo nguån nhËp, NLVL chia thµnh NLVL nhËp kho do mua
ngoµi, tù gia c«ng chÕ biÕn, nhËn gãp vèn liªn doanh, vËt liÖu thu nhÆt.
1.3.2 Ph©n lo¹i c«ng cô dông cô
Còng nh NLVL, CCDC trong c¸c DNSX kh¸c nhau còng cã sù ph©n chia
kh¸c nhau song nh×n chung CCDC ®îc chia thµnh c¸c lo¹i sau:
Dông cô g¸ l¾p chuyªn dïng cho sx.
Dông cô ®å nghÒ .
Dông cô qu¶n lý
Dông cô quÇn ¸o b¶o hé lao ®éng
Khu«n mÉu ®óc c¸c lo¹i
L¸n tr¹i tam thêi
C¸c lo¹i bao b× dïng ®Ó ®ùng hµng ho¸, vËt liÖu
Trong c«ng t¸c qu¶n lý CCDC ®îc chia lµm 3 lo¹i :
C«ng cô dông cô lao ®éng
Bao b× lu©n chuyÓn
7
6
B¸o c¸o thùc tËp
§å dïng cho thuª
Ngoµi ra, cã thÓ ph©n chia thµnh CCDC ®ang dïng vµ CCDC trong kho.
T¬ng tù nh ®èi víi NLVL, trong tõng lo¹i CCDC cÇn ®îc ph©n lo¹i chi tiÕt
h¬n thµnh tõng nhãm, trong tõng nhãm l¹i chia thµnh tõng thø tuú theo yªu cÇu
tr×nh ®é qu¶n lý cña DN.
ViÖc ph©n ®Þnh trªn ®©y chØ mang tÝnh t¬ng ®èi .Trªn thùc tÕ viÖc s¾p xÕp
NLVL ,CCDC nh trªn lµ c¨n cø vµo c«ng dông chñ yÕu cña NLVL, CCDC ë tõng
®¬n vÞ cô thÓ v× cã thÓ ë ®¬n vÞ nµy lµ vËt liÖu chÝnh cßn ë ®¬n vÞ kh¸c l¹i lµ
nguyªn liÖu phô. §iÒu nµy kh«ng cã ý nghÜa trong toµn bé nÒn kinh tÕ qu«c
d©n . Tuy nhiªn sö dông c¸ch ph©n lo¹i nµy l¹i cã ý nghÜa to lín ®èi víi DN,
gióp DN cã thÓ theo dâi mét c¸ch chÝnh x¸c thuËn tiÖn tõng lo¹i, tõng thø
NLVL, CCDC . NhËn biÕt ®îc vai trß, vÞ trÝ cña NLVL, CCDC trong qu¸ tr×nh sx
®Ó tõ ®ã cã c¬ së cho c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, lao vô vµ kÕ to¸n më c¸c
TK cÊp I, cÊp II cho phï hîp.
1.3.3 §¸nh gi¸ nguyªn liÖu vËt liÖu, c«ng cô dông cô
§Ó phôc vô c«ng t¸c qu¶n lý,h¹ch to¸n kÕ to¸n NLVL, CCDC ph¶i thùc hiÖn
viÖc ®¸nh gi¸ NLVL, CCDC.
§¸nh gi¸ NLVL, CCDC lµ dïng tiÒn ®Ó biÓu thÞ gi¸ trÞ cña NLVL, CCDC
theo nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh. KÕ to¸n nhËp, xuÊt, tån kho NLVL, CCDC ph¶i ph¶n
¸nh theo gi¸ trÞ thùc tÕ. Tuy nhiªn trong kh«ng Ýt DN ®Ó ®¬n gi¶n vµ lµm bít
khèi lîng ghi chÐp, tÝnh to¸n hµng ngµy cã thÓ sö dông gi¸ h¹ch to¸n ®Ó h¹ch
to¸n t×nh h×nh nhËp, xuÊt NLVL vµ CCDC. Song dï ®¸nh gi¸ theo gi¸ h¹ch to¸n,
kÕ to¸n vÉn ph¶i ®¶m b¶o viÖc ph¶n ¸nh t×nh h×nh nhËp, xuÊt NLVL, CCDC trªn
c¸c sæ kÕ to¸n tæng hîp, b¸o c¸o kÕ to¸n theo gi¸ thùc tÕ.
1.3.3.1 §¸nh gi¸ nguyªn liÖu vËt liÖu, c«ng cô dông cô theo gi¸ thùc tÕ:
VÒ nguyªn t¾c NLVL, CCDC ph¶i ghi sæ theo gi¸ thùc tÕ vµ nhËp b»ng gi¸
nµo th× xuÊt ra theo gi¸ ®ã .
Gi¸ thùc tÕ cña NLVL, CCDC lµ toµn bé chi phÝ thùc tÕ mµ DN ph¶i bá ra ®Ó
cod ®îc lo¹i NLVL, CCDC ®ã. Gi¸ thùc tÕ bao gåm gi¸ b¶n th©n cña NLVL,
CCDC, chi phÝ thu mua, chi phÝ gia c«ng, chi phÝ chÕ biÕn.
a) Gi¸ thùc tÕ cña NLVL, CCDC nhËp kho:
Tuú theo tng nguån nhËp mµ gi¸ thùc tÕ cña NLVL, CCDC bao gåm c¸c
kho¶n chi phÝ kh¸c nhau.
Gi¸ thùc tÕ cña NLVL, CCDC mua bao gåm :
Mua ngoµi = Gi¸ mua
ChiÕt khÊu C¸c kho¶n thuÕ Chi phÝ trùc
- thu¬ng m¹i giam
+ kh«ng ®îc + tiÕp kh¸c liªn
kho¸n l¹i
quan ®Õn thu
rgi¸ hµng b¸n
mua
Chi phÝ mua bao gåm: chi phÝ vËn chuyÓn bèc dì, s¾p xÕp, b¶o qu¶n, ph©n
lo¹i ®ãng gãi, chi phÝ b¶o hÓm (nÕu cã) tõ n¬i mua vÒ ®Õn DN, tiÒn thuª kho,
thuª b·i chç ®Ó NLVL, CCDC, tiÒn c«ng t¸c phÝ cña c¸n bé thu mua, chi phÝ cña
bé phËn thu mua ®éc lËp, hao hôt tù nhiªn trong ®Þnh møc cña qu¸ tr×nh thu
mua.
Chó ý:
Trêng hîp NLVL, CCDC mua vÒ dïng vµo s¶n xuÊt kinh doanh s¶n phÈm
dÞch vô thuéc ®èi tîng chÞu thuÕ GTGT, DN nép thuÕ theo ph¬ng ph¸p khÊu
trõ thuÕ th× gi¸ mua ghi trªn ho¸ ®¬n l¸ gÝa mua cha cã thuÕ GTGT.
7
7
B¸o c¸o thùc tËp
Trêng hîp NLVL, CCDC mua vÒ dïng vµo s¶n xuÊt kinh doanh s¶n phÈm,
dÞch vô thuéc ®èi tîng chÞu thuÕ GTGT, DN nép thuÕ theo ph¬ng ph¸p trùc
tiÕp hoÆc thuéc ®èi tîng kh«ng ph¶i nép thuÕ GTGT th× gi¸ mua ghi trªn hãa
®¬n lµ tæng gi¸ thµnh to¸n bao gåm c¶ thuÕ GTGT.
Gi¸ thùc tÕ cña NLCL, CCDC thuª ngoµi gia c«ng, chÕ biÕn = gi¸ trÞ
NLVL, CCDC xuÊt kho + chi phÝ chÕ biÕn+chi phÝ kh¸c cã liªn quan.
Gi¸ thùc tÕ cña NLVL, CCDC tù chÐ biÕn=gi¸ trÞ NLVL, CCDC xuÊt kho
+ chi phÝ chÕ biÕn
Gi¸ thùc tÕ cña NLVL, CCDC nhËn vèn gãp liªn doanh, vèn cæ phÇn hoÆc
thu håi vèn gãp lµ gi¸ thùc tÕ ®îc c¸c bªn tham gia gãp vèn thèng nhÊt ®¸nh
gi¸ .
