Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Lêi më ®Çu
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, chóng ta ®ang ®îc chøng kiÕn sù chuyÓn
m×nh ph¸t triÓn ®i lªn cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi, vµ thùc tÕ ®· cho thÊy mét xu
thÕ kh¸ch quan ®ang diÔn ra mang tÝnh chÊt toµn cÇu mµ kh«ng mét quèc gia,
kh«ng mét tËp ®oµn, kh«ng mét c«ng ty nµo l¹i kh«ng tÝnh ®Õn chiÕn lîc kinh
doanh cña m×nh. §ã lµ xu thÕ quèc tÕ ho¸ nÒn kinh tÕ thÕ giíi, mét xu thÕ
®em l¹i søc m¹nh vÒ tµi chÝnh; tËn dông c«ng nghÖ nh»m lµm gi¶m chi phÝ,
n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm cho tÊt c¶ nh÷ng doanh nghiÖp tham gia vµo
guång m¸y ®ã.
ViÖt Nam còng kh«ng ngõng ®æi míi ®Ó hoµ nhËp víi nÒn kinh tÕ thÞ
trêng thÕ giíi, cã nhiÒu doanh nghiÖp ®· ra ®êi vµ kh«ng ngõng lín m¹nh.
Nhng ®Ó cã tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong m«i trêng c¹nh tranh gay g¾t cña thÞ trêng c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i x¸c ®Þnh c¸c yÕu tè ®Çu vµo sao cho hîp lý,
ph¶i quan t©m ®Õn tÊt c¶ c¸c kh©u trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt tõ khi bá vèn ra
®Õn khi thu håi væn vÒ, ®¶m b¶o thu nhËp cña ®¬n vÞ, hoµn thµnh nghÜa vô víi
nhµ níc, c¶i tiÕn ®êi sèng cho c¸n bé c«ng nh©n viªn vµ thùc hiÖn t¸i s¶n xuÊt
më réng. C¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i hoµn thiÖn c¸c bíc thËt cÈn thËn vµ
nhanh chãng sao cho kÕt qu¶ ®Çu ra lµ cao nhÊt, víi gi¸ c¶ vµ chÊt lîng s¶n
phÈm cã søc hót ®èi víi ngêi tiªu dïng.
§èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh, yÕu tè c¬ b¶n ®Ó ®¶m
b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®îc tiÕn hµnh b×nh thêng liªn tôc, ®ã lµ nguyªn vËt
liÖu, yÕu tè ®Çu vµo, c¬ së t¹o nªn h×nh th¸i vËt chÊt cña s¶n phÈm.
V× vËy vÊn ®Ò ®Æt ra cho c¸c doanh nghiÖp lµ ph¶i h¹ch to¸n vµ qu¶n lý
®Çy ®ñ chÝnh x¸c nguyªn vËt liÖu, ph¶i ®¶m b¶o c¶ ba yÕu tè cña c«ng t¸c
h¹ch to¸n lµ: chÝnh x¸c, kÞp thêi, toµn diÖn.
Trong s¶n xuÊt kinh doanh, chÝnh s¸ch gi¸ c¶ chÝnh lµ yÕu tè ®Ó ®øng
v÷ng vµ chiÕn th¾ng trong sù c¹nh tranh cña c¬ chÕ thÞ trêng. MÆt kh¸c, chØ
cÇn mét sù biÕn ®éng nhá vÒ chi phÝ nguyªn vËt liÖu còng cã ¶nh hëng tíi gi¸
thµnh. ViÖc h¹ch to¸n ®Çy ®ñ chÝnh x¸c cã t¸c dông quan träng ®Õn viÖc h¹ch
to¸n ®Çy ®ñ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. §Ó t¨ng cêng h¹ch to¸n
kÕ toµn ®ång thêi gãp phÇn lµm gi¶m sù l·ng phÝ vËt t. V× vËy cÇn ph¶i qu¶n
lý vËt t chÆt chÏ, kh«ng cã sù thÊt tho¸t l·ng phÝ nh»m gi¶m gi¸ thµnh s¶n
phÈm vµ t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp.
C«ng ty Th¨ng Long (TALIMEX) lµ mét doanh nghiÖp chuyªn s¶n
xuÊt s¶n phÈm quÇn ¸o phôc vô nhu cÇu cña ngêi tiªu dïng vµ ®Ó xuÊt khÈu ra
thÞ trêng níc ngoµi, cho nªn tõ kh©u chän vËt liÖu cho tíi tuyÓn tay nghÒ cña
c«ng nh©n viªn ®Òu ph¶i ®îc lùa chän kü. Vµ ®Æc biÖt c«ng t¸c h¹ch to¸n t¹i
NguyÔn ThÞ Thu Giang- Líp Q10K3
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
C«ng ty ®ßi hái ph¶i chÝnh x¸c vµ kÞp thêi ®Ó cung cÊp th«ng tin cho ban l·nh
®¹o C«ng ty.
Sau mét thêi gian thùc tËp t¹i phßng kÕ to¸n cña C«ng ty Th¨ng Long,
em nhËn thÊy kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu t¹i C«ng ty gi÷ mét vai trß quan träng
vµ cã nhiÒu vÊn ®Ò cÇn quan t©m. Do ®ã, trªn c¬ së ph¬ng ph¸p luËn ®· häc vµ
qua thêi gian t×m hiÓu thùc tÕ t¹i C«ng ty, cïng sù gióp ®ì tËn t×nh cña c¸c c«
chó trong phßng kÕ to¸n vµ ban l·nh ®¹o C«ng ty, ®ång thêi lµ sù híng ®Én
chu ®¸o cña c« gi¸o NguyÔn ThÞ Thu HiÒn, em ®· quyÕt ®Þnh chän ®Ò tµi:
“Hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu t¹i C«ng ty Th¨ng Long
(TALIMEX)”.
KÕt cÊu ®Ò tµi
Ngoµi lêi më ®Çu, kÕt luËn vµ danh môc c¸c tµi liÖu tham kh¶o, néi
dung cña ®Ò tµi ®îc kÕt cÊu thµnh 3 ch¬ng:
Ch¬ng1: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt
liÖu trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng vÒ c«n t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu t¹i C«ng ty
Th¨ng
Long (TALIMEX).
Ch¬ng 3: Hoµn thiÖn c«ng t¸c nguyªn vËt liÖu t¹i C«ng ty Th¨ng Long
(TALIMEX).
V× thêi gian vµ kh¶ n¨ng cã h¹n, nªn bµi chuyªn ®Ò cña em kh«ng tr¸nh
khái sai sãt. Em rÊt mong ®îc sù gióp ®ì, gãp ý, bæ xung cña c¸c thÇy c« gi¸o
®Æc biÖt lµ c« gi¸o NguyÔn Thu HiÒn vµ c¸n bé phßng kÕ to¸n C«ng ty Th¨ng
Long (TALIMEX) ®Ó bµi chuyªn ®Ò cña em thªm phong phó vÒ lý luËn vµ
thiÕt thùc víi thùc tÕ.
Ch¬ng 1
Nh÷ng vÊn §Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n
NGUY£N VËT LIÖU trong c¸c doanh nghIÖP s¶n xuÊt
1.1
Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm, ph©n lo¹i vµ tÝnh gi¸ Nguyªn vËt liÖu.
1.1.1 Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm nguyªn vËt liÖu.
1.1.1.1Kh¸i niÖm:
VËt liÖu lµ nh÷ng ®èi tîng lao ®éng, thÓ hiÖn díi d¹ng vËt ho¸. Trong c¸c
doanh nghiÖp, vËt liÖu ®îc sö dông phôc vô cho viÖc s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n
phÈm hoÆc thùc hiÖn dÞch vô hay sö dông cho b¸n hµng, cho qu¶n lý doanh
nghiÖp.
