LỜI MỞ ĐẦU
Trong nÒn kinh tÕ hiÖn nay -nÒn kinh tÕ thÞ trêng, c¸c
doanh nghiÖp ViÖt Nam ®· vµ ®ang cã nh÷ng bíc ph¸t triÓn
m¹nh mÏ c¶ vÒ h×nh thøc quy m«vµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt
kinh doanh .Cho ®Õn nay cïng víi chÝnh s¸ch më cöa c¸c
doanh nghiÖp ®· gãp phÇn quan träng trong viÖc thiÕt lËp
nÒn kinh tÕ thÞ trêng trªn ®µ æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn
Cïng víi sù ®i lªn cña ®Êt níc quy m« ho¹t ®éng s¶n
xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp ngµy cµng më réng
vµ n©ng cao. Mäi doanh nghiÖp dï kinh doanh c¸c mÆt hµng
kh¸c nhau theo bÊt kú h×nh thøc nµo còng ®Òu ph¶i quan
t©m ®Õn hiÖu qu¶ kinh tÕ. §ã lµ ®iÒu kiÖn c¬ b¶n ®Ó
doanh nghiÖp tån t¹i vµ ph¸t triÓn
Nhng vÊn ®Ò quan träng lµ lµm thÕ nµo ®Ó ®¹t tèi ®a
hiÖu qu¶ kinh doanh. §©y còng chÝnh lµ c©u hái lµm c¸c
nhµ doanh nghiÖp ph¶i suy nghÜ . §Ó kinh doanh cã hiÖu
qu¶ ®ßi hái c¸c nhµ doanh nghiÖp ph¶i n¾m b¾t ®îc c¬ héi
kinh doanh , ®ång thêi ®Ó ®¶m b¶o th¾ng lîi bÒn v÷ng
trong c¹nh tranh. Muèn vËy hä ph¶i biÕt gi÷ uy tÝn , biÕt ngêi biÕt m×nh trªn mäi ph¬ng diÖn.
ChÝnh v× thÕ qu¸ tr×nh tiªu thô hµng ho¸ cã vÞ trÝ ®Æc
biÖt quan träng ®çi víi c¸c doanh nghiÖp , gãp phÇn ®Õn sù
tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp.
§îc tiÕp nhËn vÒ thùc tËp vµ t×m hiÓu thùc tÕ t¹i c«ng ty
xnk mü nghÖ Th¨ng Long , em nhËn thÊy kÕ to¸n b¸n hµng
vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh gi÷ vai trß rÊt quan träng
trong toµn bé c«ng t¸c kÕ to¸n cña doanh nghiÖp . Do ®ã
em ®· chän ®Ò tµi : "KÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh
kÕt qu¶ kinh doanh " T¹i c«ng ty xnk mü nghÖ Th¨ng
Long cho chuyªn ®Ò tèt nghiÖp cña m×nh .
Néi dung chuyªn ®Ò gåm 3 phÇn:
PhÇn thø nhÊt : Mét sè vÊn ®Ò lý luËn vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n
b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh trong nghiÖp th¬ng m¹i .
PhÇn thø hai: Thùc tr¹ng tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n
hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh t¹i c«ng ty xnk mü
nghÖ th¨ng long .
PhÇn thø ba: Mét sè ý kiÕn nh»m gãp phÇn hoµn thiÖn
c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh
t¹i c«ng ty xnk mü nghÖ Th¨ng Long .
PhÇn thø nhÊt
Lý luËn chung vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt
qu¶ kinh doanh trong doanh nghiÖp th¬ng m¹i
I/ ®Æc ®iÓm kinh doanh th¬ng m¹i cã ¶nh hëng ®Õn kÕ to¸n b¸n
hµng vµ x¸c ®Þnh kÐt qu¶ kinh doanh.
NÒn kinh tÕ níc ta lµ mét tæng thÓ nÒn kinh tÕ quèc
d©n thèng nhÊt .Nã bao gåm nhiÒu ngµnh vµ mçi ngµnh
thùc hiÖn mét chøc n¨ng nhÊt ®Þnh .Trong ®ã th¬ng m¹i
còng lµ mét ngµnh kinh tÕ quèc d©n rÊt quan träng .
C¸c ngµnh ra ®êi vµ ph¸t triÓn trong nÒn kinh tÐ quèc
d©n lµ do sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi .Chuyªn m«n ho¸
s¶n xuÊt ®· lµm t¨ng thªm lùc lîng s¶n xuÊt x· héi vµ lµ mét
trong nh÷ng ®éng lùc chñ yÕu cña t¨ng trëng kinh tÕ vµ
tiÕn bé khoa häc kü thuËt .ChÝnh yÕu tè chuyªn m«n ho¸
s¶n xuÊt ®· ®Æt ra sù cÇn thiÕt ph¶i trao ®æi c¸c phÈm
gi÷a ngêi s¶n xuÊt vµ ngêi tiªu dïng .Mèi quan hÖ trao ®æi
tiÒn- hµng ®ã chÝnh lµ lu th«ng hµng ho¸ .
