STT
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
Ch÷ viÕt t¾t
BHXH
BHYT
CCDC
CP NVL TT
CPNCTT
CPSCX
DD
KPC§
PX
SP
STT
TK
TSC§
Néi dung
B¶o hiÓm x· héi
B¶o hiÓm y tÕ
C«ng cô dông cô
Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp
Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
Chi phÝ s¶n xuÊt chung
Dë dang
Kinh phÝ c«ng ®oµn
Ph©n xëng
S¶n phÈm
Sè thø tù
Tµi kho¶n
Tµi s¶n cè ®Þnh
1
LỜI MỞ ĐẦU
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng lu«n diÔn ra sù c¹nh tranh gay g¾t ®ßi hái
c¸c doanh nghiÖp muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn ph¶i biÕt quan t©m ®Õn c«ng t¸c
qu¶n lý tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. §Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n
xuÊt ph¶i biÕt h¹ch to¸n kinh tÕ sao cho cã thÓ tù trang tr¶i c¸c kho¶n chi phÝ
vµ cã lîi nhuËn mong muèn.
V× vËy, bÊt cø mét ®¬n vÞ kinh tÕ nµo dï lín hay nhá ®Òu ph¶i t×m ra
cho m×nh mét híng ®i ®óng ®¾n, phï hîp víi nÒn kinh tÕ hiÖn nay, ph¶i tÝnh
to¸n, suy nghÜ t×m ra nh÷ng biÖn ph¸p tèi u nhÊt trong c«ng t¸c tæ chøc s¶n
xuÊt - kinh doanh, ph¶i lÊy thu nhËp vÒ tiªu thô s¶n phÈm bï ®¾p mäi chi phÝ
cho s¶n xuÊt. ChØ cã nh vËy c¸c doanh nghiÖp míi cã ®Çy ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó tiÕp
tôc qu¸ tr×nh t¸i s¶n xu¸t gi¶n ®¬n vµ thùc hiÖn ®îc nhiÖm vô s¶n xuÊt - kinh
doanh.
Mét vÊn ®Ò ®Æt ra cho tÊt c¶ c¸c nhµ kinh doanh lµ lµm thÕ nµo ®Ó chi
phÝ bá ra cho s¶n xuÊt s¶n phÈm lµ thÊp nhÊt mµ lîi nhuËn thu vÒ l¹i cao nhÊt.
§©y lµ mét vÊn ®Ò rÊt phøc t¹p trong c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ
tÝnh gi¸ thµnh. Muèn vËy, c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp cÇn cã nh÷ng th«ng
tin ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c vµ kÞp thêi vÒ chi phÝ ®Ó x¸c ®Þnh ®îc gi¸ thµnh s¶n
phÈm. Trªn c¬ së ®ã, x¸c ®Þnh gi¸ b¸n hîp lý, c¬ cÊu s¶n phÈm tèi u nh»m tËn
dông tèi ®a kh¶ n¨ng s¶n xuÊt ®Ó ®¹t ®îc lîi nhuËn cao nhÊt.
§èi víi C«ng ty Cæ phÇn C¬ khÝ Hång Nam viÖc tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ chi
phÝ s¶n xuÊt vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm cã ý nghÜa quan träng trong viÖc thùc
hiÖn môc tiªu: “N©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm, h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm”.
Cïng víi nh÷ng kiÕn thøc em ®· tæng hîp vµ tÝch luü ®îc vÒ chuyªn ngµnh kÕ
to¸n trong thêi gian häc tËp ë trêng, kÕt hîp víi qu¸ tr×nh t×m hiÓu thùc tÕ
trong thêi gian thùc tËp t¹i C«ng ty Cæ phÇn C¬ khÝ Hång Nam, em ®· nhËn
thÊy c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm gi÷ mét vai
trß hÕt søc quan träng trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt. §©y còng lµ mét vÊn
®ang ®îc c¸c doanh nghiÖp quan t©m, do ®ã em lùa chän ®Ò tµi:
“KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë C«ng ty Cæ
phÇn C¬ khÝ Hång Nam“ cho bµi luËn v¨n tèt nghiÖp cña m×nh, víi c¸c néi
dung chÝnh sau:
2
Ch¬ng 1: Lý luËn chung vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh
gi¸ thµnh s¶n phÈm
Ch¬ng 2: Thùc tÕ c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm t¹i C«ng ty Cæ phÇn C¬ khÝ Hång Nam
Ch¬ng 3: Mét sè ý kiÕn ®ãng gãp nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n
chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cña C«ng ty Cæ phÇn C¬ khÝ Hång
Nam
MÆc dï ®· cè g¾ng t×m hiÓu vµ nhËn ®îc sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña c¸c
thÇy, c« gi¸o còng nh c¸c c«, c¸c b¸c trong phßng kÕ to¸n cña C«ng ty nhng
víi tr×nh ®é lý luËn vµ thêi gian tiÕp cËn thùc tÕ cßn h¹n chÕ nªn bµi luËn v¨n
cña em kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt.
Em mong nhËn ®îc ý kiÕn ®ãng gãp cña c¸c thÇy, c« gi¸o trong bé m«n
®Ó bµi viÕt cña em ®îc hoµn thiÖn h¬n.
3
ch¬ng 1
Lý luËn chung vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt
vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
1.Nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng t¸c ®éng ®Õn kÕ to¸n
trong doanh nghiÖp c«ng nghiÖp
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, díi sù chØ ®¹o cña §¶ng, ®Êt níc ta ®· vµ
®ang tiÕn hµnh c«ng cuéc c¶i c¸ch nÒn kinh tÕ theo ®Þnh híng XHCN vµ ®·
thu ®îc mét sè thµnh tùu quan träng bíc ®Çu. §êi sèng x· héi tõng bíc ®îc
c¶i thiÖn, nhu cÇu cña con ngêi vµ x· héi ngµy cµng cao vµ ®a d¹ng. §Ó ®¸p
øng ®îc nhu cÇu ®ã cña x· héi, s¶n xuÊt kinh doanh ph¶i kh«ng ngõng më
réng víi sù ph¸t triÓn cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ , c¸c ph¬ng thøc ho¹t ®éng
kh¸c nhau.
