LỜI MỞ ĐẦU
Trong giai ®o¹n hiÖn nay, hßa chung víi sù ®æi míi s©u s¾c toµn diÖn cña ®Êt n íc, cña c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ, hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng cña níc ta ®· cã nh÷ng bíc ph¸t
triÓn m¹nh mÏ, t¹o tiÒn ®Ò cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa hiÖn ®¹i hãa ®Êt níc. Nh÷ng
thµnh tùu ®ã chÝnh lµ nhê nh÷ng ®ãng gãp v« cïng to lín cña ngµnh x©y dùng c¬ b¶n
níc nhµ.
Mang ®Æc ®iÓm næi bËt cña ngµnh x©y dùng c¬ b¶n, x©y l¾p §iÖn ®ßi hái vèn
®Çu t lín, thêi gian thi c«ng kÐo dµi nªn vÊn ®Ò ®Æt ra lµ lµm sao ph¶i qu¶n lý vèn tèt,
cã hiÖu qu¶ ®ång thêi kh¾c phôc ®îc t×nh tr¹ng thÊt tho¸t l·ng phÝ trong qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt, gi¶m chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng tÝnh c¹nh tranh cho doanh nghiÖp.
Ra ®êi vµ ph¸t triÓn cïng víi sù xuÊt hiÖn vµ tån t¹i cña nÒn s¶n xuÊt hµng hãa,
h¹ch to¸n lµ mét ph¹m trï kinh tÕ kh¸ch quan, mét c«ng cô qu¶n lý cã hiÖu qu¶ kh«ng
thÓ thiÕu ®îc trong hÖ thèng qu¶n lý kinh tÕ trªn toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n. §iÒu ®ã
tÊt yÕu ph¶i ®ßi hái c«ng t¸c kÕ to¸n cã sù ®æi míi t¬ng øng phï hîp víi nhu cÇu qu¶n
lý míi víi yªu cÇu cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng lµ lÊy thu bï chi ®Ó ho¹t ®éng s¶n xuÊt
kinh doanh cã l·i. §Ó ®¹t ®îc yªu cÇu ®ã, c¸c doanh nghiÖp lu«n x¸c ®Þnh h¹ch to¸n
chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh lµ kh©u trung t©m cña c«ng t¸c kÕ to¸n, do ®ã ®ßi hái c«ng t¸c
kÕ to¸n ph¶i tæ chøc sao cho khoa häc, kÞp thêi, ®óng ®èi tîng theo chÕ ®é quy ®Þnh
nh»m cung cÊp ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c c¸c th«ng tin cÇn thiÕt ®ång thêi ®a ra c¸c biÖn ph¸p,
ph¬ng híng hoµn thiÖn ®Ó n©ng cao vai trß qu¶n lý chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh, thùc hiÖn
tèt chøc n¨ng “ lµ c«ng cô phôc vô ®¾c lùc cho qu¶n lý ” cña kÕ to¸n. Chi phÝ ®îc tËp
hîp mét c¸ch chÝnh x¸c kÕt hîp víi viÖc tÝnh ®Çy ®ñ gi¸ thµnh s¶n phÈm sÏ lµm lµnh
m¹nh ho¸ c¸c quan hÖ kinh tÕ tµi chÝnh trong doanh nghiÖp, gãp phÇn tÝch cùc vµo viÖc
sö dông hiÖu qu¶ c¸c nguån ®Çu t, ®¶m b¶o sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp.
NhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña vÊn ®Ò trªn, qua thêi gian thùc tËp t¹i XÝ
nghiÖp x©y l¾p §iÖn – C«ng ty §iÖn Lùc I, ®îc sù gióp ®ì tËn t×nh cña thÇy gi¸o TrÇn
V¨n ThuËn vµ c¸c c¸n bé Phßng Tµi vô cña xÝ nghiÖp, em ®· ®i s©u vµo nghiªn cøu
c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ chän ®Ò tµi:
Hoµn thiÖn kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p víi viÖc
t¨ng cêng hiÖu qu¶ qu¶n trÞ chi phÝ t¹i xÝ nghiÖp x©y l¾p §iÖn C«ng Ty §iÖn Lùc I
Néi dung luËn v¨n gåm 3 phÇn:
1
PhÇn 1: Nh÷ng lý luËn c¬ b¶n vÒ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p
PhÇn 2: Thùc tr¹ng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i XÝ nghiÖp
x©y l¾p §iÖn- C«ng ty §iÖn lùc I.
PhÇn 3: Hoµn thiÖn kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm víi viÖc t¨ng
cêng qu¶n trÞ chi phÝ t¹i XÝ nghiÖp x©y l¾p §iÖn.
PhÇn 1
Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ
tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p
1.1 §Æc ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh x©y l¾p cã ¶nh hëng ®Õn kÕ to¸n
chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
X©y dùng c¬ b¶n lµ mét trong nh÷ng ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt quan träng mang
tÝnh chÊt c«ng nghiÖp, cã chøc n¨ng x©y dùng vµ l¾p ®Æt, t¸i s¶n xuÊt tµi s¶n cè ®Þnh t¹o
ra c¬ së vËt chÊt cho nÒn kinh tÕ quèc d©n, t¨ng tiÒm lùc kinh tÕ, quèc phßng cho ®Êt n íc. ChÝnh v× vËy, mét bé phËn kh«ng nhá cña thu nhËp quèc d©n nãi chung, cña tÝch lòy
nãi riªng cïng víi vèn ®Çu t, tµi chÝnh hç trî cña níc ngoµi ®îc sö dông trong lÜnh vùc
x©y dùng c¬ b¶n.
Trong qu¸ tr×nh ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p gi÷ mét vai trß
quan träng. Còng nh c¸c ngµnh s¶n xuÊt kh¸c, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c
doanh nghiÖp x©y l¾p thùc chÊt lµ qu¸ tr×nh biÕn ®æi ®èi tîng lao ®éng thµnh s¶n phÈm.
2
Tuy nhiªn, x©y dùng c¬ b¶n l¹i cã nh÷ng ®Æc ®iÓm kinh tÕ kÜ thuËt ®Æc trng kh¸c h¼n
c¸c ngµnh kh¸c thÓ hiÖn râ nÐt ë ho¹t ®éng kinh doanh vµ s¶n phÈm cña ngµnh ®ã lµ:
+ Th«ng thêng, ho¹t ®éng x©y l¾p ®îc thùc hiÖn th«ng qua h×nh thøc nhËn thÇu.
V× vËy c¸c doanh nghiÖp muèn th¾ng thÇu vµ kinh doanh cã l·i th× ph¶i x©y dùng ®îc
mét gi¸ ®Êu thÇu hîp lý dùa trªn c¸c ®Þnh møc, ®¬n gi¸ x©y l¾p c¬ b¶n, gi¸ thÞ tr êng vµ
kh¶ n¨ng cña doanh nghiÖp.
+ S¶n phÈm x©y l¾p ®îc t¹o ra bëi c«ng nghÖ x©y l¾p, ®ã lµ c¸c c«ng tr×nh, h¹ng
môc c«ng tr×nh, vËt kiÕn tróc... mang tÝnh tæng hîp vÒ mÆt kinh tÕ, chÝnh trÞ, kÜ thuËt cã
quy m« lín, kÕt cÊu phøc t¹p, mang tÝnh ®¬n chiÕc, thêi gian thi c«ng x©y l¾p rÊt dµi,
®Þa ®iÓm thi c«ng ph©n t¸n... võa mang tÝnh ®a d¹ng l¹i võa mang tÝnh ®éc lËp. Mçi s¶n
phÈm l¹i cã mét ph¬ng thøc kÜ thuËt thi c«ng riªng biÖt, gåm nh÷ng giai ®o¹n nhÊt ®Þnh
dÉn ®Õn gi¸ trÞ tõng c«ng tr×nh kh¸c nhau. Do ®ã, viÖc tæ chøc qu¶n lý vµ h¹ch to¸n s¶n
phÈm x©y l¾p nhÊt thiÕt ph¶i ®îc lËp dù to¸n thiÕt kÕ, dù to¸n thi c«ng. Trong suèt qu¸
tr×nh x©y l¾p ph¶i lÊy gi¸ dù to¸n lµm thíc ®o c¶ vÒ mÆt gi¸ trÞ vµ kÜ thuËt.
+ ChÊt lîng c«ng tr×nh x©y l¾p phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè nh kh¶o s¸t, thiÕt kÕ,
thi c«ng... ®Æc biÖt lµ trong kh©u thi c«ng, mµ thêi gian sö dông cña mét s¶n phÈm l¹i
rÊt l©u dµi v× vËy trong qu¸ tr×nh x©y l¾p ph¶i tæ chøc qu¶n lý vµ h¹ch to¸n sao cho cã
thÓ gi¸m s¸t chÆt chÏ chÊt lîng c«ng tr×nh ®¶m b¶o ®óng dù to¸n , thiÕt kÕ.
