NghiÖp vô: KÕ to¸n lu chuyÓn hµng hãa vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶
tiªu thô hµng hãa
Môc lôc
Lêi më ®Çu..........................................................................................................3
phÇn I: Lý luËn c¬ b¶n vÒ h¹ch to¸n lu chuyÓn hµng ho¸
vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô.................................................................5
I.Kh¸i qu¸t chung........................................................................................5
1. §Æc ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh th¬ng m¹i trong c¬ chÕ thÞ trêng.................5
2. ý nghÜa nhiÖm vô cña h¹ch to¸n lu chuyÓn hµng ho¸ trong c¸c doanh nghiÖp
kinh doanh th¬ng m¹i.........................................................................................7
3. Néi dung cña h¹ch to¸n lu chuyÓn hµng ho¸ vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô.....9
II. H¹ch to¸n qu¸ tr×nh mua hµng....................................................10
1. C¸c ph¬ng thøc mua hµng............................................................................10
2. TÝnh gi¸ hµng ho¸ mua vµo..........................................................................11
3. H¹ch to¸n chi tiÕt hµng ho¸.........................................................................12
4. H¹ch to¸n tæng hîp qu¸ tr×nh mua hµng......................................................16
5. H¹ch to¸n chi phÝ thu mua...........................................................................23
III. H¹ch to¸n qu¸ tr×nh b¸n hµng....................................................25
1. C¸c ph¬ng thøc b¸n hµng vµ ®iÒu kiÖn x¸c ®Þnh hµng ho¸ lµ tiªu thô..........25
2. TÝnh gi¸ hµng xuÊt b¸n.................................................................................28
3. H¹ch to¸n tæng hîp qu¸ tr×nh b¸n hµng.......................................................30
IV-H¹ch to¸n chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh
nghiÖp..............................................................................................................36
1. H¹ch to¸n chi phÝ b¸n hµng.........................................................................36
2. H¹ch to¸n chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp......................................................38
V.H¹ch to¸n dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho vµ nî ph¶i
thu khã ®ßi...................................................................................................41
1. Dù phßng vµ nguyªn t¾c trÝch lËp hoµn lËp dù phßng..................................41
2. Dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho..................................................................42
3. Dù phßng nî ph¶i thu khã ®ßi......................................................................43
VI.H¹ch to¸n x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô hµng ho¸.................46
1. TK sö dông...................................................................................................46
2. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n..................................................................................47
VII.Chøng tõ sæ kÕ to¸n trong h¹ch to¸n lu©n chuyÓn
hµng ho¸ vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh.................................48
1. Chøng tõ sö dông..........................................................................................48
2. Sæ kÕ to¸n sö dông........................................................................................49
1
PhÇn II. thùc tr¹ng h¹ch to¸n lu chuyÓn hµng ho¸ vµ kÕt
qu¶ tiªu thô hµng hãa ë c«ng ty xnk nam ®«...........................51
I. Kh¸t qu¸t vÒ c«ng ty.........................................................................................51
1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn...............................................................51
2.§Æc ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh....................................................................52
3. Tæ chøc bé m¸y qu¶n lý................................................................................53
4. Chøc n¨ng cña gi¸m ®èc vµ c¸c phßng chøc n¨ng.......................................54
5. §Æc ®iÓm tæ chøc ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh.......................................55
6.Tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n.................................................................................55
7.§Æc ®iÓm tæ chøc bé sæ kÕ to¸n.....................................................................56
8. Tæ chøc vËn dông chÕ ®é kÕ to¸n ë c«ng ty..................................................58
II. Thùc tr¹ng kÕ to¸n lu chuyÓn hµng hãa vµ kÕt qu¶ tiªu
thô ë c«ng ty XNK Nam §«....................................................................61
1. H¹ch to¸n qu¸ tr×nh lu chuyÓn hµng ho¸ ë c«ng ty...................................61
2. H¹ch to¸n chi phÝ kinh doanh....................................................................81
3. H¹ch to¸n nghiÖp vô x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô..........................................82
PhÇn III: Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn kÕ to¸n lu chuyÓn hµng hãa vµ kÕt qu¶ tiªu thô hµng ho¸ t¹i c«ng
ty XNK nam ®«................................................................................................86
I. NhËn xÐt..................................................................................................86
1. u ®iÓm.......................................................................................................86
2. Nh÷ng h¹n chÕ..........................................................................................87
II. C¸c gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n lu
chuyÓn hµng hãa vµ kÕt qu¶ tiªu thô t¹i c«ng ty XNK Nam
§«....................................................................................................................... 89
lêi kÕt................................................................................................................91
Tµi liÖu tham kh¶o.....................................................................................93
2
Lêi më ®Çu
Trong nh÷ng n¨m qua, c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ cña níc ta ®· cã nh÷ng
®æi míi s©u s¾c vµ toµn diÖn. C¬ chÕ míi ®· t¹o ra nh÷ng chuyÓn biÕn tÝch cùc
cho sù t¨ng trëng cña nÒn kinh tÕ. Môc tiªu ph¸t triÓn cña ®Êt níc ®· cã sù
®iÒu chØnh phï hîp víi yªu cÇu, kh¶ n¨ng cña tõng thêi kú, tõng giai ®o¹n.
NhiÒu chÝnh s¸ch kinh tÕ, nhiÒu chÕ ®é qu¶n lý kinh tÕ- tµi chÝnh ®· ®ang vµ
cßn tiÕp tôc ®æi míi, ngµy cµng ®îc hoµn thiÖn. H¹ch to¸n kÕ to¸n víi t c¸ch
lµ mét bé phËn cÊu thµnh quan träng cña hÖ thèng c«ng cô qu¶n lý kinh tÕ –
tµi chÝnh, ®· cã nh÷ng c¶i tiÕn vµ hoµn thiÖn tõng bíc theo møc ®é ph¸t triÓn
vµ yªu cÇu cña c¬ chÕ qu¶n lý. Trong thêi kú nµy ®Ó phï hîp víi c¬ chÕ thÞ trêng, h¹ch to¸n kÕ to¸n ph¶i hÕt søc chÆt chÏ vµ h¹n chÕ tèi ®a c¸c khe hë g©y
khã kh¨n cho qu¸ tr×nh qu¶n lý kinh tÕ – tµi chÝnh.