Nh chóng ta ®· biÕt, nÒn kinh tÕ níc ta ®· vµ ®ang ph¸t triÓn theo c¬
chÕ thÞ trêng, theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. §ã lµ nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã
sù ®iÒu tiÕt cña nhµ níc.
C¬ chÕ thÞ trêng lµ thiÕt chÕ kinh tÕ chi phèi ý chÝ , hµnh ®éng cña ngêi
s¶n xuÊt vµ ngêi tiªu dïng, ngêi b¸n hµng vµ ngêi mua hµng th«ng qua thÞ trêng vµ gi¸ c¶. Trong c¬ chÕ thÞ trêng, c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh ®îc tù
do t¸c ®éng lÉn nhau trªn thÞ trêng. §¬n vÞ nµy cã thÓ mua s¶n phÈm, dÞch vô
tõ ®¬n vÞ kh¸c. Trong mét thÞ trêng c¸c giao dÞch cã thÓ tiÕn hµnh trao ®æi
th«ng qua hiÖn vËt hoÆc b»ng tiÒn. C¸c doanh nghiÖp muèn tån t¹i vµ ph¸t
triÓn th× ph¶i gi¶i quyÕt ®îc ba vÊn ®Ò kinh tÕ c¬ b¶n:
S¶n xuÊt c¸i g× ?
S¶n xuÊt nh thÕ nµo ?
S¶n xuÊt cho ai ?
§©y chÝnh lµ tæng thÓ c¸c nh©n tè, quan hÖ, m«i trêng, ®éng lùc vµ quy
luËt chi phèi sù vËn ®éng cña thÞ trêng.
Cã hµng lo¹t c¸c quy luËt kinh tÕ t¸c ®éng trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng
nhng phæ biÕn nhÊt vÉn lµ quy luËt cung - cÇu, quy luËt gi¸ trÞ, quy luËt c¹nh
tranh. Nh÷ng quy luËt kinh tÕ thÞ trêng tån t¹i mét c¸ch kh¸ch quan vµ chØ
ph¸t huy t¸c dông khi cã sù t¸c ®éng cña con ngêi.
4
¦u ®iÓm næi bËt cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng lµ cã tÝnh n¨ng ®éng, kh¶
n¨ng thÝch nghi nhanh chãng, nã t¹o ®iÒu kiÖn vËt chÊt ®Ó tho¶ m·n ngµy cµng
tèt h¬n nhu cÇu vËt chÊt v¨n ho¸ vµ sù ph¸t triÓn toµn diÖn, mÆt kh¸c nã kÝch
thÝch ¸p dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, n©ng cao
tr×nh ®é x· héi ho¸ s¶n xuÊt.
Tuy nhiªn, nÒn kinh tÕ thÞ trêng còng cã nh÷ng h¹n chÕ mµ b¶n th©n nã
kh«ng tù gi¶i quyÕt ®îc, ®ã lµ: khñng ho¶ng, thÊt nghiÖp, l¹m ph¸t, ph©n ho¸
giµu nghÌo, « nhiÔm m«i trêng........
NhËn thøc ®óng ®¾n kinh tÕ thÞ trêng vµ sù vËn ®éng kh¸ch quan cña
c¸c quy luËt kinh tÕ chñ yÕu trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng sÏ gióp cho c¸c doanh
nghiÖp tæ chøc tèt c«ng t¸c h¹ch to¸n nãi chung vµ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ, gi¸
thµnh nãi riªng.
* Vai trß cña c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh
trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt hiÖn nay.
H¹ch to¸n kinh tÕ thóc ®Èy tiÕt kiÖm thêi gian lao ®éng vµ ®éng viªn
c¸c nguån dù tr÷ néi bé cña doanh nghiÖp ®ång thêi ®¶m b¶o tÝch luü, t¹o
®iÒu kiÖn kh«ng ngõng më réng s¶n xuÊt trªn c¬ së ¸p dông kü thuËt tiªn tiÕn
nh»m tho¶ m·n nhu cÇu ngµy cµng t¨ng vµ n©ng cao phóc lîi cho ngêi lao
®éng. H¹ch to¸n kinh tÕ ®ßi hái mçi doanh nghiÖp ph¶i nghiªm kh¾c chÊp
hµnh c¸c kÕ ho¹ch s¶n xuÊt s¶n phÈm vÒ mÆt hiÖn vËt còng nh vÒ mÆt gi¸ trÞ.
§èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt viÖc h¹ch to¸n sÏ cung cÊp sè liÖu
mét c¸ch chÝnh x¸c, kÞp thêi vµ ®Çy ®ñ phôc vô cho viÖc ph©n tÝch, ®¸nh gi¸
t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Qua ®ã
gióp cho l·nh ®¹o doanh nghiÖp cã biÖn ph¸p c¶i tiÕn tæ chøc qu¶n lý doanh
nghiÖp, tæ chøc s¶n xuÊt ®Ó hoµn thµnh tèt nhiÖm vô cña m×nh.
H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ vÊn ®Ò träng
t©m cña c«ng t¸c h¹ch to¸n trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt. TËp hîp chi phÝ s¶n
xuÊt gióp cho doanh nghiÖp n¾m b¾t ®îc t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc vÒ
chi phÝ vËt liÖu, nh©n c«ng.. v.. v.. lµ bao nhiªu so víi kÕ ho¹ch. Tõ ®ã doanh
nghiÖp cã thÓ x¸c ®Þnh møc tiÕt kiÖm hay l·ng phÝ chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó ®a ra
nh÷ng biÖn ph¸p qu¶n lý thÝch hîp.
5
2. Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt ë
doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
2.1. Chi phÝ s¶n xuÊt, ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt vµ sù cÇn thiÕt ph¶i tËp
hîp chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
2.1.1. Chi phÝ s¶n xuÊt vµ sù cÇn thiÕt ph¶i tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt.
Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cã thÓ
®îc kh¸i qu¸t theo s¬ ®å sau:
C¸c yÕu tè ®Çu
Qu¸ tr×nh biÕn
C¸c s¶n phÈm,
vµo cña ho¹t
®æi bªn trong c¸c
lao vô cuèi cïng
®éng s¶n xuÊt
yÕu tè ®Çu vµo
+ C¸c yÕu tè ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ c¸c yÕu tè mµ doanh
nghiÖp ph¶i chuÈn bÞ vµ d÷ tr÷ tõ tríc nh: nguyªn vËt liÖu, tµi s¶n...... NÕu
kh«ng cã c¸c yÕu tè nµy th× kh«ng thÓ tiÕn hµnh s¶n xuÊt ®îc. §©y lµ nh÷ng
yÕu tè ®Çu tiªn quyÕt ®Þnh ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.