+ S¶n phÈm x©y l¾p hoµn thµnh kh«ng nhËp kho mµ tiªu thô ngay theo gi¸ dù
to¸n hoÆc gi¸ tháa thuËn víi chñ ®Çu t tõ tríc (gi¸ ®Êu thÇu) nªn tÝnh chÊt hµng hãa cña
s¶n phÈm thÓ hiÖn kh«ng râ.§iÒu ®ã cã nghÜa lµ t¸c ®éng cña yÕu tè thÞ trêng thÓ hiÖn
kh«ng râ do gi¸ c¶ ®îc quy ®Þnh tríc khi tiÕn hµnh x©y dùng, thi c«ng th«ng qua hîp
®ång giao nhËn thÇu.
+ S¶n phÈm x©y l¾p mang tÝnh cè ®Þnh, n¬i s¶n xuÊt còng lµ n¬i sau nµy khi s¶n
phÈm hoµn thµnh sÏ ®a vµo sö dông, nã ®îc t¹o bëi vËt liÖu x©y l¾p, m¸y mãc thiÕt bÞ
thi c«ng x©y l¾p vµ lao ®éng theo tõng ®Þa ®iÓm thi c«ng, chÞu ¶nh hëng cña c¸c nh©n
tè kh¸ch quan nh thêi tiÕt... nªn rÊt dÔ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng mÊt m¸t, hao hôt, l·ng phÝ vËt
t, h háng tµi s¶n lµm t¨ng chi phÝ s¶n xuÊt dÉn ®Õn khã kh¨n trong c«ng t¸c qu¶n lý, sö
dông vµ h¹ch to¸n chi phÝ.
+ Tæ chøc s¶n xuÊt trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p ë níc ta hiÖn nay phæ biÕn
theo ph¬ng thøc kho¸n gän c¸c c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hay khèi lîng c«ng
viÖc cho c¸c ®¬n vÞ trong néi bé doanh nghiÖp (xÝ nghiÖp, tæ, ®éi s¶n xuÊt). Trong gi¸
kho¸n gän kh«ng chØ cã tiÒn l¬ng mµ cßn cã ®ñ chi phÝ vÒ vËt liÖu, c«ng cô dông cô thi
c«ng, chi phÝ chung cña bé phËn nhËn kho¸n.
+ C«ng tr×nh ph¶i ®îc thùc hiÖn b¶o hµnh trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh ®· ®îc
tháa thuËn tõ tríc, th«ng thêng chñ ®Çu t sÏ gi÷ l¹i 5% gi¸ trÞ c«ng tr×nh ®Ó rµng buéc
tr¸ch nhiÖm cña c¸c ®¬n vÞ thi c«ng.
3
1.2 B¶n chÊt vµ néi dung kinh tÕ cña chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh
s¶n phÈm x©y l¾p
1.2.1 Chi phÝ x©y l¾p
1.2.1.1 Kh¸i niÖm chi phÝ x©y l¾p
§Ó s¶n xuÊt kinh doanh, bÊt kú mét doanh nghiÖp nµo còng ph¶i cã ®Çy ®ñ 3 yÕu
tè c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ®ã lµ:
Lao ®éng cña con ngêi
§èi tîng lao ®éng
T liÖu lao ®éng.
Ba yÕu tè nµy kÕt hîp víi nhau trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt sÏ t¹o ra nh÷ng s¶n
phÈm, dÞch vô ®¸p øng nhu cÇu cña con ngêi. Lîng tiªu hao ®îc biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña
c¸c yÕu tè trªn ®Ó s¶n xuÊt ra c¸c s¶n phÈm vµ dÞch vô ®îc gäi lµ chi phÝ.
Trong c¸c ®¬n vÞ x©y l¾p, chi phÝ s¶n xuÊt lµ toµn bé chi phÝ vÒ lao ®éng sèng
cña con ngêi vµ lao ®éng vËt ho¸ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ cÊu thµnh nªn
gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. Mäi chi phÝ ®Òu ®îc biÓu hiÖn b»ng tiÒn, trong ®ã chi phÝ
vÒ tiÒn c«ng, tiÒn trÝch BHXH, BHYT vµ KPC§ lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña hao phÝ lao
®éng sèng, cßn chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, nguyªn liÖu, vËt liÖu… lµ biÓu hiÖn
b»ng tiÒn cña lao ®éng vËt ho¸.
Chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp kinh doanh x©y l¾p ph¸t sinh thêng xuyªn
trong suèt qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. Nhng ®Ó phôc vô cho qu¸
tr×nh qu¶n lý vµ h¹ch to¸n kinh doanh chi phÝ ph¶i ®îc tÝnh to¸n tËp hîp theo tõng thêi
kú: hµng th¸ng, hµng quý, hµng n¨m…phï hîp víi kú b¸o c¸o. Trong ®ã, chØ nh÷ng chi
phÝ s¶n xuÊt mµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra trong kú míi ®îc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt
trong kú.
Trong c¸c doanh nghiÖp nãi chung vµ trong c¸c doanh nghiÖp kinh doanh x©y
l¾p nãi riªng cã rÊt nhiÒu c¸c kho¶n chi phÝ kh¸c nhau, do ®ã viÖc qu¶n lý chi phÝ s¶n
xuÊt kh«ng thÓ chØ c¨n cø vµo sè liÖu tæng hîp mµ ph¶i theo dâi, tËp hîp riªng sè liÖu
cña tõng lo¹i chi phÝ, tõng nhãm chi phÝ. V× vËy, viÖc tiÕn hµnh ph©n lo¹i chi phÝ lµ rÊt
cÇn thiÕt ®èi víi tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp.
1.2.1.2 Ph©n lo¹i chi phÝ x©y l¾p
Chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp x©y l¾p bao gåm nhiÒu lo¹i, cã néi dung
kinh tÕ kh¸c nhau, c«ng dông kh¸c nhau mµ yªu cÇu qu¶n lý ®èi víi tõng lo¹i còng
kh¸c nhau. §Ó lËp kÕ ho¹ch vµ tÝnh chÝnh x¸c gi¸ thµnh, khèng chÕ vµ thèng nhÊt c¸c
lo¹i chi phÝ, nh»m nghiªn cøu c¸c yÕu tè ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm, yªu cÇu kh¸ch quan ®Æt ra lµ: ph¶i ph©n lo¹i chi phÝ thµnh tõng nhãm riªng
theo tõng tiªu thøc nhÊt ®Þnh. Trªn c¬ së ®ã, ph©n tÝch t×nh h×nh biÕn ®éng cña tõng lo¹i
chi phÝ, t×m ra nh÷ng nh©n tè ¶nh hëng ®Õn sù biÕn ®éng ®ã ®Ó ®a ra nh÷ng biÖn ph¸p
qu¶n lý h÷u hiÖu nhÊt.
4
Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt lµ viÖc s¾p xÕp nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt vµo tõng
lo¹i, tõng nhãm kh¸c nhau theo nh÷ng tiªu thøc nhÊt ®Þnh. ViÖc h¹ch to¸n chi phÝ
theo tõng tiªu thøc sÏ n©ng cao tÝnh chi tiÕt cña th«ng tin, lµ c¬ së cho viÖc phÊn ®Êu h¹
chi phÝ, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vµ t¨ng cêng h¹ch to¸n kÕ to¸n trong c¸c ®¬n vÞ x©y
l¾p.
Th«ng thêng, khi ph©n lo¹i chi phÝ ngêi ta thêng dùa vµo 2 tiªu thøc quan träng
nhÊt ®ã lµ néi dung kinh tÕ ban ®Çu cña chi phÝ vµ chøc n¨ng cña chi phÝ ®èi víi toµn bé
qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. HiÖn nay, chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm x©y l¾p
®îc ph©n lo¹i theo c¸c tiªu thøc sau:
-
Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè
-
Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.
-
Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo kho¶n môc gi¸ thµnh
Tuy nhiªn, xuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm cña s¶n xuÊt kinh doanh x©y l¾p vµ ph¬ng
ph¸p lËp dù to¸n trong kinh doanh x©y l¾p lµ lËp dù to¸n cho tõng ®èi tîng theo kho¶n
môc gi¸ thµnh nªn ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ nµy ®îc sö dông phæ biÕn nhÊt trong c¸c
doanh nghiÖp kinh doanh x©y l¾p.
