PhÇn thø nhÊt
Lý luËn chung vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n
xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p ë trong c¸c
doanh nghiÖp x©y dùng
I. §Æc ®iÓm cña s¶n xuÊt x©y l¾p vµ yªu cÇu cña
c«ng t¸c qu¶n lý trong h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt,
tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp x©y
dùng
1. §Æc ®iÓm chung cña s¶n xuÊt x©y dùng.
X©y dùng c¬ b¶n lµ mét ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt
gãp phÇn t¹o nªn c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho nÒn kinh
tÕ, t¨ng cêng tiÒm lùc cho nÒn kinh tÕ. Ho¹t ®éng cña
ngµnh x©y dùng lµ häat ®éng ®Ó h×nh thµnh nªn n¨ng
lùc s¶n xuÊt cho c¸c ngµnh, c¸c lÜnh vùc kh¸c nhau
trong nÒn kinh tÕ. T¹o ®iÒu kiÖn ®Ó nÒn kinh tÕ ph¸t
triÓn nhanh vµ æn ®Þnh, thu hót vèn ®Çu t tõ bªn
ngoµi. Do vËy viÖc ®Çu t x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü
thuËt vµ ph¸t triÓn ngµnh x©y dùng lu«n ph¶i ®îc coi
träng vµ ®i tríc mét bíc so víi c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c.
Ngµnh x©y dùng lµ mét ngµnh s¶n xuÊt ®éc lËp, cã
nh÷ng ®Æc thï riªng vÒ mÆt kinh tÕ, tæ chøc qu¶n lý
vµ kü thuËt, chi phèi trùc tiÕp ®Õn viÖc tæ chøc c«ng
t¸c kÕ to¸n nãi chung vµ tæ chøc kÕ to¸n chi phÝ s¶n
xuÊt, tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
nãi riªng. nh÷ng ®Æc
thï nµy thÓ hiÖn lµ:
+ S¶n xuÊt x©y l¾p lµ mét ngµnh s¶n xuÊt c«ng
nghiÖp ®Æc biÖt theo ®¬n ®Æt hµng, s¶n phÈm mang
tÝnh ®¬n chiÕc, riªng lÎ. C¸c c«ng tr×nh thi c«ng theo
yªu cÇu cña kh¸ch hµng, mçi ®èi tîng x©y l¾p thêng cã
1
yªu cÇu kü thuËt, kÕt cÊu, h×nh thøc, ®Þa ®iÓm riªng
do vËy mµ viÖc tæ chøc thi c«ng, biÖn ph¸p thi c«ng
ph¶i lu«n thay ®æi cho phï hîp víi tõng ®èi tîng x©y
l¾p, ®¸p øng ®îc nh÷ng yªu cÇu cña ®¬n ®Æt hµng.
+ §èi tîng s¶n xuÊt x©y dùng c¬ b¶n thêng cã khèi lîng lín, gi¸ trÞ nhiÒu thêi gian thi c«ng dµi. Do ®Æc
®iÓm nµy mµ kÕ to¸n x¸c ®Þnh ®èi tîng vµ kú tÝnh gi¸
thµnh phï hîp sÏ ®¸p øng ®îc yªu cÇu qu¶n lý kÞp thêi
vµ chÆt hÏ chi phÝ ch¸nh c¨ng th¼ng vÒ vèn cho Doanh
nghiÖp x©y l¾p.
+ S¶n xuÊt x©y dùng thêng diÔn ra ngoµi trêi, chÞu
t¸c ®éng trùc tiÕp cña c¸c yÕu tè thuéc vÒ ®iÒu kiÖn tù
nhiªn. do vËy thi c«ng x©y l¾p ®«i khi mang tÝnh thêi
vô. do vËy mµ ®«i khi gÆp ph¶i nh÷ng rñi ro t¹o nªn
nh÷ng kho¶n thiÖt h¹i bÊt ngê nªn cÇn ph¶i cã nh÷ng
ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n phï hîp ®èi víi nh÷ng kho¶n thiÖt
h¹i nµy.
+ S¶n xuÊt x©y dùng c¬ b¶n thùc hiÖn trªn c¸c ®Þa
®iÓm biÕn ®éng . s¶n phÈm x©y dùng c¬ b¶n mang
tÝnh æn ®Þnh, g¾n liÒn víi ®iÓm x©y dùng. Khi hoµn
thµnh kh«ng nhËp kho nh c¸c ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt
kh¸c mµ n¬i s¶n xuÊt còng lµ n¬i tiªu thô .
Nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn ®©y cã ¶nh hëng rÊt lín tíi
viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm x©y l¾p .
2. Yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý h¹ch to¸n chi phÝ
s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong
doanh nghiÖp x©y dùng .
