LuËn v¨n tèt nghiÖp
GVHD: TrÇn Nam Thanh
1
Ch¬ng 1
Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ kÕ to¸n hµng ho¸,
tiªu thô hµng ho¸ vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô
hµng ho¸ trong doanh nghiÖp th¬ng m¹i
1.1. Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ hµng ho¸, tiªu thô hµng ho¸
vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô hµng ho¸ trong ho¹t ®éng
kinh doanh th¬ng m¹i
1.1.1 Kh¸i niÖm vµ c¸c chØ tiªu liªn quan cña hµng
ho¸, tiªu thô hµng ho¸ vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô
hµng ho¸
* Hµng ho¸
Hµng ho¸ lµ côm tõ
chØ nh÷ng s¶n phÈm cña doanh
nghiÖp ®îc ®em ra trao ®æi, mua b¸n trªn thÞ trêng. Theo
®Þnh nghÜa cña Lªnin, hµng ho¸ lµ s¶n phÈm do con ngêi t¹o
ra, cã gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông, ®îc ®em trao ®æi, mua b¸n.
* Tiªu thô hµng ho¸
Tiªu thô hµng ho¸ cã thÓ ®îc hiÓu lµ qu¸ tr×nh c¸c
doanh nghiÖp thùc hiÖn viÖc chuyÓn ho¸ vèn s¶n xuÊt kinh
doanh cña m×nh tõ h×nh th¸i hiÖn vËt sang h×nh th¸i tiÒn
tÖ, thùc hiÖn gi¸ trÞ sö dông cña hµng ho¸ th«ng qua quan
hÖ trao ®æi.
Nh vËy, tiªu thô lµ kh©u quan träng cña ho¹t ®éng th¬ng m¹i, nã lµ kh©u trung gian, lµ cÇu nèi gi÷a mét bªn lµ
s¶n xuÊt, mét bªn lµ tiªu dïng. Ngµy nay, kh¸i niÖm tiªu thô
NguyÔn ThÞ Ph¬ng QuÕ
Líp: KÕ to¸n 42C
LuËn v¨n tèt nghiÖp
GVHD: TrÇn Nam Thanh
2
®îc hiÓu theo nghÜa réng h¬n, nã lµ qu¸ tr×nh kinh tÕ bao
gåm nhiÒu kh©u, tõ viÖc nghiªn cøu thÞ trêng, x¸c ®Þnh
nhu cÇu kh¸ch hµng, tæ chøc mua hµng vµ xuÊt b¸n theo
yªu cÇu cña kh¸ch hµng nh»m môc ®Ých ®¹t hiÖu qu¶ kinh
tÕ cao nhÊt.
Theo QuyÕt ®Þnh 149/2001/BTC ngµy 31/12/2001,
hµng ho¸ ®îc xem lµ tiªu thô vµ qu¸ tr×nh tiªu thô ®îc coi lµ
hoµn tÊt (nguyªn t¾c ghi nhËn doanh thu) khi tho¶ m·n
®ång thêi 5 ®iÒu kiÖn sau:
- Doanh nghiÖp ®· chuyÓn giao phÇn lín rñi ro vµ lîi
Ých g¾n liÒn víi quyÒn së h÷u s¶n phÈm hoÆc hµng
ho¸ cho ngêi mua.
- Doanh nghiÖp kh«ng cßn n¾m gi÷ quyÒn qu¶n lý
hµng ho¸ nh ngêi së h÷u hµng ho¸ hoÆc quyÒn
kiÓm so¸t hµng ho¸
- Doanh thu ®îc x¸c ®Þnh t¬ng ®èi ch¾c ch¾n
- Doanh nghiÖp ®· thu ®îc hoÆc sÏ thu ®îc lîi Ých kinh
tÕ tõ giao dÞch b¸n hµng
- X¸c ®Þnh ®îc chi phÝ liªn quan ®Õn giao dÞch b¸n
hµng
C¸c chØ tiªu liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh tiªu thô hµng
ho¸ bao gåm:
- Doanh thu b¸n hµng ho¸: Lµ tæng gi¸ trÞ ®îc thùc
hiÖn do viÖc b¸n hµng ho¸ cho kh¸ch hµng.
- Doanh thu thuÇn: Lµ sè chªnh lÖch gi÷a Doanh thu
b¸n hµng ho¸ vµ c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu (bao
NguyÔn ThÞ Ph¬ng QuÕ
Líp: KÕ to¸n 42C
LuËn v¨n tèt nghiÖp
GVHD: TrÇn Nam Thanh
3
gåm: ThuÕ GTGT tÝnh theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp
ph¶i nép, ThuÕ xuÊt khÈu, ThuÕ tiªu thô ®Æc biÖt,
ChiÕt khÊu th¬ng m¹i, Gi¶m gi¸ hµng b¸n vµ Hµng b¸n
bÞ tr¶ l¹i).
- Gi¸ vèn hµng b¸n: Lµ trÞ gi¸ vèn cña hµng ho¸ tiªu thô, bao
gåm: trÞ gi¸ mua cña hµng tiªu thô vµ chi phÝ thu mua
ph©n bæ cho hµng tiªu thô.
- Lîi nhuËn gép vÒ b¸n hµng ho¸: Lµ sè chªnh lÖch
gi÷a doanh thu thuÇn vµ gi¸ vèn hµng b¸n.
Th«ng qua tiªu thô, doanh nghiÖp kh¼ng ®Þnh ®îc
n¨ng lùc kinh doanh cña m×nh. Sau tiªu thô, doanh nghiÖp
kh«ng nh÷ng thu håi ®îc tæng chi phÝ bá ra mµ cßn thùc
hiÖn ®îc mét phÇn gi¸ trÞ thÆng d, ®©y chÝnh lµ phÇn
quan träng ®ãng gãp vµo ng©n s¸ch nhµ níc vµ më réng
quy m« kinh doanh cña doanh nghiÖp.
