Tài liệu Luận văn hoàn thiện kế toán nguyên vật liệu tại công ty công nghiệp tàu thuỷ nam triệu

.Lêi nãi ®Çu Trong nh÷ng n¨m qua, cïng víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ, víi sù ®æi míi s©u s¾c cña c¬ chÕ thÞ trêng ,nÒn kinh tÕ níc ta ®· tõng bíc chuyÓn dÇn tõ nÒn kinh tÕ tËp trung sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã sù ®iÒu tiÕt vÜ m« cña nÒn kinh tÕ. B»ng hµng lo¹t c¸c chÝnh s¸ch gi¸ cña §¶ng vµ nhµ níc, níc ta ®· dÇn chuyÓn biÕn toµn diÖn vÒ mäi mÆt vµ tõng bíc ph¸t triÓn m¹nh mÏ c¶ vÒ h×nh thøc, quy m« vµ ho¹t ®éng kinh doanh. §ãng gãp kh«ng nhá vµo sù chuyÓn biÕn nµy chÝnh lµ sù phÊn ®Êu kh«ng mÖt mái cña c¸c ngµnh nghÒ thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ nãi chung vµ ngµnh ®ãng tµu nãi riªng. Víi sù c¹nh tranh cña c¬ chÕ thÞ trêng, c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ ®îc quyÒn tù chñ s¶n xuÊt kinh doanh th× c«ng t¸c qu¶n lý ®ãng vai trß hÕt søc quan träng. Tríc sù thay ®æi lín cña nÒn kinh tÕ, kÕ to¸n trë thµnh c«ng cô s¾c bÐn vµ hÕt søc quan träng trong qu¶n lý. Nã th«ng tin mét c¸ch chÝnh x¸c, kÞp thêi toµn diÖn vµ phï hîp víi t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp , gióp cho c¸c nhµ qu¶n lý ®a ra quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n vµ phï hîp cho doanh nghiÖp m×nh. Trong ®ã h¹ch to¸n chi phÝ mµ ®Æc biÖt lµ h¹ch to¸n kÕ to¸n “ nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông cô” lu«n ®îc coi träng trong c¸c ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt. Lµ mét trong ba yÕu tè c¬ b¶n cña qóa tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, nguyªn vËt liÖu chiÕm mét vÞ trÝ to lín, lµ kh©u ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, lµ yÕu tè cÊu thµnh nªn thùc thÓ s¶n phÈm. §øng tríc sù c¹nh tranh khèc liÖt ®ã th× b¶n th©n mçi doanh nghiÖp ph¶i lu«n lu«n thay ®æi mÉu m·, quy c¸ch ,n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm .... t¹o uy tÝn víi ngêi tiªu dïng. §Ó lµm ®îc ®iÒu nµy c¸c doanh nghiÖp ph¶i sö dông ®ång bé c¸c biÖn ph¸p liªn quan ®Õn qu¶ tr×nh s¶n xuÊt. Mét trong nh÷ng c«ng cô kh«ng thÓ thiÕu gióp cho c¸c nhµ qu¶n lý mang l¹i hiÖu qu¶ cao nhÊt lµ c«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung vµ h¹ch to¸n kÕ to¸n “ nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông cô” nãi riªng. ViÖc tæ chøc, cung cÊp, sö dông tr¸nh l·ng phÝ nguyªn vËt liÖu ®Çu vµo phï hîp víi t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh.Tæ chøc kÕ to¸n mét c¸ch chÝnh x¸c, ®óng ®¾n hîp lý vÒ chi phÝ lu«n ®em l¹i lîi nhuËn cao nhÊt cho doanh nghiÖp. Lµ mét doanh nghiÖp cã quy m« t¬ng ®èi lín, ho¹t ®éng trong lÜnh vùc ®ãng tµu, c«ng ty c«ng nghiÖp tµu thñy Nam TriÖu (tªn gäi t¾t lµ NASICO) ®· x¸c ®Þnh râ nhiÖm vô vµ môc tiªu cña m×nh trong s¶n xuÊt kinh doanh. C«ng ty ®ang ®øng tríc vÊn ®Ò lµ lµm thÕ nµo ®Ó qu¶n lý vµ sö dông mét c¸ch hîp lý 1 nhÊt lµm gi¶m chi phÝ, t¨ng lîi nhuËn. Trong nhiÒu n¨m qua c«ng ty ®· cã nhiÒu nç lùc c¶i tiÕn trong viÖc tæ chøc c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu . Tuy nhiªn ®Ó ngµy cµng cã lîi nhuËn cao th× c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu trong c«ng ty vÉn lµ mét vÊn ®Ò cÇn ®îc quan t©m nhiÒu h¬n n÷a. Qua thêi gian thùc tËp , t×m hiÓu t¹i c«ng ty thÊy râ vai trß cña kÕ to¸n ®èi víi viÖc qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh nhÊt lµ ®èi víi qu¶n lý nguyªn vËt liÖu kÕt hîp víi qu¸ tr×nh häc tËp t¹i trêng em ®· ®i s©u vµo nguyªn cøu vµ lùa chän ®Ò tµi : "Hoµn thiÖn kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu " Néi dung chuyªn ®Ò gåm ba phÇn: Ch¬ng 1: Lý luËn chung vÒ tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt. Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu t¹i C«ng ty c«ng nghiÖp tµu thñy Nam TriÖu. Ch¬ng 3: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu t¹i C«ng ty c«ng nghiÖp tµu thuû Nam TriÖu. Do tr×nh ®é vµ thêi gian thùc tËp cßn h¹n chÕ nªn kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. Em rÊt mong ®îc sù ®ãng gãp cña thÇy gi¸o vµ ban gi¸m ®èc, phßng tµi chÝnh kÕ to¸n cña c«ng ty ®Ó chuyªn ®Ò cña em ®îc hoµn thiÖn h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! 2 Ch¬ng 1: Lý luËn chung vÒ tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n NVL Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt 1.1 Sù cÇn thiÕt tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n NVL trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt 1.1.1 Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm , yªu cÇu qu¶n lÝ NVL trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt. 1.1.1.1. Kh¸i niÖm Nguyªn vËt liÖu lµ nh÷ng ®èi tîng lao ®éng ®· ®îc thÓ hiÖn díi d¹ng vËt hãa, lµ tµi s¶n lao ®éng dù tr÷ cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, lµ c¬ së cÊu thµnh nªn thùc thÓ cña s¶n phÈm. Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt , chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu chiÕm mét tØ träng kh¸ lín trong c¬ cÊu gi¸ th¸nh s¶n phÈm , liªn quan trùc tiÕp ®Õn c¸c chØ tiªu quan träng nhÊt cña doanh nghiÖp nh : chØ tiªu chÊt lîng s¶n phÈm, chØ tiªu s¶n lîng , chØ tiªu gi¸ thµnh, chØ tiªu lîi nhuËn.... 1.1.1.2. §Æc ®iÓm cña NVL Nguyªn vËt liÖu cã biÓu hiªn díi d¹ng h×nh th¸i vËt chÊt nh s¾t thÐp trong doanh nghiÖp c¬ khÝ chÕ t¹o, sîi trong doanh nghiÖp dÖt , da trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt giµy dÐp, v¶i trong doanh nghiÖp may mÆc, cao su trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt x¨m lèp... Kh¸c víi tµi s¶n cè ®Þnh, nguyªn vËt liÖu chØ tham gia vµo mét chu k× s¶n xuÊt kinh doanh nhÊt ®Þnh, díi t¸c ®éng cña lao ®éng , nguyªn vËt liÖu ®îc chuyÓn hãa toµn bé hoÆc bÞ thay ®æi h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu ®Ó cÊu thµnh lªn thùc thÓ cña s¶n phÈm Chi phÝ nguyªn vËt liÖu thêng chiÕm tØ träng lín trong toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n trªn cña nguyªn vËt liÖu ®· t¹o ra nh÷ng ®Æc trng riªng cña tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu trong c¸c doanh nghiÖp ,®ång thêi ®Æt ra yªu cÇu t¨ng cêng c«ng t¸c qu¶n lý,sö dông nguyªn vËt liÖu ®Ó ®¶m b¶o tiÕt kiÖm hîp lý hiÖu qu¶ lµm gi¶m chi phÝ vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. V× vËy c¸c doanh nghiÖp cÇn ®Æt ra nh÷ng yªu cÇu trong c«ng t¸c qu¶n lý nguyªn vËt liÖu. 1.1.1.3. Yªu cÇu qu¶n lÝ Lµ mét trong nh÷ng yÕu tè gãp phÇn thùc hiÖn môc tiªu h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm nªn viÖc qu¶n lý nguyªn vËt liÖu ,c«ng cô dung cô lµ kh«ng thÓ thiÕu trong bÊt k× doanh nghiÖp nµo. Qu¶n lý tèt nguyªn vËt liÖu ,c«ng cô dông cô cßn lµ 3 ®iÒu kiÖn ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh vµ ®¸nh gÝa tµi s¶n cña c«ng ty mét c¸ch trung thùc kh¸ch quan trªn b¸o c¸o tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. VËy ®Ó qu¶n lý tèt nguyªn vËt liÖu,c«ng cô dông cô c¸c doanh nghiÖp ph¶i qu¶n lý tèt ngay tõ kh©u mua vµo ®Õn kh©u b¶o qu¶n dù tr÷ vµ sö dông. ë kh©u mua vµo: nguyªn vËt liÖu thuéc nhãm tµi s¶n lu ®éng cña doanh nghiÖp ,chung thêng xuyªn ®îc mua vµo ®Ó ®¸p øng kÞp thêi cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt còng nh c¸c nhu cÇu kh¸c cña doanh nghiÖp. V× vËy ®ßi hái qu¸ tr×nh thu mua ph¶i ®¸p øng ®ñ sè lîng, ®óng chñng lo¹i, phÈm chÊt tèt, gi¸ c¶ hîp lý , gi¶m thiÓu hao hôt... §ång thêi ph¶i quan t©m ®Õn chi phÝ thu mua nh»m gi¶m chi phÝ ®Çu vµo mét c¸ch tèi ®a mang lai hiÖu qu¶ cao nhÊt cho doanh nghiÖp. ë kh©u b¶o qu¶n: cÇn ®¶m b¶o ®óng chÕ ®é qui ®Þnh phï hîp víi tÝnh chÊt hãa lý cña mçi lo¹i vËt liÖu, tr¸nh h háng , hao hôt, tr¸nh ®Ó lÉn lén víi nhau lµm ¶nh hëng tíi chÊt lîng cña nguyªn vËt liÖu. ë kh©u dù tr÷: doanh nghiÖp cÇn x¸c ®Þnh ®¬c ®Þnh møc dù tr÷ tèi ®a vµ tèi thiÓu lµ bao nhiªu cho tõng lo¹i vËt liÖu nh»m ®¶m b¶o cho tiÕn ®é s¶n xuÊt ®îc th«ng suèt kh«ng bÞ ngng trÖ, gi¸n ®o¹n hay g©y ø ®äng vèn. ë kh©u sö dông: sö dông vËt liÖu hîp lý tiÕt kiÖm trªn c¬ së ®Þnh møc vµ dù to¸n chi gãp phÇn lµm gi¶m chi phÝ , h¹ gi¸ thµnh, t¨ng thu nhËp ,t¨ng tÝch lòy cho doanh nghiÖp.T×nh h×nh xu©t dïng nguyªn vËt liÖu ph¶i ®ù¬c ph¶n ¸nh mét c¸ch ®Çy ®ñ , chÝnh x¸c , kÞp thêi. MÆt kh¸c ®Ó b¶o qu¶n tèt nguyªn vËt liÖu c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã hÖ thèng kho tµng bÕn b·i b¶o qu¶n vËt liÖu vµ c¸c kho ph¶i ®îc trang bÞ c¸c ph¬ng tÞªn c©n , ®ong ®o ®Õm cÇn thiÕt ®Çy ®ñ. Tõ ®ã ta thÊy ®¬c vai trß hÕt søc quan träng cña nguyªn vËt liÖu ,do vËy viªc tæ chøc kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu mét c¸ch khoa häc , hîp lý cã ý nghÜa thiÕt thùc vµ hiÖu qu¶ trong viÖc qu¶n lý ,kiÓm so¸t tµi s¶n cña doanh nghiÖp, thóc ®Èy viÖc cung cÊp kÞp thêi ,®ång bé nh÷ng nguyªn vËt liÖu cÇn thiÕt cho s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp theo tõng ®èi tîng sö dông, ng¨n ngõa c¸c hiªn tîng mÊt m¸t, h háng,l·ng phÝ vµ tr¸nh ®îc t×nh tr¹ng ø ®äng hoÆc khan hiÕm vËt t ¶nh hëng ®Õn tèc ®é kinh doanh.Gãp phÇn lµm gi¶m chi phÝ ,n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. 1.1.2 Vai trß vµ nhiÖm vô cña kÕ to¸n NVL. 1.1.2.1 Vai trß. 4 Tõ nh÷ng lÝ luËn nªu trªn ta thÊy c«ng t¸c qu¶n lÝ ®iÒu hµnh NVL cã tÇm quan träng to lín ®ã chÝnh lµ qu¸ tr×nh thu thËp, xö lý th«ng tin nh¨m ®a ra quyÕt ®Þnh ®èi víi ®èi tîng NVL . C¸c th«ng tin nµy ph¶i bao qu¸t ®îc toµn bé qóa tr×nh h×nh thµnh , biÕn ®éng lo¹i bá cu¶ NVL míi cho phÐp cã ®îc c¸i nh×n tæng quan vÒ NVL sîi d©y liªn hÖ chÆt chÏ víi c¸c bé phËn qu¶n lý vµ sö dông . Bé phËn kho chØ quan t©m ®Õn mét sè lîng hiÖn vËt vµ qu¸ tr×nh b¶o qu¶n, bé phËn sö dông chØ quan t©m ®Õn m¹t chÊt lîng NVL sö dông møc tiªu hao. C¶ hai bé phËn chØ qu¶n lý mÆt lîng t¹i mét kh©u cô thÓ mµ kh«ng cã sù tæng qu¸t liªn hÖ . H¹ch to¸n kÕ to¸n (HTKT) lµ c«ng viªc ghi chÐp ph¶n ¸nh, thu nhËp tæng hîp sè liÖu NVL theo suèt qu¸ tr×nh ho¹t ®éng : Nguån h×nh thµnh ,thu mua, nhËp-xuÊt-tån , lo¹i bá. ViÖc h¹ch to¸n kÕ to¸n ®· bæ xung , lÊp ®Çy lç trèng qu¶n lý do hai bé phËn tao ra . H¬n n÷a HTKT cßn qu¶n lý bao trïm c¶ mÆt gi¸ trÞ , nhê vËy cung cÊp th«ng tin ®Çy ®ñ toµn diÖn ,liªn tôc h¬n. Cã thÓ nãi, kÕ to¸n NVL Lµ c«ng cô h÷u hiÖu chñ yÕu nhÊt cña qu¸ tr×nh qu¶n lý lµ trî thñ ®¾c lùc cho nhµ qu¶n trÞ . KÕ to¸n nãi chung hiÖn nay ®îc hiÓu lµ mét hÖ thèng th«ng tin dïng ®Ó ®o lêng xö lý truyÒn ®¹t c¸c th«ng tin vÒ tµi chÝnh cña mét ®¬n vÞ kinh tÕ. Th«ng tin nµy gióp cho ngêi sö dông cã ®îc lùa chän hîp lý trong c¸c c¸ch sö dông dù phßng c¸c th«ng tin hiÕm hoi ®ã trong viÖc ®iÒu khiÓn ®¬n vÞ kinh tÕ, trÌo l¸i c¸c ho¹t ®éng . KÕ to¸n ®îc coi lµ c¸c ho¹t ®éng dÞch vô lµ nÒn t¶ng cña nh÷ng quyÕt ®Þnh bªn trong vµ bªn ngoµi doanh nghiÖp vÒ toµn bé c¸c ho¹t ®éng qu¶n trÞ nh ho¹ch ®Þnh ch¬ng tr×nh , gi¶i quyÕt vÊn ®Ò híng dÉn sù quan t©m ®¸nh gi¸ xÐt duyÖt. Môc ®Ých chÝnh kh«ng lµ thu nh©p xö lý c¸c th«ng tin mµ cßn ph¶i chó träng ®Õn c¸c nhu cÇu bøc thiÕt cña ngêi sö dung th«ng tin kÕ to¸n. v× thÕ kÕ to¸n lµ mét ph¬ng tiÖn h÷u hiÖu nhÊt. Còng lµ kÕ to¸n h¹ch to¸n NVL còng lµ ho¹t ®«ng dÞch vô lµ ph¬ng tiÖn qu¶n lý ®îcc tiÕn hµnh theo nh÷ng nhu cÇu ngêi sö dông lµm c¬ së quyÕt ®Þnh kinh tÕ lµ cÇu nèi gi÷a kho vµ phßng kinh doanh 1.1.2.2 NhiÖm vô cña kÕ to¸n NVL. XuÊt ph¸t tõ vÞ trÝ yªu cÇu cña viÖc sö dông vµ qu¶n lý nguyªn vËt liÖu trong c«ng ty s¶n xuÊt còng nh vai trß cña kÕ to¸n trong qu¶n lý kinh tÕ, qu¶n lý c«ng ty, kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu cÇn thùc hiÖn tèt c¸c nhiÖm vô c¬ b¶n sau: Tæ chøc ghi chÐp, ph¶n ¸nh chÝnh x¸c, kÞp thêi vÒ sè lîng, chÊt lîng vµ gi¸ trÞ thùc tÕ cña tõng lo¹i nguyªn vËt liÖu c«ng t¸c nhËp xuÊt vËt liÖu vµ tån kho. 5 Thêng xuyªn ®èi chiÕu sè tån sæ s¸ch víi gi¸ thùc tÕ. VËn dông ®óng ®¾n c¸c ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n vËt liÖu, híng dÉn kiÓm tra viÖc chÊp hµnh c¸c nguyªn t¾c, thñ tôc nhËp, xuÊt, thùc hiÖn ®Çy ®ñ, ®óng ®¾n chÕ ®é h¹ch to¸n vÒ vËt liÖu (lËp chøng tõ lu©n chuyÓn chøng tõ) më c¸c lo¹i sæ s¸ch, thÎ chi tiÕt vÒ vËt liÖu ®óng chÕ ®é c«ng t¸c kÕ to¸n trong ®¬n vÞ vµ c¸c cÊp chñ qu¶n. KiÓm tra viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch thu mua, t×nh h×nh dù tr÷ vµ tiªu hao nguyªn liÖu, vËt t, ph¸t hiÖn xö lý kÞp thêi vËt liÖu, vËt t thõa, thiÕu ø ®äng, kÐm phÈm chÊt, ng¨n ngõa viÖc sö dông nguyªn vËt liÖu, vËt t phi ph¸p l·ng phÝ. Tham gia kiÓm kª, ®¸nh gi¸ l¹i vËt liÖu theo ®óng chÕ ®é quy ®Þnh cña Nhµ níc, lËp b¸o c¸o kÕ to¸n vÒ vËt liÖu phôc vô cho c«ng t¸c l·nh ®¹o vµ qu¶n lý, ®iÒu hµnh, ph©n tÝch kinh tÕ. Lu gi÷ chøng tõ ®Çy ®ñ theo ®óng chÕ ®é quy ®Þnh cña Ph¸p lÖnh kÕ to¸n thèng kª. Chøng tõ nhËp, xuÊt nguyªn liÖu, vËt liÖu ph¶i ®¶m b¶o nguyªn t¾c hîp lÖ, hîp ph¸p theo quy ®Þnh cña Ph¸p lÖnh KÕ to¸n Thèng kª. Cuèi mçi th¸ng tæng hîp t×nh h×nh nhËp - xuÊt - tån nguyªn liÖu, vËt liÖu, vËt t vÒ c¶ khèi lîng lÉn gi¸ trÞ. §Þnh kú cung cÊp tµi liÖu cÇn thiÕt ®Ó tæng hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh thµnh phÈm vµ lËp b¸o c¸o tµi chÝnh. 1.2. Ph©n lo¹i vµ ®¸nh gi¸ NVL 1.2.1 Ph©n lo¹i NVL Trong doanh nghiÖp , nguyªn vËt liÖu bao gåm nhiÒu chñng lo¹i vµ tÝnh n¨ng còng kh¸c nhau.§Ó qu¶n lý chÆt chÏ vµ h¹ch to¸n chi tiÕt vËt liÖu ,c«ng cô dông cô phôc vô tèt cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt th× c¸c doanh nghiÖp cÇn ph©n lo¹i chóng thµnh c¸c tiªu thøc nhÊt ®Þnh. Tïy thuéc vµo tõng ngµnh s¶n xuÊt mµ vËt liÖu ®îc chia thµnh c¸c lo¹i sau: * C¨n cø vµo néi dung kinh tÕ vµ yªu cÇu qu¶n trÞ doanh nghiÖp VËt liÖu chÝnh: lµ ®èi tîng chñ yÕu cÊu thµnh nªn thùc thÓ cña s¶n phÈm nh: v¶i trong doanh nghiÖp may mÆc,sîi trong doanh nghiÖp dÖt, xi m¨ng s¾t thÐp trong doanh nghiÖp x©y dùng..... Nguyªn vËt liÖu phô : lµ lo¹i vËt liÖu chØ cã t¸c dông phô trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, phèi hîp víi nguyªn vËt liÖu chÝnh ®Ó hoµn thiÖn, n©ng cao tÝnh n¨ng vµ chÊt lîng s¶n phÈm 6 Nhiªn liÖu: bao gåm c¸c lo¹i thùc thÓ ë thÓ r¾n , láng , khÝ nh: than , cñi , dÇu...dïng ®Ó phôc vô cho c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm, cho c¸c ph¬ng tiÖn vËn t¶i, m¸y mãc thiÕt bÞ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. Phô tïng thay thÕ: lµ nh÷ng chi tiÕt phô tïng thay thÕ cho m¸y mãc thiÕt bÞ ,ph¬ng tiÖn vËn t¶i phôc vô cho c«ng viÖc söa ch÷a m¸y mãc thiªt bÞ. - VËt liÖu vµ thiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n: bao gåm c¸c lo¹i vËt liÖu vµ thiÕt bÞ nh: cÇn l¾p, vËt kÕt cÊu, c«ng cô , khÝ cô....mµ doanh nghiÖp mua vµo nh»m môc ®Ých ®Çu t cho x©y dùng c¬ b¶n. - VËt liÖu kh¸c:lµ c¸c vËt liÖu nh bao b× ®ãng gãi vµ c¸c vËt liÖu ®Æc trng PhÕ liÖu: lµ c¸c lo¹i vËt liÖu thu håi trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hay thanh lý tµi s¶n cã thÓ b¸n hay sö dông. Tïy thuéc vµo yªu cÇu qu¶n lý vµ h¹ch to¸n chi tiÕt, cô thÓ cña tõng doanh nghiÖp mµ vËt liÖu , c«ng cô dông cô cã thÓ chia ra thµnh tõng nhãm *C¨n cø vµo môc ®Ých, c«ng dông cña vËt liÖu , th× vËt liÖu ®îc chia ra thµnh: - Nguyªn vËt liÖu dïng ®Ó trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm - Nguyªn vËt liÖu dïng cho c¸c nhu cÇu kh¸c phôc vô qu¶n lý ë ph©n xëng, tæ , ®éi, cho nhu cÇu b¸n hµng , cho qu¶n lý doanh nghiÖp... *C¨n cø vµo nguån h×nh thµnh th× vËt liÖu ®îc chia thµnh: -VËt liÖu mua ngoµi. VËt liÖu gia c«ng tù chÕ, nhËn vèn gãp liªn doanh... 1.2.2 §¸nh gi¸ vËt liÖu §¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu lµ mét c«ng t¸c quan träng trong viÖc tæ chøc, h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu. §¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu lµ dïng ®¬n vÞ tiÒn tÖ ®Ó biÓu hiÖn gi¸ trÞ cña chóng theo mét nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh, ®¶m b¶o yªu cÇu trung thùc, kh¸ch quan vµ thèng nhÊt. §¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu vÒ thùc chÊt lµ viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ ghi sæ cña nguyªn vËt liÖu. 1.2.2.1 §¸nh gi¸ vËt liÖu theo gi¸ thùc tÕ. a. §¸nh gi¸ vËt liÖu theo gi¸ nhËp kho. * VËt liÖu mua ngoµi. Gi¸ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu nhËp kho ®îc x¸c ®Þnh theo tõng nguån nhËp - Gi¸ thùc tÕ NVL nhËp kho = Gi¸ ghi trªn ho¸ ®¬n + ThuÕ NK (nÕu cã) 7 + Chi phÝ thu mua - C¸c kho¶n gi¶m trõ + §èi víi nh÷ng c«ng ty tÝnh thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ th× thuÕ GTGT kh«ng ®îc tÝnh vµo gi¸ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu. Trõ c«ng ty mua nguyªn vËt liÖu vÒ ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm chÞu thuÕ TT§B th× thuÕ GTGT ®Çu vµo ®îc tÝnh vµo gi¸ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu. + §èi víi nh÷ng c«ng ty tÝnh thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp th× thuÕ GTGT ®îc tÝnh vµo gi¸ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu. +Chi phÝ thu mua bao gåm: chi phÝ vËn chuyÓn, bèc dì, hao hôt trong ®Þnh møc…( c¸c kho¶n nay còng tÝnh thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p mµ c«ng ty ®· lùa chän). + C¸c kho¶n gi¶m trõ bao gåm c¸c kho¶n chiÕt khÊu th¬ng m¹i vµ gi¶m gi¸ hµng mua. * §èi víi nguyªn vËt liÖu tù gia c«ng, chÕ biÕn: * §èi víi nguyªn vËt liÖu thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn: Gi¸ thùc tÕ NVL nhËp kho Gi¸ thùc tÕ NVL nhËp kho = = Gi¸ thùc tÕ cña NVL xuÊt gia c«ng chÕ biÕn Gi¸ thùc tÕ cña NVL xuÊt gia + c«ng chÕ biÕn Chi phÝ gia c«ng chÕ biÕn + + Chi phÝ gia c«ng chÕ biÕn Chi phÝ vËn chuyÓn tríc vµ sau khi gia c«ng chÕ biÕn * §èi víi nguyªn vËt liÖu do c¸c ®¬n vÞ, c¸ nh©n kh¸c gãp vèn liªn doanh th× gi¸ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu nhËp kho lµ do c¸c héi ®ång c¸c bªn tham gia ®¸nh gi¸ vµ chÊp nhËn * §èi víi nguyªn vËt liÖu ®îc tÆng, thëng th× gi¸ thùc tÕ nhËp kho cña nguyªn vËt liÖu lµ gi¸ ghi trªn biªn b¶n bµn giao hoÆc ghi theo gi¸ trÞ thÞ trêng t¬ng ®¬ng. * §èi víi phÕ liÖu thu håi tõ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt – kinh doanh cña c«ng ty th× gi¸ thùc tÕ lµ gi¸ íc tÝnh cã thÓ sö dông ®îc, cã thÓ tiªu thô ®îc chóng (gi¸ cã thÓ b¸n trªn thÞ trêng). b. §¸nh gi¸ vËt liÖu theo gi¸ thùc tÕ xuÊt kho. Trong c«ng ty s¶n xuÊt, nguyªn vËt liÖu ®îc thu mua nhËp kho tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau do vËy gi¸ thùc tÕ cña tõng lÇn, tõng ®ît nhËp kho còng kh«ng hoµn toµn gièng nhau. V× thÕ, khi xuÊt kho kÕ to¸n ph¶i tÝnh to¸n x¸c ®Þnh ®îc gi¸ thùc tÕ xuÊt kho ®¨ng ký ¸p dông trong c¶ niªn ®é kÕ to¸n. §Ó tÝnh gi¸ trÞ 8 thùc tÕ nguyªn vËt liÖu xuÊt kho c¸c c«ng ty thêng ¸p dông mét trong c¸c ph¬ng ph¸p sau: * Ph¬ng ph¸p tÝnh theo ®¬n gi¸ thùc tÕ tån ®Çu kú: Theo ph¬ng ph¸p nµy th× gi¸ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu xuÊt kho ®îc tÝnh trªn c¬ së sè lîng nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng vµ ®¬n gi¸ b×nh qu©n nguyªn vËt liÖu tån ®Çu kú Gi¸ thùc tÕ NVL xuÊt kho = §¬n gi¸ thùc tÕ tån ®Çu kú Sè lîng NVL xuÊt kho = x §¬n gi¸ thùc tÕ tån ®Çu kú Gi¸ thùc tÕ tån ®Çu kú Sè lîng NVL tån ®Çu kú * Ph¬ng ph¸p tÝnh theo ®¬n gi¸ b×nh qu©n gia quyÒn: Theo ph¬ng ph¸p nµy th× gi¸ trÞ cña tõng lo¹i nguyªn vËt liÖu ®îc tÝnh theo gi¸ trung b×nh cña tõng lo¹i nguyªn vËt liÖu ®Çu kú vµ gi¸ trÞ tõng lo¹i nguyªn vËt liÖu ®îc mua trong kú. Gi¸ trÞ trung b×nh cã thÓ tÝnh theo thêi kú hoÆc vµo mçi khi nhËp mét l« hµng vÒ, phô thuéc vµo t×nh h×nh cña c«ng ty. Trong ®ã “§¬n gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n” ®îc tÝnh nh sau: + §¬n gi¸ b×nh qu©n c¶ kú dù tr÷ Gi¸ thùc tÕ NVL xuÊt kho §¬n gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n = Sè lîng NVL xuÊt kho x §¬n gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n Gi¸ thùc tÕ cña NVL tån ®Çu kú + Gi¸ thùc tÕ cña NVL nhËp trong kú Sè lîng thùc tÕ cña NVL tån ®Çu kú + Sè lîng thùc tÕ cña NVL nhËp trong kú = Ph¬ng ph¸p nµy ®¬n gi¶n, dÔ lµm, gi¶m nhÑ ®îc viÖc h¹ch to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu, nhng c«ng viÖc h¹ch to¸n l¹i dån vµo cuèi kú h¹ch to¸n nªn ¶nh hëng ®Õn tiÕn ®é cña c¸c kh©u kÕ to¸n kh¸c, ®ång thêi sö dông ph¬ng ph¸p nµy cÇn tiÕn hµnh tÝnh gi¸ theo tõng danh ®iÓm nguyªn vËt liÖu. Ph¬ng ph¸p nµy 9 thÝch hîp víi c¸c c«ng ty cã Ýt chñng lo¹i nguyªn vËt liÖu, cã sè lÇn nhËp xuÊt cña c¸c nguyªn vËt liÖu nhiÒu. + §¬n gi¸ b×nh qu©n cuèi kú tríc Víi ph¬ng ph¸p nµy kÕ to¸n x¸c ®Þnh ®¬n gi¸ b×nh qu©n dùa trªn gi¸ thùc tÕ vµ sè lîng nguyªn vËt liÖu tån kho cuèi kú tríc. §¬n gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n Gi¸ thùc tÕ NVL tån ®Çu kú (cuèi kú tríc) = Sè lîng thùc tÕ NVL tån ®Çu kú (cuèi kú tríc) Ph¬ng ph¸p nµy gi¶m nhÑ khèi lîng tÝnh to¸n cña kÕ to¸n, nhng ®é chÝnh x¸c cña c«ng viÖc tÝnh gi¸ phô thuéc vµo t×nh h×nh biÕn ®éng gi¸ c¶ cña nguyªn vËt liÖu nªn trong trêng hîp gi¸ c¶ cña thÞ trêng nguyªn vËt liÖu cã sù biÕn ®éng lín th× viÖc tÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu trë nªn thiÕu chÝnh x¸c. + §¬n gi¸ b×nh qu©n sau mçi lÇn nhËp Sau mçi lÇn nhËp, kÕ to¸n x¸c ®Þnh l¹i gi¸ b×nh qu©n cho tõng danh ®iÓm nguyªn vËt liÖu. C¨n cø gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n vµ lîng nguyªn vËt liÖu xuÊt kho gi÷a hai lÇn nhËp kÕ tiÕp ®Ó kÕ to¸n x¸c ®Þnh gi¸ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu xuÊt kho. Gi¸ thùc tÕ NVL tån kho sau mçi lÇn nhËp = Gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n Sè lîng thùc tÕ NVL tån kho sau mçi lÇn nhËp C¸ch tÝnh cho phÐp kÕ to¸n tÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu xuÊt kho kÞp thêi nhng khèi lîng c«ng viÖc tÝnh to¸n nhiÒu ph¶i tiÕn hµnh tÝnh gi¸ theo tõng danh ®iÓm nguyªn vËt liÖu. Ph¬ng ph¸p nµy chØ sö dông ë nh÷ng c«ng ty cã Ýt danh ®iÓm nguyªn vËt liÖu vµ sè lÇn nhËp kh«ng nhiÒu. *Ph¬ng ph¸p tÝnh theo gi¸ thùc tÕ NhËp tríc – XuÊt tríc (FIFO) Theo ph¬ng ph¸p nµy, nguyªn vËt liÖu ®îc tÝnh gi¸ thùc tÕ xuÊt kho trªn c¬ së nguyªn vËt liÖu nµo nhËp tríc th× sÏ xuÊt dïng tríc víi gi¸ cña l« nguyªn vËt liÖu nhËp ®ã. *Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ theo gi¸ thùc tÕ NhËp sau – XuÊt tríc ( LIFO) 10 Theo ph¬ng ph¸p nµy nguyªn vËt liÖu ®îc tÝnh gi¸ thùc tÕ xuÊt kho trªn c¬ së gi¸ nguyªn vËt liÖu nµo nhËp kho sau sÏ ®îc lµm gi¸ xuÊt nguyªn vËt liÖu. Khi nµo hÕt thi míi xuÊt ®Õn hµng nhËp kÕ tríc. * Ph¬ng ph¸p thùc tÕ ®Ých danh: Ph¬ng ph¸p nµy tÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu xuÊt kho theo gi¸ thùc nhËp ®Ých danh cña tõng danh môc vËt liÖu. Mçi ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu cã néi dung, u nhîc ®iÓm vµ ®iÒu kiÖn ¸p dông phï hîp nhÊt ®Þnh. C«ng ty ph¶i c¨n cø vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, vµo yªu cÇu qu¶n lý vµ tr×nh ®é cña ®éi ngò c¸n bé kÕ to¸n ®Ó lùa chän vµ ®¨ng ký mét ph¬ng ph¸p phï hîp. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ ®· ®¨ng ký ph¶i ®îc sö dông nhÊt qu¸n trong niªn ®é kÕ to¸n. 1.2.2.2 §¸nh gi¸ vËt liÖu theo gi¸ h¹ch to¸n: §èi víi nh÷ng doanh nghiÖp cã nghiÖp vô nhËp,xuÊt, tån nguyªn vËt liÖu nhiÒu, thêng xuyªn ,gi¸ biÕn ®éng lín,viÖc x¸c ®Þnh gi¸ hµng ngµy lµ rÊt khã kh¨n hoÆc cã thÓ x¸c ®Þnh ®îc hµng ngµy ®èi víi tõng ®ît tõng lÇn nhng qu¸ tèn kÐm vµ phøc t¹p th× doanh nghiÖp lªn ¸p dông ph¬ng ph¸p tÝnh theo gi¸ h¹ch to¸n. Gi¸ h¹ch to¸n lµ gi¸ æn ®Þnh ®îc doanh nghiÖp sö dông thèng nhÊt trong mét thêi gian dµi. Do vËy nã chØ ®îc dïng ®Ó ghi sæ kÕ to¸n chi tiÕt hµng ngµy vµ cuèi k× ph¶ ®iÒu chØnh vµ ghi vµo sæ tæng hîp vµ b¸o c¸o. ViÖc ®iÒu chØnh dùa trªn c«ng thøc sau: Gi¸ thùc tÕ cña VL xuÊt kho = (hoÆc tån kho) Gi¸ h¹ch to¸n cña VL xuÊt kho (hoÆc tån kho) x HÖ sè gi¸ Trong ®ã hÖ sè gi¸ ®îc tÝnh nh sau: Gi¸ thùc tÕ cña NVL + Gi¸ thùc tÕ cña NVL Tån ®Çu kú nhËp trong kú = HÖ sè gi¸ Gi¸ h¹ch to¸n cña NVL + Gi¸ h¹ch to¸n cña NVL NVL Tån ®Çu kú nhËp trong kú 11 Tïy thuéc vµo tr×nh ®é vµ ®Æc ®iÓm yªu cÇu mµ doanh nghiÖp cã thÓ ¸p dông ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thc tÕ hay ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ h¹ch to¸n cho tÊt c¶ c¸c lo¹i vËt liÖu hay tõng lo¹i vËt liÖu. 1.3. C«ng t¸c kÕ to¸n NVL trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt 1.3.1. KÕ to¸n chi tiÕt NVL. ViÖc h¹ch to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu ph¶i ®îc tiÕn hµnh ®ång thêi c¶ ë kho vµ phßng kÕ to¸n trªn c¬ së c¸c chøng tõ nhËp, xuÊt. C¸c c«ng ty ph¶i tæ chøc hÖ thèng chøng tõ, më c¸c sæ kÕ to¸n chi tiÕt trªn c¬ së lùa chän, vËn dông ph¬ng ph¸p kÕ to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu cho phï hîp nh»m t¨ng cêng c«ng t¸c qu¶n lý nguyªn vËt liÖu. C¸c c«ng ty cã thÓ lùa chän mét trong c¸c ph¬ng ph¸p sau ®Ó kÕ to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu. 1.3.1.1. Ph¬ng ph¸p thÎ song song Néi dung cña ph¬ng ph¸p: ë kho: ViÖc ghi chÐp t×nh h×nh nhËp - xuÊt - tån kho vËt liÖu do thñ kho tiÕn hµnh trªn thÎ kho vµ chØ ghi theo chØ tiªu sè lîng. ThÎ kho do kÕ to¸n lËp theo mÉu quy ®Þnh (mÉu 06 - VT) cho tõng danh ®iÓm vËt liÖu theo tõng kho vµ ph¸t cho thñ kho ®Ó ghi chÐp hµng ngµy. Hµng ngµy, c¨n cø vµo c¸c chøng tõ nhËp - xuÊt - tån kho nguyªn vËt liÖu thñ kho ph¶i kiÓm tra tÝnh hîp lý, hîp ph¸p cña chøng tõ råi tiÕn hµnh ghi chÐp sè thùc tÕ nhËp xuÊt vµo thÎ kho. Cuèi ngµy tÝnh ra sè nguyªn vËt liÖu tån kho ghi vµo thÎ kho. Thñ kho ph¶i thêng xuyªn ®èi chiÕu sè liÖu tån kho ghi trªn thÎ kho víi sè liÖu thùc tÕ cßn l¹i ë kho ®Ó ®¶m b¶o sæ s¸ch vµ hiÖn vËt lu«n khíp nhau. Hµng ngµy hoÆc ®Þnh kú sau khi ghi thÎ kho thñ kho ph¶i chuyÓn c¸c chøng tõ nhËp xuÊt ®· ®îc ph©n lo¹i theo tõng nguyªn vËt liÖu vÒ phßng kÕ to¸n. ë phßng kÕ to¸n: KÕ to¸n nguyªn vËt liÖu sö dông sæ (thÎ) kÕ to¸n chi tiÕt ®Ó ghi chÐp t×nh h×nh nhËp - xuÊt - tån kho nguyªn vËt liÖu theo c¸c chØ tiªu gi¸ trÞ vµ hiÖn vËt cho tõng danh ®iÓm vËt liÖu t¬ng øng víi thÎ kho më ë kho. 12 Cuèi th¸ng kÕ to¸n céng sæ chi tiÕt nguyªn vËt liÖu vµ ®èi chiÕu víi thÎ kho. Sè lîng nguyªn vËt liÖu tån kho trªn sæ (thÎ) kÕ to¸n chi tiÕt ph¶i khíp víi sè tån kho ghi trªn thÎ kho. Ngoµi ra, ®Ó cã sè liÖu ®èi chiÕu, kiÓm tra víi kÕ to¸n tæng hîp, kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu ph¶i tæng hîp sè liÖu tõ c¸c sæ (thÎ) kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu vµo b¶ng tæng hîp nhËp - xuÊt - tån kho theo tõng nhãm, lo¹i vËt liÖu. ¦u ®iÓm : Ghi chÐp ®¬n gi¶n, dÔ kiÓm tra ®èi chiÕu. Nhîc ®iÓm : ViÖc ghi chÐp gi÷a kho vµ phßng kÕ to¸n cßn trïng lÆp vÒ chØ tiªu sè lîng. MÆt kh¸c viÖc kiÓm tra ®èi chiÕu chñ yÕu tiÕn hµnh vµo cuèi th¸ng do ®ã h¹n chÕ chøc n¨ng cña kÕ to¸n. §iÒu kiÖn ¸p dông :Ph¬ng ph¸p thÎ song song ¸p dông ë c¸c c«ng ty cã Ýt chñng lo¹i vËt liÖu, khèi lîng c¸c nghiÖp vô xuÊt nhËp Ýt vµ tr×nh ®é nghiÖp vô chuyªn m«n cña c¸n bé kÕ to¸n cßn h¹n chÕ. S¬ ®å 1.1: S¬ ®å h¹ch to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p thÎ song song Chøng tõ nhËp ThÎ kho Ghi chó: Sæ (ThÎ) KT chi tiÕt Ghi hµng ngµy Chøng tõ xuÊt Ghi cuèi th¸ng §èi chiÕu, kiÓm tra B¶ng tæng hîp N-X-T KÕ to¸n tæng hîp 1.3.1.2.Ph¬ng ph¸p sæ sè d Néi dung ph¬ng ph¸p: ë kho: Thñ kho vÉn dïng thÎ kho ®Ó ghi chÐp t×nh h×nh nhËp - xuÊt - tån kho vËt liÖu theo chØ tiªu sè lîng nh ë ph¬ng ph¸p thÎ song song. Cuèi th¸ng c¨n cø sè tån kho ®· tÝnh ®îc trªn thÎ kho ghi vµo sæ sè d (cét sè lîng), sau ®ã chuyÓn tr¶ cho kÕ to¸n. 13 Sæ sè d do kÕ to¸n më cho tõng kho, sö dông cho c¶ n¨m, cuèi mçi th¸ng giao cho thñ kho ghi mét lÇn. Phßng kÕ to¸n:Sau khi nhËn ®îc c¸c chøng tõ nhËp xuÊt vµ phiÕu giao nhËn chøng tõ do nh©n viªn phô tr¸ch kho chuyÓn lªn, kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu lËp b¶ng kª nhËp - xuÊt - tån cho tõng kho ®Ó ghi chÐp t×nh h×nh nhËp xuÊt vËt liÖu hµng ngµy hoÆc ®Þnh kú theo chØ tiªu gi¸ trÞ. Cuèi th¸ng khi nhËn ®îc sæ sè d do thñ kho göi lªn kÕ to¸n c¨n cø sè lîng tån kho mµ thñ kho ®· ghi ë sæ sè d vµ ®¬n gi¸ tõng thø vËt liÖu tÝnh ra thµnh tiÒn ghi vµo cét sè tiÒn ë cét sè d. Sè liÖu trªn cét sè tiÒn ë sæ sè d sÏ ®îc ®èi chiÕu víi sæ tån kho trªn b¶ng nhËp xuÊt tån vµ ®èi chiÕu víi sè liÖu cña kÕ to¸n tæng hîp ¦u ®iÓm: Gi¶m nhÑ ®¸ng kÓ khèi lîng c«ng viÖc ghi chÐp hµng ngµy vµ c«ng viÖc ®îc tiÕn hµnh ®Òu trong th¸ng. Ph¬ng ph¸p ®· kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a h¹ch to¸n nghiÖp vô vµ h¹ch to¸n kÕ to¸n. KÕ to¸n ®· thùc hiÖn kiÓm tra ®îc th¬ng xuyªn viÖc ghi chÐp vµ b¶o qu¶n trong kho cña thñ kho Nhîc ®iÓm:Do kÕ to¸n chØ ghi theo gi¸ trÞ nªn qua sè liÖu kÕ to¸n kh«ng thÓ biÕt ®îc t×nh h×nh biÕn ®éng cña tõng thø nguyªn vËt liÖu mµ muèn biÕt ph¶i xem trªn thÎ kho. Ngoµi ra, khi kiÓm tra ®èi chiÕu nÕu cã sai sãt sÏ gÆp khã kh¨n. §iÒu kiÖn ¸p dông :Ph¬ng ph¸p sæ sè d ¸p dông thÝch hîp trong c¸c c«ng ty cã khèi lîng c¸c nghiÖp vô vÒ nhËp xuÊt nguyªn vËt liÖu lín, nhiÒu chñng lo¹i vËt liÖu, dïng gi¸ h¹ch to¸n ®Ó h¹ch to¸n hµng ngµy vµ tr×nh ®é kÕ to¸n cña c«ng ty t¬ng ®èi cao. S¬ ®å 1.2: S¬ ®å h¹ch to¸n chi tiÕt NVL theo ph¬ng ph¸p sè d Chøng tõ nhËp ThÎ kho PhiÕu giao nhËn chøng tõ nhËp Sæ sè d B¶ng luü kÕ N- X-T kho vËt liÖu Ghi Chøng chó: tõ xuÊt PhiÕu giao nhËn chøng Ghi hµng ngµy tõ xuÊt Ghi cuèi th¸ng §èi chiÕu, kiÓm tra 1.3.1.3 Ph¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn 14 B¶ng tæng hîp N-X-T kho NVL KÕ to¸n tæn hîp Néi dung ph¬ng ph¸p: T¹i kho: Gièng ph¬ng ph¸p thÎ song song T¹i phßng kÕ to¸n: Më sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn ®Ó h¹ch to¸n sè lîng vµ sè tiÕn cña tõng thø (danh ®iÓm) vËt t theo tõng kho. Sæ nµy ghi mçi th¸ng mét lÇn vµo cuèi th¸ng trªn c¬ së tæng hîp c¸c chøng tõ nhËp, xuÊt ph¸t sinh trong th¸ng cña tõng thø vËt t, mçi thø chØ ghi mét dßng trong sæ. Cuèi th¸ng ®èi chiÕu sè lîng vËt t trªn sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn víi thÎ kho, ®èi chiÕu sè tiÒn víi kÕ to¸n tæng hîp. ¦u ®iÓm: Khèi lîng ghi chÐp cña kÕ to¸n ®îc gi¶m bít do chØ ghi mét lÇn vµo cuèi th¸ng. Nhîc ®iÓm: ViÖc ghi sæ vÉn cßn trïng lÆp nªn viÖc kiÓm tra ®èi chiÕu gi÷a kho vµ phßng kÕ to¸n chØ tiÕn hµnh vµo cuèi th¸ng nªn h¹n chÕ t¸c dông kiÓm tra trong c«ng t¸c qu¶n lý. §iÒu kiÖn ¸p dông: Ph¬ng ph¸p nµy sö dông thÝch hîp víi c¸c c«ng ty, cã Ýt khèi lîng nghiÖp vô nhËp, xuÊt kh«ng nhiÒu kh«ng bè trÝ riªng nh©n viªn kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu, do vËy kh«ng cã ®iÒu kiÖn ghi chÐp theo dâi t×nh h×nh nhËp, xuÊt hµng ngµy. s¬ ®å h¹ch to¸n NVL theo sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn S¬ ®å 1.3: Chøng tõ nhËp B¶ng kª nhËp vËt liÖu ThÎ kho Sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn Chøng tõ xuÊt B¶ng kª xuÊt vËt liÖu Ghi chó: KÕ to¸n tæng hîp Ghi hµng ngµy Ghi cuèi th¸ng KiÓm tra,®èi chiÕu 1.3.2 Chøng tõ sö dông Mäi nghiÖp vô liªn quan ®Õn t×nh h×nh nhËp - xuÊt nguyªn vËt liÖu ®Òu ph¶i ®îc ph¶n ¸nh, ghi chÐp vµo c¸c chøng tõ kÕ to¸n theo ®óng quy ®Þnh cña Nhµ níc nh»m ®¶m b¶o c¬ së ph¸p lý ®Ó ghi chÐp ph¶n ¶nh vµo ThÎ kho vµ c¸c 15 sæ kÕ to¸n liªn quan. Chøng tõ kÕ to¸n lµ c¬ së, lµ c¨n cø ®Ó kiÓm tra, gi¸m s¸t t×nh h×nh biÕn ®éng vÒ sè lîng cña tõng lo¹i nguyªn vËt liÖu, thùc hiÖn qu¶n lý cã hiÖu qu¶, phôc vô ®Çy ®ñnhu cÇu nguyªn vËt liÖu cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh Theo chÕ ®é chøng tõ kÕ to¸n quy ®Þnh ban hµnh theo quyÕt ®Þnh cña Bé Tµi ChÝnh, c¸c chøng tõ kÕ to¸n vÒ nguyªn vËt liÖu bao gåm: + Ho¸ ®¬n GTGT (MS 01- GTGT) + Ho¸ ®¬n kiªm phiÕu xuÊt kho (MS 03 - BH) + Ho¸ ®¬n cíc phÝ vËn chuyÓn ( MS 03 - BH + B¶ng kª chøng tõ hµng ho¸, dÞch vô mua vµo (MS03 - GTGT) + PhiÕu nhËp kho (MS 01 - VT) + PhiÕu xuÊt kho (MS 02 - VT) + PhiÕu xuÊt kho kiªm phiÕu vËn chuyÓn néi bé (MS 03 - VT) + Biªn b¶n kiÓm kª vËt t, s¶n phÈm hµng ho¸ (MS 08 - VT) Mét sè chøng tõ cã tÝnh chÊt híng dÉn: + PhiÕu xuÊt vËt t theo h¹n møc (M©ò 04 - VT) + Biªn b¶n kiÓm nghiÖm (MÉu 05 - VT) + PhiÕu b¸o vËt t cßn l¹i cuèi kú (MÉu 07- VT) Ngoµi ra c¸c c«ng ty cßn sö dông c¸c chøng tõ liªn quan ®Õn kh¸c c¨n cø vµo t×nh h×nh thùc tÕ cña c«ng ty. 16 * BiÓu MÉu 1.1 Doanh nghiÖp.......... Tªn kho..................... ThÎ kho Ngµy lËp thÎ: MÉu sè: 06-VT Ban hµnh theo Q§sè:1141-TC-C§KT Tê sè : 02 Ngµy 01/11/1995 cña bé tµi chÝnh Tªn nh·n hiÖu quy c¸ch vËt t ,s¶n phÈm hµng hãa : ThÎ nhËp - xuÊt vËt t §¬n vÞ tÝnh : C¸i Ngµy Chøng Tõ nhËp Sè phiÕu Ngµy xuÊt NhËp XuÊt th¸ng DiÔn gi¶i Ngêi lËp (Ký, hä tªn) Sè lîng NhËp XuÊt Tån Ký x¸c nhËn cña kÕ to¸n KÕ to¸n trëng (Ký, hä tªn ) 17 Doanh nghiÖp:......... Phßng :..................... PhiÕu xuÊt kho Sè:............ Ngµy. . . th¸ng .... n¨m Nî:………... Cã:………. §¬n vÞ nhËn hµng: ............................................... Lý do xuÊt kho :............................................... XuÊt t¹i kho : ............................................. STT Tªn quy c¸ch M· §VT Sè lîng Y/cÇu Thùc VËt t sè XuÊt 1 2 3 4 5 6 7 8 Céng Ngêi nhËn (ký,hä tªn) Thñ kho (ký,hä tªn) 18 §¬n gi¸ Thµnh tiÒn Phô tr¸ch cÊp ph¸t (ký,hä tªn) 1.3.3.KÕ to¸n tæng hîp NVL VËt liÖu , c«ng cô dông cô lµ tµi s¶n lu ®éng thuéc nhãm hµng tån kho cña doanh nghiÖp . Theo chÕ ®é kÕ to¸n quy ®Þnh hiÖn hµnh ( theo Q§ 1141/TC/Q§/C§KT ngµy 1/11/1995) trong mét sè doanh nghiÖp chØ ®îc ¸p dông mét trong hai ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho: ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn hoÆc ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú. Nh vËy ®èi víi vËt liÖu , c«ng cô dông cô trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tæng hîp còng ®îc tiÕn hµnh theo mét trong hai ph¬ng ph¸p thuéc chÕ ®é quy ®Þnh . 1.3.3.1 Ph¬ng ph¸p KKTX 1.3.3.1.1 §Æc ®iÓm ph¬ng ph¸p KKTX: Ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn lµ ph¬ng ph¸p theo dâi vµ ph¶n ¸nh t×nh h×nh hiÖn cã, biÕn ®éng t¨ng, gi¶m nguyªn vËt liÖu mét c¸ch thêng xuyªn liªn tôc trªn c¸c tµi kho¶n ph¶n ¸nh tõng lo¹i nguyªn vËt liÖu. Ph¬ng ph¸p nµy sö dông phæ biÕn ë níc ta hiÖn nay. Tuy nhiªn víi nh÷ng c«ng ty cã nhiÒu chñng lo¹i nguyªn vËt liÖu cã gi¸ trÞ thÊp, thêng xuyªn xuÊt dïng, xuÊt b¸n mµ ¸p dông ph¬ng ph¸p nµy sÏ tèn rÊt nhiÒu cång søc. DÉu vËy, ph¬ng ph¸p nay cã ®éc chÝnh x¸c cao vµ cung cÊp th«ng tin vÒ nguyªn vËt liÖu mét c¸ch kÞp thêi cËp nhËt. Theo ph¬ng ph¸p nµy, t¹i bÊt kú thêi ®iÓm nµo, kÕ to¸n còng cã thÓ x¸c ®Þnh ®îc lîng nhËp, xuÊt, tån kho tõng lo¹i nãi chung vµ nguyªn vËt liÖu nãi riªng. Cuèi kú h¹ch to¸n c¨n cø vµo sè liÖu kiÓm kª thùc tÕ nguyªn vËt liÖu, so s¸nh ®èi chiÕu víi 1.3.3.1.2Tµi kho¶n sö dông *TK 151 - "Hµng mua ®ang ®i ®êng" Néi dông: Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó theo dâi trÞ gi¸ vËt t, hµng ho¸ c«ng ty ®· mua, ®· thanh to¸n tiÒn hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n nhng cha nhËp kho vµ hµng ®ang ®i ®êng cuèi th¸ng tríc, th¸ng nµy nhËp kho. KÕt cÊu: Bªn Nî ghi: TrÞ gi¸ vËt t, hµng ho¸ ®ang ®i ®êng (hµng thuéc quyÒn së h÷u cña doanh nghÖp) Bªn Cã ghi: TrÞ gi¸ vËt t, hµng ho¸ ®ang ®i ®êng th¸ng tríc, th¸ng nµy ®· vÒ nhËp kho hay ®a vµo sö dông ngay. 19 Sè d Nî: Ph¶n ¸nh trÞ gi¸ vËt t, hµng ho¸ ®ang ®i ®êng cuèi kú. * TK 152 - Nguyªn liÖu, vËt liÖu: Néi dung: Tµi kho¶n nµy ®îc dïng ®Ó theo dâi gi¸ trÞ hiÖn cã, t×nh h×nh t¨ng gi¶m cña nguyªn vËt liÖu theo gi¸ vèn thùc tÕ. KÕt cÊu: Bªn Nî ghi: + TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu nhËp trong kú. + Sè tiÒn ®iÒu chØnh t¨ng nguyªn vËt liÖu khi ®¸nh gi¸ l¹i. +TrÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu thõa ph¸t hiÖn khi kiÓm kª. Bªn Cã ghi: + TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña NVL gi¶m trong kú do xuÊt dïng. + Sè tiÒn gi¶m gi¸, tr¶ l¹i nguyªn vËt liÖu khi mua. + Sè tiÒn ®iÒu chØnh gi¶m gi¸ nguyªn vËt liÖu khi kiÓm kª. + TrÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu ph¸t hiÖm thõa khi kiÓm kª. Sè d Nî: Ph¶n ¸nh trÞ gi¸ thùc tÕ cña NVL tån kho cuèi kú. Ngoµi ra, trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n, kÕ to¸n cßn sö dông mét sè tµi kho¶n liªn quan kh¸c nh TK 111, TK 112, TK 128, TK 141, TK 222, TK 331, TK 411, TK 412…. 1.3.3.1.3 Tr×nh tù kÕ to¸n *KÕ to¸n nhËp nguyªn vËt liÖu - Khi nhËp nguyªn vËt liÖu mua ngoµi, hµng vµ ho¸ ®¬n cïng vÒ. + NÕu doanh nghiÖp ¸p dông tÝnh thuÕ VAT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ. Nî TK 152 TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ kh«ng bao gåm VAT Nî TK 133 PhÇn thuÕ VAT ®îc khÊu trõ Cã TK 111, 112,141, 331 Tæng gi¸ thanh to¸n +NÕu doanh nghiÖp ¸p dông tÝnh thuÕ VAT theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp. KÕ to¸n ghi: Nî TK 152 TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ bao gåm VAT Cã TK 111, 112,141, 331 Tæng gi¸ thanh to¸n 20