Gi¸ thùc tÕ c¶u vËt liÖu thu nhÆt ®îc ,phÕ liÖu thu håi lµ gi¸ trÞ thùc tÕ íc
tÝnh cã thÓ sö dông ®îc hoÆc gi¸ cã thÓ b¸n ®îc trªn thÞ trêng.
Gi¸ thùc tÕ cña NLVL, CCDC ®îc tÆng, thëng, biÓu :gi¸ thùc tÕ tÝnh theo
gi¸ thÞ trêng t¬ng ®¬ng.
b) Gi¸ thùc tÕ cña NLVL, CCDC xuÊt kho
Do gi¸ trÞ thùc tÕ cña tõng lÇn nhËp NLVL, CCDC kh«ng gièng nhau nªn
khi tÝnh gi¸ thùc tÕ cña NLVL, CCDC xuÊt kho kÕ to¸n ph¶i sö dông mét
trong c¸c ph¬ng ph¸p sau:
Ph¬ng ph¸p ®¬n gi¸ b×nh qu©n (Average cost)
Theo ph¬ng ph¸p nµy gi¸ thùc tÕ NLVL, CCDC xuÊt dïng trong kú tÝnh
theo ®¬n gi¸ b×nh qu©n (b×nh qu©n c¶ kú dù tr÷, b×nh qu©n cuèi kú tríc hoÆc
b×nh qu©n sau mçi lÇn nhËp)
Gi¸ thùc tÕ NLVL, CCDC =Sè lîng NLVL, CCDC x §¬n gi¸
XuÊt dïng
xuÊt dïng
b×nh qu©n
Ph¬ng ph¸p ®¬n gi¸ b×nh qu©n c¶ kú dù tr÷ (cuèi kú) tuy ®¬n gi¶n, dÔ lµm nhng ®é chÝnh x¸c kh«ng cao, h¬n n÷a c«ng viÖc tÝnh to¸n dån vµo cuèi th¸ng g©y
¶nh hëng tíi c«ng t¸c kÐ to¸n nãi chung.
TrÞ gi¸ thùc tÕ NLVL, + TrÞ gi¸ thùc tÕ NLVL, CCDC
§¬n gi¸ b×nh
nhËp kho trong kú
qu©n c¶ kú dù tr÷ = CCDC tån kho ®Çu kú
Sè lîng NLVL, CCDC + Sè lîng NLVL,CCDC nhËp
(cuèi kú)
kho trong kú
tån kho ®Çu kú
Ph¬ng ph¸p ®¬n gi¸ b×nh qu©n sau mçi lÇn nhËp tøc lµ sau mçi lÇn nhËp ta l¹i
tÝnh ®¬n gi¸ b×nh qu©n, ph¬ng ph¸p nµy kh¾c phôc ®îc nhîc ®iÓm cña ph¬ng
ph¸p trªn, võa chÝnh x¸c võa cËp nhËp nhng nhîc ®iÓm lµ tèn nhiÒu c«ng søc
tÝnh to¸n nhiÒu.
§¬n gi¸ b×nh
TrÞ gi¸ thùc tÕ tån kho sau mçi lÇn nhËp
qu©n sau mçi lÇn =
nhËp
Sè lîng tån kho sau mçi lÇn nhËp
Ph¬ng ph¸p ®¬n gi¸ b×nh qu©n cuèi kú tríc mÆc dï tÝnh to¸n ®¬n gi¶n vµ kÞp thêi
t×nh h×nh biÕn ®éng NLVL, CCDC xuÊt dïng trong kú tuy nhiªn kh«ng chÝnh
x¸c v× kh«ng tÝnh ®Õn sù biÕn ®éng cña NLVL, CCDC trong kú.
TrÞ gi¸ thùc tÕ NLVL,CCDC tån kho ®Çu
§¬n gi¸ b×nh
kú(cuèi kú tríc)
qu©n
cuèi
kú
7
8
tríc
Sè lîng NLVL,CCDC tån kho ®Çu kú (cuèi kú
tríc)
B¸o c¸o thùc tËp
=
Tuú theo ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho mµ ¸p dông ph¬ng ph¸p ®¬n gi¸
b×nh qu©n phï hîp. NÕu DN h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª
®Þnh kú tÝnh theo ®¬n gi¸ b×nh qu©n cuèi kú nµy hoÆc ®¬n gi¸ b×nh qu©n cuèi kú
tríc. NÕu DN h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn cã
thÓ tÝnh theo ®¬n gi¸ b×nh qu©n cuèi kú, ®¬n gi¸ b×nh qu©n t¹i thêi ®iÓm xuÊt,
®¬n gi¸ b×nh qu©n cuèi kú tríc.
Ph¬ng ph¸p nhËp tríc xuÊt tríc (FIFO)
Ph¬ng ph¸p nµy dùa trªn gi¶ thiÕt NLVL, CCDC nhËp tríc ®îc xuÊt hÕt xong
míi xuÊt ®Õn lÇn nhËp sau. Gi¸ thùc tÕ cña NLVL, CCDC xuÊt dïng ®îc tÝnh hÕt
theo gi¸ nhËp kho lÇn tríc, xong míi tÝnh theo gi¸ nhËp lÇn sau.
Ph¬ng ph¸p nµy ®¶m b¶o viÖc tÝnh gi¸ trÞ thùc tÕ cña NLVL,CCDC xuÊt dïng kÞp
thêi, chÝnh x¸c, c«ng viÖc kÕ to¸n kh«ng bÞ dån nhiÒu vµo cuèi th¸ng nhng ®ßi
hái ph¶i tæ chøc kÕ to¸n chi tiÕt, chÆt chÏ, theo dâi ®Çy ®ñ sè lîng ®¬n gi¸ cña
tõng lÇn nhËp.
Ph¬ng ph¸p nhËp sau xuÊt tríc (LIFO)
Ph¬ng ph¸p nµy dùa trªn gi¶ thiÕt NLVL, CCDC nhËp kho sau cïng ®îc xuÊt
tríc tiªn. Gi¸ thùc tÕ NLVL, CCDC xuÊt kho ®ù¬c tÝnh hÕt theo gi¸ nhËp kho
lÇn sau cïng, sau míi tÝnh theo gi¸ nhËp lÇn tríc ®ã.
Ph¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ ®Ých danh(Specific identification)
Ph¬ng ph¸p nµy thêng ®îc ¸p dông ®èi víi c¸c lo¹i NLVL, CCDC cã gi¸ trÞ
cao,c¸c lo¹i vËt t ®Æc trng. NLVL, CCDC xuÊt kho thuéc l« hµng nµo th× lÊy
®óng ®¬n gi¸ nhËp cña l« hµng ®ã ®Ó tÝnh gi¸ thùc cña NLVL, CCDC xuÊt kho.
Gi¸ thùc tÕ NLVL, CCDC cßn trong kho ®îc c¨n cø vµo sè lîng tõng l« NLVL,
CCDC hiÖn cßn nh©n víi ®¬n gi¸ nhËp kho cña chÝnh tõng l« NLVL, CCDC ®ã.
Sö dông ph¬ng ph¸p nµy sÏ t¹o thuËn lîi cho kÕ to¸n trong viÖc tÝnh gi¸
NLVL, CCDC ®îc chÝnh x¸c, ph¶n ¸nh ®îc mèi quan hÖ c©n ®èi gi÷a hiÖn vËt vµ
gi¸ trÞ. Tuy nhiªn, cã cã nhîc ®iÓm lµ ph¶i theo dâi chi tiÕt gi¸ NLVL, CCDC
nhËp kho theo tõng lÇn nhËp vµ gi¸ NLVL, CCDC xu©t kh«ng s¸t víi gi¸ thùc tÕ
cña thÞ trêng.