* KÕt qu¶ tiªu thô hµng ho¸
Môc tiªu cña c¸c doanh nghiÖp kh«ng ph¶i chØ lµ tiªu
thô ®îc nhiÒu hµng ho¸, mµ tõ ho¹t ®éng nµy ph¶i ®em l¹i
lîi nhuËn cho doanh nghiÖp, ®©y míi chÝnh lµ ®iÒu mµ c¸c
doanh nghiÖp ®Æc biÖt quan t©m. KÕt qu¶ tiªu thô hµng
ho¸ cã ý nghÜa quan träng quyÕt ®Þnh sù tån t¹i, ph¸t triÓn
hay suy vong cña doanh nghiÖp. Nã thÓ hiÖn hiÖu qu¶ ho¹t
®éng lu chuyÓn hµng ho¸, ®îc biÓu hiÖn qua chØ tiªu L·i
(Lç) vÒ ho¹t ®éng tiªu thô hµng ho¸.
C¸c chØ tiªu liªn quan ®Õn x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô
hµng ho¸:
NguyÔn ThÞ Ph¬ng QuÕ
Líp: KÕ to¸n 42C
LuËn v¨n tèt nghiÖp
GVHD: TrÇn Nam Thanh
4
- Chi phÝ b¸n hµng: Lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ ph¸t sinh
cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng tiªu thô hµng ho¸ trong
kú.
- Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp: Lµ nh÷ng kho¶n chi
phÝ cã liªn quan chung ®Õn toµn bé ho¹t ®éng cña
c¶ doanh nghiÖp mµ kh«ng t¸ch riªng ra ®îc cho bÊt
kú mét ho¹t ®éng nµo.
- Lîi nhuËn thuÇn tõ tiªu thô hµng ho¸: Lµ chªnh lÖch
gi÷a lîi nhuËn gép vÒ b¸n hµng ho¸ víi chi phÝ b¸n
hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ph©n bæ cho
sè hµng ho¸ ®îc tiªu thô ®ã.
1.1.2 Vai trß, vÞ trÝ cña hµng ho¸, tiªu thô hµng ho¸
vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô hµng ho¸ trong ho¹t
®éng kinh doanh th¬ng m¹i
Tiªu thô lµ giai ®o¹n cuèi cïng cña qu¸ tr×nh tuÇn hoµn
vèn, lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh. Nã cã vai
trß quan träng kh«ng chØ ®èi víi mçi ®¬n vÞ kinh doanh mµ
cßn ®èi víi toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n.
BÊt kú doanh nghiÖp nµo còng vËy, hµng ho¸ cã tiªu
thô ®îc th× míi cã thu nhËp ®Ó bï ®¾p chi phÝ ®· bá ra vµ
cã l·i. ViÖc x¸c ®Þnh chÝnh x¸c doanh thu b¸n hµng lµ c¬ së
®Ó ®¸nh gi¸ c¸c chØ tiªu kinh tÕ tµi chÝnh kh¸c, ®¸nh gi¸
hiÖu qu¶ kinh doanh cña ®¬n vÞ vµ lµ c¬ së ®Ó thùc hiÖn
nghÜa vô víi ng©n s¸ch nhµ níc.
NguyÔn ThÞ Ph¬ng QuÕ
Líp: KÕ to¸n 42C
LuËn v¨n tèt nghiÖp
GVHD: TrÇn Nam Thanh
5
Tiªu thô hµng ho¸ mang l¹i doanh thu cho doanh nghiÖp
®ång thêi còng tho¶ m·n nhu cÇu tiªu dïng cña x· héi. Th«ng
qua tiªu thô, gi¸ trÞ cña hµng ho¸ ®îc thùc hiÖn, c¸c vÊn ®Ò
liªn quan ®Õn hµng ho¸ ®îc x¸c ®Þnh nh:
sè lîng, chÊt l-
îng, chñng lo¹i, thêi gian,… phï hîp víi thÞ hiÕu ngêi tiªu dïng.
Nh vËy, xÐt trªn toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n, tiªu
thô lµ ®iÒu kiÖn ®Ó t¸i s¶n xuÊt x· héi. §¶m b¶o tiªu thô
hµng ho¸ lµ ®¶m b¶o duy tr× sù liªn tôc cña ho¹t ®éng kinh
tÕ, ®¶m b¶o mèi quan hÖ mËt thiÕt gi÷a c¸c kh©u cña qu¸
tr×nh t¸i s¶n xuÊt. Tiªu thô hµng ho¸ trong giai ®o¹n c¹nh
tranh nh hiÖn nay kh«ng ph¶i dÔ dµng, ®ßi hái c¸c doanh
nghiÖp ph¶i nh¹y bÐn trong kinh doanh, t¹o uy tÝn víi kh¸ch
hµng.