Qóa tr×nh lu th«ng hµng ho¸ tÊt yÕu ®ßi hái mét sù hao
phÝ lao ®éng nhÊt ®Þnh trong quan hÖ trao ®æi hµnh ho¸
trùc tiÕp gi÷a ngêi s¶n xuÊt víi ng¬i tiªu dïng vµ c¶ trong
viÖc thùc hiÖn nh÷ng ho¹t ®éng mua vµ b¸n gi÷a hä víi
nhau, lao ®éng ®ã lµ cÇn thiÕt vµ cã Ých cho x· héi . NÕu
nh mäi chøc n¨ng lu th«ng ®Òu do ngêi s¶n xuÊt vµ tiªu dïng
thùc hiÖn th× viÖc chuyÓn ho¸ lao ®éng x· héi sÏ bÞ h¹n
chÕ , n¨ng xuÊt lao ®éng thÊp , hiÖu qu¶ lao ®éng kh«ng
cao....V× vËy ®· thóc ®Èy sù ra ®êi cña ngµnh lu th«ng
hµng ho¸ .C¸c ngµnh tr¬ng m¹i vµ kinh doanh th¬ng m¹i cã
mét sè ®Æc ®iÓm riªng biÖt sau:
- §Æc diÓm vÒ ho¹t ®éng : ho¹t ®éng kinh tÕ c¬
b¶n cña kinh doanh th¬ng m¹i vµ lu chuyÓn hµng ho¸ . Lu
chuyÓn hµng ho¸ lµ sù tæng hîp c¸c ho¹t ®éng thuéc c¸c
qu¸ tr×nh mua vµ b¸n , trao ®æi vµ dù tr÷ hµng ho¸.
-§Æc ®iÓm vÒ hµng ho¸ : Hµng ho¸ trong kinh
doanh th¬ng m¹i gåm c¸c lo¹i vËt t, s¶n phÈm cã h×nh th¸i
vËt chÊt hay kh«ng cã h×nh th¸i mµ doanh nghiÖp mua vÒ
víi môc ®Ých ®Ó b¸n .
-§Æc ®iÓm vÒ ph¬ng thøc lu chuyÓn hµng ho¸ : Lu
chuyÓn hµng ho¸ trong kinh doanh th¬ng m¹i cã thÓ theo
mét trong hai ph¬ng thøc lµ b¸n bu«n vµ b¸n lÎ . B¸n bu«n
hµng ho¸ lµ b¸n cho ngêi kinh doanh chø kh«ng b¸n th¼ng
tíi tay ngêi tiªu dïng . Cßn b¸n lÎ lµ b¸n tíi tËn tay ngêi tiªu
dïng tõng c¸i , tõng Ýt mét .
-§Æc ®iÓm vÒ tæ chøc kinh doanh : tæ chøc kinh
doanh th¬ng m¹i cã thÓ theo nhiÒu m« h×nh kh¸c nhau nh
tæ chøc c«ng t¸c b¸n bu«n , b¸n lÎ , c«ng ty kinh doanh
tæng hîp , c«ng ty m«i giíi , c«ng ty xóc tiÕn th¬ng m¹i...
-§Æc ®iÓm vÒ sù vËn déng cña hµng ho¸ : Sù vËn
®éng cña hµnh ho¸ trong kinh doanh th¬ng m¹i còng kh«ng
gièng nhau. Do ®ã chi phÝ thu mua vµ thêi gian lu chuyÓn
hµng ho¸ kh¸c nhau gi÷a c¸c lo¹i hµng .
Nh vËy cã thÓ nãi chøc n¨ng cña th¬ng m¹i lµ tæ chøc
vµ thùc hiÖn viÖc mua b¸n , trao ®æi hµng ho¸ , cung cÊp
c¸c dÞch vô nh»m phôc vô s¶n xuÊt cho ®êi sèng nh©n
d©n. Tõ khi th¬ng m¹i ra ®êi th× viÖc lu©n chuyÓn hµng
ho¸ diÔn ra nhanh h¬n vµ nÒn kinh tÕ còng diÔn ra s«i
®éng h¬n rÊt nhiÒu. Doanh nghiÖp th¬ng m¹i qua ho¹t
®éng kinh doanh cña m×nh võa thùc hiÖn gi¸ trÞ cña hµng
ho¸ , võa cã t¸c dông tiÕp tôc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt trong
kh©u lu th«ng .Nh vËy s¶n xuÊt vµ lu th«ng g¾n bã chÆt
chÏ víi nhau t¹o nªn mét chu tr×nh kÝn , chu tr×nh nµy
chÝnh lµ chu tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi . ë c¸c doanh nghiÖp
th¬ng m¹i qu¸ tr×nh nµy bao gåm hai kh©u lµ mua vµ b¸n
hµng ho¸. Tiªu thô hµng ho¸ lµ mét kh©u tÊt yÕu trong qu¸
tr×nh lu th«ng hµng ho¸ , lµ mét yÕu tè cña qu¸ tr×nh t¸i
s¶n xuÊt . §Èy nhanh tèc ®é tiªu thô, t¨ng khèi lîng hµng
tiªu thô nhÇm ®¸p øng yªu cÇu thÞ trêng lµ mét chøc n¨ng
c¬ b¶n cña c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i .
