Lêi Më ®Çu
Tiªu thô hµng ho¸ vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô lµ mèi quan t©m hµng ®Çu
cña tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp nãi chung vµ c¸c doanh nghiÖp th-¬ng m¹i nãi
riªng. Thùc tiÔn cho thÊy thÝch øng víi mçi c¬ chÕ qu¶n lý, c«ng t¸c tiªu thô vµ
x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô ®-îc thùc hiÖn b»ng c¸c h×nh thøc kh¸c nhau. Trong
nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung Nhµ n-íc qu¶n lý kinh tÕ chñ yÕu b»ng mÖnh
lÖnh. C¸c c¬ quan hµnh chÝnh kinh tÕ can thiÖp s©u vµo nghiÖp vô s¶n xuÊt kinh
doanh cña c¸c doanh nghiÖp nh-ng l¹i kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c quyÕt ®Þnh
cña m×nh. Ho¹t ®éng tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸ trong thêi kú nµy chñ yÕu lµ
giao nép s¶n phÈm, hµng ho¸ cho c¸c ®¬n vÞ theo ®Þa chØ vµ gi¸ c¶ do Nhµ n-íc
®Þnh s½n. Tãm l¹i, trong nÒn kinh tÕ tËp trung khi mµ ba vÊn ®Ò trung t©m: S¶n
xuÊt c¸i g× ? B»ng c¸ch nµo? Cho ai ? ®Òu do Nhµ n-íc quyÕt ®Þnh th× c«ng t¸c
tiªu thô hµng ho¸ vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô chØ lµ viÖc tæ chøc b¸n s¶n phÈm,
hµng ho¸ s¶n xuÊt ra theo kÕ ho¹ch vµ gi¸ c¶ ®-îc Ên ®Þnh tõ tr-íc. Trong nÒn
kinh tÕ thÞ tr-êng , c¸c doanh nghiÖp ph¶i tù m×nh quyÕt ®Þnh ba vÊn ®Ò trung
t©m th× vÊn ®Ò nµy trë nªn v« cïng quan träng v× nÕu doanh nghiÖp nµo tæ chøc
tèt nghiÖp vô tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸ ®¶m b¶o thu håi vèn, bï ®¾p c¸c chi
phÝ ®· bá ra vµ x¸c ®Þnh ®óng ®¾n kÕt qu¶ kinh doanh sÏ cã ®iÒu kiÖn tån t¹i vµ
ph¸t triÓn. Ng-îc l¹i, doanh nghiÖp nµo kh«ng tiªu thô ®-îc hµng ho¸ cña m×nh,
x²c ®Þnh kh«ng chÝnh x²c kÕt qu° b²n h¯ng sÏ dÉn ®Õn t×nh tr³ng ‚ l±i gi°, lç
thËt‛ th× sím muén còng ®i ®Õn chç ph² s°n. Thùc tÕ nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®± v¯
®ang cho thÊy râ ®iÒu ®ã.
§Ó qu¶n lý ®-îc tèt nghiÖp vô tiªu thô hµng ho¸ th× kÕ to¸n víi t- c¸ch lµ
mét c«ng cô qu¶n lý kinh tÕ còng ph¶i ®-îc thay ®æi vµ hoµn thiÖn h¬n cho phï
hîp víi t×nh h×nh míi.
NhËn thøc ®-îc ý nghÜa quan träng cña vÊn ®Ò trªn, qua qu¸ tr×nh thùc tËp
ë C«ng ty TNHH Phó Th¸i ®-îc sù h-íng dÉn tËn t×nh cña c« gi¸o h-íng dÉn
1
TiÕn sÜ_Ph¹m BÝch Chi cïng víi sù gióp ®ì cña c¸c c¸n bé kÕ to¸n trong phßng
KÕ to¸n c«ng ty , em ®· thùc hiÖn chuyªn ®Ò tèt nghiÖp cña m×nh víi ®Ò tµi:
“Hoµn thiÖn kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh t¹i c«ng ty
TNHH Phó Th¸i“. Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp gåm 3 ch-¬ng:
Ch-¬ng I : Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ kÕ to¸n b¸n hµngvµ x¸c ®Þnh
kÕt qu¶ kinh doanh trong doanh nghiÖp th-¬ng m¹i.