Do s¶n xuÊt x©y l¾p vµ s¶n phÈm x©y l¾p cã ®Æc
thï riªng, ®· lµm cho viÖc qu¶n lý vÒ ®Çu t x©y dùng
2
c¬ b¶n khã kh¨n vµ phøc t¹p h¬n mét sè ngµnh s¶n xuÊt
kh¸c. Do vËy trong qu¸ tr×nh qu¶n lý ®Çu t x©y dùng
c¬ b¶n ph¶i ®¸p øng ®îc mét sè yªu cÇu c¬ b¶n lµ:
C«ng t¸c qu¶n lý ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n ph¶i ®¶m
b¶o t¹o ra s¶n phÈm vµ dich vô ®îc x· héi , thÞ trêng
chÊp nhËn vÒ gi¸ c¶, chÊt lîng, ®¸p øng ®îc c¸c môc
tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi trong tõng thêi kú.
Thùc hiÖn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo híng
c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. X©y dùng ph¶i theo quy
ho¹ch ®îc duyÖt, thiÕt kÕ hîp lý tiªn tiÕn, mü quan c«ng
nghÖ hiÖn ®¹i, x©y dùng ®óng tiÕn ®é, ®¹t chÊt lîng
cao víi chi phÝ hîp lý vµ thùc hiÖn b¶o hµnh c«ng tr×nh…
(TrÝch ®iÒu lÖ qu¶n lý ®Çu t x©y dùng - Ban hµnh kÌm
theo
nghÞ
®Þnh
cña
chÝnh
phñ
177/CP
ngµy
20/10/1994)
II. Chi phÝ s¶n xuÊt vµ ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ
s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp x©y dùng.
1. Chi phÝ s¶n xuÊt vµ c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ s¶n
xuÊt trong Doanh nghiÖp x©y dùng.
1.1 Chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp x©y
dùng.
Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt trong c¸c Doanh nghiÖp x©y
dùng lµ qu¸ tr×nh mµ c¸c doanh nghiÖp ph¶i thêng
xuyªn ®Çu t c¸c lo¹i chi phÝ kh¸c nhau ®Ó ®¹t ®îc môc
®Ých lµ t¹o ra ®îc khèi lîng s¶n phÈm t¬ng øng, ®ã lµ
qu¸ tr×nh chuyÓn biÕn cña c¸c lo¹i vËt liÖu x©y dùng
thµnh s¶n phÈm díi sù t¸c ®éng cña m¸y mãc thiÕt bÞ
cïng víi søc lao ®éng cña con ngêi hay ®ã chÝnh lµ sù
chuyÓn biÕn c¸c yÕu tè vÒ t liÖu lao ®éng vµ®èi tîng
3
lao ®éng (hao phÝ vÒ lao ®éng vËt ho¸) díi sù t¸c ®éng
cã môc ®Ých cña søc lao ®éng (hao phÝ vÒ lao ®éng
sèng) qua qu¸ tr×nh thi c«ng sÏ trë thµnh s¶n phÈm x©y
dùng. Toµn bé nh÷ng hao phÝ nµy ®îc thÓ thiÖn díi
h×nh th¸i gi¸ trÞ th× ®ã lµ chi phÝ s¶n xuÊt .
VËy: Trong Doanh nghiÖp x©y dùng , chi phÝ s¶n
xuÊt lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ vÒ lao
®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ vµ c¸c lo¹i hao phÝ cÇn
thiÕt kh¸c mµ Doanh nghiÖp bá ra ®Ó tiÕn hµnh ho¹t
®éng s¶n xuÊt , thi c«ng trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh.
Chi phÝ s¶n xuÊt trong Doanh nghiÖp x©y dùng bao
gåm nhiÒu lo¹i kh¸c nhau víi néi dung kinh tÕ kh¸c nhau,
c«ng dông vµ môc ®Ých cña chóng trong qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt còng kh¸c nhau.
1.2 Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt trong Doanh
nghiÖp x©y dùng .
Trong doanh nghiÖp
x©y dùng c¸c chi phÝ s¶n
xuÊt bao gåm nhiÒu lo¹i cã néi dung kinh tÕ vµ c«ng
dông kh¸c nhau, yªu cÇu qu¶n lý ®èi víi tõng lo¹i chi phÝ
còng kh¸c nhau. ViÖc qu¶n lý s¶n xuÊt , qu¶n lý chi phÝ
s¶n xuÊt kh«ng chØ dùa vµo sè liÖu tæng hîp cña tÊt c¶
c¸c lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt mµ cßn c¨n vµo sè liÖu cô thÓ
cña tõng lo¹i chi phÝ ph¸t sinh theo tõng c«ng tr×nh,
h¹ng môc c«ng tr×nh ë tõng ®Þa bµn kh¸c nhau trong
tõng thêi kú nhÊt ®Þnh.