Víi nÒn kinh tÕ thÞ trêng th× chØ tiªu thô ®îc hµng ho¸
kh«ng thêi cha ®ñ bÓ kh¼ng ®Þnh ®îc doanh nghiÖp ®ã
lµm ¨n nh thÕ nµo , mµ chØ tiªu ®¸nh gi¸ cuèi cïng lµ kÕt
qu¶ kinh doanh . Nhng th«ng qua tiªu thô th× míi x¸c ®Þnh
®îc kÕt qu¶ kinh doanh vµ thÞ trêng hµng ho¸ lµ c¬ së ®Ó
x¸c ®Þnh kÕt qu¶.
Víi nh÷ng ®Æc ®iÓm vµ chøc n¨ng riªng biÖt cña ngµnh
th¬ng m¹i nh trªn sÏ cã ¶nh hëng ®Õn c«ng t¸c kÕ to¸n nãi
chung vµ c«ng t¸c h¹ch to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶
kinh doanh nãi riªng .
II/ ý nghÜa cña viÖc tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng trong doanh
nghiÖp tr¬ng m¹i .
1. kh¸i niÖm .
B¸n hµng (tiªu thô ) cã thÓ ®îc hiÓu theo nhiÒu c¸ch
kh¸c nhau song cã thÓ hiÓu theo b¸n hµng lµ qu¸ tr×nh c¸c
doanh nghiÖp thùc hiÖn viÖc chuyÓn ho¸ vèn s¶n xuÊt kinh
doanh cña m×nh tõ h×nh th¸i hµng ho¸ sang h×nh th¸i gi¸
trÞ , thùc hiÖn gi¸ trÞ sö dông cña hµng ho¸ th«ng qua quan
hÖ trao ®æi.
Theo quan ®iÓm cña hiÖp héi kÕ to¸n quèc tÕ th× tiªu
thô hµng ho¸ , lao vô dÞch vô lµ viÖc chuyÓn quyÒn së h÷u
s¶n ph©mr, hµng hãa, lao vô dÞch vô ®· thùc hiÖn cho
kh¸ch hµng , ®ång thêi thu ®îc tiÒn hµng hoÆc ®îc quyÒn
thu tiÒn b¸n hµng .
Nh vËy tiªu thô lµ kh©u quan träng cña ho¹t ®éng th¬ng m¹i doanh nghiÖp , tøc lµ thùc hiÖn môc ®Ých cña s¶n
xuÊt vµ tiªu dïng , ®a s¶n phÈm hµng ho¸ t n¬i s¶n xuÊt
®Õn n¬i tiªu dïng . Tiªu thô lµ kh©u trung gian , lµ cÇu nèi
gi÷a mét bªn lµ s¶n xuÊt , mét bªn lµ tiªu dïng . Ngµy nay
tiªu thô dîc hiÓu theo nghÜa réng h¬n , tiªu thô lµ qu¸ tr×nh
kinh tÕ bao gåm nhiÒu kh©u , tõ viÖc nghiªn cøu thÞ trêng ,
x¸c ®Þnh nhu cÇu kh¸ch hµng , tæ chøc mua hµng vµ xuÊt
b¸n theo yªu c©ï cña kh¸ch hµng nh»m môc ®Ých ®¹t hiÖu
qu¶ cao nhÊt .
Qua tiªu thô míi kh¼ng ®Þnh ®îc n¨ng lùc kinh doanh
cña doanh nghÖp . Sau tiªu thô doanh nghiÖp kh«ng nh÷ng
thu håi ®îc tæng chi phÝ bá ra mµ cßn thùc hiÖn ®îc mét
phÇn gi¸ trÞ thÆng d . PhÇn thÆng d nµy chÝnh
lµ phÇn
quan träng ®ãng gãp vµo ng©n s¸ch nhµ níc , më réng quy
m« kinh doanh .
Tuy nhiªn môc tiªu cña c¸c doanh nghiÖp kh«ng ph¶i lµ
tiªu thô ®îc nhiÒu hµng ho¸ mµ tõ nh÷ng ho¹t ®éng nµy
ph¶i ®em l¹i lîi nhuËn cho doanh nghiÖp . §©y míi chÝnh lµ
®iÒu mµ c¸c doanh nghiÖp ®Æc biÖt quan t©m , kÕt qu¶
cña ho¹t ®éng tiªu thô
cã vÞ trÝ quyÕt ®Þnh sù tån t¹i ,
ph¸t triÓn hay suy tho¸i cña doanh nghiÖp .
Doanh thu b¸n hµng : lµ tæng gi¸ trÞ ®îc thùc hiÖn do
viÖc b¸n hµng ho¸ , cung cÊp lao vô dÞch vô cho kh¸ch
hµng . Tæng sè doanh thu b¸n hµng lµ sè tiÒn ghi trªn
ho¸ ®¬n b¸n hµng trªn hîp ®ång cung cÊp lao vô dÞch
vô .
Doanh thu b¸n hµng sÏ ®îc ghi nhËn khi tÊt c¶ c¸c ®iÒu
kiÖn sau ®îc tho¶ m·n :
- Doanh nghiÖp d· trao toµn bé cho ngêi mua
phÇn lín rñi ro còng nh nh÷ng lîi Ých cña viÖc së hò tµi s¶n
®ã .
- Doanh nghiÖp kh«ng cßn n¾m gi÷ quyÒn qu¶n
lý tµi s¶n nh lµ ngêi së h÷u tµi s¶n ®ã vµ kh«ng cßn n¾m
gi÷ quyÒn ®iÒu khiÓn cã hiÖu lùc ®èi víi tµi s¶n ®ã .