1.1.1.2 §Æc ®iÓm:
NguyÔn ThÞ Thu Giang- Líp Q10K3
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
§Æc ®iÓm cña vËt liÖu lµ chØ tham gia vµo mét chu kú s¶n xuÊt- kinh doanh
nhÊt ®Þnh vµ toµn bé gi¸ trÞ vËt liÖu ®îc chuyÓn hÕt mét lÇn vµo chi phÝ kinh
doanh trong kú. Khi tham gia vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt - kinh doanh, vËt liÖu bÞ
biÕn d¹ng hoÆc tiªu hao hoµn toµn. VËt liÖu ®îc h×nh thµnh tõ nhiÒu nguån
kh¸c nhau nh mua ngoµi, tù s¶n xuÊt, nhËn vèn gãp liªn doanh, vèn gãp cña
c¸c thµnh viªn tham gia c«ng ty, …, trong ®ã, chñ yÕu lµ do doanh nghiÖp
mua ngoµi.
1.1.1.3 Vai trß cña nguyªn vËt liÖu:
Cã thÓ nãi, vËt liÖu v« cïng quan träng trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt
kinh doanh. §èi víi nh÷ng doanh nghiÖp s¶n xuÊt (C«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp,
x©y dùng c¬ b¶n vËt liÖu lµ yÕu tè v« cïng quan träng, chi phÝ vËt liÖu thêng
chiÕm tû träng lín trong tæng sè chi phÝ ®Ó t¹o thµnh s¶n phÈm). Do vËy vËt
liÖu kh«ng chØ quyÕt ®Þnh ®Õn sè lîng s¶n phÈm mµ cßn ¶nh hëng trùc tiÕp
®Õn chÊt lîng s¶n phÈm t¹o ra. Nguyªn vËt liÖu cã ®¶m b¶o quy c¸ch, chñng
lo¹i sù ®a d¹ng th× s¶n phÈm s¶n xuÊt ra míi ®¹t yªu cÇu vµ phôc vô cho nhu
cÇu tiªu dïng ngµy cµng cao cña x· héi. Nh vËy vËt liÖu cã mét gi¸ trÞ v« cïng
quan träng kh«ng thÓ phñ nhËn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh.
Mét ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp kh«ng thÓ thùc hiÖn ®îc nÕu thiÕu mét trong ba yÕu tè: Lao ®éng, t liÖu lao ®éng, vµ ®èi tîng lao
®éng. Trong ®ã con ngêi víi tc¸ch lµ chñ thÓ lao ®éng sö dông t liÖu lao ®éng
vµ ®èi tîng lao ®éng ®Ó t¹o ra cña c¶i vËt chÊt. Trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt
c«ng nghiÖp biÓu hiÖn cô thÓ cña ®èi tîng lao ®éng lµ nguyªn vËt liÖu. Chi phÝ
vÒ vËt liÖu chiÕm mét tû träng lín trong c¬ cÊu gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ lµ bé
phËn quan träng trong doanh nghiÖp. Nã kh«ng chØ lµm ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt mµ cßn lµ mét bé phËn quan träng cña hµng tån kho ®îc theo dâi b¶o
qu¶n vµ lËp dù phßng khi cÇn thiÕt.
Do vËt liÖu cã vai trß quan träng nh vËy nªn c«ng t¸c kÕ to¸n vËt liÖu trong
c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ph¶i ®îc thùc hiÖn mét c¸ch toµn diÖn ®Ó t¹o ®iÒu
kiÖn qu¶n lý vËt liÖu, thóc ®Èy viÖc cung cÊp ®Çy ®ñ kÞp thêi, ®ång bé nh÷ng
vËt liÖu cÇn cho s¶n xuÊt, dù tr÷ vµ sö dông vËt liÖu hîp lý, tiÕt kiÖm ng¨n
ngõa c¸c hiÖn tîng h hao, mÊt m¸t vµ l·ng phÝ vËt liÖu trong tÊt c¶ c¸c kh©u
cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh.
1.1.2. Ph©n lo¹i nguyªn vËt liÖu.
VËt liÖu trong c¸c doanh nghiÖp bao gåm nhiÒu thø, nhiÒu lo¹i kh¸c nhau,
cã gi¸ trÞ, c«ng dông, nguån gèc h×nh thµnh…kh¸c nhau. Do vËy, cÇn thiÕt
ph¶i tiÕn hµnh ph©n lo¹i vËt liÖu nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc h¹ch to¸n vµ
qu¶n lý vËt liÖu.
NguyÔn ThÞ Thu Giang- Líp Q10K3
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
C¨n cø vµo vai trß vµ t¸c dông cña vËt liÖu trong s¶n xuÊt, vËt liÖu ®îc chia
thµnh c¸c lo¹i nh sau:
-Nguyªn, vËt liÖu chÝnh: lµ thø nguyªn, vËt liÖu mµ sau qu¸ tr×nh gia c«ng,
chÕ biÕn sÏ cÊu thµnh nªn thùc thÓ vËt chÊt chñ yÕu cña s¶n phÈm;
-VËt liÖu phô: lµ nh÷ng vËt liÖu chØ cã t¸c dông phô trî trong s¶n xuÊt, ®îc
sö dông kÕt hîp víi vËt liÖu chÝnh ®Ó lµm thay ®æi mµu s¾c, h×nh d¸ng, mïi vÞ,
hoÆc dïng ®Ó b¶o qu¶n, phôc vô ho¹t ®éng cña c¸c t liÖu lao ®éng hay phôc vô
cho lao ®éng cña c«ng nh©n viªn chøc (dÇu nhên, hå keo, thuèc nhuém,
thuèc chèng rØ, h¬ng liÖu, xµ phßng, giÎ lau…);
-Nhiªn liÖu: lµ nh÷ng thø vËt liÖu ®îc dïng ®Ó cung cÊp nhiÖt lîng trong
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, kinh doanh nh than, cñi, x¨ng dÇu, h¬i ®èt, khÝ ®èt…;
-Phô tïng thay thÕ: lµ c¸c chi tiÕt, phô tïng dïng ®Ó söa ch÷a vµ thay thÕ
cho c¸c m¸y mãc, thiÕt bÞ, ph¬ng tiÖn vËn t¶i …;
-VËt liÖu vµ thiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n: bao gåm c¸c vËt liÖu vµ thiÕt bÞ (cÇn
l¾p, kh«ng cÇn l¾p, vËt kÕt cÊu, c«ng cô, khÝ cô…) mµ doanh nghiÖp mua vµo
víi môc ®Ých ®Çu t cho x©y dùng c¬ b¶n;
-PhÕ liÖu: lµ c¸c lo¹i vËt liÖu thu ®îc trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hay thanh lý
tµi s¶n, cã thÓ sö dông hay b¸n ra ngoµi (ph«i bµo, v¶i vôn, g¹ch, s¾t …);
-VËt liÖu kh¸c: bao gåm c¸c lo¹i vËt liÖu cßn l¹i ngoµi c¸c thø cha kÓ trªn
nh bao b×, vËt ®ãng gãi, c¸c lo¹i vËt t ®Æc chñng v.v…
1.1.3. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu.
TÝnh gi¸ vËt liÖu vÒ thùc chÊt lµ viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ ghi sæ cña vËt liÖu.
Theo quy ®Þnh vËt liÖu ®îc tÝnh theo gi¸ thùc tÕ (gi¸ gèc). Tøc lµ vËt liÖu khi
nhËp kho hay xuÊt kho ®Òu ®îc ph¶n ¸nh trªn sæ s¸ch theo gi¸ thùc tÕ.