ViÖc ph©n lo¹i chi phÝ mét c¸ch chÝnh x¸c gióp cho
viÖc tËp hîp vµ tÝnh gi¸ thµnh c«ng t¸c x©y l¾p theo
tõng kho¶n môc chi phÝ míi ®¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c.
®¸p øng yªu cÇu ®ã, trong doanh nghiÖp x©y l¾p viÖc
4
ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt ®îc ¸p dông theo nh÷ng tiªu
thøc c¬ b¶n sau:
1.2.1. Ph©n lo¹i theo tÝnh chÊt kinh tÕ, néi dung
kinh tÕ cña chi phÝ
Theo c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ nµy, mçi yÕu tè chi phÝ
s¶n xuÊt bao gåm c¸c chi phÝ s¶n xuÊt cã tÝnh chÊt, néi
dung kinh tÕ gièng nhau ®îc xÕp vµo cïng yÕu tè chi chi
phÝ, kh«ng ph©n biÖt chi phÝ ®ã ph¸t sinh ë ®©u, môc
®Ých , t¸c dông cña chi phÝ ®ã nh thÕ nµo. C¨n cø vµo
tiªu thøc nµy toµn bé c¸c chi phÝ s¶n xuÊt bao gåm c¸c
yÕu tè c¬ b¶n sau:
* Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: bao gåm
toµn bé c¸c kho¶n chi phÝ nh nguyªn vËt liÖu chÝnh,
nguyªn vËt liÖu phô, phô tïng thay thÕ…vµ mét sè lo¹i
nguyªn vËt liÖu kh¸c mµ doanh sö dông cho ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh
* Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: bao gåm toµn bé
tiÒn c«ng, c¸c kho¶n phô cÊp vµ c¸c kho¶n trÝch BHXH,
BHYT, KPC§ cña toµn bé sè lao ®éng trong doanh
nghiÖp.
* Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh : lµ toµn bé
sè chi phÝ ph¶i tÝnh khÊu hao ®èi víi tÊt c¶ c¸c lo¹i tµi
s¶n trong doanh nghiÖp.
* Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: lµ toµn bé sè tiÒn
mµ doanh nghiÖp ph¶i tr¶ cho c¸c lo¹i dÞch vô mua
ngoµi ®Ó phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh
trong doanh nghiÖp nh tiÒn ®iÖn , tiÒn níc, tiÒn ®iÖn
tho¹i.
5
*Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c: bao gåm toµn bé c¸c chi
phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt x©y l¾p nh chi
phÝ thuª lµm s¹ch vËt liÖu, cp ®µo hè t«i v«i.
ViÖc ph©n lo¹i chi phÝ gióp ta biÕt ®îc kÕt cÊu tû
träng cña tõng lo¹i chi phÝ trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt
kinh doanh, phôc vô cho yªu cÇu th«ng tin vµ qu¶n trÞ
doanh nghiÖp ®Ó ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn dù
to¸n chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cho kú sau.
1.2.2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo kho¶n môc chi
phÝ (theo c«ng dông kinh tÕ vµ ®Þa ®iÓm ph¸t sinh
chi phÝ)
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy nh÷ng chi phÝ cã cïng môc
®Ých vµ c«ng dông ®îc xÕp vµo cïng mét kho¶n môc chi
phÝ kh«ng ph©n biÖt néi dung kinh tÕ cña chóng nh thÕ
nµo. Theo tiªu thøc nµy toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t
sinh trong kú ®îc ph©n thµnh:
* Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: lµ toµn bé
tÊt c¶ c¸c chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp sö dông cho
thi c«ng x©y l¾p (kh«ng bao gåm chi phÝ nguyªn vËt
liÖu ®· tÝnh vµo chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng) cô thÓ
nh g¹ch, ®¸, xi m¨ng, s¾t thÐp, c¸c kÕt cÊu bª t«ng,
* Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: lµ toµn bé nh÷ng
kho¶n mµ doanh nghiÖp ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc
tiÕp thi c«ng x©y l¾p vµ c¸c kho¶n phô cÊp cã tÝnh chÊt
l¬ng, nh phô cÊp lµm thªm giê, phô cÊp tr¸ch nhiÖm,
(kh«ng bao gåm tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n ®iÒu khiÓn
m¸y thi c«ng, tiÒn nh©n c«ng vËn chuyÓn ngoµi c«ng trêng)
* Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng: lµ toµn bé
nh÷ng chi phÝ vËt liÖu, nhiªn liÖu, nh©n c«ng vµ c¸c chi
6
phÝ trùc tiÕp dïng cho qu¸ tr×nh sö dông m¸y ®Ó thùc
hiÖn viÖc x©y l¾p c¸c c«ng tr×nh nh m¸y ñi, m¸y trén
bª t«ng, m¸y xóc,
* Chi phÝ s¶n xuÊt chung: lµ toµn bé chi phÝ phôc
vô cho s¶n xuÊt x©y l¾p, nh÷ng chi phÝ cã tÝnh chÊt
dïng chung cho ho¹t ®éng x©y l¾p g¾n liÒn víi tõng
c«ng trêng cô thÓ nh chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng, chi
phÝ nh©n viªn qu¶n lý ®éi, chi phÝ c«ng cô, dông cô
trªn c«ng trêng.