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy chi phÝ s¶n xuÊt ®îc chia thµnh c¸c kho¶n môc sau:
Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: lµ toµn bé vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, cÊu kiÖn,
c¸c bé phËn kÕt cÊu c«ng tr×nh sö dông trong qu¸ tr×nh x©y l¾p. Nã kh«ng bao gåm
gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu phôc vô cho m¸y thi c«ng, vËt liÖu qu¶n lý ®éi, c«ng tr×nh,
chi phÝ nguyªn vËt liÖu phôc vô cho s¶n xuÊt chung.
Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: lµ chi phÝ tiÒn l¬ng c¬ b¶n, phô cÊp... cña c¸c c«ng
nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt ®Ó h×nh thµnh s¶n phÈm x©y l¾p.
Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng: lµ toµn bé chi phÝ trùc tiÕp ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh
sö dông m¸y thi c«ng ®Ó thùc hiÖn khèi lîng x©y l¾p b»ng m¸y bao gåm chi phÝ
khÊu hao m¸y mãc, tiÒn thuª m¸y, tiÒn l¬ng c«ng nh©n ®iÒu khiÓn m¸y, chi phÝ vÒ
nhiªn liÖu, ®éng lùc dïng cho m¸y thi c«ng...
Chi phÝ s¶n xuÊt chung: lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ phôc vô cho s¶n xuÊt cña ®éi, c«ng
tr×nh x©y dùng nhng kh«ng ®îc tÝnh trùc tiÕp bao gåm tiÒn l¬ng cho nh©n viªn qu¶n
lý ®éi, c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp x©y l¾p, nh©n viªn
®iÒu khiÓn m¸y thi c«ng, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi, chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c.
C¸ch ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông phôc vô qu¶n lý s¶n xuÊt theo ®Þnh møc, cung
cÊp sè liÖu cho c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn gi¸
thµnh tõ ®ã lµm tµi liÖu tham kh¶o ®Ó lËp ®Þnh møc chi phÝ vµ kÕ ho¹ch gi¸ thµnh cho
kú sau.
5
Tãm l¹i, mçi c¸ch tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®Òu cã ý nghÜa riªng phôc vô cho
tõng ®èi tîng qu¶n lý, tõng ®èi tîng cung cÊp th«ng tin cô thÓ nhng gi÷a c¸c c¸ch ph©n
lo¹i nµy lu«n bæ sung cho nhau nh»m qu¶n lý cã hiÖu qu¶ toµn bé chi phÝ ph¸t sinh
trong ph¹m vi tõng doanh nghiÖp, trong tõng thêi kú nhÊt ®Þnh.
1.2.2 Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p
1.2.2.1 Kh¸i niÖm gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p
§Ó thi c«ng mét c«ng tr×nh hay hoµn thµnh mét khèi lîng c«ng viÖc nhÊt ®Þnh
cÇn ph¶i ®Çu t vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, thi c«ng mét khèi lîng chi phÝ nhÊt ®Þnh.
Nh÷ng chi phÝ nµy cÊu thµnh nªn gi¸ thµnh c«ng tr×nh hay h¹ng môc c«ng tr×nh
hoµn thµnh. Nh vËy, gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p bao gåm toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt (gåm
chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung)
tÝnh cho tõng c«ng tr×nh hay h¹ng môc c«ng tr×nh, khèi lîng c«ng t¸c x©y l¾p hoµn
thµnh ®Õn mét giai ®o¹n quy íc ®· hoµn thµnh, nghiÖm thu, bµn giao vµ chÊp nhËn
thanh to¸n.
Nãi c¸ch kh¸c, chi phÝ s¶n xuÊt chØ lµ mét mÆt thÓ hiÖn sù hao phÝ, ®Ó ®¸nh gi¸
chÊt lîng kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp th× chi phÝ s¶n xuÊt ph¶i ®îc xem xÐt trong
mèi quan hÖ víi mÆt thø hai còng lµ mét mÆt quan träng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh
doanh ®ã lµ kÕt qu¶ s¶n xuÊt thu ®îc. Quan hÖ so s¸nh ®ã ®· h×nh thµnh nªn chØ tiªu “
Gi¸ thµnh s¶n phÈm”
Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ vÒ
lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt hãa ®Ó hoµn thµnh mét khèi lîng x©y l¾p theo quy ®Þnh.
VÒ b¶n chÊt, gi¸ thµnh lµ kÕt qu¶ cña viÖc chuyÓn dÞch gi¸ trÞ cña c¸c yÕu tè chi
phÝ vµo s¶n phÈm x©y l¾p, c«ng viÖc, lao vô hoµn thµnh. Trong gi¸ thµnh s¶n phÈm chØ
bao gåm nh÷ng chi phÝ chi ra trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ph¶i ® îc
båi hoµn ®Ó t¸i s¶n xuÊt ë doanh nghiÖp mµ kh«ng bao gåm nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh
trong kú kinh doanh cña doanh nghiÖp.
1.2.2.2 Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p
HiÖn nay cã hai c¸ch ph©n lo¹i gi¸ thµnh:
-
Ph©n lo¹i theo thêi ®iÓm vµ nguån sè liÖu ®Ó tÝnh gi¸ thµnh
-
Ph©n lo¹i theo ph¹m vi tÝnh gi¸ thµnh
Ph©n lo¹i theo thêi ®iÓm vµ nguån sè liÖu ®Ó tÝnh gi¸ thµnh
ChØ tiªu gi¸ thµnh ®îc chia thµnh gi¸ thµnh kÕ ho¹ch, gi¸ thµnh dù to¸n vµ gi¸
thµnh thùc tÕ.
Gi¸ thµnh dù to¸n (Zdt): lµ tæng sè c¸c chi phÝ dù to¸n ®Ó hoµn thµnh khèi lîng
s¶n phÈm x©y l¾p. Gi¸ thµnh dù to¸n ®îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc theo thiÕt kÕ
6
®îc duyÖt vµ khung gi¸ quy ®Þnh ®¬n gi¸ x©y l¾p ¸p dông vµo tõng l·nh thæ, tõng ®Þa
ph¬ng do cÊp cã thÈm quyÒn ban hµnh.
Zdt = Gi¸ trÞ dù to¸n – l·i ®Þnh møc
Gi¸ trÞ dù to¸n lµ chi phÝ cho c«ng t¸c x©y dùng, l¾p r¸p c¸c cÊu kiÖn, l¾p ®Æt c¸c
m¸y mãc thiÕt bÞ…bao gåm c¸c chi phÝ trùc tiÕp, chi phÝ chung vµ l·i ®Þnh møc.
§©y lµ c¬ së ®Ó x©y dùng lËp kÕ ho¹ch khèi lîng c¸c c«ng t¸c x©y l¾p vµ thanh
to¸n c«ng t¸c hoµn thµnh, lµ c¨n cø ®Ó tÝnh kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp vµ ®Ó
kiÓm tra chØ tiªu gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p cña doanh nghiÖp.
Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch (Zkh): lµ gi¸ thµnh ®îc x©y dùng tõ nh÷ng ®iÒu kiÖn kinh tÕ
cô thÓ cña doanh nghiÖp trªn c¬ së phÊn ®Êu h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm so víi dù to¸n b»ng
c¸c biÖn ph¸p t¨ng cêng qu¶n lý kü thuËt, thi c«ng, vËt t, c¸c ®Þnh møc ®¬n gi¸ ¸p dông
trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p.
Zkh= Gi¸ thµnh dù to¸n – møc h¹ gi¸ thµnh dù to¸n
Víi doanh nghiÖp kh«ng cã gi¸ thµnh dù to¸n th× gi¸ thµnh kÕ ho¹ch ®îc x¸c
®Þnh khi bíc vµo kinh doanh trªn c¬ së gi¸ thµnh thùc tÕ n¨m trîc vµ c¸c ®Þnh møc kinh
tÕ kü thuËt cña doanh nghiÖp. Nã bao gåm c¸c chi phÝ g¾n liÒn víi s¶n xuÊt vµ tiªu thô
s¶n phÈm theo mét danh môc thèng nhÊt theo tõng ngµnh s¶n xuÊt.
Gi¸ thµnh thùc tÕ (Ztt): Lµ gi¸ thµnh ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ thùc tÕ ®Ó hoµn thµnh
bµn giao khèi lîng x©y l¾p mµ doanh nghiÖp ®· nhËn thÇu. Gi¸ thµnh nµy bao gåm c¸c
chi phÝ theo ®Þnh møc nh c¸c kho¶n thiÖt h¹i trong s¶n xuÊt, c¸c kho¶n béi chi, l·ng phÝ
vËt t, lao ®éng tiÒn vèn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ qu¶n lý cña doanh nghiÖp ®îc phÐp
tÝnh vµo gi¸ thµnh. Gi¸ thµnh thùc tÕ ®îc x¸c ®Þnh vµo cuèi kú kinh doanh.
