BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
--------------------------
ĐẶNG VĂN HIỂN
HOÀN THIỆN QUẢN TRỊ RỦI RO
TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP
VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM
CHI NHÁNH SÀI GÒN
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
Chuyên ngành : Quản trị kinh doanh
Mã số ngành: 60340102
TP. HỒ CHÍ MINH, tháng 05 năm 2017
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
--------------------------
ĐẶNG VĂN HIỂN
HOÀN THIỆN QUẢN TRỊ RỦI RO
TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP
VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM
CHI NHÁNH SÀI GÒN
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh
Mã số ngành: 60340102
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. LẠI TIẾN DĨNH
TP. HỒ CHÍ MINH, tháng 05 năm 2017
CÔNG TRÌNH ĐƯỢC HOÀN THÀNH TẠI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM
Cán bộ hướng dẫn khoa học : TS. LẠI TIẾN DĨNH
(Ghi rõ họ, tên, học hàm, học vị và chữ ký)
Luận văn Thạc sĩ được bảo vệ tại Trường Đại học Công nghệ TP. HCM
ngày
tháng
năm 2017
Thành phần Hội đồng đánh giá Luận văn Thạc sĩ gồm:
TT
Họ và tên
Chức danh Hội đồng
1
TS. Trương Quang Dũng
Chủ tịch
2
TS. Mai Thanh Loan
Phản biện 1
3
TS. Lê Tấn Phước
Phản biện 2
4
TS. Hà Văn Dũng
Ủy viên
5
TS. Hoàng Trung Kiên
Ủy viên, Thư ký
Xác nhận của Chủ tịch Hội đồng đánh giá sau khi Luận văn đã được
sửa chữa (nếu có).
Chủ tịch Hội đồng đánh giá LV
TRƯỜNG ĐH CÔNG NGHỆ TP. HCM
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
VIỆN ĐÀO TẠO SAU ĐẠI HỌC
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
NHIỆM VỤ LUẬN VĂN THẠC SĨ
Họ tên học viên: Đặng Văn Hiển;
Giới tính: Nam
Ngày, tháng, năm sinh: 10/6/1972;
Nơi sinh: Hà Tĩnh
Chuyên ngành: Quản Trị Kinh Doanh;
MSHV:1541820037
I- Tên đề tài:
Nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển
Nông thôn – Chi nhánh Sài Gòn.
II- Nhiệm vụ và nội dung:
Tác giả tìm hiểu về lích sử hình thành và quá trình phát triển, cơ cấu tổ
chức hoạt động của Agribank chi nhánh Sài Gòn; Tìm hiểu và khái quát kết
quả hoạt động kinh doanh của chi nhánh trong quá trình phát triển. Thu thập
số liệu, phân tích đánh giá kết quả kinh doanh giai đoạn 2013-2015; tìm hiểu
và đánh giá thực trạng quản trị rủi ro tín dụng tại NHNo và PTNT chi nhánh
Sài Gòn; tìm hiểu nguyên nhân và chỉ ra những hạn chế, bất cập trong quản trị
rủi ro tín dụng và cuối cùng là đề ra các giải pháp và các khuyến nghị để nâng
cao năng lực quản trị rủi ro tín dụng tại chi nhánh.
III- Ngày giao nhiệm vụ: 20/9/2016.
IV- Ngày hoàn thành nhiệm vụ: 31/3/2016.
V- Cán bộ hướng dẫn: TS. Lại Tiến Dĩnh.
CÁN BỘ HƯỚNG DẪN
(Họ tên và chữ ký)
KHOA QUẢN LÝ CHUYÊN NGÀNH
(Họ tên và chữ ký)
i
LỜI CAM ĐOAN
T i tên là: Đặng Văn Hiển
Sinh ngày 10 tháng 06 năm 1972 – tại tỉnh Hà Tĩnh
Quê uán: ã Phù Lưu huyện Can Lộc tỉnh Hà Tĩnh.
Hiện c ng tác tại: Ngân hàng N ng nghiệp và Phát triển Nông thôn chi
nhánh Sài Gòn, địa chỉ 02 Võ Văn Kiệt, phường Nguyễn Thái Bình, quận 1, TP.
Hồ Chí Minh.
Là học viên cao học kh a: 1 của Trường Đại học C ng Nghệ TP. Hồ Chí
Minh.
Cam đoan đề tài: Hoàn thiện quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông
nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Sài Gòn.
Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh.
Mã ngành: 60340102
Người hướng dẫn khoa học: TS.Lại Tiến Dĩnh.
Được thực hiện tại Trường Đại học C ng nghệ TP. Hồ Chí
inh.
