LuËn v¨n tèt nghiÖp
Lêi më ®Çu
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, c¸c Doanh nghiÖp Th¬ng m¹i muèn tån t¹i
vµ ph¸t triÓn, nhÊt ®Þnh ph¶i cã c¸c ph¬ng ¸n kinh doanh ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ.
§Ó ®øng v÷ng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ trong ®iÒu kiÖn cã sù c¹nh tranh gay g¾t,
Doanh nghiÖp ph¶i n¾m b¾t vµ ®¸p øng ®îc t©m lý vµ nhu cÇu cña ngêi tiªu
dïng, víi s¶n phÈm cã chÊt lîng cao, gi¸ thµnh h¹, mÉu m· phong phó. Muèn
vËy, c¸c Doanh nghiÖp th¬ng m¹i ph¶i gi¸m ®èc tÊt c¶ c¸c qu¸ tr×nh tõ kh©u
mua hµng ®Õn kh©u tiªu thô hµng hãa, ®Ó ®¶m b¶o viÖc b¶o toµn vµ t¨ng
nhanh tèc ®é lu©n chuyÓn vèn, gi÷ uy tÝn víi b¹n hµng, thùc hiÖn ®Çy ®ñ nghÜa
vô víi Nhµ níc, c¶i thiÖn ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña c¸n bé c«ng nh©n
viªn, Doanh nghiÖp cã lîi nhuËn ®Ó tÝch luü më réng ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh
doanh.
Lµ mét Chi nh¸nh trùc thuéc Tæng C«ng ty Cæ phÇn Th¬ng m¹i Th¸i Hng, Chi nh¸nh C«ng ty Cæ phÇn Th¬ng m¹i Th¸i Hng ho¹t ®éng th¬ng m¹i vµ
thùc hiÖn h¹ch to¸n kinh doanh ®éc lËp. Chi nh¸nh kh¸ nh¹y bÐn trong viÖc
n¾m b¾t ®îc quy luËt cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng: chØ b¸n nh÷ng thø thÞ trêng
cÇn. Do ®ã, Chi nh¸nh tËp trung vµo ho¹t ®éng th¬ng m¹i - lÜnh vùc mµ Chi
nh¸nh cã nhiÒu lîi thÕ nªn ®· thu ®îc nhiÒu kÕt qu¶ kh¶ quan vµ ®em l¹i hiÖu
qu¶ kinh tÕ cao cho Chi nh¸nh.
§Ó ®¹t ®îc môc tiªu: ®¹t lîi nhuËn cao vµ më réng thÞ trêng kinh
doanh, Chi nh¸nh c«ng ty ph¶i tiÕn hµnh ®ång bé c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý, trong
®ã h¹ch to¸n kÕ to¸n lµ c«ng cô quan träng, kh«ng thÓ thiÕu ®Ó tiÕn hµnh qu¶n
lý c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ, kiÓm tra viÖc sö dông, qu¶n lý tµi s¶n, hµng hãa
nh»m ®¶m b¶o tÝnh n¨ng ®éng, s¸ng t¹o vµ tù chñ trong s¶n xuÊt kinh doanh,
tÝnh to¸n vµ x¸c ®Þnh ®îc hiÖu qu¶ cña tõng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh,
lµm c¬ së ®Ó v¹ch ®Þnh chiÕn lîc kinh doanh.
Sau mét thêi gian t×m hiÓu thùc tr¹ng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh
còng nh bé m¸y qu¶n lý cña Chi nh¸nh c«ng ty, em nhËn thÊy KÕ to¸n nãi
chung vµ KÕ to¸n B¸n hµng vµ X¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng cña Chi nh¸nh c«ng
ty nãi riªng lµ mét bé phËn quan träng trong viÖc qu¶n lý ho¹t ®éng th¬ng m¹i
cña Chi nh¸nh, nªn lu«n ®ßi hái ph¶i ®îc hoµn thiÖn. Do ®ã, em quyÕt ®Þnh ®i
s©u nghiªn cøu c«ng t¸c kÕ to¸n cña C«ng ty víi ®Ò tµi:
“KÕ to¸n B¸n hµng vµ X¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng t¹i
1
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Chi nh¸nh C«ng ty cæ phÇn Th¬ng m¹i Th¸i Hng ”.
Môc ®Ých nghiªn cøu: Kh¸ch quan nh÷ng c¬ së lý luËn vµ dùa vµo nã
®Ó nghiªn cøu thùc tÕ, ph¶n ¸nh nh÷ng mÆt thuËn lîi vµ khã kh¨n t¹i mét
doanh nghiÖp ,®Ò xuÊt nh÷ng ph¬ng híng gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c
kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng
§èi tîng nghiªn cøu: C«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶
b¸n hµng t¹i Chi nh¸nh c«ng ty cæ phÇn th¬ng m¹i Th¸i Hng
Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu: §Ò tµi sö dông c¸c ph¬ng ph¸p cña chñ nghÜa
duy vËt biÖn chøng. §Ò tµi nµy ®îc nghiªn cøu dùa trªn c¬ së lý luËn kÕt hîp
víi thùc tiÔn vÒ viÖc h¹ch to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng t¹i
C«ng ty. Tõ ®ã nªu lªn nh÷ng ®iÓm cßn h¹n chÕ, ®ång thêi rót ra ph¬ng híng
vµ biÖn ph¸p cho viÖc tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i Chi nh¸nh C«ng ty Cæ phÇn
Th¬ng m¹i Th¸i Hng. Ngoµi phÇn më ®Çu vµ phÇn kÕt luËn, ®Ò tµi cña em
gåm ba ch¬ng sau:
Ch¬ng 1: C¬ së lý luËn chung vÒ kÕ to¸n B¸n hµng vµ X¸c ®Þnh kÕt qu¶
b¸n hµng trong Doanh nghiÖp ho¹t ®éng Th¬ng m¹i.
Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng kÕ to¸n B¸n hµng vµ X¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng t¹i
Chi nh¸nh C«ng ty Cæ phÇn Th¬ng m¹i Th¸i Hng
Ch¬ng 3: Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn kÕ to¸n B¸n hµng vµ X¸c
®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng t¹i Chi nh¸nh C«ng ty Cæ phÇn Th¬ng m¹i Th¸i
Hng
Do sù h¹n chÕ vÒ kiÕn thøc còng nh thêi gian vµ kinh nghiÖm thùc tÕ,
do ®ã mÆc dï rÊt cè g¾ng nhng ch¾c ch¾n bµi luËn v¨n sÏ kh«ng tr¸nh khái
nh÷ng thiÕu sãt. V× vËy em rÊt kÝnh mong sù gióp ®ì, ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c
thÇy c« gi¸o ®Ó bµi luËn v¨n ®îc hoµn thiÖn h¬n.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy gi¸o- ThS. NguyÔn V¨n DËu cïng c¸c
anh chÞ trong phßng kÕ to¸n Chi nh¸nh C«ng ty Cæ phÇn Th¬ng m¹i Th¸i Hng
®· híng dÉn em hoµn thµnh luËn v¨n cuèi kho¸ nµy!
2
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Ch¬ng 1:
lý luËn c¬ b¶n vÒ kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh
kÕt qu¶ b¸n hµng ë doanh nghiÖp th ¬ng m¹i
1.1.
Sù cÇn thiÕt tæ chøc kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n
hµng trong doanh nghiÖp th¬ng m¹i.