+ Qu¸ tr×nh biÕn ®æi bªn trong c¸c yÕu tè ®Çu vµo: Lµ qu¸ tr×nh biÕn ®æi
mét c¸ch cã ý thøc vµ cã môc ®Ých c¸c yÕu tè s¶n xuÊt thµnh s¶n phÈm hay
lao vô. Qu¸ tr×nh nµy ®îc thùc hiÖn th«ng qua c¸c c«ng cô lao ®éng.
+ C¸c s¶n phÈm, lao vô cuèi cïng ®îc t¹o ra lµ kÕt qu¶ cña sù kÕt hîp
cña hai qu¸ tr×nh ®Çu.
Nh vËy, ®Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt, doanh nghiÖp ph¶i cã ba yÕu
tè c¬ b¶n, ®ã lµ:
T liÖu lao ®éng nh: nhµ xëng, thiÕt bÞ vµ tµi s¶n cè ®Þnh kh¸c.....
§èi tîng lao ®éng nh: nguyªn v©t liÖu, nhiªn liÖu......
Lao ®éng con ngêi.
Qu¸ tr×nh sö dông c¸c yÕu tè c¬ b¶n trong s¶n xuÊt ®ång thêi lµ qu¸
tr×nh doanh nghiÖp ph¶i chi ra nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt t¬ng øng. §ã lµ c¸c chi
phÝ vÒ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu, nhiªn liÖu, chi phÝ
tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng, tiÒn trÝch BHXH, BHYT, KPC§..
Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ vµ c¬ chÕ h¹ch to¸n kinh doanh,
mäi chi phÝ ®Òu ®îc biÓu hiÖn b»ng tiÒn, trong ®ã:
- Chi phÝ tiÒn l¬ng lµ biÒu hiÖn b»ng tiÒn cña hao phÝ vÒ lao ®éng sèng.
6
- Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, chi phÝ nguyªn vËt liÖu, nhiªn liÖu ®îc biÒu hiÖn b»ng tiÒn cña lao ®éng vËt ho¸.
MÆt kh¸c, ho¹t ®éng trong doanh nghiÖp bao gåm nhiÒu kh©u, nhiÒu
lÜnh vùc kh¸c nhau nh:
+ Ho¹t ®éng s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm .. v.. v
+ Ho¹t ®éng thu mua, d÷ tr÷ hµng ho¸........
+ Ho¹t ®éng b¸n hµng: lu©n chuyÓn tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸ ........
+ Vµ c¸c ho¹t ®éng kh¸c.
Dï lµ ho¹t ®éng nµo th× doanh nghiÖp còng ph¶i bá ra nh÷ng kho¶n chi
phÝ nhÊt ®Þnh. Nhng chØ nh÷ng chi phÝ bá ra trong kh©u s¶n xuÊt míi ®îc gäi
lµ chi phÝ s¶n xuÊt.
Nh vËy, “Chi phÝ s¶n xuÊt lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ vÒ
lao ®éng sèng, lao ®éng vËt ho¸ vµ c¸c chi phÝ cÇn thiÕt kh¸c mµ doanh nghiÖp
ph¶i chi ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh”.
Trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt, ®é lín cña chi phÝ s¶n xuÊt lµ mét ®¹i lîng x¸c ®Þnh vµ phô thuéc vµo hai nh©n tè:
- Khèi lîng lao ®éng vµ t liÖu s¶n xuÊt ®· tiªu hao vµo s¶n xuÊt trong
mét thêi kú nhÊt ®Þnh.
- Gi¸ c¶ c¸c t liÖu s¶n xuÊt ®· tiªu dïng vµ tiÒn c«ng cña mét ®¬n vÞ lao
®éng ®· hao phÝ.
Tõ ®ã cho phÐp kh¼ng ®Þnh r»ng: Trong ®iÒu kiÖn gi¸ c¶ thÞ trêng thêng
xuyªn biÕn ®éng th× viÖc x¸c ®Þnh ®óng chi phÝ s¶n xuÊt lµ tiÒn ®Ò ®Ó h¹ch
to¸n kinh doanh vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp thùc hiÖn b¶o toµn vèn
theo yªu cÇu qu¶n lý tµi chÝnh. MÆt kh¸c ®Ó phôc tèt cho c«ng t¸c qu¶n lý chi
phÝ s¶n xuÊt kÕ to¸n cÇn tæ chøc c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt nh»m tæng
hîp, hÖ thèng ho¸ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong doanh nghiÖp ë tõng
thêi kú theo ®óng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ, theo tõng kho¶n môc chi phÝ vµ
tõng yÕu tè chi phÝ s¶n xuÊt qui ®Þnh cho tõng ngµnh.
2.1.2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt
Trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt, chi phÝ s¶n xuÊt gåm nhiÒu kho¶n chi cã
néi dung, c«ng dông vµ môc ®Ých sö dông kh«ng gièng nhau. §Ó thuËn tiÖn
7
cho viÖc qu¶n lý vµ h¹ch to¸n chi phÝ ®¸p øng ®îc yªu cÇu cña kÕ to¸n, thóc
®Èy doanh nghiÖp t¨ng cêng tiÕt kiÖm chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm viÖc
ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt lµ mét yªu cÇu tÊt yÕu, ph¶i tuú thuéc vµo môc ®Ých
sö dông mµ chóng ta cã thÓ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo nh÷ng tiªu thøc
kh¸c nhau.
ViÖc x¸c ®Þnh tiªu thøc ph©n lo¹i phï hîp, khoa häc vµ hîp lý cã ý
nghÜa quan träng ®èi víi viÖc h¹ch to¸n, kiÓm tra, ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt
cña toµn doanh nghiÖp còng nh c¸c bé phËn cÊu thµnh bªn trong doanh
nghiÖp.
Cã nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ, th«ng thêng c¸c doanh nghiÖp thêng
ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo c¸c c¸ch sau:
* Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ.
