Tài liệu Luận văn hoàn thiện kế toán nguyên vật liệu tại công ty tnhh vũ việt anh (công ty mây tre đan)

Trường : ĐH Lương Thế Vinh Khóa luận tốt nghiệp LỜI MỞ ĐẦU Trong nền kinh tế thị trường, các doanh nghiệp sản xuất muốn tồn tại và phát triển nhất định phải có phương án sản xuất kinh doanh đạt hiệu quả kinh tế. Một quy luật tất yếu trong nền kinh tế thị trường là cạnh tranh. Doanh nghiệp phải tìm mọi biện pháp để đứng vững và phát triển trên thương trường. Một doanh nghiệp muốn khẳng định và giữ vững vị trí, vai trò của mình trên thị trường trong nước và trên đường hội nhập WTO thì doanh nghiệp cần phải nỗ lực hết mình, tăng cường đổi mới công nghệ, nâng cao chất lượng sản phẩm, đáp ứng được nhu cầu của người tiêu dùng với sản phẩm. Để đạt được điều đó thì doanh nghiệp phải tiến hành đồng bộ các biện pháp quản lý mọi yếu tố có liên quan đến hoạt động sản xuất kinh doanh, đồng thời phải chú trọng đến công tác quản lý sản xuất, quản lý kinh tế để đảm bảo việc thúc đẩy sản xuất kinh doanh phát triển và đạt được lợi nhuận, hiệu quả kinh tế cao. Nguyên vật liệu là một yếu tố đầu vào quan trọng trong quá trình sản xuất của doanh nghiệp, thường chiếm tỉ trọng lớn trong quá trình thành phẩm. Chính vì thế vấn đề tiết kiệm chi phí bên cạnh việc nâng cao chất lượng sản phẩm là vấn đề được các nhà sản xuất quan tâm hàng đầu, công tác kế toán và quản lý cũng được coi trọng và đánh giá cao. Việc kế toán nguyên vật liệu trong doanh nghiệp sản xuất là không thể thiếu và phải đảm bảo được 3 yêu cầu của công tác kế toán : chính xác, kịp thời và toàn diện. Tổ chức công tác kế toán nguyên vật liệu tốt sẽ cung cấp thông tin kịp thời và chính xác cho các thành phần kế toán khác trong công tác kế toán ở doanh nghiệp. Nhận thức được vấn đề trên và sau một quá trình tìm hiểu thực tế tại công ty TNHH Vũ Việt Anh. Được sự hướng dẫn của Thạc sĩ Bùi Thi Chanh, sự giúp đỡ của các cô chú, anh chị trong công ty đã giúp em tìm hiểu thêm về tình hình sản xuất và công tác kế toán của công ty. Đồng thời cũng giúp đỡ em lựa chọn chuyên đề kế toán nguyên vật liệu tại công ty TNHH Vũ Việt Anh SV: Nguyễn Thị Lới Lớp : KT1A – K4 1 Trường : ĐH Lương Thế Vinh Khóa luận tốt nghiệp Nội dung luận văn tốt nghiệp gồm 3 chương Chương I: Những lí luận chung về kế toán nguyên vật liệu trong các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh. Chương II : Thực trạng hạch toán nguyên vật liệu tại Công ty TNHH Vũ Việt Anh Chương III: Những ý kiến đóng góp nhằm hoàn thiện hạch toán nguyên vật liệu tại Công ty TNHH Vũ Việt Anh Trong quá trình tìm hiểu và viết báo cáo em không tránh khỏi sai sót. Em mong sự góp ý và xây dựng từ lãnh đạo công ty, thầy cô giáo và các bạn để bài báo cáo của em được hoàn thiện tốt hơn. Em xin chân thành cảm ơn! Nguyễn Thị Lới Sinh viên thực hiện GVHD: ThS.Bùi Thị Chanh 2 Trường : ĐH Lương Thế Vinh Khóa luận tốt nghiệp CHƯƠNG I: LÝ LUẬN CHUNG VỀ KẾ TOÁN NGUYÊN VẬT LIỆU TRONG CÁC DOANH NGHIỆP SẢN XUẤT 1.1 Khái niệm, vµ ®Æc ®iÓm nguyªn vËt liÖu 1.1.1 Khái niệm nguyên vật liệu. Để tiến hành sản xuất kinh doanh thì các doanh nghiệp cần phải có đối tượng lao động. §èi tîng lao ®éng ®îc hiÓu kh«ng nh÷ng lµ tÊt c¶ vËt liÖu thiªn nhiªn, sù vËt...ë xung quanh ta mµ cßn lµ c¸c nguån t¸c ®éng ®Ó t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm phôc vô lîi Ých cña con ngêi. Nh vËy, trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt, vËt liÖu lµ ®èi tîng lao ®éng - mét trong ba yÕu tè c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ( t liÖu s¶n xuÊt, ®èi tîng lao ®éng, søc lao ®éng ), lµ c¬ së cÊu thµnh nªn thùc thÓ s¶n phÈm. 1.1.2 Đặc diểm của nguyên vật liệu. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t¹o s¶n phÈm, vËt liÖu chØ tham gia vµo mét chu kú s¶n xuÊt kinh doanh nhÊt ®Þnh vµ khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, díi t¸c ®éng cña søc lao ®éng vµ m¸y mãc thiÕt bÞ chóng bÞ tiªu hao toµn bé hoÆc bÞ thay ®æi h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu ®Ó t¹o ra mét h×nh th¸i vËt chÊt cña s¶n phÈm. VÒ mÆt gi¸ trÞ khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, vËt liÖu chuyÓn dÞch mét lÇn toµn bé gi¸ trÞ cña chóng vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh trong kú vµ h×nh thµnh nªn chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. 1.2 Nguyên tắc và yêu cầu quản lý nguyên vật liệu nhập – xuất – trong kho Trong c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý vµ ®iÒu tiÕt cña nhµ níc theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa víi sù c¹nh tranh gay g¾t cña c¸c ®¬n vÞ, bªn c¹nh viÖc ®Èy m¹nh ph¸t triÓn s¶n xuÊt doanh nghiÖp cÇn t×m mäi biÖn ph¸p sö dông nguyªn vËt liÖu hîp lý, tiÕt kiÖm. Muèn vËy cÇn qu¶n lý tèt vËt liÖu. Yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý vËt liÖu lµ ph¶i qu¶n lý chÆt chÏ ë mäi kh©u, tõ kh©u thu mua, b¶o qu¶n, dù tr÷ vµ sö dông. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi, c¸c ho¹t SV: Nguyễn Thị Lới Lớp : KT1A – K4 3 Trường : ĐH Lương Thế Vinh Khóa luận tốt nghiệp ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ngµy cµng më réng vµ ph¸t triÓn kh«ng ngõng vÒ quy m«, chÊt lîng trªn c¬ së tho¶ m·n vËt chÊt, v¨n ho¸ cña céng ®ång x· héi. Theo ®ã, ph¬ng ph¸p qu¶n lý, c¬ chÕ qu¶n lý vµ c¸ch thøc h¹ch to¸n vËt liÖu còng hoµn thiÖn h¬n. Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn nay, viÖc sö dông hîp lý vµ tiÕt kiÖm vËt liÖu cã hiÖu qu¶ cµng ®îc coi träng, lµm sao ®Ó cïng mét khèi lîng vËt liÖu cã thÓ s¶n xuÊt ra nhiÒu s¶n phÈm nhÊt, gi¸ thµnh h¹ mµ vÉn ®¶m b¶o chÊt lîng. Do vËy, viÖc qu¶n lý nguyªn vËt liÖu phô thuéc vµo kh¶ n¨ng vµ sù nhiÖt thµnh cña c¸c c¸n bé qu¶n lý. Qu¶n lý vËt liÖu ®îc xem xÐt trªn c¸c khÝa c¹nh sau: - Kh©u thu mua (nhập kho vật liệu): Nguyªn vËt liÖu lµ tµi s¶n lu ®éng cña doanh nghiÖp, nã thêng xuyªn biÕn ®éng trªn thÞ trêng. Do vËy, c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã kÕ ho¹ch sao cho cã thÓ liªn tôc cung øng ®Çy ®ñ nh»m ®¸p øng kÞp thêi cho s¶n xuÊt. Cho nªn khi qu¶n lý khèi lîng, quy c¸ch, chñng lo¹i nguyªn vËt liÖu ph¶i theo ®óng yªu cÇu, gi¸ mua ph¶i hîp lý ®Ó h¹ thÊp ®îc gi¸ thµnh s¶n phÈm. - Kh©u b¶o qu¶n: ViÖc b¶o qu¶n vËt liÖu t¹i kho, b·i cÇn thùc hiÖn theo ®óng chÕ ®é quy ®Þnh cho tõng lo¹i vËt liÖu, phï hîp víi tÝnh chÊt lý ho¸ cña mçi lo¹i, víi quy m« tæ chøc cña doanh nghiÖp, tr¸nh t×nh tr¹ng thÊt tho¸t, l·ng phÝ vËt liÖu, ®¶m b¶o an toµn lµ mét trong c¸c yªu cÇu qu¶n lý ®èi víi vËt liÖu. - Kh©u dù tr÷: §ßi hái doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh ®îc møc dù tr÷ tèi ®a, tèi thiÓu ®Ó ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®îc b×nh thêng, kh«ng dù tr÷ vËt liÖu qu¸ nhiÒu g©y ø ®äng vèn vµ còng kh«ng qu¸ Ýt lµm ngng trÖ, gi¸n ®o¹n cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. - Kh©u sö dông (xuất kho vật liệu): Yªu cÇu ph¶i tiÕt kiÖm hîp lý trªn c¬ së x¸c ®Þnh c¸c ®Þnh møc tiªu hao nguyªn vËt liÖu vµ dù to¸n chi phÝ, qu¸n triÖt theo nguyªn t¾c sö dông ®óng ®Þnh møc quy ®Þnh, ®óng quy tr×nh s¶n xuÊt, ®¶m b¶o tiÕt kiÖm chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu trong tæng gi¸ thµnh. Nh vËy, qu¶n lý nguyªn vËt liÖu lµ mét trong nh÷ng néi