1.1.1. Kh¸i niÖm b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng.
B¸n hµng lµ qu¸ tr×nh c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn viÖc chuyÓn hãa vèn
kinh doanh cña m×nh tõ h×nh th¸i hµng hãa sang h×nh th¸i tiÒn tÖ vµ h×nh thµnh
kÕt qu¶ tiªu thô.
XÐt trªn gãc ®é kinh tÕ, b¸n hµng lµ viÖc chuyÓn quyÒn së h÷u s¶n
phÈm, hµng ho¸ g¾n víi phÇn lín lîi Ých hoÆc rñi ro cho kh¸ch hµng ®ång thêi
®îc kh¸ch hµng thanh to¸n hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n.
- Doanh thu b¸n hµng lµ sè tiÒn thu ®îc hoÆc sÏ thu ®îc tõ viÖc doanh
nghiÖp b¸n hµng ho¸, cung cÊp dÞch vô cho kh¸ch hµng.
- Doanh thu thuÇn vÒ b¸n hµng lµ doanh thu b¸n hµng sau khi ®· trõ ®i
(-) c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu (Gi¶m gi¸ hµng b¸n, hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i,
chiÕt khÊu th¬ng m¹i, thuÕ TT§B, thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ GTGT theo ph¬ng
ph¸p trùc tiÕp).
- Gi¸ vèn hµng b¸n: Bao gåm trÞ gi¸ mua cña hµng xuÊt kho ®Ó b¸n vµ chi
phÝ thu mua ph©n bæ cho hµng xuÊt kho ®Ó b¸n.
- Chi phÝ b¸n hµng: Lµ chi phÝ lu th«ng vµ chi phÝ tiÕp thÞ ph¸t sinh trong
qu¸ tr×nh b¸n hµng. Nã bao gåm chi phÝ bao gãi, chi phÝ b¶o qu¶n hµng ho¸,
chi phÝ vËn chuyÓn, tiÕp thÞ, qu¶ng c¸o,. . ..
- Chi phÝ qu¶n lý Doanh nghiÖp: Lµ c¸c kho¶n chi phÝ cho qu¶n lý kinh
doanh, qu¶n lý hµnh chÝnh vµ phôc vô chung kh¸c liªn quan ®Õn ho¹t ®éng
cña doanh nghiÖp.
- KÕt qu¶ b¸n hµng lµ kho¶n chªnh lÖch gi÷a doanh thu thuÇn víi gi¸ vèn
hµng b¸n, chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ph©n bæ cho
hµng b¸n ra. NÕu doanh thu thuÇn mµ lín h¬n tæng chi phÝ ®· bá ra phôc vô
cho viÖc b¸n hµng trong mét kú nhÊt ®Þnh th× doanh nghiÖp cã l·i, ng îc l¹i
nÕu doanh thu thuÇn nhá h¬n c¸c kho¶n chi phÝ ®· bá ra th× doanh nghiÖp sÏ
bÞ thua lç.
3
LuËn v¨n tèt nghiÖp
KÕt qu¶ b¸n hµng lµ mét chØ tiªu quan träng, lµ mét phÇn quan träng
trong tæng lîi nhuËn cña Doanh nghiÖp. Nã ph¶n ¸nh ho¹t ®éng kinh doanh
cña Doanh nghiÖp trong kú cã hiÖu qu¶ hay kh«ng. Th«ng qua ®ã Doanh
nghiÖp cã thÓ nhËn xÐt ®îc ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh vµ cã nh÷ng biÖn
ph¸p kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ.
Nh vËy b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng cã mèi quan hÖ mËt
thiÕt víi nhau. KÕt qu¶ b¸n hµng lµ môc ®Ých cuèi cïng cña doanh nghiÖp cßn
b¸n hµng lµ ph¬ng tiÖn trùc tiÕp ®Ó thùc hiÖn môc ®Ých ®ã.
1.1.2. Sù cÇn thiÕt tæ chøc kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n
hµng trong doanh nghiÖp th¬ng m¹i.
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn nay, hµng ho¸ ngµy cµng ®a d¹ng vµ
phong phó víi nhiÒu mÉu m· vµ kiÓu d¸ng hiÖn ®¹i phï hîp víi thÞ hiÕu cña
ngêi tiªu dïng. Víi sù ph¸t triÓn ®ã ®ßi hái mçi doanh nghiÖp ph¶i ®Æt ra vµ
thùc hiÖn tèt chiÕn lîc kinh doanh cña doanh nghiÖp m×nh ®Ó thu ®îc lîi
nhuËn tèi ®a cã thÓ. Tæ chøc kÕ to¸n b¸n hµng cã ý nghÜa to lín kh«ng chØ ®èi
víi b¶n th©n doanh nghiÖp, mµ nã cßn cã ý nghÜa ®èi víi toµn bé nÒn kinh tÕ
quèc d©n.
- §èi víi b¶n th©n doanh nghiÖp: ViÖc b¸n hµng lµ vÊn ®Ò sèng cßn, quyÕt
®Þnh ®Õn sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cua doanh nghÞªp. Th«ng qua b¸n hµng th× tÝnh
chÊt gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông cña hµng ho¸ míi ®îc thÓ hiÖn. ViÖc t¨ng nhanh
qu¸ tr×nh b¸n hµng (t¨ng vÒ sè lîng vµ rót ng¾n thêi gian), ®ång nghÜa víi viÖc
t¨ng nhanh vßng quay cña vèn, tiÕt kiÖm vèn cho doanh nghiÖp, ®¶m b¶o thu håi
vèn nhanh chãng, lµ tiÒn ®Ò vËt chÊt t¨ng thu nhËp cho doanh nghiÖp, n©ng cao
®êi sèng vËt chÊt cho c¸n bé c«ng nh©n viªn. Do ®ã viÖc tæ chøc tèt c«ng t¸c kÕ
to¸n b¸n hµng më réng thÞ trêng tiªu thô sÏ lµm t¨ng doanh thu, kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ
cña doanh nghiÖp trªn th¬ng trêng.
- §èi víi ngêi tiªu dïng: B¸n hµng ngoµi viÖc ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng,
cßn gãp phÇn híng dÉn nhu cÇu tiªu dïng cña kh¸ch hµng. ChØ th«ng qua qu¸
tr×nh b¸n hµng th× gi¸ trÞ sö dông cña hµng ho¸ míi ®îc thùc hiÖn.
- §èi víi c¸c ®¬n vÞ cã quan hÖ trùc tiÕp ®èi víi doanh nghiÖp. ViÖc
cung cÊp hµng ho¸ kÞp thêi ®óng thêi h¹n, ®óng quy c¸ch phÈm chÊt, ®óng
yªu cÇu sè lîng sÏ gióp cho c¸c ®¬n vÞ hoµn thµnh tèt kÕ ho¹ch s¶n xuÊt ®· ®Ò
ra, trªn c¬ së ®ã t¨ng lîi nhuËn cho c¸c ®¬n vÞ nµy
4
LuËn v¨n tèt nghiÖp
- XÐt trªn ph¹m vi toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n: B¸n hµng lµ ®iÒu kiÖn ®Ó
tiÕn hµnh t¸i s¶n xuÊt x· héi. Qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi gåm cã 4 kh©u: “s¶n
xuÊt - ph©n phèi - trao ®æi - tiªu dïng”, gi÷a c¸c kh©u nµy cã mèi quan hÖ chÆt
chÏ víi nhau, nÕu thiÕu chØ mét kh©u th× qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt sÏ kh«ng ®îc thùc
hiÖn. Trong mèi quan hÖ ®ã th× s¶n xuÊt gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh, tiªu dïng lµ môc
®Ých, lµ ®éng c¬ thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn, cßn kh©u ph©n phèi vµ trao ®æi cã
vai trß lµ cÇu nèi gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt vµ tiªu dïng, tõ ®ã kÝch thÝch tiªu dïng
vµ ®Èy m¹nh s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Nh vËy tiªu thô hµng ho¸ thùc hiÖn ®îc môc
®Ých cña s¶n xuÊt lµ ®iÒu kiÖn ®Ó t¸i s¶n xuÊt ®îc thùc hiÖn. Ngoµi ra b¸n hµng
cßn gãp phÇn ®iÒu hoµ gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu dïng, gi÷a kh¶ n¨ng vµ nhu cÇu, lµ
®iÒu kiÖn ®Ó phÊt triÓn c©n ®èi trong tõng ngµnh, tõng vïng còng nh toµn bé nÒn
kinh tÕ quèc d©n.