Dùa vµo tÝnh chÊt, néi dung kinh tÕ cña chi phÝ s¶n xuÊt s¾p xÕp c¸c chi
phÝ cã chung tÝnh chÊt vµo mét yÕu tè, kh«ng ph©n biÖt trong lÜnh vùc nµo, ë
®©u.
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, chi phÝ s¶n xuÊt bao gåm:
Chi phÝ nguyªn vËt liÖu: Bao gåm c¸c lo¹i nghuyªn vËt liÖu chÝnh, vËt
liÖu phô, nhiªn liÖu, phô tïng thay thÕ........ phôc vô cho s¶n xuÊt trong kú.
Chi phÝ nh©n c«ng: Bao gåm toµn bé tiÒn l¬ng, phô cÊp vµ c¸c kho¶n
trÝch theo l¬ng theo quy ®Þnh cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt.
Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh: lµ toµn bé sè tiÒn trÝch khÊu hao tµi
s¶n cè ®Þnh ®· sö dông.
Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: lµ toµn bé sè tiÒn ®· chi ®Ó phôc vô ho¹t
®éng s¶n xuÊt.
Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: lµ toµn bé sè chi phÝ kh¸c dïng cho s¶n xuÊt
kinh doanh ngoµi bèn yÕu tè trªn.
C¸ch ph©n lo¹i nµy cho phÐp hiÓu râ c¬ cÊu, tØ träng tõng yÕu tè chi phÝ,
lµ c¬ së ®Ó ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, lËp
b¸o c¸o chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè ë b¶ng thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh, lµm
8
c¬ së cho viÖc x©y dùng kÕ ho¹ch cung øng vËt t, tiÒn vèn, huy ®éng sö dông
lao ®éng.......
* Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo môc ®Ých, c«ng dông:
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy: c¨n cø vµo môc ®Ých, c«ng dông cña chi phÝ
chia ra c¸c kho¶n môc chi phÝ kh¸c nhau, mçi kho¶n môc chi phÝ cã cïng môc
®Ých vµ c«ng dông kh«ng ph©n biÖt chi phÝ ®ã cã néi dung nh thÕ nµo.
Nh vËy toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong k× bao gåm c¸c lo¹i sau:
Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: lµ nh÷ng chi phÝ vÒ c¸c lo¹i vËt liÖu
chÝnh, vËt liÖu phô..... sö dông trùc tiÕp vµo s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm.
Kh«ng tÝnh vµo kho¶n môc nµy nh÷ng chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu dïng vµo
môc ®Ých phôc vô nhu cÇu s¶n xuÊt chung hay cho nh÷ng ho¹t ®éng ngoµi s¶n
xuÊt.
Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: lµ c¸c kho¶n chi phÝ vÒ tiÒn l¬ng, phô cÊp
vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng (BHXH, BHYT, KPC§.....) cña c«ng nh©n trùc
tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm theo quy ®Þnh.
Chi phÝ s¶n xuÊt chung: lµ chi phÝ dïng vµo viÖc qu¶n lý vµ phôc vô s¶n
xuÊt chung t¹i bé phËn s¶n xuÊt, bao gåm c¸c kho¶n sau:
+ Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng: gåm chi phÝ vÒ tiÒn l¬ng, phô cÊp theo
l¬ng.. cña nh©n viªn qu¶n lý, nh©n viªn thèng kª ..... t¹i ph©n xëng.
+ Chi phÝ vËt liÖu: gåm vËt liÖu c¸c lo¹i sö dông cho nhu cÇu s¶n xuÊt
chung cña ph©n xëng s¶n xuÊt.
+ Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt: chi phÝ vÒ c¸c lo¹i c«ng cô, dông cô dïng
cho nhu cÇu s¶n xuÊt chung ë ph©n xëng.
+ Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh: bao gåm sè khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh
h÷u h×nh, tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh vµ tµi s¶n cè ®Þnh thuª tµi chÝnh sö dông ë
ph©n xëng s¶n xuÊt.
Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi.
Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn.
9
C¸ch ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông phôc vô cho viÖc qu¶n lý chi phÝ theo
®Þnh møc, lµ c¬ së cho kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh theo
kho¶n môc, lµ c¨n cø ®Ó ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh vµ
®Þnh møc chi phÝ cho kú sau.
Ngoµi hai c¸ch ph©n lo¹i trªn, chi phÝ s¶n xuÊt cßn cã thÓ ®îc ph©n lo¹i
theo c¸c c¸ch sau:
* Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo mèi quan hÖ víi khèi lîng s¶n
phÈm, c«ng viÖc lao vô s¶n xuÊt trong kú.
Chi phÝ kh¶ biÕn (biÕn phÝ).
Chi phÝ cè ®Þnh (®Þnh phÝ).
* Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n
xuÊt.
Chi phÝ trùc tiÕp.
Chi phÝ gi¸n tiÕp.
Mçi mét doanh nghiÖp cã ®Æc ®iÓm vµ nhiÖm vô s¶n xuÊt kh¸c nhau.
Do vËy, tuú theo yªu cÇu qu¶n lý vµ ®Ó phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh mét
c¸ch ®¬n gi¶n, dÔ hiÓu mµ mçi doanh nghiÖp tù lùa chän cho m×nh c¸ch ph©n
lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo tiªu thøc nµo cho phï hîp víi doanh nghiÖp.
2.2.Gi¸ thµnh, ph©n lo¹i gi¸ thµnh vµ sù cÇn thiÕt ph¶i tÝnh gi¸ thµnh
2.2.1.Gi¸ thµnh vµ sù cÇn thiÕt ph¶i tÝnh gi¸ thµnh
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, vÊn ®Ò mµ c¸c doanh nghiÖp lu«n ®Æt ra
lµm môc tiªu hµng ®Çu, ®ã lµ lîi nhuËn. §Ó t¨ng cêng lîi nhuËn ®ßi hái c¸c
doanh nghiÖp ph¶i t×m mäi biÖn ph¸p tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh
s¶n phÈm. §©y lµ con ®êng c¬ b¶n gióp c¸c doanh nghiÖp t¨ng lîi nhuËn mét
c¸ch ch¾c ch¾n vµ cã hiÖu qu¶.
§èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt còng vËy, môc tiªu cña nhµ s¶n xuÊt
lµ lµm sao h¹ thÊp ®îc gi¸ thµnh s¶n phÈm nhng vÉn ®¶m b¶o chÊt lîng s¶n
phÈm. H¹ ®îc gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt lµ c¬ së h¹ gi¸ b¸n s¶n phÈm vµ
t¨ng s¶n lîng tiªu thô ®Ó phôc vô cho nhu cÇu tiªu dïng cña x· héi, ®Èy nhanh
vßng quay vèn vµ ®em l¹i lîi nhuËn cao cho doanh nghiÖp, tõ ®ã n©ng cao tÝch
10
luü cho doanh nghiÖp ®Ó cã thÓ t¸i s¶n xuÊt vµ n©ng cao ®êi sèng cho ngêi lao
®éng.
Nh vËy, gi¸ thµnh s¶n phÈm (c«ng viÖc, lao vô) lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn
cña c¸c chi phÝ s¶n xuÊt tÝnh cho mét khèi lîng s¶n phÈm (c«ng viÖc, lao vô)
nhÊt ®Þnh ®· hoµn thµnh.
Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp ph¶n ¸nh kÕt qu¶
sö dông tµi s¶n, vËt t, lao ®éng vµ tiÒn vèn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, còng nh
tÝnh ®óng ®¾n cña c¸c gi¶i ph¸p tæ chøc, kinh tÕ, kü thuËt vµ c«ng nghÖ mµ
doanh nghiÖp ®· sö dông nh»m n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, h¹ thÊp chi phÝ
vµ t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp. Gi¸ thµnh cßn lµ c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh gi¸
b¸n vµ x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ kinh tÕ cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt. V× vËy, s¶n phÈm s¶n
xuÊt ra cÇn ph¶i tÝnh gi¸ thµnh. NhÊt lµ trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ trêng
víi møc ®é c¹nh tranh gay g¾t cña c¸c doanh nghiÖp th× ®ßi hái sù cÇn thiÕt lµ
c¸c doanh nghiÖp ph¶i thêng xuyªn c¶i tiÕn mÆt hµng, n©ng cao chÊt lîng s¶n
phÈm vµ h¹ gi¸ thµnh ®Ó tõ ®ã t¨ng nguån lîi cho doanh nghiÖp vµ n©ng cao
søc c¹nh tranh cña m×nh trªn thÞ trêng trong vµ ngoµi níc.
2.2.2. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh.
§Ó ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý h¹ch to¸n, gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp s¶n
xuÊt ®îc chia thµnh c¸c lo¹i t¬ng øng.
* C¨n cø vµo c¬ së sè liÖu vµ thêi ®iÓm tÝnh gi¸ thµnh, gi¸ thµnh
s¶n phÈm ®îc chia thµnh ba lo¹i:
Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc tÝnh trªn c¬ së chi phÝ
s¶n xuÊt kÕ ho¹ch vµ s¶n lîng kÕ ho¹ch. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch do bé phËn kÕ
ho¹ch cña doanh nghiÖp thùc hiÖn vµ ®îc tiÕn hµnh tríc khi b¾t ®Çu qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch lµ c¬ së ®Ó so s¸nh, ph©n tÝch,
®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch h¹ gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp.
Gi¸ thµnh ®Þnh møc: lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc tÝnh trªn c¬ së c¸c ®Þnh
møc chi phÝ hiÖn hµnh vµ chØ tÝnh cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm. Gi¸ thµnh ®Þnh
møc lµ thíc ®o chÝnh x¸c ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ sö dông tµi s¶n, vËt t, lao ®éng
trong s¶n xuÊt.
11
Gi¸ thµnh thùc tÕ: lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc tÝnh trªn c¬ së sè liÖu chi
phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ ®· ph¸t sinh vµ tËp hîp ®îc trong k× còng nh s¶n lîng s¶n
phÈm thùc tÕ ®· s¶n xuÊt trong kú. Gi¸ thµnh thùc tÕ ®îc x¸c ®Þnh sau khi kÕt
thóc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm. Gi¸ thµnh thùc tÕ lµ chØ tiªu kinh tÕ
tæng hîp, ph¶n ¸nh kÕt qu¶ phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp trong viÖc tæ chøc vµ
sö dông c¸c yÕu tè lao ®éng trong doanh nghiÖp.
* C¨n cø vµo ph¹m vi c¸c chi phÝ cÊu thµnh.
Gi¸ thµnh s¶n xuÊt (Gi¸ thµnh c«ng xëng): lµ c¸c chi phÝ nguyªn liÖu
trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung tÝnh cho s¶n
phÈm, c«ng viÖc hay lao vô ®· hoµn thµnh. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt lµ c¨n cø ®Ó x¸c
®Þnh gi¸ vèn hµng b¸n vµ møc l·i gép trong kú ë c¸c doanh nghiÖp.
Gi¸ thµnh toµn bé cña s¶n phÈm tiªu thô: lµ toµn bé hao phÝ cña
c¸c yÕu tè s¶n xuÊt nh»m chÕ t¹o vµ tiªu thô s¶n phÈm, bao gåm: Gi¸ thµnh
s¶n xuÊt thùc tÕ, chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp tÝnh cho s¶n
phÈm tiªu thô lµ c¨n cø ®Ó tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh møc lîi nhuËn tríc thuÕ.
2.3.Sù kh¸c nhau gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm
Trong qu¶n trÞ doanh nghiÖp, chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ
chØ tiªu kinh tÕ quan träng lu«n ®îc c¸c nhµ qu¶n lý quan t©m. Chi phÝ s¶n
xuÊt lµ c¬ së h×nh thµnh nªn gi¸ thµnh s¶n phÈm, gi÷a chóng cã mèi quan hÖ
mËt thiÕt víi nhau, gièng nhau vÒ chÊt v× ®Òu lµ nh÷ng hao phÝ vÒ lao ®éng
sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp chi ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.
TÝnh ®óng, tÝnh ®ñ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ tiÒn ®Ò h¹ch to¸n
kinh doanh, x¸c ®Þnh kÕt qu¶ cña doanh nghiÖp. Tuy nhiªn gi÷a chi phÝ s¶n
xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm còng cã sù kh¸c nhau trªn c¸c ph¬ng diÖn:
VÒ mÆt thêi gian: Nãi ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt lµ xÐt c¸c hao phÝ trong mét
thêi kú nhÊt ®Þnh, cßn gi¸ thµnh s¶n phÈm g¾n liÒn víi thêi h¹n hoµn thµnh
s¶n phÈm.