Cã thÓ nãi, tiªu thô ®èi víi c¸c doanh nghiÖp nãi chung
vµ ®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i nãi riªng
cã vai trß quan träng trong viÖc x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh
doanh. KÕt qu¶ tiªu thô hµng ho¸ chiÕm tû träng kh«ng nhá
trong kÕt qu¶ kinh doanh. Nã lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qña
kinh doanh, quyÕt ®Þnh kÕt qu¶ ®ã lµ cao hay thÊp. Ngîc
l¹i, kÕt qu¶ kinh doanh lµ c¨n cø quan träng ®Ó ®a ra c¸c
quyÕt ®Þnh vÒ tiªu thô hµng ho¸. Nãi c¸ch kh¸c, kÕt qu¶
kinh doanh lµ môc tiªu cuèi cïng cña doanh nghiÖp, cßn tiªu
thô hµng ho¸ lµ ph¬ng tiÖn ®Ó thùc hiÖn môc tiªu ®ã. ViÖc
x¸c ®Þnh ®óng kÕt qu¶ tiªu thô gióp cho viÖc x¸c ®Þnh
®óng kÕt qu¶ kinh doanh, thÓ hiÖn chÝnh x¸c n¨ng lùc kinh
doanh cña doanh nghiÖp. Tõ kÕt qu¶ ®· ®¹t ®îc nµy, tríc
NguyÔn ThÞ Ph¬ng QuÕ
Líp: KÕ to¸n 42C
LuËn v¨n tèt nghiÖp
GVHD: TrÇn Nam Thanh
6
hÕt phôc vô cho yªu cÇu qu¶n trÞ cña tõng doanh nghiÖp,
cïng víi nã lµ cung cÊp chÝnh x¸c cho c¸c ®èi tîng quan t©m
®Õn doanh nghiÖp.
Nh vËy hµng ho¸, tiªu thô hµng ho¸ vµ x¸c ®Þnh kÕt
qu¶ tiªu thô hµng ho¸ cã mét vÞ trÝ hÕt søc quan träng trong
ho¹t ®éng kinh doanh th¬ng m¹i. Do ®ã, ®Èy m¹nh ho¹t
®éng tiªu thô hµng ho¸ còng nh hoµn thiÖn tæ chøc c«ng
t¸c kÕ to¸n hµng ho¸, tiªu thô hµng ho¸ vµ x¸c ®Þnh kÕt
qu¶ tiªu thô hµng ho¸ lµ ®iÒu hÕt søc cÇn thiÕt.
1.2. Yªu cÇu qu¶n lý vµ nhiÖm vô kÕ to¸n hµng ho¸, tiªu thô
hµng ho¸ vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô hµng ho¸ trong
ho¹t ®éng kinh doanh th¬ng m¹i
1.2.1 Yªu cÇu qu¶n lý
* §èi víi hµng ho¸
XuÊt ph¸t tõ vai trß, vÞ trÝ quan träng trªn, qu¶n lý tèt
hµng ho¸ ®i ®«i víi viÖc kiÓm tra, gi¸m s¸t chÆt chÏ vÒ
mÆt sè lîng, chÊt lîng vµ chñng lo¹i hµng ho¸ lµ yªu cÇu b¾t
buéc ®îc ®Æt ra, nh»m gãp phÇn n©ng cao chÊt lîng qu¶n
lý ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. ViÖc
qu¶n lý hµng ho¸ ®îc thùc hiÖn trªn c¸c mÆt sau:
- VÒ mÆt sè lîng:
§Ó qu¶n lý vÒ mÆt sè lîng hµng ho¸ ®ßi hái ph¶i thêng
xuyªn ph¶n ¸nh, gi¸m ®èc t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch kinh
doanh, t×nh h×nh nhËp – xuÊt – tån kho hµng ho¸. KÞp thêi
ph¸t hiÖn vµ xö lý c¸c trêng hîp hµng ho¸ ø ®äng, tr¸nh
NguyÔn ThÞ Ph¬ng QuÕ
Líp: KÕ to¸n 42C
LuËn v¨n tèt nghiÖp
GVHD: TrÇn Nam Thanh
7
t×nh tr¹ng bÞ ø ®äng vèn. Ph©n biÖt râ gi÷a lîng tån kho
cÇn thiÕt cho dù tr÷ víi lîng tån kho kh«ng tiªu thô ®îc.
- VÒ mÆt chÊt lîng:
Ph¶i lµm tèt c«ng t¸c kiÓm tra, ph©n cÊp vµ cã chÕ ®é
b¶o qu¶n riªng ®èi víi c¸c lo¹i hµng ho¸ cã gi¸ trÞ cao, kÞp
thêi ph¸t hiÖn c¸c mÆt hµng kÐm phÈm chÊt ®Ó cã biÖn
ph¸p xö lý thÝch hîp. Ph¶i kh«ng ngõng n©ng cao chÊt lîng
cña hµng ho¸, uy tÝn víi kh¸ch hµng ®Ó tõ ®ã kÝch thÝch
nhu cÇu tiªu dïng cña x· héi, tr¸nh t×nh tr¹ng ø ®äng s¶n phÈm
v× hµng kÐm phÈm chÊt, lçi thêi.
* §èi víi tiªu thô hµng ho¸
Víi vai trß, vÞ trÝ quan träng cña m×nh, h¬n n÷a viÖc tiªu
thô hµng ho¸ liªn quan tíi tõng kh¸ch hµng, tõng ph¬ng thøc b¸n
hµng, tõng lo¹i hµng ho¸ nhÊt ®Þnh, do ®ã, c«ng t¸c qu¶n lý
tiªu thô hµng ho¸ ph¶i ®¹t ®îc c¸c yªu cÇu sau:
- Ph¶i n¾m b¾t, theo dâi chÝnh x¸c khèi lîng hµng ho¸
tiªu thô, gi¸ vèn, gi¸ b¸n cña tõng lo¹i hµng ho¸ ®îc coi
lµ tiªu thô.
- Ph¶i qu¶n lý chÆt chÏ tõng ph¬ng thøc b¸n hµng, tõng
h×nh thøc thanh to¸n, ®ång thêi theo dâi t×nh h×nh
thanh to¸n c«ng nî cña kh¸ch hµng ®Ó cã biÖn ph¸p thu
håi vèn ®Çy ®ñ, kÞp thêi.