- Gi¸ trÞ cña kho¶n doanh thu ®îc x¸c ®Þnh mét
c¸ch ch¾c ch¾n .
- T¬ng ®èi ch¾c ch¾n r»ng doanh nghiÖp sÏ thu
®îc c¸c lîi Ých kinh tÕ tõ giao dÞch ®ã .
- Chi phÝ ph¸t sinh vµ sÏ ph¸t sinh trong giao dÞch
®ã ®îc x¸c ®Þnh mét c¸ch ch¾c ch¾n .
Theo chuÈn mùc nµy , quyÕt ®Þnh viÖc ®¸nh gi¸ xem
lóc nµo lµ lóc doanh nghiÖp ®· chuyÓn giao phÇn lín rñi ro
vµ lîi Ých cña viÖc së hò sang cho ngßi mua cÇn ph¶i x¸c
®Þnh cho tõng trêng hîp cña mçi giao dÞch . NÕu nh doanh
nghiÖp vÉn cßn chÞu c¸c rñi ro lín cña viÖc së h÷u tµi s¶n
th× giao dÞch kh«ng ®uîc coi lµ mét ho¹t ®éng b¸n hµng
vµ doanh thu khi ®ã kh«ng ®îc ghi nhËn mµ ngîc l¹i doanh
thu ®îc ghi nhËn chØ khi t¬ng ®èi ch¾c ch¾n r»ng doanh
nghiÖp sÏ thu ®îc c¸c lîi Ých ®em l¹i tõ giao dÞch ®ã .
Víi mçi ph¬ng thøc b¸n hµng th× thêi ®iÓm ghi nhËn
doanh thu ®îc quan niÖm kh¸c nhau:
-Trong trêng hîp b¸n lÎ hµng ho¸ ,th× thêi ®iÓm ghi
nhËn doanh thu lµ thêi ®iÓm nhËn b¸o c¸o b¸n hµng cña
nh©n viªn b¸n hµng .
- Trong trêng hîp gëi ®¹i lý b¸n hµng th× thêi ®iÓm
ghi nhËn doanh thu lµ thêi ®iÓm nhËn ®îc b¸o c¸c b¸n hµng
cña bªn ®¹i lý göi
- Trêng hîp b¸n bu«n qua kho , b¸n bu«n vËn
chuyÓn th¼ng theo h×nh thøc giao trùc tiÕp th× thêi ®iÓm
b¸n hµng ho¸ ®îc x¸c nhËn lµ tiªu thô vµ doanh thu ®îc ghi
nhËn lµ khi ®¹i diÖn bªn mua ký nhËn ®ñ hµng ®· thanh
to¸n tiÒn hµng hoÆc chÊp nhËn nî.
- Trêng hîp b¸n bu«n qua kho , b¸n bu«n vËn
chuyÓn th¼ng theo h×nh thøc chuyÓn hµng th× thêi ®iÓm
ghi nhËn doanh thu lµ khi thu tiÒn cña bªn mua nhËn ®îc
hµng vµ chÊp nhËn thanh to¸n .
Nh vËy xÐt trªn ph¹m vi nhÊt ®Þnh th× kh¸i niÖm tiªu
thô cña kÕ to¸n níc ta ®· cã nhiÒu ®æi míi tÝch cùu trªn c¬
së v¹n dông kÕ thõa cã chän läc chuÈn mùc kÕ to¸n quèc tÕ
®Ó ngµy cµng phï hîp víi ®iÒu kiÖn kinh tÕ cña ViÖt Nam .
Gi¶m gi¸ hµng b¸n : lµ sè tiÒn gi¶m trõ cho kh¸ch hµng
ngoµi ho¸ ®¬n hay hîp ®ång cung cÊp dÞch vô do c¸c
nguyªn nh©n nh hµng kÐm phÈm chÊt , kh«ng ®óng quy
c¸ch , giao hµng kh«ng ®óng thêi h¹n ... Ngoµi ra tÝnh vµo
kho¶n gi¶m gi¸ hµng b¸n cßn bao gåm kho¶n thëng kh¸ch
do trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh ®· tiÕn hµnh mua
mét khèi lîng lín hµng ho¸ trong mét ®ît vµ kho¶n gi¶m trõ
trªn gi¸ b¸n th«ng thêng v× mua khèi lîng lín hµng ho¸ trong
mét ®ît (bít gi¸).
hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i: Lµ sè hµng ®· ®îc coi lµ tiªu thô
(®· chuyÓn giao quyÒn së h÷u, ®· thu tiÒn hay ®îc ngêi
mua chÊp nhËn ) nhng bÞ ngêi mua tõ chèi tr¶ l¹i cho ngêi
b¸n kh«ng t«n träng hîp ®ång kinh tÕ ®· ký kÕt nh kh«ng
phï hîp yªu cÇu, tiªu chuÈn , quy c¸ch kü thuËt , hµng kÐm
phÈm chÊt ...T¬ng øng víi hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i lµ gi¸ vèn
hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i cïng víi thuÕ gtgt ®Çu ra ph¶i nép cöa
hµng ®· b¸n bÞ tr¶ l¹i.