VÒ mÆt lîng: Chi phÝ s¶n xuÊt kh«ng chØ liªn quan ®Õn nh÷ng s¶n phÈm
hoµn thµnh mµ cßn liªn quan ®Õn c¶ nh÷ng s¶n phÈm ®ang cßn dë dang cuèi
kú vµ s¶n phÈm háng. Cßn gi¸ thµnh s¶n phÈm kh«ng liªn quan ®Õn chi phÝ
12
s¶n xuÊt cña s¶n phÈm dë dang cuèi kú vµ s¶n phÈm háng nhng l¹i liªn quan
®Õn chi phÝ s¶n xuÊt cña s¶n phÈm dë dang kú tríc chuyÓn sang.
Z = D®k + C - Dck
3.Néi dung c¬ b¶n cña ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt
3.1.§èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt
X¸c ®Þnh ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ kh©u ®Çu tiªn ®èi
víi kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. VËy, ®èi tîng kÕ to¸n tËp
hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ ph¹m vi, giíi h¹n ®Ó tËp hîp chi phÝ nh»m ®¸p øng yªu
cÇu kiÓm so¸t chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Ph¹m vi vµ giíi h¹n ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ:
+ N¬i ph¸t sinh chi phÝ: Ph©n xëng, ®éi tr¹i s¶n xuÊt, bé phËn chøc
n¨ng..
+ N¬i g¸nh chÞu chi phÝ: S¶n phÈm, c«ng viÖc hoÆc lao vô do doanh
nghiÖp ®ang s¶n xuÊt,..
§Ó x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ë tõng doanh nghiÖp cÇn
c¨n cø vµo:
+ §Æc ®iÓm c¬ cÊu tæ chøc s¶n xuÊt, quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt, chÕ
t¹o s¶n phÈm vµ ®Æc ®iÓm cña s¶n phÈm.
+ C¨n cø vµo yªu cÇu kiÓm tra, kiÓm so¸t chi phÝ vµ yªu cÇu tÝnh gi¸
thµnh, kh¶ n¨ng, tr×nh ®é qu¶n lý vµ h¹ch to¸n cña doanh nghiÖp.
X¸c ®Þnh ®óng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt phï hîp víi ®Æc ®iÓm
ho¹t ®éng vµ yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp cã ý nghÜa lín trong viÖc tæ
chøc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ, tõ viÖc tæ chøc ban ®Çu ®Õn tæ chøc tæng hîp ghi
chÐp trªn sæ s¸ch kÕ to¸n.
3.2. Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt.
Cã hai ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ: Ph¬ng ph¸p tËp
hîp trùc tiÕp vµ ph¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp.
Ph¬ng ph¸p tËp hîp trùc tiÕp: ®îc ¸p dông ®èi víi c¸c chi phÝ ph¸t sinh
chØ liªn quan trùc tiÕp ®Õn ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ c«ng t¸c h¹ch
to¸n. Nh vËy khi ph¸t sinh chi phÝ liªn quan ®Õn tõng ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp
13
chi phÝ th× toµn bé sè chi phÝ s¶n xuÊt ®ã tËp hîp hÕt cho tõng ®èi tîng tËp hîp
chi phÝ s¶n xuÊt.
Ph¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp: ®îc ¸p dông khi mét lo¹i chi phÝ s¶n
xuÊt thùc tÕ ph¸t sinh cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ,
kh«ng thÓ tËp hîp trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng ®îc. Trêng hîp nµy ph¶i ph©n bæ
chi phÝ s¶n xuÊt theo tiªu chuÈn ph©n bæ hîp lý. C¸c bíc thùc hiÖn:
Bíc 1: Chän tiªu thøc ph©n bæ vµ tÝnh hÖ sè ph©n bæ. Tiªu thøc ph©n bæ
ph¶i hîp lý, khoa häc. Cã nghÜa lµ ph¶i lµ ®¹i lîng cã s½n cô thÓ, dÔ tÝnh vµ
kh«ng qu¸ nhá.
C«ng thøc x¸c ®Þnh hÖ sè ph©n bæ:
H =
C
T
Trong ®ã:
H: HÖ sè ph©n bæ gi¸n tiÕp.
C: Tæng chi phÝ cÇn ph©n bæ.
T: Tæng ®¹i lîng cña tiªu chuÈn dïng ®Ó ph©n bæ.
Bíc 2: TÝnh møc chi phÝ ph©n bæ cho c¸c ®èi tîng theo c«ng thøc sau:
Ci = H * Ti
Trong ®ã:
Ci: Chi phÝ ph©n bæ cho ®èi tîng thø i
Ti: §¹i lîng cña tiªu chuÈn dïng ®Ó ph©n bæ cña ®èi tîng i.
Nh vËy tuú tõng trêng hîp cô thÓ mµ lùa chän ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp
hîp chi phÝ cho phï hîp. Bëi thùc tÕ kh«ng ph¶i tÊt c¶ chi phÝ trùc tiÕp lµ tËp
hîp theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp. Mµ cã nh÷ng chi phÝ trùc tiÕp vÉn ph¶i ph©n bæ
theo ph¬ng ph¸p gi¸n tiÕp vµ chi phÝ gi¸n tiÕp l¹i ®îc tËp hîp theo ph¬ng ph¸p
trùc tiÕp.
14
3.3. Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt.
Chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ ph¸t sinh trong kú ®îc tËp hîp trªn c¸c tµi
kho¶n chi phÝ. Mçi mét doanh nghiÖp cã thÓ sö dông mét trong hai ph¬ng
ph¸p kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt: Kª khai thêng xuyªn (xem s¬ ®å 1.1)
vµ kiÓm kª ®Þnh kú (xem s¬ ®å 1.2).
Nh÷ng doanh nghiÖp sö dông ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn lµ nh÷ng
doanh nghiÖp cã qui m« lín, tiÕn hµnh nhiÒu lo¹i ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh.
Nh÷ng doanh nghiÖp cã qui m« nhá, chØ tiÕn hµnh mét lo¹i ho¹t ®éng
s¶n xuÊt - kinh doanh th× thêng sö dông ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú.
§Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt trong kú theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng
xuyªn, kÕ to¸n sö dông c¸c tµi kho¶n sau:
TK 155, 632
TK 152
TK 621
TK 154
(1)
TK 334, 338
(4a)
(6)
TK 622
(6)
(4b)
TK 214, 111, 112 (2)
TK 631
TK 154
TK 627
TK 632
(4)
(7)
(3)
(4c)
S¬ ®å 1.1.Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ theo ph¬ng ph¸p kª
(5) xuyªn
TK 611
TK 621
khai thêng
Trong ®ã:
(1)
(5a)
(1): XuÊt vËt liÖu dïng cho s¶n xuÊt.
(2): TÝnh l¬ng ph¶i tr¶, BHXH, BHYT, KPC§ cña c«ng nh©n s¶n xuÊt.
(3): Chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¸t sinh.
(4): KÕt chuyÓn chi phÝ NVL trù tiÕp, nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt
TK 622
TK 334, 338
chung.
(5): §¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë cuèi kú.
(2) s¶n phÈm, dÞch vô(5b)
(6): Gi¸ thµnh
hoµn thµnh.
TK 111, 112
(3)
TK 627
(5c)
15
S¬ ®å 1.2.Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p
kiÓm kª ®Þnh kú
Trong ®ã:
(1): XuÊt vËt liÖu cho s¶n xuÊt.
(2): TÝnh l¬ng ph¶i tr¶, BHXH, BHYT, KPC§ cña c«ng nh©n s¶n xuÊt.
(3): Chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¸t sinh.
(4): KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang ®Çu kú.
(5): KÕt chuyÓn chi phÝ NVL trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi
phÝ s¶n xuÊt chung.
(6): KiÓm kª ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú, kÕt chuyÓn.
(7): Gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh.
3.3.1.TK 621 “ Chi phÝ NVL trùc tiÕp
Chi phÝ NVL trùc tiÕp bao gåm c¸c chi phÝ vÒ NVL chÝnh, vËt liÖu phô,
nhiªn liÖu, nöa thµnh phÈm mua ngoµi sö dông trùc tiÕp cho viÖc s¶n xuÊt, chÕ
t¹o s¶n phÈm, hoÆc thùc hiÖn c¸c lao vô, dÞch vô..... PhÇn lín chi phÝ NVL trùc
tiÕp lµ nh÷ng chi phÝ trùc tiÕp nªn ®îc tËp hîp trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng liªn
quan. Trêng hîp cÇn ph¶i ph©n bæ chi phÝ NVL trùc tiÕp, tiªu thøc ph©n bæ thêng lµ: Chi phÝ NVL trùc tiÕp ®Þnh møc, chi phÝ kÕ ho¹ch, khèi lîng s¶n phÈm
s¶n xuÊt.....
16
Chi phÝ NVL trùc tiÕp trong kú ®îc tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm phô
thuéc vµo c¸c yÕu tè sau:
Chi phÝ NVL
trùc tiÕp trong =
kú
TrÞ gi¸ NVL TrÞ gi¸ NVL TrÞ gi¸ NVL cßn
xuÊt ®a vµo sö+ cßn l¹i ®Çu- l¹i cuèi kú cha södông
kú
dông
TrÞ gi¸ phÕ
liÖu thu håi
(NÕu cã)
KÕt cÊu cña TK 621:
Bªn Nî: Ph¶n ¸nh trÞ gi¸ NVL xuÊt dïng trùc tiÕp cho s¶n xuÊt, chÕ t¹o
s¶n phÈm.
Bªn Cã: Ph¶n ¸nh trÞ gi¸ NVL xuÊt dïng kh«ng hÕt cuèi kú.
KÕt chuyÓn chi phÝ NVL trùc tiÕp thùc tÕ ph¸t sinh trong kú
sang TK 154.
TK 621 kh«ng cã sè d cuèi kú, vµ cã thÓ ®îc më chi tiÕt c¸c TK cÊp hai
tuú theo yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp.
3.3.2.TK 622 “ Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ nh÷ng kho¶n tiÒn ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n
trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm hoÆc trùc tiÕp thùc hiÖn c¸c lao vô, dÞch vô gåm
cã: tiÒn l¬ng chÝnh, l¬ng phô, c¸c kho¶n phô cÊp vµ c¸c kho¶n tiÒn trÝch theo
l¬ng (BHXH, BHYT, KPC§....).
Chi phÝ tiÒn l¬ng c¨n cø vµo h×nh thøc tr¶ l¬ng cña doanh nghiÖp cho
ngêi lao ®éng. Kho¶n chi phÝ nµy thêng ®îc tÝnh trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng
chÞu chi phÝ cã liªn quan. Trêng hîp ph¶i ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
cho tõng ®èi tîng th× tiªu thøc ph©n bæ cã thÓ lµ: Chi phÝ tiÒn l¬ng ®Þnh møc,
giê c«ng ®Þnh møc, khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt....
KÕt cÊu TK 622:
Bªn Nî: TËp hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp.
Bªn Cã: KÕt chuyÓn vµ ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp cho c¸c ®èi
tîng liªn quan.
TK 622 kh«ng cã sè d cuèi kú vµ cã thÓ ®îc më thªm c¸c TK cÊp hai.
3.3.3. TK 627 - Chi phÝ s¶n xuÊt chung.
17
Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ nh÷ng chi phÝ liªn quan ®Õn qu¶n lý phôc vô
s¶n xuÊt vµ nh÷ng kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt ngoµi hai kho¶n môc chi phÝ trùc
tiÕp, ph¸t sinh ë c¸c ph©n xëng, tæ ®éi s¶n xuÊt. Bao gåm c¸c kho¶n sau:
+ Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng.
+ Chi phÝ vËt liÖu dïng cho qu¶n lý ph©n xëng.
+ Chi phÝ vÒ c«ng cô - dông cô.
+ Chi phÝ khÊu hao TSC§.
+ Chi phÝ vÒ dÞch vô mua ngoµi.
+ Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn.