Bªn c¹nh ®ã, môc ®Ých ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp lµ lîi nhuËn
nªn viÖc x¸c ®Þnh ®óng ®¾n vµ chÝnh x¸c kÕt qu¶ b¸n hµng còng rÊt quan
träng. Do ®ã bªn c¹nh c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý chung, viÖc tæ chøc hîp lý c«ng
t¸c kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh lµ rÊt cÇn thiÕt gióp
doanh nghiÖp cã ®Çy ®ñ th«ng tin kÞp thêi vµ chÝnh x¸c ®Ó ®a ra c¸c quyÕt
®Þnh kinh doanh ®óng ®¾n.
1.1.3. Yªu cÇu qu¶n lý b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng.
Cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸, sù ph¸t triÓn cña
khoa häc, c«ng nghÖ qu¶n lý, ®èi tîng sö dông th«ng tin kÕ to¸n ngµy cµng
më réng, nhu cÇu th«ng tin cµng t¨ng vµ ®a d¹ng h¬n víi c¸c môc ®Ých cô thÓ
kh¸c nhau víi tõng ®èi tîng sö dông th«ng tin.
- §èi víi c¸c nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp, th«ng tin mµ kÕ to¸n cung cÊp
nh»m phôc vô cho viÖc ®iÒu hµnh, qu¶n lý kÞp thêi còng nh viÖc ph©n tÝch,
®¸nh gi¸ t×nh h×nh, kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp
tõ ®ã mµ ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p, quyÕt ®Þnh phï hîp vÒ ®êng híng ph¸t triÓn cña
doanh nghiÖp.
- §èi víi c¸c chñ ®Çu t, chñ nî, c¸c cæ ®«ng, nh÷ng ®èi t¸c liªn doanh
nh÷ng ®èi tîng cã lîi Ých trùc tiÕp ®èi víi th«ng tin do kÕ to¸n cung cÊp c¨n
cø vµo th«ng tin kÕ to¸n cña doanh nghiÖp hä cã thÓ ra ®îc quyÕt ®Þnh ®Çu t,
cho vay, gãp vèn nhiÒu hay Ýt, ®Çu t vµo lÜnh vùc ngµnh nghÒ g×, chÝnh s¸ch
®Çu t ra sao?...
5
LuËn v¨n tèt nghiÖp
- §èi víi c¸c c¬ quan qu¶n lý chøc n¨ng nh: thuÕ, tµi chÝnh, thèng
kª,...nh÷ng ®èi tîng cã lîi Ých gi¸n tiÕp ®èi víi th«ng tin do kÕ to¸n cung cÊp
dùa vµo th«ng tin kÕ to¸n ®Ó kiÓm tra gi¸m s¸t ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh
cña doanh nghiÖp ®Ó kiÓm tra viÖc thùc hiÖn chÊp hµnh c¸c chÝnh s¸ch, chÕ ®é
vÒ qu¶n lý kinh tÕ tµi chÝnh, ®Ó qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh thèng nhÊt toµn bé nÒn
kinh tÕ quèc d©n.
§øng tríc t×nh h×nh nµy ®ßi hái mçi doanh nghiÖp ph¶i lùa chän cho
m×nh chÝnh x¸c hµng ho¸, chÝnh s¸ch tiªu thô ®óng ®¾n nh»m ®¸p øng yªu cÇu
®a d¹ng cña thÞ trêng ®Ó t¨ng hiÖu qu¶ kinh doanh. Do vËy yªu cÇu qu¶n lý
cña doanh nghiÖp ®èi víi qu¸ tr×nh b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh
ngµy cµng trë nªn kh¾t khe vµ tu©n thñ theo c¸c yªu cÇu qu¶n lý c¬ b¶n sau:
- X¸c ®Þnh ®óng thêi ®iÓm hµng ho¸ ®îc coi lµ ®· b¸n ®Ó kÞp thêi lËp
b¸o c¸o b¸n hµng vµ ph¶n ¸nh doanh thu. B¸o c¸o thêng xuyªn, kÞp thêi t×nh
h×nh b¸n hµng vµ thanh to¸n víi kh¸ch hµng chi tiÕt theo tõng lo¹i, tõng hîp
®ång kinh tÕ nh»m gi¸m s¸t chÆt chÏ hµng b¸n vÒ sè lîng, chÊt lîng,thêi gian,
chñng lo¹i vµ gi¸ trÞ. §ång thêi theo dâi vµ ®«n ®èc c¸c kho¶n ph¶i thu cña
kh¸ch hµng.
- Tæ chøc hÖ thèng chøng tõ ban ®Çu vµ tr×nh tù lu©n chuyÓn chøng tõ
hîp lý. C¸c chøng tõ ban ®Çu ph¶i ®Çy ®ñ hîp ph¸p, lu©n chuyÓn khoa häc,
hîp lý, kh«ng qu¸ phøc t¹p mµ vÉn ®¶m b¶o yªu cÇu qu¶n lý, n©ng cao hiÖu
qu¶ c«ng t¸c kÕ to¸n.
- Tæ chøc tèt c«ng t¸c th¨m dß, nghiªn cøu thÞ trêng tiªu thô s¶n phÈm
®Ó khai th¸c vµ më réng thÞ trêng, ¸p dông c¸c ph¬ng thøc b¸n hµng phï hîp
vµ cã c¸c chÝnh s¸ch sau b¸n hµng “hËu m·i” nh»m kh«ng ngõng t¨ng doanh
thu b¸n hµng, gi¶m chi phÝ cña c¸c häat ®éng.
- §ång thêi x¸c ®Þnh ®óng vµ tËp hîp ®Çy ®ñ chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ
qu¶n lý doanh nghiÖp, ph©n bæ chi phÝ hîp lý cho hµng cßn l¹i cuèi kú vµ
kÕt chuyÓn chi phÝ cho hµng b¸n ra trong kú ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng
chÝnh x¸c.
1.1.4. Vai trß kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng trong
doanh nghiÖp th¬ng m¹i.
7Cïng víi lÞch sö ph¸t triÓn kinh tÕ cña x· héi loµi ngêi, kÕ to¸n h×nh
thµnh nh mét tÊt yÕu kh¸ch quan vµ lµ mét c«ng cô ®¾c lùc qu¶n lý c¸c ho¹t
®éng kinh tÕ tµi chÝnh. KÕ to¸n thÝch øng víi c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ trong tõng
6
LuËn v¨n tèt nghiÖp
thêi kú vµ phï hîp víi môc tiªu, chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ níc trong giai
®o¹n ®ã.