Víi c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo c¸ch nµy
nh»m gióp doanh nghiÖp tËp hîp ®îc chi phÝ cña tõng
kho¶n môc chi phÝ ph¸t sinh ®Ó tiÕn hµnh ®èi chiÕu víi
gi¸ thµnh dù to¸n còng nh phôc vô cho yªu cÇu kiÓm tra
vµ ph©n tÝch chi phÝ cña doanh nghiÖp, cung cÊp tµi
liÖu cho c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm , lµm tµi liÖu
tham kh¶o ®Ó lËp ®Þnh møc chi phÝ s¶n xuÊt vµ lËp kÕ
ho¹ch cho kú sau.
Ngoµi nh÷ng c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo
nh÷ng c¸ch chñ yÕu trªn, c¸c doanh nghiÖp cã thÓ
ph©n thµnh:
Chi phÝ cè ®Þnh vµ chi phÝ biÕn ®æi: Theo c¸ch
ph©n lo¹i nµy nh»m ph©n tÝch ®iÓm hoµ vèn, phôc vô
cho viÖc ra quyÕt ®Þnh qu¶n lý cÇn thiÕt nh»m h¹ gi¸
thµnh s¶n phÈm , t¨ng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt .
Chi phÝ tæng hîp vµ chi phÝ ®¬n nhÊt: C¸ch ph©n
lo¹i nµy gióp nhËn thøc ®îc tõng lo¹i chi phÝ trong viÖc
h×nh thµnh gi¸ thµnh s¶n phÈm nh»m tæ chøc c«ng t¸c
kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt thÝch hîp víi tõng lo¹i
Chi phÝ trôc tiÕp vµ chi phÝ gi¸n tiÕp: C¸ch ph©n
lo¹i nµy gióp x¸c ®Þnh ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n
7
xuÊt vµ ph©n bæ nh÷ng chi phÝ ®ã cho c¸c ®èi tîng
mét c¸ch ®óng ®¾n.
...............................................
Nh vËy, mçi c¸ch ph©n lo¹i cã ý nghÜa vµ t¸c dông
nhÊt ®Þnh trong c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n chi phÝ .
C¸c chi phÝ nµy lu«n bæ xung cho nhau nh»m qu¶n lý cã
hiÖu qu¶ nhÊt ®èi víi toµn bé chi phÝ ph¸t sinh trong
ph¹m vi tõng doanh nghiÖp trong tõng thêi kú nhÊt
®Þnh.
2. §èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt .
§èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ ph¹m vi, giíi h¹n
mµ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh ®îc tËp hîp theo nhãm
ph¹m vi giíi h¹n ®ã, nh»m ®¸p øng yªu cÇu kiÓm tra,
gi¸m s¸t vµ yªu cÇu tÝnh gi¸ thµnh.
ViÖc x¸c ®Þnh ®óng ®¾n ®èi tîng h¹ch to¸n chi
phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cã mét ý nghÜa
rÊt quan träng trongviÖc tËp hîp chi phÝ còng nh viÖc
b¶o ®¶m tÝnh chÝnh x¸c kÞp thêi trong viÖc x¸c ®Þnh
gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p . v× vËy khi x¸c ®Þnh ®èi
tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ë tõng Doanh nghiÖp cÇn
c¨n cø vµo tÝnh chÊt s¶n xuÊt , lo¹i h×nh s¶n xuÊt s¶n
phÈm , ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt, c¨n cø vµo ph¬ng
ph¸p lËp dù to¸n ( cho c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh
), c¨n cø vµo ph¬ng thøc thanh to¸n gi÷a bªn A vµ bªn B
( thanh to¸n mét lÇn haynhiÒu lÇn ).
XuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh trong
Doanh nghiÖp x©y l¾p , cã quy tr×nh s¶n xuÊt phøc t¹p,
s¶n xuÊt ®¬n chiÕc riªng lÎ, s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt
hµng vµ viÖc tæ chøc s¶n xuÊt ®îc ph©n chia thµnh
nhiÒu c«ng trêng, nhiÒu khu vùc thi c«ng. nªn ®èi tîng
8
tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ : §¬n ®Æt hµng, s¶n
phÈm hay nhãm s¶n phÈm , gai ®o¹n c«ng viÖc hay khu
vùc thi c«ng.