- Theo dâi chÆt chÏ c¸c trêng hîp lµm gi¶m doanh thu b¸n
hµng nh: hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i, gi¶m gi¸ hµng b¸n, … Tõ
®ã, x¸c ®Þnh nguyªn nh©n vµ cã biÖn ph¸p gi¶m thiÓu
NguyÔn ThÞ Ph¬ng QuÕ
Líp: KÕ to¸n 42C
LuËn v¨n tèt nghiÖp
GVHD: TrÇn Nam Thanh
8
c¸c kho¶n nµy, nh»m n©ng cao uy tÝn, thu hót ngµy
cµng nhiÒu kh¸ch hµng.
- §¶m b¶o thùc hiÖn ®Çy ®ñ nghÜa vô nép thuÕ víi ng©n
s¸ch nhµ níc.
* §èi víi x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô hµng ho¸
ViÖc qu¶n lý tèt c«ng t¸c tiªu thô hµng ho¸ t¹o ®iÒu
kiÖn cho qu¶n lý viÖc x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô hµng ho¸
®îc chÝnh x¸c, tõ ®ã h¹n chÕ rñi ro trong kinh doanh. ViÖc
qu¶n lý nµy ®îc thùc hiÖn trªn c¸c mÆt sau:
- Ph¶i theo dâi chÆt chÏ c¸c kho¶n chi phÝ b¸n hµng
vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ph¸t sinh trong kú,
tõ ®ã xem xÐt tÝnh hîp lý vµ cã biÖn ph¸p kÞp thêi
nh»m tiÕt kiÖm chi phÝ, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh
doanh cña doanh nghiÖp.
- X¸c ®Þnh chÝnh x¸c kÕt qu¶ tiªu thô hµng ho¸ trong
kú nh»m môc ®Ých tríc hÕt lµ qu¶n trÞ doanh
nghiÖp, sau ®ã lµ cung cÊp th«ng tin chÝnh x¸c vµ
kÞp thêi cho c¸c ®èi tîng quan t©m ®Õn doanh
nghiÖp. H¬n n÷a, th«ng qua viÖc ph¶n ¸nh chÝnh
x¸c nµy, kÕt qu¶ cña toµn doanh nghiÖp ®îc x¸c
®Þnh lµ ®¸ng tin cËy, ®©y lµ c¬ së ®Ó ph©n phèi
kÕt qu¶ ®îc chÝnh x¸c vµ c«ng b»ng.
NguyÔn ThÞ Ph¬ng QuÕ
Líp: KÕ to¸n 42C
LuËn v¨n tèt nghiÖp
GVHD: TrÇn Nam Thanh
9
1.2.2 NhiÖm vô kÕ to¸n hµng ho¸, tiªu thô hµng ho¸
vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô hµng ho¸
KÕ to¸n lµ c«ng cô kh«ng thÓ thiÕu ®îc cña c«ng t¸c
qu¶n lý ®Ó kinh doanh ®¹t ®îc hiÖu qu¶. §Ó kÕ to¸n thùc
sù lµ c«ng cô ®¾c lùc phôc vô cho qu¶n lý nh»m ®Èy m¹nh
c«ng viÖc kinh doanh cña doanh nghiÖp th× kÕ to¸n hµng
ho¸, tiªu thô hµng ho¸ vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô hµng
ho¸ cÇn thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô sau:
- Ghi chÐp vµ ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ, kÞp thêi vÒ sè tån
kho vµ t×nh h×nh biÕn ®éng cña hµng ho¸ theo c¶ 2
chØ tiªu: hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ. TÝnh to¸n ®óng gi¸
thùc tÕ cña hµng ho¸ nhËp kho, trÞ gi¸ vèn cña hµng
ho¸ tiªu thô nh»m cung cÊp th«ng tin chÝnh x¸c, kÞp
thêi phôc vô yªu cÇu qu¶n lý.
- KiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch
vÒ thu mua, tiªu thô hµng ho¸.
- Tæ chøc kÕ to¸n hµng ho¸ phï hîp víi ph¬ng ph¸p kÕ
to¸n hµng tån kho vµ cung cÊp th«ng tin chÝnh x¸c,
kÞp thêi vÒ t×nh h×nh b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt
qu¶ phôc vô viÖc lËp b¸o c¸o tµi chÝnh.
- Tæ chøc ghi chÐp qu¸ tr×nh b¸n hµng theo tõng ph¬ng
thøc b¸n hµng, ®ång thêi theo dâi t×nh h×nh thanh
to¸n víi kh¸ch hµng vµ t×nh h×nh thùc hiÖn nghÜa
vô víi nhµ níc.
NguyÔn ThÞ Ph¬ng QuÕ
Líp: KÕ to¸n 42C
LuËn v¨n tèt nghiÖp
GVHD: TrÇn Nam Thanh
10
1.3. KÕ to¸n hµng ho¸, tiªu thô hµng ho¸ vµ x¸c ®Þnh kÕt
qu¶ tiªu thô hµng ho¸ trong c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i
1.3.1. KÕ to¸n hµng ho¸
1.3.1.1 TÝnh gi¸ hµng ho¸
TÝnh gi¸ hµng ho¸ lµ viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cña hµng
ho¸ ®Ó ghi sæ kÕ to¸n. §©y lµ c«ng viÖc quan träng cã ¶nh
hëng ®Õn hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c kÕ to¸n tiªu thô hµng ho¸
vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô hµng ho¸. ViÖc tÝnh gi¸ hµng
ho¸ cÇn ®îc thùc hiÖn ë c¶ 2 giai ®o¹n, ®ã lµ: TÝnh gi¸ hµng ho¸
nhËp kho vµ tÝnh gi¸ hµng ho¸ xuÊt kho. KÕ to¸n cã thÓ sö
dông 2 c¸ch ®Ó ®¸nh gi¸ hµng ho¸: Gi¸ thùc tÕ vµ Gi¸ h¹ch
to¸n.