Ch-¬ng II : Thùc tr¹ng vÒ kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh
doanh t¹i c«ng ty TNHH Phó Th¸i.
Ch-¬ng III : Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn kÕ to¸n b¸n hµng vµ
x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh t¹i c«ng ty TNHH Phó Th¸i.
Do thêi gian cã h¹n nªn chuyªn ®Ò nµy kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt
vµ khiÕm khuyÕt . KÝnh mong sù chØ b¶o, ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c thÇy c« gi¸o
vµ c¸c b¹n ®Ó chuyªn ®Ò nµy ®-îc hoµn thiÖn h¬n .
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n!
2
Ch-¬ng i
Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ kÕ to¸n b¸n
Hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh trong
doanh nghiÖp th-¬ng m¹i
1.1. §Æc ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh th-¬ng m¹i vµ vai trß cña kÕ
to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh trong doanh nghiÖp
th-¬ng m¹i
1.1.1.§Æc ®iÓm nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ViÖt Nam.
Kinh tÕ tù nhiªn vµ kinh tÕ hµng ho¸ lµ hai h×nh thøc tæ chøc kinh tÕ x· héi ®· tån
t¹i trong lÞch sö. Trong nÒn kinh tÕ tù nhiªn, ng-êi s¶n xuÊt còng ®ång thêi lµ ng-êi tiªu
dïng, c¸c quan hÖ kinh tÕ ®Òu mang h×nh th¸i hiÖn vËt, b-íc sang nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng,
môc ®Ých cña s¶n xuÊt lµ trao ®æi ( ®Ó b¸n), s¶n xuÊt lµ ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu ngµy cµng
cao cña thÞ tr-êng. ChÝnh nhu cÇu ngµy cµng cao cña thÞ tr-êng, ®· lµm h×nh thµnh ®éng
lùc m¹nh mÏ cho sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt hµng ho¸. Trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ do x·
héi ngµy cµng ph¸t triÓn quan hÖ hµng ho¸, tiÒn tÖ ngµy cµng më réng cho nªn s¶n phÈm
hµng ho¸ ngµy cµng phong phó vµ ®a d¹ng gãp phÇn giao l-u v¨n ho¸ gi÷a c¸c vïng vµ
c¸c ®Þa ph-¬ng.
Dung l-îng thÞ tr-êng vµ c¬ cÊu thÞ tr-êng ®-îc më réng vµ hoµn thiÖn h¬n. Mäi
quan hÖ kinh tÕ trong x· héi ®-îc tiÒn tÖ ho¸. Hµng ho¸ kh«ng chØ bao gåm nh÷ng s¶n
phÈm ®Çu ra cña s¶n xuÊt mµ cßn bao hµm c¶ c¸c yÕu tè ®Çu vµo cña s¶n xuÊt.
Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, ng-êi ta tù do mua vµ b¸n, hµng hãa. Trong ®ã
ng-êi mua chän ng-êi b¸n ,ng-êi b¸n t×m ng-êi mua hä gÆp nhau ë gi¸ c¶ thÞ tr-êng.
Gi¸ c¶ thÞ tr-êng võa lµ sù biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña gi¸ thÞ tr-êng vµ chÞu sù t¸c ®éng cña
quan hÖ c¹nh tranh vµ quan hÖ cung cÇu hµng ho¸ vµ dÞch vô. Kinh tÕ thÞ tr-êng t¹o ra
m«i tr-êng tù do d©n chñ trong kinh doanh, b¶o vÖ lîi Ých chÝnh ®¸ng cu¶ ng-êi tiªu
dïng. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, ho¹t ®éng kinh doanh th-¬ng m¹i nèi liÒn gi÷a s¶n
xuÊt víi tiªu dïng.Dßng vËn ®éng cña hµng ho¸ qua kh©u th-¬ng m¹i ®Ó tiÕp tôc cho
3
s¶n xuÊt hoÆc tiªu dïng c¸ nh©n. ë vÞ trÝ cÊu thµnh cña t¸i s¶n xuÊt, kinh doanh th-¬ng
m¹i ®-îc coi nh- hÖ thèng dÉn l-u ®¶m b¶o tÝnh liªn tôc cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Kh©u
nµy nÕu bÞ ¸ch t¾c sÏ dÉn ®Õn khñng ho¶ng cña s¶n xuÊt vµ tiªu dïng.
