LỜI MỞ ĐẦU
Cã thÓ nãi cha bao giê vµ cha khi nµo tèc ®é ®« thÞ
ho¸ l¹i diÔn ra m¹nh mÏ vµ s©u s¾c nh mét vµi n¨m trë
l¹i ®©y. §i ®Õn ®©u chóng ta còng nh×n thÊy nh÷ng
toµ nhµ cao tÇng tr¸ng lÖ, nh÷ng khu ®« thÞ míi sang
träng vµ nh÷ng c©y cÇu nh÷ng con ®êng ®îc lµm míi.
XDCB ®· mang l¹i cho ®Êt níc ta mét diÖn m¹o míi ®Ñp
h¬n, hiÖn ®¹i h¬n.
ChiÕm h¬n 30% tæng vèn ®Çu t cña Nhµ níc, cã
thÓ thÊy r»ng ngµnh XDCB cã ®îc mét vÞ trÝ v« cïng
quan träng trong chiÕn lîc H§H - CNH cña níc ta hiÖn nay.
§iÒu ®ã ®ång nghÜa víi nh÷ng ®ßi hái vÒ chÊt lîng s¶n
phÈm x©y l¾p lµ rÊt kh¾t khe. Do ®ã, ®Ó tån t¹i vµ
ph¸t triÓn, còng nh c¸c ngµnh c¸c lÜnh vùc kinh tÕ kh¸c,
c¹nh tranh trong XDCB còng kh«ng kÐm phÇn kh¾c
nghiÖt.
Mét trong nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh th¾ng lîi trong
c¹nh tranh giµnh ®îc uy tÝn trªn thÞ trêng lµ gi¶m ®îc chi
phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm mµ vÉn ®¶m b¶o chÊt lîng,
quy c¸ch s¶n phÈm.
§Ó thùc hiÖn ®îc ®iÒu ®ã, yªu cÇu ®Æt ra ®èi víi
c«ng t¸c kÕ to¸n lµ thùc hiÖn tèt kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ
s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. Víi doanh
nghiÖp thùc hiÖn tèt c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt
vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ c¬ së ®Ó gi¸m
s¸t ho¹t ®éng, tõ ®ã kh¾c phôc nh÷ng tån t¹i, ph¸t huy
nh÷ng tiÒm n¨ng, thÕ m¹nh cña m×nh, kh«ng ngõng
®æi míi hoµn thiÖn phï hîp víi c¬ chÕ tµi chÝnh hiÖn nay
cña níc ta. Víi Nhµ níc, c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n
1
xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ c¬ së ®Ó
Nhµ níc kiÓm so¸t vèn ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n vµ thu
thuÕ.
NhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña vÊn ®Ò trªn, qua
thêi gian nghiªn cøu lý luËn trong trêng häc cïng víi thêi
gian t×m hiÓu c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i C«ng ty §Çu t - x©y
dùng Hµ Néi, em ®· chän ®Ò tµi: “Hoµn thiªn tæ chøc
c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh
gi¸ thµnh c«ng tr×nh t¹i C«ng ty §Çu t - x©y dùng
Hµ Néi” lµm luËn v¨n tèt nghiÖp.
KÕt cÊu cña ®Ò tµi ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn
®îc chia lµm 3 phÇn:
- PhÇn I:
Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ
gi¸ thµnh c«ng tr×nh trong ho¹t ®éng x©y l¾p.
- PhÇn II: Thùc tÕ c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n suÊt vµ
tÝnh gi¸ thµnh c«ng tr×nh x©y l¾p t¹i c«ng ty §Çu t –
x©y dùng Hµ Néi.
- PhÇn III:
Mét sè ý kiÕn gãp phÇn hoµn thiÖn c«ng t¸c
kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i
c«ng ty §Çu t - x©y dùng Hµ Néi.
Víi kiÕn thøc vµ thêi gian cßn h¹n chÕ nªn dï ®· cè
g¾ng nhng b¶n luËn v¨n kh«ng tr¸nh khái thiÕu sãt, em
rÊt mong ®îc sù ®ãng gãp vµ chØ b¶o cña c¸c thÇy c«
trong bé m«n KÕ to¸n ®Ó b¸o c¸o ®îc hoµn thiÖn h¬n.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù gióp ®ì, chØ b¶o tËn
t×nh cña c« gi¸o híng dÉn NguyÔn ThÞ Ngäc Th¹ch, thÇy
gi¸o NguyÔn Vò ViÖt vµ ban l·nh ®¹o c«ng ty, c¸c anh
chÞ phßng Tµi chÝnh - KÕ to¸n vµ c¸c phßng ban liªn
quan t¹i c«ng ty §Çu t – x©y dùng Hµ Néi ®· gióp ®ì em
hoµn thµnh bµi viÕt nµy.
2
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n!
3
Ch¬ng I
Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ
gi¸ thµnh c«ng tr×nh trong ho¹t ®éng x©y l¾p
1.1. Sù cÇn thiÕt ph¶i tæ chøc kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ
tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong DNXL
1.1.1. §Æc ®iÓm cña doanh nghiÖp x©y l¾p
X©y dùng c¬ b¶n lµ ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt quan
träng mang tÝnh chÊt c«ng nghiÖp nh»m t¹o ra c¬ së vËt
chÊt cho nÒn kinh tÕ quèc d©n. Th«ng thêng, c«ng t¸c
XDCB do c¸c ®¬n vÞ x©y l¾p nhËn thÇu tiÕn hµnh.
Ngµnh s¶n xuÊt nµy cã nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n sau:
- S¶n phÈm x©y l¾p lµ c¸c c«ng tr×nh, vËt kiÕn
tróc... cã quy m« lín, kÕt cÊu phøc t¹p, mang tÝnh ®¬n
chiÕc, thêi gian s¶n xuÊt dµi....Do vËy, viÖc tæ chøc qu¶n
lý vµ h¹ch to¸n nhÊt thiÕt ph¶i cã c¸c dù to¸n thiÕt kÕ,
thi c«ng.