Gi¸ thµnh dù to¸n mang tÝnh chÊt x· héi. Nhê viÖc so s¸nh gi¸ thµnh thùc tÕ víi
gi¸ thµnh dù to¸n cho phÐp ®¸nh gi¸ tr×nh ®é qu¶n lý cña doanh nghiÖp x©y l¾p ®ã
trong mèi quan hÖ víi c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p kh¸c. ViÖc so s¸nh gi¸ thµnh thùc tÕ
víi gi¸ thµnh kÕ ho¹ch cho phÐp ®¸nh gi¸ sù tiÕn bé hay non yÕu cu¶ doanh nghiÖp x©y
l¾p trong ®iÒu kiÖn cô thÓ vÒ c¬ së vËt chÊt, tr×nh ®é tæ chøc qu¶n lý cña b¶n th©n doanh
nghiÖp ®ã.
1.2.3 Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p
§èi víi c«ng t¸c qu¶n trÞ doanh nghiÖp, viÖc tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ chi phÝ s¶n xuÊt
cã vai trß quan träng trong viÖc x¸c ®Þnh chÝnh x¸c gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ hai chØ tiªu cã quan hÖ chÆt chÏ víi
nhau trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t¹o ra s¶n phÈm. Chi phÝ biÓu hiÖn mÆt hao phÝ cßn gi¸
thµnh biÓu hiÖn mÆt kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. §©y lµ hai mÆt thèng nhÊt cña mét
qu¸ tr×nh, v× vËy chóng gièng nhau vÒ chÊt. Gi¸ thµnh vµ chi phÝ x©y l¾p ®Òu bao gåm
chi phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ trong qu¸ tr×nh t¹o ra s¶n phÈm. Tuy
7
nhiªn, do bé phËn chi phÝ s¶n xuÊt gi÷a c¸c kú kh«ng ®Òu nhau nªn gi¸ thµnh vµ chi phÝ
s¶n xuÊt kh¸c nhau vÒ lîng, ®iÒu ®ã ®îc thÓ hiÖn qua s¬ ®å sau:
Tæng gi¸ thµnh s¶n
CPSX dë dang
CPSX ph¸t sinh
CPSX dë dang
=
+
phÈm
®Çu kú
trong kú
cuèi kú
Nh vËy, nÕu chi phÝ s¶n xuÊt lµ tæng hîp nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong mét thêi
kú nhÊt ®Þnh th× gi¸ thµnh s¶n phÈm l¹i lµ tæng hîp nh÷ng chi phÝ chi ra bÊt kú ë kú nµo
nhng g¾n liÒn víi viÖc s¶n xuÊt vµ hoµn thµnh mét khèi lîng c«ng viÖc x©y l¾p nhÊt
®Þnh ®îc nghiÖm thu, bµn giao, thanh to¸n.
VÒ mÆt kÕ to¸n, h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ hai bíc
c«ng viÖc liªn tiÕp g¾n bã h÷u c¬ víi nhau, tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¬ së ®Ó tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm. Do vËy, sù chÝnh x¸c cña c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt quyÕt
®Þnh tÝnh chÝnh x¸c cña c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh.
Tõ mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm nh ®· ph©n tÝch ë
trªn th× viÖc qu¶n lý gi¸ thµnh nhÊt thiÕt ph¶i g¾n liÒn víi qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ
h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt sao cho hîp lý, ®óng ®¾n lµ mét yªu cÇu cã tÝnh chÊt quyÕt
®Þnh ®èi víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp.
1.3 KÕ to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp
x©y l¾p
1.3.1 KÕ to¸n chi phÝ x©y l¾p
1.3.1.1 §èi tîng vµ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ x©y l¾p
§èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ x©y l¾p
§èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ mét giíi h¹n nhÊt ®Þnh vÒ ®Þa ®iÓm, thêi
gian ph¸t sinh mµ c¸c chi phÝ ®îc tËp hîp theo ®ã.
S¶n xuÊt x©y l¾p cã quy tr×nh c«ng nghÖ phøc t¹p, lo¹i h×nh s¶n xuÊt ®¬n chiÕc,
thêng ph©n chia thµnh nhiÒu khu vùc, bé phËn thi c«ng, mçi h¹ng môc ®Òu cã thiÕt kÕ
riªng, cÊu t¹o vËt chÊt cña chóng rÊt kh¸c nhau, mçi h¹ng môc l¹i cã dù to¸n riªng.
§¬n vÞ tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ lµ h¹ng môc c«ng tr×nh hoµn thµnh. V× vËy, tuú theo c«ng
viÖc cô thÓ, tr×nh ®é qu¶n lý cña mçi doanh nghiÖp x©y l¾p mµ ®èi tîng h¹ch to¸n chi
phÝ kh¸c nhau, cã thÓ lµ:
C«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh.
§¬n ®Æt hµng.
§éi thi c«ng, ®éi x©y l¾p, xÝ nghiÖp x©y l¾p.
ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ kh©u ®Çu tiªn vµ quan träng
cña tæ chøc h¹ch to¸n qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. X¸c ®Þnh ®óng ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n
xuÊt phï hîp víi ®Æc ®iÓm t×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt, ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ
s¶n xuÊt vµ yªu cÇu qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp míi gióp cho viÖc tæ
8
chøc tèt c«ng viÖc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. Tõ kh©u ghi chÐp ban ®Çu, tæng hîp
sè liÖu, tæ chøc tµi kho¶n kÕ to¸n, sæ chi tiÕt ®Òu ph¶i theo ®óng ®èi t îng tËp hîp chi
phÝ s¶n xuÊt ®· x¸c ®Þnh.
Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ x©y l¾p
Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ lµ mét ph¬ng ph¸p hay mét hÖ thèng ph¬ng ph¸p
®îc sö dông ®Ó tËp hîp vµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ.
Tïy thuéc vµo tõng lo¹i h×nh doanh nghiÖp, ph¬ng thøc s¶n xuÊt... mµ ph¬ng ph¸p tËp
hîp chi phÝ cã sù kh¸c nhau.
Trong doanh nghiÖp x©y l¾p cã nh÷ng ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ sau:
Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ theo c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh:
Hµng th¸ng chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh liªn quan ®Õn c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng
tr×nh nµo sÏ ®îc tËp hîp cho c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®ã.
Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ theo ®¬n ®Æt hµng:
C¸c chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh sÏ ®îc tËp hîp vµ ph©n lo¹i theo tõng ®¬n ®Æt
hµng, khi ®¬n ®Æt hµng hoµn thµnh th× tæng sè chi phÝ ph¸t sinh kÓ tõ khi khëi c«ng ®Õn
khi hoµn thµnh chÝnh lµ chi phÝ cña ®¬n ®Æt hµng ®ã.
Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ theo ®¬n vÞ thi c«ng:
Theo ph¬ng ph¸p nµy, c¸c ®¬n vÞ thi c«ng thùc hiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n néi bé,
c¸c chi phÝ ph¸t sinh ®îc thùc hiÖn theo tõng ®¬n vÞ thi c«ng vµ trong tõng ®¬n vÞ ®ã
chi phÝ l¹i ®îc tËp hîp theo tõng ®èi tîng chÞu chi phÝ nh c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng
tr×nh. Cuèi cïng, toµn bé chi phÝ ph¸t sinh thùc tÕ ë tõng ®¬n vÞ thi c«ng ®îc so s¸nh
víi dù to¸n ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ h¹ch to¸n kÕ to¸n néi bé. Khi viÖc x©y l¾p hoµn thµnh
th× ph¶i tÝnh riªng gi¸ thµnh cho tõng c«ng tr×nh hay h¹ng môc c«ng tr×nh b»ng ph¬ng
ph¸p thÝch hîp.
1.3.1.2 Chøng tõ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt
Chøng tõ ph¶n ¸nh chi phÝ lao ®éng: B¶ng ph©n bæ tiÒn l¬ng vµ b¶o hiÓm x· héi
Chøng tõ ph¶n ¸nh chi phÝ vËt t: B¶ng ph©n bæ vËt liÖu, c«ng cô dông cô, B¶ng
kª ho¸ ®¬n mua vËt liÖu, c«ng cô dông cô kh«ng nhËp kho mµ sö dông ngay cho s¶n
xuÊt.
Chøng tõ ph¶n ¸nh khÊu hao TSC§: B¶ng tÝnh vµ ph©n bæ KHTSC§.
Chøng tõ ph¶n ¸nh dÞch vô mua ngoµi: Ho¸ ®¬n b¸n hµng, Hãa ®¬n GTGT,
Chøng tõ chi tiÒn mÆt.