Kinh doanh th-¬ng m¹i thu hót trÝ lùc vµ tiÒn cña c¸c nhµ ®Çu t- ®Ó ®em l¹i lîi
nhuËn. Kinh doanh th-¬ng m¹i cã ®Æc thï riªng cña nã, ®ã lµ quy luËt hµng ho¸ vËn
®éng tõ n¬i gi¸ thÊp ®Õn n¬i gi¸ cao, quy luËt mua rÎ b¸n ®¾t, quy luËt mua cña ng-êi
cã hµng ho¸ b¸n cho ng-êi cÇn. Kinh doanh th-¬ng m¹i lµ ®iÒu kiÖn tiÒn ®Ò ®Ó thóc ®Èy
s¶n xuÊt hµng ho¸ ph¸t triÓn. Qua ho¹t ®éng mua b¸n t¹o ra ®éng lùc kÝch thÝch ®èi víi
ng-êi s¶n xuÊt, thóc ®Èy ph©n c«ng lao ®éng x· héi, tæ chøc t¸i s¶n xuÊt h×nh thµnh nªn
c¸c vïng chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt hµng ho¸. Th-¬ng m¹i ®Çu vµo ®¶m b¶o tÝnh liªn tôc
cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Th-¬ng m¹i ®Çu ra quy ®Þnh tèc ®é vµ quy m« t¸i s¶n xuÊt më
réng cña doanh nghiÖp.
Kinh doanh th-¬ng m¹i kÝch thÝch nhu cÇu vµ lu«n t¹o ra nhu cÇu míi, th-¬ng
m¹i lµm nhu cÇu trªn thÞ tr-êng trung thùc víi nhu cÇu, mÆt kh¸c nã lµm béc lé tÝnh ®a
d¹ng vµ phong phó cña nhu cÇu.
1.1.2. §Æc ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh th-¬ng m¹i.
Ho¹t ®éng kinh doanh th-¬ng m¹i lµ ho¹t ®éng l-u th«ng ph©n phèi hµng ho¸
trªn thÞ tr-êng bu«n b¸n hµng ho¸ cña tõng quèc gia riªng biÖt hoÆc gi÷a c¸c quèc gia
víi nhau . Néi th-¬nglµ lÜnh vùc ho¹t ®éng th-¬ng m¹i trong tõng n-íc , thùc hiÖn qu¸
tr×nh l-u chuyÓn hµng ho¸ tõ n¬i s¶n xuÊt , nhËp khÈu tíi n¬i tiªu dïng . Ho¹t ®éng
th-¬ng m¹i cã ®Æc ®iÓm chñ yÕu sau :
- L-uchuyÓn hµng ho¸ trong kinh doanh th-¬ng m¹i bao gåm hai giai ®o¹n : Mua
hµng vµ b¸n hµng qua kh©u chÕ biÕn lµm thay ®æi h×nh th¸i vËt chÊt cña hµng .
- §èi t-îng kinh doanh th-¬ng m¹i lµ c¸c lo¹i hµng ho¸ ph©n theo tõng nghµnh
hµng :
+Hµng vËt t- , thiÕt bÞ (t- liÖu s¶n xuÊt – kinh doanh );
+ Hµng c«ng nghÖ phÈm tiªu dïng ;
4
+ Hµng l-¬ng thùc , thùc phÈm chÕ biÕn.
-Qu¸ tr×nh l-u chuyÓn hµng ho¸ ®-îc thùc hiÖn theo hai ph-¬ng thøc b¸n bu«n vµ
b¸n lÎ , trong ®ã : B¸n bu«n lµ b¸n hµng ho¸ cho c¸c tæ chøc b¸n lÎ tæ chøc x¶n xuÊt ,
kinh doanh , dÞch vô hoÆc c¸c ®¬n vÞ xuÊt khÈu ®Ó tiÕp tôc qu¸ tr×nh l-u chuyÓn cña hµng
; b¸n lÎ lµ b¸n hµng cho ng-êi tiªu dïng cuèi cïng .