1.1.3.1. TÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu nhËp kho.
Gi¸ gèc ghi sæ vËt liÖu trong c¸c trêng hîp cô thÓ ®îc tÝnh nh sau:
Víi c¸c vËt liÖu mua ngoµi: gi¸ thùc tÕ (gi¸ gèc) ghi sæ gåm trÞ gi¸ mua
ngoµi cña vËt liÖu thu mua [lµ gi¸ mua ghi trªn ho¸ ®¬n cña ngêi b¸n ®· trõ(-)
c¸c kho¶n chiÕt khÊu th¬ng m¹i vµ gi¶m gi¸ hµng mua ®îc hëng, céng (+) c¸c
lo¹i thuÕ kh«ng ®îc hoµn l¹i (nÕu cã) vµ c¸c chi phÝ thu mua thùc tÕ (chi phÝ
vËn chuyÓn, bèc dì; chi phÝ bao b×; chi phÝ cña bé phËn thu mua ®éc lËp; chi
phÝ thuª kho, thuª b·i; tiÒn ph¹t lu kho, lu hµng, lu b·i…)].
Nh vËy, trong gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu trong doanh nghiÖp tÝnh thuÕ theo
ph¬ng ph¸p khÊu trõ kh«ng bao gåm thuÕ GTGT ®Çu vµo ®îc khÊu trõ mµ bao
gåm c¸c kho¶n thuÕ kh«ng ®îc hoµn l¹i nh thuÕ nhËp khÈu, thuÕ tiªu thô ®Æc
biÖt (nÕu cã).
NguyÔn ThÞ Thu Giang- Líp Q10K3
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Víi vËt liÖu doanh nghiÖp s¶n xuÊt: gi¸ thùc tÕ ghi sæ cña vËt liÖu do doanh
nghiÖp s¶n xuÊt khi nhËp kho lµ gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ (gi¸ thµnh c«ng xëng thùc tÕ) cña vËt liÖu s¶n xuÊt ra.
Víi vËt liÖu thuª ngoµi, gia c«ng, chÕ biÕn: gi¸ thùc tÕ ghi sæ nhËp kho bao
gåm gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu, cïng c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn thuª ngoµi gia
c«ng, chÕ biÕn, (tiÒn thuª gia c«ng, chÕ biÕn, chi phÝ vËn chuyÓn, bèc dì, hao
hôt ®Þnh møc…).
Víi vËt liÖu nhËn ®ãng gãp tõ c¸c ®¬n vÞ, tæ chøc, c¸ nh©n tham gia gãp
vèn: gi¸ thùc tÕ ghi sæ lµ gi¸ tho¶ thuËn do c¸c bªn x¸c ®Þnh (hoÆc tæng gi¸
thanh to¸n ghi trªn ho¨ ®¬n GTGT do c¸c bªn tham gia liªn doanh lËp) céng
(+) víi c¸c chi phÝ tiÕp nhËn mµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra (nÕu cã).
Víi phÕ liÖu: gi¸ thùc tÕ ghi sæ cña phÕ liÖu lµ gi¸ íc tÝnh cã thÓ sö dông ®îc hay gi¸ trÞ thu håi tèi thiÓu.
Víi vËt liÖu ®îc tÆng, thëng: gi¸ trÞ thùc tÕ ghi sæ cña vËt liÖu lµ gi¸ thÞ trêng t¬ng ®¬ng céng (+) chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc tiÕp nhËn (nÕu cã).
1.1.3.2. TÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu xuÊt kho.
§Ó x¸c ®Þnh gi¸ thùc tÕ (gi¸ gèc) ghi sæ cña vËt liÖu xuÊt kho trong kú, tuú
theo ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng cña tõng doanh nghiÖp, vµo yªu cÇu qu¶n lý vµ tr×nh
®é nghiÖp vô cña c¸n bé kÕ to¸n, cã thÓ sö dông mét trong c¸c ph¬ng ph¸p
sau ®©y theo nguyªn t¾c nhÊt qu¸n trong h¹ch to¸n, nÕu thay ®æi ph¬ng ph¸p
ph¶i gi¶i thÝch râ rµng. Cô thÓ nh sau:
a, Ph¬ng ph¸p gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n:
Theo ph¬ng ph¸p nµy, gi¸ thùc tÕ vËt liÖu xuÊt kho trong kú ®îc tÝnh theo
c«ng thøc:
Gi¸ thùc tÕ tõng lo¹i
xuÊt kho
=
Sè lîng tõng lo¹i
xuÊt kho
* Gi¸ ®¬n vÞ b×nh
qu©n
Trong ®ã, gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n cã thÓ tÝnh theo mét trong 3 c¸ch sau:
Gi¸ thùc tÕ tõng lo¹i tån ®Çu kú vµ nhËp trong kú
C¸ch 1: Gi¸ ®¬n vÞ
b×nh qu©n c¶ kú dù = Lîng thùc tÕ tõng lo¹i tån ®Çu kú vµ nhËp trong
tr÷
kú
C¸ch tÝnh nµy tuy ®¬n gi¶n, dÔ lµm nhng ®é chÝnh x¸c kh«ng cao. H¬n
n÷a, c«ng viÖc tÝnh to¸n dån vµo cuèi th¸ng, g©y ¶nh hëng ®Õn c«ng t¸c quyÕt
to¸n nãi chung.
NguyÔn ThÞ Thu Giang- Líp Q10K3
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
C¸ch 2: Gi¸ ®¬n vÞ
b×nh qu©n cuèi kú
tríc
Gi¸ thùc tÕ tõng lo¹i tån ®Çu kú (hoÆc cuèi kú tríc)
Lîng thùc tÕ tõng lo¹i tån kho ®Çu kú
(hoÆc cuèi kú tríc)
=
C¸ch nµy mÆc dÇu kh¸ ®¬n gi¶n vµ ph¶n ¸nh kÞp thêi t×nh h×nh biÕn
®éng cña tõng lo¹i vËt liÖu, dông cô, s¶n phÈm hµng ho¸ trong kú, tuy nhiªn
kh«ng chÝnh x¸c v× kh«ng tÝnh ®Õn sù biÕn ®éng cña gi¸ c¶ vËt liÖu, dông cô,
hµng ho¸ còng nh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong kú.
C¸ch 3: Gi¸ ®¬n vÞ
b×nh qu©n sau mçi
lÇn nhËp
Gi¸ thùc tÕ tõng lo¹i tån kho sau mçi lÇn nhËp
=
Lîng thùc tÕ tõng lo¹i tån kho sau mçi lÇn nhËp
C¸ch nµy tÝnh theo gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n sau mçi lÇn nhËp l¹i kh¾c phôc ®îc nhîc ®iÓm cña c¶ 2 ph¬ng ph¸p trªn, võa chÝnh x¸c, võa cËp nhËt. Nhîc
®iÓm cña ph¬ng ph¸p nµy lµ tèn nhiÒu c«ng søc, tÝnh to¸n nhiÒu lÇn.
b, Ph¬ng ph¸p nhËp tríc, xuÊt tríc (FIFO):
Theo ph¬ng ph¸p nµy, gi¶ thiÕt r»ng sè vËt liÖu nµo nhËp tríc th× xuÊt tríc,
xuÊt hÕt sè nhËp tríc míi ®Õn sè nhËp sau theo gi¸ thùc tÕ cña tõng sè hµng
xuÊt. Nãi c¸ch kh¸c, c¬ së cña ph¬ng ph¸p nµy lµ gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu nhËp
kho tríc sÏ ®îc dïng lµm gi¸ ®Ó tÝnh gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu xuÊt tríc vµ do
vËy, gi¸ trÞ cña vËt liÖu tån kho cuèi kú sÏ lµ gi¸ thùc tÕ cña sè vËt liÖu nhËp
kho sau cïng. Ph¬ng ph¸p nµy thÝch hîp trong trêng hîp gi¸ c¶ æn ®Þnh hoÆc
cã xu híng gi¶m.