1.3.3.2 §¸nh gi¸ nguyªn liÖu vËt liÖu ,c«ng cô dông cô theo gi¸ h¹ch to¸n:
§¸nh gi¸ NLVL, CCDC theo k× h¹ch to¸n thêng ®îc ¸p dông ®èi víi c¸c DN
cã quy m« lín, khèi lîng chñng lo¹i vËt t nhiÒu, t×nh h×nh nhËp, xuÊt diÔn ra thêng xuyªn. Nã sÏ ®¶m b¶o cho viÖc theo dâi kÞp thêi NLVL, CCDC nhËp , xuÊt
dïng trong kú cña DN. Cßn nÕu ¸p dông ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ NLVL, CCDC
theo gi¸ thùc tÕ ®èi víi DN trªn th× viÖc x¸c ®Þnh gi¸ thùc tÕ cña NLVL, CCDC
hµng ngµy lµ rÊt khã, tèn nhiÒu chi phÝ c«ng søc.
Gi¸ h¹ch to¸n lµ gi¸ t¹m tÝnh hay gi¸ kÕ ho¹ch ®îc quy ®Þnh thèng nhÊt trong
ph¹m vi DN vµ ®îc sö dông trong thêi gian dµi. Gi¸ h¹ch to¸n ®îc ph¶n ¸nh
trªn c¸c phiÕu nhËp, phiÕu xuÊt vµ trong kÕ to¸n chi tiÕt NLVL, CCDC. Cuèi
th¸ng kÕ to¸n cÇn ph¶i tÝnh, ®iÒu chØnh gi¸ h¹ch to¸n ra gi¸ thùc tÕ.
§Ó tÝnh ®îc gi¸ thùc tÕ cña NLVL, CCDC xuÊt dïng, tríc hÕt ph¶i tÝnh sè
chªnh lÖch gi÷a gi¸ thùc tÕ vµ gi¸ h¹ch to¸n cña NLVL, CCDC (ký hiÖu lµ H)
theo tõng lo¹i, thø :
GÝa thùc tÕ NLVL,CCDC tån kho Gi¸ thùc tÕ NLVL,CCDC nhËp kho
®Çu kú
trong kú.
7
Gi¸ h¹ch to¸n NLVL,CCDC tån
kho ®Çu kú
Gi¸ h¹ch to¸n NLVL,CCDC nhËp
kho trong kú
9
B¸o c¸o thùc tËp
+
H=
+
Sau ®ã tÝnh gi¸ thùc tÕ cña NLVL, CCDC xuÊt dïng theo c«ng thøc sau :
Gi¸ thùc tÕ
VL,CCDC xuÊt
trong kho kú
=
Gi¸ h¹ch to¸n
NLVL,CCDC
xuÊt kho trong
kú
*
H
Mçi ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thùc tÕ xuÊt kho NLVL, CCDC nªu trªn ®Òu cã
nh÷ng u, nhîc ®iÓm vµ nh÷ng ®iÒu kiÖn ¸p dông phï hîp nhÊt ®Þnh. Do vËy c¨n
cø vµo ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, kh¶ n¨ng vµ tr×nh ®é nghiÖp vô
cña c¸n bé kÕ to¸n ®Ó lùa chän vµ ®¨ng ký mét trong c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸
cho phï hîp.
1.4 C¸c chøng tõ kÕ to¸n liªn quan ®Õn thñ tôc nhËp-xuÊt kho nguyªn liÖu
vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô
1.4.1 Chøng tõ sö dông:
Theo chÕ ®é chøng tõ kÕ to¸n ,ban hµnh theo Q§ sè 1441/TC/Q§/CK§T
ngµy 1-11-1995 cña Bé trëng bé Tµi ChÝnh th× c¸c chøng tõ kÕ to¸n vÒ vËt liÖu,
CCDC bao gåm:
PhiÕu nhËp kho(mÉu 01-VT)
PhiÕu xuÊt kho(mÉu 02-VT)
PhiÕu xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi bé (mÉu 03-VT)
Biªn b¶n kiÓm kª vËt t ,s¶n phÈm hµng ho¸ (mÉu 08-VT)
Ho¸ ®¬n kiÓm kª phiÕu xuÊt kho(mÉu 02-BH)
Ngoµi c¸c chøng tõ b¾t buéc sö dông thèng nhÊt theo quy ®Þnh cña Nhµ Níc, tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm t×nh h×nh cô thÓ cña tõng DN, cã thÓ thªm c¸c chøng
tõ kÕ to¸n híng dÉn nh :
PhiÕu xuÊt vËt t theo h¹n møc (mÉu 04-VT)
Biªn b¶n kiÓm nghiÖm vËt t(mÉu 05-VT)
PhiÕu b¸o vËt t cßn l¹i cuèi kú(mÉu 07-VT)
§èi víi c¸c chøng tõ kÕ to¸n thèng nhÊt b¾t buéc ph¶i lËp kÞp thêi, ®Çy ®ñ
theo ®óng quy ®Þnh vÒ mÉu biÓu, néi dung, ph¬ng ph¸p lËp. DN ph¶i chÞu tr¸ch
nhiÖm vÒ tÝnh hîp lý, hîp ph¸p cña chøng tõ vÒ c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸p sinh.
Mäi chøng tõ kÕ to¸n trëng quy ®Þnh phôc vô cho viÖc ph¶n ¸nh ghi chÐp vµ
tæng hîp sè liÖu kÞp thêi cña c¸c bé phËn c¸ nh©n cã liªn quan.
1.4.2 Sæ kÕ to¸n chi tiÕt NLVL,CCDC
Tuú thuéc vµo ph¬ng ph¸p kÕ to¸n chi tiÕt ¸p dông mµ sö dông c¸c sæ (thÎ) kÕ
to¸n chi tiÕt sau:
Sæ (thÎ) kho.
Sæ (thª) kÕ to¸n chi tiÕt NLVL,CCDC.
7
10
B¸o c¸o thùc tËp
Sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn
Sæ sè d
Sæ (thÎ) kho(mÉu 06-VT) ®îc sö dông ®Ó theo dâi sè lîng nhËp, xuÊt, tån kho
cña tõng thø NLVL, CCDC theo tõng kho. ThÎ kho do phßng kÕ to¸n vµ ghi c¸c
chØ tiªu :Tªn vµ nh·n hiÖu, quy c¸ch, ®¬n vÞ tÝnh, m· sè vËt liÖu. Sau ®ã giao cho
thñ kho ®Ó h¹ch to¸n nghiÖp vô ë kho, kh«ng ph©n biÖt chi tiÕt NLVL, CCDC
theo ph¬ng ph¸p nµo.
C¸c sæ (thÎ) kÐ to¸n chi tiÕt vËt liÖu, sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn, sæ sè d vËt liÖu
®îc sö dông ®Ó h¹ch to¸n t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån kho NLVL, CCDC vÒ mÆt gi¸
trÞ hoÆc sè lîng vµ gi¸ trÞ tuú thuéc vµo ph¬ng ph¸p kÕ to¸n chi tiÕt ¸p dông
trong DN.
Ngoµi c¸c sæ kÕ to¸n chi tiÕt nªu trªn cßn cã thÓ më thªm c¸c b¶ng kª nhËp,
b¶ng kª xuÊt, b¶ng kª luü kª tæng h îp nhËp-xuÊt –tån NLVL, CCDC phôc vô
cho viÖc ghi sæ kÕ to¸n chi tiÕt ®îc ®¬n gi¶n, nhanh chãng, kÞp thêi.
1.5 Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n chi tiÕt nguyªn liÖu vËt liÖu ,c«ng cô dông cô:
H¹ch to¸n chi tiÕt lµ sù chi tiÕt ho¸ c¸c th«ng tin tæng qu¸t ®îc h×nh thµnh bëi
h¹ch to¸n tæng hîp nh»m thu thËp th«ng tin réng r·i h¬n viÖc qu¶n lý vµ sù kiÓm
tra c¸c ho¹t ®éng kinh doanh. Sù chi tiÕt ho¸ theo híng biÓu thÞ c¸c yÕu tè thµnh
c¸c chØ tiªu tæng qu¸t ë c¸c gãc ®é qu¶n lý kh¸c nhau.