B¸n bu«n hµng ho¸ vµ b¸n lÎ hµng ho¸ cã thÓ thùc hiÖn b»ng nhiªï h×nh thøc :
b¸n th¼ng , b¸n qua kho trùc tiÕp, göi b¸n qua ®¬n vÞ ®¹i lý , ký göi , b¸n tr¶ gãp, hµng
®æi hµng ...
Tæ chøc ®¬n vÞ kinh doanh th-¬ng m¹i cã thÓ theo mét trong c¸c m« h×nh : Tæ
chøc b¸n bu«n , tæ chøc b¸n lÎ ; chuyªn doanh hoÆc kinh doanh tæng hîp ; hoÆc chuyªn
m«i giíi ... ë c¸c quy m« tæ chøc: QuÇy,cöa hµng , c«ng ty , tæng c«ng ty...vµ thuéc mäi
thµnh phÇn kinh tÕ kinh doanh trong lÜnh vùc th-¬ng m¹i .
Trong kinh doanh th-¬ng m¹i nãi chung vµ ho¹t ®éng néi th-¬ng nãi riªng , cÇn
xuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm quan hÖ th-¬ng m¹i vµ thÕ kinh doanh víi c¸c b¹n hµng ®Ó t×m
ph-¬ng thøc giao dÞch , mua , b¸n thÝch hîp ®em l¹i cho ®¬n vÞ lîi Ých lín nhÊt .
Th-¬ng m¹i lµ kh©u trung gian nèi liÒn gi÷a s¶n suÊt víi tiªu dïng. Ho¹t
®éng th-¬ng m¹i lµ viÖc thùc hiÖn mét hay nhiÒu hµnh vi th-¬ng m¹i cña th-¬ng
nh©n lµm ph¸t sinh quyÒn vµ nghÜa vô gi÷a c¸c th-¬ng nh©n víi nhau hay gi÷a
th-¬ng nh©n víi c¸c bªn cã liªn quan bao gåm viÖc mua b¸n hµng ho¸, cung øng
dÞch vô th-¬ng m¹i nh»m môc ®Ých lîi nhuËn hay thùc hiÖn chÝnh s¸ch kinh tÕ
x· héi.
Th-¬ng nh©n cã thÓ lµ c¸ nh©n cã ®ñ n¨ng lùc hµnh vi d©n sù ®Çy ®ñ, hay c¸c
hé gia ®×nh, tæ hîp t¸c hoÆc c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ
thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh cña ph¸p luËt ( ®-îc c¬ quan nhµ n-íc cã thÈm quyÒn
cÊp giÊy chøng nhËn ®¨ng ký kinh doanh). Kinh doanh th-¬ng m¹i cã mét sè
®Æc ®iÓm chñ yÕu sau:
5
- §Æc ®iÓm vÒ ho¹t ®éng: Ho¹t ®éng kinh tÕ c¬ b¶n cña kinh doanh th-¬ng
m¹i lµ l-u chuyÓn hµng ho¸. L-u chuyÓn hµng ho¸ lµ sù tæng hîp c¸c ho¹t ®éng
thuéc c¸c qu¸ tr×nh mua b¸n, trao ®æi vµ dù tr÷ hµng ho¸.
- §Æc ®iÓm vÒ hµng ho¸: Hµng ho¸ trong kinh doanh th-¬ng m¹i gåm c¸c lo¹i
vËt t-, s¶n phÈm cã h×nh th¸i vËt chÊt cô thÓ hay kh«ng cã h×nh th¸i vËt chÊt mµ
doanh nghiÖp mua vÒ víi môc ®Ých ®Ó b¸n.
- §Æc ®iÓm vÒ ph-¬ng thøc l-u chuyÓn hµng ho¸: L-u chuyÓn hµng ho¸ trong
kinh doanh th-¬ng m¹i cã thÓ theo mét trong hai ph-¬ng thøc lµ b¸n bu«n vµ
b¸n lÎ.