dung quan träng vµ cÇn thiÕt cña c«ng t¸c qu¶n lý nãi chung vµ qu¶n lý s¶n xuÊt, qu¶n lý gi¸ GVHD: ThS.Bùi Thị Chanh 4 Trường : ĐH Lương Thế Vinh Khóa luận tốt nghiệp thµnh nãi riªng. Muèn qu¶n lý vËt liÖu ®îc chÆt chÏ, doanh nghiÖp cÇn c¶i tiÕn vµ t¨ng cêng c«ng t¸c qu¶n lý cho phï hîp víi thùc tÕ. 1.3 Phân loại nguyên vật liệu Trong các doanh nghiệp sản xuất nguyên vật liệu bao gồm rất nhiều loại, nhiều thứ với nội dung kinh tế và tính năng lý hóa khác nhau. Để tiến hành quản lý nguyên vật liệu một cách chặt chẽ và đạt hiệu quả cao đồng thời hạch toán chi tiết nguyên vật liệu phục vụ cho kế toán quản trị cần thiêt phải tiến hành phân loại nguyên vật liệu. Tùy thuộc vào yêu cầu quản lý và hạch toán chi tiết, hạch toán cụ thể của từng doanh nghiệp mà trong từng loại nguyên vật liệu được chia thành từng nhóm, quy cách khác nhau và còn được sử dụng ký hiệu riêng. Nhìn chung thì nguyên vật liệu thường được phân loại theo các cách sau: * C¨n cø vµo néi dung kinh tÕ, vai trß cña chóng trong qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh, yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp nguyªn vËt liÖu ®îc chia thµnh c¸c lo¹i sau: - Nguyªn vËt liÖu chÝnh: Lµ nh÷ng NVL sau qu¸ tr×nh chÕ biÕn sÏ lµ c¬ së vËt chÊt chñ yÕu cÊu thµnh nªn thùc thÓ chÝnh cña s¶n phÈm. - Nguyªn vËt liÖu phô: lµ nh÷ng lo¹i nguyªn vËt liÖu chØ cã t¸c dông phô trî trong s¶n xuÊt, ®îc sö dông kÕt hîp víi nguyªn vËt liÖu chÝnh ®Ó lµm thay ®æi mµu s¾c, h×nh d¸ng, mïi vÞ hoÆc dïng ®Ó b¶o qu¶n, phôc vô ho¹t ®éng cña c¸c t liÖu lao ®éng hay phôc vô cho lao ®éng cña c«ng nh©n viªn chøc. - Nhiªn liÖu: lµ nh÷ng thø dïng ®Ó cung cÊp nhiÖt lîng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh nh: than, cñi, x¨ng, dÇu… - Phô tïng thay thÕ: lµ c¸c chi tiÕt, phô tïng dïng ®Ó söa ch÷a vµ thay thÕ cho m¸y mãc thiÕt bÞ. - Nguyªn vËt liÖu vµ thiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n: bao gåm c¸c nguyªn vËt liÖu vµ thiÕt bÞ mµ doanh nghiÖp mua vµo nh»m môc ®Ých ®Çu t cho x©y dùng c¬ b¶n. - PhÕ liÖu: lµ c¸c nguyªn vËt liÖu thu trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hay thanh lÝ tµi s¶n, cã thÓ sö dông hay b¸n ra ngoµi. - Nguyªn vËt liÖu kh¸c: bao gåm c¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu cßn l¹i ngoµi c¸c thø cha kÓ trªn. SV: Nguyễn Thị Lới Lớp : KT1A – K4 5 Trường : ĐH Lương Thế Vinh Khóa luận tốt nghiệp * C¨n cø vµo môc ®Ých c«ng dông cña nguyªn vËt liÖu, chia thµnh: - Nguyªn vËt liÖu dïng trùc tiÕp cho s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm - Nguyªn vËt liÖu dïng cho nhu cÇu qu¶n lý * C¨n cø vµo nguån h×nh thµnh, nguyªn vËt liÖu ®îc chia thµnh: - Nguyªn vËt liÖu tù s¶n xuÊt, gia c«ng, chÕ biÕn - Nguyªn vËt liÖu mua ngoµi - Nguyªn vËt liÖu do nhËn vèn gãp liên doanh từ đơn vị khác hoặc được cấp phát biếu tặng - Nguyên vật liệu thu hồi vốn góp liên doanh. 1.4. Đánh giá nguyên vật liệu Đánh giá vật liệu là dùng thước đo tiền tệ để xác định giá trị của chúng theo những nguyên tắc nhất định. Theo quy định hiện hành kế toán nhập, xuất, tồn kho vật liệu trong doanh nghiệp phải được phản ánh theo giá thực tế (bao gồm giá mua cộng với chi phí thu mua, vận chuyển). Song do đặc điểm của vật liệu có nhiều chủng loại, nhiều thứ mà lại thường xuyên biến động trong quá trình sản xuất, để đơn giản và giảm bớt khối lượng tính toán, ghi chép hàng ngày thì kế toán vật liệu trong một số doanh nghiệp có thể sử dụng giá hạch toán để hạch toán vật liệu 1.4.1.