Môc tiªu chÝnh cña h¹ch to¸n chi tiÕt lµ tho¶ m·n th«ng tin cho nhu cÇu qu¶n
lý. Trong qu¶n lý NLVL, CCDC, viÖc h¹ch to¸n ®· ®¸p øng ®îc yªu cÇu cña
c«ng viÖc qu¶n lý ®ã lµ qu¶n lý ,theo dâi chÆt chÏ t×nh h×nh nhËp- xuÊt-tån kho
cña tng lo¹i NLVL, CCDC c¶ vÒ mÆt hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ.
H¹ch to¸n chi tiÕt NLVL, CCDC ®îc thùc hiÖn chñ yÕu ë kho vµ phßng kÕ
to¸n cña DN trªn c¬ së hÖ thèng chøng tõ kÕ to¸n vÒ nhËp, xu©t kho NLVL,
CCDC. V× vËy gi÷a kho vµ phßng kÕ to¸n cã sù liªn hÖ phèi hîp chÆt chÏ víi
nhau trong viÖc ghi chÐp vµo thÎ kho cña thñ kho vµ viÖc ghi chÐp vµo sæ kÕ to¸n
cña kÕ to¸n.
HiÖn nay, trong c¸c DNSX, tuú theo ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh, yªu cÇu vµ tr×nh ®é cña ®éi ngò c¸n bé kÕ to¸n mµ h¹ch to¸n chi tiÕt
NLVL, CCDC cã thÓ ®îc thùc hiÖn theo mét trong ba ph¬ng ph¸p sau:
1.5.1 Ph¬ng ph¸p thÎ song song
Nguyªn t¾c h¹ch to¸n :
ë kho : ghi chÐp vÒ mÆt sè lîng(hiÖn vËt)
ë phßng kÕ to¸n :ghi chÐp c¶ sè lîng vµ gi¸ trÞ thø tù NLVL,CCDC
Tr×nh tù ghi chÐp :
ë kho : Hµng ngµy thñ kho c¨n cø vµo chøng tõ nhËp xuÊt ghi sè lîng
vËt liÖu, CCDC thùc nhËp, thùc xuÊt vµo thÎ kho.ThÎ kho ®îc thñ kho s¾p xÕp
trong hßm thÎ kho theo lo¹i, nhãm vËt liÖu, CCDC ®Ó tiÖn cho viÖc kiÓm tra
vµ ®èi chiÕu. Thñ kho ph¶i thêng xuyªn ®èi chiÕu sè tån ghi trªn sæ (thÎ) kho
víi sè tån vËt liÖu, CCDC thùc tÕ. Hµng ngµy (®Þnh kú ) sau khi ghi thÎ kho
xong, thñ kho ph¶i chuyÓn nh÷ng chøng tõ nhËp, xuÊt cho phßng kÕ to¸n kÌm
theo giÊy giao nhËn chøng tõ do thñ kho lËp .
ë phßng kÕ to¸n: Më sæ hoÆc thÎ ghi tiÕt vËt liÖu, CCDC cho tõng thø
vËt liÖu, CCDC (danh ®iÓm VL, CCDC) cho ®óng víi thÎ kho cña tõng kho ®Ó
theo dâi vÒ mÆt sè lîng vµ gi¸ trÞ. Hµng ngµy, hoÆc ®Þnh kú khi nhËn chøng tõ
nhËp, xuÊt kÕ to¸n ph¶i kiÓm tra chøng tõ ghi ®¬n gi¸, tÝnh thµnh tiÒn (hoµn
chØnh chøng tõ) ph©n lo¹i chøng tõ sau ®ã ghi vµo thÎ hoÆc sè chi tiÕt, cuèi
th¸ng kÕ to¸n vµ thñ kho ®èi chiÕu sè liÖu trªn thÎ kho, sæ chi tiÕt vËt liÖu ,
7
11
B¸o c¸o thùc tËp
CCDC. MÆt kh¸c kÕ to¸n cßn ph¶i tæng hîp sè liÖu ®èi chiÕu víi sè liÖu kÕ
to¸n tæng hîp vËt liÖu, CCDC.
S¬ ®å h¹ch to¸n chi tiÕt vËt liÖu, CCDC theo ph¬ng
ph¸p thÎ song song
ThÎ kho
Chøng tõ gèc
PhiÕu nhËp
PhiÕu xuÊt
Sæ thÎ chi
tiÕt VL
Ghi chó
Ghi hµng ngµy
Ghi cuèi th¸ng
§èi chiÕu kiÓm tra
B¶ng
tæng
hîp
S¬ ®å 01
¦u nhîc ®iÓm :
¦u ®iÓm :ViÖc ghi sæ ,thÎ ®¬n gi¶n ,râ rµng ,dÔ kiÓm tra ,®èi chiÕu sè liÖu
vµ ph¸t hiÖn sai sãt trong viÖc ghi chÐp vµ qu¶n lý.
Nhîc ®iÓm: Ghi chÐp cßn trung lÆp gi÷a kho vµ phßng kÕ to¸n, khèi lîng
ghi chÐp qu¸ lín, nÕu chñng lo¹i vËt t nhiÒu viÖc nhËp xuÊt thêng xuyªn, c«ng
viÖc kiÓm tra kh«ng thêng xuyªn mµ chñ yÕu lµ vµo cuèi th¸ng do ®ã h¹n chÕ
chøc n¨ng kiÓm tra cña kÕ to¸n trong qu¶n lý.
Ph¹m vi ¸p dông: ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông thÝch hîp trong c¸c DN cã Ýt
chñng lo¹i vËt liÖu, CCDC vµ khèi lîng c¸c nghiÖp vô (chøng tõ nhËp-xuÊt) Ýt,
kh«ng thêng xuyªn vµ tr×nh ®é nghiÖp vô chuyªn m«n cña nh©n viªn kÕ to¸n cßn
h¹n chÕ.
1.5.2 Ph¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn
trÞ .
Nguyªn t¾c :
ë kho: ghi chÐp vÒ mÆt sè lîng.
ë phßng kÕ to¸n: Ghi chÐp vµo sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn c¶ sè lîng vµ gi¸
Tr×nh tù ghi chÐp :
ë kho: më thÎ kho (sæ chi tiÕt )®Ó theo dâi sè lîng tõng danh ®iÓm vËtl
liÖu, CCDC (gièng ph¬ng ph¸p thÎ song song)
ë phßng kÕ to¸n : më sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn ®Ó ghi chÐp, ph¶n ¸nh
tæng sè vËt liÖu, CCDC lu©n chuyÓn trong th¸ng (tæng sè nhËp,tæng sè xuÊt
trong th¸ng) vµ tån kho cuèi th¸ng cña tõng thø vËt liÖu ,CCDC theo chØ tiªu sè
lîng vµ gi¸ trÞ . Sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn më dïng cho c¶ n¨m vµ mçi th¸ng
chØ ghi mét lÇn vµo cuèi th¸ng trªn c¬ së c¸c chøng tõ nhËp, xuÊt cña tõng thø
vËt liÖu, CCDC. Mçi thø vËt liÖu, CCDC ë tõng kho theo tõng ngêi chÞu tr¸ch
nhiÖm vËt chÊt ®îc ghi vµo mét dßng trong sæ, cuèi th¸ng ®èi chiÕu sè lîng vËt
liÖu, CCDC trªn sæ ®èi chiªu lu©n chuyÓn víi thÎ kho vµ sè tiÒn cña tõng lo¹i
víi sæ kÕ to¸n tæng hîp.
7
S¬ ®å ph¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn.