- B¸n bu«n hµng ho¸: Lµ b¸n cho ng-êi kinh doanh trung gian chø kh«ng b¸n
th¼ng cho ng-êi tiªu dïng.
- B¸n lÎ hµng ho¸: Lµ viÖc b¸n th¼ng cho ng-êi tiªu dïng trùc tiÕp, tõng c¸i
tõng Ýt mét.
- §Æc ®iÓm vÒ tæ chøc kinh doanh: Tæ chøc kinh doanh th-¬ng m¹i cã thÓ
theo nhiÒu m« h×nh kh¸c nhau nh- tæ chøc c«ng ty b¸n bu«n, b¸n lÎ, c«ng ty
kinh doanh tæng hîp, c«ng ty m«i giíi, c«ng ty xóc tiÕn th-¬ng m¹i.
- §Æc ®iÓm vÒ sù vËn ®éng cña hµng ho¸: Sù vËn ®éng cña hµng ho¸ trong
kinh doanh th-¬ng m¹i còng kh«ng gièng nhau, tuú thuéc vµo nguån
hµng, nghµnh hµng, do ®ã chi phÝ thu mua vµ thêi gian l-u chuyÓn hµng
ho¸ còng kh¸c nhau gi÷a c¸c lo¹i hµng ho¸.
Nh- vËy chøc n¨ng cña th-¬ng m¹i lµ tæ chøc vµ thùc hiÖn viÖc mua b¸n, trao
®æi hµng ho¸ cung cÊp c¸c dÞch vô nh»m phôc vô s¶n xuÊt vµ ®êi sèng nh©n d©n.
6
1.1.3. Vai trß cña kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶
kinh doanh ë doanh nghiÖp kinh doanh th-¬ng m¹i.
Tiªu thô hµng ho¸ lµ qu¸ tr×nh c¸c Doanh nghiÖp thùc hiÖn viÖc chuyÓn ho¸
vèn s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh tõ h×nh th¸i hµng ho¸ sang h×nh th¸i tiÒn tÖ vµ
h×nh thµnh kÕt qu¶ tiªu thô, ®©y lµ kÕt qu¶ cuèi cïng cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh.
Theo mét ®Þnh nghÜa kh¸c th× tiªu thô hµng ho¸, lao vô, dÞch vô lµ viÖc
chuyÓn quyÒn së h÷u s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô ®· thùc hiÖn cho kh¸ch hµng
®ång thêi thu ®-îc tiÒn hµng hoÆc ®-îc quyÒn thu tiÒn hµng ho¸.
Nh- vËy, tiªu thô lµ thùc hiÖn môc ®Ých cña s¶n xuÊt vµ tiªu dïng, ®-a hµng
ho¸ tõ n¬i s¶n xuÊt ®Õn n¬i tiªu dïng. Tiªu thô lµ kh©u l-u th«ng hµng ho¸ lµ cÇu
nèi trung gian gi÷a mét bªn s¶n xuÊt ph©n phèi vµ mét bªn lµ tiªu dïng. §Æc biÖt
trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng th× tiªu thô ®-îc hiÓu theo nghÜa réng h¬n: Tiªu thô
lµ qu¸ tr×nh kinh tÕ bao gåm nhiÒu kh©u tõ viÖc nghiªn cøu thÞ tr-êng, x¸c ®Þnh
nhu cÇu kh¸ch hµng, tæ chøc mua hµng ho¸ vµ xuÊt b¸n theo yªu cÇu cña kh¸ch
hµng nh»m ®¹t hiÖu qu¶ kinh doanh cao nhÊt.
Thêi ®iÓm x¸c ®Þnh doanh thu hµng ho¸ lµ thêi ®iÓm mµ Doanh ngiÖp thùc sù
mÊt quyÒn së h÷u hµng ho¸ ®ã vµ ng-êi mua thanh to¸n tiÒn hoÆc chÊp nhËn
thanh to¸n. Khi ®ã míi x¸c ®Þnh lµ tiªu thô, míi ®-îc ghi doanh thu.