Trong doanh nghiÖp th¬ng m¹i lu chuyÓn hµng ho¸ lµ ho¹t ®éng kinh
doanh chÝnh chi phèi tÊt c¶ c¸c chØ tiªu kinh tÕ, tµi chÝnh kh¸c cña doanh
nghiÖp. Tæ chøc tèt c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng lµ
mét biÖn ph¸p quan träng ®Ó qu¶n lý cã hiÖu qu¶ quy tr×nh kinh doanh th¬ng
m¹i. Th«ng qua sè liÖu cña kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng sÏ
gióp cho nh÷ng nhµ ®iÒu hµnh cña doanh nghiÖp cã thÓ ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ vµ
lùa chän ph¬ng ¸n ®Çu t kinh doanh cã hiÖu qu¶ nhÊt. ChÝnh v× vËy ®Ó ph¸t
huy vai trß cña kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng ®èi víi c«ng
t¸c qu¶n lý ®ßi hái tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n ph¶i thùc sù khoa häc, hîp lý.
1.1.5. NhiÖm vô cña kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng
trong doanh nghiÖp th¬ng m¹i.
B¶n chÊt cña kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng lµ thu
nhËn, xö lý vµ cung cÊp th«ng tin vÒ toµn bé c«ng t¸c b¸n hµng vµ kÕt qu¶ b¸n
hµng. §Ó thÊy râ vai trß cña kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng trong
c«ng t¸c qu¶n lý cÇn ph¶i t×m hiÓu mét c¸ch ®Çy ®ñ c¸c b¶ng kª, sæ chi tiÕt, nhËt
ký chøng tõ,...®îc sö dông trong c«ng t¸c b¸n hµng. §ång thêi muèn ®¶m b¶o
thùc hiÖn vµ ph¸t huy tèt vai trß cña m×nh ®ßi hái kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh
kÕt qu¶ b¸n hµng cÇn ph¶i thùc hiÖn tèt c¸c nhiÖm vô sau:
- Ph¶n ¸nh vµ ghi chÐp ®Çy ®ñ, kÞp thêi, chÝnh x¸c t×nh h×nh hiÖn cã vµ
sù biÕn ®éng cña tõng lo¹i hµng ho¸, dÞch vô theo chØ tiªu sè lîng, chÊt lîng,
chñng lo¹i vµ gi¸ trÞ.
- Ph¶n ¸nh vµ ghi chÐp ®Çy ®ñ, kÞp thêi vµ chÝnh x¸c c¸c kho¶n doanh
thu, c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu, trÞ gi¸ vèn cña hµng b¸n, chi phÝ b¸n hµng
vµ chi phÝ kh¸c nh»m x¸c ®Þnh ®óng ®¾n kÕt qu¶ b¸n hµng. §ång thêi theo dâi
vµ ®«n ®èc c¸c kho¶n ph¶i thu cña kh¸ch hµng.
- KiÓm tra, gi¸m s¸t t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch b¸n hµng, kÕ ho¹ch lîi
nhuËn, kiÓm tra t×nh h×nh qu¶n lý tiÒn thu vÒ b¸n hµng, t×nh h×nh chÊp hµnh kû
luËt thanh to¸n vµ viÖc thùc hiÖn nghÜa vô cña doanh nghiÖp víi nhµ níc.
- Cung cÊp c¸c th«ng tin kÕ to¸n phôc vô cho viÖc lËp b¸o c¸o tµi chÝnh
vµ ®Þnh kú ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh tÕ liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh b¸n hµng, x¸c
®Þnh vµ ph©n phèi kÕt qu¶.
1.2. Lý luËn c¬ b¶n vÒ kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng.
7
LuËn v¨n tèt nghiÖp
1.2.1. C¸c ph¬ng thøc b¸n hµng.
§øng trªn gãc ®é lu©n chuyÓn vèn b¸n hµng ë c¸c doanh nghiÖp lµ qu¸
tr×nh chuyÓn vèn kinh doanh tõ h×nh th¸i hµng ho¸ sang h×nh th¸i tiÒn tÖ (H T). Th«ng qua qu¸ tr×nh nµy nhu cÇu tiªu dïng vÒ mÆt gi¸ trÞ sö dông ®îc tho¶
m·n vµ gi¸ trÞ hµng ho¸ ®îc thùc hiÖn.
XÐt tõ gãc ®é kinh tÕ b¸n hµng lµ viÖc chuyÓn quyÒn së h÷u vÒ hµng
ho¸ tiÒn tÖ, thµnh phÈm, dÞch vô, doanh nghiÖp thu ®îc tiÒn tõ kh¸ch hµng. Do
®ã qu¸ tr×nh b¸n hµng ®îc chia thµnh 2 giai ®o¹n:
- Giai ®o¹n 1: §¬n vÞ xuÊt b¸n giao hµng cho ®¬n vÞ mua, c¨n cø vµo
hîp ®ång kinh tÕ ®· ký kÕt. Trong giai ®o¹n nµy chØ ph¶n ¸nh mét mÆt qu¸
tr×nh vËn ®éng cña hµng ho¸, cha ph¶n ¸nh kÕt qu¶ cña viÖc b¸n hµng, v× sè
hµng ho¸ cha ®¶m b¶o ®· thu ®îc tiÒn hay chÊp nhËn thanh to¸n tiÒn.
- Giai ®o¹n 2: §¬n vÞ mua hay kh¸ch hµng tr¶ tiÒn hoÆc chÊp nhËn
thanh to¸n tiÒn. §©y lµ giai ®o¹n mµ ®¬n vÞ mua ®· thu ®îc hµng cßn ®¬n vÞ
b¸n ®· thu ®îc tiÒn hoÆc sÏ thu ®îc tiÒn tõ ®¬n vÞ mua. KÕt thóc giai ®o¹n nµy
còng lµ kÕt thóc qu¸ tr×nh b¸n hµng.
Ph¬ng thøc b¸n hµng cã ¶nh hëng trùc tiÕp tíi viÖc sö dông c¸c tµi
kho¶n kÕ to¸n, ph¶n ¸nh t×nh h×nh xuÊt kho hµng ho¸. §ång thêi cã tÝnh
quyÕt ®Þnh ®èi víi viÖc x¸c ®Þnh thêi ®iÓm b¸n hµng vµ thêi ®iÓm ghi nhËn
doanh thu.
HiÖn nay c¸c doanh nghiÖp thêng sö dông c¸c ph¬ng thøc b¸n hµng sau:
1.2.1.1. Ph¬ng thøc b¸n hµng trùc tiÕp.
Theo ph¬ng thøc nµy bªn kh¸ch hµng uû quyÒn cho c¸n bé nghiÖp vô
®Õn nhËn hµng t¹i kho cña doanh nghiÖp b¸n, hoÆc giao nhËn hµng tay ba. Ngêi nhËn hµng sau khi ký vµo c¸c chøng tõ b¸n hµng cña doanh nghiÖp th× hµng
ho¸ ®îc x¸c ®Þnh lµ b¸n (hµng ®· chuyÓn quyÒn së h÷u) vµ ®îc ghi nhËn vµo
doanh thu b¸n hµng.