* Theo s¶n phÈm hay ®¬n ®Æt hµng : s¶n phÈm
x©y l¾p lµ c¸c c«ng tr×nh , h¹ng môc c«ng tr×nh hoµn
thµnh,hµng th¸ng chi phÝ ph¸t sinh cã liªn quan ®Õn
c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh nµo th× ®îc tËp hîp
vµo ®èi tîng ®ã mét c¸ch thÝch hîp. Khi hoµn thµnh ,
tæng chi phÝ theo ®èi tîng h¹ch to¸n còng chÝnh lµ gi¸
thµnh cña s¶n phÈm x©y l¾p .
* Theo bé phËn s¶n phÈm s¶n xuÊt s¶n phÈm :
Bé phËn x©y dùng c¬ b¶n lµ c¸c giai ®o¹n x©y l¾p cña
c¸c c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh cã dù to¸n riªng.
C¸c chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong qu¸ trÝnh s¶n xuÊt
®îc tËp hîp cho tõng giai ®o¹n x©y l¾p cã lien quan. Khi
hoµn thµnh tæng chi phÝ theo c¸c giai ®o¹n chÝnh lµ gi¸
thµnh s¶n phÈm x©y l¾p .
* Theo nhãm s¶n phÈm : §îc ¸p dông trong trêng
hîp XNXL cïng mét lóc thi c«ng mét sè c«ng tr×nh, h¹ng
môc c«ng tr×nh theo cïng mét thiÕt kÕ, theo cïng mét
ph¬ng thøc thi c«ng nhÊt ®Þnh vµ trªn cïng mét ®Þa
bµn. TÊt c¶ c¸c chi phÝ ph¸t sinh ®îc tËp hîp theo nhãm
s¶n phÈm vµ chi phÝ hoµn thµnh toµn bé kÕ to¸n ph¶i
CP cña nhãm s¶n
®Þnh
gi¸
thµnh
®¬n
vÞ hoµn thµnh.
Z®¬n vÞ s¶n
phÈm
Sè s¶n phÈm hoµn
=
phÈm
thµnh thµnh
* Theo giai ®o¹n c«ng nghÖ : §îc ¸p dông ®èi víi
c¸c xÝ nghiÖp s¶n xuÊt vËt liÑu x©y dùng, s¶n xuÊt cÊu
kiÖn l¾p s½n , khi mµ toµn bé quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n
xuÊt s¶n phÈm ®îc chia ra thµnh nhiÒu giai ®o¹n c«ng
9
nghÖ, vËt liÖu ®îc chÕ biÕn tõ kh©u ®Çu ®Õn kh©u
cuèi theo mét tr×nh tù nhÊt ®Þnh. Nh vËy ®èi tîng tÝnh
gi¸ thµnh trong Doanh nghiÖp x©y l¾p lµ s¶n phÈm
hoµn chØnh vµ s¶n phÈm hoµn thµnh theo giai ®o¹n quy
íc.
3. Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt
trong Doanh nghiÖp x©y dùng .
Chi phÝ s¶n liªn quan ®Õn nhiÒu yÕu tè vËt chÊt
kh¸c nhau, mçi yÕu tè vËt chÊt lµ mét yÕu tè ®Çu vµo
cña s¶n xuÊt vµ cã nh÷ng t¸c dông nhÊt ®Þnh trong
viÖc thùc hiÖn môc ®Ých s¶n xuÊt s¶n phÈm . Do vËy
mµ tËp hîp c¸c yÕu tè vËt chÊt cÊu thµnh nªn s¶n phÈm
lµ néi dung quan träng trong h¹ch to¸n gi¸ thµnh. C¸c
ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ phï hîp víi c«ng nghÖ s¶n
xuÊt s¶n phÈm vµ yªu cÇu h¹ch to¸n kinh tÕ néi bé sÏ
®¶m b¶o cho gi¸ thµnh ph¶n ¸nh ®óng ®¾n lîng hao
phÝ vËt chÊt tham gia vµo viÖc cÊu t¹o nªn s¶n phÈm .
B»ng ph¬ng ph¸p tËp hîp thÝch hîp th× gi¸ thµnh míi
thùc hiÖn ®îc chøc n¨ng bï ®¾p chi phÝ .Tuú theo ®iÒu
kiÖn s¶n xuÊt thùc tÕ ë tõng Doanh nghiÖp mµ cã thÓ
¸p dông mét trong hai ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ sau
®©y:
3.1. Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ trong trêng hîp Doanh nghiÖp thùc hiÖn kÕ to¸n hµng
tån kho theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn.
§iÒu kiÖn ¸p dông: Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ
s¶n xuÊt nµy thêng ¸p dông cho c¸c Doanh nghiÖp x©y
l¾p cã quy m« lín, s¶n xuÊt lín , tiÕn hµnh mét lóc nhiÒu
ho¹t ®éng kinh tÕ.