Chøng tõ ph¶n ¸nh c¸c kho¶n chi b»ng tiÒn kh¸c.
1.3.1.3 KÕ to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp
9
Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp bao gåm gi¸ thùc tÕ cña toµn bé vËt liÖu chÝnh,
phô, c¸c cÊu kiÖn, bé phËn rêi lÎ (trõ vËt liÖu dïng cho m¸y thi c«ng) dïng cho viÖc
x©y dùng l¾p ®Æt c¸c c«ng tr×nh. VËt liÖu sö dông cho c«ng tr×nh nµo, h¹ng môc c«ng
tr×nh nµo th× tÝnh trùc tiÕp cho c«ng tr×nh ®ã. Trêng hîp kh«ng tÝnh riªng ®îc th× ph¶i
ph©n bæ cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh theo ®Þnh møc tiªu hao, theo khèi lîng thùc hiÖn…
Ta cã c«ng thøc ph©n bæ nh sau:
Chi phÝ vËt liÖu ph©n bæ cho
Tæng chi phÝ vËt liÖu cÇn
Tû lÖ (hÖ sè) ph©n
=
x
tõng ®èi tîng
ph©n bæ
bæ
Tæng
tiªu
thøc
ph©n
bæ
cña
tõng
®èi
tîng
Tû lÖ (hÖ sè) ph©n bæ =
Tæng tiªu thøc ph©n bæ cña tÊt c¶ c¸c ®èi tîng
Tuú theo ®Æc ®iÓm h¹ch to¸n cña tõng doanh nghiÖp mµ lùa chän mét trong c¸c
ph¬ng ph¸p: LIFO, FIFO, b×nh qu©n gia quyÒn, b×nh qu©n sau mçi lÇn nhËp, hÖ sè gi¸
vµ ph¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ ®Ých danh ®Ó x¸c ®Þnh chi phÝ nguyªn vËt liÖu xuÊt kho.
Tµi kho¶n sö dông:
TK 621- Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: TK nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh chi phÝ
nguyªn liÖu, vËt liÖu ph¸t sinh liªn quan trùc tiÕp ®Õn viÖc x©y dùng hay l¾p ®Æt c¸c
c«ng tr×nh.
Tµi kho¶n nµy ®îc më chi tiÕt theo tõng c«ng tr×nh x©y dùng, l¾p ®Æt (c«ng tr×nh,
h¹ng môc c«ng tr×nh, c¸c giai ®o¹n c«ng viÖc, khèi lîng x©y l¾p cã dù to¸n riªng) vµ cã
kÕt cÊu nh sau:
Bªn Nî:
TrÞ gi¸ nguyªn liÖu, vËt liÖu xuÊt dïng trùc tiÕp cho ho¹t ®éng x©y l¾p.
Bªn Cã:
-
TrÞ gi¸ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp sö dông kh«ng hÕt nhËp l¹i kho.
-
KÕt chuyÓn hoÆc tÝnh ph©n bæ gi¸ trÞ NL, VL thùc tÕ sö dông cho ho¹t ®éng x©y
l¾p trong kú vµo TK 154 ®Ó tÝnh gi¸ thµnh c«ng tr×nh x©y l¾p. TK 621 kh«ng cã
sè d cuèi kú.
Tr×nh tù h¹ch to¸n
Tr×nh tù h¹ch to¸n CPNVLTT ®îc thÓ hiÖn qua s¬ ®å sau:
TK 152,111,112,141…
TK 621
TK 154
Gi¸ trÞ vËt liÖu dïng trùc tiÕp
x©y l¾p c«ng tr×nh
KÕt chuyÓn chi phÝ
vËt liÖu trùc tiÕp
TK 133
ThuÕ GTGT cña
NVL mua vµo
TK 152
VËt liÖu dïng kh«ng
hÕt nhËp l¹i kho
10
S¬ ®å 1.1: KÕ to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp
1.3.1.4 KÕ to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp trong gi¸ thµnh x©y l¾p lµ nh÷ng kho¶n tiÒn ph¶i tr¶,
ph¶i thanh to¸n cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm, trùc tiÕp tham gia x©y dùng
c«ng tr×nh. Nã bao gåm c¶ l¬ng chÝnh, l¬ng phô vµ c¸c kho¶n phô cÊp nhng nã kh«ng
bao gåm tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp cña c«ng nh©n vËn hµnh m¸y thi c«ng.
§Ó tÝnh to¸n chÝnh x¸c chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ph¶i ®i tõ h¹ch to¸n tiÒn l¬ng
lao ®éng, h¹ch to¸n c«ng viÖc giao kho¸n. Trªn c¬ së ®ã tÝnh to¸n vµ ph©n bæ tiÒn l¬ng
vµo c¸c ®èi tîng tËp hîp chi phÝ. Tiªu chuÈn ®Ó ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp cã
thÓ lµ chi phÝ tiÒn c«ng ®Þnh møc, giê c«ng ®Þnh møc, khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt...
C¸c kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§ c¨n cø vµo tû lÖ trÝch quü.
H¹ch to¸n thêi gian lao ®éng: ®îc tiÕn hµnh theo tõng lo¹i c«ng nh©n viªn, theo
tõng c«ng viÖc ®îc giao vµ cho tõng ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm. Theo dâi thêi gian lao ®éng ®îc tiÕn hµnh trªn B¶ng chÊm c«ng. Chøng tõ nµy
sau khi ®îc kiÓm tra x¸c nhËn ë ®éi s¶n xuÊt vµ c¸c phßng ban cã liªn quan th× ®îc
chuyÓn vÒ phßng kÕ to¸n. KÕ to¸n tiÒn l¬ng lÊy ®©y lµm c¨n cø ®Ó tÝnh l¬ng vµ theo dâi
trªn tµi kho¶n chi phÝ cã liªn quan.
H¹ch to¸n khèi lîng c«ng viÖc giao kho¸n: Chøng tõ ban ®Çu ®îc sö dông ®Ó
h¹ch to¸n lµ Hîp ®ång giao kho¸n. Hîp ®ång giao kho¸n ®îc ký theo tõng phÇn c«ng
viÖc, giai ®o¹n c«ng viÖc, theo h¹ng môc c«ng tr×nh hoµn thµnh vµ ®îc x¸c nhËn kÕt
qu¶ råi chuyÓn vÒ phßng kÕ to¸n lµm c¨n cø ®Ó tÝnh l¬ng.
TÝnh l¬ng, tr¶ l¬ng vµ tæng hîp, ph©n bæ tiÒn l¬ng: Hµng th¸ng, c¨n cø vµo
B¶ng chÊm c«ng, Hîp ®ång giao kho¸n vµ c¸c chøng tõ cã liªn quan kh¸c ®Ó lËp chøng
tõ thanh to¸n l¬ng vµ kiÓm tra viÖc thanh to¸n l¬ng cho c¸n bé c«ng nh©n viªn. B¶ng
thanh to¸n tiÒn l¬ng ®îc lËp hµng th¸ng theo tõng ®éi s¶n xuÊt, bé phËn thi c«ng vµ
phßng ban. ViÖc tæng hîp, ph©n bæ tiÒn l¬ng vµo c¸c tµi kho¶n chi phÝ cho c¸c ®èi tîng
sö dông ®îc thùc hiÖn trªn B¶ng ph©n bæ tiÒn l¬ng vµ BHXH.
Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp thêng ®îc tÝnh cho tõng ®èi tîng chÞu chi phÝ cã liªn
quan. Trêng hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng mµ kh«ng
h¹ch to¸n riªng ®îc th× cã thÓ tËp hîp chung sau ®ã chän tiªu thøc ph©n bæ thÝch hîp ®Ó
ph©n bæ cho c¸c ®èi tîng chÞu chi phÝ cã liªn quan. Tiªu thøc ph©n bæ cã thÓ lµ tiÒn
c«ng ®Þnh møc, giê c«ng s¶n xuÊt, hÖ sè...
Tæng chi phÝ NCTT trong kú
Chi phÝ NCTT ph©n bæ
Tæng
tiªu thøc ph©n bæ cña c¸c x Tæng tiªu thøc ph©n bæ
=
cho tõng ®èi tîng
cña tõng ®èi tîng
®èi tîng
11
Tµi kho¶n sö dông
TK 622 – chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó tËp hîp chi phÝ vµ
kÕt chuyÓn chi phÝ vÒ tiÒn c«ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt vµo tµi kho¶n tËp hîp
chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, cã kÕt cÊu nh sau:
Bªn Nî: TiÒn l¬ng, tiÒn c«ng lao ®éng cña nh©n c«ng trùc tiÕp tham gia vµo qu¸ tr×nh
x©y l¾p.