12
B¸o c¸o thùc tËp
PhiÕu nhËp
B¶ng kª nhËp
ThÎ kho
S¬ ®å chiÕu lu©n
chuyÓn
PhiÕu xuÊt
B¶ng kª xuÊt
Ghi chó:
Ghi hµng ngµy
Ghi cuèi th¸ng
§èi chiÕu kiÓm tra
S¬ ®å 02
¦u nhîc ®iÓm :
¦u ®iÓm :Gi¶m ®îc khèi lîng ghi sæ kÕ to¸n do ghi mét lÇn vµo cuèi
th¸ng
Nhîc ®iÓm :
C«ng viÖc ghi sæ kÕ to¸n vÉn cßn trïng lÆp vÒ chØ tiªu sè lîng .
C«ng viÖc kÕ to¸n dån v¸o cuèi th¸ng viÖc ®èi chiÕu kiÓm tra.
Sè liÖu trong th¸ng gi÷a kho vµ phãng kÕ to¸n kh«n g tiÕn hµnh
trong th¸ng do kÕ to¸n kh«ng ghi sæ .
Ph¹m vi ¸p dông: Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông cho c¸c DN cã khèi lîng nhËp, xuÊt
kh«ng nhiÒu, Ýt nh©n viªn kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu do vËy kh«ng cã ®iÒu kiÖn ghi
chÐp kÕ tãan t×nh h×nh nhËp, xuÊt hµng ngµy .
1.5.2 Ph¬ng ph¸p møc d (sæ sè d)
Nguyªn t¾c :
ë kho : chØ theo dâi vÒ mÆt sè lîng
ë phßng kÕ to¸n :chØ theo dâi vÒ mÆt gi¸ trÞ
Tr×nh tù ghi chÐp:
ë kho:Hµng ngµy hoÆc ®Þnh kú (3-5 ngµy) sau khi ghi thÎ kho xong-thñ
kho tËp hîp chøng tõ nhËp, xuÊt ph¸t sinh trong kú vµ ph©n lo¹i theo nhãm
theo nhãm quy ®Þnh, c¨n cø vµo kÕt qu¶ ph©n lo¹i chøng tõ, thñ kho lËp phiÕu
giao nhËn chøng tõ nhËp-chøng tõ xuÊt ghi sè l¬ng, sè hiÖu chøng tõng nhãm
vËt liÖu, CCDC xong ®Ýnh kÌm theo phiÕu nhËp, phiÕu xuÊt giao cho phßng
kÕ to¸n.
Cuèi th¸ng c¨n cø vµo thÎ kho, thñ kho ghi sè lîng vËt liÖu, CCDC tån cuèi
th¸ng cña tõng thø vËt liÖu, CCDC(danh ®iÓm vËt liÖu) vµo sæ sè d sau ®ã
chuyÓn sæ cho phßng kÕ to¸n. Sæ sè d do kÕ to¸n më cho tõng kho vµ dïng cho
c¶ n¨m, giao cho thñ kho tríc ngµy cuèi th¸ng.
ë phßng kÕ to¸n: Khi nhËn chøng tõ nhËp, xuÊt vËt liÖu, CCDC ë kho, kÕ
to¸n kiÓm tra viÖc ph©n lo¹i chøng tõ vµ ghi gi¸ h¹ch to¸n, tÝnh tiÒn cho tõng
chóng tõ, tæng céng sè tiÒn cña c¸c chøn g tõ, tæng céng sè tiÒn cña c¸c
chøng tõ cña c¸c chøng tõ nhËp, xuÊt theo tõng nhãm vËt liÖu, CCDC, ghi vµo
cét sè tiÒn trªn phiÕu giao nhËn chøng tõ , c¨n cø vµo sæ tiÒn ghi trªn phiÕu
7
13
B¸o c¸o thùc tËp
giao nhËn chøng tõ ghi vµo b¶ng luü kÕ nhËp, luü kÕ xuÊt, sau ®ã c¨n cø vµo
b¶ng luü kÕ nhËp, luü kÕ xuÊt ®Ó lËp b¶ng tæng hîp nhËp xuÊt-tån, b¶ng nµy
®îc më cho tõng kho. Khi nhËn sæ sè d kÕ to¸n kiÓm tra vµ ghi chØ tiªu gi¸ trÞ
vµo sæ sè d, sau ®ã ®èi chiÕu sè liÖu gi÷a b¶ng tæng hîp nhËp-xuÊt-tån, b¶ng
nµy ®îc më cho tõng kho. Khi nhËn sæ sè d kÕ to¸n kiÓm tra vµ ghi chØ tiªu
gi¸ trÞ vµo sæ sè d, sau ®ã ®èi chiÕu sè liÖu gi÷a b¶ng tæng hîp nhËp-xuÊt-tån
víi sè sè d.
PhiÕu nhËp
S¬ ®å ph¬ng ph¸p sæ sè d
GiÊy giao nhËn
chøng tõ nhËp
ThÎ kho
PhiÕu xuÊt
Sæ sè d
GiÊy giao nhËn
chøng tõ xuÊt
B¶ng luü kÕ
nhËp
B¶ng tæng hîp
N-X-T
B¶ng luü kÕ
xuÊt
Ghi chó:
Ghi hµng th¸ng
Ghi cuèi th¸ng
§èi chiÕu
S¬ ®å 03
¦u, nhîc ®iÓm:
¦u ®iÓm:
Gi¶m nhÑ khèi lîng ghi chÐp hµng ngµy .
C«ng viÖc kÕ to¸n tiÕn hµnh ®Òu trong th¸ng .
Thùc hiÖn kiÓm tra ,gi¸m s¸t thêng xuyªn cña kÕ to¸n víi viÖc
nhËp, xuÊt vËt liÖu CCDC hµng ngµy .
Nhîc ®iÓm: NÕu cã sai sãt th× khã ph¸t hiÖn, khã kiÓm tra vµ ®ßi hái yªu
cÇu qu¶n lý cña thñ kho vµ kÕ to¸n ph¶i kh¸ nÕu kh«ng sÏ dÉn ®Õn sai sãt.
7
14
B¸o c¸o thùc tËp
Ph¹m vi ¸p dông: ¸p dông phï hîp víi c¸c DN cã khèi lîng nghiÖp vô
xuÊt nhËp diÔn ra thêng xuyªn,nhiÒu chñng lo¹i vËt liÖu vµ ®· x©y dùng ®îc
hÖ thèng danh ®iÓm vËt liÖu dïng gi¸ h¹ch to¸n hµng ngµy t×nh hinh nhËp,
xuÊt, tån .Yªu cÇu vÒ tr×nh ®é qu¶n lý kÕ to¸n cña DN t¬ng ®èi cao.
1.6 KÕ to¸n tæng hîp nguyªn liÖu, c«ng cô dông cô.
H¹ch to¸n kÕ to¸n tæng hîp NLVL, CCDC lµ c«ng viÖc ghi chÐp sù biÕn ®éng
vÒ mÆt gi¸ trÞ cña NLVL, CCDC trªn c¸c sæ kÕ to¸n tæng hîp. Trong hÖ thèng kÕ
to¸n hiÖn hµnh NLVL, CCDC lµ tµi s¶n lu ®éng, thuéc nhãm hµng tån kho cña
DN, viÖc më réng tµi kho¶n tæng hîp ghi chÐp sæ kÕ to¸n vµ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ
NLVL, CCDC tån kho, gi¸ trÞ NLVL, CCDC xuÊt dïng tuú thuéc vµo DN kÕ
to¸n NLVL, CCDC tån kho theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn hay ph¬ng
ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú.
KÕ to¸n NLVL,CCDC tån kho theo ph¬ng ph¸p thêng xuyªn: lµ ph¬ng
ph¸p ghi chÐp, ph¶n ¸nh thêng xuyªn liªn tôc t×nh h×nh nhËp-xuÊt-tån kho c¸c
lo¹i NLVL, CCDC trªn c¸c tµi kho¶n vµ c¸c sæ kÕ to¸n tæng hîp khi cã c¸c
chøng tõ nhËp, xuÊt. Nh vËy, viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ NLVL, CCDC xuÊt dïng ®îc
c¨n cø trùc tiÕp vµ c¸c tµi kho¶n vµ c¸c sæ kÕ to¸n.