Đề tài này là c ng tr nh nghiên cứu của riêng t i, các kết uả nghiên cứu c
tính độc lập, kh ng sao ch p ất k tài liệu nào và chưa c ng ố toàn ộ nội dung
này ất k
đâu; các số liệu, các nguồn trích dẫn trong đề tài được ch thích nguồn
gốc rõ ràng, minh ạch.
T i in chịu trách nhiệm trước pháp luật về lời cam đoan danh dự của t i.
TP.HCM, ngày 20 tháng 02 năm 2017
Đặng Văn Hiển
ii
LỜI CẢM ƠN
Tôi xin gửi lời cám ơn chân thành đến các quý Thầy C , đã gi p t i trang ị
tri thức, tạo điều kiện thuận lợi nhất trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu tại
trường Đại học Công nghệ TP Hồ Chí Minh.
Với lòng kính trọng và biết ơn, t i in được bày tỏ lời cám ơn tới TS. Lại
Tiến Dĩnh đã chỉ dẫn tận t nh, động viên khuyến khích tôi trong suốt thời gian thực
hiện nghiên cứu này.
Xịn chân thành cám ơn Ban Giám đốc Agri ank chi nhánh Sài Gòn, lãnh đạo
phòng Kế hoạch tổng hợp, phòng Hành chính nhân sự, phòng Tín dụng Agribank
chi nhánh Sài Gòn đã hỗ trợ tôi rất nhiều trong quá trinh thực hiện luận văn này.
Xin gửi lời tri ân sâu sắc đến các đồng nghiệp, bạn è đã động viên, hỗ trợ
tôi rất nhiều trong quá trình học tập, làm việc và hoàn thành luận văn.
Đặng Văn Hiển
iii
TÓM TẮT
Nghiên cứu này tập trung khám phá toàn bộ công tác hoạt động tín dụng và
đi sâu đánh giá thực trạng quản trị rủi ro trong hoạt động tín dụng tại Ngân hàng
Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn chi nhánh Sài Gòn.
Quá trình nghiên cứu được thực hiện theo các ước như sau: T m hiểu về
lích sử hình thành và quá trình phát triển của Agribank chi nhánh Sài Gòn; Tìm hiểu
và khái quát kết quả hoạt động kinh doanh của chi nhánh trong quá trình phát triển,
tập trung phân tích đánh giá kết quả kinh doanh giai đoạn 2013-201 ; Đánh giá thực
trạng quản trị rủi ro tại NHNo và PTNT chi nhánh Sài Gòn và cuối cùng là đề ra các
giải pháp để nâng cao năng lực quản trị rủi ro tín dụng.
Tác giả tập trung phân tích, tìm hiểu kinh nghiệm quản trị rủi ro một số nước
trên thế giới và những bài học kinh nghiệm đối với các ngân hàng thương mại tại
Việt Nam, tìm hiểu những kết quả đạt được trong quản trị rủi tín dụng cũng như
những hạn chế và đi sâu t m hiểu nguyên nhân trong công tác quản trị tín dụng tại
NHNo & PTNT chi nhánh Sài Gòn dưới tác động của các yếu tố khách quan và chủ
uan để có những đánh giá tương đối chính xác thực trạng quản trị rủi ro tại NHNo
& PTNT chi nhánh Sài Gòn từ đ đưa ra nột số nhóm giải pháp như: Nh m giải
pháp nhận diện rủi ro tín dụng; giải pháp về phân tích, đo lường rủi ro tín dụng
thông qua việc tiếp tục hoàn thiện hệ thống chấm điểm tín dụng và xếp hạng khách
hàng; Nhóm giải pháp kiểm soát rủi ro tín dụng và cuối cùng là nhóm giải pháp về
xử lý rủi ro tín dụng.
Phần cuối là một số khuyến nghị đối với Ngân hàng Nhà nước, đối với Chính
phủ và các bộ, ngành có liên quan và khuyến nghị đối với Ngân hàng Nông nghiệp
và Phát triển Nông thôn Việt Nam cũng như Agri ank chi nhánh sài Gòn.
Kết quả nghiên cứu c ý nghĩa đáng kể đối với Ngân hàng nông nghiệp và
Phát triển Nông thôn chi nhánh Sài Gòn trong việc đề ra các chính sách và biện
pháp để nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro tín dụng từng ước nâng chất lượng tín
dụng, nâng cao hiệu quả kinh doanh.
iv
ABSTRACT
This research focuses on exploring all credit activities and in-depth assessing
the current state of risk management in credit activities at the Bank for Agriculture
and Rural Development in Saigon.
The research process is carried out in the following steps: Learn about the
history and development of Agribank Sai Gon Branch; Understand and general
business results of the branch in the development process, focus analysis and
assessment of business results in the period 2013-2015; Assess the current situation
of risk management in the Bank for Agriculture and Rural Development of Saigon
and finally, propose measures to improve the credit risk management capacity.