c, Ph¬ng ph¸p nhËp sau xuÊt tríc (LIFO):
Ph¬ng ph¸p nµy gi¶ ®Þnh nh÷ng vËt liÖu nhËp kho sau cïng sÏ ®îc xuÊt tríc
tiªn, ngîc l¹i víi ph¬ng ph¸p nhËp tríc xuÊt tríc ë trªn. Ph¬ng ph¸p nhËp sau
xuÊt tríc thÝch hîp trong trêng hîp l¹m ph¸t.
d, Ph¬ng ph¸p trùc tiÕp:
Theo ph¬ng ph¸p nµy, gi¸ thùc tÕ vËt liÖu ®îc x¸c ®Þnh theo ®¬n chiÕc hay
tõng l« vµ gi÷ nguyªn tõ lóc nhËp vµ cho tíi lóc xuÊt kho (trõ trêng hîp ®iÒu
chØnh). Khi xuÊt kho l« nµo (hay c¸i nµo) sÏ ®îc tÝnh theo gi¸ thùc tÕ cña l« Êy
hay c¸i Êy. Do vËy, ph¬ng ph¸p nµy cßn cã tªn gäi lµ ph¬ng ph¸p ®Æc ®iÓm
riªng hay ph¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ ®Ých danh vµ thêng sö dông trong c¸c doanh
NguyÔn ThÞ Thu Giang- Líp Q10K3
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
nghiÖp cã Ýt lo¹i vËt liÖu hoÆc vËt liÖu æn ®Þnh, cã tÝnh t¸ch biÖt vµ nhËn diÖn
®îc.
e, Ph¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ h¹ch to¸n:
Ngoµi c¸c ph¬ng ph¸p c¬ b¶n trªn, trong thùc tÕ c«ng t¸c kÕ to¸n, ®Ó gi¶m
nhÑ viÖc ghi chÐp còng nh b¶o ®¶m tÝnh kÞp thêi cña th«ng tin kÕ to¸n, ®Ó tÝnh
gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu xuÊt kho, kÕ to¸n cßn sö dông ph¬ng ph¸p gi¸ h¹ch
to¸n.
Theo ph¬ng ph¸p nµy, toµn bé vËt liÖu biÕn ®éng trong kú ®îc tÝnh theo gi¸
h¹ch to¸n (gi¸ kÕ ho¹ch hoÆc mét lo¹i gi¸ æn ®Þnh trong kú). Cuèi kú, kÕ to¸n
sÏ tiÕn hµnh ®iÒu chØnh tõ gi¸ h¹ch to¸n sang gi¸ thùc tÕ theo c«ng thøc:
Gi¸ thùc tÕ tõng lo¹i xuÊt
kho (hoÆc tån kho cuèi kú)
=
Gi¸ h¹ch to¸n
tõng lo¹i xuÊt kho
* HÖ sè gi¸ tõng lo¹i
HÖ sè gi¸ cã thÓ tÝnh cho tõng lo¹i, tõng nhãm hoÆc tõng thø vËt liÖu chñ
yÕu tuú thuéc vµo yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý. VÒ thùc chÊt, viÖc sö dông gi¸
h¹ch to¸n ®Ó ghi sæ c¸c lo¹i hµng tån kho nãi chung chÝnh lµ mét thñ thuËt
cña kÕ to¸n nh»m ph¶n ¸nh kÞp thêi t×nh h×nh biÕn ®éng hiÖn cã cña tõng lo¹i
hµng tån kho. Gi¸ trÞ tõng lo¹i hµng tån kho tÝnh theo ph¬ng ph¸p gi¸ h¹ch
to¸n ®óng b»ng gi¸ trÞ tõng lo¹i hµng tån kho t¨ng, gi¶m hiÖn cã tÝnh theo ph¬ng ph¸p gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n c¶ kú dù tr÷.
1.1.4. NhiÖm vô cña h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu.
VËt liÖu lµ c¬ së vËt chÊt cÊu thµnh nªn thùc thÓ cña s¶n phÈm, chi phÝ vËt
liÖu chiÕm tû träng lín trong gi¸ thµnh s¶n phÈm cho nªn yªu cÇu qu¶n lý vËt
liÖu vµ c«ng t¸c tæ chøc vËt liÖu lµ hai ®iÒu kiÖn c¬ b¶n lu«n song hµnh cïng
nhau. H¹ch to¸n vËt liÖu cã chÝnh x¸c, kÞp thêi, ®Çy ®ñ th× l·nh ®¹o míi n¾m
®îc chÝnh x¸c t×nh h×nh thu mua, dù tr÷, vµ sö dông vËt liÖu c¶ vÒ kÕ ho¹ch vµ
thùc hiÖn, tõ ®ã cã nh÷ng biÖn ph¸p thÝch hîp trong qu¶n lý. MÆt kh¸c tÝnh
chÝnh x¸c, kÞp thêi cña c«ng t¸c h¹ch to¸n vËt liÖu sÏ gióp cho viÖc h¹ch to¸n
gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp chÝnh x¸c. XuÊt ph¸t tõ yªu cÇu qu¶n lý vËt liÖu,
vÞ trÝ vµ ®Æc ®iÓm cña vËt liÖu, c«ng t¸c h¹ch to¸n cã nh÷ng nhiÖm vô sau:
- Ghi chÐp, tÝnh to¸n, ph¶n ¸nh chÝnh x¸c, trung thùc, kÞp thêi sè lîng,
chñng lo¹i vµ t×nh h×nh thùc tÕ cña vËt liÖu nhËp kho.
- TËp hîp vµ ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c sè lîng vµ gi¸ trÞ vËt liÖu xuÊt
kho, kiÓm tra t×nh h×nh chÊp hµnh c¸c ®Þnh møc tiªu hao vËt liÖu.
NguyÔn ThÞ Thu Giang- Líp Q10K3
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
- Ph©n bæ hîp lý gi¸ trÞ vËt liÖu sö dông vµo c¸c ®èi tîng tËp hîp chi phÝ
s¶n xuÊt kinh doanh.
- TÝnh to¸n vµ ph¶n ¸nh chÝnh x¸c sè lîng vµ vËt liÖu tån kho, ph¸t hiÖn kÞp
thêi vËt liÖu thõa, thiÕu, ø ®äng, kÐm phÈm chÊt ®Ó doanh nghiÖp cã biÖn ph¸p
xö lý kÞp thêi, h¹n chÕ ®Õn møc tèi ®a cã thÓ x¶y ra.
1.2. Tæ chøc kÕ to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu.
1.2.1. Ph¬ng ph¸p thÎ song song
Theo ph¬ng ph¸p thÎ song song, h¹ch to¸n chi tiÕt vËt liÖu t¹i c¸c doanh
nghiÖp ®îc tiÕn hµnh nh sau:
T¹i kho: Thñ kho dïng thÎ kho ®Ó ph¶n ¸nh t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån vËt
liÖu vÒ mÆt sè lîng.
T¹i phßng kÕ to¸n: KÕ to¸n sö dông thÎ kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu ®Ó ph¶n
¸nh t×nh h×nh hiÖn cã, biÕn ®éng t¨ng, gi¶m theo tõng danh ®iÓm vËt liÖu víi
thÎ kho më ë kho.