* TÝnh gi¸ hµng ho¸ nhËp kho
Do C«ng ty §iÖn tö Sao Mai tÝnh gi¸ hµng ho¸ nhËp kho
theo gi¸ thùc tÕ, nªn ®Ó tiÖn theo dâi trong Ch¬ng 2, LuËn
v¨n xin ®Ò cËp ®Õn ph¬ng ph¸p nµy khi tÝnh gi¸ hµng ho¸
nhËp kho.
Gi¸ thùc tÕ cña hµng ho¸ nhËp kho ®îc x¸c ®Þnh tuú theo
tõng nguån nhËp, bao gåm:
- Gi¸ mua ghi trªn ho¸ ®¬n trõ ®i c¸c kho¶n gi¶m gi¸ ®îc
hëng (nÕu cã)
- Chi phÝ thu mua, lµ c¸c kho¶n chi phÝ vËn chuyÓn, bèc
dì, lu kho, chi phÝ hao hôt hµng mua trong ®Þnh møc,
…
NguyÔn ThÞ Ph¬ng QuÕ
Líp: KÕ to¸n 42C
LuËn v¨n tèt nghiÖp
GVHD: TrÇn Nam Thanh
11
- ThuÕ nhËp khÈu (nÕu hµng ho¸ ®îc nhËp khÈu vÒ),
thuÕ GTGT tÝnh cho hµng ho¸ nhËp khÈu ph¶i nép
(nÕu doanh nghiÖp ¸p dông tÝnh thuÕ GTGT theo
ph¬ng ph¸p trùc tiÕp) vµ thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt
tÝnh cho hµng ho¸ nhËp khÈu (nÕu hµng ho¸ nµy lµ
®èi tîng nép thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt).
*TÝnh gi¸ hµng ho¸ xuÊt kho
Hµng ho¸ mua vÒ ®îc nhËp kho t¹i c¸c thêi ®iÓm vµ
gi¸ c¶ kh¸c nhau qua mçi lÇn nhËp. V× vËy, khi xuÊt kho
hµng ho¸ cho tiªu thô, viÖc x¸c ®Þnh gi¸ vèn cña hµng ho¸
xuÊt kho lµ c«ng viÖc rÊt quan träng vµ phøc t¹p. §Æc biÖt
®èi víi c¸c ®¬n vÞ kinh doanh th¬ng m¹i, sè lîng hµng ho¸
mçi lÇn nhËp thêng lín; ®a d¹ng vÒ chñng lo¹i, mÆt hµng;
gi¸ hµng nhËp l¹i kh¸c nhau, nªn viÖc tÝnh chÝnh x¸c, hîp lý
gi¸ thùc tÕ hµng ho¸ xuÊt b¸n, sÏ quyÕt ®Þnh hiÖu qu¶
trong kh©u tiªu thô. Gi¸ vèn hµng ho¸ xuÊt kho cho tiªu thô
bao gåm 2 bé phËn, lµ gi¸ mua vµ chi phÝ mua. V× vËy, khi
x¸c ®Þnh gi¸ vèn hµng ho¸ xuÊt kho cho tiªu thô, KÕ to¸n
nªn t¸ch riªng 2 bé phËn trªn ®Ó tÝnh.
. Bé phËn gi¸ mua hµng ho¸:
§èi víi hµng ho¸ xuÊt kho, tuú tõng ®iÒu kiÖn cô thÓ
cña doanh nghiÖp, cã thÓ sö dông mét trong c¸c ph¬ng ph¸p
díi ®©y ®Ó x¸c ®Þnh Gi¸ mua thùc tÕ cña hµng ho¸ xuÊt
kho:
- Ph¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ:
+ Gi¸ thùc tÕ nhËp tríc, xuÊt tríc (FIFO)
NguyÔn ThÞ Ph¬ng QuÕ
Líp: KÕ to¸n 42C
LuËn v¨n tèt nghiÖp
GVHD: TrÇn Nam Thanh
12
+ Gi¸ thùc tÕ nhËp sau, xuÊt tríc (LIFO)
+ Gi¸ thùc tÕ ®Ých danh (tÝnh trùc tiÕp)
+ Gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n, bao gåm: Gi¸ ®¬n vÞ b×nh
qu©n c¶ kú dù tr÷, Gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n cuèi kú tríc, Gi¸
®¬n vÞ b×nh qu©n sau mçi lÇn nhËp.