Sù ph¸t triÓn mét c¸ch tÊt yÕu vµ m¹nh mÏ cña c¸c doanh nghiÖp th¬ng
m¹i trong nÒn kinh tÕ hiÖn nay lµm n¶y sinh ra nhiÒu vÊn ®Ò khã kh¨n trong
qu¸ tr×nh qu¶n lý cµng chøng minh sù cÇn thiÕt cña c«ng cô h¹ch to¸n. §Æc
biÖt qu¸ tr×nh tiªu thô ®îc coi lµ kh©u mÊu chèt trong ho¹t ®éng kinh doanh
th¬ng m¹i, cho nªn h¹ch to¸n nghiÖp vô kinh doanh tiªu thô lµ mét kh©u hÕt
søc qu¹n träng cÇn ph¶i ®îc quan t©m tho¶ ®¸ng. NÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh
phÇn vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng. Sù c¹nh tranh khèc liÖt lµ ®Æc tÝnh cña thÞ
trêng nµy. C¸c doanh nghiÖp muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn ph¶i t×m mäi c¸ch ®a
®îc s¶n phÈm hµng ho¸ tíi tay ngêi tiªu dïng, ®îc hä chÊp nhËn. Tõ ®ã thu ®îc lîi nhuËn tõ viÖc s¶n xuÊt, tiªu thô. H¹ch to¸n tiªu thô hµng ho¸ sau mçi
thêi kú kinh doanh sÏ cho doanh nghiÖp cã ®îcc c¸i nh×n tæng qu¸t vÒ kÕt qu¶
ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh mét c¸ch cô thÓ qua c¸c chØ tiªu
doanh thu vµ kÕt qu¶ l·i lç. Tõ ®ã doanh nghiÖp cã biÖn ph¸p ®iÒu chØnh l¹i c¬
cÊu hµng ho¸, h×nh thøc kinh doanh, ph¬ng thøc qu¶n lý cho phï hîp vµ cã
hiÖu qu¶ h¬n, h¹n chÕ c¸c thiÖt h¹i cã thÓ íc ®o¸n ®îc. Tæ chøc h¹ch to¸n tiªu
thô vµ kÕt qu¶ tiªu thô sÏ cung cÊp nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt gióp cho c¸c nhµ
qu¶n lý ph©n tÝch, ®¸nh gi¸, lùa chän c¸c ph¬ng ¸n kinh doanh, ®Çu t vµo
doanh nghiÖp cã hiÖu qu¶ nhÊt. Qua qu¸ tr×nh häc tËp vµ t×m hiÓu thùc tÕ t¹i
c«ng ty XuÊt NhËp KhÈu Nam §« cïng víi nhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña
tæ chøc tiªu thô hµng ho¸ còng nh c«ng t¸c h¹ch to¸n tiªu thô, em ®· chän
chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp víi ®Ò tµi: “KÕ to¸n lu chuyÓn hµng hãa vµ
x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô hµng ho¸ ë c«ng ty XuÊt NhËp KhÈu Nam §«”
Môc tiªu cña chuyªn ®Ò nµy lµ lµm râ nh÷ng nguyªn t¾c h¹ch to¸n tiªu
thô hµng ho¸ trong doanh nghiÖp kinh doanh th¬ng m¹i, liªn hÖ víi t×nh h×nh
3
thùc tr¹ng cña c«ng ty ®Ó thÊy ®îc nh÷ng víng m¾c, tån t¹i vµ cã ®îc nh÷ng
gi¶i ph¸p nh»m gãp phÇn hoµn thiÖn c«ng t¸c tiªu thô ë c«ng ty.
Chuyªn ®Ò ®îc tr×nh bµy víi kÕt cÊu gåm 3 phÇn:
phÇn I: Lý lu©n c¬ b¶n vÒ h¹ch to¸n lu chuyÓn hµng ho¸ vµ x¸c ®Þnh kÕt
qu¶ tiªu thô
PhÇn II. thùc tr¹ng h¹ch to¸n lu chuyÓn hµng ho¸ vµ kÕt qu¶ tiªu thô
hµng hãa ë c«ng ty XNK Nam §«
PhÇn III: Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn kÕ to¸n lu chuyÓn
hµng hãa vµ kÕt qu¶ tiªu thô hµng ho¸ t¹i c«ng ty XNK Nam §«
phÇn I: Lý luËn c¬ b¶n vÒ h¹ch to¸n lu chuyÓn hµng
ho¸ vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô
I.Kh¸i qu¸t chung
1. §Æc ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh th¬ng m¹i trong c¬ chÕ thÞ trêng.
Tõ l©u th¬ng m¹i ®· ra ®êi ph¸t triÓn do cã sù ph©n c«ng lao ®éng x·
héi vµ chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt. Th¬ng m¹i kh©u trung gian nèi liÒn s¶n xuÊt
vµ tiªu dïng, thùc hiÖn nhiÖm vô quan träng lµ lu th«ng hµng ho¸. Bëi vËy,
trong x· héi nÕu cßn s¶n xuÊt, cßn tiªu dïng th× cßn lu th«ng hµng ho¸.
Theo nghÜa hÑp, ho¹t ®éng th¬ng m¹i lµ viÖc thùc hiÖn mét hoÆc nhiÒu
hµnh vi th¬ng m¹i cña th¬ng nh©n lµ ph¸t sinh quyÒn vµ nghÜa vô gi÷ c¸c th¬ng nh©n víi nhau hoÆc gi÷a th¬ng nh©n víi c¸c bªn cã liªn quan, bao gåm
viÖc mua b¸n hµng ho¸, cung øng dÞch vô th¬ng m¹i vµ c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn
th¬ng m¹i nh»m môc ®Ých lîi nhuËn hoÆc thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ x·
héi kh¸c.
Trªn gãc ®é vÜ m«, ho¹t ®éng kinh doanh th¬ng m¹i lµ hîp ®ång lu
th«ng hµng ho¸ trªn thÞ trêng bu«n b¸n cña tõng quèc gia riªng biÖt hoÆc gi÷a
4
c¸c quèc gia. Do ®ã, chøc n¨ng c¬ b¶n cña th¬ng m¹i lµ mua b¸n, trao ®æi
hµng ho¸, cung cÊp dÞch vô ®Ó phôc vô s¶n xuÊt vµ ®êi sèng nh©n d©n.
Ho¹t ®éng kinh doanh th¬ng m¹i cã mét sè ®Æc ®iÓm chñ yÕu sau ®©y:
- VÒ ho¹t ®éng: Ho¹t ®éng kinh tÕ c¬ b¶n cña kinh doanh th¬ng m¹i lµ
lu chuyÓn hµng ho¸. lu chuyÓn hµng ho¸ lµ sù tæng hîp c¸c ho¹t ®éng thuéc
c¸c qu¸ tr×nh mua, b¸n, trao ®æi vµ dù tr÷ hµng ho¸.
- VÒ hµng ho¸: Hµng ho¸ trong kinh doanh th¬ng m¹i gåm c¸c lo¹i vËt
t, s¶n phÈm cã h×nh th¸i vËt chÊt mµ doanh nghiÖp mua vÒ víi môc ®Ých ®Ó
b¸n.
- VÒ ph¬ng thøc lu chuyÓn hµng ho¸: Qu¸ tr×nh lu chuyÓn hµng ho¸
trong kinh doanh th¬ng m¹i cã thÓ theo mét trong hai ph¬ng thøc lµ lu chuyÓn
hµng ho¸ b¸n bu«n vµ lu chuyÓn hµng ho¸ b¸n lÎ. Trong ®ã lu chuyÓn b¸n
bu«n lµ lu chuyÓn hµng ho¸ víi sè lîng lín cho m¹ng líi b¸n lÎ cho ngêi s¶n
xuÊt hay cho xuÊt nhËp khÈu. Hµng ho¸ lu chuyÓn trong kh©u b¸n bu«n vÉn
n»m trong lÜnh vùc lu th«ng hµng ho¸, cha chuyÓn sang ngêi tiªu dïng. Cßn lu
chuyÓn hµng ho¸ b¸n lÎ lµ lu chuyÓn hµng ho¸ víi sè lîng nhá h¬n, trùc tiÕp
b¸n th¼ng tíi ngêi sö dông (c¬ quan, xÝ nghiÖp, d©n c..). §©y lµ giai ®o¹n cuèi
cïng cña qu¸ tr×nh vËn ®éng hµng ho¸ tõ n¬i s¶n xuÊt ®Õn n¬i tiªu dïng.
- VÒ tæ chøc kinh doanh: Tæ chøc kinh doanh th¬ng m¹i cã thÓ theo
nhiÒu m« h×nh kh¸c nhau nh tæ chøc C«ng ty b¸n bu«n, C«ng ty b¸n lÎ, C«ng
ty kinh doanh tæng hîp, C«ng ty m«i giíi.....