§Ó thùc hiÖn ®èi chiÕu gi÷a kÕ to¸n tæng hîp vµ kÕ to¸n chi tiÕt, kÕ to¸n
ph¶i c¨n cø vµo c¸c thÎ kÕ to¸n chi tiÕt ®Ó lËp b¶ng tæng hîp nhËp, xuÊt, tån
kho vÒ mÆt gi¸ trÞ cña tõng lo¹i vËt liÖu.
Ph¬ng ph¸p thÎ song song mÆc dÇu ®¬n gi¶n, dÔ lµm nhng viÖc ghi chÐp cßn
nhiÒu trïng lÆp. V× thÕ, chØ thÝch hîp víi doanh nghiÖp cã quy m« nhá, sè lîng nghiÖp vô Ýt, tr×nh ®é nh©n viªn kÕ to¸n cha cao.
ThÎ
PhiÕu nhËp kho
hoÆc
B¶ng tæng hîp nhËp,
xuÊt, tån kho
sæ kÕ
to¸n
ThÎ kho
KÕ to¸n tæng hîp
chi
tiÕt
PhiÕu xuÊt kho
Ghi chó:
Ghi hµng ngµy
Ghi cuèi th¸ng
§èi chiÕu
S¬ ®å 1.1: S¬ ®å kÕ to¸n chi tiÕt theo ph¬ng ph¸p thÎ song song.
NguyÔn ThÞ Thu Giang- Líp Q10K3
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
1.2.2. KÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n
chuyÓn:
Theo ph¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn, c«ng viÖc cô thÓ t¹i kho gièng
nh ph¬ng ph¸p thÎ song song ë trªn. T¹i phßng kÕ to¸n, kÕ to¸n sö dông sæ ®èi
chiÕu lu©n chuyÓn ®Ó h¹ch to¸n sè lîng vµ sè tiÒn cña tõng thø (danh ®iÓm)
vËt liÖu theo tõng kho. Sæ nµy ®îc ghi mçi th¸ng 1 lÇn vµo cuèi th¸ng trªn c¬
së c¸c b¶ng kª nhËp, b¶ng kª xuÊt tõng thø (danh ®iÓm) vËt liÖu; mçi danh
®iÓm ghi mét dßng trong sæ. Cuèi th¸ng, kÕ to¸n ®èi chiÕu sè lîng vËt liÖu
trªn sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn víi thÎ kho cña thñ kho; ®ång thêi ®èi chiÕu sè
tiÒn cña tõng danh ®iÓm vËt liÖu víi kÕ to¸n tæng hîp (theo gi¸ h¹ch to¸n ë
c¸c b¶ng tÝnh gi¸).
Ph¬ng ph¸p nµy mÆc dÇu ®· cã c¶i tiÕn nhng viÖc ghi chÐp vÉn cßn trïng
lÆp.
ThÎ kho
Chøng tõ xuÊt
B¶ng kª nhËp
Sæ ®èi chiÕu
Chøng tõ xuÊt
B¶ng kª xuÊt
Lu©n chuyÓn
Sæ kÕ to¸n tæng hîp
Ghi chó:
Ghi hµng ngµy
Ghi cuèi th¸ng
§èi chiÕu, kiÓm tra
S¬ ®å 1.2: KÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p
Sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn
1.2.3. KÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p sæ sè d.
Theo ph¬ng ph¸p sæ sè d, c«ng viÖc cô thÓ taÞ kho gièng nh c¸c ph¬ng
ph¸p trªn. §Þnh kú, sau khi ghi nhËn thÎ kho, thñ kho ph¶i tËp hîp toµn bé
chøng tõ nhËp kho, xuÊt kho ph¸t sinh theo tõng vËt liÖu quy ®Þnh. Sau ®ã, lËp
phiÕu giao nhËn chøng tõ vµ nép cho kÕ to¸n kÌm theo c¸c chøng tõ nhËp,
xuÊt kho vËt liÖu. Ngoµi ra, thñ kho cßn ph¶i ghi sè lîng vËt liÖu tån kho cuèi
th¸ng theo tõng danh ®iÓm vµo sæ sè d.
Sæ sè d do kÕ to¸n më cho tõng kho, dïng cho c¶ n¨m vµ giao cho thñ kho
tríc ngµy cuèi cña mçi th¸ng ®Ó ghi sè lîng tån kho vËt liÖu vµo sæ. Trong sæ
sè d, c¸c danh ®iÓm vËt liÖu ®îc in s½n, xÕp theo tõng nhãm vµ tõng lo¹i. Sau
NguyÔn ThÞ Thu Giang- Líp Q10K3
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
khi ghi sè lîng tõng lo¹i vËt liÖu tån kho vµo sæ sè d, thñ kho sÏ chuyÓn sæ
cho phßng kÕ to¸n ®Ó kiÓm tra vµ tÝnh thµnh tiÒn.
NguyÔn ThÞ Thu Giang- Líp Q10K3
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
PhiÕu giao nhËn chøng tõ
nhËp
PhiÕu nhËp kho
Sæ sè d
B¶ng luü kÕ nhËp, xuÊt,
tån vËt t
ThÎ kho
KÕ to¸n tæng hîp
PhiÕu giao nhËn chøng tõ
xuÊt
PhiÕu xuÊt kho
Ghi chó:
Ghi hµng ngµy
Ghi cuèi th¸ng
§èi chiÕu
Ghi ®Þnh kú
NguyÔn ThÞ Thu Giang- Líp Q10K3
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
S¬ ®å 1.3: H¹ch to¸n chi tiÕt vËt liÖu theoph¬ng ph¸p sæ sè d
T¹i phßng kÕ to¸n, ®Þnh kú, nh©n viªn kÕ to¸n ph¶i xuèng kho ®Ó híng
dÉn vµ kiÓm tra viÖc ghi chÐp thÎ kho cña thñ kho vµ thu nhËn chøng tõ. Khi
nhËn ®îc chøng tõ, kÕ to¸n kiÓm tra vµ tÝnh gi¸ theo tõng chøng tõ (gi¸ h¹ch
to¸n). Tæng céng sè tiÒn vµ ghi vµo cét sè tiÒn trªn phiÕu giao nhËn chøng tõ.
§ång thêi, ghi sè tiÒn võa tÝnh ®îc cña tõng nhãm vËt liÖu (nhËp riªng, xuÊt
riªng) vµo b¶ng luü kÕ nhËp, xuÊt, tån kho.
TiÕp ®ã, céng sè tiÒn nhËp, xuÊt trong th¸ng vµ dùa vµo sè d ®Çu th¸ng
®Ó tÝnh ra sè d cuèi th¸ng cña tõng nhãm vËt liÖu. Sè d nµy ®îc dïng ®Ó ®èi
chiÕu víi cét “sè tiÒn” trªn sæ sè d (sè liÖu trªn sæ sè d do kÕ to¸n vËt t tÝnh
b»ng c¸ch lÊy sè lîng tån kho * gi¸ h¹ch to¸n).
1.3. Tæ chøc kÕ to¸n tæng hîp nguyªn vËt liÖu.
§Ó h¹ch to¸n vËt liÖu nãi riªng vµ hµng tån kho nãi chung, kÕ to¸n cã thÓ
¸p dông mét trong 2 ph¬ng ph¸p: kiÓm kª ®Þnh kú vµ kª khai thêng xuyªn.
ViÖc sö dông ph¬ng ph¸p nµo lµ tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm kinh doanh cña tõng
doanh nghiÖp, vµo yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý vµ vµo tr×nh ®é c¸n bé kÕ to¸n
còng nh vµo quy ®Þnh cña chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh. Hµng ho¸ tån kho cña
doanh nghiÖp lµ tµi s¶n lu ®éng cña doanh nghiÖp tån t¹i díi h×nh th¸i vËt
chÊt, bao gåm nguyªn-vËt liÖu, c«ng cô, dông cô, s¶n phÈm dë dang, thµnh
phÈm, hµng ho¸.