The author focuses on analyzing risk management experiences in some
countries in the world and lessons learned for commercial banks in Vietnam,
examining the results of risk management. Use as well as limitations and deepen the
cause of the credit management at the Bank for Agriculture and Rural Development
Saigon Branch under the impact of objective and subjective factors to get the
accurate assessment of real Risk management at the Bank for Agriculture and Rural
Development of Sai Gon from which the group of solutions such as groups of
solutions to identify credit risks; Solution for credit risk analysis and measurement
through continued refinement of the credit scoring and rating system; Group credit
control solutions and finally the group of solutions to credit risk.
The final section is a series of recommendations for the State Bank, the
Government and relevant ministries, and recommendations to the Bank for
Agriculture and Rural Development of Vietnam as well as Agribank Saigon branch.
The results of this study are significant for the Bank for Agriculture and
Rural Development of Saigon Branch in the formulation of policies and measures to
improve the effectiveness of credit risk management step by step raising the quality.
Credit, improve business efficiency.
v
MỤC LỤC
LỜI CA
ĐOAN ....................................................................................................... i
LỜI CẢ
ƠN ............................................................................................................ ii
TÓM TẮT.................................................................................................................. iii
ABSTRACT .............................................................................................................. iv
MỤC LỤC ...................................................................................................................v
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .........................................................................x
DANH MỤC BẢNG VÀ BIỂU ĐỒ ......................................................................... xi
MỞ ĐẦU .....................................................................................................................1
1. Lý do chọn đề tài .....................................................................................................1
2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................1
3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu ..............................................................................2
4. Phương pháp nghiên cứu........................................................................................2
5. Những đ ng g p về mặt lý luận và thực tiễn ..........................................................2
6. Kết cấu luận văn ......................................................................................................2
CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG NGÂN
HÀNG ........................................................................................................................3
1.1. RỦI RO TÍN DỤNG TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH NGÂN HÀNG .3
1.1.1. Rủi ro trong hoạt động kinh doanh ngân hàng .............................................3
1.1.1.1. Khái niệm rủi ro trong hoạt động kinh doanh ngân hàng......................3
1.1.1.2. Phân loại rủi ro trong hoạt động kinh doanh ngân hàng .......................3
1.1.2. Rủi ro tín dụng trong hoạt động kinh doanh ngân hàng ..............................4
1.1.2.1. Khái niệm rủi ro tín dụng ......................................................................4
1.1.2.2. Phân loại rủi ro tín dụng ........................................................................4
1.1.2.3. Nguyên nhân dẫn đến rủi ro tín dụng ....................................................6
1.1.2.4. Hậu quả của rủi ro tín dụng ...................................................................8
1.2. QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG
ẠI ...8
1.2.1. Khái niệm quản trị rủi ro tín dụng ................................................................8
1.2.2. Quá trình quản trị rủi ro tín dụng ..................................................................9
1.2.2.1. Nhận diện rủi ro .....................................................................................9
1.2.2.2. Phân tích và đo lường rủi ro ..................................................................9
vi
1.2.2.3. Kiểm soát rủi ro .....................................................................................9
1.2.2.4. Tài trợ rủi ro ........................................................................................10
1.2.3. Các chỉ tiêu đo lường, đánh giá rủi ro tín dụng ..........................................11
1.2.3.1. Tỷ lệ nợ quá hạn, nợ xấu .....................................................................11
1.2.3.2. Tỷ lệ nợ mất vốn..................................................................................13
1.2.3.3. Tỷ lệ dự phòng rủi ro tín dụng đã trích lập .........................................13
1.2.3.4. Mức độ tập trung tín dụng ...................................................................14
1.2.4. Hệ thống m h nh phân tích và đánh giá rủi ro tín dụng ngân hàng ..........14
1.2.4.1.