Bªn Cã: KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµo bªn Nî TK 154 CPSXKDDD
TK 622 kh«ng cã sè d cuèi kú.
Tr×nh tù h¹ch to¸n
Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ®îc thÓ hiÖn qua s¬ ®å sau:
TK 334
TK 622
TK 154
TiÒn l¬ng vµ phô cÊp
ph¶i tr¶ cho CNTT
KÕt chuyÓn chi phÝ
nh©n c«ng trùc tiÕp
TK 141
T¹m øng l¬ng
S¬ ®å 1.2: KÕ to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
1.3.1.5 KÕ to¸n chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng
M¸y thi c«ng lµ nh÷ng m¸y mãc thiÕt bÞ ch¹y b»ng ®éng c¬ ®îc sö dông trùc
tiÕp cho c«ng t¸c thi c«ng c«ng tr×nh, ®ã lµ nh÷ng m¸y ho¹t ®éng ®ßi hái ph¶i cã ng êi
®iÒu khiÓn, ph¶i cung cÊp n¨ng lîng… nh m¸y trén bª t«ng, m¸y xóc…
Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng lµ nh÷ng chi phÝ trùc tiÕp cã liªn quan ®Õn viÖc sö
dông m¸y thi c«ng bao gåm: Chi phÝ khÊu hao c¬ b¶n, chi phÝ söa ch÷a m¸y mãc thiÕt
bÞ thi c«ng, tiÒn l¬ng c«ng nh©n ®iÒu khiÓn m¸y vµ c¸c chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c. Do ®Æc
®iÓm ho¹t ®éng cña m¸y thi c«ng trong XDCB mµ chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng ®îc
chia lµm hai lo¹i:
Chi phÝ thêng xuyªn
Chi phÝ t¹m thêi
12
Muèn x¸c ®Þnh chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng ®îc chÝnh x¸c, kÞp thêi cho c¸c ®èi
tîng tríc hÕt ph¶i tæ chøc tèt kh©u h¹ch to¸n c«ng viÖc hµng ngµy cña m¸y trªn phiÕu
theo dâi ho¹t ®éng cña m¸y thi c«ng. §Þnh kú, mçi xe, m¸y ®îc ph¸t mét nhËt tr×nh do
c«ng nh©n ®iÒu khiÓn ghi râ trªn m¸y: ®èi tîng phôc vô, khèi lîng hoµn thµnh, sè ca
lao ®éng thùc tÕ, sè ca ngõng nghØ vµ cã ch÷ ký cña c¸n bé kü thuËt. Cuèi th¸ng,
chuyÓn vÒ phßng kÕ to¸n lµm c¨n cø ®Ó kiÓm tra, ph©n tÝch chi phÝ sö dông m¸y.
Tµi kho¶n sö dông
TK 623 - Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng. Tµi kho¶n nµy ®îc dïng ®Ó tËp hîp vµ
ph©n bæ chi phÝ sö dông xe, m¸y thi c«ng phôc vô trùc tiÕp cho ho¹t ®éng x©y l¾p c«ng
tr×nh.
Tµi kho¶n nµy chØ sö dông ®Ó h¹ch to¸n chi phÝ sö dông xe, m¸y thi c«ng ®èi víi
nh÷ng doanh nghiÖp x©y l¾p thùc hiÖn x©y, l¾p c«ng tr×nh theo ph¬ng thøc thi c«ng hçn
hîp gi÷a thñ c«ng vµ m¸y. Trêng hîp doanh nghiÖp thùc hiÖn x©y l¾p c«ng tr×nh hoµn
toµn theo ph¬ng thøc b»ng m¸y th× kh«ng sö dông TK 623 mµ ph¶i h¹ch to¸n trùc tiÕp
vµo TK 621, 622, 627. TK 623, cã kÕt cÊu nh sau:
Bªn Nî: C¸c chi phÝ liªn quan ®Õn m¸y thi c«ng (chi phÝ nguyªn vËt liÖu cho m¸y thi
c«ng, chi phÝ tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp l¬ng cho c«ng nh©n ®iÒu khiÓn m¸y…)
Bªn Cã: KÕt chuyÓn chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng.
Tµi kho¶n 623 kh«ng cã sè d cuèi kú. Tµi kho¶n nµy cã c¸c TK cÊp 2 nh sau:
TK 6231- Chi phÝ nh©n c«ng: Ph¶n ¸nh c¸c kho¶n l¬ng, phô cÊp... ph¶i tr¶ cho
c«ng nh©n trùc tiÕp ®iÒu kiÓn vµ phôc vô m¸y thi c«ng.Tµi kho¶n nµy kh«ng ph¶n
¸nh c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng (BHXH, KPC§, BHYT) tÝnh trªn l¬ng cña c«ng
nh©n sö dông m¸y thi c«ng.
TK 6232- Chi phÝ vËt liÖu: Ph¶n ¸nh chi phÝ nhiªn liÖu, vËt liÖu phôc vô m¸y thi c«ng.
TK 6233- Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt: Ph¶n ¸nh chi phÝ c«ng cô, dông cô s¶n xuÊt
phôc vô m¸y thi c«ng.
TK 6234- Chi phÝ khÊu hao m¸y thi c«ng: Ph¶n ¸nh khÊu hao m¸y mãc thi c«ng
sö dông vµo ho¹t ®éng x©y l¾p c«ng tr×nh.
TK 6237- Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: Ph¶n ¸nh chi phÝ dÞch vô mua ngoµi phôc vô
cho ho¹t ®éng cña m¸y thi c«ng.
TK 6238- Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c: Ph¶n ¸nh chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c phôc vô cho
ho¹t ®éng cña m¸y thi c«ng.
Tr×nh tù h¹ch to¸n
13
H¹ch to¸n chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng phô thuéc vµo h×nh thøc sö dông m¸y thi
c«ng t¹i mçi doanh nghiÖp, cô thÓ lµ:
1) Doanh nghiÖp tæ chøc ®éi m¸y thi c«ng riªng biÖt vµ ®éi m¸y thi c«ng cã tæ chøc
h¹ch to¸n kÕ to¸n riªng
2) Doanh nghiÖp kh«ng tæ chøc ®éi m¸y thi c«ng riªng biÖt hoÆc cã tæ chøc ®éi m¸y
thi c«ng riªng biÖt nhng kh«ng tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n riªng cho ®éi m¸y thi
c«ng
3)Doanh nghiÖp kh«ng tæ chøc ®éi m¸y thi c«ng riªng biÖt, m¸y thi c«ng ®îc sö
dông cho tõng ®éi x©y dùng c«ng tr×nh ®Ó thùc hÞÖn c¸c khèi lîng thi c«ng b»ng
m¸y.
Ta cã thÓ kh¸i qu¸t tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng theo s¬ ®å
sau (trêng hîp doanh nghiÖp thi c«ng hçn hîp kh«ng tæ chøc ®éi m¸y thi c«ng riªng
biÖt):
TK152,153,111
TK 623
TK 154
TËp hîp chi phÝ NVL
KÕt chuyÓn CPSDMTC
TK 334,338
TËp hîp chi phÝ nh©n c«ng
TK 111,214…
Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi,
chi phÝ khÊu hao
S¬ ®å 1.3: KÕ to¸n chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng
1.3.1.6 KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung
Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ trùc tiÕp phôc vô cho s¶n xuÊt
cña ®éi x©y l¾p, c«ng tr×nh x©y dùng nhng kh«ng ®îc tÝnh trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng
cô thÓ. Nã bao gåm: l¬ng nh©n viªn qu¶n lý ®éi, kho¶n trÝch vÒ BHXH, BHYT, KPC§
theo tû lÖ quy ®Þnh trªn tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ c«ng nh©n trùc tiÕp x©y l¾p, c«ng nh©n sö
dông m¸y thi c«ng vµ nh©n viªn qu¶n lý ®éi, khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh dïng chung cho
c¶ ®éi vµ mét sè chi phÝ kh¸c.
Cuèi kú h¹ch to¸n, do chi phÝ s¶n xuÊt chung cã liªn quan ®Õn nhiÒu c«ng tr×nh,
h¹ng môc c«ng tr×nh nªn cÇn thiÕt ph¶i ph©n bæ kho¶n môc chi phÝ nµy theo tiªu thøc
phï hîp. C«ng thøc ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung:
= Tæng CPSX chung cÇn ph©n bæ x
14
Tæng tiªu thøc
ph©n bæ cña ®èi tîng
§Ó ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung ngêi ta thêng sö dông mét sè tiªu thøc chñ
yÕu nh: ph©n bæ theo ®Þnh møc, theo tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n s¶n xuÊt...