Doanh thu thuÇn: lµ sè chªnh lÖch gi÷a tæng doanh
thu víi c¸c kho¶n gi¶m gi¸ , chiÕt khÊu th¬ng m¹i, doanh thu
cña sè hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i , thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt , thuÕ
xuÊt khÈu.
GÝa vèn hµng b¸n : Lµ trÞ gi¸ vèn cña s¶n phÈm, vËt t ,
hµng ho¸, lao vô dÞch vô tiªu thô . §èi víi lao vô , dÞch vô
tiªu thô gi¸ vèn lµ gi¸ thµnh s¶n xuÊt hay chi phÝ s¶n xuÊt.
Víi vËt t tiªu thô , gi¸ vèn lµ gi¸ thùc tÕ ghi sæ, cßn víi hµng
ho¸ tiªu thô gi¸ vèn bao gåm trÞ gi¸ mua cña hµng tiªu thô
céng víi chi phÝ thu mua ph©n bæ cho hµng tiªu thô.
ViÖc x¸c ®Þnh gi¸ vèn cho hµng b¸n ra lµ hÕt søc quan
träng , nã cã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn kÕt qu¶ kinh doanh ,
®Æc biÖt trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn nay cßn nhiÒu
biÕn ®éng th× c¸c doanh nghiÖp cµng ph¶i quan t©m trong
viÖc lùa chän ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ vèn thÝch hîp cho
m×nh sao cho cã lîi nhÊt mµ vÉn ph¶n ¸nh ®óng ®îc trÞ gi¸
vèn cña hµng ho¸ theo quy ®Þnh cña bé tµi chÝnh.
Lîi nhuËn gép : Lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh sè chªnh lÖch
gi÷a doanh thu thuÇn víi gi¸ vèn hµng b¸n ph¸t sinh trong
kú baã c¸o.
Chi phÝ b¸n hµng : Lµ mét bé phËn cña chi phÝ lu
th«ng ph¸t sinh díi h×nh th¸i tiÒn tÖ ®Ó thùc hiÖn c¸c
nghiÖp vô b¸n hµng ho¸ kinh doanh trong kú b¸o c¸o . Chi
phÝ b¸n hµng bao gåm nh÷ng kho¶n chi phÝ ph¸t sinh cã
liªn quan ®Õn ho¹t ®éng tiªu thô nh: chi phÝ nh©n viªn b¸n
hµng , vËn chuyÓn bao b× , hoa hång tr¶ cho ®¹i lý ....
Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp: Lµ mét lo¹i chi phÝ thêi
kú , ®îc tÝnh ®Õn khi h¹ch to¸n lîi tøc thuÇn cña kú b¸o
c¸o. Chi phÝ doanh nghiÖp ph¶n ¸nh c¸c kho¶n chi phÝ cho
qu¶n lý v¨n phßng vµ c¸c kho¶n chi phÝ kinh doanh kh«ng
g¾n ®îc víi c¸c ®Þa chØ cô thÓ rong c¬ cÊu tæ chøc kinh
doanh cña doanh nghiÖp nh: chi l¬ng nh©n viªn qu¶n lý ,
®å dïng v¨n phßng , chi tiÕp kh¸ch , c«ng t¸c phÝ.
2. NhiÖm vô cña kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh
kÕt qu¶ kinh doanh
KÕ to¸n b¸n hµng lµ qu¸ tr×nh thùc hiÖn gi¸ trÞ vµ
gi¸ trÞ sö dông cña hµng ho¸ . Th«ng qua tiªu thô , doanh
nghiÖp míi cã nguån ®Ó trang tr¶i chi phÝ bá ra . Trªn c¬ së
®ã më réng ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh . ViÖc doanh
nghiÖp lùa chän c¸c kªnh tiªu thô hîp lý t¹o ®iÒu kiÖn cho
doanh nghiÖp thu håi vèn nhanh , t¨ng tèc ®é vßng quay
cña vèn ...thùc hiÖn ®îc môc ®Ých kinh doanh cña doanh
nghiÖp lµ lîi nhuËn vµ lµm thÕ nµo ®Ó t¹o ra ®îc nhiÒu lîi
nhuËn cµng tèt . Nã lµ mèi quan t©m cña c¸c doanh nghiÖp ,
®iÒu ®ã l¹i phô thuéc vµo viÖc tæ chøc kiÓm so¸t c¸c
kho¶n thu , c¸c kho¶n chi phÝ vµ x¸c ®Þnh , tÝnh to¸n kÕt
qu¶ cña c¸c ho¹t ®éng kinh doanh trong kú cña doanh
nghiÖp .
Nh vËy tiªu thô hµng ho¸ vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh
doanh cã ý nghÜa sèng cßn ®èi víi sù tån t¹i cña doanh
nghiÖp . V× vËy kÕ to¸n b¸n hµng lµ kh©u rÊt quan träng ,
nã liªn quan ®Õn nhiÒu kh©u cña c«ng t¸c kÕ to¸n, do ®ã
nhiÖm vô cña kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh
doanh bao gåm:
- Ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ kÞp thêi vµ chi tiÕt sù biÕn
®éng cña hµng ho¸ ë c¶ tr¹ng th¸i : hµng ®i ®êng , hµng
trong kho , trong quÇy , hµng gia c«ng , hµng göi ®¹i
lý....nh»m ®¶m b¶o hµng ho¶ c¶ hai chØ tiªu hiÖn vËt vµ
gi¸ trÞ.