Ph¬ng ph¸p nµy tuy kh¸ phøc t¹p, mÊt nhiÒu thêi gian vµ ghi chÐp nhiÒu sæ
s¸ch nhng l¹i ph¶n ¸nh chÝnh x¸c gi¸ trÞ NLVL, CCDC sau mçi lÇn xuÊt, h¬n n÷a
gi¸ trÞ vËt liÖu tån kho trªn c¸c tµi kho¶n, sæ kÕ to¸n ®îc x¸c ®Þnh ë bÊt kú thêi
®iÓm nµo trong kú kÕ to¸n.
Tån cuèi =Tån ®Çu +NhËp-XuÊt
KÕ to¸n NLVL, CCDC tån kho theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú: Lµ ph¬ng ph¸p kh«ng theo dâi thêng xuyªn, liªn tôc t×nh h×nh nhËp, xuÊt kho NLVL,
CCDC mµ chØ theo dâi, ph¶n ¸nh gi¸ trÞ tån kho ®Çu kú vµ cuèi kú. ViÖc x¸c
®Þnh gi¸ trÞ vËt liÖu xuÊt dïng trªn TK kÕ to¸n tæng hîp. Kh«ng c¨n cø vµo
chøng tõ xuÊt kho mµ l¹i c¨n cø vµo gi¸ trÞ thùc tÕ NLVL, CCDC tån kho ®Çu
kú, nhËp trong kú vµ kÕt qu¶ kiÓm kª cuèi cïng ®Ó tÝnh.[XuÊt =tån ®Çu +NhËp
–tån cuèi(sau khi kiÓm kª)]
ChÝnh v× vËy, trªn TK tæng hîp kh«ng thÓ hiÖn râ gi¸ trÞ NLVL, CCDC xuÊt
dïng cho tõng ®èi tîng vµ c¸c nhu cÇu kh¸c…g©y khã kh¨n cho viÖc ph©n bè
NLVL, CCDC vµo kho¶n môc chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh.
1.6.1 KÕ to¸n tæng hîp nguyªn liÖu ,vËt liÖu ,c«ng cô dông cô theo ph¬ng
ph¸p kª khai th¬ng xuyªn.
1.6.1.1Tµi kho¶n sö dông:
§Ó h¹ch to¸n NLVL, CCDC kÕ to¸n sö dông c¸c tµi kho¶n sau:
Tµi kho¶n 152- Nguyªn liÖu ,vËt liÖu”:Tµi kho¶n nµy dïng theo dâi gi¸ trÞ
hiÖn cã, t×nh h×nh t¨ng ,gi¶m cña c¸c NLVL theo gi¸ thùc tÕ, cã thÓ më chi
tiÕt theo tõng lo¹i, nhãm, thø tuú theo yªu cÇu qu¶n lý vµ ph¬ng tiÖn tÝnh
to¸n.
KÕt cÊu nh sau:
Bªn nî-TrÞ gi¸ thùc tÕ vËt t, hµng ho¸ nhËp kho do tù chÕ biÕn, mua ngoµi,
thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn hoÆc tõ c¸c nguån kh¸c.
-TrÞ gi¸ thùc tÕ vËt t, hµng ho¸ ph¸t hiÖn thõa khi kiÓm kª.
Bªn cã-TrÞ gi¸ thùc tÕ vËt t, hµng ho¸ xuÊt kho cho s¶n xuÊt, b¸n, gãp liªn
doanh.
-TrÞ gi¸ thùc tÕ cña vËt t, hµngho¸ ph¸t hiÖn thiÕu khi kiÓm kª
-TrÞ gi¸ thùc tÕ vËt t, hµng ho¸ tr¶ l¹i ngêi b¸n, ®îc gi¶m gi¸ .
D nî-Ph¶n ¸nh trÞ gi¸ thùc tÕ cña vËt t, hµng ho¸ hiÖn cßn ë kho cuèi kú .
7
15
B¸o c¸o thùc tËp
TK152 cã thÓ ®îc më thµnh c¸c TK cÊp 2 ®Ó kÕ to¸n chi tiÕt theo tõng lo¹i
NLCVL,phï hîp víi yªu cÇu qu¶n lý cña DN,bao gåm:
TK1521-Nguyªn vËt liÖu chÝnh.
TK1522-VËt liÖu phô.
TK1523-Nhiªn liÖu
TK1524-Phô tïng thay thÕ
TK1525-ThiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n.
TK1528-VËt liÖu kh¸c.
* Tµi kho¶n 153-“C«ng cô, dông cô”: Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh sè
hiÖn cã vµ t×nh h×nh biÕn ®éng cña c¸c lo¹i CCDC hiÖn cã trong DN.
KÕt cÊu TK153 nh sau:
Bªn nî-TrÞ gi¸ thùc tÕ CCDC nhËp kho: mua ngoµi, nhËn gãp liªn doanh, tù chÕ
biÕn, thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn vµ c¸c nguån kh¸c.
TrÞ gi¸ thùc tÕ CCDC,®å dïng cho thuª nhËp l¹i kho.
TrÞ gi¸ thùc tÕ CCDC thõa ph¸t hiÖn khi kiÓm kª.
Bªn cã-TrÞ gi¸ thùc tÕ CCDC xuÊt kho sö dông cho SXKD, cho thuª hoÆc gãp
vèn liªn doanh.
ChiÕt khÊu mua CCDC ®îc hëng .
TrÞ gi¸ CCDC tr¶ l¹i cho ngêi b¸n hoÆc ®îc b¸n gi¶m gi¸.
TrÞ gi¸ CCDC thiÕu ph¸t hiÖn trong kiÓm kª
D nî-TrÞ gi¸ thùc tÕ cña CCDC tån kho.
TK153 cã ba tµi kho¶n cÊp 2:
TK1531-C«ng cô dông cô
TK1532-Bao b× lu©n chuyÓn
TK1533 -§å dïng cho thuª.
* Tµi kho¶n 151-“Hµng mua ®i ®êng”: Tµi kho¶n dïng ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ vËt t,
hµng ho¸ thuéc quyÒn së h÷u cña DN nhng ®ang ®i trªn ®êng ,bÕn c¶ng,
bÕn b·i, hoÆc ®· vÒ ®Õn DN nhng ®ang chê kiÓm nhËn nhËp kho.
KÕt cÊu TK151 nh sau:
Bªn nî-Gi¸ trÞ hµng ho¸, vËt t ®ang ®i trªn ®êng.
Bªn cã-Gi¸ trÞ hµng ho¸, vËt t ®ang ®i trªn ®êng ®· vÒ nhËp kho hoÆc ®· chuyÓn.
D nî-Gi¸ trÞ hµng ho¸ ,vËt t ®· mua nhng cßn ®ang ®i trªn ®êng (cha vÒ nhËp
kho ®¬n vÞ).
Ngoµi ra TK trªn kÕ to¸n cßn sö dông c¸c Tk liªn quan kh¸c nh TK111, TK112,
TK133, TK331, TK141, TK1383, TK128, TK3381, T411, TK621, TK627,
TK641, TK642.
1.6.1.2KÕ to¸n c¸c nghiÖp vô kinh tÕ chñ yÕu liªn quan ®Õn NLVL,CCDC.
1.6.1.2.1KÕ to¸n tæng hîp c¸c trêng hîp nhËp kho NLVL,CCDC.
a) Mua ngoµi :
* Hµng vµ ho¸ ®¬n cïng vÒ
TÝnh thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ
Nî TK152,153-Gi¸ ho¸ ®¬n cha thuÕ.
Nî TK1331-ThuÕ VAT ®Çu vµo .
Cã TK 111,112,141,331-Tæng gi¸ thanh to¸n.