- VÒ sù vËn ®éng cña hµng ho¸: Sù vËn ®éng cña hµng ho¸ trong kinh
doanh th¬ng m¹i còng kh«ng gièng nhau, tuú thuéc vµo tõng nguån hµng vµ
ngµnh hµng (hµng ho¸ lu chuyÓn trong níc hµng xuÊt nhËp khÈu, hµng n«ng
l©m s¶n, thùc phÈm...). §èi vãi doanh nghiÖp th¬ng m¹i, chi phÝ thu mua vµ
thêi gian lu chuyÓn hµng ho¸ còng kh¸c nhau gi÷a c¸c lo¹i hµng. V× thÕ tæ
chøc vËn chuyÓn hµng ho¸ hîp lý sÏ lµm gi¶m bít c¸c kh©u trong vËn ®éng
hµng ho¸, tiÕt kiÖm thêi gian vµ gi¶m bít chi phÝ lu th«ng hµng ho¸.
Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn nay, nhu cÇu vÒ hµng ho¸ rÊt
phong phó ®a d¹ng vµ ngµy mét t¨ng c¶ sè lîng lÉn chÊt lîng. S¶n xuÊt ph¸t
triÓn m¹nh mÏ nªn th¬ng m¹i trong ®ã còng kh«ng ngõng ®îc më réng. Th¬ng m¹i ®· trë thµnh mét ngµnh kinh tÕ ®éc lËp trong c¬ cÊu kinh tÕ ®ãng gãp
kh«ng nhá vµo tæng s¶n phÈm x· héi. H¬n thÕ th¬ng m¹i cßn t¹o ®iÒu kiÖn
thóc ®Èy lu chuyÓn hµng ho¸ kÞp thêi, khuyÕn khÝch s¶n xuÊt, chÊn hng mèi
quan hÖ hµng ho¸- tiÒn tÖ, gãp phÇn më réng giao lu quèc tÕ. §iÒu nµy cho
5
phÐp ®Êt níc ta tËn dông ®îc lîi thÕ so s¸nh, tõng bíc ®a nÒn kinh tÕ héi nhËp
víi thÕ giíi vµ trong khu vc.
6
2. ý nghÜa nhiÖm vô cña h¹ch to¸n lu chuyÓn hµng ho¸ trong c¸c
doanh nghiÖp kinh doanh th¬ng m¹i.
a. Lu chuyÓn hµng ho¸
Nh ®· nãi ë trªn, ho¹t ®éng th¬ng m¹i lµ ho¹t ®éng trung gian ®a hµng
ho¸ tõ n¬i s¶n xuÊt ®Õn n¬i tiªu dïng. C¸c ®¬n vÞ kinh doanh th¬ng m¹i chÝnh
lµ mét kªnh ph©n phèi quan träng thùc hiÖn chøc n¨ng lu chuyÓn hµng ho¸.
Lu chuyÓn hµng ho¸ lµ qu¸ tr×nh ®a hµng ho¸ tõ lÜnh vùc s¶n xuÊt ®Õn
lÜnh vùc tiªu dïng th«ng qua c¸c ph¬ng thøc mua b¸n vµ ®îc thùc hiÖn bëi c¸c
®¬n vÞ kinh doanh th¬ng m¹i.
§èi víi c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i, ho¹t ®éng lu chuyÓn hµng ho¸ lµ
ho¹t ®éng chñ yÕu vµ thêng xuyªn bao gåm hai qu¸ tr×nh mua hµng vµ b¸n
hµng kh«ng qua kh©u chÕ biÕn lµm thay ®æi h×nh th¸i vËt chÊt cña hµng ho¸.
Qu¸ tr×nh mua hµng ë c¸c doanh nghiÖp lµ qu¸ tr×nh vËn ®éng cña vèn
kinh doanh tõ h×nh th¸i vèn b»ng tiÒn sang h×nh th¸i vèn hµng ho¸. Qu¸ tr×nh
nµy hoµn tÊt khi hµng mua ®· ®îc kiÓm nghiÖm nhËp kho hoÆc chuyÓn b¸n
th¼ng vµ tiÒn mua hµng ®· thanh to¸n hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n.
Qu¸ tr×nh b¸n hµng lµ qu¸ tr×nh vËn ®éng vèn kinh doanh tõ vèn hµng
ho¸ sang vèn tiÒn tÖ vµ h×nh thµnhh kÕt qu¶ tiªu thô. Qu¸ tr×nh b¸n hµng hoµn
tÊt khi hµng ho¸ ®· giao cho ngêi mua vµ ®· thu tiÒn hµng vµ ®îc chÊp nhËn
thanh to¸n.
b. ý nghÜa nhiÖm vô cña h¹ch to¸n lu chuyÓn hµng ho¸ trong c¸c doanh
nghiÖp kinh doanh th¬ng m¹i.
Theo c¬ chÕ kinh tÕ hiÖn nay c¸c doanh nghiÖp cã quyÒn tù chñ vÒ ho¹t
®éng kinh doanh cña m×nh t¨ng lîi nhuËn gi¶m chi phÝ lu«n lµ môc tiªu hµng
®Çu cña c¸c doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ nãi chung vµ cña c¸c doanh
nghiÖp nãi riªng. Thu nhËp cña c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i h×nh thµnh do cã
sù chªnh lÖch gi÷a gi¸ b¸n vµ gi¸ mua hµng ho¸.
Thu nhËp ®ã lµ bao nhiªu l¹i phô thuéc sè lîng hµng ho¸ tiªu thô, gi¸ c¶
hµng ho¸ vµ c¸c yÕu tè kh¸c nh thÞ trêng tiªu thô, thÞ hiÕu ngêi tiªu dïng. §©y
còng lµ nguån bï ®¾p tÊt c¶ c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh trong kú. V× vËy viÖc
kiÓm tra sè lîng hµng ho¸ b¸n ra vµ gi¸ c¶ cña chóng cã ý nghÜa quan träng
®èi víi viÖc x¸c ®inh kÕt qu¶ b¸n hµng trong doanh nghiÖp. Doanh nghiÖp t×m
®îc nguån hµng tèt gi¶m ®îc chi phÝ mua hµng còng nh chi phÝ qu¶n lý, ®¸nh
gi¸ hµng tån kho mét c¸ch khoa häc chÝnh lµ c¬ së cho viÖc n©ng cao doanh
thu vµ lîi nhuËn.
Qua ®ã cã thÓ thÊy r»ng viÖc mua, b¸n dù tr÷ hµng ho¸ lµ nh÷ng ho¹t
®éng phøc t¹p, ®ßi hái c«ng t¸c h¹ch to¸n lu chuyÓn hµng ho¸ ph¶i ®îc tæ
7
chøc mét c¸ch hîp lý. Bëi v× ®ã kh«ng chØ lµ ®iÒu kiÖn ®Ó qu¶n lý chÆt chÏ
hµng ho¸, ®¶m b¶o an toµn cho hµng ho¸ mµ cßn cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®èi víi
sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp.
H¹ch to¸n lu chuyÓn hµng ho¸ vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô trong ®¬n vÞ
th¬ng m¹i cÇn thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c nhiÖm vô ®Ó cung cÊp th«ng tin cho nhµ
qu¶n lý ra quyÕt ®Þnh h÷u hiÖu, ®ã lµ:
- Tæ chøc tèt c«ng t¸c lu chuyÓn chøng tõ vµ sæ kÕ to¸n nh»m t¹o ®iÒu
kiÖn thuËn lîi cho viÖc chØ ®¹o, qu¶n lý, ®iÒu hµnh ho¹t ®éng kinh doanh cã
hiÖu qña.