§Ó thùc hiÖn tèt nhiÖm vô trªn kÕ to¸n b¸n hµng vµ
x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh cÇn chó ý nh÷ng yªu cÇu sau:
- X¸c ®Þnh ®óng thêi ®iÓm hµng ho¸ ®îc coi lµ tiªu
thô ®Ó kÞp thêi lËp b¸o c¸o b¸n hµng vµ ph¶n ¸nh doanh
thu . B¸o c¸o thêng xuyªn kÞp thêi t×nh h×nh b¸n hµng vµ
thanh to¸n víi kh¸ch hµng chi tiÕt theo tõng loaÞ , tõng hîp
®ång kinh tÕ nh»m gi¸m s¸t chÆt chÏ hµng b¸n vÒ sè lîng ,
ch¸t lîng thêi gian .... ®«n ®èc thu tiÒn kh¸ch hµng nép tiÒn
vÒ quü .
- Tæ chøc hÖ thèng chøng tõ ban ®Çu vµ tr×nh tù
lu©n chuyÓn chøng tõ hîp lý . C¸c chøng tõ ban ®Çu ph¶i
®Çy ®ñ hîp ph¸p , lu©n chuûÓn khoa häc hîp lý kh«ng qu¸
phøc t¹p mµ vÉn ®¶m b¶o yªu cÇu qu¶n lý , n©ng cao hiÖu
qu¶ c«ng t¸c kÕ to¸n .
- X¸c ®Þnh ®óng vµ tËp hîp ®Çy ®ñ chi phÝ b¸n
hµng ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh tiªu thô hµng ho¸ còng nh
chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp , ph©n bæ hîp lý chi phÝ cho
hµng cßn l¹i cuèi kú vµ kÕt chuyÓn chi phÝ cho hµng tiªu thô
trong kú ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh chÝnh x¸c.
III/ Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh
kÕt qu¶ kinh doanh ë doanh nghiÖp th¬ng m¹i
1. KÕ to¸n doanh thu b¸n hµng
Trong qu¸ tr×nh b¸n hµng bao gåm : Mét lµ doanh
nghiÖp xuÊt giao hµng cho ngêi mua vµ hai lµ ngêi mua tr¶
tiÒn hoÆc ch¸p nhËn thanh to¸n.
Trªn thùc tÕ hai giai ®o¹n nµy l¹i Ýt khi trïng nhau mµ
nã tuú thuéc vµo c¸c quy ®Þnh trong hîp ®ång kinh tÕ , c¸c
ph¬ng thøc b¸n hµng . Mµ ph¬ng thøc b¸n hµng lµ mét v¸n
®Ò hÕt søc quan träng trong kh©u b¸n hµng , ®Ó ®Èy
nhanh ®îc tèc ®é tiªu thô , ngoµi c«ng viÖc n©ng cao chÊt lîng , c¶i tiÕn mÉu m· ... th× doanh nghiÖp ph¶i lùa chän cho
m×nh nh÷ng ph¬ng ph¸p tiªu thô hµng ho¸ sao cho cã hiÖu
qu¶ lµ ®iÒu tèi quan träng trong kh©u lu th«ng , hµng ho¸
®Õn tay ngêi tiªu dïng mét c¸ch nhanh nhÊt , hiÖu qu¶
nhÊt .ViÖc ¸p dông linh ho¹t c¸c ph¬ng thøc tiªu thô gãp
phÇn thùc hiÖn ®îc kÕ ho¹ch tiªu thô cña doanh nghiÖp
Cã nhiÒu ph¬ng thøc b¸n hµng trong c¸c doanh nghiÖp
cô thÓ :
§èi víi ph¬ng thøc giao b¸n trùc tiÕp thu tiÒn ngay :
Qóa tr×nh tiªu thô kÕt thóc khi giao hµng xong , trêng hîp
nµy giao hµng ®ång nhÊt víi thu tiÒn v× c¶ giao hµng vµ thu
tiÒn cïng x¶y ra.
KÕt thóc tiªu thô lµ khi ngêi mua øng tríctiÒn hµng cho
doanh nghiÖp , lóc ®ã doanh nghiÖp giao hµng cho ngêi
mua.
Trêng hîp xuÊt hµng göi ®i b¸n : doanh nghiÖp ph¶i chê
sù chÊp nhËn cña ngêi mua , ®Ðn khi ngêi mua tr¶ tiÒn
hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n , lóc ®ã míi ®îc coi lµ kÕt thóc
b¸n hµng.
B¸n hµng theo ph¬ng thøc göi ®¹i lý , ký göi : Bªn b¸n
xuÊt giao cho c¸c ®¬n vÞ , c¸ nh©n lµm ®¹i lý . Sè hµng
göi giao cho ®¹i lý vÉn thuéc quyÒn së h÷u cña ®¬n vÞ ,
chØ khi nµo nhËn th«ng b¸o cña c¸c ®¹i lý th× sè hµng göi
b¸n ®¹i lý míi chÝnh thøc coi lµ tiªu thô.