Trong ph¬ng thøc nµy cã c¸c trêng hîp sau:
- B¸n hµng thu tiÒn ngay: Doanh nghiÖp b¸n hµng ®îc kh¸ch hµng tr¶
tiÒn ngay. Khi ®ã lîng hµng ho¸ ®îc x¸c ®Þnh ngay lµ ®· b¸n, ®ång thêi ghi
nhËn doanh thu b¸n hµng.
- B¸n hµng tr¶ chËm, tr¶ gãp: Trêng hîp nµy doanh thu b¸n hµng ®îc
ghi nhËn ngay nhng doanh nghiÖp chØ thu ®îc mét phÇn tiÒn b¸n hµng, phÇn
cßn l¹i sÏ ®îc kh¸ch hµng thanh to¸n dÇn vµo c¸c kú sau (c¶ gèc vµ l·i) theo
hîp ®ång ®· ký kÕt gi÷a c¸c bªn.
8
LuËn v¨n tèt nghiÖp
- Ph¬ng thøc hµng ®æi hµng: Trêng hîp gi÷a c¸c doanh nghiÖp ký kÕt
hîp ®ång kinh tÕ. C¨n cø vµo hîp ®ång kinh tÕ hai bªn tiÕn hµnh trao ®æi hµng
ho¸ cña m×nh cho nhau, trong trêng hîp nµy hµng göi ®i ®æi coi nh lµ b¸n cßn
hµng nhËn vÒ coi nh lµ mua. Gi¸ trao ®æi lµ gi¸ b¸n cña hµng ho¸ ®ã trªn thi trêng. Doanh thu ®îc ghi nhËn khi ngêi mua chÊp nhËn ®æi hµng.
- B¸n hµng cho kh¸ch hµng chÞu: Ngêi mua chÊp nhËn thanh to¸n nhng
cha tr¶ tiÒn ngay. Thêi ®iÓm ghi nhËn doanh thu lµ thêi ®iÓm b¸n hµng nhng
Doanh nghiÖp cha thu ®îc tiÒn.
1.2.1.2. Ph¬ng thøc b¸n hµng göi hµng.
Theo ph¬ng thøc nµy, ®Þnh kú doanh nghiÖp sÏ göi hµng cho kh¸ch
hµng theo nh÷ng tho¶ thuËn trong hîp ®ång. Kh¸ch hµng cã thÓ lµ c¸c ®¬n vÞ
nhËn b¸n hµng ®¹i lÝ hoÆc lµ kh¸ch hµng mua thêng xuyªn theo hîp ®ång kinh
tÕ. Khi doanh nghiÖp xuÊt kho hµng ho¸ giao cho kh¸ch hµng th× sè hµng ho¸
®ã vÉn thuéc quyÒn së h÷u cua doanh nghiÖp, bëi v× cha tho¶ m·n ®ång thêi 5
®iÒu kiÖn ghi nhËn doanh thu. Khi kh¸ch hµng thanh to¸n hoÆc chÊp nhËn
thanh to¸n th× ghi nhËn doanh thu do doanh nghiÖp ®· chuyÓn c¸c lîi Ých g¾n
víi quyÒn së h÷u hµng hãa thµnh phÈm cho kh¸ch hµng.
1.2.2. KÕ to¸n doanh thu b¸n hµng.
- Kh¸i niÖm:
Doanh thu lµ tæng gi¸ trÞ c¸c lîi Ých kinh tÕ DN thu ®îc trong kú kÕ to¸n,
ph¸t sinh tõ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh th«ng thêng cña DN, gãp phÇn
lµm t¨ng vèn chñ së h÷u.
- Mét sè quy ®Þnh khi h¹ch to¸n doanh thu b¸n hµng:
1. Doanh thu b¸n hµng chØ ®îc ghi nhËn khi tho¶ m·n ®ång thêi tÊt c¶ 5
®iÒu kiÖn sau:
+ Doanh nghiÖp ®· chuyÓn giao phÇn lín rñi ro vµ lîi Ých g¾n liÒn víi
quyÒn së h÷u s¶n phÈm hoÆc hµng hãa cho ngêi mua.
+ Doanh nghiÖp kh«ng cßn n¾m gi÷ quyÒn qu¶n lý hµng ho¸ nh ngêi së
h÷u hµng hãa hoÆc quyÒn kiÓm so¸t hµng hãa.
+ Doanh thu ®îc x¸c ®Þnh t¬ng ®èi ch¾c ch¾n.
+ Doanh nghiÖp ®· thu ®îc hoÆc sÏ thu ®îc lîi Ých kinh tÕ tõ giao dÞch
b¸n hµng.
+ X¸c ®Þnh ®îc chi phÝ liªn quan ®Õn giao dÞch b¸n hµng.
2. Doanh thu vµ chi phÝ liªn quan ®Õn cïng mét giao dÞch ph¶i ®îc ghi
nhËn ®ång thêi theo nguyªn t¾c phï hîp vµ theo n¨m tµi chÝnh.
9
LuËn v¨n tèt nghiÖp
3. Trêng hîp hµng ho¸ hoÆc dÞch vô trao ®æi lÊy hµng ho¸ hoÆc dÞch vô
t¬ng tù vÒ b¶n chÊt th× kh«ng ®îc ghi nhËn lµ doanh thu.
4. Ph¶i theo dâi chi tiÕt tõng lo¹i doanh thu, doanh thu tõng mÆt hµng
ngµnh hµng, tõng s¶n phÈm,… theo dâi chi tiÕt tõng kho¶n gi¶m trõ doanh thu,
®Ó x¸c ®Þnh doanh thu thuÇn cña tõng lo¹i doanh thu, chi tiÕt tõng mÆt hµng,
tõng s¶n phÈm… ®Ó phôc vô cho cung cÊp th«ng tin kÕ to¸n qu¶n trÞ doanh
nghiÖp vµ lËp B¸o c¸o tµi chÝnh.
- Chøng tõ kÕ to¸n sö dông:
+ Ho¸ ®¬n GTGT (MÉu 01-GTKT-3LL).
+ Ho¸ ®¬n b¸n hµng th«ng thêng ( MÉu 02-GTTT-3LL).
+ PhiÕu xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi bé.
+ PhiÕu xuÊt kho hµng göi b¸n ®¹i lý.
+ B¶ng thanh to¸n hµng ®¹i lý ký göi ( MÉu 01-BH).
+ B¸o c¸o b¸n hµng, b¶ng kª b¸n lÎ hµng hãa.
+ C¸c chøng tõ thanh to¸n (PhiÕu thu, sÐc chuyÓn kho¶n, sÐc thanh to¸n,
uû nhiÖm thu, giÊy b¸o cã NH, b¶ng sao kª cña NH...)
+ Chøng tõ kÕ to¸n liªn quan kh¸c nh phiÕu nhËp kho hµng tr¶ l¹i...
- Tµi kho¶n kÕ to¸n sö dông:
Theo Q§ sè 48/2006/Q§-BTC ngµy 19/06/2006, kÕ to¸n h¹ch to¸n
doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô th«ng qua c¸c TK sau:
Tµi kho¶n 511 - Doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô
Tµi kho¶n nµy ph¶n ¸nh doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô cña doanh
nghiÖp trong mét kú h¹ch to¸n cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh.