- Ph¬ng ph¸p gi¸ h¹ch to¸n
§Ó g¾n liÒn víi t×nh h×nh thùc tÕ t¹i C«ng ty §iÖn tö
Sao Mai, trong LuËn v¨n nµy xin tr×nh bµy tÝnh gi¸ hµng
ho¸ xuÊt kho theo Ph¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ ®¬n vÞ b×nh
qu©n c¶ kú dù tr÷. Theo ph¬ng ph¸p nµy,
TrÞ gi¸ mua thùc
tÕ
cña hµng ho¸
Sè lîng
= hµng ho¸ xuÊt
xuÊt kho
Trong ®ã:
kho
Gi¸ mua thùc tÕ
§¬n gi¸
b×nh
qu©n
cña hµng ho¸ tån
=
§¬n gi¸
®Çu kú
Sè lîng hµng ho¸
tån ®Çu kú
*
b×nh
qu©n
Gi¸ mua thùc tÕ
+
+
cña hµng ho¸ nhËp
trong kú
Sè lîng hµng ho¸
nhËp trong kú
Ph¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ ®¬n vÞ b×nh qu©n c¶ kú dù
tr÷ tuy ®¬n gi¶n, dÔ lµm, gãp phÇn lµm gi¶m nhÑ khèi lîng
c«ng viÖc cña kÕ to¸n, nhng ®é chÝnh x¸c cña nã kh«ng cao,
h¬n n÷a, viÖc dån c«ng viÖc tÝnh gi¸ hµng ho¸ xuÊt kho vµo cuèi
NguyÔn ThÞ Ph¬ng QuÕ
Líp: KÕ to¸n 42C
LuËn v¨n tèt nghiÖp
GVHD: TrÇn Nam Thanh
13
kú h¹ch to¸n nªn ¶nh hëng ®Õn tiÕn ®é cu¶ c¸c kh©u kÕ to¸n
kh¸c.
. Bé phËn chi phÝ mua hµng ho¸:
Chi phÝ thu mua ®îc tËp hîp vµ ph¶n ¸nh riªng, cuèi kú,
chi phÝ nµy ®îc ph©n bæ mét lÇn cho hµng ho¸ tiªu thô
trong kú vµ ghi vµo gi¸ vèn hµng b¸n.
Tiªu thøc ®îc sö dông ®Ó ph©n bæ chi phÝ thu mua lµ
gi¸ mua cña hµng ho¸ xuÊt b¸n trong kú vµ hµng tån cuèi
kú. Cô thÓ,
Chi phÝ thu
Chi phÝ thu
mua
Chi phÝ thu
cña hµng
mua ph©n
ho¸
bæ cho
hµng ho¸
=
+
tån ®Çu kú
Gi¸ mua thùc
xuÊt b¸n
tÕ
trong kú
cña hµng
mua cña hµng
ho¸
Gi¸ mua
nhËp trong kú
thùc tÕ cña
Gi¸ mua thùc
tÕ cña hµng
+
ho¸
ho¸
xuÊt b¸n
tån cuèi kú
trong kú
*
hµng ho¸
xuÊt b¸n
trong kú
1.3.1.2. KÕ to¸n nhËp – xuÊt kho hµng ho¸
* Chøng tõ sö dông
C¨n cø vµo néi dung c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh
liªn quan ®Õn hµng ho¸ ®Ó x¸c ®Þnh c¸c chøng tõ kÕ to¸n
cÇn sö dông ë c¸c doanh nghiÖp. HiÖn nay, c¸c doanh
NguyÔn ThÞ Ph¬ng QuÕ
Líp: KÕ to¸n 42C
LuËn v¨n tèt nghiÖp
GVHD: TrÇn Nam Thanh
14
nghiÖp vËn dông chÕ ®é chøng tõ kÕ to¸n theo QuyÕt ®Þnh
1141/TC/Q§/C§KT ngµy 01 th¸ng 11 n¨m 1995, ph¶i sö dông
c¸c chøng tõ b¾t buéc sau:
- Biªn b¶n kiÓm nghiÖm, phiÕu nhËp kho
- PhiÕu xuÊt kho, phiÕu xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi
bé
- Ho¸ ®¬n gi¸ trÞ gia t¨ng, ho¸ ®¬n b¸n hµng
- ThÎ kho
-
Biªn b¶n kiÓm kª vËt t, s¶n phÈm, hµng ho¸, …
C¸c chøng tõ nµy ph¶i ®îc më vµ ghi chÐp mét c¸ch
®Çy ®ñ, theo ®óng chÕ ®é tµi chÝnh kÕ to¸n hiÖn hµnh.
Trªn c¬ së c¸c chøng tõ nµy, kÕ to¸n hµng ho¸ tiÕn hµnh
ph©n lo¹i vµ ghi chÐp vµo c¸c sæ kÕ to¸n t¬ng øng.
* KÕ to¸n chi tiÕt hµng ho¸
KÕ to¸n chi tiÕt hµng ho¸ lµ viÖc ghi chÐp kÞp thêi,
chÝnh x¸c t×nh h×nh hiÖn cã, biÕn ®éng cña hµng ho¸ c¶
vÒ mÆt hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ cho tõng hµng ho¸, tõng nhãm
hµng ho¸ theo tõng kho vµ ë Phßng tµi chÝnh – kÕ to¸n.
HiÖn nay, cã 3 ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi tiÕt hµng ho¸ sau:
- Ph¬ng ph¸p ThÎ song song
- Ph¬ng ph¸p Sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn
- Ph¬ng ph¸p Sæ sè d
Nhng trong ph¹m vi bµi viÕt nµy xin ®Ò cËp ®Õn Ph¬ng ph¸p ThÎ song song ®Ó thuËn tiÖn cho viÖc theo dâi h¹ch
NguyÔn ThÞ Ph¬ng QuÕ
Líp: KÕ to¸n 42C
LuËn v¨n tèt nghiÖp
GVHD: TrÇn Nam Thanh
15
to¸n chi tiÕt hµng ho¸ t¹i C«ng ty §iÖn tö Sao Mai ë Ch¬ng 2.
Theo Ph¬ng ph¸p nµy, hµng ho¸ nhËp – xuÊt – tån kho ®îc theo
dâi chi tiÕt nh sau:
+ T¹i Kho:
Thñ kho theo dâi t×nh h×nh nhËp – xuÊt – tån kho
hµng ho¸ trªn ThÎ kho vµ chØ theo dâi vÒ mÆt sè lîng.