KÕt qu¶ tiªu thô hµng ho¸ lµ chØ tiªu hiÖu qña ho¹t ®éng l-u chuyÓn hµng hãa.
còng nh- c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô. KÕt qu¶ tiªu thô hµng ho¸
®-îc biÓu hiÖn d-íi chØ tiªu lîi nhuËn (hoÆc lç) vÒ tiªu thô ®-îc tÝnh nh- sau:
Lîi nhuËn
hoÆc lç
Lîi nhuËn
=
vÒ tiªu thô
gép vÒ tiªu
Chi phÝ qu¶n lý
-
doanh nghiÖp
Chi phÝ
-
b¸n hµng
thô
Trong ®ã:
Lîi nhuËn gép =
Doanh thu thuÇn
vÒ tiªu thô
vÒ tiªu thô
-
Gi¸ vèn
hµng b¸n
7
Doanh thu thuÇn
=
Tæng doanh thu - C¸c kho¶n gi¶m trõ
vÒ tiªu thô
C¸c kho¶n gi¶m
trõ doanh thu
tiªu thô
doanh thu
= ChiÕt khÊu + Gi¶mgi¸
th-¬ng m¹i
hµng b¸n
+ DT hµng
b¸n tr¶ l¹i
* Doanh thu b¸n hµng lµ doanh thu cña khèi l-îng s¶n phÈm hµng ho¸ ®·
b¸n, dÞch vô ®· cung cÊp ®-îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô trong kú vµ sè tiÒn l·i, tiÒn
b¶n quyÒn, cæ tøc vµ lîi nhuËn ®-îc chia.
Doanh nghiÖp ph¶i më sæ chi tiÕt ®Ó theo dâi chi tiÕt c¸c kho¶n doanh thu:
- Doanh thu b¸n hµng ho¸
- Doanh thu cung cÊp dÞch vô
- Doanh thu tiÒn l·i, tiÒn b¶n quyÒn, cæ tøc vµ lîi nhuËn ®-îc chia.
* C¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu
ChiÕt khÊu th-¬ng m¹i: Lµ kho¶n chiÕt khÊu cho kh¸ch hµng mua víi sè
l-îng lín.
Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i:Lµ gi¸ trÞ cña sè s¶n phÈm, hµng ho¸, lao vô, dÞch vô ®·
tiªu thô bÞ kh¸ch hµng tr¶ l¹i do nh÷ng nguyªn nh©n vi ph¹m cam kÕt, vi ph¹m
hîp ®ång kinh tÕ: Hµng ho¸ bÞ mÊt, kÐm phÈm chÊt, kh«ng ®óng chñng lo¹i, quy
c¸ch.
Gi¶m gi¸ hµng b¸n: Lµ kho¶n gi¶m trõ ®-îc ng-êi b¸n chÊp thuËn mét c¸ch
®Æc biÖt trªn gi¸ ®· tho¶ thuËn v× lý do hµng b¸n ra kÐm phÈm chÊt hay kh«ng
®óng quy c¸ch theo quy ®Þnh trªn hîp ®ång kinh tÕ.
* Gi¸ vèn hµng b¸n
Gi¸ vèn hµng b¸n ph¶n ¸nh gi¸ trÞ gèc cña hµng ho¸, thµnh phÈm, dÞch vô, lao
vô ®· thùc sù tiªu thô trong kú, ý nghÜa cña gi¸ vèn hµng b¸n chØ ®-îc sö dông
khi xuÊt kho hµng b¸n vµ tiªu thô. Khi hµng ho¸ ®· tiªu thô vµ ®-îc phÐp x¸c
®Þnh doanh thu th× ®ång thêi gi¸ trÞ hµng xuÊt kho còng ®-îc ph¶n ¸nh theo gi¸
8
vèn hµng b¸n ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶. Do vËy x¸c ®Þnh ®óng gi¸ vèn hµng b¸n cã ý
nghÜa quan träng v× tõ ®ã doanh nghiÖp x¸c ®Þnh ®óng kÕt qu¶ kinh doanh.Vµ
®èi víi c¸c doanh nghiÖp th-¬ng m¹i th× cßn gióp cho c¸c nhµ qu¶n lý ®¸nh gi¸
®-îc kh©u mua hµng cã hiÖu qu¶ hay kh«ng ®Ó tõ ®ã tiÕt kiÖm chi phÝ thu mua.