TK 511 kh«ng cã sè d cuèi kú vµ cã 4 TK cÊp hai:
TK 5111: Doanh thu b¸n hµng hãa
TK 5112: Doanh thu b¸n thµnh phÈm
TK 5113: Doanh thu cung cÊp dÞch vô
TK 5118 : Doanh thu kh¸c
Quy ®Þnh vÌ h¹ch to¸n tµi kho¶n 511:
1. TK 511 chØ ph¶n ¸nh doanh thu cña khèi lîng s¶n phÈm, hµng ho¸ ®·
cung cÊp ®îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô trong kú kh«ng ph©n biÖt doanh thu
®· thu tiÒn hay sÏ thu ®îc tiÒn.
2. KÕ to¸n doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô cña doanh nghiÖp ®îc
thùc hiÖn theo nguyªn t¾c sau:
10
LuËn v¨n tèt nghiÖp
+ §èi víi hµng ho¸ dÞch vô thuéc ®èi tîng chÞu thuÕ GTGT theo ph¬ng
ph¸p khÊu trõ, doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô lµ gi¸ b¸n cha cã thuÕ
GTGT.
+ §èi víi hµng ho¸, dÞch vô kh«ng thuéc diÖn chÞu thuÕ GTGT, hoÆc
chÞu thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp th× doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp
dÞch vô lµ tæng gi¸ thanh to¸n.
+ §èi víi hµng ho¸ dÞch vô thuéc ®èi tîng chÞu thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt,
hoÆc thuÕ xuÊt khÈu th× doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô lµ tæng gi¸
thanh to¸n (bao gåm c¶ thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, hoÆc thuÕ xuÊt khÈu).
+ Nh÷ng doanh nghiÖp nhËn gia c«ng hµng ho¸ th× chØ ph¶n ¸nh vµo
doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô sè tiÒn gia c«ng thùc tÕ ®îc hëng,
kh«ng bao gåm gi¸ trÞ hµng ho¸ nhËn gia c«ng.
+ §èi víi hµng ho¸ nhËn b¸n ®¹i lÝ, ký göi theo ph¬ng thøc b¸n ®óng
gi¸ hëng hoa hång th× h¹ch to¸n vµo doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô
phÇn hoa hång mµ doanh nghiÖp ®îc hëng.
+ Trêng hîp b¸n hµng theo ph¬ng thøc tr¶ chËm tr¶ gãp th× doanh
nghiÖp ghi nhËn doanh thu b¸n hµng theo gi¸ b¸n tr¶ ngay vµ ghi nhËn vµo
doanh thu ho¹t ®éng tµi chÝnh vÒ phÇn l·i tÝnh trªn kho¶n ph¶i tr¶ nhng tr¶
chËm phï hîp víi thêi ®iÓm ghi nhËn doanh thu ®îc x¸c nhËn.
+ Nh÷ng hµng ho¸ ®îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô nhng v× lý do vÒ chÊt lîng,
vÒ quy c¸ch kü thuËt...ngêi mua tõ chèi thanh to¸n, göi tr¶ l¹i ngêi b¸n hoÆc
yªu cÇu gi¶m gi¸ vµ ®îc doanh nghiÖp chÊp thuËn, hoÆc ngêi mua mua hµng
víi khèi lîng lín ®îc chiÕt khÊu th¬ng m¹i th× c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu
b¸n hµng nµy ®îc theo dâi riªng biÖt trªn c¸c TK 5212- “hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i”
hoÆc TK 5213- “ giảm giá hàng bán ”, Tk 5211- “ chiÕt khÊu th¬ng m¹i”.
+ Trêng hîp trong kú doanh nghiÖp ®· viÕt ho¸ ®¬n b¸n hµng vµ ®· thu
tiÒn b¸n hµng nhng ®Õn cuèi kú vÉn cha giao hµng cho ngêi mua hµng, th× trÞ
gi¸ sè hµng nµy kh«ng ®îc coi lµ tiªu thô vµ kh«ng ®îc ghi vµo TK 511“doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô” mµ chØ h¹ch to¸n vµo bªn cã TK
131- “ph¶i thu cña kh¸ch hµng” vÒ kho¶n tiÒn ®· thu cña kh¸ch hµng. Khi
thùc giao hµng cho ngêi mua sÏ h¹ch to¸n vµo TK 511- “doanh thu b¸n hµng
vµ cung cÊp dÞch vô” vÒ trÞ gi¸ hµng ®· giao, ®· thu tríc tiÒn b¸n hµng, phï
hîp víi c¸c ®iÒu kiÖn ghi nhËn doanh thu.
11
LuËn v¨n tèt nghiÖp
+ §èi víi trêng hîp cho thuª tµi s¶n, cã nhËn tríc tiÒn cho thuª cña
nhiÒu n¨m th× doanh thu cung cÊp dÞch vô ghi nhËn cña n¨m tµi chÝnh lµ sè
tiÒn cho thuª ®îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së lÊy toµn bé tæng sè tiÒn thu ®îc chia cho
sè n¨m cho thuª tµi s¶n.
- Tr×nh tù kÕ to¸n mét sè nghiÖp vô chñ yÕu vÒ doanh thu b¸n hµng:
Ph¬ng thøc h¹ch to¸n b¸n bu«n: H¹ch to¸n theo s¬ ®å sau.
(1) XuÊt kho hµng ho¸ theo gi¸ vèn.
(2) Tæng gi¸ thanh to¸n cã thuÕ GTGT.
TK 156
TK 632
TK 511
(1)
TK 111, 112
(2)
TK 3331
Ph¬ng thøc b¸n lÎ: H¹ch to¸n theo s¬ ®å sau.
TK 156- Kho
TK 156- Cöa hµng
(1)
TK 632
TK 511
(2)
TK 111, 112...
(3)
TK 3331
(1) ChuyÓn hµng xuèng cöa hµng b¸n lÎ.
(2) Gi¸ vèn hµng b¸n ®îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô.
(3) Tæng gi¸ thanh to¸n cã thuÕ GTGT.
12
LuËn v¨n cuèi khãa
Ph¬ng thøc tiªu thô hµng ho¸ theo ph¬ng thøc chuyÓn hµng chê chÊp
nhËn: H¹ch to¸n theo s¬ ®å.
TK 156
TK 157
(1)
TK 632
TK 511
TK 111, 112
(2)
(3)
TK 3331
(1) XuÊt kho hµng ho¸ theo göi ®i b¸n.
(2) Gi¸ vèn hµng göi b¸n ®îc chÊp nhËn lµ tiªu thô.
(3) Tæng gi¸ thanh to¸n cã thuÕ GTGT.
Ph¬ng thøc b¸n hµng tr¶ gãp
(1) Doanh thu theo gi¸ b¸n thu tiÒn ngay (kh«ng kÓ thuÕ GTGT).
(2) ThuÕ GTGT ph¶i nép tÝnh trªn gi¸ b¸n thu tiÒn ngay
(3) Lîi tøc tr¶ chËm.
TK 511
TK 111, 112
(1)
(4)
TK 33311
TK 511
(2)
(6)
(5)
. 515
TK
(3) mua tr¶ lÇn ®Çu.
TK 156(4) Sè tiÒn ngêi
TK 157
TK 632
TK 511
(5) Tæng sè tiÒn cßn ph¶i thu cña ngêi mua.
(1)tiÒn cña ngêi mua
(2a)c¸c kú sau.
(6) Thu
TK 642
Ph¬ng thøc b¸n hµng qua c¸c ®¹i lý. (ký göi)
TK 3331
(2b)
)
TK 111,112
TK 133 (1331)
SV: Ph¹m ThÞ Trang
13
Líp: CQ44/21.03
(3)
LuËn v¨n cuèi khãa
(1) XuÊt kho hµng ho¸ göi b¸n.
