Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Luận văn kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm ở công ty vật liệu ...

Tài liệu Luận văn kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm ở công ty vật liệu xây dựng cầu ngà

.DOC
69
47
93

Mô tả:

Lêi nãi ®Çu Trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn cã sù c¹nh tranh gay g¾t cña c¸c doanh nghiÖp, muèn tån t¹i vµ cã chç ®øng trong thÞ trêng ®ßi hái mçi doanh nghiÖp ph¶i kh«ng ngõng v¬n lªn nh»m n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm, h¹ gi¸ b¸n. Muèn vËy doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh ®îc chÝnh x¸c lîng chi phÝ ®· bá ra ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ gi¸ thµnh cña s¶n phÈm s¶n xuÊt hoµn thµnh. C«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung vÒ kÕ to¸n chi tiÕt vÒ tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh nãi riªng lµ c«ng cô qu¶n lý ®¾c lùc vµ quan träng gióp cho c¸c nhµ qu¶n lý ph¸t huy c¸c nh©n tè tÝch cùc, h¹n chÕ ®îc c¸c nh©n tè tiªu cùc ®Ó doanh nghiÖp qu¶n lý vµ sö dông chi phÝ ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt theo yªu cÇu kinh doanh, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, trªn c¬ së ®ã t¨ng lîi nhuËn vµ t¨ng søc c¹nh tranh trªn thÞ trêng. C«ng ty VËt liÖu X©y dùng CÇu Ngµ còng nh c¸c doanh nghiÖp kh¸c nhËn thøc ®îc vai trß quan träng cña chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®èi víi kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ c«ng ty ®· x¸c ®Þnh ®©y lµ vÊn ®Ò mang tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh trong s¶n xuÊt. Do vËy c«ng ty ®· t×m hiÓu vµ ¸p dông nhiÒu ph¬ng ph¸p ®Ó tiÕt kiÖm chi phÝ vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Víi mong muèn ®îc t×m hiÓu vÒ ph¬ng thøc tæ chøc c«ng t¸c, h¹ch to¸n kÕ to¸n nãi chung vµ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm nãi riªng cña c«ng ty VËt liÖu X©y dùng CÇu Ngµ, em xin ®îc thùc tËp ë c«ng ty. Vµ sau mét thêi gian thùc tËp t¹i c«ng ty víi nh÷ng kiÕn thøc ®· ®îc trang bÞ ë trêng, víi sù híng dÉn cña c« Ph¹m BÝch Chi céng thªm sù chØ b¶o gióp ®ì tËn t×nh cña c¸c c« chó, anh chÞ trong phßng kÕ to¸n cña c«ng ty vµ sù nç lùc cè g¾ng cña b¶n th©n em ®· ®i s©u t×m hiÓu ®Ò tµi: “KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë C«ng ty VËt liÖu X©y dùng CÇu Ngµ”. sau: Ngoµi phÇn Lêi nãi ®Çu vµ phÇn KÕt luËn, ®Ò tµi gåm ba phÇn chÝnh Ch¬ng I: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Ch¬ng II: T×nh h×nh thùc tÕ vÒ tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë C«ng ty VËt liÖu X©y dùng CÇu Ngµ. Ch¬ng III: Mét sè ý kiÕn trao ®æi nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë C«ng ty VËt liÖu X©y dùng CÇu Ngµ. MÆc dï em ®· rÊt cè g¾ng ®Ó hoµn thµnh ®Ò tµi nµy, nhng do tr×nh ®é cßn nhiÒu h¹n chÕ, thêi gian thùc tËp thùc tÕ t¹i C«ng ty cã h¹n nªn ®Ò tµi cña em ch¾c ch¾n sÏ cßn nhiÒu khiÕm khuyÕt. Em rÊt tr©n träng vµ mong muèn nhËn ®îc sù chØ b¶o gãp ý cña thÇy c« vµ c¸c b¹n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n. 1 Sinh viªn NguyÔn ThÞ Ngäc ¸nh 2 Ch¬ng I Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm I. NhiÖm vô kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 1. Kh¸i niÖm, ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt 1.1. Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, doanh nghiÖp ph¶i huy ®éng c¸c nguån tµi lùc, vËt lùc (lao ®éng, vËt t, tiÒn vèn...) ®Ó thùc hiÖn viÖc s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm, thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc lao vô, thu mua dù tr÷ hµng ho¸, lu©n chuyÓn lu th«ng s¶n phÈm, hµng ho¸, thùc hiÖn ho¹t ®éng ®Çu t... kÓ c¶ chi cho c«ng t¸c qu¶n lý chung cña doanh nghiÖp. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra c¸c kho¶n hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ cho qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña m×nh. Nh vËy, chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ toµn bé hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· chi ra trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh, biÓu hiÖn b»ng tiÒn. 1.2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt Chi phÝ s¶n xuÊt bao gåm nhiÒu kho¶n chi cã néi dung, c«ng dông vµ môc ®Ých sö dông kh¸c nhau. V× vËy ®Ó qu¶n lý chi phÝ ®îc chÆt chÏ, theo dâi vµ h¹ch to¸n chi phÝ mét c¸ch cã hÖ thèng, n©ng cao chÊt lîng c«ng t¸c kiÓm tra vµ ph©n tÝch kinh tÕ trong c¸c doanh nghiÖp, cÇn ph¶i ph©n lo¹i chi phÝ theo c¸c tiªu thøc thÝch hîp. Tuú theo viÖc xem xÐt chi phÝ ë c¸c gãc ®é kh¸c nhau vµ môc ®Ých qu¶n lý chi phÝ mµ chi phÝ s¶n xuÊt ®îc ph©n lo¹i theo c¸c tiªu thøc kh¸c nhau. Sau ®©y xin ®Ò cËp ®Õn hai c¸ch ph©n lo¹i chñ yÕu ®èi víi chi phÝ cña doanh nghiÖp: * Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ: Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy nh÷ng kho¶n chi phÝ cã chung tÝnh chÊt, néi dung kinh tÕ ®îc xÕp chung vµo mét yÕu tè, kh«ng ph©n biÖt chi phÝ ®ã ph¸t sinh ë ®©u vµ sö dông vµo môc ®Ých g×. Theo tiªu thøc nµy th× toµn bé chi phÝ cña doanh nghiÖp ®îc ph©n biÖt thµnh n¨m lo¹i: - Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu: Bao gåm c¸c chi phÝ nguyªn liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu, phô tïng thay thÕ, vËt liÖu vµ thiÕt bÞ c¬ b¶n ... - Chi phÝ nh©n c«ng: lµ chi phÝ vÒ tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng ph¶i tr¶ cho ngêi lao ®éng vµ c¸c kho¶n trÝch b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ C«ng ®oµn trªn tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng... - Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh: Lµ toµn bé chi phÝ khÊu hao cña tÊt c¶ c¸c tµi s¶n cè ®Þnh trong doanh nghiÖp. 