- S¶n phÈm x©y l¾p ®îc tiªu thô theo gi¸ dù to¸n
gi¸ tho¶ thuËn víi chñ ®Çu t tõ tríc, nªn tÝnh chÊt hµng
ho¸ cña s¶n phÈm thÓ hiÖn kh«ng râ.
- S¶n phÈm x©y l¾p cè ®Þnh t¹i n¬i s¶n xuÊt, c¸c
®iÒu kiÖn s¶n xuÊt ph¶i di chuyÓn theo ®Þa ®iÓm ®Æt
s¶n phÈm.
- Tæ chøc s¶n xuÊt trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p
ë níc ta hiÖn nay phæ biÕn theo ph¬ng thøc “kho¸n gän”
c¸c c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, khèi lîng hoÆc
c«ng viÖc cho c¸c ®¬n vÞ trong néi bé doanh nghiÖp nh
tæ s¶n xuÊt, ®éi, xÝ nghiÖp.... Trong gi¸ kho¸n gän,
kh«ng chØ cã tiÒn l¬ng mµ cßn cã ®ñ c¸c chi phÝ vÒ
nguyªn vËt liÖu, c«ng cô, dông cô thi c«ng, chi phÝ chung
cña bé phËn nhËn kho¸n.
4
Nh÷ng ®Æc ®iÓm nãi trªn ®· chi phèi kh«ng nhá
®Õn c«ng t¸c kÕ to¸n trong doanh nghiÖp x©y l¾p,
®Æc biÖt lµ ®èi víi c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ vµ gi¸
thµnh. Yªu cÇu ®Æt ra lµ cÇn cã sù hoµn thiÖn kh«ng
ngõng trong tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ gi¸ thµnh.
1.1.2. Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm trong
DNXL
Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt?
CPSX cña doanh nghiÖp lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña
toµn bé hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸
mµ doanh nghiÖp ®· chi ra ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng
s¶n xuÊt trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh.
§èi víi ho¹t ®éng x©y dùng c¬ b¶n, chi phÝ s¶n xuÊt
cña DNXL lµ toµn bé c¸c hao phÝ vÒ lao ®éng sèng, lao
®éng vËt ho¸ vµ c¸c chi phÝ cÇn thiÕt kh¸c mµ doanh
nghiÖp ph¶i chi ra trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt
kinh doanh, biÓu hiÖn b»ng tiÒn vµ tÝnh cho mét thêi kú
nhÊt ®Þnh.
Do ®Æc thï ngµnh x©y l¾p, chi phÝ s¶n xuÊt ë
DNXL lu«n cã tÝnh c¸ biÖt kh«ng chØ ®èi víi mçi doanh
nghiÖp mµ cßn ®èi víi mçi c«ng tr×nh (s¶n phÈm x©y
l¾p), bao gåm tÊt c¶ c¸c chi phÝ mµ doanh nghiÖp chi ra
®Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng thi c«ng x©y l¾p c¸c c«ng
tr×nh . Chi phÝ s¶n xuÊt lu«n ®îc tÝnh to¸n , ®o lêng
b»ng tiÒn vµ g¾n víi mét thêi gian nhÊt ®Þnh.
Nh vËy b¶n chÊt cña chi phÝ trong ho¹t ®éng cña
doanh nghiÖp lu«n ®îc x¸c ®Þnh lµ nh÷ng phÝ tæn (hao
phÝ) vÒ tµi nguyªn, vËt chÊt, vÒ lao ®éng vµ ph¶i g¾n
liÒn víi môc ®Ých kinh doanh. MÆt kh¸c khi xem xÐt b¶n
chÊt cña chi phÝ trong doanh nghiÖp, cÇn ph¶i x¸c ®Þnh
râ c¸c mÆt sau:
5
- Chi phÝ cña doanh nghiÖp ph¶i ®îc ®o lêng vµ
tÝnh to¸n b»ng tiÒn trong mét kho¶ng thêi gian x¸c
®Þnh.
- §é lín cña chi phÝ phô thuéc vµo 2 nh©n tè chñ
yÕu: nh©n tè khèi lîng lao ®éng vµ t liÖu s¶n xuÊt ®·
tiªu hao vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt thi c«ng x©y l¾p trong
mét thêi kú nhÊt ®Þnh vµ nh©n tè gi¸ c¶ c¸c t liÖu s¶n
xuÊt ®· tiªu dïng vµ tiÒn c«ng cña mét ®¬n vÞ lao ®éng
®· hao phÝ.
Nghiªn cøu b¶n chÊt chi phÝ, gióp cho doanh nghiÖp
ph©n biÖt ®îc chi phÝ víi chi tiªu; chi phÝ víi vèn.
Chi tiªu cña doanh nghiÖp lµ sù chi ra, sù gi¶m ®i
thuÇn tóy cña tµi s¶n, kh«ng kÓ c¸c kho¶n ®ã dïng vµo
viÖc g× vµ dïng nh thÕ nµo.
Chi tiªu trong kú cña doanh nghiÖp bao gåm chi tiªu
cho c¸c qu¸ tr×nh mua hµng, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, kinh
doanh. Chi tiªu cho qu¸ tr×nh mua hµng lµm t¨ng tµi s¶n
cña doanh nghiÖp, cßn chi tiªu cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt
kinh doanh lµm cho c¸c kho¶n tiªu dïng cho qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt kinh doanh t¨ng lªn.
Chi phÝ trong kú cña doanh nghiÖp, bao gåm toµn
bé phÇn tµi s¶n tiªu dïng hÕt cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh
doanh trong kú vµ sè chi tiªu dïng cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt
tÝnh nhËp hoÆc ph©n bè vµo chi phÝ trong kú. Ngoµi ra
kho¶n chi phÝ ph¶i tr¶ (chi phÝ trÝch tríc) kh«ng ph¶i lµ
chi tiªu trong kú nhng ®îc tÝnh vµo chi phÝ trong kú.