- Ph©n bæ hîp lý chi phÝ thu mua cho sè hµng ®· b¸n vµ hµng tån kho
cuèi kú.
- Ph¶n ¸nh kÞp thêi sè lîng hµng b¸n, ghi nhËn ®óng doanh thu b¸n
hµng vµ c¸c chØ tiªu kh¸c cã liªn quan tíi sè lîng hµng b¸n.
- KÕ to¸n qu¶n lý chÆt chÏ t×nh h×nh biÕn ®éng vµ dù tr÷ kho hµng ho¸.
- Lùa chän ph¬ng ph¸p vµ x¸c ®Þnh ®óng gi¸ vèn hµng xuÊt b¸n ®Ó ®¶m
b¶o ®é chÝnh x¸c cña chØ tiªu l·i gép.
- X¸c ®Þnh ®óng kÕt qu¶ tiªu thô hµng ho¸ vµ thùc hiÖn chÕ ®é b¸o c¸o
®Çy ®ñ.
- Theo dâi, thanh to¸n kÞp thêi c«ng nî víi nhµ cung cÊp vµ kh¸ch
hµng.
Tãm l¹i, víi t c¸ch lµ mét c«ng cô, mét bé phËn cña qu¶n lý h¹ch to¸n,
h¹ch to¸n lu chuyÓn hµng ho¸ trong ®¬n vÞ kinh doanh th¬ng m¹i cã vai trß
quan träng ®èi víi ho¹t ®éng qu¶n lý, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh,
sù vËn ®éng vµ chu chuyÓn hµng ho¸ còng nh hiÖu qña sö dông vèn lu ®éng
cña doanh nghiÖp, ®Ó tõ ®ã cã c¬ së t¨ng doanh thu, lîi nhuËn cïng nhiÒu chØ
tiªu tµi chÝnh kh¸c.
KÕ to¸n lu chuyÓn hµng ho¸ ph¶i ®îc x©y dùng theo nh÷ng chuÈn mùc
kÕ to¸n chung. §ã lµ nh÷ng quy ®Þnh, híng dÉn cña ph¸p luËt vµ chÕ ®é
(quyÕt ®Þnh 1141-TCQDKT ban hµnh ngµy1/11/1995) vµ gÇn ®©y nhÊt lµ
nh÷ng ®iÒu luËt míi nh LuËt ThuÕ GTGT, thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp... §ång
thêi kÕ to¸n doanh nghiÖp cÇn cã sù vËn dông linh ho¹t, s¸ng t¹o ®Ó ®¹t hiÖu
qu¶ nhÊt víi doanh nghiÖp cña m×nh (nh chän ph¬ng ph¸p tÝnh gÝa hµng nhËp,
xuÊt, ph¬ng ph¸p ph©n bæ chi phÝ, h×nh thøc tæ chøc sæ kÕ to¸n ..). Dï ®îc tæ
chøc ra sao th× c«ng t¸c kÕ to¸n, ®¶m b¶o thùc hiÖn nh÷ng chøc n¨ng quan
träng cña kÕ to¸n trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng.
3. Néi dung cña h¹ch to¸n lu chuyÓn hµng ho¸ vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶
tiªu thô.
8
Qu¸ tr×nh lu chuyÓn hµng ho¸ bao gåm c¸c kh©u mua vµ b¸n hµng
kh«ng qua kh©u chÕ biÕn, thùc chÊt lµ qu¸ tr×nh vËn ®éng vèn kinh doanh.
nghiÖp vô mua, b¸n ®ã l¹i liªn quan ®Õn viÖc thanh to¸n víi c¸c nhµ cung cÊp,
c¸c kh¸ch hµng, c¸c h×nh thøc thanh to¸n ®èi víi tõng nguån hµng, mÆt hµng.
H¬n n÷a, do hµng ho¸ cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i cã ®Æc ®iÓm lµ rÊt
®a d¹ng vµ ®îc b¶o qu¶n t¹i nhiÒu kho b·i, ®Þa bµn tiªu thô l¹i ph©n t¸n nªn
trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n lu chuyÓn hµng ho¸ cã thÓ h¹ch to¸n chi tiÕt theo
tõng cöa hµng, kho hµng hoÆc tõng mÆt hµng.
Néi dung cña h¹ch to¸n lu chuyÓn hµng ho¸ vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu
thô bao gåm:
- H¹ch to¸n chi tiÕt hµng ho¸: Lµ viÖc theo dâi chi tiÕt c¸c lo¹i hµng ho¸
mua vµo, xuÊt b¸n vµ tån kho doanh nghiÖp.
- H¹ch to¸n qu¸ tr×nh mua hµng:
- H¹ch to¸n qu¸ tr×nh b¸n hµng;
- H¹ch to¸n vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô: h¹ch to¸n gi¸ vèn hµng b¸n,
chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qña.
II. H¹ch to¸n qu¸ tr×nh mua hµng.
Thu mua hµng ho¸ lµ giai ®o¹n ®Çu tiªn trong qu¸ tr×nh lu chuyÓn hµng
ho¸ t¹i c¸c doanh nghiÖp kinh doanh th¬ng m¹i. Thùc chÊt cña qu¸ tr×nh nµy
lµ sù vËn ®éng vèn kinh doanh tõ h×nh th¸i vèn tiÒn tÖ sang h×nh th¸i vèn hµng
ho¸.
C¸c lo¹i hµng ho¸ thu mua ®îc ph©n chia theo ngµnh hµng lµ:
- Hµng vËt t, thiÕt bÞ.
- Hµng c«ng nghÖ phÈm, tiªu dïng.
- Hµng l¬ng thùc, thùc phÈm chÕ biÕn.
1. C¸c ph¬ng thøc mua hµng.
ViÖc thu mua hµng ho¸ trong doanh nghiÖp th¬ng m¹i ®îc tiÕn hµnh
theo nhiÒu ph¬ng thøc kh¸c nhau. Tuy nhiªn, tuú theo ®iÒu kiÖn cô thÓ, ®Æc
®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh vµ lo¹i h×nh kinh doanh mµ c¸c doanh nghiÖp lùa
chän nh÷ng ph¬ng thøc thÝch hîp nhÊt nh»m ®¹t hiÖu qu¶ tèi u. C¸c ph¬ng
thøc mua hµng thêng ®îc chän lµ:
- Ph¬ng thøc chuyÓn hµng: Theo ph¬ng thøc nµy, bªn mua vµ bªn b¸n
ph¶i ký kÕt hîp ®ång kinh tÕ, trong ®ã quy ®Þnh râ vÒ chñng lo¹i, quy c¸ch, sè
lîng, gi¸ c¶ cña hµng ho¸, ph¬ng thøc thanh to¸n, ®Þa ®iÓm giao nhËn (do bªn
mua quyÕt ®Þnh ). C¨n cø vµo hîp ®ång ®· ký, bªn b¸n vËn chuyÓn hµng cho
bªn mua tíi ®Þa ®iÓm ghi trong hîp ®ång.
9
- Ph¬ng thøc nhËn hµng trùc tiÕp t¹i kho bªn b¸n: Theo ph¬ng thøc nµy,
doanh nghiÖp mua hµng uû nhiÖm cho c¸n bé cña m×nh trùc tiÕp ®Õn nhËn
hµng t¹i kho bªn b¸n vµ ký x¸c nh©n trªn c¸c chøng tõ giao hµng. Ngêi nhËn
hµng ph¶i cã tr¸ch nhiÖm ¸p t¶i hµng ®a vÒ kho cña doanh nghiÖp kÌm theo
chøng tõ mua hµng. Khi hµng ho¸ vÒ, doanh nghiÖp lµm thñ tôc kiÓm nghiÖm,
nhËp kho hµng ho¸. Phßng kÕ to¸n tiÕn hµnh kiÓm tra chøng tõ vµ ghi sæ thanh
to¸n.