h nh định tính về rủi ro tín dụng ...................................................14
1.2.4.2. Một số m h nh lượng hóa rủi ro tín dụng ..........................................15
1.3. KINH NGHIỆM QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI MỘT SỐ NGÂN
HÀNG TRÊN THẾ GIỚI VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆ
ĐỐI VỚI CÁC NGÂN
HÀNG VIỆT NAM ...................................................................................................17
1.3.1. Kinh nghiệm quản trị rủi ro tín dụng tại một số ngân hàng trên thế giới ...17
1.3.1.1. Kinh nghiệm quản trị rủi ro tín dụng của NHTM Thái Lan ................17
1.3.1.2. Kinh nghiệm quản trị rủi ro tín dụng của NHTM Mỹ.........................19
1.3.2. Bài học kinh nghiệm đối với các NHTM Việt Nam ...................................20
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1..........................................................................................21
CHƯƠNG 2 THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI CHI NHÁNH
NHNo & PTNT SÀI GÒN .........................................................................................22
2.1. KHÁI QUÁT VỀ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA CHI NHÁNH NHNo &
PTNT SÀI GÒN ........................................................................................................22
2.1.1. Vài nét về tình hình kinh tế xã hội Thành phố Hồ Chí Minh .....................22
2.1.2. Khái quát về Chi nhánh NHNo & PTNT Sài Gòn .....................................22
2.1.3. Tình hình hoạt động kinh doanh của Chi nhánh NHNo&PTNT Sài Gòn ..23
2.1.3.1. T nh h nh huy động vốn ......................................................................23
2.1.3.2. Tình hình cho vay ................................................................................25
2.1.3.3. Kết quả hoạt động kinh doanh .............................................................28
2.2. THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NHNo&PTNT ......31
SÀI GÒN ...................................................................................................................31
2.2.1. Nhận diện rủi ro tín dụng .............................................................................31
vii
2.2.1.1. Nhận diện rủi ro tín dụng từ m i trường kinh doanh ..........................31
2.2.1.2. Nhận diện rủi ro tín dụng từ phía khách hàng .....................................32
2.2.1.3. Nhận diện rủi ro tín dụng từ phía ngân hàng .......................................32
2.2.2. Phân tích và đo lường rủi ro tín dụng .........................................................33
2.2.2.1. Phân tích và đo lường rủi ro tín dụng theo nhóm nợ...........................33
2.2.2.2. Phân tích nợ xấu theo k hạn, loại tiền, thành phần và ngành kinh tế 35
2.2.2.3. Phân tích nợ quá hạn theo k hạn, loại tiền, thành phần và ngành kinh
tế ......................................................................................................................36