+ T¹i Phßng tµi chÝnh – kÕ to¸n:
KÕ to¸n hµng ho¸ ghi chÐp sù biÕn ®éng nhËp – xuÊt
– tån kho hµng ho¸ c¶ vÒ mÆt sè lîng vµ gi¸ trÞ trªn Sæ chi
tiÕt hµng ho¸, ®îc më chi tiÕt cho tõng chñng lo¹i, mÆt
hµng. Tõ c¸c Sè chi tiÕt hµng ho¸ nµy, cuèi kú, KÕ to¸n lËp
B¶ng tæng hîp nhËp – xuÊt – tån kho cho tÊt c¶ c¸c hµng
ho¸.
KÕ to¸n chi tiÕt hµng ho¸ theo ph¬ng ph¸p nµy ®îc
thÓ hiÖn qua S¬ ®å sau:
S¬ ®å 01: S¬ ®å kÕ to¸n chi tiÕt hµng ho¸ theo Ph¬ng
ph¸p ThÎ song song
PNK
Sæ KTCT
hµng ho¸
PXK
NguyÔn ThÞ Ph¬ng QuÕ
Líp: KÕ to¸n 42C
B¶ng tæng
hîp
NXT kho HH
Sæ
tæng
hîp
LuËn v¨n tèt nghiÖp
GVHD: TrÇn Nam Thanh
16
ThÎ
kho
Ghi chó:
Ghi hµng ngµy
Ghi cuèi th¸ng
§èi chiÕu, kiÓm
tra gi¶n trong kh©u ghi
Ph¬ng ph¸p ThÎ song song ®¬n
chÐp, ®èi chiÕu sè liÖu vµ ph¸t hiÖn sai sãt, ®ång thêi cung
cÊp th«ng tin nhËp – xuÊt – tån kho cña tõng danh ®iÓm
hµng ho¸ kÞp thêi, chÝnh x¸c. Tuy nhiªn, Ph¬ng ph¸p nµy
chØ sö dông ®îc kho doanh nghiÖp cã Ýt danh ®iÓm hµng
ho¸.
* KÕ to¸n tæng hîp nhËp – xuÊt kho hµng ho¸
H¹ch to¸n tæng hîp hµng ho¸ ®îc thùc hiÖn theo 1
trong 2 ph¬ng ph¸p: Kª khai thêng xuyªn hoÆc KiÓm kª
®Þnh kú. Doanh nghiÖp ph¶i c¨n cø vµo lo¹i h×nh s¶n xuÊt
kinh doanh vµ tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm hµng ho¸ cña m×nh
mµ lùa chän ph¬ng ph¸p thÝch hîp.
§Ó thuËn tiÖn cho viÖc theo dâi H¹ch to¸n tæng hîp
hµng ho¸ t¹i C«ng ty §iÖn tö Sao Mai ë Ch¬ng 2, LuËn v¨n
xin ®Ò cËp ®Õn Ph¬ng ph¸p Kª khai thêng xuyªn (trong
NguyÔn ThÞ Ph¬ng QuÕ
Líp: KÕ to¸n 42C
LuËn v¨n tèt nghiÖp
GVHD: TrÇn Nam Thanh
17
®iÒu kiÖn doanh nghiÖp ¸p dông ph¬ng ph¸p khÊu trõ ®Ó
tÝnh thuÕ GTGT).
Theo Ph¬ng ph¸p nµy, c¸c Tµi kho¶n ®îc sö dông bao
gåm:
+ TK 156 – Hµng ho¸:
Tµi kho¶n nµy ®îc sö dông ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hiÖn cã
vµ t×nh h×nh biÕn ®éng cña c¸c lo¹i hµng hãa trong ®¬n
vÞ, bao gåm: hµng ho¸ t¹i c¸c kho, quÇy – chi tiÕt theo tõng
kho, quÇy, tõng lo¹i, nhãm hµng ho¸.
KÕt cÊu TK nµy nh sau:
. Bªn nî: Ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô lµm t¨ng gi¸ thùc tÕ
cña hµng ho¸ t¹i kho, t¹i quÇy (Gi¸ mua vµ Chi phÝ thu mua)
. Bªn cã: Ph¶n ¸nh trÞ gi¸ mua thùc tÕ cña hµng ho¸
xuÊt kho, xuÊt quÇy (KÓ c¶ gi¶m gi¸ hµng mua vµ hµng mua
tr¶ l¹i), ®ång thêi ph¶n ¸nh, phÝ thu mua ph©n bæ cho
hµng tiªu thô
. D nî: TrÞ gi¸ thùc tÕ hµng ho¸ tån kho, tån quÇy
Tµi kho¶n nµy ®îc chi tiÕt ra thµnh 2 tiÓu kho¶n ®Ó
ph¶n ¸nh 2 bé phËn lµ Gi¸ mua vµ Chi phÝ mua:
TK 1561 – Gi¸ mua hµng ho¸
TK 1562 – Chi phÝ thu mua hµng ho¸
+ TK 157 – Hµng göi b¸n:
Tµi kho¶n nµy ®îc sö dông ®Ó ph¶n ¸nh trÞ gi¸ mua
cña hµng ho¸ göi b¸n, ký göi, ®¹i lý cha ®îc chÊp nhËn
thanh to¸n.