- Ph¬ng thøc mua hµng theo h×nh thøc kho¸n: Theo ph¬ng thøc nµy,
doanh nghiÖp ph¶i lËp hîp ®ång kho¸n víi c¸n bé thu mua, trong ®ã quy ®Þnh
râ sè lîng, chñng lo¹i, quy c¸ch, chÊt lîng, gi¸ c¶, ... ®Þa ®iÓm giao nhËn hµng
ho¸.
Sau ®ã doanh nghiÖp t¹m øng tiÒn cho c¸n bé thu mua chÞu tr¸ch nhiÖm
mua vµ ®a hµng vÒ n¬i quy ®Þnh. Doanh nghiÖp chØ nhËp kho sè hµng ®ã vµ
thanh to¸n tiÒn hµng khi nhËn thÊy ®iÒu kiÖn phï hîp víi nh÷ng g× ®· ghi
trong hîp ®ång kho¸n. Cuèi cïng doanh nghiÖp tiÕn hµnh thanh to¸n víi c¸n
bé thu mua.
Ngoµi nh÷ng ph¬ng thøc mua hµng nãi trªn, c¸c doanh nghiÖp cßn cã
thÓ ¸p dông ph¬ng thøc mua hµng kh¸c nh: ph¬ng thøc ®Æt hµng, ®æi hµng,
mua hµng n«ng s¶n....
2. TÝnh gi¸ hµng ho¸ mua vµo.
Trong kinh doanh th¬ng m¹i, sè lîng hµng ho¸ lu chuyÓn chñ yÕu lµ
mua ngoµi tõ n¬i s¶n xuÊt. §¬n vÞ còng cã thÓ nhËp khÈu (®èi víi b¸n bu«n ).
HoÆc cã thÓ thu mua tõ c¸c ®¬n vÞ b¸n bu«n (®èi víi b¸n lÎ hµng ho¸ ). Do ®ã
trÞ gÝa thùc tÕ hµng ho¸ mua vµo ®îc tÝnh theo tõng nguån nhËp.
KÓ tõ ngµy 1/1/1999 LuËt thuÕ GTGT ®îc chÝnh thøc ®îc thùc thi ë níc
ta. Theo ®ã, trÞ gi¸ thùc tÕ hµng ho¸ mua cßn tuú thuéc vµo ph¬ng ph¸p tÝnh
ThuÕ GTGT mµ doanh nghiÖp ¸p dông. §èi víi doanh nghiÖp tÝnh ThuÕ
GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ, trong gÝa mua ghi trªn ho¸ ®¬n kh«ng bao
gåm ThuÕ GTGT ®Çu vµo. Cßn ®èi víi doanh nghiÖp tÝnh thuÕ theo ph¬ng
ph¸p trùc tiÕp th× trong gi¸ mua ghi trªn ho¸ ®¬n bao gåm c¶ ThuÕ GTGT ®Çu
vµo.
Gi¸ thùc tÕ
hµng ho¸
thu mua
trong
Gi¸ thùcníc
tÕ
hµng ho¸
nhËp khÈu
Gi¸ mua
ghi trªn
=
ho¸ ®¬n
Gi¸ mua
hµng ho¸
= nhËp khÈu
(CIF)
+
+
Chi phÝ
Chi phÝ
s¬ chÕ
hoµn
thiÖn
ThuÕ
nhËp
hµng
10
+
+
thu mua
hµng ho¸
Chi phÝ
thu mua
nhËp
-
Gi¶m
gi¸ hµng
mua
Gi¶m gi¸
hµng
mua
Gi¸ thùc tÕ
hµng thuÕ
hoÆc tù gia
c«ng
=
Gi¸ mua
hµng ho¸
xuÊt gia
c«ng
+
Chi phÝ liªn
quan ®Õn
viÖc gia
c«ng
Trong trêng hîp doanh nghiÖp mua hµng cña ®¬n vÞ ¸p dông ph¬ng
ph¸p tÝnh ThuÕ GTGT lµ ph¬ng ph¸p trùc tiÕp, trªn ho¸ ®¬n b¸n hµng kh«ng
ghi râ tiÒn thuÕ mµ chØ ghi tæng gi¸ thanh to¸n (bao gåm c¶ ThuÕ GTGT) th×
doanh nghiÖp kh«ng ®îc khÊu trõ ThuÕ GTGT ®Çu vµo. Gi¸ thùc tÕ nhËp kho
sÏ ®îc tÝnh dùa trªn tæng gi¸ thanh to¸n. Nh vËy thùc chÊt lµ gi¸ hµng ho¸ mua
vµo cã bao gåm ThuÕ GTGT cña nhµ cung cÊp.
Riªng chi phÝ thu mua, do cã liªn quan ®Õn c¶ sè lîng hµng ho¸ tiªu thô
trong kú vµ tån kho cuèi kú nªn cÇn ®îc ph©n bæ cho c¶ hµng tiªu thô vµ cha
tiªu thô. VÊn ®Ò nµy sÏ ®Ò cËp ®Õn ë nh÷ng phÇn tiÕp theo.
3. H¹ch to¸n chi tiÕt hµng ho¸.
H¹ch to¸n chi tiÕt hµng ho¸ ph¶i theo dâi cô thÓ cho tõng mÆt hµng,
nhãm hµng, ë tõng kho hµng, quÇy hµng trªn c¶ hai chØ tiªu hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ.
Do ®ã tæ chøc c«ng t¸c h¹ch to¸n chi tiÕt hµng ho¸ cÇn ®îc kÕt hîp chÆt chÏ
gi÷a kho hµng, quÇy hµng vµ phßng kÕ to¸n cña doanh nghiÖp nh»m môc ®Ých
gi¶m bít trïng lÆp khi ghi chÐp sæ s¸ch kÕ to¸n, t¨ng cêng kiÓm tra gi¸m s¸t
cña kÕ to¸n ®èi víi h¹ch to¸n c¸c nghiÖp vô ë kho hµng, phôc vô c«ng viÖc ®èi
chiÕu thêng xuyªn sè liÖu ghi trªn sæ kÕ to¸n víi sè thùc tÕ kiÓm kª. §©y lµ
c«ng cô qu¶n lý hµng ho¸ cã hiÖu qu¶ cÇn thùc hiÖn ë mçi doanh nghiÖp.
Trong thùc tÕ, ®¬n vÞ cã thÓ lùa chän mét trong 3 ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi
tiÕt sau: Ph¬ng ph¸p thÎ song song, ph¬ng ph¸p sæ sè d, ph¬ng ph¸p sæ ®èi
chiÕu lu©n chuyÓn.
3.1. Ph¬ng ph¸p thÎ song song.
a. §Æc ®iÓm.
- T¹i kho: thñ kho dïng thÎ kho ®Ó ph¶n ¸nh vÒ mÆt sè lîng t×nh h×nh
nhËp, xuÊt, tån kho, theo l« hµng hoÆc theo tõng mÆt hµng.
Cuèi th¸ng, thñ kho tiÕn hµnh tæng céng sè nhËp, xuÊt, tÝnh ra sè tån
kho vÒ mÆt lîng theo tõng danh ®iÓm hµng ho¸.