TÝnh thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp
7
16
B¸o c¸o thùc tËp
Nî TK 152,153
Tæng gi¸ thanh to¸n
Cã TK111,112,141,331…
bao gåm c¶ thuÕ VAT
*
Hµng vÒ cha cã ho¸ ®¬n:
KÕ to¸n sÏ lu phiÕu nhËp kho vµo tËp hå s¬ hµng vÒ cha cã ho¸ ®¬n
Cuèi th¸ng ho¸ ®¬n vÒ ,kÕ to¸n ghi sæ nh trêng hîp 1
Nî TK152,153-Gi¸ ho¸ ®¬n cha thuÕ(ph¬ng ph¸p khÊu trõ)
Nî TK 1331-ThuÕ VAT ®Çu vµo (nÕu cã)
Cã TK111,112,141,331-Tæng gi¸ thanh to¸n.
Cuèi th¸ng ho¸ ®¬n cha vÒ kÕ to¸n sÏ ghi sæ theo gi¸ t¹m tÝnh
Nî TK152,153
Gi¸ t¹m tÝnh
Cã TK111,112,331
Th¸ng sau khi ho¸ ®¬n vÒ ,c¨n cø vµo ho¸ ®¬n, kÕ to¸n ghi sæ nh sau:
Gi¸ ho¸ ®¬n b»ng gi¸ t¹m tÝnh.
Gi¸ ho¸ ®¬n kh¸c gi¸ t¹m tÝnh.
C¸ch 1-Dïng bót to¸n ®á ®Ó xo¸ nghiÖp vô ®· ghi theo gi¸ t¹m tÝnh sau ®ã ghi
t¹i ®Þnh kho¶n theo gi¸ ho¸ ®¬n b»ng bót to¸n thêng .
Nî TK152,153
Ghi bót to¸n ®ã theo gi¸ t¹m tÝnh
Cã TK111,112…
Nî TK 152,153-Gi¸ hãa ®¬n cha thuÕ
Ghi theo gi¸ ho¸ ®¬n
Nî TK1331-ThuÕ VAT ®Çu vµo (nÕu cã)
Cã Tk 111,112…Tæng gi¸ thanh to¸n
C¸ch 2 -Trêng hîp sè liÖu ë ho¸ ®¬n lín h¬n sè liÖu t¹m tÝnh th× kÕ to¸n sÏ ®Þnh
kho¶n sè chªnh lÖch b»ng bót to¸n thêng .
Nî TK 152,153-PhÇn chªnh lÖch
Nî TK 1331-ThuÕ VAT(nÕu cã)
Cã TK111,112…Tæng sè.
Trêng hîp gi¸ ho¸ ®¬n nhá h¬n gi¸ t¹m tÝnh th× kÕ to¸n ®Þnh kho¶n sè chªnh
lÖch b»ng bót to¸n ®á
Nî TK 152,153-PhÇn chªnh lÖch(bót to¸n ®á)
Nî TK 1331-ThuÕ VAT(nÕu cã)
Cã TK111,112…Tæng sè.
C¸ch 3-Dïng bót to¸n ®¶o ngîc ®Ó xo¸ bót to¸n ®· ghi sæ theo gi¸ t¹m tÝnh sau
®ã ghi l¹i theo gi¸ ho¸ ®¬n b»ng bót to¸n thêng.
Nî TK 111,112…
Ghi bót to¸n ®¶o ngîc
Cã TK152,153
theo gi¸ t¹m tÝnh
Nî TK152,153-Gi¸ ho¸ ®¬n cha thuÕ (ph¬ng ph¸p khÊu trõ)
Nî TK 1331-ThuÕ VAT(nÕu cã)
Cã TK 111,112,331…Tæng gi¸ thanh to¸n.
* Ho¸ ®¬n vÒ nhng hµng cha vÒ (hµng mua ®ang ®i trªn ®êng)
XÕp ho¸ ®¬n mua hµng vµo tËp hå s¬ hµng mua ®ang ®i ®êng.
Cuèi th¸ng khi hµng vÒ ®Þnh kho¶n b×nh thêng nh trêng hîp 1
Nî TK152,153-Gi¸ ho¸ ®¬n cha thuÕ (ph¬ng ph¸p khÊu trõ)
Nî TK 1331-ThuÕ VAT(nÕu cã)
Cã TK111,112…Tæng gi¸ thanh to¸n.
Cuèi th¸ng hµng cha vÒ c¨n cø vµo ho¸ ®¬n ,kÕ to¸n ghi sæ :
Nî TK151-Hµng mua ®ang ®i ®êng
Nî Tk 1331-ThuÕ VAT(nÕu cã)
Ghi theo gi¸ hãa ®¬n
Cã TK111,112..Tæng gi¸ thanh to¸n
7
17
B¸o c¸o thùc tËp
* Hµng thõa,thiÕu so víi ho¸ ®¬n .
Hµgn thõa so víi ho¸ ®¬n .
NhËp kho toµn bé sè thõa
Nî TK152,153-TrÞ gi¸ toµn bé sè hµng
Nî TK1331-ThuÕ VAT(nÕu cã)theo ho¸ ®¬n
Cã TK 111.112,141…Sè tiÒn thanh to¸n theo hîp ®ång
Cã TK338-Sè thõa chê xö lý .
(3381-Kh«ng râ nguyªn nh©n
3388-râ nguyªn nh©n)
Xö lý sè hµng thõa
Tr¶ l¹i hµng thõa Nî TK 338
Ghi gi¸ t rÞ thõa
Cã TK152,153
Mua l¹i hµng thõa Nî TK 338-Gi¸ trÞ thõa
Nî TK 1331-ThuÕ VAT gi¸ trÞ thõa
Cã TK 111,112…Tæng gi¸ thanh to¸n
Hµng thõa cha râ nguyªn nh©n hoÆc kh«ng x¸c ®Þnh ®îc nguyªn nh©n th× ®a
vµo TK711-Thu nhËp kh¸c.
NîTK338
Ghi gi¸ trÞ thõa
Cã TK711
ChØ nhËp theo ®óng ho¸ ®¬n
Hµng thõa ®a vµo TK002-VËt t hµng ho¸ nhËn gi÷ hé gia c«ng hé
Nî TK002
Khi tr¶ l¹i th× ghi cã TK002-TrÞ gi¸ hµng thõa.
Sè hµng theo ho¸ ®¬n :Nî Tk152,153-Gi¸ mua cha thuÕ(ph¬ng ph¸p khÊu trõ)
Nî TK 1331:ThuÕ VAT(nÕu cã)
Cã TK 111,112-Tæng gi¸ thanh to¸n
* Hµng mua vÒ kÐm phÈm chÊt ,quy c¸ch kh«ng ®óng
Nî TK331,112,111,138…Tæng gi¸ trÞ nhËn l¹i
Cã TK 152,153-Gi¸ trÞ thùc tÕ cña NLVL,CCDC kÐm phÈm chÊt kh«ng ®óng
quy c¸ch.