3 - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: Lµ sè tiÒn ph¶i tr¶ cho c¸c dÞch vô mua ngoµi, thuª ngoµi phôc vô cho c¸c ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp (nh dÞch vô cung cÊp ®iÖn, níc, söa ch÷a c¸c tµi s¶n cè ®Þnh...) - Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: Lµ c¸c chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ngoµi 4 chi phÝ nãi trªn. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo néi dung tÝnh chÊt kinh tÕ cã t¸c dông quan träng ®èi víi viÖc qu¶n lý chi phÝ cña lÜnh vùc s¶n xuÊt: cho phÐp hiÓu râ c¬ cÊu, tû träng tõng yÕu tè chi phÝ, lµ c¬ së ®Ó ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, lµm c¬ së cho viÖc dù trï hay x©y dùng kÕ ho¹ch cung øng vËt t, tiÒn vèn, huy ®éng sö dông lao ®éng ... * Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo môc ®Ých, c«ng dông cña chi phÝ Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, c¨n cø vµo môc ®Ých vµ c«ng dông cña chi phÝ trong s¶n xuÊt ®Ó chia ra c¸c kho¶n môc chi phÝ kh¸c nhau. Mçi kho¶n môc chi phÝ chØ bao gåm nh÷ng chi phÝ cã cïng môc ®Ých vµ c«ng dông, kh«ng ph©n biÖt chi phÝ ®ã cã néi dung kinh tÕ nh thÕ nµo. Theo tiªu thøc nµy chi phÝ s¶n xuÊt ®îc chi thµnh c¸c lo¹i: - Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp: Bao gåm chi phÝ vÒ c¸c nguyªn vËt liÖu chÝnh (kÓ c¶ nöa thµnh phÈm mua ngoµi) vËt liÖu phô, nhiªu liÖu ... sö dông trùc tiÕp vµo viÖc s¶n xuÊt t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm hay thùc hiÖn c«ng viÖc, lao vô. Kh«ng tÝnh vµo kho¶n môc nµy nh÷ng chi phÝ nguyªn vËt liÖu dïng vµo môc ®Ých s¶n xuÊt chung hay cho nh÷ng ho¹t ®éng ngoµi lÜnh vùc s¶n xuÊt. - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Bao gåm chi phÝ vÒ tiÒn l¬ng, phô cÊp ph¶i tr¶ c¸c kho¶n trÝch BHXH, BHYT vµ KPC§ trªn tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n (lao ®éng) trùc tiÕp s¶n xuÊt theo qui ®Þnh. Kh«ng tÝnh vµo kho¶n môc nµy kho¶n tiÒn l¬ng, phô cÊp vµ c¸c kho¶n trÝch trªn tiÒn l¬ng cña nh©n viªn ph©n xëng, nh©n viªn b¸n hµng, nh©n viªn qu¶n lý doanh nghiÖp hay nh©n viªn kh¸c. - Chi phÝ s¶n xuÊt chung: Lµ chi phÝ dïng vµo viÖc qu¶n lý vµ phôc vô s¶n xuÊt chung t¹i bé phËn s¶n xuÊt (ph©n xëng, ®éi, tr¹i ... ) bao gåm c¸c kho¶n sau: + Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng + Chi phÝ vËt liÖu + Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt + Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh + Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi + Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo môc ®Ých vµ c«ng dông kinh tÕ cã t¸c dông phôc vô cho viÖc qu¶n lý chi phÝ theo ®Þnh møc; lµ c¬ sá cho kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo kho¶n môc, lµ c¨n cø ®Ó ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh vµ ®Þnh møc chi phÝ cho kú sau. 4 Ngoµi 2 c¸ch ph©n lo¹i trªn ®©y ®Ó phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý vµ c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ ®îc ph©n lo¹i theo nhiÒu c¸ch kh¸c nhau nh: Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ víi khèi lîng s¶n phÈm, lao vô thµnh chi phÝ kh¶ biÕn vµ chi phÝ bÊt biÕn; ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ gi¸ thµnh chi phÝ trùc tiÕp vµ chi phÝ gi¸n tiÕp; hoÆc cã thÓ ph©n lo¹i chi phÝ theo mèi quan hÖ cña chi phÝ víi qui tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm thµnh chi phÝ c¬ b¶n vµ chi phÝ chung... 2. Gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ c¸c lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm 2.1. Kh¸i niÖm gi¸ thµnh s¶n phÈm Gi¸ thµnh s¶n phÈm (c«ng viÖc, lao vô) lµ chi phÝ s¶n xuÊt tÝnh cho mét khèi lîng hoÆc mét ®¬n vÞ s¶n phÈm (c«ng viÖc, lao vô) do doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®· hoµn thµnh. Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp, ph¶n ¸nh kÕt qu¶ sö dông tµi s¶n, vËt t lao ®éng vµ tiÒn vèn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, còng nh tÝnh ®óng ®¾n cña c¸c gi¶i ph¸p tæ chøc, kinh tÕ, kü thuËt vµ c«ng nghÖ mµ doanh nghiÖp ®· sö dông nh»m n©ng cao hiÖu qu¶, n¨ng suÊt lao ®éng, chÊt lîng s¶n xuÊt, h¹ thÊp chi phÝ vµ t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp. Gi¸ thµnh cßn lµ mét c¨n cø quan träng ®Ó ®Þnh gi¸ b¸n vµ x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ kinh tÕ cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt. Møc h¹ gi¸ thµnh vµ tû lÖ h¹ gi¸ thµnh ph¶n ¸nh tr×nh ®é sö dông hîp lý vµ tiÕt kiÖm lao ®éng, vËt t, kh¶ n¨ng tËn dông c«ng suÊt m¸y mãc, tr×nh ®é qu¶n lý kinh tÕ vµ h¹ch to¸n kinh tÕ néi bé. 2.2. C¸c lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm thµnh. * Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm theo c¬ së sè liÖu vµ thêi ®iÓm tÝnh gi¸ C¨n cø vµo c¬ së sè liÖu vµ thêi ®iÓm tÝnh gi¸ thµnh mµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc chia thµnh 3 lo¹i sau: - Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: Lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc tÝnh trªn c¬ së chi phÝ s¶n xuÊt kÕ ho¹ch vµ s¶n lîng kÕ ho¹ch. ViÖc tÝnh gi¸ thµnh kÕ ho¹ch do bé phËn kÕ ho¹ch cña doanh nghiÖp thùc hiÖn vµ ®îc tÝnh tríc khi b¾t ®Çu qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch lµ môc tiªu phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp, lµ c¨n cø ®Ó so s¸nh, ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch h¹ gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp. - Gi¸ thµnh ®Þnh møc: Lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc tÝnh trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc chi phÝ hiÖn hµnh vµ chØ tÝnh cho ®¬n vÞ s¶n phÈm. Gi¸ thµnh ®Þnh møc ®îc xem nh thíc ®o chÝnh x¸c ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ sö dông c¸c lo¹i tµi s¶n, vËt t, tiÒn vèn trong doanh nghiÖp, gióp cho viÖc ®¸nh gi¸ ®óng ®¾n c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ, kü thuËt mµ doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. Còng gièng nh gi¸ thµnh 5 kÕ ho¹ch viÖc tÝnh gi¸ thµnh ®Þnh møc còng ®îc tiÕn hµnh tríc khi s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm. - Gi¸ thµnh thùc tÕ: Lµ gi¸ thµnh ®îc tÝnh trªn c¬ së sè liÖu chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ ®· ph¸t sinh vµ tËp hîp ®îc trong kú vµ s¶n lîng s¶n phÈm thùc tÕ ®· s¶n xuÊt ra trong kú. Gi¸ thµnh thùc tÕ chØ cã thÓ tÝnh to¸n ®îc sau khi kÕt thóc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm vµ ®îc tÝnh to¸n cho c¶ chi tiªu tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ. Gi¸ thµnh thùc tÕ lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp, ph¶n ¸nh kÕt qu¶ phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh tæ chøc vµ sö dông c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ, kü thuËt ... ®Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm, lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp vµ nghÜa vô cña doanh nghiÖp ®èi víi nhµ níc còng nh c¸c ®èi t¸c liªn doanh, liªn kÕt. * Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo ph¹m vi c¸c yÕu tè cÊu thµnh: Theo ph¹m vi tÝnh to¸n gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc chia thµnh hai lo¹i: - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt: Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm bao gåm c¸c chi phÝ s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm (chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung ...) tÝnh cho nh÷ng s¶n phÈm, c«ng viÖc hoÆc lao vô ®· hoµn thµnh. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm ®îc sö dông ®Ó ghi sæ cho s¶n phÈm ®· hoµn thµnh nhËp kho hoÆc giao th¼ng cho kh¸ch hµng, ®ång thêi lµ c¨n cø ®Ó tÝnh gi¸ vèn hµng b¸n vµ l·i gép trong kú ë c¸c doanh nghiÖp. - Gi¸ thµnh toµn bé cña s¶n phÈm tiªu thô: Bao gåm gi¸ thµnh s¶n xuÊt vµ chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp tÝnh cho s¶n phÈm tiªu thô. Gi¸ thµnh toµn bé cña s¶n phÈm tiªu thô chØ x¸c ®Þnh vµ tÝnh to¸n khi s¶n phÈm, c«ng viÖc hoÆc lao vô ®· ®îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô. Gi¸ thµnh toµn bé lµ c¨n cø ®Ó tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh møc lîi nhuËn tríc thuÕ cña doanh nghiÖp. 3. Ph©n biÖt chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ hai mÆt biÓu hiÖn cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cã quan hÖ chÆt chÏ víi nhau trong qóa tr×nh s¶n xuÊt t¹o ra s¶n phÈm. VÒ b¶n chÊt chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ hai kh¸i niÖm gièng nhau: Chóng ®Òu lµ c¸c hao phÝ vÒ lao ®éng sèng, lao ®éng vËt ho¸ vµ c¸c chØ tiªu kh¸c mµ doanh nghiÖp ®· bá ra trong qu¸ tr×nh chÕ t¹o s¶n phÈm. Tuy nhiªn, gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm còng cã nh÷ng sù kh¸c nhau trªn c¸c ph¬ng diÖn sau: + Chi phÝ s¶n xuÊt g¾n víi tõng thêi kú ®· ph¸t sinh chi phÝ cßn gi¸ thµnh s¶n phÈm ph¶i g¾n víi khèi lîng s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô ®· s¶n xuÊt hoÆc hoµn thµnh. + VÒ mÆt lîng chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cã thÓ kh¸c nhau khi cã s¶n phÈm s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú hoÆc cuèi kú. Sù kh¸c nhau vÒ mÆt lîng vµ mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm thÓ hiÖn ë c«ng thøc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm tæng qu¸t sau ®©y: 6 Z = Ddk + C - Dck Trong ®ã: Z: Ddk: C: Dck: Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm TrÞ gi¸ s¶n phÈm dë dang ®Çu kú Tæng chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú TrÞ gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú 4. NhiÖm vô kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm Trong qu¶n trÞ doanh nghiÖp, chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ nh÷ng chØ tiªu kinh tÕ quan träng lu«n ®îc c¸c nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp quan t©m v× chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ nh÷ng chØ tiªu ph¶n ¸nh chÊt lîng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. TÝnh ®óng, tÝnh ®ñ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ tiÒn ®Ò ®Ó ho¹ch to¸n kinh tÕ, x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong doanh nghiÖp. Tµi liÖu vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cßn lµ c¨n cø quan träng ®Ó ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c møc chi phÝ vµ dù to¸n chi phÝ, t×nh h×nh sö dông c¸c nguån lùc trong doanh nghiÖp, tõ ®ã gióp cho nhµ qu¶n lý ®Ò ra c¸c quyÕt ®Þnh phï hîp. §Ó tæ chøc tèt kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm, ®¸p øng tèt yªu cÇu qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cÇn thùc hiÖn tèt c¸c nhiÖm vô sau: - X¸c ®Þnh ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh phï hîp víi ®Æc thï cña doanh nghiÖp vµ yªu cÇu qu¶n lý. - Tæ chøc vËn dông c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n ®Ó h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm phï hîp víi