2.2.2.4. Phân tích số lượng khách hàng theo phân loại khách hàng.................38
2.2.3. Kiểm soát rủi ro tín dụng ............................................................................41
2.2.3.1. Chính sách tín dụng .............................................................................41
2.2.3.2. Phân loại và sàng lọc khách hàng ........................................................41
2.2.3.3. Tài sản bảo đảm ...................................................................................42
2.2.3.4. Cơ cấu tổ chức quản lý rủi ro tín dụng ................................................42
2.2.3.5. Quy trình tín dụng của Chi nhánh .......................................................43
2.2.4. Tài trợ rủi ro tín dụng ...................................................................................44
2.2.4.1. Tình hình trích lập và sử dụng dự phòng rủi ro tín dụng .......................44
2.2.4.2. Tình hình thu nợ quá hạn, nợ xấu và nợ đã ử lý rủi ro ......................46
2.3. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI CHI
NHÁNH NHNo&PTNT SÀI GÒN ...........................................................................47
2.3.1. Những kết quả đạt được trong công tác quản trị rủi ro tín dụng ...................47
2.3.2. Những hạn chế và nguyên nhân trong công tác quản trị rủi ro tín dụng ........47
2.3.2.1. Một số hạn chế trong công tác quản trị rủi ro tín dụng ..........................47
2.3.2.2 Nguyên nhân của một số hạn chế trong hoạt động quản lý rủi ro tín dụng .
......................................................................................................................49
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2..........................................................................................54
CHƯƠNG 3 GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI
CHI NHÁNH NHNo&PTNT SÀI GÒN ....................................................................55
3.1. MỤC TIÊU VÀ ĐỊNH HƯỚNG HOẠT ĐỘNG TRONG NHỮNG NĂ
TỚI
TẠI CHI NHÁNH NHNo & PTNT SÀI GÒN ..........................................................55
viii
3.1.1.Những cơ hội và thách thức đối với NHNo&PTNT Viêt Nam trong điều kiện
hội nhập quốc tế .........................................................................................................55
3.1.1.1. Những cơ hội đối với NHNo&PTNT Việt Nam ...................................55
3.1.1.2. Những thách thức đối với NHNo&PTNT Việt Nam.............................56
3.1.2. Mục tiêu và định hướng tại Chi nhánh NHNo&PTNT Sài Gòn ...................56
3.1.2.1. Mục tiêu tổng quát và cụ thể .................................................................56
3.1.2.2. Định hướng tăng cường quản trị rủi ro tín dụng .................................57
3.2. CÁC GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG CÔNG TÁC QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN
DỤNG TẠI CHI NHÁNH NHNo & PTNT SÀI GÒN ..............................................58
3.2.1. Giải pháp nhận diện rủi ro tín dụng ..............................................................58
3.2.1.1. Nhóm nhận diện liên uan đến mối quan hệ với ngân hàng ..................58
3.2.1.2. Nhóm nhận diện liên uan đến tình hình tài chính và hoạt động sản
xuất kinh doanh của khách hàng ...............................................................................59
3.2.2. Giải pháp về phân tích, đo lường rủi ro tín dụng thông qua việc tiếp tục
hoàn thiện hệ thống chấm điểm tín dụng và xếp hạng khách hàng ..........................60
3.2.3. Nhóm giải pháp kiểm soát rủi ro tín dụng ....................................................62
3.2.3.1. Thực hiện nghiêm túc quy trình tín dụng, nâng cao chất lượng thẩm định
cho vay ......................................................................................................................62
3.2.3.2. Nâng cao vai trò kiểm tra kiểm soát nội bộ.........................................63
3.2.3.3. Nâng cao chất lượng các bảo đảm tín dụng ........................................64
3.2.3.4. Xây dựng nguồn nhân lực c đủ năng lực chuyên m n, c đạo đức
nghề nghiệp đáp ứng yêu cầu trong công tác quản trị rủi ro tín dụng ......................66
3.2.3. . ác định thời hạn và phân k hạn trả nợ đối với các khoản cho vay
trung - dài hạn phải hợp lý, khoa học........................................................................67
3.2.3.6. Nâng cao hiệu quả của hệ thống thông tin phòng ngừa rủi ro ............68
3.2.3.7. Tiến hành rà soát phân loại khách hàng đang c nợ quá hạn tại Chi
nhánh, xiết chặt hơn nữa điều kiện cho vay ..............................................................69
3.2.3.8. Đa dạng hoá danh mục cho vay, phân tán rủi ro tín dụng ...................69
3.2.3.9. Nâng cao tr nh độ chuyên môn, trách nhiệm đối với cán bộ thẩm định
tín dụng ......................................................................................................................70
3.2.4. Nhóm giải pháp xử lý rủi ro tín dụng .........................................................70
ix
3.2.4.1. Nâng cao chất lượng trích lập dự phòng rủi ro tín dụng .....................70
3.2.4.2. Sử dụng các công cụ phái sinh. ...........................................................72
3.3. MỘT SỐ KHUYẾN NGHỊ .................................................................................72
3.3.1. Đối với Ngân hàng Nhà nước ......................................................................72
3.3.2. Đối với Chính phủ và các bộ, ngành có liên quan. .....................................73
3.3.3. Đối với NHNo&PTNT Việt Nam ...............................................................74
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3..........................................................................................75
KẾT LUẬN ...............................................................................................................76
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................................77
PHỤ LỤC ....................................................................................................................1
x
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
BCTK
: Báo cáo tổng kết
CIC
: Hệ thống trung tâm thông tin tín dụng Ngân hàng Nhà nước
DN
: Doanh nghiệp
DPRR
: Dự phòng rủi ro
KDNT
: Kinh doanh ngoại tệ
NHNo&PTNT
: Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn
NHTM
: Ngân hàng Thương mại
NHNN
: Ngân hàng Nhà nước
NQH
: Nợ quá hạn
QTRRTD
: Quản trị rủi ro tín dụng
RRTD
: Rủi ro tín dụng
TCTD
: Tổ chức tín dụng
TSBĐ
: Tài sản bảo đảm
SXKD
: Sản xuất kinh doanh
XHTD
: Xếp hạng tín dụng
XLRR
: Xử lý rủi ro
xi
DANH MỤC BẢNG VÀ BIỂU ĐỒ
DANH MỤC BẢNG
Bảng số 2.1: Nguồn vốn huy động của chi nhánh. ...................................................23
Bảng số 2.2: Dư nợ cho vay tại Chi nhánh. ..............................................................25
Bảng số 2.3: Kết quả hoạt động kinh doanh .............................................................28
Bảng số 2.4: Dư nợ phân theo nhóm nợ....................................................................34
Bảng số 2.5: Nợ xấu theo k hạn, loại tiền, thành phần và ngành kinh tế ................35
Bảng số 2.6: Nợ quá hạn theo k hạn, loại tiền, thành phần và ngành kinh tế ........36
Bảng số 2.7: Số lượng khách hàng theo phân loại khách hàng.................................38
Bảng số 2.8: Đánh giá xếp hạng khách hàng ............................................................40
Bảng số 2.9: Tình hình trích lập và sử dụng dự phòng rủi ro tín dụng .....................45
Bảng số 2.10: Tình hình thu nợ đã ử lý rủi ro .........................................................46
DANH MỤC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 2.1: Tỷ trọng thu nhập tín dụng và ngoài tín dụng so với tổng thu nhập ....29
Biểu đồ 2.2: Lợi nhuận kế hoạch và thực hiện..........................................................30
1
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Ngân hàng là một trong những tổ chức kinh tế đặc biệt và được em như là
huyết mạch, là ương sống của nền kinh tế, vì sức ảnh hư ng trong hoạt động ngân
hàng đến nền kinh tế là rất lớn. Trong bối cảnh hội nhập kinh tế như hiện nay thì sự
phụ thuộc lẫn nhau giữa các nền kinh tế ngày càng gia tăng, trong đ lĩnh vực tài
chính - ngân hàng cũng kh ng ngoại lệ. Với những biến động kh n lường của nền
kinh tế, như cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới từ năm 2008 đến nay, mà xuất phát
điểm là khủng hoảng ngân hàng tại Mỹ trong việc cho vay dưới chuẩn đã lan tỏa
đến rất nhiều ngành kinh tế khác cũng như nhiều quốc gia trên thế giới.