Tµi kho¶n sö dông
§Ó h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung, kÕ to¸n sö dông TK 627 “ Chi phÝ s¶n xuÊt
chung". Tµi kho¶n nµy cã kÕt cÊu nh sau:
Bªn Nî: - TËp hîp c¸c chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¸t sinh trong kú.
Bªn Cã: - Kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung.
- Ph©n bæ vµ kÕt chuyÓn chi phÝ sx chung vµo tµi kho¶n tÝnh gi¸ thµnh.
Tµi kho¶n 627 kh«ng cã sè d cuèi kú vµ gåm 6 tµi kho¶n cÊp hai sau:
Møc CPSX chung ph©n
bæ cho tõng ®èi tîng
Tæng tiªu thøc ph©n bæ cña tÊt
c¶ c¸c ®èi tîng
TK 6271- Chi phÝ nh©n c«ng: Ph¶n ¸nh c¸c kho¶n l¬ng, phô cÊp... ph¶i tr¶ cho
nh©n viªn qu¶n lý ®éi, tiÒn ¨n ca cña nh©n viªn qu¶n lý ®éi, cña c«ng nh©n x©y
l¾p, c¸c kho¶n trÝch vÒ BHXH, BHYT, KPC§ theo tû lÖ quy ®Þnh trªn tiÒn l¬ng
ph¶i tr¶ c«ng nh©n trùc tiÕp x©y l¾p vµ nh©n viªn qu¶n lý ®éi.
TK 6272- Chi phÝ vËt liÖu: Ph¶n ¸nh chi phÝ nhiªn liÖu, vËt liÖu phôc vô cho ®éi x©y
dùng.
TK 6273- Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt: Ph¶n ¸nh chi phÝ c«ng cô, dông cô s¶n xuÊt
phôc vô cho ®éi x©y dùng.
TK 6274- Chi phÝ khÊu hao TSC§: Ph¶n ¸nh khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh dïng chung
cho ®éi x©y dùng.
TK 6277- Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: Ph¶n ¸nh chi phÝ dÞch vô mua ngoµi phôc vô
cho ho¹t ®éng cña ®éi x©y dùng.
TK 6278- Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c: Ph¶n ¸nh chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c phôc vô cho
ho¹t ®éng cña ®éi x©y dùng.
Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung ®îc kh¸i qu¸t theo s¬ ®å sau:
TK 152,153,214,111…
TK 627
TK 154
TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung Ph©n bæ, kÕt chuyÓn
chi phÝ s¶n xuÊt chung
TK 111, 138, 152
C¸c kho¶n ghi gi¶m
chi phÝ s¶n xuÊt chung
S¬ ®å 1.4: KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung
15
1.3.1.7 KÕ to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt
§Ó tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p, kÕ to¸n sö
dông tµi kho¶n 154 “Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang”.
Bªn Nî: C¸c chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ sö
dông m¸y thi c«ng, chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¸t sinh trong kú liªn quan ®Õn thi c«ng,
x©y l¾p c«ng tr×nh.
Bªn Cã: - Gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh bµn giao.
- Gi¸ trÞ phÕ liÖu thu håi, gi¸ trÞ s¶n phÈm háng kh«ng söa ch÷a ®îc.
D Nî: - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang hiÖn cã.
Tr×nh tù kÕ to¸n tæng hîp
TK 621
TK 154
K/c CPNVLTT
TK632
Gi¸ thµnh KLXL hoµn
thµnh, bµn giao
TK 622
K/c CPNCTT
TK 152, 153
Gi¸ trÞ VL nhËp l¹i kho
TK 623
K/c CPSD m¸y thi c«ng
TK 627
K/c CPSXC
S¬ ®å 1.5: KÕ to¸n tæng hîp chi phÝ x©y l¾p
1.3.2 KiÓm kª ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang
S¶n phÈm dë dang trong x©y dùng cã thÓ lµ c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh dë
dang cha hoµn thµnh, khèi lîng x©y l¾p thi c«ng dë dang bÊt kú cha ®îc bªn chñ ®Çu t
nghiÖm thu, thanh to¸n.
16
§¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang lµ tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh phÇn chi phÝ s¶n xuÊt cho khèi
lîng lµm dë cuèi kú theo nh÷ng nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh.
§Ó ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang mét c¸ch chÝnh x¸c tríc hÕt cÇn kiÓm kª khèi lîng x©y dùng hoµn thµnh trong kú ®ång thêi x¸c ®Þnh ®óng ®¾n møc ®é hoµn thµnh
theo quy íc ë tõng giai ®o¹n thi c«ng ®Ó x¸c ®Þnh khèi lîng s¶n phÈm dë dang, ph¸t
hiÖn nh÷ng tæn thÊt trong qu¸ tr×nh thi c«ng.
§Æc ®iÓm cña s¶n phÈm x©y l¾p lµ kÕt cÊu phøc t¹p, viÖc x¸c ®Þnh chÝnh x¸c møc
®é hoµn thµnh cña nã lµ rÊt khã kh¨n. V× vËy, khi ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë, kÕ to¸n
cÇn kÕt hîp chÆt chÏ víi c¸c bé phËn kü thuËt, bé phËn tæ chøc lao ®éng ®Ó x¸c ®Þnh
møc ®é hoµn thµnh cña khèi lîng s¶n phÈm dë dang mét c¸ch chÝnh x¸c nhÊt. Trªn c¬
së kÕt qu¶ kiÓm kª s¶n phÈm lµm dë ®· tæng hîp ®îc kÕ to¸n tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ s¶n
phÈm lµm dë.
Ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang trong x©y l¾p phô thuéc vµo ph¬ng thøc
thanh to¸n khèi lîng x©y l¾p hoµn thµnh gi÷a bªn nhËn thÇu vµ bªn giao thÇu.
C¸c ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang:
-
Ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë theo tû lÖ s¶n phÈm hoµn thµnh t¬ng ®¬ng.
-
Ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë theo gi¸ dù to¸n
Ngoµi ra, ®èi víi mét sè c«ng viÖc nh n©ng cÊp, söa ch÷a hoµn thiÖn hoÆc x©y
dùng c¸c c«ng tr×nh cã gi¸ trÞ nhá, thêi gian thi c«ng ng¾n theo hîp ®ång ®îc bªn chñ
®Çu t thanh to¸n toµn bé sau khi hoµn thµnh th× gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú lµ toµn
bé chi phÝ thùc tÕ tõ khi thi c«ng ®Õn thêi ®iÓm kiÓm kª, ®¸nh gi¸.
1.3.3 TÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p
1.3.3.1 §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p
X¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ c«ng viÖc ®Çu tiªn trong c«ng t¸c tÝnh gi¸
thµnh cña kÕ to¸n. Doanh nghiÖp ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt, kinh doanh s¶n
phÈm hµng ho¸, c¨n cø vµo tÝnh chÊt s¶n xuÊt vµ ®Æc ®iÓm cung cÊp, sö dông cña tõng
lo¹i s¶n phÈm ®Ó x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh thÝch hîp.
Trong ngµnh x©y dùng c¬ b¶n, s¶n phÈm cã nh÷ng ®Æc thï riªng nªn ®èi tîng
tÝnh gi¸ thµnh thêng lµ c¸c c«ng tr×nh hay c¸c khèi lîng c«ng viÖc cã thiÕt kÕ vµ dù
to¸n riªng ®· hoµn thµnh. Trêng hîp trong doanh nghiÖp x©y l¾p cã tæ chøc ph©n xíng
s¶n xuÊt phô th× ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ mét ®¬n vÞ hoµn thµnh hay lao vô hoµn
thµnh.
ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ c¨n cø ®Ó kÕ to¸n më c¸c thÎ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm phôc vô cho qu¸ tr×nh kiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn gi¸ thµnh s¶n phÈm,
tÝnh to¸n hiÖu qu¶, x¸c ®Þnh chÝnh x¸c thu nhËp.
17
1.3.2.2 C¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh lµ ph¬ng ph¸p sö dông sè liÖu tõ phÇn tËp hîp chi phÝ
s¶n xuÊt cña kÕ to¸n ®Ó tÝnh ra tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm hay lao vô
hoµn thµnh theo c¸c kho¶n môc gi¸ thµnh ®· quy ®Þnh.
Chi phÝ s¶n xuÊt cña ®¬n vÞ ®îc tËp hîp hµng th¸ng trong c¸c sæ chi tiÕt vµ tæng
hîp. C¨n cø vµo sè liÖu chi phÝ ®· tËp hîp cho tõng ®èi tîng, kÕ to¸n gi¸ thµnh ph¶i vËn
dông ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh thÝch hîp ®Ó tÝnh tæng gi¸ thµnh theo kú quy ®Þnh.