Ph¬ng thøc b¸n hµng tr¶ gãp : b¸n hµng tr¶ gãp lµ
viÖc b¸n hµng thu tiÒn nhiÒu lÇn . S¶n phÈm hµng ho¸ khi
giao cho ngêi mua th× ®îc coi lµ tiªu thô , ngêi mua sÏ thanh
to¸n lÇn ®Çu ngay t¹i thêi ®iÓm mua mét phÇn , sè tiÒn
thanh to¸n chËm ph¶i chÞu mét tû lÖ l·i nhÊt ®Þnh .
Ph¬ng thøc hµng ®æi hµng : §Ó thuËn lîi cho ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh , ®ång thêi gi¶i quyÕt lîng hµng
tån kho , c¸c doanh nghiÖp cã thÓ ®æi s¶n phÈm hµng ho¸
cña m×nh ®Ó nhËn c¸c lo¹i s¶n phÈm kh¸c , s¶n phÈm khi
bµn giao cho kh¸ch hµng chÝnh thøc gäi lµ tiªu thô
Tãm l¹i khi mµ nÒn kinh tÕ cµng ph¸t triÓn th× cµng
xuÊt hiÖn nhiÒu ph¬ng thøc b¸n hµng kh¸c nhau , mçi ph¬ng thøc ®Òu cã u ®iÓm vµ nhîc ®iÓm cña nã . Do ®ã ,
mçi doanh nghiÖp c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm hµng ho¸ , quy m«
, vÞ trÝ cña doanh nghiÖp m×nh mµ lùa chän nh÷ng ph¬ng
thøc b¸n hµng sao cho thÝch hîp , sao cho chi phÝ thÊp nhÊt
mµ vÉn ®¹t hiÖu qu¶ tèi u
2.Chøng tõ kÕ to¸n vµ tµi kho¶n kÕ to¸n
a. Chøng tõ kÕ to¸n.
Khi ph¸t sinh c¸c nghiÖp vô vÒ b¸n hµng kÕ to¸n ph¶i
lËp , thu thËp ®Çy ®ñ c¸c chøng tõ phï hîp theo ®óng néi
dung quy ®Þnh cña nhµ níc nh»m ®¶m b¶o c¬ së ph¸p lý
®Ó ghi sæ kÕ to¸n (viÖc lËp , thu nhËn , lu©n chuyÓn
chøng tõ kÕ to¸n ph¶i tu©n thñ theo quyÕt ®Þnh sè
1141TC/C§KT ngµy 01/11/1995 cña Bé Tµi ChÝnh)
C¨n cø vµo chÕ ®é chøng tõ kÕ to¸n , doanh nghiÖp
x¸c ®Þnh nh÷ng chøng tõ sö dông phï hîp víi ®iÒu kiÖn cô
thÓ cña doanh nghiÖp , ®¶m b¶o ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý
kinh tÕ tµi chÝnh , qu¶n lý qu¸ tr×nh b¸n hµng ,x¸c ®Þnh
chÝnh x¸c kÕt qu¶ b¸n hµng ....§ång thêi doanh nghiÖp ph¶i
x©y dùng vµ quy ®Þnh tr×nh tù , lu©n chuyÓn , kiÓm tra ,
xö lý chøng tõ vµ lu tr÷ chøng tõ mét c¸ch khoa häc hîp lý .
C¸c chøng tõ chñ yÕu ®îc sö dông trong kÕ to¸n b¸n
hµng
- Ho¸ ®¬n gtgt.
- PhiÕu xuÊt kho .
- PhiÕu thu tiÒn mÆt.
- GiÊy b¸o cã cña ng©n hµng.
- C¸c tµi liÖu , chøng tõ thanh to¸n kh¸c.
- Chøng tõ tÝnh thuÕ.
b. Tµi kho¶n kÕ to¸n b¸n hµng:
Tµi kho¶n 511-"Doanh thu b¸n hµng ":Dïng ®Ó ph¶n
¸nh doanh thu b¸n hµng thùc tÕ cña doanh nghiÖp thùc hiÖn
trong mét kú ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh .
Tµi kho¶n 512-"Doanh thu b¸n hµng néi bé":Ph¶n ¸nh
doanh thu vÒ b¸n s¶n phÈm , hµng ho¸ ,lao vô dÞch vô gi÷a
c¸c ®¬n vÞ trong cïng c«ng ty.
Tµi kho¶n 531-"Hµng bÊn bÞ tr¶ l¹i": Ph¶n ¸nh doanh
thu hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i do vi ph¹m cam kÕt hay vi ph¹m hîp
®ång ...
Tµi kho¶n 532-"Gi¶m gi¸ hµng b¸n":Ph¶n ¸nh toµn bé
c¸c kho¶n gi¶m gi¸ hµng b¸n cho kh¸ch hµng trªn gi¸ b¸n
®· tho¶ thuËn .§¬c h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n nµy bao gåm
c¸c kho¶n bít gi¸ , håi khÊu , gi¶m gi¸ ®Æc biÖt do nh÷ng
nguyªn nh©n thuéc vÒ ngêi b¸n .
Tµi kho¶n 632-"GÝa vèn hµng b¸n ":Ph¶n ¸nh trÞ gi¸
vèn hµng ®· tiªu thô trong kú bao gåm trÞ gi¸ mua cña hµng
tiªu thô vµ chi phÝ mua ph©n bæ cho hµng tiªu thô.