* Chi phÝ qu¶n lý kinh doanh
Chi phÝ qu¶n lý kinh doanh lµ nh÷ng chi phÝ liªn quan ®Õn ho¹t ®éng tiªu thô
s¶n phÈm hµng ho¸ vµ nh÷ng ho¹t ®éng qu¶n lý diÒu hµnh doanh nghiÖp
Chi phÝ qu¶n lý kinh doanh bao gåm chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý
doanh nghiÖp.
+ Chi phÝ nh©n viªn b¸n hµng, nh©n viªn qu¶n lý: Bao gåm toµn bé l-¬ng
chÝnh, l-îng phô, c¸c kho¶n phô cÊp cã tÝnh chÊt l-¬ng. C¸c kho¶n trÝch BHXH,
BHYT, KPC§ cña Ban gi¸m ®èc, nh©n viªn qu¶n lý, nh©n viªn b¸n hµng trong
doanh nghiÖp.
+ Chi phÝ vËt liÖu: Bao gåm chi phÝ vËt liÖu cã liªn quan ®Õn b¸n hµng nh- vËt
liÖu bao gãi, vËt liÖu dïng cho söa ch÷a quÇy hµng, vµ nh÷ng vËt liÖu xuÊt dïng
cho c«ng t¸c qu¶n lý nh-: GiÊy, mùc, bót...
+ Chi phÝ c«ng cô ®å dïng: Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ dông cô, ®å dïng phôc vô cho
b¸n hµng vµ cho c«ng t¸c qu¶n lý.
+ Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh: Ph¶n ¸nh chi phÝ khÊu hao TSC§ dïng
cho bé phËn b¸n hµng vµ bé phËn qu¶n lý doanh nghiÖp nh-: Xe chë hµng, nhµ
cöa lµm viÖc cña c¸c phßng ban, m¸y mãc thiÕt bÞ.
+ Chi phÝ dù phßng: Ph¶n ¸nh kho¶n dù phßng ph¶i thu khã ®ßi tÝnh vµo chi
phÝ qu¶n lý kinh doanh cña doanh nghiÖp.
+ Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: Ph¶n ¸nh c¸c chi phÝ vÒ dÞch vô mua ngoµi
nh-: TiÒn thuª kho b·i, cöa hµng, tiÒn vËn chuyÓn bèc xÕp hµng tiªu thô, tiÒn
®iÖn, tiÒn n-íc, tiÒn ®iÖn tho¹i...
9
+ Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c: Lµ chi phÝ ph¸t sinh kh¸c nh-: Chi phÝ tiÕp kh¸ch,
chi phÝ héi nghÞ kh¸ch hµng, c«ng t¸c phÝ.
KÕt qu¶ tiªu thô ®-îc thÓ hiÖn qua chØ tiªu l·i (lç) vÒ tiªu thô. NÕu thu nhËp
lín h¬n chi phÝ th× l·i, ng-îc l¹i, nÕu thu nhËp nhá h¬n chi phÝ th× lç. ViÖc x¸c
®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô ®-îc tiÕn hµnh vµo cuèi th¸ng, cuèi quý, cuèi n¨m tuú
thuéc vµo ®Æc ®iÓm kinh doanh vµ yªu cÇu qu¶n lý cña tõng ®¬n vÞ.
Tiªu thô hµng ho¸ cã vai trß to lín trong viÖc c©n ®èi gi÷a cung vµ cÇu, th«ng
qua viÖc tiªu thô cã thÓ dù ®o¸n ®-îc nhu cÇu cña x· héi nãi chung vµ cña tõng
khu vùc nãi riªng, lµ ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn c©n ®èi trong tõng nghµnh tõng vïng
vµ trªn toµn x· héi. Qua tiªu thô, gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông cña hµng ho¸ míi
®-îc thùc hiÖn.
Tiªu thô hµng ho¸ lµ c¬ së h×nh thµnh nªn doanh thu vµ lîi nhuËn, t¹o ra thu
nhËp ®Ó bï ®¾p chi phÝ bá ra, b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn kinh doanh th«ng qua
c¸c ph-¬ng thøc tiªu thô.