Nh vËy, gi÷a chi tiªu vµ chi phÝ cña doanh nghiÖp cã
mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau, ®ång thêi cã sù kh¸c
nhau vÒ lîng vµ vÒ thêi ®iÓm ph¸t sinh. MÆt kh¸c chi
phÝ phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, v× vËy
nã ®îc tµi trî tõ vèn kinh doanh vµ ®îc bï ®¾p tõ thu
6
nhËp ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh; chi tiªu kh«ng g¾n
liÒn víi môc ®Ých s¶n xuÊt kinh doanh, v× vËy nã cã thÓ
®îc tµi trî tõ nh÷ng nguån kh¸c nhau, cã thÓ lÊy tõ quÜ
phóc lîi, tõ trî cÊp cña nhµ níc vµ kh«ng ®îc bï ®¾p tõ
thu nhËp ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh.
Kh¸i niÖm gi¸ thµnh s¶n phÈm?
Trong mèi quan hÖ víi mÆt thø hai cña qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt, ®ã lµ kÕt qu¶ s¶n xuÊt thu ®îc. Quan hÖ s¶n
xuÊt nµy h×nh thµnh nªn chØ tiªu gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn toµn bé
chi phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh
nghÞªp ®· bá ra cã liªn quan ®Õn khèi lîng c«ng t¸c, s¶n
phÈm lao vô ®· hoµn thµnh.
§èi víi x©y dùng c¬ b¶n khi tiÕn hµnh thi c«ng c¸c
c«ng tr×nh do qu¸ tr×nh thi c«ng thêng kÐo dµi, tr¶i qua
nhiÒu giai ®o¹n phøc t¹p nªn viÖc nghiÖm thu, bµn giao
thanh to¸n còng thêng tiÕn hµnh dµn tr¶i theo tõng giai
®oan, tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hay khèi lîng x©y l¾p hoµn thµnh. Nh vËy, gi¸ thµnh s¶n phÈm
x©y l¾p lµ toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt cho tõng c«ng tr×nh,
h¹nh môc c«ng tr×nh hay khèi lîng x©y l¾p hoµn thµnh
®îc nghiÖm thu bµn giao vµ chÊp nhËn thanh to¸n .
Nh vËy gi¸ thµnh s¶n phÈm lu«n chøa ®ùng hai mÆt
kh¸c nhau vèn cã bªn trong nã lµ CPSX chØ ra vµ lîng gi¸
trÞ sö dông thu ®îc cÊu thµnh trong khèi lîng s¶n phÈm,
c«ng viÖc ®· hoµn thµnh. Gi¸ thµnh s¶n phÈm chÝnh lµ
sù dÞch chuyÓn gi¸ trÞ cña nh÷ng yÕu tè chi phÝ bªn
trong nã, cßn chi phÝ lµ c¬ së ®Ó h×nh thµnh nªn gi¸
thµnh.
.
Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét chØ tiªu mang tÝnh giíi
h¹n vµ x¸c ®Þnh, võa mang tÝnh chÊt kh¸ch quan võa
7
mang tÝnh chÊt chñ quan. Trong hÖ thèng c¸c chØ tiªu
qu¶n lý cña doanh nghiÖp, gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ chØ
tiªu kinh tÕ tæng hîp, ph¶n ¸nh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n
xuÊt kinh doanh trong doanh nghiÖp, viÖc t¨ng n¨ng suÊt
lao ®éng tiÕt kiÖm vËt t, hoµn thiÖn kÜ thuËt thi c«ng,
rót ng¾n thêi gian thi c«ng, sö dông hîp lý vèn s¶n xuÊt
cïng víi c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ kÜ thuËt ¸p dông trong toµn
doanh nghiÖp sÏ gióp doanh nghiÖp qu¶n lý, sö dông chi
phÝ hîp lý, h¹ gi¸ thµnh tíi møc tèi ®a. §©y lµ ®iÒu kiÖn
quan träng ®Ó doanh nghiÖp t¨ng kh¶ n¨ng ®Êu thÇu,
t¹o viÖc lµm æn ®Þnh cho c¸n bé c«ng nh©n viªn, hoµn
thµnh nghÜa vô víi ng©n s¸ch nhµ níc
Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n
phÈm.
Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ hai chØ
tiªu cã liªn quan chÆt chÏ víi nhau trong qu¸ r×nh s¶n
xuÊt t¹o ra s¶n phÈm. ViÖc tÝnh ®óng tÝnh ®ñ CPSX
quyÕt ®Þnh ®Õn tÝnh chÝnh x¸c cña gi¸ thµnh s¶n phÈm
. Chi phÝ biÓu hiÖn hao phÝ cßn gi¸ thµnh biÓu hiÖn kÕt
qu¶ cña s¶n xuÊt. §©y lµ hai mÆt thèng nhÊt cña mét
vÊn ®Ò v× vËy chóng gièng nhau vÒ chÊt. Gi¸ thµnh vµ
chi phÝ ®Òu bao gåm c¸c chi phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ
lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· bá ra trong qu¸
tr×nh cÊu t¹o s¶n phÈm.
Tuy nhiªn gi÷a CPSX vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm l¹i kh¸c
nhau vÒ mÆt lîng. §øng trªn gãc ®é qu¸ tr×nh ho¹t
®éng ®Ó xem xÐt th× qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ mét qu¸
tr×nh ho¹t ®éng liªn tôc cßn viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm thùc hiÖn t¹i mét ®iÓm cã tÝnh chÊt chu kú ®Ó so
s¸nh chi phÝ víi khèi lîng s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô hoµn
thµnh. T¹i thêi ®iÓm tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ cã mét khèi l8
îng s¶n phÈm cha hoµn thµnh, chøa ®ùng mét lîng chi
phÝ cho nã - ®ã lµ chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú.