Trong những năm gần đây t nh h nh tăng trư ng nóng tín dụng của hệ thống
ngân hàng Việt Nam đã chứa đựng nhiều rủi ro. Mặc dù bản chất tín dụng ngân
hàng là sự đánh đổi rủi ro để đổi lấy lợi nhuận nhưng rủi ro phải trong mức độ cho
ph p để đảm bảo an toàn cho hoạt động của ngân hàng nói riêng và cho nền kinh tế
n i chung. Và ta cũng iết rằng hoạt động tín dụng đem lại thu nhập chủ yếu, chiếm
từ 60-80% trong tổng thu nhập của ngân hàng, riêng đối với các NHTM Việt Nam
thì con số này còn cao hơn nhiều. Do vậy RRTD luôn là mối uan tâm hàng đầu của
các ngân hàng, đồng thời QTRRTD giữ vị trí trung tâm trong hoạt động quản trị rủi
ro của các ngân hàng thương mại.
Nhận thức được vấn đề đ , trong thời gian qua Chi nhánh NHNo & PTNT Sài
Gòn đã kh ng ngừng nổ lực tăng cường công tác quản trị rủi ro tín dụng và đã đạt
được một số hiệu quả nhất định bên cạnh những kh khăn và hạn chế trong công tác
quản trị rủi ro. Tuy nhiên, trong tình hình hiện nay thì việc hướng các chuẩn mực
quốc tế trong công tác quản trị rủi ro là việc làm hết cần thiết đối với hầu hết tất cả
các ngân hàng cũng như đối với hệ thống NHNo&PTNT Việt Nam.
Trước những đòi hỏi cấp thiết của việc quản trị rủi ro tín dụng hiện nay nên tôi
đã chọn đề tài: “Hoàn thiện quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp
và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Sài Gòn” để làm hướng nghiên
cứu cho luận văn của mình.
2. Mục tiêu nghiên cứu
- Hệ thống hoá cơ s lý luận về quản trị rủi ro tín dụng của các ngân hàng.
2
- Phân tích thực trạng quản trị rủi ro tín dụng của Chi nhánh NHNo & PTNT
Sài Gòn trong thời gian vừa qua.
- Đề xuất một số giải pháp và khuyến nghị nhằm nâng cao hiệu quả QTRRTD
tại Chi nhánh NHNo & PTNT Sài Gòn trong thời gian tới.
3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu
Lý luận và thực tiễn liên uan đến rủi ro tín dụng và quản trị rủi ro tín dụng tại
Chi nhánh NHNo&PTNT Sài Gòn.
- Phạm vi nghiên cứu
+ Nội dung: Luận văn chỉ tập trung nghiên cứu một số vấn đề cơ ản trong
việc QTRRTD tại Chi nhánh NHNo&PTNT Sài Gòn.
+ Không gian: Tại Chi nhánh NHNo&PTNT Sài Gòn.
+ Thời gian: Nghiên cứu tình hình số liệu từ năm 2013 đến 2015.
Trên cơ s phân tích, đánh giá, đưa ra định hướng và giải pháp nhằm tăng cường
công tác quản trị rủi ro tín dụng tại Chi nhánh NHNo&PTNT Sài Gòn.
4. Phương pháp nghiên cứu
Để thực hiện mục tiêu nghiên cứu n i trên đề tài sử dụng các phương pháp sau:
- Phương pháp thống kê, so sánh, quy nạp và đưa ra nhận xét kết luận khoa
học.
5. Những đóng góp về mặt lý luận và thực tiễn
- Về lý luận: Hệ thống hóa các vấn đề về rủi ro, rủi ro tín dụng và quản trị rủi
ro tín dụng của các ngân hàng.