Đánh giá vật liệu theo giá thực tế: a) Giá thực tế nhập kho: Trong các doanh nghiệp sản xuất, vật liệu được nhập từ nhiều nguồn khác nhau nên giá thực tế của chúng cũng khác nhau. Về nguyên tắc, giá vật liệu nhập kho được xác định theo giá thực tế bao gồm toàn bộ chi phí hình thành vật liệu đó cho đến lúc nhập kho. Tuỳ theo từng nguồn nhập mà giá thực tế của vật liệu được xác định cụ thể như sau : - Đối với nguyên vật liệu mua ngoài: Giá thực tế NVL Giá mua = ghi trên Thuế nhập + khẩu GVHD: ThS.Bùi Thị Chanh 6 Chi phí + thu Các khoản - giảm trừ Trường : ĐH Lương Thế Vinh nhập kho hoá đơn (nếu có) Khóa luận tốt nghiệp mua (nếu có) Trong đó: + Giá mua ghi trên hoá đơn của người bán là giá chưa tính thuế giá trị gia tăng nếu doanh nghiệp tính thuế theo phương pháp khấu trừ. + Nếu doanh nghiệp tính thuế theo phương pháp trực tiếp thì giá mua là giá đã tính thuế giá trị gia tăng. - Đối với nguyên vật liệu do doanh nghiệp tự gia công chế biến: Giá thực tế nguyên Giá thực tế nguyên vật = liệu xuất gia công chế biến vật liệu nhập kho Chi phí + có liên quan - Đối với nguyên vật liệu thuê ngoài gia công chế biến : Giá thực tế nguyên Giá thực tế nguyên vật = Chi phí liệu xuất chế biến + có liên quan vật liệu nhập kho - Đối với nguyên vật liệu nhận vốn góp liên doanh hoặc cổ phần: Giá thực tế nguyên Giá do các bên = tham gia xác định Chi phí tiếp nhận + (nếu có) vật liệu nhập kho - Đối với NVL do nhà nước cấp hoặc cấp trên cấp hoặc được tặng: Giá thực tế nguyên vật liệu Giá thị trường tương đương = (hoặc giá NVL ghi trên biên nhập kho bản bàn giao) Chi phí + tiếp nhận (nếu có) - Đối với phế liệu thu hồi: Giá thực tế nguyên vật liệu nhập kho = Giá ước tính SV: Nguyễn Thị Lới Lớp : KT1A – K4 7 Trường : ĐH Lương Thế Vinh b) Giá thực tế xuất kho: Khóa luận tốt nghiệp Để tính trị giá thực tế của nguyên vật liệu xuất kho, các doanh nghiệp có thể áp dụng một trong các phương pháp sau: • Phương pháp bình quân gia quyền: Trị giá nguyên vật Số lượng nguyên liệu xuất dùng = Đơn giá thực vật liệu xuất dùng X tế bình quân Theo phương pháp này, giá thực tế nguyên vật liệu xuất dùng trong kỳ dược tính theo giá trị bình quân. Phương pháp này được chia thành ba loại: + Giá bình quân cuối kỳ trước. +Giá bình quân sau mỗi lần nhập. +Giá bình quân cả kỳ dự trữ. - Phương pháp đơn giá bình quân cuối kỳ trước: Đơn giá bình quân cuối kỳ trước = Giá trị thực tế NVL tồn đầu kỳ Số lượng NVL thực tế tồn đầu kỳ Ưu điểm: Đơn giản, giăm nhẹ khối lượn Nhược điểm: Không chính xác nếu giá cả trên thị trường có nhiều biến động. phương pháp này chỉ áp dụng với những doanh nghiệp có danh điểm vật liệu và có giá thị trường ổn định - Phương pháp bình quân sau mỗi lần nhập : Đơn giá bình quân sau mỗi lần nhập Giá trị thực tế vật liệu = Tồn đầu kỳ Số lượng vật liệu Tồn đầu kỳ GVHD: ThS.Bùi Thị Chanh 8 + + Giá trị thực tế lần nhập kế tiếp Số lượng vật liệu nhập kế tiếp Trường : ĐH Lương Thế Vinh Khóa luận tốt nghiệp Ưu điểm: Phương pháp này cho giá xuất kho VL chính xác nhất, phản ánh kịp thời sự biến động giá cả công việc tính toán được tiến hành tốt Nhược điểm: công việc tính toán nhiều và phức tạp chỉ thích hợp với doanh nghiệp sử dụng kế toán máy - Phương pháp bình quân cả kỳ dự trữ Giá trị thực tế vật liệu Đơn giá bình quân cả kỳ dự Tồn đầu kỳ Giá trị thực tế vật = nhập trong kỳ Số lượng vật liệu trữ liệu + Tồn đầu kỳ + Số lượng vật liệu nhập trong kỳ Ưu điểm: Phương pháp bình quân cả kỳ dự trữ có ưu điểm là đơn giản, dễ làm Nhược điểm: Mức độ chính xác không cao. Hơn nữa công việc tính toán tập trung vào cuối tháng, gây ảnh hưởng đến công tác quyết toán. • Phương pháp nhập trước - xuất trước (FIFO): Theo phương pháp này, giả thiết rằng số vật liệu nào nhập trước thì xuất trước, xuất hết số nhập trước mới xuất đến số nhập sau theo giá thực tế của từng số hàng xuất. Nói cách khác, cơ sở của phương pháp này là giá thực tế của nguyên vật liệu mua trước sẽ được dùng làm giá để tính giá thực tế vật liệu xuất trước và như vậy giá trị vật liệu tồn kho cuối kỳ sẽ là giá thực tế của số vật liệu mua vào sau cùng. Ưu điểm: Kế toán có thể tính giá nguyên vật liệu xuất kho kịp thời Nhược điểm: Hạch toán chi tiết theo từng loại, từng kho mất thời gian chi phí, công sức và không phản ánh kịp thời theo giá thị trường NVL • Phương pháp nhập sau - xuất trước (LIFO) Ngược lại với phương pháp nhập trước xuất trước, phương pháp này giả định vật tư hàng hoá xuất kho là những vật tư hàng hoá mới mua vào. Do đó vật tư hàng hoá tồn kho đầu kỳ là vật tư hàng hoá cũ nhất. Như vậy nếu giá cả có xu SV: Nguyễn Thị Lới Lớp : KT1A – K4 9 Trường : ĐH Lương Thế Vinh Khóa luận tốt nghiệp hướng giảm thì vật liệu xuất tính theo giá mới sẽ thấp, giá thành sản phẩm hạ, tự giá vật liệu tồn kho cao, mức lãi trong kỳ sẽ cao, hàng tồn kho có giá trị thấp, lợi nhuận trong kỳ sẽ giảm. Ưu điểm: Tính giá nguyên vật liệu xuất kho kịp thời, chi phí kinh doanh của doanh nghiệp được phản ánh kịp thời theo giá thị trường. Nhược điểm: Phải hạch toán chi tiết theo từng nguyên vật liệu, tốn công sức • Phương pháp giá thực tế đích danh: Theo phương pháp này, căn cứ vào số lượng xuất kho và đơn giá thực tế vật liệu nhập kho của từng lần nhập xuất. Có nghĩa là vật liệu nhập kho theo đơn giá nào thì xuất kho theo đơn giá đó, không quan tâm đến nhập, xuất. Ưu điểm: Xác định được chính xác giá vật tư xuất cho chi phí hiện tại phù hợp với doanh thu hiện tại. Nhược điểm: Trong trường hợp đơn vị có nhiều mặt hàng, nhập xuất thường xuyên thì thường khó theo dõi và công việc kế toán NVL trở nên phức tạp 1.4.2.Đánh giá vật liệu theo giá hạch toán: Việc dùng giá thực tế để hạch toán vật liệu thường được áp dụng trong các doanh nghiệp mà việc xuất kho vật liệu không thường xuyên hàng ngày, chủng loại vật tư không nhiều. Đối với doanh nghiệp có quy mô lớn, khối lượng chủng loại vật tư nhiều, giá của từng nguyên vật liệu có nhiều giá khác nhau nên nếu ghi chép theo giá thực tế thì công việc của kế toán rất nhiều và phức tạp. Do đó, để đơn giản trong công tác hạch toán người ta quy định trên tài khoản hàng tồn kho được hạch toán theo giá cố định (giá hạch toán). Giá hạch toán là giá mà doanh nghiệp tự xây dựng để hạch toán trong suốt một kỳ kế toán trên tài khoản tồn kho. Nhưng vì giá hạch toán chỉ là giá dùng để ghi chép trên sổ kế toán nên nó không có tác dụng đánh giá giá trị vật liệu tồn GVHD: ThS.Bùi Thị Chanh 10 Trường : ĐH Lương Thế Vinh Khóa luận tốt nghiệp kho cuối kỳ và nó cũng không có tác dụng dùng để xây dựng giá trị vật liệu thực tế được sử dụng trong quá trình sản xuất. Do đó trong kỳ, doanh nghiệp có thể hạch toán theo giá cố định nhưng cuối kỳ phải điều chỉnh theo giá thực tế. Có thể đánh giá vật liệu xuất dùng theo giá hạch toán qua các bước sau: - Hàng ngày sử dụng giá hạch toán để ghi sổ chi tiết giá vật liệu nhập xuất. - Cuối kỳ, điều chỉnh giá hạch toán theo trị giá thực tế để có số liệu ghi vào tài khoản, sổ tài khoản tổng hợp và báo cáo hạch toán theo công thức sau: Giá thực tế vật liệu Hệ số giá vật liệu Tồn đầu kỳ = Giá hạch toán vật liệu Tồn đầu kỳ + Giá thực tế vật liệu nhập trong kỳ Giá hạch toán vật liệu + nhập trong kỳ Khi đó: Giá thực tế vật liệu xuất dùng Giá hạch toán vật = liệu xuất trong kỳ Hệ số X giá vật trong kỳ liệu Như vậy, mỗi phương pháp tính giá xuất kho vật liệu nêu trên đều có nội dung, nhược điểm và những điều kiện phù hợp nhất định. Do vậy doanh nghiệp cần căn cứ vào hoạt động sản xuất kinh doanh, khả năng và trình độ nghiệp vụ kế toán của các cán bộ kế toán để lựa chọn và đăng ký một trong những phương pháp kế toán tính giá phù hợp. 1.5 Phương pháp kế toán chi tiết NVL trong các DNSX 1.5.1.Chứng từ sử dụng: Theo chế độ chứng từ kế toán qui định (QĐ 15/2006/QĐ – BTC ban hành ngày 20/03/2006 của Bộ trưởng Bộ tài chính ), các chứng từ kế toán về vật liệu gồm có: SV: Nguyễn Thị Lới Lớp : KT1A – K4 11 Trường : ĐH Lương Thế Vinh - Phiếu nhập kho (Mẫu số 01 - VT) Khóa luận tốt nghiệp - Phiếu xuất kho (Mẫu số 02 - VT) - Phiếu xuất kho kiêm vận chuyển nội bộ (Mẫu số 03 - VT) - Biên bản kiểm kê sản phẩm, vật tư, hàng hoá (Mẫu số 08 - VT) - Hoá đơn kiêm phiếu xuất kho (Mẫu số 02 - BH) - Hoá đơn cước phí vận chuyển (Mẫu số 03 - BH) - Bảng kê mua vật tư ( Mẫu số 06 - VT) - Bảng phân bổ vật liệu( Mẫu số 07 - VT) - Phiếu thu (Mẫu số 01 - TT) - Phiếu chi ( Mẫu ssoos 02 – TT) Ngoài các chứng từ bắt buộc ở trên, doanh nghiệp còn sử dụng các chứng từ hướng dẫn sau: - Biên bản kiểm nghiệm vật tư (Mẫu số 05 - VT) - Phiếu xuất vật tư theo hạn mức (Mẫu số 04 - VT) - Phiếu báo vật tư còn lại cuối kỳ (Mẫu số 07 - VT) Các chứng từ bắt buộc phải được lập kịp thời đúng mẫu quy định và đầy đủ các yếu tố nhằm đảm bảo tính pháp lý khi ghi sổ kế toán. 1.5.2 Các phương pháp hạch toán chi tiết NVL Kế toán chi tiết nguyên vật liệu là việc kế toán chi tiết theo từng nhóm, loại vật liệu cả về mặt giá trị và hiện vật, được tiến hành ở cả kho và bộ phận kế toán theo từng kho và từng người chịu trách nhiệm bảo quản. Hạch toán chi tiết nguyên vật liệu là một công việc có khối lượng lớn và là khâu hạch toán khá phức tạp của doanh nghiệp.Cần xuất phát từ đặc điểm kinh doanh và quy mô hoạt động, khối lượng vật tư, hàng hoá,yêu cầu về trình độ quản lý để lựa chọn phương pháp hạch toán chi tiết nguyên vật liệu một cách phù hợp.Thực tế có 3 phương pháp hạch toán chi tiết nguyên vật liệu, tuỳ theo điều kiện cụ thể mà doanh nghiệp có thể áp dụng một trong ba phương pháp sau: GVHD: ThS.Bùi Thị Chanh 12 Trường : ĐH Lương Thế Vinh 1.5.2.1 Phương pháp thẻ song song: Khóa luận tốt nghiệp Theo phương pháp này, ở kho, hàng ngày thủ kho căn cứ vào các phiếu nhập, xuất kho để ghi vào các thẻ kho theo số lượng, cuối ngày tính số tồn kho được trên thẻ kho. Định kỳ tính và giữ phiếu nhập, xuất kho cho kế toán. Thẻ kho được mở cho từng mặt hàng và được đăng ký tại phòng kế toán. Thẻ kho được sử dụng để theo dõi, ghi chép số hiện có và tình hình biến động của từng vật liệu theo từng kho hàng về số lượng. Ở phòng kế toán hàng ngày hoặc định kỳ, căn cứ vào phiếu nhập xuất kho do thủ kho gửi đến, kế toán kiểm tra và ghi sổ chi tiết hàng hoá vật tư theo từng mặt hàng về số lượng, giá trị tiền. - Ưu điểm: Việc ghi chép đơn giản, dễ kiểm tra đối chiếu số liệu. - Nhược điểm: Việc ghi chép giữa thủ kho và kế toán còn trùng lặp về chỉ tiêu số lượng. Hơn nữa, việc kiểm tra đối chiếu chủ yếu tiến hành vào cuối tháng làm hạn chế chức năng kiểm tra kịp thời của kế toán. - Phạm vi áp dụng: Phương pháp này áp dụng thích hợp trong các doanh nghiệp có ít chủng loại vật liệu, số lượng các nghiệp vụ nhập-xuất ít, k hông thường xuyên và trình độ chuyên môn của cán bộ kế toán còn hạn chế. Sơ đồ số 1.1: Sơ đồ kế toán chi tiết nguyên vật liệu theo phương pháp thẻ song song: Thẻ kho (1) (1) Chứng từ nhập Chứng từ xuất Sổ kế toán chi tiết (3) (2) (2) Bảng kê tổng hợp nhập-xuất-tồn SV: Nguyễn Thị Lới Lớp : KT1A – K4 13 Sổ kế toán tổng hợp Trường : ĐH Lương Thế Vinh Khóa luận tốt nghiệp (4) Ghi hàng ngày Ghi cuối tháng Đối chiếu, kiểm tra. 1.5.2.2 Phương pháp sổ số dư Sơ đồ số 1.2: Sơ đồ kế toán chi tiết vật liệu theo phương pháp sổ số dư Thẻ kho (1) (1) Chứng từ nhập Chứng từ xuất Bảng kê nhập (2) (5) Sổ số dư Bảng luỹ kế nhập(3) GVHD: ThS.Bùi Thị Chanh Bảng kê xuất (2) Bảng luỹ kế (3)xuất Bảng luỹ kế nhập-xuất-tồn 14 Sổ kế toán tổng Trường : ĐH Lương Thế Vinh Khóa luận tốt nghiệp (6) (4) (4) 1.5.2.3 Phương pháp sổ đối chiếu luân chuyển: Sơ đồ số 1.3: Sơ đồ kế toán chi tiết vật liệu theo phương pháp sổ đối chiếu luân chuyển. (1) Thẻ kho (1) Chứng từ nhập Chứng từ xuất (4) (2) Bảng kê nhập (2) (3) Sổ đối chiếu luân chuyển (3) Bảng kê xuất Sổ kế toán tổng hợp 1.6 Phương pháp hạch toán nguyên vật liệu 1.6.1 Hạch toán tổng hợp NVL theo phương pháp KKTX Hạch toán tổng hợp theo phương pháp kê khai thường xuyên là phương pháp theo dõi thường xuyên, liên tục có hệ thống tình hình biến động nhập, xuất, tồn vật liệu trên sổ kế toán. Đơn vị sử dụng phương pháp này có thể tính được giá trị vật tư nhập xuất tồn tại bất kỳ thời điểm nào trên sổ tổng hợp. Cuối kỳ kế toán căn cứ vào số liệu kiểm kê nguyên vật liệu tồn kho thực tế so sánh đối chiếu với số liệu tồn kho trên sổ kế toán, trên thẻ kho nếu có chênh lệch phải xác định nguyên nhân xử lý ngay. 1.6.1.1 Tài khoản sử dụng SV: Nguyễn Thị Lới Lớp : KT1A – K4 15 Trường : ĐH Lương Thế Vinh Khóa luận tốt nghiệp Để tiến hành kế toán tổng hợp vật liệu theo phương pháp kê khai thường xuyên có áp dụng luật thuế giá trị gia tăng, kế toán sử dụng các tài khoản sau: - Tài khoản 152 - “ Nguyên liệu, vật liệu ”: Tài khoản này phản ánh số hiện có và tình hình tăng giảm nguyên vật liệu trong kho của doanh nghiệp theo trị giá vốn thực tế. . Tài khoản 152 “ Nguyên liệu vật liệu ” có 6 tài khoản cấp 2: TK 1521- Nguyên vật liệu chính TK 1522- Nguyên vật liệu phụ TK 1523- Nhiên liệu TK 1524- Phụ tùng thay thế TK 1526- Thiết bị xây dựng cơ bản TK 1528- Vật liệu khác - Tài khoản 151 “ Hàng mua đang đi đường ” : Tài khoản này dùng để phản ánh trị giá nguyên vật liệu đã thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp nhưng chưa về nhập kho. Ngoài các tài khoản chủ yếu ở trên, kế toán nguyên vật liệu còn sử dụng một số tài khoản 111, 112, 331, 133… GVHD: ThS.Bùi Thị Chanh 16 Trường : ĐH Lương Thế Vinh Khóa luận tốt nghiệp 1.6.1.2 Sơ dồ hạch toán vào các tài khoản kế toán. Sơ đồ 1.4: Hạch toán tổng hợp NVL theo phương pháp KKTX tính thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ TK 111,112,311,331… TK 152 TK 621,627,641,642… Giá mua và chi phí mua Giá trị NVL xuất kho sử NVL đã nhập kho TK 133 dụng trong doanh nghiệp TK 151 Hàng mua đang Hàng đi đường đi đường nhập kho TK 154 NK NVL thuê ngoài g/công chế biến xong hoặc NK NVL, đã tự chế TK 154 NVL xuất thuê ngoài gia công TK 133 (Nếu có) TK 111,112,331 TK 333(3333,3332) Thuế nhập khẩu, thuế TTĐB NVL nhập khẩu phải nộp NSNN TK 333(33312) Thuế GTGT NVL nhập khẩu phải nộp NSNN (nếu không được k/trừ) Giảm NVL mua vào. Trả lại NVL cho người bán CKTM TK632 NVL xuất bán TK 411 Được cấp hoặc nhận vốn góp liên doanh, liên kết bằng NVL TK 627.641,642… NVL xuất dùng cho SXKD hoặc XDCB… không hết NK TK 333(33312) Thuế GTGT NVL nhập khẩu phải nộp NSNN (nếu không được k/trừ) TK 333(33312) Thuế GTGT NVL nhập khẩu phải nộp NSNN (nếu không được k/trừ) SV: Nguyễn Thị Lới TK 222,223 NVL XK đầu tư vào công ty con hoặc để góp vốn công ty liên kết TK 632 NVL phát hiện thiếu khi kiểm kê thuộc hao hụt trong định mức TK 138(1381) NVL phát hiện thừa khi kiểm kê chờ xử lý Lớp : KT1A – K4 17 Trường : ĐH Lương Thế Vinh Khóa luận tốt nghiệp Sơ đồ 1.5: hạch toán tổng hợp NVL theo phương pháp KKTX tính thuế VAT theo phương pháp trực tiếp TK 331,111,112,141,311 TK 152 TK 621 Nhập kho vật liệu mua ngoài Xuất VL trực tiếp dùng cho (tổng giá thanh toán) sản xuất chế tạo sản phẩm TK 627,641,642,241 TK 151,411,222 Vật liệu tăng do các nguyên Xuất VL cho nhu cầu khác ở nhân khác phân xưởng, quản lý, XCDB 1.6.2 Kế toán tổng hợp NVL theo phương pháp kiểm kê định kỳ Phương pháp kiểm kê định kỳ là phương pháp không theo dõi một cách thường xuyên về tình hình nhập xuất tồn của các vật liệu trên các tài khoản phản ánh từng loại hàng tồn kho mà chỉ phản ánh giá trị tồn kho đầu kỳ và cuối kỳ của chúng trên cơ sở kiểm kê cuối kỳ, xác định lượng tồn kho thực tế. Từ đó xác định lượng xuất dùng cho sản xuất kinh doanh và cho các mục đích khác trong kỳ theo công thức: Giá trị VL xuất dùng trong kỳ = Giá trị VL tồn đầu kỳ Giá trị VL nhập trong kỳ + ─ 1.6.2.1 Tài khoản sử dụng Giá trị VL tồn cuối kỳ -Tài khoản 611 ─ “Mua hàng ”: Tài khoản này dùng để theo dõi tình hình thu mua, tăng, giảm nguyên vật liệu theo giá thực tế. - Tài khoản 152, 151: Đây là tài khoản phản ánh hàng tồn kho, không dùng để theo dõi tình hình nhập, xuất trong kỳ mà chỉ dùng ở đầu kỳ để kết chuyển số đầu kỳ, số cuối kỳ để phản ánh giá trị tồn kho thực tế cuối kỳ. GVHD: ThS.Bùi Thị Chanh 18 Trường : ĐH Lương Thế Vinh Khóa luận tốt nghiệp Ngoài ra, kế toán cũng sử dụng các tài khoản khác như: TK 133, 331, 111... 1.6.2.2 Quy trình hạch toán vào các tài khoản kế toán Sơ đồ 1.6: hạch toán tổng hợp NVL theo phương pháp KKĐK tính thuế VAT theo phương pháp khấu trừ. TK 151,152… TK 611 Kết chuyển giá trị NVL tồn kho đầu kỳ TK 111,112,141,331 Trị giá NVL mua vào trong kỳ Thuế GTGT đầu vào TK 133 TK 33312 Thuế GTGT hàng nhập khẩu TK 151,152 K/C giá trị NVL tồn kho cuối kỳ TK 111,112 Giảm giá hàng mua hoặc trả lại NVL cho người bán TK 133 (Nếu có) Trị giá NVL dùng trực tiếp cho sản xuất TK 621 TK 627,641,642 TK 333(3) Thuế nhập khẩu tính vào giá trị nguyên vật liệu Trị giá NVL sử dụng cho SX, bán hàng, quản lý TK 632 Xuất bán nguyên vật liệu TK 411 Nhận vốn góp liên doanh bằng NVL TK 138(1),642 Kiểm kê thiếu hụt, mất mát TK 412 TK 412 Chênh lệch tăng do đánh giá loại nguyên vật liệu SV: Nguyễn Thị Lới Chênh lệch giảm do đánh giá lại NVL Lớp : KT1A – K4 19 Trường : ĐH Lương Thế Vinh Khóa luận tốt nghiệp Sơ đồ 1.7: hạch toán tổng hợp NVL theo phương pháp KKĐK tính thuế VAT theo phương pháp trực tiếp TK 151,152 TK 611 K/c giá trị NVL tồn kho đầu kỳ TK 151, 152 Kết chuyển giá trị NVL tồn kho cuối kỳ TK 111, 112 Giảm giá hàng mua TK 111, 112, 331, 411, 331 Giá trị NVL tăng thêm trong kỳ TK 621, 627, 641… (tổng giá trị thanh toán) Giá trị thực tế vật liệu xuất dùng 1.7Kế toán dự phòng giảm giá hàng tồn kho 1.7.1 Mục đích lập dự phòng: Dự phòng là khoản dự tính trước để đưa vào chi phí sản xuất, kinh doanh phần giá trị bị giảm xuống thấp hơn phần giá trị đã ghi sổ kế toán của hàng tồn kho 1.7.2 Nội dung kế toán dự phòng giảm giá hàng tồn kho Dự phòng giảm giá hàng tồn kho phải được lập chi tiết cho từng loại vật tư hàng hóa, sau đó tổng hợp toàn doanh nghiệp để xác định mức lập dự phòng giảm giá hàng tồn kho cho toàn niên độ Mức dự phòng giảm giá nguyên vật liệu = Số lượng NVL tại thời điểm lập BCTC x Mức giảm giá của hàng tồn kho 1.7.2.1 Tài khoản sử dụng: - TK sử dụng là TK 159 - “dự phòng giảm giá hàng tồn kho”: Dùng để theo dõi tình hình trích lập và hoàn nhập dự phòng giảm giá NVL và các loại hàng tồn kho khác. GVHD: ThS.Bùi Thị Chanh 20