Tµi kho¶n 156-"hµng ho¸ ":Dïng ®Ó ph¶n ¸nh trÞ gi¸
thùc tÕ hµng ho¸ t¹i kho t¹i quÇy , chi tiÕt theo tõng kho
quÇy , tõng lo¹i , nhãm hµng ho¸ .
- 1561-"GÝa mua hµng ho¸ "
- 1562- "Ghi phÝ thu mua hµng ho¸"
Tµi kho¶n 157- " Hµng göi b¸n " dïng ph¶n ¸nh trÞ gi¸
hµng b¸n , s¶n phÈm d· göi ®i hoÆc chuyÓn ®Õn cho
kh¸ch hµng ; s¶n phÈm hµng ho¸ nhê b¸n ®¹i lý , ký göi
cha ®îc chÊp nhËn thanh to¸n .
Tµi kho¶n 911 - " X¸c ®Þnh kÕt qu¶ " Dïng ®Ó x¸c
dÞnh kÕt qu¶ tõng ho¹t ®éng ( ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh , ho¹t ®éng tµi chÝnh , ho¹t ®éng bÊt thêng).
2 . Tr×nh tù h¹ch to¸n
TK156
TK632
TK511,512
TK111,112,131
(1)
TK911
(3)
(6)
TK531,532
(7)
TK111,112
(4)
(5)
TK333
(2)
(1)Gi¸ vèn hµng b¸n tiªu thô
(2)ThuÕ vat, thuÕ tt®b, thuÕ xnk ph¶i nép nhµ níc
(3)Doanh thu b¸n hµng
(4)C¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu
(5)KÕt chuyÓn c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu
(6)KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng b¸n
(7)KÕt chuyÓn doanh thu thuÇn
II/kÕ to¸n x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng
KÕt qu¶ kinh doanh th¬ng m¹i lµ chØ tiªu hiÖu qu¶
ho¹t ®éng lu chuyÓn hµng ho¸ , còng nh c¸c ho¹t ®éng s¶n
xuÊt, kinh doanh dÞch vô , kÕt qu¶ kinh doanh th¬ng m¹i
còng ®îc x¸c ®Þnh lµ phÇn chªnh lÖch gi÷a doanh thu
thuÇn vµ trÞ gݸ vèn cña hµng b¸n ra , chi phÝ b¸n hµng vµ
chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp .
1. kÕ to¸n chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý
doanh nghiÖp
Chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ®îc
tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm hµng ho¸ tiªu thô , tøc lµ ph©n
bæ (kÕt chuyÓn) cho sè s¶n phÈm hµng ho¸ tiªu thô trong
kú g¸nh chÞu
Do vËy khi kÕ to¸n x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh cÇn
ph¶i x¸c ®Þnh ®îc chi phÝ b¸n hµng , chi phÝ qu¶n lý doanh
nghiÖp lµ bao nhiªu , tÝnh to¸n ph©n bæ ( kÕt chuyÓn )cho
s¶n phÈm hµng ho¸ tiªu thô trong kú nh thÕ nµo ?
Chi phÝ b¸n hµng lµ chi phÝ lu th«ng vµ chi phÝ tiÕp thÞ
, ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh tiªu thô s¶n phÈm , hµng ho¸ ,
lao vô dÞch vô ...
Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh chi phÝ b¸n hµng bao gåm :
chi phÝ nh©n viªn , chi phÝ vËt liÖu bao b× , chi phÝ dông cô
®å dïng , chi phÝ khÊu hao TSC§, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi
vµ c¸c chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c.
Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp lµ nh÷ng chi phÝ chi cho
viÖc qu¶n lý kinh doanh , qu¶n lý hµnh chÝnh vµ phôc vô
chung kh¸c liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña c¶ doanh nghiÖp .
Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh , chi phÝ qu¶n lý doanh
nghiÖp ®îc ph©n thµnh c¸c lo¹i sau:chi phÝ nh©n viªn qu¶n
lý , chi phÝ vËt liÖu qu¶n lý , chi phÝ ®å dïng v¨n phßng , chi
phÝ khÊu hao tsc® ,thuÕ phÝ vµ lÖ phÝ , chi phÝ dù phßng ,
chi phÝ dÞch vô mua ngoµi vµ c¸c chi phÝ bµng tiÒn kh¸c .
§Ó h¹ch to¸n hai tµi kho¶n chi phÝ nµy kÕ to¸n sö
dông hai tµi kho¶n :
- Tµi kho¶n 641-chi phÝ b¸n hµng .
- Tµi kho¶n 642- chi phÝ qu¶n lý doanh
nghiÖp .
C¶ hai tµi kho¶n nµy ®Òu ®îc më chi tiÕt theo tõng
néi dung chi phÝ . Cuèi kú kÕ to¸n kÕt chuyÓn chi phÝ b¸n
hµng , chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp vµo bªn nî tµi kho¶n
911®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh
Tr×nh tù kÕ to¸n chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý
doanh nghiÖp ®îc thÓ hiÖn qua s¬ ®å sau.
TK334,338
TK641,642
TK111,112
(1)
(4)
TK214
TK911
(2)
TK111,112,331
(3)
(5)
- Xem thêm -