ph¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho mµ doanh nghiÖp ®· lùa chän. - Tæ chøc tËp hîp, kÕt chuyÓn hoÆc ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt theo ®óng ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®· x¸c ®Þnh, theo yÕu tè chi phÝ vµ kho¶n môc gi¸ thµnh. - LËp b¸o c¸o chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè, ®Þnh kú tæ chøc ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ë doanh nghiÖp - Tæ chøc kiÓm kª ®¸nh gi¸ khèi lîng s¶n phÈm dë dang mét c¸ch khoa häc, hîp lý, x¸c ®Þnh gi¸ thµnh vµ h¹ch to¸n gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt trong kú mét c¸ch ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c. II. Néi dung c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt 1. §èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt §èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ ph¹m vi, giíi h¹n ®Ó tËp hîp chi phÝ nh»m ®¸p øng yªu cÇu tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. 7 Chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp bao gåm nhiÒu lo¹i víi néi dông kinh tÕ, c«ng dông kh¸c nhau ph¸t sinh ë nh÷ng ®Þa ®IÓm kh¸c nhau. Môc ®Ých cña viÖc bá ra chi phÝ lµ t¹o ra c¸c s¶n phÈm lao vô cña doanh nghiÖp ®îc s¶n xuÊt chÕ t¹o bëi c¸c ph©n xëng, bé phËn kh¸c nhau theo quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ®ã. C¸c chi phÝ ph¸t sinh cÇn ®îc tËp hîp theo ph¹m vi giíi h¹n cÇn ®îc tËp hîp cã thÓ lµ: - N¬i ph¸t sinh chi phÝ: Ph©n xëng, ®éi, bé phËn s¶n xuÊt, giai ®o¹n c«ng nghÖ, c¸c phßng chøc n¨ng... - N¬i g¸nh chÞu chi phÝ: S¶n phÈm, c«ng viÖc hoÆc lao vô do doanh nghiÖp ®ang s¶n xuÊt, c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, ®¬n ®Æt hµng... Nh vËy thùc chÊt cña viÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng cña viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ x¸c ®Þnh n¬i c¸c chi phÝ ®· ph¸t sinh vµ c¸c ®èi tîng g¸nh chÞu chi phÝ ®ã. X¸c ®Þnh ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ kh©u ®Çu tiªn rÊt quan träng trong toµn bé kh©u tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Cã x¸c ®Þnh ®îc ®èi tîng ®óng ®¾n khoa häc vµ hîp lý míi cã t¸c dông phôc vô tèt cho c«ng viÖc t¨ng cêng c«ng t¸c qu¶n lý s¶n xuÊt, thùc hiÖn h¹ch to¸n kinh tÕ néi bé vµ h¹ch to¸n kinh tÕ toµn doanh nghiÖp, ph¸t huy vai trß, chøc n¨ng cña kÕ to¸n. ViÖc lùa chän ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ ë c¸c doanh nghiÖp lµ kh«ng gièng nhau, c¨n cø vµo: - §Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp T×nh h×nh s¶n xuÊt vµ quy tr×nh c«ng nghÖ kü thuËt s¶n xuÊt s¶n phÈm - §Þa ®iÓm ph¸t sinh, môc ®Ých, c«ng dông cña chi phÝ - Yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý cña doanh nghiÖp 2. Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ hÖ thèng c¸c ph¬ng ph¸p ®îc sö dông ®Ó tËp hîp vµ ph©n bæ c¸c chi phÝ trong giíi h¹n cña ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®· x¸c ®Þnh. Tuú thuéc vµo kh¶ n¨ng qui n¹p chi phÝ vµo c¸c ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, kÕ to¸n sÏ ¸p dông ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt mét c¸ch phï hîp. * Ph¬ng ph¸p tËp hîp trùc tiÕp Ph¬ng ph¸p tËp hîp trùc tiÕp ¸p dông ®èi víi c¸c chi phÝ cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ ®· x¸c ®Þnh vµ c«ng t¸c h¹ch to¸n ghi chÐp ban ®Çu cho phÐp qui n¹p trùc tiÕp c¸c chi phÝ nµy vµo tõng ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ cã liªn quan. * Ph¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp: Ph¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp ®îc ¸p dông khi mét lo¹i chi phÝ cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, kh«ng thÓ tËp hîp 8 trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng ®îc. Trêng hîp nµy ph¶i lùa chän ®èi tîng ph©n bæ hîp lý, ®Ó tiÕn hµnh ph©n bæ chi phÝ cho c¸c ®èi tîng cã liªn quan theo c«ng thøc: Ci = (C/ni=1 Ti) * Ti Trong ®ã: Ci: Lµ chi phÝ s¶n xuÊt ph©n bæ cho ®èi tîng thø i C: Lµ tæng chi phÝ ®· tËp hîp cÇn ph©n bæ ni=1 Ti: Lµ tæng ®¹i lîng cña tiªu chuÈn dïng ®Ó ph©n bæ Ti : Lµ ®¹i lîng cña tiªu chuÈn dïng ®Ó ph©n bæ cña ®èi tîng thø i Tiªu chuÈn ®îc lùa chän ®Ó ph©n bæ chi phÝ cho c¸c ®èi tîng ®ßi hái ph¶i hîp lý khoa häc. 3. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ viÖc tËp hîp l¹i hÖ thèng ho¸ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ë doanh nghiÖp t¹i tõng thêi ®iÓm vÞ trÝ nhÊt ®Þnh vµo c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n vµ ph©n chia chi phÝ theo tõng ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ. ViÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ph¶i ®îc tiÕn hµnh theo mét tr×nh tù hîp lý, khoa häc th× míi cã thÓ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm mét c¸ch chÝnh x¸c, kÞp thêi. ViÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ kh¸i qu¸t theo 4 bíc sau: - Bíc 1: TËp hîp chi phÝ c¬ b¶n cã liªn quan trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng sö dông. - Bíc 2: TÝnh to¸n vµ ph©n bæ lao vô cña c¸c ngµnh SXKD cã liªn quan trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng sö dông trªn c¬ së khèi lîng lao vô vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ lao vô. - Bíc 3: TËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung cho c¸c lo¹i s¶n phÈm cã liªn quan - Bíc 4: X¸c ®Þnh chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm dë dang cuèi kú tuú theo ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho ¸p dông trong doanh nghiÖp mµ néi dung, c¸ch thøc h¹ch to¸n chi phÝ sn¶ xuÊt cã nh÷ng ®iÓm kh¸c nhau 3.1. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt trong c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn kÕ to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn. Ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn lµ ph¬ng ph¸p theo dâi, ph¶n ¸nh thêng xuyªn liªn tôc t×nh h×nh nhËp, xuÊt hµng tån kho trªn c¸c tµi kho¶n ph¶n ¸nh hµng tån kho. Theo ph¬ng ph¸p nµy ®Ó tËp hîp vµ ph©n bæ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú kÕ to¸n sö dông c¸c tµi kho¶n sau: - Tµi kho¶n 621 (TK621): Chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp - Tµi kho¶n 622 (TK622): Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp 9 - Tµi kho¶n 627 (TK627): Chi phÝ s¶n xuÊt chung - Tµi kho¶n 154 (TK154): Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang a) Tµi kho¶n 621 ( TK 621): Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh c¸c chi phÝ nguyªn, vËt liÖu sö dông trùc tiÕp cho viÖc s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm, thùc hiÖn c¸c lao vô, dÞch vô ... ph¸t sinh trong kú, cuèi kú chuyÓn sang TK tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. b) Tµi kho¶n 622 (TK 622): Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh chi phÝ lao ®éng trùc tiÕp tham gia ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh, chÕ t¹o s¶n phÈm..., cuèi kú kÕt chuyÓn vµo TK tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh (Bao gåm c¸c kho¶n: TiÒn l¬ng, tiÒn c«ng, tiÒn thëng c¸c kho¶n phô cÊp, c¸c kho¶n ph¶i tr¶ kh¸c cña c«ng nh©n s¶n xuÊt), cuèi kú chuyÓn sang TK tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. c) Tµi kho¶n 627 (TK627): Chi phÝ s¶n xuÊt chung Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh nh÷ng chi phÝ cã liªn quan ®Õn viÖc phôc vô, qu¶n lý s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm trong c¸c ph©n xëng, ®éi s¶n xuÊt... cuèi kú kÕt chuyÓn vµo TK tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh. Tµi kho¶n 627 ®îc më thµnh 6 TK cÊp 2 ®Ó theo dâi ph¶n ¸nh riªng tõng néi dung chi phÝ: TK 6271: Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng TK 6272: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu TK 6273: Chi phÝ c«ng cô dông cô TK 6274: Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh TK 6277: Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi TK 6278: Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn d) Tµi kho¶n 154 (TK154): Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang Tµi kho¶n nµy ®îc sö dông ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ cung cÊp sè liÖu ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô ë c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ c¸c doanh nghiÖp kinh doanh dÞch vô tµi kho¶n nµy cßn ®îc sö dông ®Ó h¹ch to¸n nghiÖp vô thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn vµ tÝnh gi¸ thµnh vËt liÖu thuª ngoµi chÕ biÕn. 3.1.1. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp lµ c¸c chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu chÝnh, nöa thµnh phÈm mua ngoµi, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu sö dông trùc tiÕp cho viÖc s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm hoÆc thùc hiÖn c¸c lao vô, dÞch vô cña doanh nghiÖp. 10 Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp thêng chiÕm tû träng lín trong gi¸ thµnh s¶n phÈm nhÊt lµ ®èi víi c¸c ngµnh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, x©y dùng c¬ b¶n. Sau khi x¸c ®Þnh ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ, kÕ to¸n tiÕn hµnh x¸c ®Þnh chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp trong kú cho tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ, tæng hîp theo tõng tµi kho¶n sö dông, lËp B¶ng ph©n bè chi phÝ vËt liÖu lµm c¨n cø h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. ViÖc tËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp vµo c¸c ®èi tîng cã thÓ tiÕn hµnh theo ph¬ng ph¸p tËp hîp trùc tiÕp hoÆc ph¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp. - Ph¬ng ph¸p tËp hîp trùc tiÕp: §îc ¸p dông cho c¸c chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp chØ liªn quan ®Õn mét ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. - Ph¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp: §îc ¸p dông cho c¸c chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt kh¸c nhau, do ®ã kÕ to¸n cÇn ph¶i ph©n bæ cho c¸c ®èi tîng theo ph¬ng thøc ph©n bæ hîp lý. Tiªu thøc ph©n bæ cã thÓ lµ ®Þnh møc chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, cã thÓ lµ toµn bé chi phÝ trùc tiÕp, còng cã thÓ lµ träng lîng, khèi lîng ho¹t ®éng. Tiªu thøc nµy ph¶i ®¶m b¶o mèi quan hÖ tû lÖ thuËn gi÷a ph©n bæ víi tiªu thøc ph©n bæ cña c¸c ®èi tîng Tr×nh tù ph©n bæ: Tríc hÕt x¸c ®Þnh hÖ sè ph©n bæ: HÖ sè Ph©n bæ Tæng chi phÝ nguyªn vËt liÖu cÇn ph©n bæ Tæng tiªu thøc ph©n bæ TÝnh sè tiªu thøc ph©n bæ cho tõng ®èi tîng: Chi phÝ vËt liÖu ph©n bæ cho tõng ®èi tîng = Tiªu thøc ph©n bæ cho tõng ®èi tîng x HÖ sè ph©n bæ §Ó tÝnh to¸n, tËp hîp chÝnh x¸c nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, kÕ to¸n ph¶i chó ý kiÓm tra chÝnh x¸c sè nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp sö dông vµo s¶n xuÊt, nh÷ng nguyªn vËt liÖu cha sö dông hÕt vµ gi¸ trÞ cña phÕ liÖu thu håi nÕu cã ph¶i lo¹i ra khái chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp trong kú. Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp ®îc tÝnh nh sau: CF NVL trùc tiÕp = trong kú TrÞ gi¸ NVL TrÞ gi¸ NVL xuÊt sö dông + cßn l¹i ®Çu kú trong kú ë ®Þa ®iÓm SX TrÞ gi¸ NVL cßn l¹i cuèi kú cha sö dông - TrÞ gi¸ phÕ liÖu thu håi §Ó tËp hîp ph©n bæ chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 621: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. * Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n: 11 S¬ ®å sè 01: Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp TK152,TK153 TK621 TrÞ gi¸ NVL, c«ng cô dông cô TK 142 NVL trùc tiÕp chê ph©n bæ TK152 TrÞ gi¸ NVL sö dông kh«ng hÕt nhËp l¹i kho NVL trùc tiÕp ph©n bæ dÇn TK111, 112, 114 TK 154 TrÞ gi¸ NVL mua vÒ sö dông ngay KÕt chuyÓn hoÆc ph©n bæ chi cho s¶n xuÊt kh«ng nhËp kho phÝ NVL trùc tiÕp TK 133 ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ 3.1.2. KÕ to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ nh÷ng kho¶n tiÒn ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm hoÆc trùc tiÕp thùc hiÖn c¸c lo¹i lao vô, dÞch vô gåm: TiÒn l¬ng chÝnh, l¬ng phô, c¸c kho¶n phô cÊp, tiÒn trÝch b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn theo sè tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n s¶n xuÊt. VÒ nguyªn t¾c, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp còng ®îc tËp hîp gièng nh ®èi víi chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. Trêng hîp cÇn ph©n bæ gi¸n tiÕp th× tiªu chuÈn ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp cã thÓ lµ chi phÝ tiÒn c«ng ®Þnh møc (hoÆc kÕ ho¹ch), giê c«ng ®Þnh møc hoÆc giê c«ng thùc tÕ. §Ó tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 622. * Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n: 12 S¬ ®å sè 02: Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp TK334 TK622 TiÒn l¬ng chÝnh, l¬ng phô vµ c¸c kho¶n phô cÊp kh¸c ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt trong kú TK 335 TK154 Cuèi kú kÕt chuyÓn hoÆc ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp TrÝch tríc tiÒn l¬ng nghØ phÐp cña c«ng nh©n s¶n xuÊt TK 338 C¸c kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo quy ®Þnh 3.1.3. KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ chi phÝ liªn quan ®Õn phôc vô qu¶n lý s¶n xuÊt ph¸t sinh trong ph¹m vi c¸c ph©n xëng, bé phËn, tæ, ®éi s¶n xuÊt... nh: chi phÝ vÒ tiÒn c«ng c¸c kho¶n ph¶i tr¶ cho nh©n viªn qu¶n lý ph©n xëng, chi phÝ vËt liÖu, dông cô dïng cho qu¶n lý ë c¸c ph©n xëng, chi phÝ khÊu hao. Chi phÝ s¶n xuÊt chung ®îc tËp hîp theo tõng ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ sau ®ã míi tiÕn hµnh ph©n bæ cho c¸c ®èi tîng chÞu chi phÝ liªn quan. Trêng hîp mçi ®¬n vÞ, bé phËn s¶n xuÊt chØ tiÕn hµnh s¶n xuÊt mét lo¹i s¶n phÈm, mét lo¹i c«ng viÖc hay lao vô nhÊt ®Þnh th× chi phÝ s¶n xuÊt chung cña bé phËn ®¬n vÞ ®ã chÝnh lµ chi phÝ trùc tiÕp vµ ®îc kÕt chuyÓn trùc tiÕp cho lo¹i s¶n phÈm, c«ng viÖc hay lao vô ®ã. NÕu cã nhiÒu lo¹i s¶n phÈm, c«ng viÖc hay lao vô th× chi phÝ s¶n xuÊt chung cña tõng bé phËn, ®¬n vÞ ®îc ph©n bæ cho c¸c ®èi tîng liªn quan theo tiªu chuÈn ph©n bæ nhÊt ®Þnh. §Ó tËp hîp ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung kÕ to¸n sö dông TK627: Chi phÝ s¶n xuÊt chung. Chi phÝ s¶n xuÊt chung gåm cã chi phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung biÕn ®æi. Chi phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh lµ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt gi¸n tiÕp, thêng kh«ng thay ®æi theo sè lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt, nh chi phÝ khÊu hao, chi phÝ b¶o dìng m¸y mãc thiÕt bÞ, nhµ xëng... vµ chi phÝ qu¶n lý hµnh chÝnh ë c¸c ph©n xëng s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt chung biÕn ®æi lµ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt gi¸n tiÕp, thêng thay ®æi trùc tiÕp hoÆc gÇn nh trùc tiÕp theo sè lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt, nh chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu gi¸n tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng gi¸n tiÕp. 13 Chi phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh ph©n bæ vµo chi phÝ chÕ biÕn cho mçi ®¬n vÞ s¶n phÈm ®îc dùa trªn c«ng suÊt b×nh thêng cña m¸y mãc s¶n xuÊt. C«ng suÊt b×nh thêng lµ sè lîng s¶n phÈm ®¹t ®îc ë møc trung b×nh trong c¸c ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt b×nh thêng. Cuèi kú ph©n bæ vµ kÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh vµo chi phÝ chÕ biÕn cho mçi ®¬n vÞ s¶n phÈm theo møc c«ng suÊt b×nh thêng, kÕ to¸n ghi: Nî TK154: Chi phÝ SXKD dë dang Cã TK 627: Chi phÝ SXC cè ®Þnh - Trêng hîp møc s¶n xuÊt thùc tÕ s¶n xuÊt ra cao h¬n c«ng suÊt b×nh thêng th× chi phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh ®îc ph©n bæ cho mçi ®¬n vÞ s¶n phÈm theo chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh. - Trêng hîp møc s¶n phÈm thùc tÕ s¶n xuÊt ra thÊp h¬n c«ng suÊt b×nh thêng th× chi phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh chØ ®îc ph©n bæ vµo chi phÝ chÕ biÕn cho mçi ®¬n vÞ s¶n phÈm theo møc c«ng suÊt b×nh thêng. Kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt chung kh«ng ph©n bæ (kh«ng tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm sè chªnh lÖch gi÷a tæng chi phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh thùc tÕ ph¸t sinh lín h¬n chi phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh ®îc tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm) ®îc ghi nhËn vµo gi¸ vèn hµng b¸n trong kú, kÕ to¸n ghi: Nî TK632: gi¸ vèn hµng b¸n (chi tiÕt chi phÝ SXC cè ®Þnh kh«ng ph©n bæ) Cã TK627: Chi phÝ SXC Chi phÝ s¶n xuÊt chung biÕn ®æi ®îc ph©n bæ hÕt vµo chi phÝ chÕ biÕn cho mçi ®¬n vÞ s¶n