(2a) Gi¸ vèn hµng ho¸ ®îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô.
(2b) Tæng gi¸ thanh to¸n, thuÕ GTGT ph¶i nép,
hoa hång cho bªn nhËn ®¹i lý.
(3) ThuÕ GTGT tÝnh trªn hoa hång (nÕu cã).
- §èi víi bªn nhËn ®¹i lý.
TK 003
TK 511
- NhËn
- B¸n
- Tr¶ l¹i
TK 111, 112
Hoa hång ®¹i lý
®îc hëng
TK 331
Tæng tiÒn
hµng
Ph¶i tr¶ cho
chñ hµng
Thanh to¸n tiÒn cho chñ hµng
1.2.3. C¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu.
- Kh¸i niÖm c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu
C¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu nh : ChiÕt khÊu th¬ng m¹i, gi¶m gi¸ hµng
b¸n, hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ GTGT nép
theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp, ®îc tÝnh gi¶m trõ vµo doanh thu ghi nhËn ban ®Çu ®Ó
x¸c ®Þnh doanh thu thuÇn, lµm c¬ së ®Ó tÝnh kÕt qu¶ kinh doanh trong kú kÕ
to¸n.
ChiÕt khÊu th¬ng m¹i: lµ kho¶n doanh nghiÖp b¸n gi¶m gi¸ niªm
yÕt cho kh¸ch hµng mua hµng víi khèi lîng lín.
SV: Ph¹m ThÞ Trang
14
Líp: CQ44/21.03
LuËn v¨n cuèi khãa
Gi¶m gi¸ hµng b¸n: lµ kho¶n gi¶m trõ cho ngêi mua do hµng hãa
kÐm phÈm chÊt, sai quy c¸ch hoÆc l¹c hËu thÞ hiÕu.
Gi¸ trÞ hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i: lµ gi¸ trÞ khèi lîng hµng hãa b¸n ®·
x¸c ®Þnh lµ tiªu thô bÞ kh¸ch hµng tr¶ l¹i vµ tõ chèi thanh to¸n.
Nguyªn t¾c h¹ch to¸n c¸c kho¶n gi¶m trõ DT: C¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu
ph¶i ®îc h¹ch to¸n riªng, trong ®ã c¸c kho¶n: ChiÕt khÊu th¬ng m¹i ,gi¶m gi¸ hµng
b¸n ®¬c x¸c ®Þnh nh sau:
Doanh nghiÖp ph¶i cã quy chÕ qu¶n lý vµ c«ng bè c«ng khai c¸c
kho¶n chiÕt khÊu th¬ng m¹i, gi¶m gi¸ hµng b¸n.
C¸c kho¶n chiÕt khÊu th¬ng m¹i hoÆc gi¶m gi¸ hµng b¸n cho sè
hµng b¸n ra trong kú ph¶i ®¶m b¶o doanh nghiÖp kinh doanh cã l·i.
Ph¶i ghi râ trong hîp ®ång kinh tÕ vµ ho¸ ®¬n b¸n hµng.
- C¸c chøng tõ kÕ to¸n sö dông
- Ho¸ ®¬n GTGT.
- Ho¸ ®¬n b¸n hµng.
- Ho¸n ®¬n tù in, chøng tõ ®Æc thï.
- B¶ng kª b¸n lÎ.
- TK h¹ch to¸n c¸c kho¶n gi¶m trõ DT:
Theo quyÕt ®Þnh sè 48/2006/Q§-BTC, tÊt c¶ c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh
thu ®Òu ®îc ph¶n ¸nh vµo TK 521, TK nµy dïng ph¶n ¸nh tÊt c¶ sè tiÒn gi¶m
trõ cho ngêi mua hµng ®îc tÝnh vµo doanh thu ho¹t ®éng kinh doanh. C¸
Tµi kho¶n 5211 - ChiÕt khÊu th¬ng m¹i:
Sö dông ®Ó theo dâi toµn bé c¸c kho¶n chiÕt khÊu th¬ng m¹i chÊp nhËn cho
kh¸ch hµng trªn gi¸ b¸n ®· tho¶ thuËn vÒ lîng hµng ho¸, s¶n phÈm, dÞch vô ®·
tiªu thô.
Bªn Nî: TËp hîp c¸c kho¶n chiÕt khÊu th¬ng m¹i (bít gi¸, håi khÊu) chÊp
thuËn cho ngêi mua trong kú trong kú.
Bªn Cã: KÕt chuyÓn toµn bé chiÕt khÊu th¬ng m¹i vµo bªn nî tµi kho¶n
511.
Cuèi kú kh«ng cã sè d.
SV: Ph¹m ThÞ Trang
15
Líp: CQ44/21.03
LuËn v¨n cuèi khãa
Tµi kho¶n 5212 - Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i:
Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh doanh thu cña sè s¶n phÈm, hµng ho¸,
dÞch vô ®· tiªu thô bÞ kh¸ch hµng tr¶ l¹i do kh«ng ®óng quy c¸ch, phÈm chÊt
hoÆc do vi ph¹m hîp ®ång kinh tÕ...
Néi dung ghi chÐp cña tµi kho¶n 5212 nh sau:
Bªn Nî: TËp hîp doanh thu cña hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i chÊp nhËn cho ngêi
mua trong kú (®· tr¶ l¹i tiÒn cho ngêi mua hoÆc tÝnh trõ vµo nî ph¶i thu).
Bªn Cã: KÕt chuyÓn sè doanh thu cña hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i.
Tµi kho¶n 5212 cuèi kú kh«ng cã sè d.
Tµi kho¶n 5213 - Gi¶m gi¸ hµng b¸n: Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó
ph¶n ¸nh kho¶n gi¶m gi¸ cho kh¸ch hµng tÝnh trªn gi¸ b¸n tho¶ thuËn.
Néi dung ghi chÐp cña tµi kho¶n 5213 nh sau:
Bªn Nî: TËp hîp c¸c kho¶n gi¶m gi¸ hµng b¸n chÊp thuËn cho ngêi mua
trong kú.
Bªn Cã: KÕt chuyÓn kho¶n gi¶m gi¸ sang
Tµi kho¶n 5213 cuèi kú kh«ng cã sè d.
- Tr×nh tù h¹ch to¸n
ChiÕt khÊu th¬ng m¹i
TK 111,112,131
TK 5211
Kho¶n chiÕt khÊu th¬ng
TK 511
KÕt chuyÓn sè gi¶m
m¹i chÊp nhËn trong kú
trõ doanh thu
Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i
TK 632
TK 156
TK 111,112,131
TK 511
(3)
(1)
(4)
(2)
SV: Ph¹m ThÞ Trang
TK 5212
16
TK 133
Líp: CQ44/21.03
LuËn v¨n cuèi khãa
(1) Ph¶n ¸nh gi¸ vèn cña hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i nhËp kho.
(2) Ph¶n ¸nh hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i (Víi doanh nghiÖp tÝnh thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ)
(3) Ph¶n ¸nh hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i (Víi doanh nghiÖp tÝnh thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp, hay hµng kh«ng chÞu thuÕ GTGT).
(4) Cuèi kú kÕt chuyÓn ®iÒu chØnh gi¶m doanh thu.