Còng nh thÕ, ®Çu kú cã thÓ cã mét sè khèi lîng s¶n
phÈm s¶n xuÊt cha hoµn thµnh ë kú tríc chuyÓn sang ®Ó
tiÕp tôc s¶n xuÊt, chøa ®ùng mét lîng chi phÝ cho nã ®ã lµ chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú. Nh vËy gi¸ thµnh
s¶n phÈm hoµn thµnh trong kú bao gåm chi phÝ s¶n xuÊt
cña kú tríc chuyÓn
sang vµ mét phÇn cña chi phÝ s¶n
xuÊt ph¸t sinh trong kú.
Khi gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang ®Çu kú hoÆc cuèi kú
b»ng nhau hoÆc c¸c ngµnh s¶n xuÊt kh«ng cã s¶n phÈm
dë dang th× gi¸ thµnh s¶n phÈm trïng víi CPSX.
Trong XDCB, muèn tÝnh ®óng gi¸ thµnh SPXL th×
ph¶i kÕt hîp chÝnh x¸c kÞp thêi CPSX ph¸t sinh theo ®èi
tîng chÞu chi phÝ cô thÓ t¹o c¬ së sè liÖu ®Ó tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm .
VÒ mÆt lîng, nÕu CPSX lµ tæng hîp nh÷ng chi phÝ
ph¸t sinh trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh th× gi¸ thµnh s¶n
phÈm l¹i lµ tæng hîp nh÷ng chi phÝ chi ra g¾n liÒn víi
viÖc s¶n xuÊt vµ hoµn thµnh khèi lîng c«ng viÖc x©y l¾p
nhÊt ®Þnh, ®îc nghiÖm thu, bµn thu bµn giao, thanh
to¸n. Chóng chØ thèng nhÊt víi nhau vÒ lîng trong trêng
hîp toµn bé ®èi tîng x©y l¾p ®Òu khëi c«ng vµ hoµn
thµnh trong cïng mét thêi kú, b»ng tæng gi¸ thµnh c¸c
®èi tîng x©y l¾p khëi c«ng vµ hoµn thµnh trong kú ®ã.
1.1.3. Yªu cÇu qu¶n lý ®èi víi c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ
gi¸ thµnh trong DNXL
§èi víi qu¶n trÞ doanh nghiÖp còng nh qu¶n lý Nhµ níc vÒ kinh tÕ th× kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm ®Òu ®ãng vai trß quan träng. V× vËy,
yªu cÇu ®Æt ra cho viÖc tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n chi
9
phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm hÕt søc kh¾t
khe:
- Tæ chøc ghi chÐp, ph¶n ¸nh mét c¸ch ®Çy ®ñ, kÞp
thêi, trung thùc c¸c lo¹i chi phÝ mµ ®¬n vÞ ®· chi ra theo
®óng hao phÝ thùc tÕ, ®¶m b¶o nguyªn t¾c kÕ to¸n ®·
®îc quy ®Þnh.
- Th«ng tin kÕ to¸n cung cÊp vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ
gi¸ thµnh s¶n phÈm ph¶i nhanh chãng, kÞp thêi, trung
thùc vµ cã Ých cho qu¶n trÞ doanh nghiÖp.
- Tæ chøc kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm ph¶i thùc hiÖn mét c¸ch nhanh chãng, hiÖu
qu¶ vµ tiÕt kiÖm.
1.1.4. Vai trß, nhiÖm vô kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸
thµnh s¶n phÈm trong DNXL
Víi c¸c doanh nghiÖp th× môc tiªu kinh doanh cuèi
cïng lµ ®¹t ®îc lîi nhuËn cao ®Ó tån t¹i vµ ®øng v÷ng
trªn thÞ trêng. Do ®ã viÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ
tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµm c¬ së ®Þnh gi¸ b¸n s¶n
phÈm còng nh ra nhiÒu quyÕt ®Þnh quan träng kh¸c
trong kinh doanh lu«n ®îc c¸c nhµ qu¶n trÞ trong doanh
nghiÖp hÕt søc quan t©m. §©y lµ chØ tiªu kinh tÕ ph¶n
¸nh chÊt lîng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh
nghiÖp, qua ®ã gióp ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh
thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc chi phÝ vµ dù to¸n chi phÝ.
Bªn c¹nh ®ã, th«ng qua c¸c th«ng tin vÒ chi phÝ s¶n
xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm mµ c¸c c¬ quan qu¶n lý cã
chøc n¨ng cã thÓ kiÓm tra ®îc t×nh h×nh thùc hiÖn viÖc
qu¶n lý vµ sö dông chi phÝ cña doanh nghiÖp, kÞp thêi
ph¸t hiÖn, xö lý t×nh tr¹ng thÊt tho¸t vµ l·ng phÝ chi phÝ
trong x¶n xuÊt.
10
§Ó cung cÊp nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt vÒ chi phÝ s¶n
xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm th× kÕ to¸n cÇn ph¶i thùc
hiÖn nh÷ng nhiÖm vô sau:
- Tríc hÕt cÇn nhËn thøc ®óng ®¾n vÞ trÝ vai trß
cña kÕ to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong
toµn bé hÖ thèng kÕ to¸n doanh nghiÖp, mèi quan hÖ víi
c¸c bé phËn kÕ to¸n cã liªn quan, trong ®ã kÕ to¸n c¸c
yÕu tè chi phÝ lµ tiÒn ®Ò cho kÕ to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸
thµnh.
- C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt kinh
doanh, quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt, lo¹i h×nh s¶n xuÊt
®Æc ®iÓm cña s¶n phÈm, kh¶ n¨ng h¹ch to¸n, yªu cÇu
qu¶n lý cô thÓ cña doanh nghiÖp ®Ó lùa chän, x¸c ®Þnh
dóng ®¾n ®èi tîng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, lùa chän
ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo c¸c ph¬ng ¸n
phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña doanh nghiÖp.
- C¨n cø ®Æc ®iÓm tæ chøc SXKD, ®Æc ®iÓm cña
s¶n phÈm, kh¶ n¨ng vµ yªu cÇu qu¶n lý cô thÓ cña doanh
nghiÖp ®Ó x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cho phï hîp.