- T¹i quÇy hµng: Nh©n viªn b¸n hµng trùc tiÕp ghi chÐp theo mét trong
hai ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n vÒ mÆt gi¸ trÞ hoÆc h¹ch to¸n vÒ mÆt sè lîng. NÕu
h¹ch to¸n vÒ mÆt gi¸ trÞ, nh©n viªn b¸n hµng ph¶i më sæ nhËn hµng vµ thanh
to¸n. Cßn nÕu h¹ch to¸n vÒ mÆt sè lîng vµ gi¸ trÞ th× nh©n viªn b¸n hµng ph¶i
më thÎ quÇy hµng ®Ó theo dâi t×nh h×nh biÕn ®éng theo tõng mÆt hµng.
11
- Phßng kÕ to¸n: KÕ to¸n më thÎ kÕ to¸n chi tiÕt cho tõng lo¹i hµng ho¸
t¬ng øng víi thÎ kho më t¹i kho. ThÎ nµy cã néi dung t¬ng tù thÎ kho, chØ
kh¸c lµ theo dâi c¶ vÒ mÆt gi¸ trÞ cña hµng ho¸.
b. ¦u nhîc ®iÓm ®iÒu kiÖn vËn dông:
- ¦u ®iÓm: Ghi chÐp ®¬n gi¶n
- Nhîc ®iÓm: ViÖc ghi chÐp gi÷a kho cßn trïng lÆp vÒ chØ tiªu sè lîng.
ViÖc kiÓm tra ®èi chiÕu thêng tiÕn hµnh vµo cuèi th¸ng nªn h¹n chÕ chøc n¨ng
kiÓm tra.
- Ph¹m vi ¸p dông: ThÝch hîp víi c¸c doanh nghiÖp cã Ýt chñng lo¹i
hµng ho¸, nghiÖp vô nhËp, xuÊt Ýt, kh«ng thêng xuyªn..
S¬ ®å h¹ch to¸n chi tiÕt hµng ho¸ theo ph¬ng
ph¸p thÎ song song.
ThÎ kho
Chøng tõ xuÊt
Chøng tõ nhËp
Sæ kÕ to¸n chi tiÕt
hµng ho¸
B¶ng kª tæng hîp NhËpXuÊt-Tån
hµng ho¸
Ghi chó:
Ghi hµng ngµy hoÆc ®Þnh kú.
Ghi cuèi th¸ng
§èi chiÕu kiÓm tra
3.2. Ph¬ng ph¸p sæ sè d.
a. §Æc ®iÓm.
- T¹i kho: Sau mçi nghiÖp vô nhËp, xuÊt, thñ kho ghi thÎ kho gièng nh
ph¬ng ph¸p thÎ song song.
- T¹i quÇy hµng: H¹ch to¸n gièng ph¬ng ph¸p thÎ song song.
- T¹i phßng kÕ to¸n: §Þnhkú kÕ to¸n kho hµng ph¶i xuèng kho ®Ó theo
dâi kiÓm tra viÖc ghi chÐp thÎ kho cña thñ kho vµ thu nhËn chøng tõ, tÝnh gi¸
theo tõng chøng tõ (gi¸ h¹ch to¸n).
b. ¦u nhîc ®iÓm vµ ®iÒu kiÖn vËn dông:
- Ph¬ng ph¸p nµy cã u ®iÓm gi¶m bít c«ng viÖc ghi chÐp
- Nhîc: Phßng kÕ to¸n chØ theo dâi vÒ mÆt gi¸ trÞ cña tõng thø
MÆt kh¸c, ph¬ng ph¸p nµy cßn khã ph¸t hiÖn nh÷ng sai sãt.
S¬ ®å kÕ to¸n chi tiÕt hµng ho¸ theo ph¬ng ph¸p
sæ sè d.
12
PhiÕu
nhËp
ThÎ kho
PhiÕu
xuÊt
Ghi chó:
B¶ng kª chøng tõ
nhËp
Sæ sè d,
B¶ng luü kÕ NhËpXuÊt-Tån
B¶ng
tæng
hîp
nhËp
xuÊt
tån
B¶ng kª chøng tõ
xuÊt
KÕ
to¸n
tæng
hîp
hµng
ho¸
Ghi hµng ngµy.
Ghi cuèi th¸ng.
§èi chiÕu kiÓm tra.
3.3 Ph¬ng ph¸p sæ sè ®èi chiÕu lu©n chuyÓn.
a. §Æc ®iÓm.
- T¹i kho: Thñ kho tiÕn hµnh ghi thÎ kho gièng nh c¸c ph¬ng ph¸p trªn.
- T¹i quÇy hµng h¹ch to¸n gièng nh hai ph¬ng ph¸p trªn.
- T¹i phßng kÕ to¸n: kh«ng më thÎ kÕ to¸n chi tiÕt mµ më sæ ®èi chiÕu
lu©n chuyÓn ®Ó h¹ch to¸n sè lîng vµ sè tiÒn cña tõng lo¹i hµng ho¸ theo tõng
kho. Sæ nµy chØ ®îc ghi mét lÇn vµo cuèi th¸ng trªn c¬ së tæng hîp c¸c chøng
tõ nhËp, xuÊt, ph¸t sinh trong th¸ng cu¶ tõng lo¹i hµng ho¸, mçi thø ghi trªn
mét dßng sæ.
Cuèi th¸ng, kÕ to¸n ®èi chiÕu sè lîng hµng ho¸ trªn sæ ®èi chiÕu lu©n
chuyÓn víi thÎ kho vµ lÊy sè tiÒn cña tõng lo¹i hµng ho¸ trªn sæ nµy ®Ó ®èi
chiÕu víi sæ kÕ to¸n tæng h¬p.
b. ¦u nhîc ®iÓm vµ ®iÒu kiÖn vËn dông:
Theo ph¬ng ph¸p nµy c«ng viÖc ghi chÐp kÕ to¸n chi tiÕt theo tõng danh
®iÓm hµng ho¸ ®îc gi¶m nhÑ nhng toµn bé c«ng viÖc tÝnh to¸n kiÓm tra ®Òu
dån hÕt vµo ngµy cuèi th¸ng nªn dÔ x¶y ra chËm trÔ trong h¹ch to¸n vµ lËp b¸o
c¸o hµng th¸ng.
§iÒu kiÖn vËn dông ph¬ng ph¸p nµy còng gièng nh ph¬ng ph¸p sæ sè d.
S¬ ®å kÕ to¸n chi tiÕt hµng ho¸ theo ph¬ng ph¸p
sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn.
ThÎ kho
Chøng tõ xuÊt
«Chøng tõ nhËp
B¶ng kª nhËp
Sæ ®èi chiÕu lu©n
chuyÓn
13
B¶ng kª xuÊt
Ghi chó:
Ghi hµng ngµy hoÆc ®Þnh kú.
Ghi cuèi th¸ng
§èi chiÕu kiÓm tra
14
4. H¹ch to¸n tæng hîp qu¸ tr×nh mua hµng.
§Ó ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hiÖn cã, t×nh h×nh biÕn ®éng t¨ng gi¶m c¸c lo¹i
hµng ho¸, tuú theo ®iÒu kiÖn cô thÓ vµ ®Æc ®iÓm riªng cña tõng doanh nghiÖp,
kÕ to¸n sö dông mét trong hai ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n.
- Ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn lµ ph¬ng ph¸p: theo dâi, ph¶n ¸nh
mét c¸ch thêng xuyªn liªn tôc, cã hÖ thèng t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån kho hµng
ho¸ trªn sæ kÕ to¸n. Sù biÕn ®éng, t¨ng, gi¶m, sè hiÖn cã ®îc ghi chÐp cËp
nhËt trªn sæ kÕ to¸n. Ph¬ng ph¸p nµy thêng ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp
kinh doanh c¸c mÆt hµng cã gi¸ trÞ lín.
- Ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú: lµ ph¬ng ph¸p kh«ng theo dâi mét c¸ch
thêng xuyªn, liªn tôc vÒ t×nh h×nh biÕn ®éng cña c¸c lo¹i vËt t, hµng ho¸, trªn
c¸c TK ph¶n ¸nh hµng tån kho mµ chØ ph¶n ¸nh gi¸ trÞ tån kho ®Çu kú vµ cuèi
kú cña chóng trªn c¬ së kiÒm kª cuèi kú, x¸c ®Þnh gi¸ trÞ hµng ho¸ dùa vµo
kÕt qu¶ kiÓm kª.
TrÞ gi¸ thùc
tÕ hµng ho¸
xuÊt
=
TrÞ gi¸
hµng ho¸
tån ®Çu kú
+
TrÞ gi¸ hµng
ho¸ nhËp khÈu
trong kú
-
TrÞ gi¸ hµng
ho¸ tån cuèi
kú
Ph¬ng ph¸p nµy cã ®é chÝnh x¸c kh«ng cao mÆc dï tiÕt kiÖm ®îc c«ng
søc ghi chÐp. V× thÕ ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú chØ thÝch hîp ®¬n vÞ kinh
doanh nh÷ng chñng lo¹i vËt t, gi¸ trÞ thÊp thêng xuyªn xuÊt dïng xuÊt b¸n.
Mçi ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng ho¸ nãi trªn ®Òu cã nh÷ng ®Æc ®iÓm
riªng vÒ TK vµ tr×nh tù h¹ch to¸n. NhiÖm vô cña kÕ to¸n lµ x¸c ®Þnh ph¬ng
ph¸p h¹ch to¸n thÝch hîp vµ thùc hiÖn nhÊt qu¸n trong kú kinh doanh.
4.1 TKsö dông:
KÕ to¸n sö dông c¸c TK sau:
* TK156- Hµng ho¸: Dïng ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hiÖn cã cña
+ Hµng tån kho, tån quÇy (theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú )
+ Hµng tån kho, tån quÇy vµ nhËp trong kú b¸o c¸o theo gi¸ trÞ nhËp
kho thùc tÕ (theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn).
Néi dung kÕt cÊu cña TK 156 nh sau:
- Bªn Nî:
+ Ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô lµm t¨ng gia thùc tÕ hµng ho¸ t¹i kho, quÇy
bao gåm c¶ gi¸ mua vµ chi phÝ thu mua (theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn
).
15
+ TrÞ gi¸ hµng tån kho, tån quÇy cuèi kú (theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh
kú).
- Bªn Cã:
+ TrÞ gi¸ mua thùc tÕ cña hµng xuÊt kho, quÇy (theo ph¬ng ph¸p kª khai
thêng xuyªn).
+ TrÞ gi¸ hµng ho¸ tån kho ®Çu kú ®· kÕt chuyÓn theo ph¬ng ph¸p kiÓm
kª ®Þnh kú.
+ PhÝ thu mua ph©n bæ cho hµng tiªu thô (theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn).
- D Nî: Thùc tÕ hµng ho¸ hµng tån kho, quÇy.
TK 156 ®îc chi tiÕt thµnh hai tiÓu kho¶n.
* TK 1561- Gi¸ mua hµng ho¸.
* TK 1562- Chi phÝ thu mua hµng ho¸.
* TK 611(6112)- Mua hµng ho¸: TKnµy ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hµng ho¸ mua
vµo theo gÝa thùc tÕ vµ ®îc më chi tiÕt theo tõng thø hµng ho¸, chØ sö dông t¹i
c¸c doanh nghiÖp ¸p dông ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú. KÕt cÊu cña TK6112
nh sau.
- Bªn Nî: gi¸ trÞ thùc tÕ hµng ho¸ cha tiªu thô ®Çu kú vµ t¨ng thªm
trong kú do c¸c nguyªn nh©n (mua vµo, nhËn cÊp ph¸t nhËn vèn gãp)
- Bªn Cã:
+ Gi¶m gi¸ vµ hµng mua tr¶ l¹i.
+ TrÞ gi¸ vèn hµng tiªu thô trong kú vµ cßn l¹i cha tiªu thô cuèi kú.
TK 6112 cuèi kú kh«ng cã sè d.
* TK 151- Hµng mua ®ang ®i ®êng: §îc ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hµng mua ®·
thuéc quyÒn së h÷u cu¶ doanh nghiÖp nhng cha vÒ nhËp kho, cßn ®ang trªn ®êng vËn chuyÓn, ë bÕn c¶ng, kho b·i hoÆc ®· vÒ doanh nghiÖp nhng ®ang chë
kiÓm nhËn ®Ó nhËp kho. TK151 cã néi dung kÕt cÊu nh sau:
- Bªn Nî: ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hµng ®i ®êng t¨ng.
- Bªn Cã: ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hµng ®i ®êng kú trø¬c ®· nhËp kho hay
chuyÓn giao cho c¸c bé phËn sö dông hoÆc giao cho kh¸ch hµng.
- D Nî: gi¸ trÞ hµng ®ang ®i ®êng (®Çu vµo cuèikú)
* Ngoµi ra kÕ to¸n cßn sö dông c¸c TK nh: TK111,112,331,311..
§Æc biÖt kÓ tõ ngµy1/1/1999, trong c¸c doanh nghiÖp tØnh ThuÕ GTGT
theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ kÕ to¸n sö dông TK 133 ®Ó ph¶n ¸nh sè ThuÕ GTGT
®îc khÊu trõ khi mua hµng. TK133-ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ cã néi dung kÕt
cÊu nh sau:
16
- Bªn Nî: ph¶n ¸nh sè ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ .
- Bªn Cã: + Sè ThuÕ GTGT ®Çu vµo ®· khÊu trõ trong kú.
+ C¸c nghiÖp vô lµm gi¶m ThuÕ GTGT ®Çu vµo (sè kh«ng ®îc
khÊu trõ, sè ®· ®îc hoµn l¹i, sè thuÕ cña hµng mua tr¶ l¹i...)
- D Nî: ph¶n ¸nh sè ThuÕ GTGT ®Çu vµo cßn ®îc khÊu trõ hay hoµn l¹i
nhng cha nhËn.
TK 133 ®îc chi tiÕt thµnh hai tiÓu kho¶n.
TK 1331- ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ cña hµng ho¸, dÞch vô.
TK 1332: ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ cña tµi s¶n cè ®Þnh.
4.2 Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n.
a. Trong c¸c doanh nghiÖp h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kª
khai thêng xuyªn.
- Khi mua hµng ho¸ nhËp kho, c¨n cø vµo ho¸ ®¬n b¸n hµng cña ngêi
b¸n hµng (hoÆc b¶ng kª hµng ho¸ thu mua) vµ phiÕu nhËp kho, kÕ to¸n ghi:
Nî TK 156(1561): TrÞ gi¸ mua cña hµng nhËp kho.
Nî TK 153(1532)- TrÞ gi¸ bao b× nhËp kho nÕu cã .
Nî TK 133(1331)- ThuÕ GTGT ®Çu vµo.
Cã TK liªn quan: (111,112,331,.....): Sè tiÒn ph¶i tr¶ ngêi
b¸n theo gÝa thanh to¸n.
- C¸c kho¶n chi phÝ thu mua thùc tÕ ph¸t sinh.