- Về thực tiễn: Phân tích, đánh giá thực trạng quản trị rủi ro tín dụng tại Chi
nhánh NHNo&PTNT Sài Gòn, vận dụng lý thuyết quản trị rủi ro vào thực tiễn tại
đơn vị nghiên cứu, từ đ đề xuất các giải pháp và khuyến nghị nhằm tăng cường
công tác quản trị rủi ro tín dụng cho phù hợp với t nh h nh và điều kiện của Chi
nhánh NHNo&PTNT Sài Gòn.
6. Kết cấu luận văn
Đề tài gồm phần m đầu, nội dung c 3 chương và kết luận:
Chương 1: Cơ s lý luận về quản trị rủi ro tín dụng ngân hàng
Chương 2: Thực trạng quản trị rủi ro tín dụng tại chi nhánh NHNo&PTNT Sài Gòn
Chương 3: Giải pháp tăng cường quản trị rủi ro tín dụng tại
NHNo&PTNT Sài Gòn
chi nhánh
3
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN
DỤNG NGÂN HÀNG
1.1. RỦI RO TÍN DỤNG TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH NGÂN HÀNG
1.1.1. Rủi ro trong hoạt động kinh doanh ngân hàng
1.1.1.1. Khái niệm rủi ro trong hoạt động kinh doanh ngân hàng
Rủi ro là những biến cố kh ng mong đợi, khi xảy ra dẫn đến tổn thất về tài sản
của ngân hàng, giảm sút lợi nhuận thực tế so với dự kiến hoặc phải bỏ thêm ra một
khoản chi phí để có thể hoàn thành được một nghiệp vụ tài chính nhất định.
1.1.1.2. Phân loại rủi ro trong hoạt động kinh doanh ngân hàng
- Rủi ro lãi suất: Là rủi ro phát sinh do sự biến động của lãi suất đi vay và lãi
suất cho vay của ngân hàng dẫn đến làm giảm thu nhập hoặc làm giảm giá trị tài sản
của ngân hàng. Rủi ro lãi suất phát sinh do nợ không cân xứng về k hạn giữa tài sản
có và tài sản nợ khi lãi suất thị trường thay đổi.
- Rủi ro ngoại hối: Là rủi ro phát sinh khi có sự chênh lệch về k hạn, về loại
tiền tệ, về sự cân xứng giữa giá trị tài sản nợ và giá trị tài sản có bằng ngoại tệ mà
ngân hàng nắm giữ và vì thế làm cho ngân hàng có thể phải gánh chịu thua lỗ khi tỷ
giá ngoại hối biến động.
- Rủi ro tín dụng: Là rủi ro phát sinh trong trường hợp ngân hàng không thu
được đầy đủ cả gốc và lãi của khoản vay, hoặc là việc thanh toán nợ gốc và lãi
kh ng đ ng k hạn.
- Rủi ro thanh khoản: Là rủi ro phát sinh từ việc ngân hàng có khả năng kh ng
đáp ứng được các nghĩa vụ tài chính một cách tức thời hoặc phải huy động vốn bổ
sung với chi phí cao hoặc phải bán tài sản với giá thấp.
- Rủi ro hoạt động ngoại bảng: Hoạt động ngoại bảng là các cam kết không
nằm trong bảng cân đối tài sản (nội bảng). Tuy nhiên, các hoạt động ngoại bảng có
ảnh hư ng đến trạng thái tương lai của bảng cân đối nội bảng, b i vì các cam kết
ngoại bảng đến hạn có thể tạo ra những tài sản có và tài sản nợ bổ sung, làm thay
đổi bảng cân đối nội bảng. Do đ , những nhà kế toán ghi chép các hoạt động ngoại
bảng của ngân hàng như: Phát hành thư tín dụng dự phòng, bảo lãnh cho công ty
phát hành trái phiếu, hơp đồng mua bán ngoại tệ có k hạn,…
- Rủi ro công nghệ và hoạt động:
4
+ Rủi ro công nghệ phát sinh khi những khoản đầu tư cho phát triển công nghệ
không tạo được khoản tiết kiệm trong chi phí như đã dự tính khi m rộng quy mô
hoạt động.
+ Rủi ro hoạt động có mối liên hệ chặt chẽ với rủi ro công nghệ và có thể phát
sinh bất cứ khi nào nếu hệ thống công nghệ bị trục trặc hoặc là khi hệ thống hỗ trợ
bên trong ngừng hoạt động.