- Trªn c¬ së mèi quan hÖ gi÷a ®èi tîng kÕ to¸n chi
phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh ®· x¸c ®Þnh ®Ó
tæ chøc ¸p dông ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh cho phï hîp
vµ khoa häc.
- Tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n mét c¸ch khoa häc, hîp lý
trªn c¬ së ph©n c«ng râ rµng tr¸ch nhiÖm cña tõng
nh©n viªn, tõng bé phËn kÕ to¸n cã liªn quan ®Æc biÖt
bé phËn kÕ to¸n c¸c yÕu tè chi phÝ.
- Thùc hiÖn tæ chøc chøng tõ, h¹ch to¸n ban ®Çu,
hÖ thèng tµi kho¶n, sæ kÕ to¸n phï hîp víi c¸c nguyªn
t¾c chuÈn mùc, chÕ ®é kÕ to¸n ®¶m b¶o ®¸p øng ®îc
11
yªu cÇu thu nhËn , xö lý - hÖ thèng hãa th«ng tin vÒ chi
phÝ, gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp.
- Thêng xuyªn kiÓm tra th«ng tin vÒ kÕ to¸n chi
phÝ, gi¸ thµnh s¶n phÈm cña c¸c bé phËn kÕ to¸n liªn
quan vµ bé phËn kÕ to¸n chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm.
- Tæ chøc lËp vµ ph©n tÝch c¸c b¸o c¸o vÒ chi phÝ,
gi¸ thµnh s¶n phÈm, cung cÊp nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt
vÒ chi phÝ, gi¸ thµnh s¶n phÈm gióp cho c¸c nhµ qu¶n
trÞ doanh nghiÖp ra ®îc c¸c quyÕt ®Þnh mét c¸ch nhanh
chãng, phï hîp víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt - tiªu thô s¶n phÈm.
Cã thÓ thÊy r»ng víi thùc tr¹ng hiÖn nay, khi
mµ hµng ngµy hµng giê cã hµng tr¨m c«ng tr×nh ®îc Nhµ
níc ®Çu t x©y dùng nhng trªn thùc tÕ còng cã kh«ng Ýt
c«ng tr×nh thi c«ng kh«ng ®óng quy c¸ch, kh«ng ®¶m
b¶o ®óng c¸c tiªu chuÈn kü thuËt, ®iÒu nµy còng ®ång
nghÜa víi nh÷ng gian lËn trong qu¸ tr×nh thi c«ng, c«ng
tr×nh bÞ “rót ruét” mét c¸ch kh«ng th¬ng tiÕc. §øng tríc
mét thùc tÕ nh vËy th× vai trß cña c«ng t¸c kÕ to¸n chi
phÝ gi¸ thµnh cµng trë nªn v« cïng quan träng vµ viÖc
hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸
thµnh s¶n phÈm lµ mét ®ßi hái v« cïng cÊp thiÕt ®èi víi
hÖ thèng DN nãi chung vµ DNXL nãi riªng. Vµ sù ra ®êi
cña Q§15 lµ mét minh chøng cho nhËn xÐt trªn.
1.2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm DNXL
Sù cÇn thiÕt cña viÖc ph©n lo¹i chi phÝ
s¶n
xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm trong DNXL
§Ó ®¸p øng c¸c yªu cÇu cña qu¶n lý, h¹ch to¸n vµ
kÕ ho¹ch ho¸ chi phÝ gi¸ thµnh, chi phÝ gi¸ thµnh ®îc
xem xÐt díi nhiÒu gãc ®é, nhiÒu ph¹m vi tÝnh to¸n kh¸c
nhau. Ph©n lo¹i chi phÝ x©y l¾p vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm
mét c¸ch khoa häc vµ thèng nhÊt kh«ng nh÷ng mang ý
12
nghÜa quan träng ®èi víi c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ x©y
l¾p vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm mµ cßn lµ tiÒn ®Ò quan
träng trong viÖc kÕ ho¹ch ho¸, kiÓm tra ph©n tÝch chi
phÝ x©y l¾p trong toµn doanh nghiÖp. Ngoµi ra, nã cßn
thóc ®Èy kh«ng ngõng tiÕt kiÖm chi phÝ x©y l¾p, h¹ gi¸
thµnh s¶n phÈm x©y l¾p, ph¸t huy h¬n n÷a vai trß c«ng
cô kÕ to¸n ®èi víi sù ph¸t triÓn cña toµn doanh nghiÖp.
Tuú theo yªu cÇu qu¶n lý mµ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸
thµnh s¶n phÈm trong DNXL ®îc ph©n lo¹i theo c¸c tiªu
thøc kh¸c nhau.
1.2.1. Néi dung ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt trong DNXL
1.2.1.1 Ph©n lo¹i CPSX theo néi dung, tÝnh chÊt
kinh tÕ.
Theo tiªu thøc nµy, chi phÝ s¶n xuÊt ®îc chi ra thµnh
c¸c yÕu tè chi phÝ, mçi yÕu tè chi phÝ bao gåm nh÷ng
chi phÝ s¶n xuÊt cã cïng néi dung kinh tÕ kh«ng ph©n
biÖt chi phÝ ®ã ph¸t sinh ë lÜnh vùc nµo, ë ®©u vµ cã
t¸c dông g× . Chi phÝ s¶n xuÊt ®îc ph©n lo¹i theo c¸ch
nµy bao gåm 5 yÕu tè :
- Chi phÝ vËt liÖu: gåm toµn bé chi phÝ vÒ nguyªn
vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu, phô tïng thay
thÕ, thiÕt bÞ XDCB mµ doanh nghiÖp ®· sö dông cho c¸c
ho¹t ®éng thi c«ng x©y l¾p trong kú.
- Chi phÝ nh©n c«ng: bao gåm toµn bé sè tiÒn c«ng,
phô cÊp vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng cña lao ®éng than
gia ho¹t ®éng x©y l¾p trong kú .