NguyÔn ThÞ Thu Giang- Líp Q10K3
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
1.3.1. KÕ to¸n tæng hîp vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn.
1.3.1.1. Kh¸i niÖm vµ tµi kho¶n sö dông:
Ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn:lµ ph¬ng ph¸p theo dâi vµ ph¶n ¸nh t×nh
h×nh hiÖn cã, biÕn ®éng t¨ng, gi¶m hµng tån kho mét c¸ch thêng xuyªn, liªn
tôc trªn c¸c tµi kho¶n ph¶n ¸nh tõng lo¹i hµng tån kho. Ph¬ng ph¸p nµy ®îc
sö dông phæ biÕn hiÖn nay ë níc ta v× nh÷ng tiÖn Ých cña nã. Ph¬ng ph¸p nµy
cã ®é chÝnh x¸c cao vµ cung cÊp th«ng tin vÒ hµng tån kho kÞp thêi, cËp nhËt.
Theo ph¬ng ph¸p nµy, t¹i bÊt kú thêi ®iÓm nµo kÕ to¸n còng cã thÓ x¸c ®Þnh ®îc lîng nhËp, xuÊt, tån kho tõng lo¹i hµng tån kho nãi chung vµ nguyªn, vËt
liÖu nãi riªng.
§Ó h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn, kÕ
to¸n sö dông c¸c tµi kho¶n sau:
-Tµi kho¶n 152: “Nguyªn liÖu, vËt liÖu” tµi kho¶n nµy ®îc dïng ®Ó theo
dâi gi¸ trÞ hiÖn cã, t×nh h×nh t¨ng, gi¶m cña c¸c nguyªn, vËt liÖu theo gi¸ thùc
tÕ, cã thÓ më chi tiÕt theo tõng lo¹i, nhãm, thø … tuú theo yªu cÇu qu¶n lý vµ
ph¬ng tiÖn tÝnh to¸n.
Bªn nî: ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô ph¸t sinh lµm t¨ng gi¸ thùc tÕ cña nguyªn,
vËt liÖu trong kú (mua ngoµi, tù s¶n xuÊt, nhËn gãp vèn, ph¸t hiÖn thõa, ®¸nh
gi¸ t¨ng…).
Bªn cã: ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô ph¸t sinh lµm gi¶m nguyªn, vËt liÖu trong
kú theo gi¸ thùc tÕ (xuÊt dïng, xuÊt b¸n, xuÊt gãp vèn, thiÕu hôt…).
D nî: gi¸ thùc tÕ cña nguyªn, vËt liÖu tån kho.
-Tµi kho¶n 151: “Hµng mua ®i ®êng” tµi kho¶n nµy dïng theo dâi c¸c lo¹i
nguyªn, vËt liÖu, c«ng cô, dông cô, hµng ho¸… mµ doanh nghiÖp ®· mua hay
chÊp nhËn mua, ®· thuéc quyÒn së h÷u cña doanh nghiÖp nhng cuèi th¸ng, cha vÒ nhËp kho (kÓ c¶ sè ®ang göi kho ngêi b¸n).
Bªn nî: Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hµng mua ®ang ®i ®êng t¨ng thªm trong kú.
Bªn cã: Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hµng ®i ®êng kú tríc ®· nhËp kho hay chuyÓn giao
cho c¸c bé phËn sö dông hoÆc giao cho kh¸ch hµng.
D nî: gi¸ trÞ hµng ®ang ®i ®êng (®Çu vµ cuèi kú).
Ngoµi ra, trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n, kÕ to¸n cßn sö dông mét sè tµi kho¶n
liªn quan kh¸c nh 133, 331, 111, 112, 632….
C¨n cø vµo giÊy b¸o nhËn hµng, nÕu xÐt thÊy cÇn thiÕt, khi hµng vÒ ®Õn
n¬i, cã thÓ lËp ban kiÓm nhËn ®Ó kiÓm nhËn vËt liÖu thu mua c¶ vÓ sè lîng,
chÊt lîng, quy c¸ch…Ban kiÓm nhËn c¨n cø vµo kÕt qu¶ thùc tÕ ghi vµo “Biªn
b¶n kiÓm nhËn vËt t”. Sau ®ã bé phËn cung øng sÏ lËp “PhiÕu nhËp kho” vËt t
trªn c¬ së hãa ®¬n, giÊy b¸o nhËn hµng vµ biªn b¶n kiÓm nhËn råi giao cho
NguyÔn ThÞ Thu Giang- Líp Q10K3
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
thñ kho. Thñ kho sÏ ghi sè vËt liÖu vµo phiÕu råi chuyÓn cho phßng kÕ to¸n
lµm c¨n cø ghi sæ. Trêng hîp ph¸t hiÖn thõa, thiÕu, sai quy c¸ch, thñ kho ph¶i
b¸o cho bé phËn cung øng biÕt vµ cïng ngêi giao lËp biªn b¶n.
1.3.1.2. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n:
a, Víi doanh nghiÖp ¸p dông thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ:
§èi víi ®¬n vÞ tÝnh thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ ( ®· thùc hiÖn
viÖc mua b¸n hµng ho¸ cã hãa ®¬n, chøng tõ ghi chÐp kiÓm tra ®ñ). ThuÕ
GTGT ®Çu vµo ®îc t¸ch riªng, kh«ng ghi vµo gi¸ thùc cña vËt liÖu. Nh vËy, khi
mua hµng trong tæng gi¸ thanh to¸n ph¶i tr¶ cho ngêi b¸n, phÇn gi¸ mua cha
thuÕ ®îc ghi t¨ng gi¸ trÞ vËt t mua vµo, cßn phÈn thuÕ GTGT ®Çu vµo ®îc ghi
vµo sè ®îc khÊu trõ. KÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 133 (1331) -ThuÕ GTGT ®Çu
vµo cña hµng ho¸ dÞch vô mua ngoµi).
b, Víi doanh nghiÖp ¸p dông thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp:
§èi víi c¬ së s¶n xuÊt kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó tÝnh thuÕ GTGT theo ph¬ng
ph¸p khÊu trõ th× thuÕ GTGT ®Çu vµo ®îc ghi vµo gi¸ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu.
Nh vËy, khi mua vËt liÖu thuÕ GTGT ®Çu vµo ®îc tÝnh vµo gi¸ cña vËt liÖu. KÕ
to¸n kh«ng sö dông tµi kho¶n 133 “ThuÕ GTGT ®Çu vµo”. Cßn ph¬ng ph¸p
h¹ch to¸n t¬ng tù nh trêng hîp tÝnh thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ.
Tr×nh tù h¹ch to¸n vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn ®îc kh¸i
qu¸t theo s¬ ®å (xem s¬ ®å 1.4).
1.3.2. KÕ to¸n tæng hîp vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh k×.
1.3.2.1 Kh¸i niÖm vµ tµi kho¶n sö dông:
Ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú lµ ph¬ng ph¸p kh«ng theo dâi mét c¸ch thêng
xuyªn, liªn tôc vÒ t×nh h×nh biÕn ®éng cña c¸c lo¹i vËt t, hµng ho¸, s¶n phÈm
trªn c¸c tµi kho¶n ph¶n ¸nh tõng lo¹i hµng tån kho mµ chØ ph¶n ¸nhgi¸ trÞ tån
kho ®Çu kú vµ cuèi kú cña chóng trªn c¬ së kiÓm kª cuèi kú, x¸c ®Þnh lîng
tån kho thùc tÕ vµ lîng xuÊt dïng cho s¶n xuÊt kinh doanh vµ c¸c môc ®Ých
kh¸c.
Nhîc ®iÓm cña ph¬ng ph¸p nµy lµ ®é chÝnh x¸c kh«ng cao.
Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông cho c¸c ®¬n vÞ kinh doanh nhiÒu chñng lo¹i hµng
ho¸, vËt t kh¸c nhau, gi¸ trÞ thÊp thêng xuyªn dïng, xuÊt b¸n.
C¸c tµi kho¶n kÕ to¸n sö dông :
Tµi kho¶n 611 “mua hµng” – chi tiÕt TK 6111 “mua nguyªn liÖu, vËt
liÖu”: Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó theo dâi t×nh h×nh thu mua, t¨ng, gi¶m nguyªn
vËt liÖu theo gi¸ thùc tÕ (gi¸ mua vµ chi phÝ thu mua).
KÕt cÊu TK 611:
NguyÔn ThÞ Thu Giang- Líp Q10K3
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Bªn nî: Ph¶n ¸nh gi¸ thùc tÕ NVL tån kho ®µu kú vµ t¨ng thªm trong kú.
Bªn cã: ph¶n ¸nh gi¸ thùc tÕ VL xuÊt dïng, xuÊt b¸n, thiÕu hôt trong kú vµ
tån kho cuèi kú.
Tµi kho¶n nµy kh«ng cã sè d.
Tµi kho¶n 151: “Hµng mua ®ang ®i trªn ®êng”. Dïng ®Ó ph¶n ¸nh trÞ gi¸
sè vËt liÖu mµ doanh nghiÖp ®· mua hay chÊp nhËn mua (®· thuéc së h÷u cña
®¬n vÞ) nhng ®ang ®i ®êng hay ®ang göi t¹i kho ngêi b¸n, chi tiÕt theo tõng
lo¹i, tõng ngêi b¸n.
Bªn nî: gi¸ thùc tÕ hµng ®ang ®i ®êng cuèi kú.
Bªn cã: kÕt chuyÓn gi¸ thùc tÕ hµng ®ang ®i ®êng cuèi kú.
D nî: gi¸ thùc tÕ hµng ®ang ®i ®êng.
Tµi kho¶n 152: “Nguyªn liÖu, vËt liÖu ”. Dïng ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ thùc tÕ
nguyªn, vËt liÖu tån kho, chi tiÕt theo tõng lo¹i.
Bªn nî: gi¸ thùc tÕ vËt liÖu tån kho cuèi kú.
Bªn cã: kÕt chuyÓn gi¸ thùc tÕ vËt liÖu tån kho ®Çu kú.
D nî: gi¸ thùc tÕ vËt liÖu tån kho.
Ngoµi ra trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n, kÕ to¸n cßn sö dông mét sè tµi kho¶n
kh¸c cã liªn quan nh 133, 111, 112, 331….C¸c tµi kho¶n nµy cã néi dung vµ
kÕt cÊu gièng nh ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn.
1.3.2.2. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n
Tr×nh tù h¹ch to¸n vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú ®îc kh¸i qu¸t
theo s¬ ®å. (xem s¬ ®å 1.5).
NguyÔn ThÞ Thu Giang- Líp Q10K3
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
NguyÔn ThÞ Thu Giang- Líp Q10K3
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
NguyÔn ThÞ Thu Giang- Líp Q10K3
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
1.4. C¸c h×nh thøc sæ kÕ to¸n vËn dông trong c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn
vËt liÖu.
Sæ kÕ to¸n lµ mét ph¬ng tiÖn vËt chÊt c¬ b¶n, cÇn thiÕt ®Ó ngêi lµm kÕ to¸n
ghi chÐp, ph¶n ¸nh cã hÖ thèng c¸c th«ng tin kÕ to¸n theo thêi gian còng nh
theo ®èi tîng.
H×nh thøc tæ chøc sæ kÕ to¸n lµ h×nh thøc kÕt hîp c¸c lo¹i sæ kÕ to¸n kh¸c
nhau vÒ chøc n¨ng ghi chÐp, vÒ kÕt cÊu, néi dung ph¶n ¸nh theo mét tr×nh tù
nhÊt ®Þnh trªn c¬ së cña chøng tõ gèc.
C¸c doanh nghiÖp kh¸c nhau vÒ lo¹i h×nh, quy m« vµ c¸c ®iÒu kiÖn kÕ to¸n
sÏ h×nh thµnh cho m×nh mét h×nh thøc sæ kÕ to¸n kh¸c nhau. Song quy l¹i cã
bèn h×nh thøc sæ s¸ch kÕ to¸n sau:
-H×nh thøc NhËt ký chung.
-H×nh thøc NhËt ký - Sæ C¸i.
-H×nh thøc Chøng tõ ghi sæ.
-H×nh thøc NhËt ký - Chøng tõ.
1.4.1. H×nh thøc NhËt ký chung.
Hµng ngµy, c¨n cø vÇo c¸c chøng tõ nhËp, xuÊt (PhiÕu nhËp kho, phiÕu
xuÊt kho…) kÕ to¸n ghi nghiÖp vô ph¸t sinh vµo sæ NhËt ký chung. Sau ®ã,
c¨n cø vµo sæ NhËt ký chung ®Ó ghi sæ C¸i TK 152, 331…
NÕu ®¬n vÞ cã më sæ kÕ to¸n chi tiÕt th× ®ång thêi víi viÖc ghi sæ NhËt ký
chung, c¸c nghiÖp vô trªn ®îc ghi vµo c¸c sæ kÕ to¸n chi tiÕt liªn quan.
Trong trêng hîp ®¬n vÞ më NhËt ký ®Æc biÖt th× hµng ngµy c¨n cø chøng tõ
dïng ®Ó ghi sæ, ghi nghiÖp vô ph¸t sinh tæng hîp tõ NhËt ký ®Æc biÖt cã liªn
quan. §Þnh kú (5-10 ngµy) hoÆc cuèi th¸ng, tuú khèi lîng nghiÖp vô ph¸t sinh
tæng hîp tõ NhËt ký ®Æc biÖt, lÊy sè liÖu ®Ó ghi vµo c¸c TK phï hîp rªn sæ C¸i
sau khi ®· lo¹i bá sè trïng lÆp do mét nghiÖp vô ®îc ghi dång thêi vµo nhiÒu
sæ NhËt ký ®Æc biÖt.
1.4.2. H×nh thøc NhËt ký - Sæ c¸i.
Theo h×nh thøc nµy, c¸c nghiÖp vô kÕ to¸n ph¸t sinh ®îc ph¶n ¸nh vµo
mét quyÓn sæ gäi lµ NhËt ký - Sæ c¸i. Sæ nµy lµ sæ h¹ch to¸n tæng hîp duy
nhÊt, trong ®ã kÕt hîp ph¶n ¸nh theo thêi gian vµ theo hÖ thèng. TÊt c¶ c¸c tµi
kho¶n mµ doanh nghiÖp sö dông ®îc ph¶n ¸nh c¶ hai bªn Nî - Cã trªn cïng
mét vµi trang sæ. C¨n cø ghi vµo sæ lµ chøng tõ gèc hoÆc b¶ng tæng hîp chøng
tõ gèc, mçi chøng tõ ghi mét dßng vµo NhËt ký - Sæ c¸i. Cuèi kú kho¸ sæ thÎ
kÕ to¸n chi tiÕt, lËp tæng hîp chi tiÕt ®Ó ®èi chiÕu víi NhËt ký - Sæ c¸i.