C¸c tµi kho¶n sö dông:
10
Tµi kho¶n 621 : Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp
Tµi kho¶n 622 : Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
Tµi kho¶n 623 : Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng
Tµi kho¶n 627 : Chi phÝ s¶n xuÊt chung
Tµi kho¶n 627 : Chi phÝ s¶n xuÊt chung
Tµi kho¶n
15 4 : Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë
dang
Tµi kho¶n 15 4 dïng ®Ó tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt
phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh vµ ®îc më cho tõng
c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh.
3.1.1
Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu
trùc tiÕp.
Trong Doanh nghiÖp x©y l¾p th× chi phÝ nguyªn
vËt liÖu trùc tiÕp bao gåm gi¸ trÞ thùc tÕ cña vËt liÖu
chÝnh (xi m¨ng ,s¾t thÐp, c¸t, ®¸…) vËt liÖu phô
®inh,d©y buéc, c¸c cÊu kiÖn bª t«ng, c¸c thiÕt bÞ ®i
kÌm v©t kiÕn tróc… cÇn cho viÖc thùc hiÖn vµ hoµn
thµnh khèi lîng x©y l¾p.
§¬n
Gi¸ ghi
Chi phÝ vËn
C¸c
gi¸
trªn
=
kho¶n
+ chuyÓn,thuª
thùc
ho¸
mua thuÕ nhËp
gi¶m
tÕ cña
®¬n
khÈu
trõ
NVL
VËt liÖu sö dông cho h¹ng môc c«ng tr×nh nµo ph¶i
tÝnh trùc tiÕp cho h¹ng môc c«ng tr×nh ®ã trªn c¬ së
®¬n gi¸ vµ khèi lîng thùc tÕ ®· sö dông. Trêng hîp
kh«ng thÓ tÝnh trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng sö dông th×
¸p dông ph©n bæ theo tiªu thøc phï hîp.
C
X¸c ®Þnh tiªu thø ph©n bæ : H T
i
11
c : Lµ tæng chi phÝ cÇn tiÕn
Trong ®ã :
hµnh ph©n bæ
Ti : Tiªu thøc ph©n bæ thuéc
®èi tîng i
Møc ph©n bæ x¸c ®Þnh cho tõng ®èi tîng:
C i = H i x Ti
S¬ ®å tËp hîp chi phÝ :
TK 152, 153, 142(1)…
TK 621- CPNVLTTT
XuÊt NVL,CCDC
TK 154
K/C
CPNVLTT
Sö dông trùc tiÕp
Cho tõng c«ng
tr×nh, h¹ng môc
c«ng tr×nh
TK 111, 112, 331…
Mua vËt t ®em sö
dông ngay
TK 133
TK 141
CPNVL trêng hîp giao khãan
néi bé vµ bé phËn nhËn
kho¸n kh«ng tæ chøc kÕ
to¸n riªng
3.1.2.Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ nh©n c«ng
trùc tiÕp : Chi phÝ NCTT lµ toµn bé c¸c kho¶n tiÒn l¬ng chÝnh, l¬ng phô cña c«ng nh©n trùc tiÕp tham
gia x©y dùng c¸c c«ng tr×nh, c¸c kho¶n phô cÊp lµm
thªm giê, c¸c kho¶n phô cÊp cã tÝnh chÊt l¬ng (phô
cÊp tr¸ch nhiÖm, ®éc h¹i.) vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng cña c«ng nh©n x©y l¾p.
Trong chi phÝ NCTT kh«ng bao gåm l¬ng cña c«ng
nh©n vËn chuyÓn ngoµi c«ng trêng, l¬ng cña c«ng
nh©n b¶o qu¶n vËt liÖu tríc khi ®a ®Õn c«ng trêng,
l¬ng cña nh©n viªn qu¶n lý c«ng tr×nh, cña c«ng
nh©n ®iÒu khiÓn m¸y.
12
C¨n cø vµo tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng ph¶i tr¶ vµ nh÷ng
chøng tõ liªn quan tÝnh cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng
môc c«ng tr×nh ®Ó tËp hîp riªng cho tõng ®èi tîng
tÝnh gi¸ thµnh. Nõu nh÷ng kho¶n chi phÝ NCTT mµ
kh«ng tËp hîp riªng ®îc cho tõng c«ng tr×nh th× tiÕn
hµnh ph©n bæ nhu ®èi víi nguyªn vËt liÖu.
13
S¬ ®å tËp hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp.
TK
334,335,338
TK 622CPNCTT
TËp hîp chi phÝ
tiÒn l¬ng
p/s trong
TK 141(3)
kú
TK 154
K/C chi phÝ NCTT p/s
trong kú.
T¹m øng chi phÝ
tiÒn c«ng giao
kho¸n néi bé.
3.1.3.Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ sö dông m¸y thi
c«ng.
Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng lµ toµn bé c¸c kho¶n
chi phÝ NVL, NC vµ c¸c chi phÝ kh¸c trùc tiÕp dïng cho
qu¸ tr×nh sö dông m¸y phôc vô cho c¸c c«ng tr×nh
x©y l¾p.
®Ó cã thÓ theo dâi vµ qu¶n lý ®îc ho¹t ®éng cña
®éi m¸y thi c«ng th× mçi m¸y ®îc ph¸t mét phiÕu
theo dâi ho¹t ®éng cña xe m¸y do ngêi ®iÒu khiÓn
gi÷ . cuèi th¸ng phiÕu nµy ®îc ®a vÒ phßng kÕ to¸n
®Ó lËp "B¶ng tæng hîp t×nh h×nh sö dông m¸y thi
c«ng". C¨n cø vµo b¶ng tæng hîp nµy kÕ to¸n tiÕn
hµnh ph©n bæ chi phÝ sö dông MTC cho tõng c«ng
tr×nh.
ViÖc ph©n bæ chi phÝ sö dông MTC cho c¸c ®èi tîng
x©y l¾p ®îc thùc hiÖn cho tõng lo¹i m¸y, nhãm m¸y,
c¨n cø vµo sè ca m¸y ho¹t®éng thùc tÕ hoÆc khèi lîng c«ng viÖc hoµn thµnh cña ca m¸y.
+ §èi víi lo¹i m¸y theo dâi ®îc ho¹t ®éng vµ tËp hîp
riªng cho tõng lo¹i m¸y, nhãm m¸y:
§¬n gi¸ b×nh
qu©n mét ca
m¸y hay mét
®.vÞ
k.lîng
c«ng t¸c m¸y
Tæng chi phÝ
sö dông m¸y
=
14
thùc tÕ
Tæng sè ca m¸y
(tæng k.lg c«ng hoµn
Chi phÝ sö dông
ph©n bæ cho
=
tõng ®èi tîng
x©y
l¾pvíi c¸c lo¹i m¸y
+ §èi
§¬n
gi¸
Sè ca m¸y
x
b×nh
phôc vô cho
qu©n mét
tõng ®èi t
mµ
chi phÝ ph¸t sinh
ca m¸y
îng ®îc tËp
hîp chung th× viÖc ph©n bæ chi phÝ sö dông MTC cho
c¸c ®èi tîng x©y l¾p ph¶i ¸p dông hÖ sè tÝnh ®æi.
§¬n gi¸ KH mét ca
m¸y cña lo¹i m¸y
HÖ sè tÝnh
=
tÝnh ®æi
®æi cho tõng
§¬n gi¸ KH mét ca
lo¹i m¸y
m¸y thÊp nhÊt trong
c¸c lo¹i m¸y
Sè ca m¸y
HÖ sè tÝnh
Sè ca m¸y tiªu
x
=
®æi cña lo¹i
ho¹t ®éng
chuÈn cña tõng
thùc tÕ
m¸y ®ã
lo¹i m¸y
§¬n gi¸ mét
ca m¸y tiªu
chuÈn
Tæng chi phÝ sö dông m¸y
= thùc tÕ p/s
Tæng sè ca m¸y tiªu chuÈn cña
c¸c lo¹i m¸y
Chi phÝ sö dông
Sè ca m¸y tiªu
§¬n gi¸ mét
m¸y ph©n bæ
x chuÈn phôc vô
= ca m¸y tiªu
cho tõng ®èi t
cho tõng ®èi t
chuÈn
s¬
®ål¾p
h¹ch to¸n chi phÝ sö dông m¸yîng
thi c«ng
îng
x©y
TK 623- CPSDMTC
TK 111,334
K/C CP SDMTC
TiÒn l¬ng, tiÒn
c«ng
P/S trong kú
Ph¶i tr¶ cho ngêi ®k
m¸y
TK 1152,
153
Chi phÝ VL sö dông
MTC
TK 214
KH sö dông MTC
TK
111,112,331
DV mua ngoµi, cp kh¸c b»ng
tiÒn tiÒn
TK
133
15
TK 154
3.1.4.Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung.
Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ toµn bé nh÷ng chi phÝ
phôc vô x©y l¾p , nh÷ng chi phÝ cã tÝnh chÊt dïng
chung cho ho¹t ®éng x©y l¾p g¾n liÒn víi tõng c«ng trêng cô thÓ nh chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng, chi phÝ
dông cô s¶n xuÊt , chi phÝ KHTSC§, chi phÝ DV mua
ngoµi .