Chi phÝ s¶n xuÊt chung ®îc tËp hîp theo tõng ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi
phÝ. Chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¸t sinh ë ph©n xëng nµo th× ®îc tËp hîp cho
ph©n xëng ®ã, sau ®ã tiÕn hµnh ph©n bæ cho c¸c ®èi tîng chÞu chi phÝ theo
tiªu thøc phï hîp. Tiªu thøc ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung cã thÓ lµ: Chi phÝ
NVL trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, tæng chi phÝ....
KÕt cÊu TK 627:
Bªn Nî: TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung theo c¸c ph©n xëng, tæ ®éi s¶n
xuÊt ph¸t sinh.
Bªn Cã: Ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung, sè ph©n bæ vµ kÕt chuyÓn
sang TK 154.
TK 627 kh«ng cã sè d cuèi kú.
3.3.4. TK 154 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang.
§Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt toµn doanh nghiÖp vµ phôc vô c«ng t¸c tÝnh
gi¸ thµnh, kÕ to¸n sö dông TK 154.
KÕt cÊu TK 154:
Bªn Nî: KÕt chuyÓn chi phÝ tõ c¸c TK 621; TK 622; TK 627 sang.
KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cña kú tríc.
Bªn Cã: Ph¶n ¸nh kho¶n lµm gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Gi¸ thµnh cña s¶n phÈm, lao vô hoµn thµnh trong kú.
Sè d Nî: Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cña s¶n phÈm, lao vô cuèi kú.
4. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang.
18
S¶n phÈm dë dang lµ khèi lîng s¶n phÈm, c«ng viÖc ®ang trong qu¸
tr×nh s¶n xuÊt, gia c«ng, chÕ biÕn trªn c¸c giai ®o¹n cña qui tr×nh c«ng nghÖ,
hoÆc ®· hoµn thµnh mét vµi qui tr×nh chÕ biÕn nhng vÉn cßn ph¶i gia c«ng, chÕ
biÕn tiÕp míi trë thµnh thµnh phÈm.
§¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang lµ tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh phÇn chi phÝ s¶n xuÊt
mµ s¶n phÈm dë dang cuèi kú ph¶i chÞu. Tuú vµo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt cña tõng
doanh nghiÖp mµ s¶n phÈm dë dang cuèi kú cã thÓ ®îc ®¸nh gi¸ theo mét
trong c¸c ph¬ng ph¸p sau:
4.1. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ NVL trùc tiÕp hoÆc chi phÝ
NVL chÝnh trùc tiÕp.
Theo ph¬ng ph¸p nµy, s¶n phÈm dë dang cuèi kú chØ bao gåm chi phÝ
NVL trùc tiÕp (hoÆc chi phÝ NVL chÝnh trùc tiÕp), cßn l¹i c¸c chi phÝ gia c«ng
chÕ biÕn (chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung) tÝnh cho c¶ gi¸
thµnh s¶n phÈm chÞu.
C«ng thøc tÝnh to¸n:
D
Trong ®ã:
ck
=
D
®k
+C
S +S
tp
vl
x Sd
(I)
d
Dck, D®k : Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú vµ ®Çu kú.
Cvl: Chi phÝ v©t liÖu chÝnh trùc tiÕp (ho¨c chi phÝ NVL trùc tiÕp ).
Stp: Sè lîng thµnh phÈm.
Sd: Sè lîng s¶n phÈm dë dang cuèi kú.
Ph¬ng ph¸p nµy tÝnh to¸n ®¬n gi¶n, nhanh chãng nhng th«ng tin vÒ chi
phÝ s¶n xuÊt dë dang cã ®é chÝnh x¸c kh«ng cao v× kh«ng tÝnh ®Õn c¸c chi phÝ
chÕ biÕn.
V× thÕ ph¬ng ph¸p nµy chØ thÝch hîp víi c¸c doanh nghiÖp cã chi phÝ
NVL chiÕm tØ lÖ lín.
19
4.2. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo khèi lîng s¶n phÈm hoµn thµnh t¬ng ®¬ng.
Theo ph¬ng ph¸p nµy, tríc hÕt cÇn c¨n cø vµo khèi lîng s¶n phÈm dë
dang vµ møc ®é chÕ biÕn cña chóng ®Ó tÝnh ®æi khèi lîng s¶n phÈm dë dang ra
khèi lîng s¶n phÈm hoµn thµnh t¬ng ®¬ng. Sau ®ã tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh tõng
kho¶n môc chi phÝ cho s¶n phÈm dë dang theo nguyªn t¾c:
§èi víi chi phÝ s¶n xuÊt bá vµo mét lÇn ngay tõ ®Çu d©y chuyÒn c«ng
nghÖ th× tÝnh cho s¶n phÈm dë dang theo c«ng thøc ( I ).
§èi víi c¸c chi phÝ bá dÇn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ biÕn th× tÝnh
cho s¶n phÈm dë dang theo c«ng thøc sau:
D +C
dk
D =
x S’
ck
d
S + S’
tp
d
Trong ®ã:
C: §îc tÝnh theo tõng kho¶n môc chi phÝ t¬ng øng ph¸t sinh trong kú.
S’d: Lµ khèi lîng s¶n phÈm hoµn thµnh t¬ng ®¬ng theo tØ lÖ chÕ biÕn
hoµn thµnh (%HT).
S’d = Sd x %HT.
So víi ph¬ng ph¸p trªn, ph¬ng ph¸p nµy ®¶m b¶o tÝnh hîp lý vµ ®é tin
cËy cao cña chi phÝ s¶n xuÊt. Tuy nhiªn, khèi lîng tÝnh to¸n nhiÒu, viÖc ®¸nh
gi¸ møc ®é hoµn thµnh mang nÆng tÝnh chñ quan.
Ngoµi hai ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang nh trªn, c¸c doanh
nghiÖp cßn cã thÓ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n
phÈm lµm dë cuèi kú theo chi phÝ s¶n xuÊt ®Þnh møc. Ph¬ng ph¸p nµy chØ
thÝch hîp cho nh÷ng doanh nghiÖp ®· x©y dùng ®îc ®Þnh møc chi phÝ s¶n xuÊt
hîp lý cho c¸c s¶n phÈm.
5. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh.
5.1. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh
§èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ c¸c lo¹i s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô do doanh
nghiÖp s¶n xuÊt ra cÇn ph¶i ®îc tÝnh gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ.
20
- Xem thêm -
.DOC 
82 
179 
110 