KÕt cÊu cña TK nµy nh sau:
NguyÔn ThÞ Ph¬ng QuÕ
Líp: KÕ to¸n 42C
LuËn v¨n tèt nghiÖp
GVHD: TrÇn Nam Thanh
18
. Bªn nî: Gi¸ trÞ s¶n phÈm, hµng ho¸, lao vô, dÞch vô
göi b¸n, göi ®¹i lý hoÆc ®· thùc hiÖn víi kh¸ch hµng nhng
cha ®îc chÊp nhËn
. Bªn cã: Gi¸ trÞ s¶n phÈm, hµng ho¸, lao vô, dÞch vô
®· ®îc kh¸ch hµng chÊp nhËn thanh to¸n hoÆc thanh to¸n;
®ång thêi ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hµng göi b¸n bÞ tõ chèi, göi l¹i
. D nî: Gi¸ trÞ hµng göi b¸n cha ®îc chÊp nhËn
Tµi kho¶n nµy ®îc më chi tiÕt theo tõng lo¹i hµng, tõng
lÇn göi hµng tõ khi göi ®Õn khi ®îc chÊp nhËn thanh to¸n.
+ TK 151 – Hµng mua ®ang ®i trªn ®êng:
Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh trÞ gi¸ mua thùc tÕ
cña hµng ®· mua hoÆc chÊp nhËn mua, ®· thuéc quyÒn së
h÷u cña ®¬n vÞ, nhng cuèi th¸ng cha vÒ nhËp kho (KÓ c¶
sè ®ang göi kho ngêi b¸n).
KÕt cÊu cña TK nµy nh sau:
. Bªn nî: Gi¸ trÞ cña hµng ®i ®êng t¨ng
. Bªn cã: Gi¸ trÞ hµng ®i ®êng kú tríc ®· nhËp kho hay
chuyÓn giao cho c¸c bé phËn sö dông hoÆc giao cho kh¸ch
hµng
. D nî: Gi¸ trÞ hµng ®ang ®i ®êng
Tµi kho¶n nµy ®îc më chi tiÕt theo tõng chñng lo¹i hµng
ho¸ vµ tõng hîp ®ång kinh tÕ.
+ TK 632 – Gi¸ vèn hµng b¸n:
Tµi kho¶n nµy ®îc sö dông ®Ó theo dâi trÞ gi¸ vèn
thùc tÕ cña hµng ho¸ xuÊt b¸n trong kú (bao gåm trÞ gi¸
NguyÔn ThÞ Ph¬ng QuÕ
Líp: KÕ to¸n 42C
LuËn v¨n tèt nghiÖp
GVHD: TrÇn Nam Thanh
19
mua cña hµng ho¸ ®· tiªu thô vµ chi phÝ thu mua ph©n bæ
cho hµng ho¸ tiªu thô).
KÕt cÊu cña TK nµy nh sau:
. Bªn nî: TËp hîp trÞ gi¸ mua thùc tÕ cña hµng ho¸ ®·
tiªu thô vµ phÝ thu mua ph©n bæ cho hµng tiªu thô trong kú
. Bªn cã: KÕt chuyÓn trÞ gi¸ vèn hµng tiªu thô trong kú
(Gi¸ thùc tÕ), ®ång thêi ph¶n ¸nh trÞ gi¸ mua cña hµng ho¸
®· tiªu thô bÞ tr¶ l¹i trong kú
+ Ngoµi ra, c¸c TK kh¸c ®îc sö dông: TK 1331, 3333,
111, 331, …
Tr×nh tù kÕ to¸n tæng hîp nhËp – xuÊt kho hµng ho¸
theo ph¬ng ph¸p nµy ®îc thÓ hiÖn qua S¬ ®å sau:
S¬ ®å 02: S¬ ®å kÕ to¸n tæng hîp hµng ho¸ theo Ph¬ng
ph¸p Kª khai thêng xuyªn
TK 111, 331,
151, …
TK 632
TK 156
HH mua ngoµi,
NK
TK 133
VAT ®Çu
vµo
TK 3333
TrÞ GV thùc tÕ hµng ®·
tiªu thô
TK 157
TrÞ GV hµng göi
b¸n
TrÞ GV hµng göi
b¸n
®· tiªu thô
ThuÕ NK
hµngQuÕ
mua vÒ, kh«ng
NguyÔnGöi
ThÞb¸n
Ph¬ng
Líp: KÕ to¸n 42C nhËp kho
TK 1331
TrÞ GV hµng mua vÒ giao b¸n th¼ng,
VAT ®Çu
LuËn v¨n tèt nghiÖp
GVHD: TrÇn Nam Thanh
20
Nh vËy, kÕ to¸n tæng hîp hµng ho¸ theo Ph¬ng ph¸p
Kª khai thêng xuyªn cho phÐp c¸c doanh nghiÖp theo dâi,
ph¶n ¸nh thêng xuyªn, liªn tôc vµ cã hÖ thèng t×nh h×nh
nhËp – xuÊt – tån kho hµng ho¸ trªn sæ kÕ to¸n. Còng v×
vËy mµ gi¸ trÞ cña hµng ho¸ trªn sæ s¸ch cã thÓ x¸c ®Þnh
®îc ë bÊt kú thêi ®iÓm nµo trong kú kÕ to¸n. Ph¬ng ph¸p
nµy rÊt thÝch hîp trong c¸c doanh nghiÖp kinh doanh c¸c
mÆt hµng cã gi¸ trÞ lín.
1.3.2. KÕ to¸n tiªu thô hµng ho¸
1.3.2.1 C¸c ph¬ng thøc tiªu thô hµng ho¸
Tiªu thô hµng ho¸ lµ kh©u cuèi cïng trong qu¸ tr×nh
kinh doanh cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i. §ã lµ qu¸ tr×nh
NguyÔn ThÞ Ph¬ng QuÕ
Líp: KÕ to¸n 42C
- Xem thêm -
.DOC 
189 
30 
80 