§Ó cã thÓ ph©nbæ ®óng chi phÝ ph¸t cho tõng ®èi
tîng cô thÓ th× ph¶i x¸c ®Þnh c¸c tiªu thøc ph©n bæ
thÝch hîp. Ta cã thÓ ph©n bæ nh sau:
Tæng chi phÝ
Chi phÝ SXC
=
SXC
ph©n bæ cho
Tæng ®¬n vÞ tiªu
®èi tîng i
thøc ph©n bæ cña
c¸c ®èi tîng ®îc
ph©n bæ
x
S¬ ®å h¹ch to¸n chi
phÝ SXC
TK
TK 627152,334,338,214
CPSXC
CP NVL,NC, KH phôc
vô
…
Sè ®¬n vÞ
tiªu
thøc
ph©n bæ théc
®èi tîng i
TK 154
K/C CPSXC ph¸t sinh trong
kú
sx
p/s trong
TK
kú
111,112,331
CP DV mua ngoµi dïng
vµo chi phÝ s¶n xuÊt
chung
TK 133
16
17
S¬ ®å tËp hîp CPSXXL theo ph¬ng ph¸p
KKTX
Gi¸ trÞ NVL sö dông kh«ng hÕt CK nhËp
lai kho
TK 152
TK 621
XuÊt VL phôc vô
thi c«ng
TK 154
D ®k:
TK
111,112,334,33
CPNCTT
8
thi c«ng
c«ng
tr×nh
PhÕ liÖu thu håi
K/C CPNVLTT
TK 632,155
TK111,112,33 TK13
1…
Mua VL ®3
a
ngay vµo
sö dông
TK 152,138
Gi¸ thµnh s¶n
phÈm x©y l¾p
hoµn
thµnh
x©y
l¾p
hoµn
thµnh
K/C CPNCTT
TK 622
K/C CPSDMTC
TK 623
TK
111,112,152,334,
CP sö
dông MTC
TK 133
…
TK 627
TËp hîp
chi phÝ
sxc
K/C CPSXC
TK 133
Sè ph¸t
sinh:
D cuèi kú:
18
Sè ph¸t
sinh:
3.2. Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt trong
trêng hîp Doanh nghiÖp kÕ to¸n hµng tån kho
theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú.
* §iÒu kiÖn ¸p dông: KÕ to¸n hµng tån kho theo
ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú thêng ¸p dông cho c¸c
doanh nghiÖp s¶n xuÊt x©y l¾p cã quy m« nhá, chØ
tiÕn hµnh mét hoÆc mét sè Ýt ho¹t ®éng x©y l¾p .
* C¸c tµi kho¶n sö dông :
TK 631 : Gi¸ thµnh s¶n phÈm
TK 154 : Chi phÝ s¶n xuÊt inh doanh
dë dang
TK 611 : Mua hµng
TK 621 : Chi phÝ NVLTT
TK 622 : Chi phÝ NCTT
TK 623 : Chi phÝ dö dông m¸y thi
c«ng
TK 627 : Chi phÝ s¶n xuÊt chung
* Ph¬ng ph¸p tËp hîp c¸c yÕu tè chi phÝ s¶n
xuÊt: Theo ph¬ng ph¸p nµy th× chi phÝ NVL xuÊt dïng
trong kú kh«ng c¨n cø vµo c¸c chøng tõ vÒ xuÊt kho vµ
ho¸ ®¬n mua hµng sö dông trùc tiÕp ®Ó tæng hîp chi
phi s¶n xuÊt mµ c¨n cø vµo kÕt qu¶ kiÓm kª NVL tån
khoChi
cuèi
kú ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ NVL, hµng ho¸ xuÊt
phÝ
Gi¸ trÞ
NVL
Gi¸ trÞ NVL
NVL
dïng trong kú.
=
NVL
tån
+ nhËp trong kú
xuÊt
tån
cuèi kú
dïng
®Çu
kú
Cßn toµn bé c¸c chi phÝ s¶n xuÊt kh¸c nÕu kh«ng
tËp hîp riªng ®îc cho tõng ®èi tîng th× tiÕn hµnh ph©n
19
bæ c¸c chi phÝ nµy cho c¸c ®èi tîng theo nh÷ng tiªu
thøc phï hîp.
S¬ ®å tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng
ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú.
KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú.
Chi phÝ NVL xuÊt dïng trong kú
Chi phÝ NCTT ph¸t sinh trong kú
TËp hîp chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng ph¸t sinh
trong kú
TËp hîp chi phi s¶n xuÊt chung ph¸t sinh trong kú
K/C chi phÝ NVLTT, NCTT, chi phÝ sö dông MTC,
SXC sö dông trong kú.
KiÓm kª x¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi
kú
C¸c s¶n phÈm háng tuú theo kÕt qu¶ sö lý
K/C gi¸ thµnh c«ng tr×nh hoµn thµnh
TK15
4
TK61
1
TK111,11
2
TK21
4
TK62
1
TK33
4
TK33
8
TK
631
TK62
2
TK62
3
TK62
7
20
TK15
4
TK138(8),611,
821
TK63
2
- Xem thêm -
.DOC 
97 
42 
103 