phÈm theo chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh. * Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n: S¬ ®å sè 03: Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung TK334, TK338 TK627 Chi phÝ nh©n viªn TK111,112,138… Khi ph¸t sinh c¸c kho¶n gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung TK152 Chi phÝ vËt liÖu TK 153 TK 154 Chi phÝ dông cô TK142 14 TK214 KÕt chuyÓn hoÆc ph©n bæ chi Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh phÝ s¶n xuÊt chung TK111,112,141 TK 632 Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c Kho¶n chi phÝ SXC cè ®Þnh kh«ng ph©n bæ ®îc ghi nhËn vµo gi¸ vèn hµng b¸n trong kú TK 142, 335 TrÝch tríc hoÆc tÝnh dÇn sè ®· chi vÒ Chi phÝ söa ch÷a TSC§ 3.1.4. TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt toµn doanh nghiÖp Chi phÝ s¶n xuÊt sau khi tËp hîp riªng tõng kho¶n môc: Chi phÝ NVL trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung cÇn ®îc kÕt chuyÓn ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cña toµn doanh nghiÖp vµ chi tiÕt theo tõng ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. Tr×nh tù kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn ®îc biÓu hiÖn qua s¬ ®å sau: * Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n: S¬ ®å sè 04: S¬ ®å kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh (Theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn) TK 621 TK154 D®k: x x x KÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp TK138,152,821 TrÞ gi¸ s¶n phÈm hang b¾t båi Thêng, phÕ liÖu thu håi do s¶n phÈm háng TK 622 KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp TK 155 Gi¸ thµnh thùc tÕ thµnh phÈm hoµn thµnh nhËp kho TK 157 TK 627 chung KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt Gi¸ thµnh thùc tÕ thµnh phÈm göi b¸n kh«ng qua kho Gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm hoµn thµnh b¸n ngay TK 632 15 Dck: x x x 3.2 KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ trong c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn kÕ to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú. H¹ch to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú lµ kh«ng theo dâi mét c¸ch thêng xuyªn liªn tôc vÒ t×nh h×nh biÕn ®éng cña hµng tån kho trªn c¸c tµi kho¶n hµng tån kho mµ chØ theo dâi, ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hµng tån kho ®Çu kú vµ cuèi kú trªn c¬ së kiÓm kª cuèi kú, x¸c ®Þnh lîng tån kho thùc tÕ. Tõ ®ã x¸c ®Þnh lîng xuÊt dïng cho s¶n xuÊt kinh doanh vµ c¸c môc ®Ých kh¸c b»ng c«ng thøc: 16 TrÞ gi¸ vËt t XuÊt dïng = Gi¸ trÞ vËt t tån kho ®Çu kú + Gi¸ trÞ vËt t nhËp kho trong kú - Gi¸ trÞ vËt t tån kho cuèi kú Còng t¬ng tù ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn, chi phÝ s¶n xuÊt trong kú ®îc tËp hîp trªn c¸c tµi kho¶n: - TK 621: Chi phÝ NVL trùc tiÕp - TK622: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp - TK 627: Chi phÝ s¶n xuÊt chung Tuy nhiªn do ®Æc ®iÓm cña kÕ to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú, gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông cô mua trong kú ®îc h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n 611: mua hµng; cßn tµi kho¶n 154: chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang chØ sö dông ®Ó ph¶n ¸nh chi phÝ dë dang ®Çu kú vµ cuèi kú, viÖc tËp hîp chi phÝ vµtÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú ®îc thùc hiÖn trªn tµi kho¶n 631: gi¸ thµnh s¶n xuÊt. Tr×nh tù kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú ®îc kh¸i qu¸t ë s¬ ®å sau: * Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n: 17 S¬ ®å sè 05: Tr×nh tù kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh (Theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú) TK 154 TK 631 KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt Dë dang ®Çu kú TK 611TK 621 Ph¶n ¸nh chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú TK611, 138, 821 KÕt chuyÓn chi phÝ NVL trùc tiÕp PhÕ liÖu s¶n phÈm háng thu håi, trÞ gi¸ s¶n phÈm hang b¾t båi thêng, tÝnh vµo chi phÝ bÊt thêng TK 622 KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp TK627 KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung TK 632 Gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n PhÈm hoµn thµnh s¶n xuÊt trong kú III. Ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt S¶n phÈm dë dang lµ khèi lîng s¶n phÈm, c«ng viÖc cßn ®ang trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, gia c«ng chÕ biÕn trªn c¸c giai ®o¹n cña quy tr×nh c«ng nghÖ chÕ biÕn hoÆc ®· hoµn thµnh mét vµi quy tr×nh c«ng nghÖ chÕ biÕn nhng vÉn cßn ph¶i gia c«ng tiÕp míi trë thµnh thµnh phÈm. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang lµ tÝnh to¸n x¸c ®Þnh phÇn chi phÝ s¶n xuÊt mµ s¶n phÈm dë dang cuèi kú ph¶i chÞu. ViÖc ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang hîp lý lµ mét nh©n tè quyÕt ®Þnh ®Õn tÝnh trung thùc, hîp lý cña gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm hoµn thµnh trong kú. Tuy nhiªn viÖc ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú lµ mét c«ng viÖc phøc t¹p, khã cã thÓ thùc hiÖn ®îc mét c¸ch chÝnh x¸c tuyÖt ®èi. KÕ to¸n ph¶i tuú thuéc vµo t×nh h×nh cô thÓ vÒ tæ chøc s¶n xuÊt, vÒ quy tr×nh c«ng nghÖ, vÒ tÝnh chÊt cÊu thµnh cña chi phÝ s¶n xuÊt vµ yªu cÇu vÒ tr×nh ®é qu¶n lý cña tõng doanh nghiÖp mµ vËn dông ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú mét c¸ch thÝch hîp. ViÖc ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cã thÓ thùc hiÖn ®îc b»ng mét trong c¸c c¸ch sau: 1. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ vËt liÖu chÝnh trùc tiÕp (hoÆc chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp) 18 Theo ph¬ng ph¸p nµy, s¶n phÈm dë dang cuèi kú chØ bao gåm chi phÝ vËt liÖu chÝnh trùc tiÕp (hoÆc chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp) cßn c¸c chi phÝ gia c«ng chÕ biÕn (chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung …) tÝnh c¶ cho gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh chÞu. Chi phÝ vÒ s¶n phÈm dë dang cuèi kú ®îc tÝnh theo c«ng thøc sau: D®k + CVL Dck = x Sd (*) Stp + Sd Trong ®ã: Dck, Ddk: chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú vµ cuèi kú Cvl: Chi phÝ NVL chÝnh (hoÆc chi phÝ NVL trùc tiÕp) ph¸t sinh trong kú Stp: Khèi lîng s¶n phÈm hoµn thµnh Sd: Khèi lîng s¶n phÈm dë dang cuèi kú 2. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú theo khèi lîng s¶n phÈm hoµn thµnh t¬ng ®¬ng. Theo ph¬ng ph¸p nµy, tríc hÕt c¨n cø vµo khèi lîng s¶n phÈm vµ møc ®é chÕ biÕn cña chóng ®Ó tÝnh ®æi khèi lîng s¶n phÈm dë dang ra khèi lîng s¶n phÈm hoµn thµnh t¬ng ®¬ng. Sau ®ã tÝnh hto¸n x¸c ®Þnh tõng kho¶n môc chi phÝ cho s¶n phÈm dë dang theo nguyªn t¾c: - §èi víi chi phÝ s¶n xuÊt bá vµo mét lÇn ngay tõ ®Çu d©y chuyÒn c«ng nghÖ (nh chi phÝ vËt liÖu chÝnh trùc tiÕp hoÆc chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp …) th× tÝnh cho s¶n phÈm dë dang theo c«ng thøc (*). - §èi víi chi phÝ bá dÇn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ biÕn (nh chi phÝ nh©n c«ng trùctiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung…) th× tÝnh cho s¶n phÈm dë dang theo c«ng thøc. Dck = D®k + C Stp + Sd’ x Sd Trong ®ã: C: ®îc tÝnh theo tõng kho¶n môc chi phÝ ph¸t sinh trong kú S’d: Lµ khèi lîng s¶n phÈm dë dang ®· tÝnh ®æi ra khèi lîng s¶n phÈm hoµn thµnh t¬ng ®¬ng theo tû lÖ chÕ biÕn hoµn thµnh (%HT): Sd’ = Sd * % HT 3. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ s¶n xuÊt ®Þnh møc Theo ph¬ng ph¸p nµy, kÕ to¸n c¨n cø vµo khèi lîng s¶n phÈm dë dang ®· kiÓm kª, x¸c ®Þnh ë tõng c«ng ®o¹n s¶n xuÊt vµ ®Þnh møc tõng kho¶n môc chi phÝ ë tõng c«ng ®o¹n s¶n xuÊt t¬ng øng cho tõng ®¬n vÞ s¶n phÈm ®Ó tÝnh ra chi phÝ ®Þnh møc cña khèi lîng s¶n phÈm dë dang ë tõng c«ng ®o¹n. Sau ®ã tËp hîp cho tõng lo¹i s¶n phÈm. Theo ph¬ng thøc nµy, c¸c kho¶n môc chi phÝ ®îc tÝnh cho s¶n phÈm dë dang ®îc tÝnh theo møc ®é hoµn thµnh cña s¶n phÈm lµm dë. 19 IV. KÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 1. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ c¸c lo¹i s¶n phÈm, c«ng viÖc hay lao vô doanh nghiÖp s¶n xuÊt, chÕ t¹o vµ thùc hiÖn cÇn tÝnh ®îc tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ. §Ó x¸c ®Þnh ®îc ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh ë tõng doanh nghiÖp cô thÓ cÇn ph¶i dùa vµo rÊt nhiÒu nh©n tè cô thÓ nh: ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt vµ c¬ cÊu s¶n xuÊt, quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm, ®Æc ®iÓm sö dông s¶n phÈm, c¸c yªu cÇu qu¶n lý, yªu cÇu cung cÊp th«ng tin cho viÖc ra c¸c quyÕt ®Þnh trong doanh nghiÖp, kh¶ n¨ng vµ tr×nh ®é h¹ch to¸n… Trªn c¬ së ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh ®· x¸c ®Þnh ®îc ph¶i c¨n cø vµo chu kú s¶n xuÊt s¶n phÈm, ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt, tÝnh chÊt s¶n phÈm mµ x¸c ®Þnh kú tÝnh gi¸ thµnh phï hîp ®Ó cung cÊp sè liÖu vÒ gi¸ thµnh mét c¸ch kÞp thêi phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý cña doanh nghiÖp. * Mèi quan hÖ gi÷a ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. §èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ hai kh¸i niÖm kh¸c nhau nhng cã mèi quan hÖ rÊt mËt thiÕt. ViÖc x¸c ®Þnh hîp lý ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ tiÒn ®Ò, ®iÒu kiÖn ®Ó tÝnh gi¸ thµnh trong doanh nghiÖp. Trong thùc tÕ mét ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ trïng víi mét ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. Trong nhiÒu trêng hîp kh¸c, mçi ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt l¹i bao gåm nhiÒu ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. Ngîc l¹i mét ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ bao gåm nhiÒu ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. Mèi quan hÖ gi÷a ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh ë mét doanh nghiÖp cô thÓ sÏ quyÕt ®Þnh viÖc lùa chän ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh vµ kü thuËt tÝnh gi¸ thµnh t¹i doanh nghiÖp ®ã. 2. C¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh C¸c doanh nghiÖp tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm cña m×nh cã thÓ chän mét trong c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh. 2.1 Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh gi¶n ®¬n - §iÒu kiÖn ¸p dông: ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp cã ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh phï hîp víi ®èi tîng tËp hîp chi phÝ, kú tÝnh gi¸ thµnh phï hîp víi kú b¸o c¸o, quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt gi¶n ®¬n, khÐp kÝn tõ khi ®a nguyªn vËt liÖu vµo ®Õn khi hoµn thµnh s¶n phÈm. - §èi tîng tËp hîp chi phÝ thêng t¬ng øng víi ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh - Néi dung: c¨n cø vµo sè liÖu chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp trong kú vµ chi phÝ cña s¶n phÈm dë dang ®· x¸c ®Þnh, gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh tÝnh cho tõng kho¶n môc chi phÝ theo c«ng thøc: Z = D®k + C - Dck 20
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan