Tài liệu Luận văn hoàn thiện kế toán nghiệp vụ xuất khẩu hàng hoá tại tổng công ty rau quả vn

LỜI MỞ ĐẦU LÞch sö ®· chøng minh kh«ng mét quèc gia nµo, l·nh thæ nµo trªn thÕ giíi cã thÓ ph¸t triÓn phån vinh mµ vÉn duy tr× nÒn kinh tÕ ®ãng. XuÊt ph¸t tõ ®êng lèi ®èi ngo¹i muèn lµm b¹n víi c¸c níc trªn thÕ giíi, hîp t¸c lÉn nhau trªn c¬ së hai bªn cïng cã lîi ViÖt Nam ®· chñ tr¬ng x©y dùng mét nÒn kinh tÕ më, thùc hiÖn ®a ph¬ng ho¸, ®a d¹ng ho¸ kinh tÕ ®èi ngo¹i, ®a nÒn kinh tÕ ViÖt Nam tõng bíc héi nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Trong ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i, lÜnh vùc ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cã ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng.ViÖc t¨ng nhanh xuÊt khÈu cã t¸c dông tÝch cùc ®Õn ph¸t triÓn kinh tÕ th«ng qua viÖc ®æi míi c«ng nghÖ, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, n©ng cao søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ ViÖt Nam ë thÞ trêng níc ngoµi. Sau 15 n¨m ®æi míi, hµng lo¹t c¸c doanh nghiÖp kinh doanh vµ c¸c ®¬n vÞ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ ®ang ®øng tríc nh÷ng bì ngì nhÊt thêi trong viÖc t×m kiÕm hiÖu qu¶ kinh doanh do tÝnh phøc t¹p, sù c¹nh tranh gay g¾t trªn thÞ trêng thÕ giíi vµ khu vùc. Do vËy, yªu cÇu cÊp b¸ch ®èi víi c¸c doanh nghiÖp lµ ph¶i qu¶n lý ®îc ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh. H¹ch to¸n kÕ to¸n ®· vµ lu«n lµ c«ng cô h÷u hiÖu cña qu¶n lý kinh tÕ. XuÊt khÈu hµng ho¸ lµ mét nghiÖp vô cã ®Æc thï riªng trong qu¸ tr×nh tiªu thô hµng ho¸ cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i kinh doanh xuÊt khÈu. Do vËy, viÖc ph¶n ¸nh theo dâi ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c c¸c nghiÖp vô ph¸t sinh vµ hoµn thiÖn c¸c kh©u trong qu¸ tr×nh xuÊt khÈu hµng ho¸ cã ý nghÜa quan träng ®èi víi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. NhËn thøc ®îc yªu cÇu ®ã, em ®· m¹nh d¹n chän ®Ò tµi: “ Hoµn thiÖn kÕ to¸n nghiÖp vô xuÊt khÈu hµng ho¸ t¹i Tæng c«ng ty rau qu¶ ViÖt Nam ” . Néi dung chñ yÕu cña luËn v¨n gåm 3 phÇn : PhÇn I: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ kÕ to¸n nghiÖp vô xuÊt khÈu hµng ho¸ trong doanh nghiÖp th¬ng m¹i kinh doanh xuÊt nhËp khÈu. PhÇn II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n xuÊt khÈu hµng hãa t¹i Tæng c«ng ty rau qu¶. PhÇn III: Nh÷ng kiÕn nghÞ nh»m gãp phÇn hoµn thiÖn kÕ to¸n nghiÖp vô xuÊt khÈu hµng ho¸ t¹i Tæng c«ng ty rau qu¶ ViÖt nam. 1 PhÇn I Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ kÕ to¸n nghiÖp vô xuÊt khÈu hµng ho¸ trong doanh nghiÖp th¬ng m¹i kinh doanh xuÊt nhËp khÈu . I. ®Æc ®iÓm chung cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng ho¸. 1. Vai trß cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng ho¸ ®èi víi nÒn kinh tÕ . Ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng ho¸ lµ ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i th¬ng mµ hµng ho¸, dÞch vô cña quèc gia nµy ®îc b¸n cho quèc gia kh¸c.Thùc chÊt lµ viÖc b¸n hµng s¶n xuÊt, gia c«ng trong níc hoÆc hµng ho¸ nhËp khÈu cña th¬ng nh©n ViÖt nam cho tæ chøc, c¸ nh©n níc ngoµi hoÆc gi÷a chÝnh phñ ViÖt nam víi chÝnh phñ níc ngoµi th«ng qua hîp ®ång ngo¹i th¬ng bao gåm c¶ ho¹t ®éng t¹m nhËp t¸i xuÊt, t¹m xuÊt t¸i nhËp vµ chuyÓn khÈu hµng ho¸ . XuÊt khÈu hµng ho¸ lµ c¸ch thøc t¹o ra mét nguån thu ngo¹i tÖ lín nhÊt ®ång thêi t¹o nguån vèn chñ yÕu cho ho¹t ®éng nhËp khÈu vµ gióp cho viÖc æn ®Þnh c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ. ViÖt Nam lµ mét níc n«ng nghiÖp víi trang thiÕt bÞ kü thuËt nghÌo nµn th« s¬, mét níc c«ng nghiÖp chËm ph¸t triÓn v× vËy ®Èy m¹nh xuÊt khÈu ®îc xem lµ mét yÕu tè quan träng, kÝch thÝch sù t¨ng trëng kinh tÕ vµ më réng thÞ trêng cho s¶n xuÊt trong níc, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ngµnh s¶n xuÊt trong níc cã c¬ héi ph¸t triÓn thuËn lîi. XuÊt khÈu hµng ho¸ gãp phÇn vµo viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vµ n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm. Nhê vµo xuÊt khÈu nhiÒu ngµnh nghÒ tríc ®©y chØ ®îc s¶n xuÊt víi quy m« nhá ®· ®îc më réng thµnh mét ngµnh s¶n xuÊt víi quy m« lín. Th«ng qua xuÊt khÈu, chÊt lîng s¶n phÈm còng ®îc n©ng cao phï hîp víi yªu cÇu chÊt lîng, mÉu m· ®· ghi trong hîp ®ång, tõ ®ã n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c s¶n phÈm s¶n xuÊt trong níc trªn thÞ trêng thÕ giíi. XuÊt khÈu hµng ho¸ kÐo theo sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt, ®©y lµ nguån thu hót lao ®éng lín víi thu nhËp æn ®Þnh gãp phÇn gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp vµ n©ng cao ®êi sèng d©n c. Trong xu thÕ toµn cÇu ho¸, c¸c quèc gia ®Òu mong muèn t¹o ®îc nh÷ng mèi quan hÖ tèt ®Ñp víi c¸c quèc gia kh¸c. Do ®ã, xuÊt khÈu hµng ho¸ lµm c¬ së cho viÖc xÝch l¹i gÇn nhau gi÷a c¸c quèc gia. Mçi níc sÏ tiÕn hµnh s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu nh÷ng mÆt hµng u thÕ cña quèc gia m×nh vµ ®©y lµ mét c¬ së quan träng ®Ó h×nh thµnh ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ. Nh vËy, xuÊt khÈu ®ãng vai trß quan träng trong sù ph¸t triÓn cña mçi quçc gia. 2. §Æc ®iÓm cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng ho¸ ph¶i ®îc thùc hiÖn th«ng qua hîp ®ång ngo¹i th¬ng ®îc ký kÕt gi÷a c¸c chñ thÓ thuéc c¸c níc kh¸c nhau vµ trô së cña c¸c bªn nhÊt thiÕt ph¶i n»m ë c¸c níc kh¸c nhau trõ trêng hîp mét bªn trong hîp ®ång cã trô së thuéc khu chÕ xuÊt 100% vèn níc ngoµi. Do vËy, hµng ho¸ khi xuÊt khÈu kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i rêi khái biªn giíi ViÖt Nam mµ cã thÓ chuyÓn vµo khu chÕ xuÊt 100% vèn níc ngoµi hoÆc ®îc chuyÓn sang mét ®¬n vÞ kinh doanh kh¸c theo mét hîp ®ång ngo¹i th¬ng kh¸c. Ngîc l¹i, kh«ng ph¶i mäi hµnh vi ®a hµng ho¸ ra khái biªn giíi ViÖt Nam ®Òu lµ ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng ho¸, ®ã lµ nh÷ng hµng ho¸ ®îc ®a ®i héi chî, triÓn 2 l·m ë níc ngoµi. §ång tiÒn dïng trong quan hÖ thanh to¸n cã thÓ lµ ngo¹i tÖ víi mét trong hai níc hoÆc lµ ngo¹i tÖ víi c¶ hai. Th«ng thêng ngêi ta dïng ngo¹i tÖ m¹nh ®Ó thanh to¸n nh: USD, DEM, FRF, EURO, JPY vv.... Ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng ho¸ kh«ng chØ chÞu sù ®iÒu chØnh cña c¸c quy ®Þnh ph¸p lý trong níc mµ cßn phô thuéc vµo c¸c quy t¾c vµ th«ng lÖ quèc tÕ nh c¸c quy tr×nh cña mét ph¬ng thøc giao dÞch, trÞ gi¸ hµng ho¸ xuÊt khÈu thêng ®îc c¨n cø vµo gi¸ cña mÆt hµng ®ã ë së giao dÞch, quyÒn vµ nghÜa vô cña mçi bªn ®îc x¸c ®Þnh râ trong tõng ®iÒu kiÖn c¬ së giao hµng ®îc quy ®Þnh cô thÓ trong Incoterms 2000. Trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng ho¸ thêi ®iÓm ký kÕt hîp ®ång vµ thêi ®iÓm thanh to¸n thêng c¸ch nhau kh¸ dµi, viÖc x¸c ®Þnh ®óng thêi ®iÓm xuÊt khÈu cã ý nghÜa quan träng trong viÖc ghi chÐp doanh thu hµng xuÊt khÈu gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp khiÕu n¹i, thëng ph¹t trong bu«n b¸n ngo¹i th¬ng vµ thanh to¸n. Mçi ®èi tîng hµng ho¸ xuÊt khÈu kh¸c nhau sÏ mang nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c nhau do ®ã ta ph¶i t×m hiÓu nh÷ng ®èi tîng cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu.  §èi tîng cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu. Ngµy nay ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®îc thùc hiÖn víi hÇu hÕt c¸c mÆt hµng. Tuy nhiªn, ®èi víi mçi quèc gia kh¸c nhau th× ®èi tîng nµy lµ kh¸c nhau tuú thuéc vµo lîi thÕ so s¸nh cña mçi níc, nh÷ng hµng ho¸ nµo mµ gi¸ trÞ thùc hiÖn trªn thÞ trêng thÕ giíi lín h¬n gi¸ trÞ thùc hiÖn trªn thÞ trêng néi ®Þa th× ®ã lµ ®èi tîng cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu. §èi tîng xuÊt khÈu lµ c¸c lo¹i hµng ho¸ phï hîp víi ngµnh nghÒ ghi trong giÊy chøng nhËn ®¨ng ký kinh doanh. Hµng ho¸ xuÊt khÈu lµ nh÷ng mÆt hµng thuéc thÕ m¹nh trong níc ViÖt Nam víi nÒn n«ng nghiÖp l©u ®êi ®· t¹o cho chóng ta cã thÕ m¹nh vÒ c¸c mÆt hµng n«ng s¶n, l©m s¶n, h¶i s¶n vµ mét sè lo¹i c©y c«ng nghiÖp kh¸c. Bªn c¹nh ®ã, c¸c mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ víi c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng nh gèm sø, m©y tre ®an vv... lµ mét trong nh÷ng thÕ m¹nh vµ tiÒm n¨ng cña níc ta. Tuy nhiªn, do sù chËm ph¸t triÓn vÒ khoa ho¹ kü thuËt, c¸c s¶n phÈm s¶n xuÊt ra thêng cã chÊt lîng kh«ng cao vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lín. Do vËy, Nhµ níc ta ®· ®Ò ra chñ tr¬ng “xuÊt khÈu ®Ó nhËp khÈu” víi néi dung xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng n«ng s¶n, l©m s¶n, thñ c«ng mü nghÖ vµ nhËp khÈu c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ, khoa häc kü thuËt - c«ng nghÖ. 3. §Æc ®iÓm cña hµng ho¸ xuÊt khÈu . Hµng ho¸ xuÊt khÈu bao gåm nhiÒu lo¹i trong ®ã chñ yÕu lµ nh÷ng mÆt hµng thuéc thÕ m¹nh trong níc (rau qu¶ t¬i, hµng m©y tre ®an, thñ c«ng mü nghÖ...). Hµng ho¸ xuÊt khÈu ph¶i ®¹t tiªu chuÈn vÒ chÊt lîng, mÉu m· vµ hîp thÞ hiÕu. Hµng ho¸ ®îc coi lµ xuÊt khÈu trong nh÷ng trêng hîp : + Hµng xuÊt b¸n cho c¸c th¬ng nh©n níc ngoµi theo hîp ®ång ®· ký kÕt . + Hµng göi ®i triÓn l·m héi chî níc ngoµi sau ®ã b¸n thu b»ng ngo¹i tÖ. + Hµng b¸n cho du kh¸ch níc ngoµi, cho ViÖt kiÒu thu b»ng ngo¹i tÖ. + C¸c dÞch vô söa ch÷a, b¶o hiÓm tµu biÓn, m¸y bay cho níc ngoµi thanh to¸n b»ng ngo¹i tÖ. + Hµng viÖn trî cho níc ngoµi th«ng qua c¸c hiÖp ®Þnh, nghÞ ®Þnh th do nhµ níc ký kÕt víi níc ngoµi nhng ®îc thùc hiÖn qua doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu... + Nguyªn vËt liÖu, vËt t cung cÊp cho c¸c c«ng tr×nh thiÕt bÞ toµn bé theo yªu cÇu níc ngoµi b¸n c«ng tr×nh thiÕt bÞ cho níc ta thanh to¸n b»ng ngo¹i tÖ. 4. C¸c h×nh thøc xuÊt khÈu. 3 + XuÊt khÈu theo nghÞ ®Þnh th: doanh nghiÖp xuÊt khÈu hµng ho¸ theo nghÞ ®Þnh th ký gi÷a c¬ quan cÊp trªn víi chÝnh phñ mét níc kh¸c. + XuÊt khÈu trùc tiÕp: ®îc sö dông khi doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cã ®ñ ®iÒu kiÖn vÒ c¬ së vËt chÊt còng nh cã n¨ng lùc vµ tr×nh ®é chuyªn m«n ®Ó tæ chøc ®µm ph¸n, ký kÕt, thùc hiÖn c¸c hîp ®ång xuÊt khÈu, am hiÓu ®èi t¸c, am hiÓu thÞ trêng còng nh mÆt hµng xuÊt nhËp khÈu. C¸c doanh nghiÖp trùc tiÕp thùc hiÖn c¸c quan hÖ giao dÞch, ký kÕt hîp ®ång, tæ chøc xuÊt khÈu hµng ho¸ vµ thu tiÒn hµng. + Uû th¸c xuÊt khÈu: lµ h×nh thøc xuÊt khÈu ¸p dông ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cã hµng ho¸, nhng cha thËt sù am hiÓu thÞ trêng hay b¹n hµng, cha ®ñ kh¶ n¨ng tæ chøc ®µm ph¸n, ký kÕt hîp ®ång hoÆc kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn vÒ ph¸p lý, ®Ó trùc tiÕp thùc hiÖn c¸c hîp ®ång xuÊt khÈu hµng ho¸ mµ ph¶i nhê ®Õn c¸c doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng xuÊt khÈu trùc tiÕp xuÊt khÈu hé. Theo h×nh thøc nµy, doanh nghiÖp cã hµng giao uû th¸c cho doanh nghiÖp kh¸c xuÊt khÈu hé m×nh sè hµng ®ã. Doanh nghiÖp nhËn uû th¸c sÏ tiÕn hµnh c¸c thñ tôc cÇn thiÕt ®Ó xuÊt khÈu l« hµng ®ã. Khi cã ®Çy ®ñ giÊy tê x¸c nhËn hµng ®· xuÊt khÈu do bªn nhËn uû th¸c giao l¹i th× doanh nghiÖp giao uû th¸c míi x¸c ®Þnh lµ ®· xuÊt khÈu l« hµng, ®ång thêi tiÕn hµnh thanh to¸n tiÒn hoa hång uû th¸c vµ c¸c kho¶n chi phÝ kh¸c víi bªn nhËn uû th¸c th«ng qua mét biªn b¶n thanh lý hîp ®ång uû th¸c xuÊt khÈu ®îc ký gi÷a bªn uû th¸c xuÊt khÈu vµ bªn nhËn uû th¸c xuÊt khÈu. HiÖn nay, ®Ó tËn dông hÕt kh¶ n¨ng cña m×nh, c¸c doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt nhËp khÈu thêng ký kÕt c¶ hai h×nh thøc trªn. Doanh thu tõ ho¹t ®éng nhËn uû th¸c xuÊt khÈu lµ hoa hång uû th¸c ®îc hëng vµ ph¶i chÞu thuÕ suÊt thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp. C¶ hai h×nh thøc xuÊt khÈu trªn ®Òu cã thÓ thùc hiÖn theo hiÖp ®Þnh hay nghÞ ®Þnh th hoÆc tù c©n ®èi. 5. C¸c ph¬ng thøc thanh to¸n quèc tÕ chñ yÕu trong xuÊt khÈu . Trong giao dÞch ®µm ph¸n, c¸c bªn rÊt quan t©m ®Õn viÖc t×m ra mét ph¬ng thøc thanh to¸n phï hîp, thuËn tiÖn víi c¶ hai bªn. Ph¬ng thøc thanh to¸n lµ ®iÒu kiÖn quan träng bËc nhÊt, nã chØ c¸ch thøc ngêi b¸n hµng dïng ®Ó thu tiÒn vµ c¸ch thøc ngêi mua dïng ®Ó tr¶ tiÒn. Trªn thùc tÕ cã nhiÒu ph¬ng thøc kh¸c nhau ®Ó thu tiÒn vÒ hoÆc tr¶ tiÒn, nhng xÐt cho cïng viÖc lùa chän ph¬ng thøc nµo còng ph¶i xuÊt ph¸t tõ yªu cÇu cña ngêi b¸n lµ thu tiÒn nhanh, ®Çy ®ñ, ®óng h¹n vµ tõ yªu cÇu cña ngêi mua lµ nhËp hµng ®óng sè lîng, chÊt lîng vµ ®óng h¹n t¹i n¬i quy ®Þnh. Cã rÊt nhiÒu c¸c ph¬ng thøc thanh to¸n quèc tÕ ®îc sö dông nhng c¸c ph¬ng thøc thanh to¸n quèc tÕ chñ yÕu dïng trong xuÊt khÈu hµng ho¸ gåm : a) Ph¬ng thøc chuyÓn tiÒn: Lµ ph¬ng thøc thanh to¸n trong ®ã yªu cÇu ng©n hµng cña m×nh chuyÓn mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh cho ngêi hëng lîi ë mét ®Þa ®iÓm nhÊt ®Þnh. Ng©n hµng chuyÓn tiÒn th«ng qua ®¹i lý cña m×nh ë níc ngêi hëng lîi ®Ó thùc hiÖn nghiÖp vô chuyÓn tiÒn. b) Ph¬ng thøc thanh to¸n nhê thu (hay uû th¸c thu) (Collection of Payment): lµ ph¬ng thøc thanh to¸n mµ trong ®ã ngêi b¸n sau khi ®· hoµn thµnh nghÜa vô giao hµng hoÆc cung øng dÞch vô cho ngêi mua sÏ tiÕn hµnh uû th¸c cho ng©n hµng cña m×nh thu nî sè tiÒn ë ngêi mua trªn c¬ së hèi phiÕu cña ngêi b¸n lËp ra. Gåm c¸c lo¹i: + Nhê thu phiÕu tr¬n (clean colection): lµ ph¬ng thøc thanh to¸n trong ®ã ngêi b¸n uû th¸c cho ng©n hµng thu hé tiÒn cña ngêi mua c¨n cø vµo hèi phiÕu do m×nh lËp ra, cßn chøng tõ hµng ho¸ th× göi th¼ng cho ngêi mua kh«ng qua ng©n hµng. 4 + Nhê thu kÌm chøng tõ (documentary collection) lµ ph¬ng thøc thanh to¸n trong ®ã ngêi b¸n uû th¸c cho ng©n hµng thu hé tiÒn ë ngêi mua kh«ng nh÷ng c¨n cø vµo hèi phiÕu mµ cßn c¨n cø vµo bé chøng tõ hµng ho¸ göi kÌm theo víi ®iÒu kiÖn lµ nÕu ngêi mua tr¶ tiÒn hoÆc chÊp nhËn tr¶ tiÒn hèi phiÕu th× ng©n hµng míi trao bé chøng tõ hµng ho¸ cho ngêi mua ®Ó nhËn hµng. b) Ph¬ng thøc thanh to¸n b»ng th tÝn dông ( Letter of credit- L/C): lµ mét sù tho¶ thuËn mµ trong ®ã mét ng©n hµng (ng©n hµng më th tÝn dông ) theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng (ngêi më th tÝn dông) sÏ tr¶ mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh cho ngêi kh¸c (ngêi hëng lîi sè tiÒn cña th tÝn dông) hoÆc chÊp nhËn hèi phiÕu do ngêi nµy ký ph¸t trong ph¹m vi sè tiÒn ®ã khi ngêi nµy xuÊt tr×nh cho ng©n hµng mét bé chøng tõ thanh to¸n phï hîp víi nh÷ng quy ®Þnh trong th tÝn dông. Víi ph¬ng thøc nµy ngêi b¸n ®îc ®¶m b¶o thu ®îc tiÒn hµng, cßn ngêi mua ®îc ®¶m b¶o chØ tr¶ tiÒn khi ngêi b¸n xuÊt tr×nh ®Çy ®ñ bé chøng tõ hîp lÖ khi ng©n hµng ®· kiÓm tra bé chøng tõ ®ã. 6. §iÒu kho¶n vÒ gi¸ cña hîp ®ång xuÊt khÈu: GÝa c¶ ®îc quy ®Þnh trong hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th¬ng sÏ lµ ®iÒu kiÖn ®Ó x¸c ®Þnh ®Þa ®iÓm giao hµng. §iÒu kiÖn vÒ ®Þa ®iÓm giao hµng chÝnh lµ sù ph©n chia tr¸ch nhiÖm gi÷a ngêi b¸n vµ ngêi mua vÒ c¸c kho¶n chi phÝ vµ vÒ rñi ro ®îc quy ®Þnh trong luËt bu«n b¸n quèc tÕ (Incoterms 2000).Tuú theo sù tho¶ thuËn cña c¸c bªn tham gia mµ gi¸ ®ã bao gåm c¸c yÕu tè nh gi¸ trÞ hµng ho¸ ®¬n thuÇn, bao b×,chi phÝ vËn chuyÓn, chi phÝ b¶o hiÓm. Th«ng thêng trong hîp ®ång xuÊt khÈu hµng ho¸ hay sö dông ®iÒu kho¶n vÒ gi¸ FOB, CFR, CIF + GÝa FOB (Free on Board) – GÝa giao hµng lªn tµu: Lµ gi¸ giao hµng tÝnh ®Õn khi hµng ®îc xÕp lªn ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn t¹i c¶ng, ga, biªn giíi níc ngêi xuÊt khÈu. GÝa FOB bao gåm gi¸ thùc tÕ cña hµng ho¸ vµ c¸c kho¶n chi phÝ vËn chuyÓn, bèc xÕp hµng ho¸ lªn tµu. Ngêi b¸n chÞu mäi tr¸ch nhiÖm lµm c¸c thñ tôc th«ng quan xuÊt khÈu vµ mäi chi phÝ cho tíi khi hµng hoÊ ®· qua lan can tµu t¹i c¶ng bèc quy ®Þnh do ngêi mua chØ ®Þnh. Cßn mäi rñi ro tæn thÊt trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn thuéc tr¸ch nhiÖm cña ngêi mua. + GÝa CFR (Cost and freight) – TiÒn hµng vµ cíc phÝ: Ngêi b¸n giao hµng khi hµng ho¸ ®· qua lan can tµu t¹i c¶ng göi hµng, nã cho biÕt gi¸ c¶ hµng ho¸ bao gåm gi¸ cña b¶n th©n hµng ho¸ vµ cíc phÝ vËn chuyÓn. Ngêi b¸n cã tr¸ch nhiÖm lµm thñ tôc th«ng quan xuÊt khÈu, tr¶ c¸c phÝ tæn vµ cíc phÝ vËn chuyÓn cÇn thiÕt ®Ó ®a hµng tíi c¶ng ®Õn quy ®Þnh nhng mäi rñi ro, mÊt m¸t, h háng vÒ hµng ho¸ còng nh mäi chi phÝ ph¸t sinh thªm sau thêi ®iÓm giao hµng ®îc chuyÓn tõ ngêi b¸n sang ngêi mua. + GÝa CIF (Cost, insurance and freight)- TiÒn hµng, phÝ b¶o hiÓm vµ phÝ vËn chuyÓn: Ngêi b¸n giao hµng khi hµng ho¸ ®· qua lan can tµu t¹i c¶ng göi hµng, nã cho biÕt gi¸ c¶ hµng ho¸ bao gåm gi¸ cña b¶n th©n hµng hãa, chi phi b¶o hiÓm vµ c íc phÝ vËn chuyÓn hµng ho¸ ®Õn c¶ng quy ®Þnh. Ngêi b¸n ph¶i cã tr¸ch nhiÖm lµm thñ tôc th«ng quan xuÊt khÈu, tr¶ c¸c phÝ tæn vµ cíc vËn chuyÓn cÇn thiÕt ®Ó ®a hµng tíi c¶ng ®Õn quy ®Þnh, mäi rñi ro, mÊt m¸t hay h h¹i vÒ hµng ho¸ còng nh mäi chi phÝ ph¸t sÞnh sau thêi ®iÓm giao hµng ®îc chuyÓn tõ ngêi b¸n sang ngêi mua. Ngoµi ra ngêi b¸n cßn ph¶i mua b¶o hiÓm hµng h¶i (ë møc ®é tèi thiÓu) ®Ó b¶o vÖ cho ngêi mua tríc nh÷ng rñi ro, mÊt m¸t, h h¹i ®èi víi hµng ho¸ trong qu¸ tr×nh chuyªn chë. 5 II. Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu hµng ho¸. Qóa tr×nh xuÊt khÈu gåm 2 giai ®o¹n :Thu mua hµng trong níc ®Ó xuÊt khÈu vµ giai ®o¹n b¸n hµng ra níc ngoµi . 1. Chøng tõ kÕ to¸n sö dông: + Hîp ®ång mua b¸n (Sales Contract). + Ho¸ ®¬n th¬ng m¹i (Commercial Invoice), Ho¸ ®¬n tµi chÝnh (GTGT). + Th tÝn dông (Letter of Credit) + GiÊy chøng nhËn xuÊt xø hµng ho¸ (Certificate of Original). + GiÊy chøng nhËn phÈm chÊt, sè lîng, träng lîng (Certificate of quantity, quality). + GiÊy chøng nhËn kiÓm dÞch ®èi víi hµng n«ng s¶n, thùc phÈm (Vinacontrol Certificate). + PhiÕu ®ãng gãi (Packing List). + Chøng tõ b¶o hiÓm (Insurance Policy). + Tê khai h¶i quan. + VËn ®¬n ®êng biÓn (Bill of Lading), VËn ®¬n ®êng kh«ng ( Bill of Air). * Ngoµi ra cßn cã : GiÊy b¸o nî ; GiÊy b¸o cã ; PhiÕu thu ; PhiÕu chi; PhiÕu nhËp kho; PhiÕu xuÊt kho. 2. Tµi kho¶n kÕ to¸n sö dông trong ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu: + Tµi kho¶n 156 – “ Hµng ho¸ “. + Tµi kho¶n 131 – “ Ph¶i thu cña kh¸ch hµng “. + Tµi kho¶n 632 – “ GÝa vèn hµng b¸n “. + Tµi kho¶n 413 – “ Chªnh lÖch tû gi¸ “. + Tµi kho¶n 333 – “ ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ph¶i nép “. + Tµi kho¶n 511 – “ Doanh thu b¸n hµng “. * Ngoµi ra cßn sö dông c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n kh¸c nh : TK 111, TK112, TK 007. 3. Tr×nh tù kÕ to¸n nghiÖp vô xuÊt khÈu hµng ho¸. 3.1) KÕ to¸n xuÊt khÈu hµng ho¸ trùc tiÕp (S¬ ®å 1) a). Tµi kho¶n sö dông TK 156, TK 157, TK 632, TK131, TK 331, TK 511, TK111, TK112, TK 007. b). Tr×nh tù kÕ to¸n + Trêng hîp doanh nghiÖp kÕ to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn vµ h¹ch to¸n thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ : - Khi thu mua hµng ho¸ vËn chuyÓn th¼ng ®ixuÊt khÈu kÕ to¸n ghi : Nî TK 156 : GÝa mua cha thuÕ GTGT cña hµng ho¸ nhËp kho. Nî TK 157: GÝa mua cha thuÕ GTGT cña hµng chuyÓn th¼ng ®i xuÊt khÈu. Nî TK 133 (1331) : ThuÕ GTGT ®Çu vµo ®îc khÊu trõ. Cã TK liªn quan (111, 112, 331...): Tæng gi¸ thanh to¸n cña hµng thu mua ®Ó xuÊt khÈu. 6 - Khi xuÊt kho hµng ho¸ chuyÓn ®i xuÊt khÈu, C¨n cø vµo phiÕu xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi bé kÕ to¸n ghi Nî TK 157: TrÞ gi¸ thùc tÕ hµng göi ®i xuÊt khÈu. Cã TK 156: TrÞ gi¸ thùc tÕ hµng xuÊt kho xuÊt khÈu. - Trêng hîp ph¸t sinh c¸c chi phÝ trong qu¸ tr×nh xuÊt khÈu kÕ to¸n ghi nhËn vµo doanh thu b¸n hµng : + NÕu chi phÝ b»ng tiÒn ViÖt nam: Nî TK 641: Ghi t¨ng chi phÝ b¸n hµng. Nî TK133 (1331): ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ. Cã TK 1112, 1122, 331: Sè chi tiªu thùc tÕ. + NÕu chi phÝ b»ng ngo¹i tÖ: Nî TK 641 : Ghi t¨ng chi phÝ b¸n hµng theo tû gi¸ thùc tÕ. Nî TK 133(1331) : ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ nÕu cã. Nî (hoÆc Cã) TK 413: PhÇn chªnh lÖch tû gi¸. Cã 1112, 1122 : Sè chi tiªu theo tû gi¸ h¹ch to¸n. §ång thêi, sè ngo¹i tÖ chi dïng ghi: Cã TK 007 : Sè nguyªn tÖ xuÊt dïng. - Khi hµng xuÊt khÈu ®· hoµn thµnh c¸c thñ tôc h¶i quan t¹i c¶ng, c¨n cø vµo c¸c chøng tõ ®èi chiÕu, x¸c nhËn vÒ sè lîng, trÞ gi¸ hµng ho¸ thùc tÕ xuÊt khÈu, doanh nghiÖp lËp ho¸ ®¬n GTGT, kÕ to¸n ghi: + TrÞ gi¸ mua cña hµng ®· hoµn thµnh viÖc xuÊt khÈu: Nî TK 632 Cã TK 157. + Khi x¸c ®Þnh tiªu thô cho l« hµng xuÊt khÈu : Ghi nhËn doanh thu: Nî TK 1112, 1122, 131: Tæng sè tiÒn ®· thu hay ph¶i thu theo tû gi¸ h¹ch to¸n Nî (hoÆc Cã) TK 413: PhÇn chªnh lÖch giòa tû gi¸ thùc tÕ vµ tû gi¸ h¹ch to¸n Cã TK 511 : Doanh thu hµng xuÊt khÈu tÝnh theo tû gi¸ thùc tÕ. + Khi nhËn ®îc chøng tõ vÒ viÖc ngêi nhËp khÈu tr¶ tiÒn: Nî TK 1112, 1122 ph¶n ¸nh theo tû gi¸ h¹ch to¸n Cã TK 131 + Ph¶n ¸nh sè thuÕ xuÊt khÈu ph¶i nép: Nî TK 511. Cã TK 333 (3333 – ThuÕ xuÊt khÈu ) Khi nép thuÕ xuÊt khÈu: Nî TK 333 (3333) : Ghi gi¶m sè thuÕ ®· nép. Cã TK liªn quan (1112, 1122, 311...) - Khi b¸o c¸o quyÕt to¸n ®îc duyÖt c¨n cø vµo quyÕt ®Þnh xö lý sè chªnh lÖch tû gi¸ ®îc ph¶n ¸nh trªn tµi kho¶n 413: Nî TK 413: Møc chªnh lÖch t¨ng. Cã TK 411: Nguån vèn kinh doanh. Cã TK 711: Thu nhËp ho¹t ®éng tµi chÝnh HoÆc : Nî TK 811: Chi phÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh. 7 Cã TK 413 : Møc chªnh lÖch gi¶m. - Cuèi kú tiÕn hµnh kÕt chuyÓn doanh thu thuÇn sang TK 911, ghi: Nî TK 511 Cã TK 911 3.2. KÕ to¸n xuÊt khÈu uû th¸c (S¬ ®å 2) a). Tµi kho¶n sö dông: TK 157, TK 156, TK 138, TK 338, TK 511, TK 632, TK 331, TK131, ... b). Tr×nh tù kÕ to¸n xuÊt khÈu hµng ho¸ uû th¸c t¹i ®¬n vÞ nhËn uû th¸c : Theo th«ng t sè 108/2001/TT-BTC ngµy 31 th¸ng 12 n¨m 2001 cña Bé tµi chÝnh vÒ viÖc híng dÉn kÕ to¸n ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu uû th¸c quy ®Þnh viÖc h¹ch to¸n t¹i ®¬n vÞ nhËn uû th¸c nh sau: + Trêng hîp doanh nghiÖp tÝnh thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ : - Khi nhËn hµng do ®¬n vÞ uû th¸c bµn giao, c¨n cø vµo c¸c chøng tõ liªn quan , kÕ to¸n ghi nhËn gi¸ trÞ hµng nhËn uû th¸c b»ng bót to¸n : Nî TK 003 - Khi ®· hoµn thµnh viÖc xuÊt khÈu, kÕ to¸n ghi : + Sè tiÒn hµng uû th¸c xuÊt khÈu ph¶i thu hé bªn uû th¸c xuÊt khÈu : Nî TK 131 : Sè tiÒn hµng xuÊt khÈu ®· thu hay ph¶i thu cña ngêi nhËp khÈu. Cã TK 331(chi tiÕt ®¬n vÞ giao uû th¸c) : Sè tiÒn hµng ph¶i tr¶ bªn uû th¸c theo tû gi¸ h¹ch to¸n. + Ghi nhËn trÞ gi¸ l« hµng ®· xuÊt hé : Cã TK 003 : TrÞ gi¸ l« hµng ®· xuÊt khÈu hé. - ThuÕ xuÊt khÈu ph¶i nép hé cho bªn uû th¸c, kÕ to¸n ghi: Nî TK 331 : Chi tiÕt sè thuÕ xuÊt khÈu ph¶i nép Ng©n s¸ch. Cã TK 338 (3388) : Chi tiÕt sè thuÕ xuÊt khÈu ph¶i nép Ng©n s¸ch. - §èi víi c¸c kho¶n chi hé cho ®¬n vÞ uû th¸c (PhÝ ng©n hµng, phÝ gi¸m ®Þnh h¶i quan, chi phÝ vËn chuyÓn bèc xÕp hµng…) c¨n cø vµo c¸c chøng tõ liªn quan kÕ to¸n ghi : Nî TK 138(1388- Chi tiÕt ®¬n vÞ giao uû th¸c) : C¸c kho¶n chi hé ph¶i thu bªn giao uû th¸c. Cã TK liªn quan (111,112...) : Sè tiÒn ®· chi hé bªn uû th¸c. - §èi víi phÝ uû th¸c xuÊt khÈu vµ thuÕ GTGT tÝnh trªn phÝ uû th¸c, kÕ to¸n ph¶n ¸nh doanh thu phÝ uû th¸c xuÊt khÈu: Nî TK 131(chi tiÕt tõng ®¬n vÞ uû th¸c) : Sè ph¶i thu cña bªn uû th¸c. Cã TK 511 : Doanh thu vÒ phÝ uû th¸c. Cã TK 3331 : ThuÕ GTGT ph¶i nép. - Khi nép hé thuÕ xuÊt khÈu cho ®¬n vÞ uû th¸c xuÊt khÈu kÕ to¸n ghi : Nî TK 338 (3388) : Chi tiÕt sè thuÕ nép vµo Ng©n s¸ch. Cã TK 111, 112 : Sè tiÒn thuÕ ®· nép hé. - Khi thu hé tiÒn hµng cho bªn uû th¸c xuÊt khÈu , c¨n cø c¸c chøng tõ liªn quan : Nî TK 112 Cã TK 131 (chi tiÕt tõng ngêi mua níc ngoµi) : Sè tiÒn ph¶i thu . 8 - Khi ®¬n vÞ uû th¸c xuÊt khÈu thanh to¸n bï trõ phÝ uû th¸c vµ c¸c kho¶n chi hé kÕ to¸n ghi: Nî TK 331 ( chi tiÕt tõng ®¬n vÞ uû th¸c) : Sè tiÒn ph¶i tr¶ cho bªn uû th¸c. Cã TK 131 ( chi tiÕt tõng ®¬n vÞ uû th¸c) : Sè ph¶i thu cña bªn uû th¸c vÒ phÝ uû th¸c. Cã TK 138 ( chi tiÕt tõng ®¬n vÞ ) : Sè ph¶i thu cña bªn uû th¸c vÒ c¸c kho¶n chi hé, nép hé. - Khi chuyÓn tr¶ sè tiÒn hµng cßn l¹i cho bªn uû th¸c sau khi ®· trõ ®i phÝ uû th¸c xuÊt khÈu vµ c¸c kho¶n chi hé , kÕ to¸n ghi : Nî TK 331 (chi tiÕt tõng ®¬n vÞ uû th¸c) : Sè ph¶i tr¶ cho bªn uû th¸c. Cã TK 111, 112 : Sè tiÒn tr¶ cho bªn uû th¸c. Trêng hîp ®· thu ®îc tiÒn b»ng ngo¹i tÖ: Nî TK 007 : Sè nguyªn tÖ thu ®îc. PhÇn II THùC TR¹NG C¤NG T¸C Tæ chøc KÕ to¸n nghiÖp vô xuÊt khÈu HµNG HO¸ t¹i TæNG c¤NG TY RAU QU¶ VIÖT NAM. I. gIíi THIÖU CHUNG VÒ TæNG C«ng ty RAU QU¶ VIÖT NAM. Tæng c«ng ty rau qu¶ lµ mét Doanh nghiÖp Nhµ níc ®îc thµnh lËp theo nghÞ ®Þnh sè 63 NN/TCCB/Q§ ngµy 11/02/1988 cña Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n trªn c¬ së hîp nhÊt c¸c ®¬n vÞ thuéc lÜnh vùc s¶n xuÊt, chÕ biÕn, xuÊt nhËp khÈu rau qu¶ cña c¸c Bé: Ngo¹i th¬ng, N«ng nghiÖp, C«ng nghiÖp, Thùc phÈm.Tæng c«ng ty lµ kinh doanh chuyªn ngµnh kinh tÕ kü thuËt trong lÜnh vùc rau qu¶ bao gåm c¸c ho¹t ®éng tõ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®Õn chÕ biÕn c«ng nghiÖp, xuÊt nhËp khÈu rau qu¶ vµ nghiªn cøu khoa häc kü thuËt. Tuy míi ho¹t ®éng ®îc gÇn 14 n¨m nhng Tæng c«ng ty ®· cã quan hÖ lµm ¨n víi c¸c tæ chøc kinh tÕ ë h¬n 100 níc kh¸c nhau trªn thÕ giíi. Tæng c«ng ty cã tªn giao dÞch quèc tÕ lµ: Viªtnam National Vegetable and Fruit Corporation. Tªn viÕt t¾t: VEGETEXCO VIETNAM Trô së chÝnh: Sè 2 Ph¹m Ngäc Th¹ch - §èng §a- Hµ Néi C¬ quan ®¹i diÖn: Moscow- Céng hoµ Liªn bang Nga vµ Philadelphia- Mü Víi sè vèn ng©n s¸ch cÊp vµ vèn tù bæ xung ®¨ng ký trong ®¬n xin thµnh lËp doanh nghiÖp lµ 125,5 tû ®ång. Lµ mét doanh nghiÖp cã t c¸ch ph¸p nh©n theo luËt ph¸p ViÖt nam, cã ®iÒu lÖ vµ tæ chøc ho¹t ®éng, cã bé m¸y qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh, cã con dÊu riªng, cã tµi kho¶n më t¹i Kho b¹c Nhµ níc vµ c¸c ng©n hµng trong vµ ngoµi níc. 1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña cña Tæng c«ng ty rau qu¶ ViÖt Nam. * Tríc n¨m 1988 viÖc s¶n xuÊt kinh doanh rau qu¶ cña Tæng c«ng ty ®îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn theo 3 khèi: khèi s¶n xuÊt rau qu¶( do Tæng c«ng ty rau qu¶ trung ¬ng do Bé n«ng nghiÖp qu¶n lý), khèi chÕ biÕn rau qu¶( do Liªn hiÖp c¸c xÝ nghiÖp I& II thuéc Bé c«ng nghiÖp thùc phÈm qu¶n lý, khèi kinh doanh xuÊt nhËp khÈu rau qu¶(do Tæng c«ng ty xuÊt nhËp khÈu rau qu¶ thuéc Bé ngo¹i th¬ng qu¶n lý). ViÖc ph¸t triÓn theo 3 khèi lµm cho c«ng t¸c nghiªn cøu khoa häc kü thuËt cña ngµnh rau qu¶ bÞ ph©n t¸n,kh«ng mét tæ chøc nµo chÞu tr¸ch nhiÖm chung cho viÖc t¹o gièng míi vµ ¸p dông khoa häc tiªn tiÕn, ®µo t¹o c¸n bé c«ng nh©n viªn do ®ã h¹n chÕ kh¶ n¨ng phèi hîp thÝch øng cña 3 khèi, g©y m©u thuÉn lÉn nhau, lµm ¶nh hëng xÊu ®Õn lîi Ých toµn ngµnh. V× vËy th¸ng 2 n¨m 1988 Nhµ níc ®· quyÕt ®Þnh hîp nhÊt 3 khèi trªn thµnh Tæng c«ng ty rau qu¶ ViÖtnam, mét ®¬n vÞ kinh tÕ chuyªn ngµnh rau qu¶ lín nhÊt, víi h¬n 9 37000 c¸n bé c«ng nh©n viªn vµ 72 ®Çu mèi trùc thuéc trªn 17 tØnh, thµnh phè trªn ph¹m vi toµn quèc. Thùc hiÖn nghÞ ®Þnh cña chÝnh phñ ®Õn ®Çu n¨m 1995,Tæng c«ng ty ®· x¾p xÕp gi¶m dÇn ®Çu mèi, tinh gi¶m biªn chÕ vµ bé m¸y qu¶n lý chØ cßn 49 ®¬n vÞ trùc thuéc vµ 10000 c¸n bé c«ng nh©n viªn. * Tõ n¨m 1988-1995 do chuyÓn ®æi sang c¬ chÕ thÞ trêng, hµng lo¹t chÝnh s¸ch míi cña nhµ níc ra ®êi vµ tiÕp tôc ®îc hoµn thiÖn ®· t¹o cho Tæng c«ng ty c¬ héi cã m«i trêng thuËn lîi cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Nhng bªn c¹nh ®ã doanh nghiÖp còng gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n v× cã sù c¹nh tranh cña nhiÒu doanh nghiÖp cïng lÜnh vùc s¶n xuÊt rau qu¶ . * Tõ n¨m 1996 ®Õn nay, dï gÆp nhiÒu khã kh¨n nhng Tæng c«ng ty vÉn tiÕp tôc ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶. Bíc vµo thêi kú míi Tæng c«ng ty ®· ®îc thµnh lËp l¹i vµ ho¹t ®éng víi m« h×nh míi theo quyÕt ®Þnh cña Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n ( sè 395 ngµy 29/12/1995) vµ quyÕt ®Þnh sè 99 TTg cña thñ tíng chÝnh phñ. Tæng c«ng ty hiÖn ®ang qu¶n lý 29 ®¬n vÞ thµnh viªn ( 6 C«ng ty, 8 Nhµ m¸y, 7 XÝ nghiÖp, 6 N«ng trêng, 1 viÖn nghiªn cøu rau qu¶ vµ 1 bÖnh viÖn), ngoµi ra cã 2 ®¬n vÞ liªn doanh víi níc ngoµi. Tõ nh÷ng kinh nghiÖm cã ®îc trªn thÞ trêng Tæng c«ng ty ®· t×m ®îc cho m×nh híng ®i v÷ng ch¾c h¬n vµ tõng bíc ®· t¹o ®îc uy tÝn lín víi b¹n hµng trong vµ ngoµi níc. 2. §Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña Tæng c«ng ty. a) Ngµnh nghÒ kinh doanh chñ yÕu: - S¶n xuÊt gièng rau qu¶ vµ c¸c n«ng l©m s¶n kh¸c , ch¨n nu«i gia sóc. - DÞch vô trång trät, ch¨n nu«i, trång rõng. - ChÕ biÕn rau qu¶, thÞt, thuû s¶n, ®êng kÝnh, ®å uèng( níc qu¶ c¸c lo¹i,níc uèng cã cån, kh«ng cån vv...) - S¶n xuÊt bao b× (gç, giÊy, thuû tinh, hép s¾t vv...) - B¸n bu«n, b¸n lÎ, ®¹i lý gièng rau qu¶, rau qu¶, thùc phÈm, ®å uèng, m¸y mãc, thiÕt bÞ, phô tïng chuyªn dïng, nguyªn nhiªn vËt liÖu, ho¸ chÊt, hµng tiªu dïng. - Kinh doanh du lÞch, kh¸ch s¹n, nhµ hµng. - Kinh doanh vËn t¶i, kho, c¶ng vµ giao nhËn. - DÞch vô t vÊn ®Çu t ph¸t triÓn ngµnh rau, hoa, qu¶ - S¶n xuÊt, chÕ t¹o c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ, thiÕt bÞ, phô tïng, m¸y mãc phôc vô chuyªn ngµnh rau qu¶ vµ gia dông. - XuÊt khÈu trùc tiÕp rau qu¶ t¬i, rau qu¶ chÕ biÕn, hoa vµ c©y c¶nh, gia vÞ, gièng rau qu¶, n«ng l©m h¶i s¶n, thùc phÈm, hµng thñ c«ng mü nghÖ vµ hµng ho¸ tiªu dïng. - NhËp khÈu trùc tiÕp rau hoa qu¶, gièng rau hoa qu¶, thùc phÈm, m¸y mãc, vËt t, thiÕt bÞ, ph¬ng tiÖn vËn t¶i, nguyªn nhiªn vËt liÖu, ho¸ chÊt vµ hµng tiªu dïng. b) Nh÷ng ho¹t ®éng kinh doanh chñ yÕu cña Tæng c«ng ty: Gåm 4 khèi b.1) Khèi c«ng nghiÖp: gåm 15 nhµ m¸y chÕ biÕn - S¶n phÈm ®ãng hép, s¶n phÈm l¹nh, s¶n phÈm sÊy kh«, s¶n phÈm muèi vµ dÇm dÊm nh: rau, qu¶, da chuét, nÊm mì, thÞt c¸... - Gia vÞ: ít, tái, gõng, nghÖ, quÕ, tiªu... - Níc qu¶ c« ®Æc: Xoµi, chuèi, døa, ®u ®ñ... - Bao b× hép kim lo¹i, hßm gç, hép carton... b.2) Khèi n«ng nghiÖp: 10 Tæng c«ng ty cã 6 n«ng trêng víi 40000 ha ®Êt canh t¸c trªn toµn quèc.C¸c n«ng trêng nµy trång rÊt nhiÒu lo¹i c©y c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp nh: døa, chanh, chuèi, l¹c,cao su, cµ phª... vµ ch¨n nu«i gia sóc nh tr©u, bß, lîn nhËp khÈu,gia cÇm... b.3) Khèi xuÊt - nhËp khÈu: Tæng c«ng ty cã 3 c«ng ty xuÊt nhËp khÈu ë: Hµ Néi, §µ N½ng vµ thµnh phè Hå ChÝ Minh C¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu: - Qu¶ t¬i: chuèi, døa, cam, bëi, v¶i vµ c¸c lo¹i qu¶ nhiÖt ®íi kh¸c . - Rau t¬i: b¾p c¶i, cµ rèt, cµ chua, da chuét... - Gia vÞ : h¹t tiªu, tái, ít... - S¶n phÈm ®ãng hép, ®«ng l¹nh. - Hoa t¬i vµ c©y c¶nh . - C¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp kh¸c nh: l¹c, võng, chÌ, cµ phª, cao su... C¸c mÆt hµng nhËp khÈu: - VËt t n«ng nghiÖp: ph©n bãn, thuèc trõ s©u, h¹t gièng rau. - VËt t c«ng nghiÖp: s¾t tÊm, hép rçng, lä thuû tinh, carton, thùc phÈm vµ ®êng. - M¸y mãc thiÕt bÞ cho c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn. - C¸c lo¹i ho¸ chÊt kh¸c. b.4) Khèi nghiªn cøu khoa häc vµ ®µo t¹o: Tæng c«ng ty cã mét viÖn nghiªn cøu rau qu¶ vµ nhiÒu tr¹m thùc nghiÖm chuyªn nghiªn cøu c¸c gièng míi, s¶n phÈm míi,c¶i tiÕn bao b× nh·n hiÖu. Khèi nµy chuyªn cung cÊp c¸c th«ng tin kinh tÕ vµ ®µo t¹o c¸c c¸n bé khoa häc, kü thuËt. (*) S¶n phÈm chñ lùc cña Tæng c«ng ty hiÖn nay: + Rau hoa qu¶ t¬i: - B¾p c¶i, khoai t©y, hµnh t©y, cµ rèt, da hÊu, tái, gõng, nghÖ... - Chuèi tiªu, v¶i - Xu hµo, sóp l¬, tái t©y, ®Ëu qu¶, cµ chua, da chuét, nÊm h¬ng... - Hoa lay ¬n, loa kÌn, phong lan ThÞ trêng chÝnh: Liªn bang Nga, mét sè níc ch©u ¸ nh NhËt B¶n + §å hép, níc qu¶, ®«ng l¹nh: - Døa, da chuét, v¶i, ch«m ch«m, xoµi, thanh long, ®u ®ñ, chuèi, æi, na, ng«, rau, ®Ëu... - Níc gi¶i kh¸t hoa qu¶ tù nhiªn vµ rau qu¶ ®«ng l¹nh kh¸c ThÞ trêng chÝnh lµ: Liªn bang Nga, T©y B¾c ©u, §«ng ©u, Mü, NhËt, Trung quèc vµ mét sè níc ¸ , óC + Rau qña sÊy, muèi: - Chuèi sÊy, nh©n h¹t ®iÒu, da chuét, nÊm muèi... ThÞ trêng chÝnh: Liªn bang Nga, NhËt, Mü vµ mét sè níc B¾c mü + Gia vÞ: - H¹t tiªu, èt, tái, gõng, nghÖ, quÕ, håi, giÒng... ThÞ trêng chÝnh: Ch©u Phi, Liªn bang Nga, Trung §«ng vµ mét sè níc kh¸c. + Gièng rau: - H¹t rau muèng, c¶i c¸c lo¹i, tái cñ, c¸c lo¹i gièng rau, ®Ëu, gia vÞ nhiÖt ®íi kh¸c. ThÞ trêng chÝnh: Ch©u Phi, Ch©u ¸ , Ch©u Mü la tinh... + N«ng s¶n kh¸c: - Cao su, cµ phª, g¹o, l¹c, võng... 11 ThÞ trêng chÝnh: Trung Quèc, M«ng Cæ. 3. C¬ cÊu tæ chøc, bé m¸y qu¶n lý kinh doanh cña Tæng c«ng ty : (S¬ ®å 3) Bé m¸y tæ chøc qu¶n lý ®îc tæ chøc gän nhÑ, linh ho¹t, cã sù ph©n quyÒn râ rµng ®Ó ®¶m b¶o tÝnh chñ ®éng trong kinh doanh cña c¸c thµnh viªn cña Tæng c«ng ty. C¬ cÊu tæ chøc ®îc x©y dùng dùa trªn chøc n¨ng vµ nhiÖm vô cña doanh nghiÖp theo h×nh thøc ph¶i ®i sau chøc n¨ng ®Ó lµm c¬ së chç dùa cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Bé m¸y tæ chøc cña Tæng c«ng ty bao gåm :  Héi ®ång qu¶n trÞ ( H§QT): Cã 5 thµnh viªn do Bé trëng Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n bæ nhiÖm, miÔn nhiÖm trong ®ã cã chñ tÞch H§QT, mét thµnh viªn kiªm Tæng gi¸m ®èc, mét thµnh viªn kiªm trëng Ban kiÓm so¸t vµ hai thµnh viªn kiªm nhiÖm lµ c¸c chuyªn gia vÒ ngµnh kinh tÕ – kÜ thuËt, kinh tÕ tµi chÝnh, qu¶n trÞ kinh doanh, ph¸p luËt. H§QT thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý ho¹t ®éng cña Tæng c«ng ty, chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ sù ph¸t triÓn cña Tæng c«ng ty theo nhiÖm vô Nhµ níc giao.  Ban kiÓm so¸t : cã 5 thµnh viªn, mét thµnh viªn lµm trëng ban mét thµnh viªn lµ chuyªn viªn kÕ to¸n mét thµnh viªn do §¹i héi ®¹i biÓu c«ng nh©n viªn chøc giíi thiÖu, mét thµnh viªn do Bé trëng Bé N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n giíi thiÖu, mét thµnh viªn do Tæng côc trëng Tæng côc qu¶n lý vèn vµ tµi s¶n nhµ níc t¹i doanh nghiÖp giíi thiÖu. Ban kiÓm so¸t gi¸m s¸t kiÓm tra toµn bé ho¹t ®éng cña Tæng c«ng ty.  Tæng gi¸m ®èc: lµ ®¹i diÖn ph¸p nh©n cña Tæng c«ng ty, lµ ngêi cã quyÒn ®iÒu hµnh cao nhÊt trong Tæng c«ng ty. Tæng gi¸m ®èc cïng chñ tÞch H§QT ký nhËn vèn (kÓ c¶ nî), ®Êt ®ai, tµi nguyªn vµ c¸c nguån lùc kh¸c cña nhµ níc ®Ó qu¶n lý, sö dông theo môc tiªu nhiÖm vô nhµ níc giao cho Tæng c«ng ty. Tæng gi¸m ®èc lµ ngêi chÞu tr¸ch nhiÖm tríc H§QT, tríc Nhµ níc vµ ph¸p luËt vÒ ®iÒu hµnh ho¹t ®éng cña Tæng c«ng ty.  C¸c Phã tæng gi¸m ®èc: lµ ngêi gióp Tæng gi¸m ®ãc ®iÒu hµnh mét hoÆc mét sè lÜnh vùc ho¹t ®éng cña Tæng c«ng ty theo sù ph©n c«ng cña Tæng gi¸m ®èc, ®îc chñ ®éng gi¶i quyÕt c«ng viÖc theo nhiÖm vô ®îc giao vµ chÞu tr¸ch nhiÖm tríc Tæng gi¸m ®èc vµ ph¸p luËt vÒ nhiÖm vô ®· ®îc Tæng gi¸m ®èc ph©n c«ng thùc hiÖn. + Phã tæng gi¸m ®èc phô tr¸ch s¶n xuÊt : lµ ngêi gióp viÖc cho Tæng gi¸m ®èc phô tr¸ch qu¶n lý vÒ mÆt s¶n xuÊt cña c¸c nhµ m¸y, n«ng trêng, xÝ nghiÖp, chÞu tr¸ch nhiÖm tríc Tæng gi¸m ®èc vµ ph¸p luËt. + Phã tæng gi¸m ®èc phô tr¸ch kinh doanh: lµ ngßi gióp viÖc cho Tæng gi¸m ®èc, phô tr¸ch toµn bé c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh cña Tæng c«ng ty. + Phã tæng gi¸m ®èc phô tr¸ch phÝa Nam: lµ ngêi phô tr¸ch c¶ vÒ s¶n xuÊt vµ kinh doanh c¸c mÆt hµng, t×m tßi, nghiªn cøu thÞ trêng sao cho c¸c s¶n phÈm cña m×nh ®¸p øng ®îc nhu cÇu cña ngêi tiªu dïng, t×m híng ®i kinh doanh ®óng ®¾n cho doanh nghiÖp.  KÕ to¸n trëng: gióp Tæng gi¸m ®èc chØ ®¹o, tæ chøc thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng tµi chÝnh hoÆc cã liªn quan tíi tµi chÝnh, c«ng t¸c kÕ to¸n, thèng kª cña Tæng c«ng ty, cã c¸c quyÒn vµ nhiÖm vô theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.  V¨n phßng vµ c¸c phßng chuyªn m«n, nghiÖp vô cña Tæng c«ng ty: cã chøc n¨ng tham mu, gióp viÖc H§QT vµ Tæng gi¸m ®æc trong qu¶n lý, ®iÒu hµnh c«ng viÖc. 12 * C¸c phßng qu¶n lý: + Phßng tæ chøc: qu¶n lý lao ®éng vµ tiÒn l¬ng. + Phßng kÕ to¸n tµi chÝnh: thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô thanh to¸n, qu¶n lý vèn, c¸c kho¶n víi ng©n hµng, cÊp ph¸t vèn theo yªu cÇu kinh doanh. + Phßng qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh: lËp kÕ ho¹ch ®iÒu hµnh s¶n xuÊt kinh doanh, qu¶n lý m¸y mãc, thiÕt bÞ, qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu chung cña c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc . + V¨n phßng: cã chøc n¨ng phôc vô c¸c ho¹t ®éng sinh ho¹t cña Tæng c«ng ty nh: ®iÒu ®éng ph¬ng tiÖn, v¨n th, tiÕp kh¸ch... + Phßng t vÊn vµ ®Çu t ph¸t triÓn: t vÊn cho c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc vÒ c¸c dù ¸n s¶n xuÊt chÕ biÕn kinh doanh rau qu¶ . + Phßng xóc tiÕn th¬ng m¹i: ph¸t triÓn s¶n phÈm, nghiªn cøu thÞ trêng . + Trung t©m KCS: cã nhiÖm vô kiÓm tra chÊt lîng s¶n phÈm hµng ho¸ cña Tæng c«ng ty tríc khi ®a ra thÞ trêng. * C¸c phßng kinh doanh: + Phßng XNK I: tiÕn hµnh c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ trêng, t×m kiÕm kh¸ch hµng, thùc hiÖn nghiÖp vô xuÊt nhËp khÈu ë khu vùc Ch©u ¸. + Phßng XNK II : tiÕn hµnh kh¶o s¸t, nghiªn cøu thÞ trêng,t×m kiÕm ®èi t¸c kinh doanh, thùc hiÖn nghiÖp vô xuÊt nhËp khÈu ë khu vùc Ch©u ¢u. + Phßng XNK III: tiÕn hµnh kh¶o s¸t, nghiªn cøu, th¨m dß thÞ trêng, ®¸p øng nhu cÇu kh¸ch hµng vµ thùc hiÖn nghiÖp vô kinh doanh ë khu vùc Ch©u Mü. + Phßng kinh doanh tæng hîp IV: thùc hiÖn kinh doanh dÞch vô nh x©y l¾p, söa ch÷a c¸c thiÕt bÞ c¬ ®iÖn phôc vô cho ngµnh rau qu¶ . + Phßng kinh doanh tæng hîp V: ho¹t ®éng kinh doanh tæng hîp néi ®Þa vµ dÞch vô c¬ ®iÖn . + Phßng kinh doanh dÞch vô ®iÖn c¬ VI. + Phßng kinh doanh dÞch vô ®iÖn c¬ VII. + C¬ quan ®¹i diÖn t¹i Moscow vµ Philadelphia. + C¸c ®¬n vÞ thµnh viªn vµ c«ng ty liªn doanh 4. T×nh h×nh kinh doanh xuÊt khÈu t¹i Tæng c«ng ty. T×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch kinh doanh xuÊt nhËp khÈu n¨m 2001 Tæng kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu: 75 000 000 USD B»ng 24% so víi thùc hiÖn n¨m 2000. XuÊt khÈu + Thùc hiÖn 40 000 000 USD + % KÕ ho¹ch so víi n¨m 2000 58,9% NhËp khÈu 35.000 000 USD 0,86% Ho¹t ®éng xuÊt khÈu ë V¨n phßng Tæng c«ng ty rau qu¶ ®ãng vai trß chñ ®¹o.N¨m 2001 víi quyÕt t©m vµ sù cè g¾ng, Tæng c«ng ty ®· cã sù t¨ng trëng kh¸ vÒ kim ng¹ch XNK ®¹t 75 000 000 USD t¨ng 24% vµ nhËp khÈu ®· gi¶m 0,86% so víi n¨m 2000. Kim ng¹ch xuÊt khÈu lu«n chiÕm mét phÇn lín trong doanh thu hµng n¨m cña c¬ 13 quan.Tèc ®é t¨ng trëng tæng kim ng¹ch nh×n chung n¨m sau cao h¬n n¨m tríc, tèc ®é t¨ng trëng kim ng¹ch xuÊt khÈu rau qu¶ ®· t¨ng so víi møc t¨ng trëng xuÊt khÈu rau qu¶ trong c¶ níc. §iÒu nµy kh¼ng ®Þnh ®êng lèi ph¸t triÓn cña Tæng c«ng ty lµ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, lÊy xuÊt khÈu lµm mòi nhän. 5. §Æc ®iÓm ho¹t ®éng xuÊt khÈu ë Tæng c«ng ty. Tæng c«ng ty rau qu¶ lµ doanh nghiÖp ®îc thµnh lËp víi nhiÖm vô chñ yÕu lµ s¶n xuÊt gièng rau qu¶, chÕ biÕn rau qu¶, thÞt, thuû s¶n, kinh doanh xuÊt nhËp khÈu n«ng s¶n...Víi mét sè mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu nh rau qu¶ t¬i, rau qu¶ hép ®«ng l¹nh, rau qu¶ sÊy, muèi, gia vÞ c¸c lo¹i, l¬ng thùc... HiÖn nay, c¬ quan V¨n phßng b¸n hµng xuÊt khÈu chñ yÕu theo h×nh thøc b¸n hµng giao th¼ng. Khi ký ®îc hîp ®ång xuÊt khÈu Tæng c«ng ty tiÕn hµnh thu mua c¸c n«ng s¶n phÈm cña c¸c ®¬n vÞ, c¸ nh©n ë trong còng nh ngoµi Tæng c«ng ty. §Õn ngµy giao hµng c¸c ®¬n vÞ vËn chuyÓn hµng ®Õn c¶ng sau ®ã tiÕn hµnh giao hµng cho phÝa níc ngoµi , gi¸ b¸n thêng lµ gÝa FOB, hoÆc gi¸ CIF. Chi phÝ vËn chuyÓn vµ chi phÝ kho b·i cã thÓ do doanh nghiÖp hoÆc bªn b¸n ph¶i tr¶ tuú theo hîp ®ång. Tæng c«ng ty cã ®Çy ®ñ t c¸ch ph¸p nh©n vµ ®iÒu kiÖn kinh doanh xuÊt nhËp khÈu vµ ®îc Nhµ níc cÊp giÊy phÐp. VÒ ph¬ng thøc thanh to¸n, ®èi víi kh¸ch hµng quen biÕt vµ tin cËy, h×nh thøc thanh to¸n hîp ®ång xuÊt khÈu sÏ lµ L/C. Ngoµi ra Tæng c«ng ty cã thÓ ¸p dông thanh to¸n b»ng c¸ch ghi sæ. 6. Mét sè ®Æc ®iÓm cña c«ng t¸c tæ chøc ho¹t ®éng kÕ to¸n t¹i Tæng c«ng ty . a) C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n t¹i Tæng c«ng ty : (S¬ ®å 4) Phßng kÕ to¸n tµi chÝnh lµ mét bé phËn nghiÖp vô kÕ to¸n tham mu gióp gi¸m ®èc ®iÒu hµnh qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ, tÝnh to¸n kinh tÕ, thêng xuyªn kiÓm tra thanh lý c¸c hîp ®ång, cung cÊp th«ng tin cho gi¸m ®èc ra c¸c quyÕt ®Þnh vÒ c¸c ho¹t ®éng ®Çu t kinh doanh, ho¹t ®éng dµi h¹n, ra kÕ ho¹ch hµng n¨m cho c¸c phßng nghiÖp vô, ®¶m b¶o quyÒn chñ ®éng tµi chÝnh trong s¶n xuÊt kinh doanh, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn cña nhµ níc giao. Bé m¸y kÕ to¸n cña Tæng c«ng ty ®îc tæ chøc theo h×nh thøc kÕ to¸n tËp trung. Phßng kÕ to¸n gåm 11 ngêi víi c¸c nhiÖm vô cô thÓ: + KÕ to¸n trëng: phô tr¸ch chung, chÞu tr¸ch nhiÖm tríc Nhµ níc vµ Tæng c«ng ty vÒ mäi ho¹t ®éng tµi chÝnh kÕ to¸n cña Tæng c«ng ty, gióp Tæng gi¸m ®èc chØ ®¹o, tæ chøc thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng tµi chÝnh hoÆc cã liªn quan ®Õn tµi chÝnh, thèng kª kÕ to¸n. + Phã phßng thø nhÊt: gióp kÕ to¸n trëng vµ phô tr¸ch vÒ kÕ to¸n tµi chÝnh tæng hîp toµn Tæng c«ng ty. + Phã phßng thø hai: gióp kÕ to¸n trëng vµ phô tr¸ch vÒ kÕ to¸n tµi chÝnh cña v¨n phßng Tæng c«ng ty. + KÕ to¸n hµng ho¸ : thùc hiÖn viÕt phiÕu xuÊt, nhËp kho, kiÓm tra bé chøng tõ hoµn chØnh ®Ó ®¶m b¶o c«ng t¸c khÊu trõ thuÕ, ®Þnh kú thùc b¸o c¸o kiÓm kª. + KÕ to¸n thanh to¸n tiÒn ViÖt nam, tiÒn göi ng©n hµng vµ tµi s¶n cè ®Þnh. + KÕ to¸n ngo¹i tÖ. + KÕ to¸n c«ng nî, th«ng tin tµi chÝnh, internet. + Thñ quÜ . + KÕ to¸n qu¶n lý c¸c doanh nghiÖp phÝa B¾c.. + KÕ to¸n qu¶n lý c¸c doanh nghiÖp phÝa Nam. 14 + KÕ to¸n qu¶n lý ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n. b) H×nh thøc tæ chøc kÕ to¸n XuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm tæ chøc qu¶n lý bé m¸y kÕ to¸n cña Tæng c«ng ty, h×nh thøc kÕ to¸n ®îc ¸p dông t¹i Tæng c«ng ty rau qu¶ lµ h×nh thøc NhËt ký chung trªn m¸y vi tÝnh. Theo h×nh thøc nµy, th× tr×nh tù ghi sæ kÕ to¸n ®îc tr×nh bµy nh sau: Tr×nh tù ghi sæ kÕ to¸n theo h×nh thøc NhËt ký chung ( 1) Chøng tõ gèc (1) NhËt ký chuyªn dïng (1) Sæ,thÎ h¹ch to¸n chi tiÕt (7) (5) NhËt ký chung (3) (2) Sæ c¸i (8) (4) B¶ng tæng hîp chi tiÕt B¶ng c©n ®èi tµi kho¶n (9) (6) B¸o c¸o kÕ to¸n (6) 1, 2, 3 : Ghi hµng ngµy (HoÆc ®Þnh kú). 4, 5, 6 : Ghi cuèi th¸ng. 7, 8, 9 : §èi chiÕu, kiÓm tra. c). Niªn ®é kÕ to¸n, ph¬ng phÊp tÝnh thuÕ GTGT, ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tæng hîp hµng tån kho : Tæng C«ng ty ¸p dông niªn ®é kÕ to¸n lµ th¸ng, h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn vµ tÝnh thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ, tÝnh gi¸ hµng tån kho cuèi kú theo gi¸ thùc tÕ, gi¸ h¹ch to¸n ®îc x¸c ®Þnh theo ph¬¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn. 7. KÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña Tæng c«ng ty trong nh÷ng n¨m qua. Tæng c«ng ty rau qu¶ ®îc thµnh lËp tõ n¨m 1988 ®Õn nay ®· gÇn trßn 14 n¨m trëng thµnh vµ ph¸t triÓn. Qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña c«ng ty trong suèt 14 n¨m qua ®· gÆp kh«ng Ýt nh÷ng khã kh¨n trë ng¹i do c¸c nguyªn nh©n chñ quan còng nh kh¸ch quan, nhng ban l·nh ®¹o cïng tËp thÓ c¸n bé c«ng nh©n viªn cña Tæng c«ng ty ®· nç lùc t×m tßi, phÊn ®Êu, lu«n lu«n hoµn thµnh vît møc c¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch cña Bé Th15 ¬ng M¹i giao cho. Thùc hiÖn tèt nghÜa vô ®èi víi Ng©n s¸ch nhµ níc n¨m sau cao h¬n n¨m tríc. Sau ®©y lµ mét sè chØ tiªu ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña Tæng c«ng ty trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y: KÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña Tæng c«ng ty N¨m 1999 Thùc hiÖn 2000 % Thùc hiÖn ChØ tiªu HT KH - Tæng doanh thu 987.543 .279 112 1.023.538 (triÖu ®ång) - C¸c kho¶n nép 38.985 102 45.095 Ng©n s¸ch (triÖu ®ång) - Lîi nhuËn tríc 6.530 114 7.348 thuÕ (triÖu ®ång) - Thu nhËp b×nh 597.890 18 624.000 qu©n ®Çu ngêi 2001 % Thùc hiÖn HTKH % HTKH 130 1.120.000 16 104 55.800 16 119 8.400 16 22 686.400 10 Tæng c«ng ty rau qu¶ hiÖn lµ mét trong nh÷ng doanh nghiÖp s¶n xuÊt - kinh doanh xuÊt nhËp khÈu ®¹t hiÖu qu¶ cña ngµnh XNK ë ViÖt Nam víi tæng sè lao ®éng h¬n 10 000 ngêi, víi sè vèn s¶n xuÊt - kinh doanh ®Õn nay ®¹t 56.000.000.000 ®ång. Víi hÖ thèng c¸c chi nh¸nh, xÝ nghiÖp trªn kh¾p c¸c thµnh phè lín vµ ®Þa ph¬ng trong ph¹m vi toµn quèc, ®¸p øng tèt nhu cÇu xuÊt khÈu vµ nhu cÇu s¶n xuÊt, tiªu dïng trong níc. II. thùc tr¹ng kÕ to¸n nghiÖp vô xuÊt khÈu hµng ho¸ t¹i Tæng C«ng ty rau qu¶ viÖt nam. XuÊt khÈu hµng ho¸ lµ viÖc chuyÓn hµng ho¸ trong níc ra níc ngoµi nh»m thu vÒ mét kho¶n tiÒn nhÊt ®Þnh th«ng qua hîp ®ång ngo¹i th¬ng. Tæng C«ng ty rau qu¶ chñ yÕu tiÕn hµnh xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm hµng ho¸ ®îc s¶n xuÊt, gia c«ng chÕ biÕn trong níc díi hai h×nh thøc: xuÊt khÈu trùc tiÕp vµ nhËn uû th¸c xuÊt khÈu. NghiÖp vô xuÊt khÈu hµng ho¸ thêng sö dông ®iÒu kiÖn giao hµng lµ ®iÒu kiÖn FOB trªn c¶ hai ph¬ng thøc xuÊt khÈu: xuÊt khÈu theo nghÞ ®Þnh th vµ ph¬ng thøc tù c©n ®èi. Theo ®iÒu kiÖn nµy c«ng ty tiÕn hµnh thu thËp toµn bé c¸c chi phÝ giao dÞch cho tíi khi hµng ho¸ ®îc xÕp lªn tÇu giao cho ngêi vËn t¶i vµ tiÕn hµnh x¸c ®Þnh doanh thu cho hµng b¸n. Trong qu¸ tr×nh xuÊt khÈu c«ng ty sö dông nhiÒu ph¬ng thøc thanh to¸n trong ®ã phæ biÕn nhÊt lµ ph¬ng thøc tÝn dông chøng tõ (L/C). 1- Chøng tõ sö dông: Hîp ®ång mua b¸n, Ho¸ ®¬n th¬ng m¹i, VËn ®¬n, GiÊy chøng nhËn xuÊt xø, GiÊy chøng nhËn b¶o hiÓm, PhiÕu xuÊt kho, GiÊy b¸o nî, giÊy b¸o cã, PhiÕu thu chi tiÒn mÆt, Ho¸ ®¬n GTGT. 16 2- Tµi kho¶n sö dông. §Ó h¹ch to¸n nghiÖp vô xuÊt khÈu hµng ho¸ kÕ to¸n sö dông c¸c tµi kho¶n tæng hîp vµ c¸c tµi kho¶n chi tiÕt ®Ó theo dâi c¸c nghiÖp vô kinh tÕ mét c¸ch cô thÓ: Tµi kho¶n 511 - Doanh thu: ph¶n ¸nh doanh thu cung øng hµng ho¸ + TK 5111 : Doanh thu b¸n hµng + TK 5113 : Doanh thu xuÊt khÈu uû th¸c. Tµi kho¶n 156 - hµng ho¸: tµi kho¶n nµy ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hiÖn cã vµ t×nh h×nh biÕn ®éng c¸c lo¹i hµng ho¸ ®Ó xuÊt khÈu. Tµi kho¶n 131 - ph¶i thu kh¸ch hµng: ph¶n ¸nh sè ph¶i thu cña kh¸ch hµng vÒ viÖc cung øng hµng ho¸, dÞch vô vµ ph¶n ¸nh sè ph¶i tr¶ cho ngêi mua vÒ sè tiÒn hµng do ngêi mua øng tríc. Tµi kho¶n 131 ®îc më vµ theo dâi cho tõng ®èi tîng kh¸ch hµng. Tµi kho¶n 632 - gi¸ vèn hµng b¸n: ph¶n ¸nh trÞ gi¸ vèn cña hµng ®îc x¸c ®Þnh tiªu thô trong kú. Tµi kho¶n 138 - Ph¶i thu kh¸c: ph¶n ¸nh c¸c kho¶n thu trong quan hÖ thanh to¸n víi bªn giao uû th¸c vµ c¸c kho¶n ph¶i thu kh¸c Tµi kho¶n 138 ®îc më chi tiÕt cho tõng ®èi tîng trong quan hÖ uû th¸c xuÊt khÈu, ph¶n ¸nh c¸c quan hÖ thu chi hé vµ thanh to¸n bï trõ víi tõng ®èi tîng giao uû th¸c. Tµi kho¶n 338 - Ph¶i tr¶ kh¸c: ph¶n ¸nh c¸c kho¶n ph¶i tr¶ trong quan hÖ thanh to¸n víi bªn giao uû th¸c vµ c¸c kho¶n ph¶i tr¶ kh¸c. Tµi kho¶n 338 ®îc më theo dâi cho tõng ®èi tîng giao uû th¸c, ph¶n ¸nh c¸c kho¶n thu hé bªn giao uû th¸c vµ viÖc thanh to¸n bï trõ víi c¸c kho¶n chi hé, hoa hång uû th¸c vv... C¸c tµi kho¶n vÒ thu nhËp chi phÝ ®îc h¹ch to¸n riªng cho tõng nghiÖp vô xuÊt khÈu ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh cho tõng th¬ng vô. C¸c tµi kho¶n lo¹i nµy cuèi kú ®Òu kh«ng cã sè d nhng khi theo dâi chi tiÕt cho tõng th¬ng vô th× cuèi kú c¸c tµi kho¶n chi tiÕt nµy vÉn cã thÓ cã sè d cuèi kú ®Ó ph¶n ¸nh tiÕn ®é thùc hiÖn th¬ng vô ®ã. Ngoµi ra kÕ to¸n cßn sö dông c¸c tµi kho¶n kh¸c nh: TK 1111, 1121, 1122 (chi tiÕt tiÒn göi ë tõng ng©n hµng), 133, 641, 642, 003 vv... 3- Tr×nh tù h¹ch to¸n xuÊt khÈu hµng ho¸: 3.1). KÕ to¸n nghiÖp vô xuÊt khÈu trùc tiÕp.