- Rủi ro quốc gia: Ngoài các loại rủi ro ngoại hối, rủi ro lãi suất ngoại tệ,... như
đã tr nh ày
trên thì ngay cả trong trường hợp ngân hàng đầu tư ằng bản tệ cho
các c ng ty nước ngoài có trụ s
nước ngoài cũng c thể chịu rủi ro đầu tư nước
ngoài, đ là rủi ro Quốc gia. Rủi ro Quốc gia còn nghiêm trọng hơn cả trường hợp
tín dụng mà ngân hàng gặp phải khi đầu tư cho các c ng ty nội địa. Trong trường
hợp ngân hàng đầu tư cho c ng ty nước ngoài thì ngay cả trong trường hợp công ty
có khả năng và sẵn sàng hoàn trả vốn vay, nhưng cũng c thể không thực hiện được,
b i vì Chính phủ nước này cấm hoặc hạn chế việc thanh toán cho nước ngoài do dự
trữ ngoại hối hạn hẹp hoặc vì lí do chính trị.
1.1.2. Rủi ro tín dụng trong hoạt động kinh doanh ngân hàng
1.1.2.1. Khái niệm rủi ro tín dụng
Theo Th ng tư số 02/2013/TT-NHNN, ngày 21/01/2013 của Thống đốc Ngân
hàng Nhà nước Việt Nam th “Rủi ro tín dụng là tổn thất có khả năng xảy ra đối với
nợ của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài do khách hàng không
thực hiện hoặc không có khả năng thực hiện một phần hoặc toàn bộ nghĩa vụ của
mình theo cam kết”.
1.1.2.2. Phân loại rủi ro tín dụng
- Căn cứ vào nguyên nhân phát sinh rủi ro:
+ Rủi ro giao dịch: Là một hình thức của rủi ro tín dụng mà nguyên nhân phát
sinh do những hạn chế trong quá trình giao dịch và xét duyệt cho vay, đánh giá
khách hàng. Rủi ro giao dịch bao gồm: rủi ro lựa chọn, rủi ro bảo đảm và rủi ro
nghiệp vụ.
• Rủi ro lựa chọn: Là rủi ro liên uan đến đánh giá và phân tích tín dụng khi
ngân hàng lựa chọn những phương án vay vốn hiệu quả để ra quyết định cho vay.
5
• Rủi ro bảo đảm: Là rủi ro phát sinh từ các tiêu chuẩn bảo đảm như các điều
khoản trong hợp đồng cho vay, các loại tài sản bảo đảm, chủ thể tài sản bảo đảm,
hình thức bảo đảm và mức cho vay trên giá trị của tài sản bảo đảm.
• Rủi ro nghiệp vụ: Là rủi ro liên uan đến công tác quản lý khoản vay và hoạt
động cho vay, bao gồm cả việc sử dụng hệ thống xếp hạng rủi ro và kỹ thuật xử lý
các khoản vay có vấn đề.
+ Rủi ro danh mục: Là rủi ro mà nguyên nhân phát sinh là do những hạn chế
trong quản lý danh mục cho vay của ngân hàng, được phân thành rủi ro nội tại và
rủi ro tập trung
• Rủi ro nội tại: Xuất phát từ các yếu tố, đặc điểm riêng bên trong của mỗi chủ
thể đi vay hoặc ngành, lĩnh vực kinh tế. Nó xuất phát từ đặc điểm hoạt động hoặc
đặc điểm sử dụng vốn vay của khách hàng.
• Rủi ro tập trung: Là trường hợp ngân hàng tập trung cho vay quá nhiều đối
với một số khách hàng, cho vay quá nhiều khách hàng hoạt động trong cùng một
ngành, lĩnh vực kinh tế hoặc trong cùng một vùng địa lý nhất định.
- Căn cứ theo tính khách quan và chủ quan:
+ Rủi ro khách quan: Đ là những nguyên nhân như ão lụt, hạn hán, động
đất, hoả hoạn, người vay bị chết hoặc mất tích và các biến động khác ngoài dự kiến
làm thất thoát vốn trong khi người vay đã thực hiện nghiêm túc chế độ chính sách
và các điều khoản về khoản vay.
+ Rủi ro chủ quan: Là những chủ quan thuộc về người cho vay và người vay vì
vô tình hay cố ý làm thất thoát vốn vay hay vì lý do chủ quan khác.
- Căn cứ vào khả năng trả nợ:
+ Rủi ro không hoàn trả nợ đ ng hạn: Khi thiết lập mối quan hệ tín dụng, ngân
hàng và khách hàng phải uy ước về khoản thời gian hoàn trả nợ vay. Tuy nhiên,
đến hạn uy ước nhưng ngân hàng vẫn chưa thu hồi được vốn vay.
+ Rủi ro không có khả năng trả nợ: Là rủi ro xảy ra trong trường hợp khách
hàng đi vay mất khả năng chi trả, ngân hàng phải thanh lý tài sản bảo đảm để thu
hồi nợ.
- Xem thêm -