Trong doanh nghiÖp x©y l¾p thêng cã c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh nh sau:
-
Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh trùc tiÕp
-
Ph¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ
-
Ph¬ng ph¸p tû lÖ
- Ph¬ng ph¸p kÕt hîp
Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh trùc tiÕp
§©y lµ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh gi¶n ®¬n, ®îc ¸p dông chñ yÕu trong c¸c
doanh nghiÖp x©y l¾p.V× s¶n phÈm x©y l¾p ®¬n chiÕc nªn ®èi tîng tËp hîp chi phÝ còng
lµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh.
Z = D+ C - D
§
CK
K
Trong ®ã:
Z: Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p.
C: Tæng chi phÝ x©y l¾p ®· tËp hîp theo ®èi tîng.
D: Gi¸ trÞ c«ng tr×nh dë § K dang ®Çu kú.
D: Gi¸ trÞ c«ng tr×nh dë CK dang cuèi kú.
NÕu s¶n phÈm dë dang kh«ng ®¸ng kÓ th× chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp ®îc trong
kú cho mçi ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh trong kú.
Z=C
Ph¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ
Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông víi viÖc x©y l¾p c¸c c«ng tr×nh lín, phøc t¹p, qu¸
tr×nh x©y l¾p cã thÓ th«ng qua c¸c ®éi x©y l¾p kh¸c nhau míi hoµn thµnh ®îc c«ng
tr×nh. §èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt trong trêng hîp nµy lµ c¸c ®éi x©y l¾p cßn ®èi
tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ s¶n phÈm hoµn thµnh cuèi kú.
C«ng thøc tÝnh nh sau:
Z = D + C + C+…+ C- D
§
CK
1
2
nK
Trong ®ã: C, C, …,C: lµ chi phÝ s¶n 12n xuÊt ë tõng ®éi s¶n xuÊt hay tõng h¹ng
môc c«ng tr×nh cña mét c«ng tr×nh.
18
Ph¬ng ph¸p tû lÖ
§îc ¸p dông khi giíi h¹n tËp hîp chi phÝ lµ nhãm h¹ng môc c«ng tr×nh nhng ®èi
tîng tÝnh gi¸ lµ h¹ng môc c«ng tr×nh. Khi ®ã, ph¶i c¨n cø vµo tæng sè chi phÝ thùc tÕ vµ
tæng chi phÝ kÕ ho¹ch hoÆc tæng sè gi¸ trÞ dù to¸n cña tÊt c¶ c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh cã
liªn quan ®Ó x¸c ®Þnh tû lÖ ph©n bæ. Trong ®ã chi phÝ kÕ ho¹ch ®îc tÝnh riªng cho tõng
c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh.
Gi¸ thµnh h¹ng môc
Chi phÝ kÕ ho¹ch (gi¸ trÞ dù to¸n
= Tû lÖ ph©n bæ
x
c«ng tr×nh
tõng h¹ng môc c«ng tr×nh)
Trong ®ã:
Tæng chi phÝ thùc tÕ
Tû lÖ ph©n bæ = Tæng chi phÝ kÕ ho¹ch
cña h¹ng môc c«ng tr×nh liªn quan X 100
Ph¬ng ph¸p kÕt hîp
Lµ ph¬ng ph¸p ®îc ¸p dông phæ biÕn trong viÖc tÝnh gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm
x©y l¾p, thêng kÕt hîp ph¬ng ph¸p tÝnh trùc tiÕp víi ph¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ khi
®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ lµ c¸c giai ®o¹n c«ng viÖc, hoÆc kÕt hîp ph¬ng ph¸p tÝnh trùc
tiÕp víi c¸c ph¬ng ph¸p hÖ sè hoÆc tû lÖ khi ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ lµ nhãm nhµ
cña, vËt kiÕn tróc, h¹ng môc c«ng tr×nh x©y l¾p…
1.3.4 Sæ kÕ to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p
Chóng ta biÕt r»ng c¸c chøng tõ, c¸c h×nh thøc ghi sæ, tr×nh tù ghi chÐp, hÖ thèng
ho¸ c¸c th«ng tin sÏ t¹o nªn c¸c m« h×nh chi phÝ nhÊt ®Þnh cho mét doanh nghiÖp cô
thÓ. Do quy tr×nh c«ng nghÖ x©y l¾p thêng lµ phøc t¹p, cho nªn hÇu hÕt c¸c doanh
nghiÖp x©y l¾p ®Òu ghi sæ theo h×nh thøc “NhËt ký- chøng tõ”.
H×nh thøc NhËt ký- Chøng tõ lµ mét h×nh thøc cã nhiÒu u ®iÓm, phï hîp víi
nh÷ng lo¹i h×nh kinh doanh phøc t¹p, quy m« lín, ®¬n vÞ cã tr×nh ®«é qu¶n lý cao, phï
hîp víi c¸c ®¬n vÞ cã nhu cÇu chuyªn m«n ho¸ cao. Theo h×nh thøc nµy quy tr×nh h¹ch
to¸n chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ®îc tiÕn hµnh nh sau:
Hµng ngµy, c¨n cø vµo c¸c chøng tõ chi phÝ nh: PhiÕu nhËp kho, B¶ng ph©n bæ
vËt liÖu, B¶ng ph©n bæ tiÒn l¬ng…ghi trùc tiÕp vµo c¸c b¶ng kª sè 4, sè 5 vµ sè 6 vµ c¸c
sæ chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh.
C¨n cø vµo kÕ ho¹ch ph©n bæ chi phÝ vµ kÕ ho¹ch trÝch tríc chi phÝ tõ b¶ng kª sè
6 ®Ó ghi vµo b¶ng kª sè 4, 5 theo kho¶n môc chi phÝ.
Cuèi th¸ng, quý kho¸ sæ b¶ng kª sè 4, 5, 6 vµ x¸c ®Þnh tæng sè ph¸t sinh. Ly sè
liÖu tæng céng ®Ó ghi vµo NhËt ký – Chøng tõ sè 7. Cuèi th¸ng, quý céng sè liÖu trªn
NhËt ký – Chøng tõ sè 7 vµ lÊy sè tæng céng ghi vµo Sæ C¸i TK 621, 622, 623, 627,
154.
Sè liÖu tæng céng trªn c¸c Sæ c¸i vµ mét sè chØ tiªu chi tiÕt trong NK-CT sè 7 ® îc dïng ®Ó lËp c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh.
Quy tr×nh ghi sæ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ® îc thÓ
hiÖn qua s¬ ®å sau:
19
Chøng tõ chi phÝ,
b¶ng ph©n bæ
Sæ, thÎ kÕ to¸n
chi tiÕt
B¶ng kª sè 4
B¶ng kª sè 6
B¶ng kª sè 5
NhËt ký chøng tõ sè 7
Sæ c¸i TK lo¹i 6,
TK 154
B¶ng
tæng hîp
chi tiÕt
S¬ ®å 1.10: Quy tr×nh ghi sæ kÕ to¸n chi phÝ x©y l¾p vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
theo h×nh thøc NhËt ký chøng tõ
B¸o
c¸ohµng
tµi ngµy
chÝnh
Ghi chó:
Ghi
Ghi cuèi th¸ng
§èi chiÕu kiÓm tra
1.4 Mét sè chØ tiªu ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n trÞ chi phÝ
1.4.1 ý nghÜa cña viÖc ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, ®Ó ®¹t ®îc hiÖu qu¶ cao nhÊt, doanh nghiÖp
ph¶i khai th¸c vµ ph¸t huy mäi n¨ng lùc s¶n xuÊt, øng dông nh÷ng tiÕn bé khoa häc kü
thuËt nh»m tiÕt kiÖm chi phÝ vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm.
§èi víi ngµnh x©y l¾p, v× chi phÝ ®îc dù to¸n nªn viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt
vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p ®îc tËp hîp theo kho¶n môc nªn ®Ó ®i s©u vµo ph©n
tÝch chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm th× ta ph¶i ®i s©u ph©n tÝch gi¸ thµnh theo
kho¶n môc chi phÝ.
Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét chØ tiªu chÊt lîng ph¶n ¸nh vµ ®o lêng hiÖu qu¶ kinh
doanh cña doanh nghiÖp. §ång thêi, chØ tiªu gi¸ thµnh cßn gi÷ chøc n¨ng th«ng tin vµ
kiÓm tra vÒ chi phÝ, gióp cho ngêi qu¶n lý cã c¬ së ®Ó ®Ò ra quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n, kÞp
thêi. Ph©n tÝch gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ c¸ch tèt nhÊt ®Ó biÕt nguyªn nh©n vµ nh©n tè lµm
20
- Xem thêm -
.DOC 
80 
33 
119 