Nî TK 156(1561) chi phÝ thu mua cha cã ThuÕ GTGT
Nî TK 133(1331)- ThuÕ GTGT cña chi phÝ thu mua.
Cã TK liªn quan (111,112,331...): Tæng tiÒn thanh to¸n.
- C¸c kho¶n gi¶m gi¸ hµng mua, hµng mua tr¶ l¹i nÕu cã .
Nî TK liªn quan (331,111,226,1388..): Tæng sè gi¶m gi¸ hµng
mua tr¶ l¹i tÝnh theo gi¸ thanh to¸n .
Cã TK 133(1331): ThuÕ GTGT ®Çu vµo
Cã TK 156(1561): Sè gi¶m gi¸ gi¸ trÞ hµng mua tr¶ l¹i.
- Riªng ®èi víi chiÕt khÊu mua hµng ®îc hëng, tríc ®©y trõ vµo trÞ gi¸
hµng mua, nµy tÝnh vµo thu nhËp tµi chÝnh.
Nî TK 111,112,331,1388
Cã TK 711
- Trêng hîp mua hµng ho¸ giao b¸n ngay cho kh¸ch hµng kh«ng qua
kho th× kÕ to¸n ghi:
Nî TK 632: Gi¸ vèn hµng b¸n (gi¸ mua kh«ng cã ThuÕ GTGT
®Çu vµo).
Nî TK 133- ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ.
17
Cã TK liªn quan (111,112,331..) Tæng sè tiÒn ph¶i tr¶ ngêi
b¸n.
- Khi nhËp khÈu hµng ho¸, ngoµi viÖc tÝnh thuÕ nhËp khÈu cßn ph¶i
ThuÕ GTGT cña hµng nhËp khÈu ph¶i nép.
+ Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hµng nhËp khÈu.
Nî TK 156(1561): TrÞ gi¸ hµng nhËp khÈu.
Cã TK 3333: ThuÕ nhËp khÈu.
Cã TK 111. 331: Gi¸ mua kh«ng thuÕ
+ Ph¶n ¸nh ThuÕ GTGT cña hµng nhËp khÈu.
Nî TK 133(1331)- ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ.
Cã TK 3331(33312)- ThuÕ GTGT hµng nhËp khÈu.
- Trêng hîp ph¸t hiÖn thõa, thiÕu hµng ho¸, c¨n cø vµo nguyªn nh©n
thõa, thiÕu, ®Ó gi¶i quyÕt cho hîp lý.
+ §èi víi trêng hîp thõa khi kiÓm kª:
Nî TK 156- Gi¸ trÞ thõa.
Cã TK 642- Gi¸ trÞ thõa trong ®Þnh møc.
Cã TK 338(3381)- Gi¸ trÞ thõa cha râ nguyªn nh©n.
+ Khi cã quyÕt ®Þnh sö lý hµng ho¸ thõa ghi:
Nî TK 338
Cã TK liªn quan.
- Trêng hîp ph¸t hiÖn thiÕu khi kiÓm kª.
Nî TK 642- ThiÕu trong ®Þnh møc
Nî TK 138(1381)- ThiÕu cha râ nguyªn nh©n, chê xö lý.
Nî TK 334- ThiÕu c¸ nh©n ph¶i båi thêng (trõ vµo l¬ng)
Cã TK 156- Gi¸ trÞ hµng ho¸ thiÕu.
b. Trong c¸c doanh nghiÖp h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p
kiÓm kª ®Þnh kú.
- §Çu kú kÕt chuyÓn hµng cha tiªu thô.
Nî TK 611(6112).
Cã TK 156: Hµng tån kho, tån quÇy ®Çu kú.
Cã TK 157: Hµng göi b¸n ký göi ®Çu kú.
Cã TK 151: Hµng mua ®ang ®i ®êng ®Çu kú.
- Trong kú ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hµng t¨ng thªm do c¸c nguyªn nh©n (thu
mua nhËn cÊp ph¸t , thuÕ nhËp khÈu chi phÝ thu mua..).
Nî TK 611(6112).
Cã TK 333(3333): ThuÕ nhËp khÈu víi hµng nhËp khÈu.
18
Cã TK 331,411,111,112....: Gi¸ mua vµ chi phÝ thu mua.
+ ThuÕ GTGT ®Çu vµo cña hµng thu mua trong níc vµ hµng nhËp kho
(®èi víi doanh nghiÖp tÝnh ThuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ ).
Nî TK 133(1331).
Cã TK 3331(33312): ThuÕ GTGT hµng nhËp khÈu.
Cã TK 331,111,112....ThuÕ GTGT cña hµng thu mua trong níc.
+ Sè gi¶m gi¸ hµng mua vµ hµng mua tr¶ l¹i.
Nî TK liªn quan 111,112,331,1388...
Cã TK 611(6112): TrÞ gi¸ mua cña hµng ho¸ tr¶ l¹i, gi¶m gi¸ hµng mua.
Cã TK 133(1331): Sè ThuÕ GTGT t¬ng øng cña gi¶m gi¸ hµng mua,
hµng mua tr¶ l¹i (®èi víi doanh nghiÖp tÝnh ThuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p
khÊu trõ )
- Cuèi kú c¨n cø vµo kÕt qu¶ kiÓm kª x¸c ®Þnh hµng ®· tiªu thô vµ ch a
tiªu thô cuèi kú.
+ KÕt chuyÓn trÞ gi¸ hµng cßn l¹i.
Nî TK liªn quan 151,156,157: TrÞ gi¸ vèn hµng cha tiªu thô cuèi kú.
Cã TK 611(6112).
+ X¸c ®Þnh trÞ gi¸ vèn hµng tiªu thô trong kú.
Nî TK 632: TrÞ gi¸ vèn hµng tiªu thô trong kú.
Cã TK 611(6112).
TrÞ gi¸ hµng
tiªu thô trong
kú
=
TrÞ gi¸
hµng tån
+
TrÞ gi¸
hµng t¨ng
trong kú
+
TrÞ gi¸ hµng
tr¶ l¹i gi¶m
gi¸ hµng mua
-
TrÞ gi¸
hµng tån
cuèi kú
®Çu kú
19
S¬ ®å h¹ch to¸n qu¸ tr×nh mua hµng theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn
TK 111,112,331...
(1)
TK 156
TK151
TK 111,112,331..
(10)
(2)
(3)
TK 133(1331)
(4)
TK 3333
(7)
TK 411
TK 3381
TK 138,334,642
TK 33312
(11)
(6)
(8)
(9)
- Ghi chó
(1): TrÞ gi¸ hµng ®i ®êng cuèi th¸ng.
(2): Hµng ®i ®êngvÒ nhËp kho.
(3): Hµng mua nhËp kho (gÝa mua kh«ng cã ThuÕ GTGT).
(4): ThuÕ GTGT ®Çu vµo ®îc khÊu trõ.
(5): ThuÕ GTGT hµng nhËp khÈu ph¶i nép.
(6): nhËp khÈu hµng ho¸ .
(7): ThuÕ nhËp khÈu.
(8): NhËn cÊp ph¸t tÆng thëng, vèn gãp liªn doanh b»ng hµng ho¸,
(9): Hµng thõa chê xö lý.
(10): Gi¶m gi¸ hµng mua tr¶ l¹i
(11): Hµng thiÕu so víi ho¸ ®¬n.
S¬ ®å h¹ch to¸n qu¸ tr×nh mua hµng theo ph¬ng
ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú
TK151,1576,157
(1)
TK6112
(4)
TK111,112,331,333..
TK151,156,157
TK111,112,331...
(2)
(5)
20
- Xem thêm -
.DOC 
86 
49 
121 