- Chi phÝ khÊu hao TSC§: gåm toµn bé sè trÝch khÊu
hao TSC§ sö dông cho ho¹t ®éng thi c«ng x©y l¾p trong
kú.
- Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: gåm c¸c kho¶n chi tr¶
vÒ c¸c dÞch vô mua, thuª ngoµi nh tiÒn ®iÖn , níc, söa
13
ch÷a TSC§ …. Phôc vô cho ho¹t ®éng thi c«ng x©y l¾p
trong kú.
- Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c: gåm toµn b« chi phÝ b»ng
tiÒn kh¸c dïng cho ho¹t ®éng thi c«ng x©y l¾p trong k×
ngoµi bèn yÕu tè chi phÝ kÓ trªn.
Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo néi dung, tÝnh chÊt
kinh tÕ cã t¸c dông quan träng ®èi víi viÖc qu¶n lý CPSX,
nã cho biÕt c¬ cÊu, tû träng tõng yÕu tè chi phÝ ®Ó
ph©n tÝch , ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n chi
phÝ s¶n xuÊt, lµ c¬ së ®Ó x©y dùng kÕ ho¹ch cung øng
vËt t, lao ®éng, tiÒn vèn…. Cung cÊp sè liÖu lËp b¸o c¸o
chi phÝ s¶n xuÊt theo yªu tè vµ tµi liÖu phôc vô tÝnh to¸n
chØ tiªu thu nhËp quèc d©n…
1.2.1.2 Ph©n lo¹i CPSX theo môc ®Ých, c«ng dông.
Theo tiªu thøc nµy, chi phÝ s¶n xuÊt ®îc chia thµnh
nh÷ng kho¶n môc chi phÝ, trong ®ã mçi kho¶n môc bao
gåm c¸c yÕu tè chi phÝ cã cïng môc ®Ých, c«ng dông.
Chi phÝ s¶n xuÊt ®îc ph©n lo¹i theo c¸ch nµy gåm 4
kho¶n môc:
- Chi phÝ nguyªn vËt liªu trùc tiÕp :gåm chi phÝ vÒ
nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô… sö dông trùc tiÕp
vµo thi c«ng l¾p.
- Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: gåm chi phÝ vÒ tiÒn
c«ng,tiÒn l¬ng, phô cÊp ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n thuéc
qu¶n lý cña doanh nghiÖp vµ tiÒn c«ng tr¶ cho nh©n
c«ng thuª ngoµi trùc tiÕp thi c«ng x©y l¾p.
- Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng lµ toµn bé chi phÝ
ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh sö dông xe, m¸y thi c«ng phôc
vô trùc tiÕp cho ho¹t ®éng thi c«ng x©y l¾p vµ nh÷ng
doanh nghiÖp vµ c« tr×nh ¸p dông ph¬ng thøc thi c«ng
hçn hîp bao gåm: chi phÝ nh©n c«ng ( l¬ng, tiÒn c«ng,
14
phô cÊp tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp ®iÒu khiÓn vµ phôc
vô xe, m¸y thi c«ng), chi phÝ vËt liÖu ( vËt liÖu nhiªn
liÖu…), chi phÝ c«ng cô , chi phÝ khÊu hao m¸y thi c«ng
vµ c¸c chi phÝ kh¸c.
-
CPSX chung: gåm c¸c chi phÝ trùc tiÕp kh¸c nh
kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo l¬ng cña c«ng nh©n
trùc tiÕp thi c«ng vµ phôc vô cho thi c«ng x©y l¾p, c«ng
nh©n trùc tiÕp ®iÒu khiÓn xe vµ phôc vô xe, m¸y thi
c«ng vµ c¸c chi phÝ dïng vµo viÖc qu¶n lý vµ phôc vô
chung cho bé phËn s¶n xuÊt thi c«ng nh tiÒn l¬ng, phô
cÊp vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng cña nh©n viªn qu¶n lý
®éi, chi phÝ vËt liÖu, c«ng dông, chi phÝ khÊu hao TSC§
sö dông phôc vô qu¶n lý chung cña ®éi, chi phÝ dÞch vô
mua ngoµi vµ c¸c chi phÝ kh¸c.
Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo môc ®Ých c«ng
dông cã t¸c dông phôc vô cho viÖc qu¶n lý chi phÝ theo
®Þnh møc, lµ c¬ së cho kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt
vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo kho¶n môc, lµ c¨n cø
ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh,
®Þnh møc chi phÝ.
1.2.1.3. Ph©n lo¹i chi phÝ theo quan hÖ cña chi phÝ
víi khèi lîng c«ng viÖc, s¶n phÈm hoµn thµnh.
C¨n cø vµo mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ khèi
lîng s¶n phÈm ®îc s¶n xuÊt ra, ngêi ta chia chi phÝ s¶n
xuÊt thµnh chi phÝ cè ®Þnh vµ chi phÝ biÕn ®æi.
- Chi phÝ cè ®Þnh: lµ nh÷ng chi phÝ kh«ng biÕn
®æi khi khèi lîng s¶n phÈm t¨ng hoÆc gi¶m (chi phÝ
khÊu hao TSC§, chi phÝ thuª ®©t,...).
- Chi phÝ biÕn ®æi: lµ nh÷ng chi phÝ biÕn ®æi
tuú thuéc vµo møc ®é ho¹t ®éng cña doanh nghiªp. S¶n
lîng t¨ng hoÆc gi¶m th× tæng chi phÝ còng t¨ng hoÆc
15
gi¶m ®óng tû lÖ (nÕu tÝnh trªn mét ®¬n vÞ s¶n phÈm lµ
kh«ng ®æi) nh lµ: nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô,
nhiªn liÖu, ®éng lùc, tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp
s¶n xuÊt...