Cã TK 1331-ThuÕ VAT ®Çu vµo(nÕu cã)
a) NhËp khÈu
NhËp NLVL,CCDC dïng v¸o s¶n xuÊt kinh doanh hµng ho¸ ,dÞch vô chÞu
thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ
Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ thùc tÕ NLVL ,CCDC nhËp khÈu
Nî TK152,153-Gi¸ thùc tÕ cña NLVL,CCDC(tØ gi¸ thùc tÕ)
Cã TK331,111,gi¸ mua ,chi phÝ (tØ gi¸ h¹ch to¸n)
Cã TK3333-ThuÕ xuÊt nhËp khÈu
Cã (nî)TK413 chªnh lÖch tØ gi¸
Ph¶n ¸nh thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng cña hµng nhËp khÈu
Nî TK 133-ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ
Cã TK33312-thuÕ GTGT hµng nhËp khÈu
NhËp NLVL, CCDC phôc vô cho s¶n xuÊt kinh doanh chÞu thuÕ GTGT
theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp hoÆc kh«ng chÞu thuÕ GTGT, hoÆc dïng cho ho¹t
®éng sù nghiÖp, dù ¸n, phóc lîi
Nî TK 152,153-gi¸ thùc tÕ cña NLVL,CCDC
Cã TK111,112…Gi¸ mua cha thuÕ
Cã TK 3333ThuÕ xuÊt nhËp khÈu
Cã TK 13312-ThuÕ GTGT hµng nhËp khÈu
b) NhËp kho NLVL,CCDC do tù chÕ hoÆc thªu ngoµi gia c«ng chÕ biÕn
Nî TK152,153-Gi¸ thùc tÐ nhËp kho
Cã Tk154-trÞ gi¸ vËt liÖu thuª ngoµi gia c«ng hay tù s¶n xu¸t nhËp kho
7
18
B¸o c¸o thùc tËp
c) NhËp kho do nh©n gãp liªn doanh, cæ phÇn
Nî TK152,153
Gi¸ do héi ®ång liªn doanh ®¸nh gi¸
Cã TK411
d) T¨ng NLVL, CCDC do thu håi vèn gãp liªn doanh, gãp cæ phÇn
Nî TK152,153
Cã TK128,222
e) T¨ng NLVL,CCDC do dïng kh«ng hÕt nhËp l¹i kho ,phÕ liÖu thu håi
Nî TK152,153
Cã TK621,627,641…
f) T¨ng NLVL,CCDC do ®¸nh gi¸ l¹i, gi¸ ®¸nh gi¸ lín h¬n gi¸ ghi sæ
Nî TK152,153 phÇn chªnh lÖch
Cã TK412 chªnh lÖch ®¸nh gi¸ l¹i tµi s¶n
g) Cac chi phÝ cã liªn quan ®Õn mua NLVL,CCDC
Nî TK152,153 chi phÝ liªn quan thu mua NLVL,CCDC
Nî TK1331 thuÕ VAT(nÕu cã)
Cã TK111,112…Tæng gi¸ thanh to¸n.
1.6.1.2.2-KÕ to¸n tæng hîp xuÊt kho NLVL,CCDC
1.6.1.2.2.1-KÕ to¸n tæng hîp xuÊt kho NLVL
a) XuÊt kho vËt liÖu dïng cho nhu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh: Tuú theo môc
®Ých sö dông cuèi th¸ng c¨n cø vµo c¸c chøng tõ (phiÕu xuÊt kho-b¶ng ph©n bè
vËt liÖu), kÕ to¸n ghi.
Nî TK621-Dïng trùc tiÕp cho sx,chÕ t¹o sp.
Nî tK 627-Dïng cho QLPX
Nî TK 641-Dïng cho b¸n hµng
Nî TK 642-Dïng cho QLDN
Nî TK 241-Dung cho XDCB
Cã TK 152-TrÞ gi¸ vËt liÖu xuÊt dïng.
b) XuÊt kho vËt liÖu gia c«ng chÕ biÕn
Nî TK154:TrÞ gi¸ thùc tÕ xuÊt kho
Cã TK152
c) XuÊt kho vËt liÖu gãp vèn liªn doanh víi ®¬n vÞ kh¸c: C¨n cø vµo vèn gãp do
Héi ®ång liªn doanh ®¸nh gi¸ vµ gi¸ thùc tÕ (gi¸ trÞ ghi sæ kÕ to¸n)x¸c ®Þnh sè
chªnh lÖch vµ ghi sæ theo ®Þnh kho¶n:
Nî TK128,222:TrÞ gi¸ vèn gãp
Cã (nî )TK412:Chªnh lÖch t¨ng,gi¶m
Cã TK152:Gi¸ thùc tÕ vËt liÖu.
d) §¸nh gi¸ gi¶m NLVLtheo quyÕt ®Þnh cña cÊp cã thÈm quyÒn
Nî TK412
Chªnh lÖch
Cã TK152
e) Hµng thiÕu so víi ho¸ ®¬n
Trong ®Þnh møc
Nî TK 641,642
Gi¸ trÞ NLVL,CCDC thiÕu
Cã TK152,153
trong ®Þnh møc
Ngoµi ®Þnh møc
Nî TK152,153-Gi¸ trÞ thùc tÕ
Nî TK1331-ThuÕ VAT(nÕu cã) theo ho¸ ®¬n
Nî TK138-Gi¸ trÞ thiÕu .
Cã TK111,112…Tæng gi¸ .
Xö lý phÇn thiÕu
Khi ngêi b¸n giao tiÕp sè hµng thiÕu
Nî TK152,153
TrÞ gi¸ sè hµng thiÕu
Cã TK138(1381,1388)
Quy tr¸ch nhiÖm
Nî TK1388,344
TrÞ gi¸ sè hµng thiÕu
7
19
B¸o c¸o thùc tËp
Cã TK1381
Kh«ng x¸c ®Þnh ®îc nguyªn nh©n
Nî TK811
TrÞ gi¸ sè hµng thiÕu
Cã TK1381
f) XuÊt NLVL ®i b¸n
* Ph¶n ¸nh trÞ gi¸ vèn cña NLVLxuÊt b¸n
Nî TK632
TrÞ gi¸ vèn
Cã TK152
* Ph¶n ¸nh doanh thu
Nî TK111,112,131
Cã TK711
Cã TK3331(nÕu cã)
g) XuÊt NLVL®Ó biÕu tÆng
* XuÊt NLVLbiÕu tÆng phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh hµng
ho¸, dÞch vô
* Ph¶n ¸nh trÞ gi¸ vèn cña NLVL xuÊt biÕu tÆng
Nî TK632
Cã TK152
* Ph¶n ¸nh doanh thu
Nî TK641,642…
Cã TK512-Doanh thu néi bé
6.1.2.2.2-KÕ to¸n tæng hîp xuÊt kho CCDC…
* H¹ch to¸n gi¶m CCDC
a) §èi víi nh÷ng CCDC cã gi¸ trÞ nhá, thêi gian sö dông ng¾n, thêng lµ 1 kú
th× toµn bé c¸c chi phÝ vÒ CCDC sÏ ®îc h¹ch to¸n mét lÇn vµo chi phÝ s¶n
xuÊt kinh doanh trong kú (lo¹i ph©n bè 100%)
Nî TK627,641,642…
Cã TK1531
b) §èi víi nh÷ng CCDC cã gi¸ trÞ t¬ng ®èi lín,sö dông cho nhiÒu kú kinh
doanh th× gi¸ trÞ cña CCDC ®îc ph©n bè dÇn vµo tõng kú theo c«ng thøc sau:
Gi¸ trÞ thùc tÕ CCDC xuÊt dïng
Møc ph©n bæ tõng kú =
Sè kú sö dông (sè lÇn ph©n bè)
Nî TK242
Cã TK1531
Gi¸ trÞ thùc tÕ cña CCDC xuÊt dïng
Nî TK641,642…
Sè ph©n bè tõng kú
Cã TK242
* H¹ch to¸n gi¶m bao b× lu©n chuyªn(BBLC)
a)XuÊt BBLC sö dông
Nî TK1242
Cã TK1532
b)§Çu kú x¸c ®Þnh gi¸ trÞ ph©n bæ ®Ó tÝnh vµo chi phÝ trong kú
Nî TK1562-Chi phÝ mau hµng
Gi¸ trÞ ph©n bæ tõng kú
Nî TK6413-Chi phÝ b¸n hµng
Cã TK 1242
c)Khi thu håi
Nî TK1532
Gi¸ trÞ cßn l¹i
Cã TK1242
d)Trêng hîp bao b× cã tÝnh tiÒn riªng khi xuÊt hµng ho¸ kÌm theo bao b×
th× gi¸ trÞ cña bao b× sÏ ®îc ph¶n ¸nh nh sau:
Nî TK1388:Ph¶i thu kh¸c
Cã TK1532
7
20
- Xem thêm -
.DOC 
88 
30 
53 