( S¬ ®å 5) Tæng c«ng ty rau qu¶ chñ yÕu xuÊt khÈu hµng theo ph¬ng thøc chuyÓn hµng tõ kho cña bªn b¸n ra th¼ng c¶ng xuÊt khÈu, kh«ng qua kho nªn Tæng c«ng ty kh«ng sö dông TK 157 - Hµng göi b¸n mµ chØ sö dông TK 156 - Hµng ho¸. Sau khi ký kÕt hîp ®ång xuÊt khÈu, Tæng c«ng ty lµm thñ tôc xuÊt khÈu vµ thanh to¸n tiÒn hµng. Ph¬ng thøc thanh to¸n chñ yÕu lµ th tÝn dông.Tuú theo tõng trêng hîp cô thÓ Tæng c«ng ty sÏ xuÊt hµng theo gi¸ FOB hoÆc gi¸ CIF. + Trêng hîp xuÊt hµng theo gi¸ CIF : Theo gi¸ nµy ngêi b¸n ph¶i tr¶ c¸c phÝ tæn vµ cíc phÝ cÇn thiÕt ®Ó ®a hµng ®Õn c¶ng quy ®Þnh, ngoµi ra ngêi b¸n ph¶i mua b¶o hiÓm hµng ho¸ ®Ó tr¸nh cho ngêi mua bÞ rñi ro, mÊt m¸t hoÆc h h¹i trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn. 17 VÝ dô 1 : Ngµy 05/04/02 Tæng c«ng ty rau qu¶ ViÖt Nam xuÊt sang TriÒu Tiªn 18.000 lä da chuét dÇm giÊm ®ãng lä, gi¸ mua lµ 140.000.000, gi¸ b¸n 14.000USD CIF SAMJIN. Bªn TriÒu Tiªn ®Ò nghÞ thanh to¸n nh sau : - Ngµy 05/04/02 tr¶ ngay 10% trÞ gi¸ hãa ®¬n lµ 1400USD, tû gi¸ ngµy 05/04 lµ 15.235 ®ång/USD. - Ngµy 15/04/02 Khi ®¹i diÖn cña Tæng c«ng ty xuÊt tr×nh bé chøng tõ giao hµng gåm : + B¶n chÝnh vËn ®¬n, giÊy b¶o hiÓm + GiÊy chøng nhËn chÊt lîng. + B¶ng kª chi tiÕt, giÊy chøng nhËn xuÊt xø. + Ho¸ ®¬n th¬ng m¹i. Bªn TriÒu Tiªn thanh to¸n nèt sè tiÒn cßn l¹i lµ 12.600USD, tû gi¸ ngµy15/04 lµ 15.240 ®ång/ USD. + C¸c chi phÝ trong níc lµ 1.200.000®ång + C¸c chi phÝ vËn chuyÓn l« hµng lµ 120USD + Mua b¶o hiÓm lµ 100USD Tæng c«ng ty chÞu 1% thuÕ xuÊt khÈu trªn tæng doanh thu, mäi kho¶n thuÕ, chi phÝ vËn chuyÓn trong níc, tiÒn b¶o hiÓm, chi phÝ vËn chuyÓn bèc dì ë níc ngoµi do Tæng c«ng ty chÞu. Tr×nh tù h¹ch to¸n : (S¬ ®å 6 ) 1a) Ngµy 05/04 kÕ to¸n h¹ch to¸n doanh thu l« hµng xuÊt khÈu sang TriÒu Tiªn theo tû gi¸ ngµy 05/04 lµ 15.235 USD Nî TK 131 (1312) : 213.290.000 (14 000 x 15 235) Cã TK 511 : 191.961.000 Cã TK 33311 : 21.329.000 1b) §ång thêi kÕt chuyÓn trÞ gi¸ hµng ®· xuÊt : Nî TK 632 : 140.000.000 Cã TK 156 : 140.000.000 2) Khi bªn TriÒu Tiªn thanh to¸n tiÒn lÇn 1 Tæng c«ng ty h¹ch to¸n theo tû gi¸ ngµy 05/04 lµ 15.235 USD Nî TK 112 (1122) : 21.329.000 (1 400 x 15 235) Cã TK 131(1312) : 21.329.000 (1 400 x 15 235) 3) Chi phÝ vËn chuyÓn vµ mua b¶o hiÓm : Nî TK 641 : 3.352.800 (220 x 15.240) Cã TK 112 (1122) : 3.352.800 (220 x 15.240) 4) C¸c chi phÝ trong níc chi b»ng tiÒn mÆt : Nî TK 641 : 1.200.000 Cã TK 111 : 1.200.000 5) Ngµy 15/04 nhËn nèt tiÒn hµng bªn mua thanh to¸n, kÕ to¸n h¹ch to¸n theo tû gi¸ thùc tÕ ngµy 15/04 lµ 15.240 USD: Nî TK 112 (1122) : 192.024.000 (12 600 x 15 240) Cã TK 131(1312) : 191.961.000 (12 600 x 15 235) 18 Cã TK 413 : 63.000 6) Khi tÝnh thuÕ xuÊt khÈu ph¶i nép, kÕ to¸n ghi : Nî TK 511 : 213.290.000 Cã TK 333 (3333) : 2.132.900 + Trêng hîp xuÊt khÈu theo gi¸ FOB. Ngêi b¸n hoµn thµnh nghÜa vô khi hµng qua lan can tµu t¹i c¶ng bèc hµng quy ®Þnh. Ngêi mua ph¶i chÞu mäi phÝ tæn vµ rñi ro vÒ mÊt m¸t hoÆc h h¹i hµng kÓ tõ lóc nhËn hµng cña bªn b¸n t¹i c¶ng. KÕ to¸n h¹ch to¸n nh nhau : 1a) Khi hµng ®îc chuyÓn th¼ng ra c¶ng xuÊt, hoµn thµnh c¸c thñ tôc h¶i quan vµ bèc xÕp xong lªn ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn Tæng c«ng ty ®· hoµn thµnh nghÜa vô giao hµng, hµng x¸c ®Þnh lµ ®· tiªu thô, kÕ to¸n c¨n cø vµo ho¸ ®¬n, VËn ®¬n h¹ch to¸n doanh thu vµ tiÒn b¸n hµng ph¶i thu cña bªn nhËp. Nî TK 131 : Ph¶i thu cña kh¸ch hµng (Tû gi¸ thùc tÕ ) Cã TK 511 : Doanh thu xuÊt khÈu ( Tû gi¸ thùc tÕ ) Cã TK 33311 : ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ph¶i nép. 1b) §ång thêi ghi bót to¸n kÕt chuyÓn trÞ gi¸ mua cña hµng ®· xuÊt : Nî TK 632 Cã TK 156 1c) C¸c chi phÝ vËn chuyÓn, bèc dì hµng tõ kho ra c¶ng ngêi nhËn, kÕ to¸n h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n 111, 112 vµ vµo sæ theo dâi chi phÝ TK 641 Nî TK 641 Nî TK 133 Cã TK 111,112 2) Khi Tæng c«ng ty nhËn ®îc giÊy b¸o cã cña ng©n hµng vÒ thanh to¸n hµng xuÊt khÈu: + NÕu tû gi¸ t¹i thêi ®iÓm thanh to¸n lín h¬n t¹i thêi ®iÓm ký vËn ®¬n: Nî TK 1122 : Sè tiÒn thu ®îc ( ngo¹i tÖ x tû gi¸ thùc tÕ ) Cã TK 131 : Ph¶i thu cña kh¸ch hµng Cã TK 413 : Chªnh lÖch tû gi¸ + NÕu tû gi¸ t¹i thêi ®iÓm thanh to¸n nhá h¬n t¹i thêi ®iÓm ký vËn ®¬n: Nî TK 1122 : Sè tiÒn thu ®îc( ngo¹i tÖ x tû gi¸ thùc tÕ) Nî TK 413 : Chªnh lÖch tû gi¸ Cã TK 131 : Ph¶i thu cña kh¸ch hµng. 3) Tæng c«ng ty ph¶i nép thuÕ xuÊt khÈu víi thuÕ suÊt 1% trªn doanh thu xuÊt khÈu, hµng th¸ng cïng Côc thuÕ lËp tê khai nép thuÕ vµ cuèi th¸ng quyÕt to¸n l¹i sè thuÕ ph¶i nép : Nî TK 511 Cã TK 333 (3333) Khi nép thuÕ kÕ to¸n ghi : Nî TK 333 (3333) Cã TK 111,112 19 VÝ dô 2 : Ngµy 29/04/ 2002 Tæng C«ng ty Rau qu¶ ViÖt nam xuÊt sang Hy L¹p 1 l« hµng døa hép theo Invoice 01/VE/PRO trÞ gi¸ l« hµng 165.750.000. TrÞ gi¸ b¸n 14.100USD. Chi phÝ vËn chuyÓn vµ c¸c phô phÝ ®· thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt lµ 2 000 000. Ngµy 07/05 /02 Tæng c«ng ty nhËn ®îc giÊy b¸o cã cña ng©n hµng vÒ sè hµng thu ®îc b»ng ngo¹i tÖ. Ng©n hµng níc ngoµi Bankers, Credit Suisse Geneva thanh to¸n sè tiÒn trªn b»ng c¸ch ghi vµo tµi kho¶n cña Tæng c«ng ty t¹i Ng©n hµng ngo¹i th¬ng ViÖtnam. Tû gi¸ thùc tÕ ngµy 30/04/02 lµ 15 250, Tû gi¸ ngµy 07/05/02 lµ 15 256. Tr×nh tù h¹ch to¸n : (S¬ ®å 7) 1a) Ngµy 30/04 hµng x¸c ®Þnh lµ ®· tiªu thô, kÕ to¸n h¹ch to¸n doanh thu vµ tiÒn ph¶i thu cña kh¸ch hµng theo tû gi¸ ngµy 30/04 lµ 15 250: Nî TK 131(1312) : 215.025.000 (14100 x 15 250) Cã TK 511 : 193.522.500 Cã TK 33311 : 21.502.500 1b) §ång thêi kÕt chuyÓn trÞ gi¸ mua sè hµng ®· tiªu thô : Nî TK 632 : 165.750.000 Cã TK 156 : 165.750.000 1c) C¨n cø vµo phiÕu chi ®· thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt, kÕ to¸n ghi : Nî TK 641 : 2.000.000 Cã TK 111 : 2.000.000 2) Ngµy 07/05 nhËn ®îc giÊy b¸o cã cña Ng©n hµng vÒ sè tiÒn kh¸ch hµng thanh to¸n, kÕ to¸n h¹ch to¸n theo tû gi¸ ngµy 07/05 lµ 15 256 : Nî TK 112(1122) : 215.109.600 (14100 x 15 256) Cã TK 131(1312) : 215.025.000 (14100 x 15 250) Cã TK 413 : 84.600 3) Khi tÝnh thuÕ XK ph¶i nép 1% trªn doanh sè, c¨n cø vµo Ho¸ ®¬n b¸n hµng kÕ to¸n ghi : Nî TK 511 : 215.025.000 Cã TK 333 (3333) : 2.150.250 4) Khi nép thuÕ xuÊt khÈu b»ng tiÒn mÆt kÕ to¸n ghi : Nî TK 333 (3333) : 2.150.250 Cã TK 111 : 2.150.250 3.2) KÕ to¸n nghiÖp vô xuÊt khÈu uû th¸c (S¬ ®å 8) Khi Tæng c«ng ty nhËn uû th¸c xuÊt khÈu th× sè hµng nµy vÉn thuéc quyÒn së h÷u cña bªn giao uû th¸c, Tæng c«ng ty b¸n hµng theo gi¸ tho¶ thuËn gi÷a 2 bªn. Khi thu ® îc tiÒn Tæng c«ng ty ph¶i tr¶ tiÒn cho bªn göi hµng vµ ®îc hëng hoa hång 1% trªn gi¸ b¸n, ®ång thêi Tæng c«ng ty ph¶i chÞu thuÕ VAT lµ 10% trªn hoa hång ®îc hëng. TÊt c¶ c¸c kh©u tõ vËn chuyÓn bèc dì, xÕp hµng lªn tµu ®Òu do bªn uû th¸c. Chøng tõ ®îc sö dông trong kÕ to¸n ho¹t ®éng nhËn uû th¸c xuÊt khÈu ngoµi mét sè chøng tõ ®· kÓ trªn cßn cã hîp ®ång nhËn uû th¸c xuÊt khÈu, ho¸ ®¬n thanh to¸n tiÒn hµng... 20