Gi¶m gi¸ hµng b¸n
TK 111,112,131
TK 5213
TK 511
Kho¶n gi¶m gi¸ hµng
KÕt chuyÓn sè gi¶m
b¸n ®· chÊp nhËn trong kú
trõ doanh thu
1.2.4. KÕ to¸n gi¸ vèn hµng xuÊt b¸n.
- Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ vèn hµng xuÊt b¸n:
TrÞ gi¸ vèn hµng xuÊt kho ®Ó b¸n bao gåm trÞ gi¸ mua thùc tÕ vµ chi phÝ
mua cña sè hµng ®· xuÊt kho ®Ó b¸n.
TrÞ gi¸ vèn cña hµng hãa xuÊt b¸n ®îc tÝnh qua ba bíc:
Bíc 1: TÝnh trÞ gi¸ mua thùc tÕ cña hµng hãa xuÊt b¸n.
Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh, trÞ gi¸ mua cña hµng hãa xuÊt b¸n cã thÓ tÝnh theo
c¸c ph¬ng ph¸p sau:
+ Ph¬ng ph¸p tÝnh theo gi¸ ®Ých danh: Theo ph¬ng ph¸p nµy, doanh nghiÖp
ph¶i qu¶n lý hµng hãa theo tõng l« hµng. Khi xuÊt l« hµng nµo th× lÊy gi¸ thùc
tÕ cña l« hµng ®ã.
+ Ph¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn t¹i thêi ®iÓm xuÊt kho hoÆc cuèi kú: Theo
ph¬ng ph¸p nµy, kÕ to¸n ph¶i tÝnh ®¬n gi¸ b×nh qu©n gia quyÒn t¹i thêi ®iÓm
xuÊt kho hoÆc ë thêi ®iÓm cuèi kú, sau ®ã lÊy sè lîng hµng hãa xuÊt b¸n nh©n
víi ®¬n gi¸ b×nh qu©n ®· tÝnh.
SV: Ph¹m ThÞ Trang
17
Líp: CQ44/21.03
LuËn v¨n cuèi khãa
+ Ph¬ng ph¸p nhËp tríc, xuÊt tríc: Theo ph¬ng ph¸p nµy, gi¶ thiÕt sè hµng hãa
nµo nhËp tríc th× xuÊt tríc vµ lÊy gi¸ thùc tÕ cña lÇn ®ã lµ gi¸ cña vËt t xuÊt
kho.
+ Ph¬ng ph¸p nhËp sau, xuÊt tríc: Theo ph¬ng ph¸p nµy gi¶ thiÕt sè hµng nµo
nhËp kho sau th× xuÊt kho tríc vµ lÊy trÞ gi¸ mua thùc tÕ cña sè hµng ®ã ®Ó
tÝnh.
Bíc 2: TÝnh chi phÝ mua ph©n bæ cho hµng xuÊt b¸n trong kú:
Chi phÝ mua ph©n
Chi phÝ mua ph¸t
Chi phÝ
bæ cho hµng cßn +
TrÞ gi¸ mua
sinh trong kú
mua ph©n
®Çu kú
hµng hãa
bæ cho
=
x
xuÊt b¸n
TrÞ gi¸ mua hµng
TrÞ gi¸ mua hµng
hµng xuÊt
+
trong kú
cßn ®Çu kú
nhËp trong kú
b¸n
Bíc 3: TÝnh trÞ gi¸ vèn hµng xuÊt b¸n:
TrÞ gi¸ vèn hµng
TrÞ gi¸ mua hµng
=
hãa xuÊt b¸n
hãa xuÊt b¸n
- Tæ chøc chøng tõ kÕ to¸n:
+
Chi phÝ mua ph©n bæ
cho hµng hãa xuÊt b¸n
Khi xuÊt kho hµng ho¸ ®Ó b¸n cho kh¸ch hµng hoÆc göi ®i b¸n theo hîp
®ång ®· ký th× bé phËn cung tiªu lËp phiÕu xuÊt kho. PhiÕu xuÊt kho ®îc lËp
lµm 3 liªn, lµ thñ tôc ®Ó tiÕn hµnh xuÊt kho hµng ho¸ vµ lµ c¨n cø ®Ó ghi trÞ gi¸
vèn cña hµng xuÊt kho ®Ó b¸n.
- Tµi kho¶n kÕ to¸n sö dông:
+ TK 157: Hµng göi ®i b¸n: Ph¶n ¸nh sù biÕn ®éng vµ sè hiÖn cã vÒ gi¸ vèn
cña hµng göi b¸n.
+ TK 632- Gi¸ vèn hµng b¸n: ph¶n ¸nh trÞ gi¸ vèn cña hµng ho¸ dÞch vô ®·
b¸n (®îc chÊp nhËn thanh to¸n hoÆc ®· thanh to¸n).
Ngoµi ra, cßn sö dông mét sè tµi kho¶n liªn quan nh TK 156, TK 611,
TK 911, . . .
- Tr×nh tù kÕ to¸n mét sè nghiÖp vô chñ yÕu:
+ §èi víi doanh nghiÖp h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn:
SV: Ph¹m ThÞ Trang
18
Líp: CQ44/21.03
LuËn v¨n cuèi khãa
TK331,111,112
TK 632
Hµng b¸n giao tay ba
TK 157
TK 911
Göi b¸n th¼ng
K/c khi hµng
®· b¸n
TK 156
K/c GVHB ®Ó
x¸c ®Þnh KQ
XuÊt kho hh göi b¸n
B¸n trùc tiÕp giao t¹i kho
Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i NK
+ §èi víi doanh nghiÖp h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª
®Þnh kú:
TK 156,157
TK 611
K/c tån kho ®Çu kú
TK 632
TK 911
Hh xuÊt b¸n trùc tiÕp
K/C GVHB
®Ó X§KQ
K/c tån cuèi kú
Hµng b¸n bÞ
tr¶ l¹i
TK 331,111,112...
Hh mua vµo trong kú
TK 133
SV: Ph¹m ThÞ Trang
19
Líp: CQ44/21.03
LuËn v¨n cuèi khãa
1.2.5. KÕ to¸n chi phÝ qu¶n lý kinh doanh
Chi phÝ qu¶n lý kinh doanh cña doanh nghiÖp bao gåm chi phÝ b¸n hµng
vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp.
1.2.5.1.1. Chi phÝ b¸n hµng
Chi phÝ b¸n hµng: lµ toµn bé c¸c chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh b¸n
s¶n phÈm, hµng ho¸ vµ cung cÊp dÞch vô bao gåm:
+ Chi phÝ nh©n viªn b¸n hµng.
+ Chi phÝ vËt liÖu, bao b×.
+ Chi phÝ dông cô ®å dïng.
+ Chi phÝ khÊu hao TSC§.
+ Chi phÝ b¶o hµnh s¶n phÈm.
+ Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c.
1.2.5.1.2.ChÝ phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp:
Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp lµ toµn bé chi phÝ cã liªn quan ®Õn ho¹t
®éng qu¶n lý kinh doanh, qu¶n lý hµnh chÝnh vµ qu¶n lý ®iÒu hµnh chung toµn
doanh nghiÖp bao gåm:
+ Chi phÝ nh©n viªn qu¶n lý.
+ Chi phÝ vËt liÖu qu¶n lý.
+ Chi phÝ ®å dïng v¨n phßng.
+ Chi phÝ khÊu hao TSC§.
+ ThuÕ phÝ, lÖ phÝ.
+ Chi phÝ dù phßng.
+ Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi.
+ Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c.
SV: Ph¹m ThÞ Trang
20
Líp: CQ44/21.03
- Xem thêm -
.DOC 
109 
31 
103 