C¸ch ph©n lo¹i chi phÝ nµy gióp doanh nghiÖp nh×n
thÊy møc ®é kh¶ n¨ng tæ chøc s¶n xuÊt cña doanh
nghiÖp hîp lý hay cha hîp lý ®Ó cã biÖn ph¸p ®iÒu
chØnh sao cho chi phÝ cè ®Þnh bá ra t¹i mét thêi ®iÓm
nhÊt ®Þnh cã thÓ s¶n xuÊt ra ®îc nhiÒu s¶n phÈm h¬n.
1.2.1.4. Ph©n lo¹i chi phÝ theo ph¬ng ph¸p tËp hîp
vµ mèi quan hÖ víi ®èi tîng chÞu chi phÝ.
C¨n cø vµo ®èi tîng chÞu chi phÝ vµ quan hÖ gi÷a ®èi
tîng chÞu chi phÝ víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®Ó ph©n lo¹i chi
phÝ thµnh chi phÝ trùc tiÕp vµ chi phÝ gi¸n tiÕp.
- Chi phÝ trùc tiÕp: lµ nh÷ng chi phÝ bá ra
®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm
mét c¸ch trùc tiÕp, kh«ng qua
chê ph©n bæ. VÝ dô nh:
+ Nguyªn vËt liÖu chÝnh dïng trùc tiÕp cho s¶n xuÊt
s¶n phÈm.
+ TiÒn l¬ng c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt.
+ §éng lùc trùc tiÕp dïng cho s¶n xuÊt.
-Chi phÝ gi¸n tiÕp: lµ nh÷ng chi phÝ chung cho
s¶n xuÊt cña c¸c lo¹i s¶n phÈm, kh«ng dïng trùc tiÕp chi
cho mét lo¹i s¶n phÈm nµo. Chi phÝ nµy ®îc tËp hîp vµo
tµi kho¶n kÕ to¸n sau ®ã ®îc ph©n bæ dÇn hoÆc ph©n
bæ mét lÇn vµo c¸c s¶n phÈm s¶n xuÊt theo c¬ cÊu hîp lý
trong kú kÕ ho¹ch. VÝ dô nh:
+ Chi phÝ khÊu hao TSC§.
+ Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp.
+ Chi phÝ qu¶n lý ph©n xëng.
16
C¸ch ph©n lo¹i chi phÝ nµy cã t¸c dông gióp cho doanh
nghiÖp s¶n xuÊt nhiÒu lo¹i s¶n phÈm kh¸c nhau, cã ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh cho tõng lo¹i s¶n phÈm mét
c¸ch hîp lý vµ chÝnh x¸c, ®iÒu chØnh gi¸ linh ho¹t phï
hîp víi nhu cÇu tiªu dïng cña thÞ trêng.
1.2.1.5. Ph©n lo¹i chi phÝ theo ®Þa ®iÓm ph¸t sinh
vµ ph¹m vi tËp hîp chi phÝ.
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, chi phÝ x©y l¾p ®îc ph©n
lµm 3 lo¹i:
- Chi phÝ x©y l¾p cña tæ, ®éi x©y dùng cã nghÜa lµ
t¹i tæ, ®éi x©y dùng khi ph¸t sinh chi phÝ (nh÷ng chi
phÝ cã liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh thi c«ng ë ®éi x©y dùng
thuéc ph¹m vi tËp hîp chi phÝ).
- Chi phÝ x©y l¾p cña doanh nghiÖp.
- Chi phÝ x©y l¾p cña xÝ nghiÖp.
Mçi c¸ch ph©n lo¹i CPSX cã ý nghÜa riªng phôc vô
cho tõng yªu cÇu qu¶n lý vµ tõng ®èi tîng cung cÊp th«ng
tin cô thÓ, chóng lu«n bæ sung cho nhau nh»m qu¶n lý cã
hiÖu qu¶ nhÊt toµn bé chi phÝ ph¸t sinh trong ph¹m vi
toµn doanh nghiÖp ë mçi thêi kú nhÊt ®Þnh.
1.2.2. Néi dung ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm trong
DNXL
1.2.2.1 C¨n cø vµo c¬ së sè liÖu vµ thêi ®iÓm ®Ó
tÝnh gi¸ thµnh th× gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc chia
thµnh:
- Gi¸ thµnh dù to¸n: lµ chi phÝ dù to¸n ®Ó hoµn
thµnh khèi lîng x©y l¾p thuéc tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc
c«ng tr×nh hoµn thµnh c«ng tr×nh hoÆc ®Ó hoµn thµnh
tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh x©y l¾p. Gi¸
thµnh dù to¸n ®îc lËp trªn c¬ së thiÕt kÕ kÜ thuËt ®· ®îc duyÖt, c¸c ®Þnh møc kinh tÕ- kÜ thuËt do nhµ níc qui
17
®Þnh ®îc tÝnh theo gi¸ tæng hîp cho tõng khu vùc thi
c«ng vµ phÇn tÝch luü ®Þnh møc.
- Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: lµ gi¸ thµnh ®îc x©y dùng
trªn c¬ së nh÷ng ®iÒu kiÖn cô thÓ cña doanh nghiÖp vÒ
c¸c ®Þnh møc ®¬n gi¸, biÖn ph¸p thi c«ng. Gi¸ thµnh
kÕ ho¹ch cho phÐp ta xem xÐt vµ thÊy ®îc chÝnh x¸c cña
nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong giai ®o¹n kÕ ho¹ch còng
nh hiÖu qu¶ cña c¸c biÖn ph¸p kü thuËt h¹ gi¸ thµnh s¶n
phÈm vµ nã ®îc lËp tríc khi tiÕn hµnh thi c«ng c«ng
tr×nh. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch (KH) ®îc tÝnh theo c«ng thøc:
Gi¸ thµnh KH = Gi¸ thµnh dù to¸n - Møc h¹
gi¸ thµnh KH
- Gi¸ thµnh thùc tÕ: lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña
nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ ph¸t sinh ®Ó hoµn thµnh
khèi lîng x©y l¾p. Gi¸ thµnh thùc tÕ ®îc tÝnh trªn c¬ së
sè liÖu kÕ to¸n vÒ chi phÝ s¶n xuÊt cña khèi lîng x©y l¾p
hoµn thµnh trong kú.
Gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm x©y l¾p kh«ng chØ bao
gåm nh÷ng chi phÝ ®Þnh møc mµ cßn cã c¶ c¸c chi phÝ
thùc tÕ ph¸t sinh nh c¸c kho¶n mÊt m¸t, hao hôt vËt t,
l·ng phÝ lao ®éng, tiÒn vèn do c¶ nguyªn nh©n kh¸ch
quan vµ chñ quan cña b¶n th©n doanh nghiÖp ..
Gi÷a 3 lo¹i gi¸ thµnh trªn cã mèi quan hÖ víi nhau
vÒ mÆt lîng.VÒ nguyªn t¾c:
Gi¸ thµnh thùc tÕ <= Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch <=
Gi¸ thµnh dù to¸n.
1.2.2.2 Theo ph¹m vi tÝnh to¸n gi¸ thµnh s¶n phÈm
®îc ph©n thµnh:
+ Gi¸ thµnh toµn bé.
+ Gi¸ thµnh theo biÕn phÝ.
+ Gi¸ thµnh cã ph©n bæ hîp lý ®Þnh phÝ.
18
Tãm l¹i: sù ph©n lo¹i CPSX vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm
x©y l¾p thùc tÕ phôc vô cho kÕ to¸n qu¶n trÞ. KÕ to¸n
qu¶n trÞ quan t©m ®Õn chi phÝ vµ kÕt qu¶. Tõ kÕt
qu¶viÖc ph©n lo¹i CPSX vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm theo yªu
cÇu qu¶n lý nhÊt ®Þnh, kÕ to¸n qu¶n trÞ x¸c ®Þnh ®èi
tîng vµ ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm , më sæ chi tiÕt theo c¸c ®èi tîng ®· x¸c ®Þnh.
§©y lµ c¬ së gióp c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp so s¸nh
víi møc kÕ ho¹ch ®· ®Ò ra ra c¸c quyÕt ®Þnh kÞp thêi.
1.3. Tæ chøc kÕ to¸n CPSX vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm trong
DNXL
1.3.1. §èi tîng kÕ to¸n tËp hîp CPSX vµ gi¸ thµnh s¶n
phÈm
§èi tîng kÕ to¸n tËp hîp CPSX
§èi tîng kÕ to¸n tËp hîp CPSX lµ ph¹m vi, giíi h¹n ®Ó
tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt nh»m ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý
chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh . Trong tõng doanh nghiÖp, ®èi
tîng tËp hîp chi phÝ lµ n¬i ph¸t sinh chi phÝ (ph©n xëng,
tæ, ®éi s¶n xuÊt…) hoÆc n¬i g¸nh chÞu chi phÝ (s¶n
phÈm, c«ng viÖc hoÆc lao vô do doanh nghiÖp s¶n
xuÊt…).Thùc chÊt viÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp CPSX
chÝnh lµ x¸c ®Þnh n¬i chi phÝ ®· ph¸t sinh vµ c¸c ®èi tîng chÞu chi phÝ .
X¸c ®Þnh ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt
lµ kh©u ®Çu tiªn, rÊt quan träng ®èi víi c«ng t¸c kÕ
to¸n
tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm . X¸c ®Þnh ®óng ®¾n ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi
phÝ s¶n xuÊt lµ c¬ së quan träng nh»m kiÓm so¸t qu¸
tr×nh chi phÝ, cung cÊp sè liÖu cÇn thiÕt phôc vô viÖc
tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ mét sè chØ tiªu kh¸c theo
yªu cÇu qu¶n trÞ doanh nghiÖp.
19
§Ó x¸c ®Þnh ®óng ®¾n ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp
chi phÝ s¶n xuÊt, kÕ to¸n doanh nghiÖp cÇn c¨n cø vµo
c¸c yÕu tè sau: ®Æc ®iÓm, c«ng dông cña chi phÝ trong
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt quy
tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm, ®Æc ®iÓm cña s¶n phÈm, yªu
cÇu tÝnh gi¸ thµnh theo tõng ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh,
tr×nh ®é c¸n bé qu¶n lý, tr×nh ®é chuyªn m«n cña c¸n
bé kÕ to¸n còng nh tr×nh ®é tin häc ho¸ c«ng t¸c kÕ
to¸n…
§èi víi ngµnh XDCB, do ®Æc ®iÓm cña ngµnh lµ s¶n
phÈm thêng mang tÝnh ®¬n chiÕc, cã quy m« vµ gi¸ trÞ
lín, cã thêi gian thi c«ng kÐo dµi nªn ®èi tîng tËp hîp chi
phÝ s¶n xuÊt lµ tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh,
khèi lîng x©y l¾p hoÆc c¸c ®¬n ®¹t hµng. Ngoµi ra t¹i
doanh nghiÖp x©y l¾p còng cã thÓ tËp hîp chi phÝ s¶n
xuÊt theo tõng tæ ®éi thi c«ng.
§èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
§Ó ®o lêng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña m×nh c¸c
doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh ®óng, ®ñ chÝnh x¸c gi¸
thµnh s¶n phÈm. Vµ c«ng viÖc ®Çu tiªn lµ x¸c ®Þnh ®îc
®óng ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
§èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ s¶n phÈm, c«ng viÖc (lao
vô, dÞch vô) ®· hoµn thµnh cÇn ph¶i tÝnh tæng gi¸ thµnh
vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ.
§èi víi doanh nghiÖp x©y l¾p cã ®Æc ®iÓm tæ
chøc s¶n xuÊt kiÓu ®¬n chiÕc, ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm x©y l¾p thêng trïng víi ®èi tîng h¹ch to¸n chi
phÝ s¶n xuÊt. Do vËy, ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
x©y l¾p lµ tõng c«ng tr×nh hoÆc h¹ng môc c«ng tr×nh
hoµn thµnh.
20
- Xem thêm -
.DOC 
152 
30 
116 