1.4.3. H×nh thøc Chøng tõ ghi sæ.
NguyÔn ThÞ Thu Giang- Líp Q10K3
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
H×nh thøc nµy thÝch hîp víi mäi lo¹i h×nh ®¬n vÞ, thuËn tiÖn cho viÖc ¸p
dông m¸y tÝnh. Tuy nhiªn, viÖc ghi chÐp bÞ trïng lÆp nhiÒu nªn viÖc lËp b¸o
c¸o dÔ bÞ trÔ nhÊt lµ trong ®iÒu kiÖn thñ c«ng, sæ s¸ch trong h×nh thøc nµy
gåm:
-Sæ c¸i: Lµ sæ ph©n lo¹i dïng ®Ó h¹ch to¸n tæng hîp. Mçi tµi kho¶n ®îc
ph¶n ¸nh trªn mét vµi trang sæ c¸i theo kiÓu Ýt cét hoÆc nhiÒu cét.
-Sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi sæ: Lµ sæ ghi thêi gian, ph¶n ¸nh toµn bé chøng
tõ ghi sæ ®· lËp trong th¸ng. Sæ nµy nh»m qu¶n lý chÆt chÏ chøng tõ ghi sæ vµ
kiÓm tra, ®èi chiÕu víi b¶ng c©n ®èi ph¸t sinh. Mäi chøng tõ ghi sæ sau khi lËp
xong ®Òu ph¶i ®¨ng ký vµo sæ nµy ®Ó lÊy sè hiÖu vµ ngµy th¸ng. Sè hiÖu cña
chøng tõ ghi sæ ®îc ®¸nh gi¸ liªn tôc tõ ®Çu th¸ng (hoÆc ®Çu n¨m) ®Õn cuèi
th¸ng (hoÆc cuèi n¨m). Ngµy, th¸ng trªn chøng tõ ghi sæ tÝnh theo ngµy ghi
“Sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi sæ”.
-B¶ng c©n ®èi tµi kho¶n: Dïng ®Ó ph¶n ¸nh t×nh h×nh ®Çu kú, ph¸t sinh
trong kú vµ t×nh h×nh cuèi kú cña c¸c lo¹i tµi s¶n vµ nguån vèn víi môc ®Ých
kiÓm tra tÝnh chÝnh x¸c cña viÖc ghi chÐp.
-C¸c sæ, thÎ h¹ch to¸n chi tiÕt: Dïng ®Ó ph¶n ¸nh c¸c ®èi tîng cÇn h¹ch
to¸n chi tiÕt (vËt liÖu, dông cô, tµi s¶n cè ®Þnh, chi phÝ s¶n xuÊt, tiªu thô…)
1.4.4 H×nh thøc NhËt ký chøng tõ.
H×nh thøc nµy phï hîp víi doanh nghiÖp cã sè lîng nghiÖp vô nhiÒu vµ
®iÒu kiÖn kÕ to¸n thñ c«ng, dÔ chuyªn m«n ho¸ c¸n bé kÕ to¸n. Tuy nhiªn ®ßi
hái tr×nh ®é kÕ to¸n ph¶i cao. MÆt kh¸c kh«ng phï hîp víi kÕ to¸n b»ng m¸y.
Sæ s¸ch trong h×nh thøc nµy bao gåm:
Sæ nhËt ký chøng tõ: NhËt ký-chøng tõ më hµng th¸ng cho mét hoÆc
mét sæ tµi kho¶n cã néi dung kinh tÕ gièng nhau vµ cã liªn quan víi nhau theo
yªu cÇu qu¶n lý. NhÊt ký- chøng tõ ®îc më theo sè ph¸t sinh bªn Cã cña tµi
kho¶n ®èi øng víi bªn Nî c¸c tµi kho¶n cã liªn quan, kÕt hîp gi÷a ghi theo
thêi gian vµ ghi theo hÖ thèng, gi÷a h¹ch to¸n tæng hîp vµ h¹ch to¸n ph©n
tÝch.
-Sæ c¸i: Më cho tõng tµi kho¶n tæng hîp vµ cho c¶ n¨m. chi tiÕt theo
tõng th¸ng trong ®ã bao gåm: sè d ®Çu kú, sè ph¸t sinh bªn Nî cña tµi kho¶n
®èi øng víi c¸c tµi kho¶n cã liªn quan, cßn sè ph¸t sinh bªn Cã cña tµi kho¶n
chi ghi tæng sè trªn c¬ së tæng hîp sè liÖu tõ NhËt ký- chøng tõ cã liªn quan.
-B¶ng kª: §îc sö dông cho mét sè ®èi tîng cÇn bè xung chi tiÕt nh
b¶ng kª ghi Nî cña tµi kho¶n 111, 112… trªn c¬ së c¸c sè liÖu ph¶n ¸nh ë
cuèi b¶ng kª cuèi th¸ng ghi vµo NhËt ký chøng tõ cã liªn quan.
NguyÔn ThÞ Thu Giang- Líp Q10K3
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
-Sæ chi tiÕt: Dïng ®Ó theo dâi c¸c ®èi tîng h¹ch to¸n cÇn ph¶i h¹ch to¸n
chi tiÕt.
1.5. C«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu víi viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông
nguyªn vËt liÖu trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
§èi víi mçi c«ng ty c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu cã ¶nh hëng rÊt lín
®Õn viÖc sö dông nguyªn vËt liÖu trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Nã quyÕt ®Þnh ®Õn
hiÖu suÊt còng nh lîi nhuËn mµ C«ng ty ®ã ®¹t ®îc.
§Ó thùc hiÖn ®îc ®iÒu nµy, viÖc t¨ng cêng c«ng t¸c qu¶n lý vµ hoµn thiÖn
c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu lµ cÇn thiÕt v× ®©y lµ mét biÖn ph¸p h÷u hiÖu,
quan träng nhÊt gãp phÇn tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ th¸nh s¶n phÈm,
tr¸nh mÊt m¸t h háng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh mµ vÉn ®¶m b¶o
chÊt lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra.
Trong kh©u thu mua: C«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu cÇn ph¶i chän läc, chi
tiÕt nguyªn vËt liÖu ®Ó tr¸nh nhËp ph¶i nguyªn vËt liÖu kh«ng ®¹t yªu cÇu,
nh»m t¨ng n¨ng suÊt trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, tõ ®ã sÏ tiÕt kiÖm ®îc rÊt nhiÒu
chi phÝ ph¸t sinh kh«ng cÇn thiÕt.
Trong kh©u dù tr÷ vµ b¶o qu¶n: C«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu ph¶i cã hÖ
thèng kho ®îc tæ chøc khoa häc hîp lý gióp vËt t ®îc b¶o qu¶n chÆt chÏ, tr¸nh
®îc t×nh tr¹ng thÊt tho¸t vËt t, g©y thiÖt h¹i cho doanh nghiÖp. Nh vËy viÖc sö
dông vËt liÖu trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt sÏ chÝnh x¸c, tiÕt kiÖm h¬n rÊt nhiÒu.
ViÖc cung cÊp th«ng tin chi tiÕt vÒ t×nh h×nh nhËp – xuÊt – tån kho cña
tõng lo¹i vËt liÖu th«ng qua c¸c sæ kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu, thÎ kho, viÖc ph¶n
¸nh ®óng néi dung c¸c nghiÖp vô kÕ to¸n ph¸t sinh trong kú… sÏ gióp cho
viÖc n¾m b¾t t×nh h×nh s¶n xuÊt cña ban gi¸m ®èc dÔ dµng h¬n, nhanh nh¹y
h¬n, chÝnh x¸c h¬n vµ cã nh÷ng biÖn ph¸p kÞp thêi trong s¶n xuÊt, gióp cho
nh÷ng nhµ l·nh ®¹o cã nh÷ng híng ®i phï hîp víi nhu cÇu cña thÞ trêng.
NguyÔn ThÞ Thu Giang- Líp Q10K3
- Xem thêm -