NÕu kh©u tiªu thô hµng ho¸ cña mçi doanh nghiÖp ®-îc triÓn khai tèt nã sÏ lµm
cho qu¸ tr×nh l-u th«ng hµng ho¸ trªn thÞ tr-êng diÔn ra nhanh chãng gióp cho
doanh nghiÖp kh¼ng ®Þnh ®-îc uy tÝn cña m×nh nhê ®ã doanh thu ®-îc n©ng cao.
Nh- vËy tiªu thô hµng ho¸ cã ý nghÜa vµ vai trß quan träng trong ho¹t ®éng kinh
doanh cña doanh nghiÖp.
Cïng víi viÖc tiªu thô hµng ho¸, x¸c ®Þnh ®óng kÕt qu¶ tiªu thô lµ c¬ së ®¸nh
gi¸ cuèi cïng cña ho¹t ®éng kinh doanh trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh t¹i doanh
nghiÖp, x¸c ®Þnh nghÜa vô mµ doanh nghiÖp ph¶i thùc hiÖn víi nhµ n-íc, lËp c¸c
quü c«ng ty, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho doanh nghiÖp ho¹t ®éng tèt trong kú
kinh doanh tiÕp theo, ®ång thêi nã còng lµ sè liÖu cung cÊp th«ng tin cho c¸c ®èi
t-îng quan t©m nh- c¸c nhµ ®Çu t-, c¸c ng©n hµng, c¸c nhµ cho vay… §Æc biÖt
trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay tr-íc sù c¹nh tranh gay g¾t th× viÖc x¸c ®Þnh ®óng kÕt
qu¶ tiªu thô cã ý nghÜa quan träng trong viÖc xö lý, cung cÊp th«ng tin kh«ng
nh÷ng cho nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp ®Ó lùa chän ph-¬ng ¸n kinh doanh cã hiÖu
10
qu¶ mµ cßn cung cÊp th«ng tin cho c¸c cÊp chñ qu¶n, c¬ quan qu¶n lý tµi chÝnh,
c¬ quan thuÕ… phôc vô cho viÖc gi¸m s¸t sù chÊp hµnh chÕ ®é, chÝnh s¸ch kinh
tÕ tµi chÝnh, chÝnh s¸ch thuÕ…
Trong doanh nghiÖp th-¬ng m¹i, hµng ho¸ lµ tµi s¶n chñ yÕu vµ biÕn ®éng
nhÊt, vèn hµng ho¸ chiÕm tû träng lín nhÊt trong tæng sè vèn l-u ®éng còng nhtoµn bé vèn kinh doanh cña Doanh nghiÖp cho nªn kÕ to¸n hµng ho¸ lµ kh©u
quan träng ®ång thêi nghiÖp vô tiªu thô vµ x¸c ®inh kÕt qu¶ tiªu thô quyÕt ®Þnh
sù sèng cßn ®èi víi mçi doanh nghiÖp. Do tÝnh chÊt quan träng cña b¸n hµng vµ
x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh nh- vËy ®ßi hái kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt
qu¶ tiªu kinh doanh cã vai trß hÕt søc quan träng:
- Ph¶n ¸nh vµ gi¸m ®èc t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c chØ tiªu kinh tÕ vÒ tiªu thô vµ
x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô nh- møc b¸n ra, doanh thu b¸n hµng quan träng lµ l·i
thuÇn cña ho¹t ®éng b¸n hµng.
- Ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ, kÞp thêi chi tiÕt sù biÕn ®éng cña hµng ho¸ ë tÊt c¶ c¸c
tr¹ng th¸i: Hµng ®i ®-êng, hµng trong kho, trong quÇy, hµng gia c«ng chÕ biÕn,
hµng göi ®¹i lý…nh»m ®¶m b¶o an toµn cho hµng ho¸.
- Ph¶n ¸nh chÝnh x¸c kÞp thêi doanh thu b¸n hµng ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶, ®¶m
b¶o thu ®ñ vµ kÞp thêi tiÒn b¸n hµng ®Ó tr¸nh bÞ chiÕm dông vèn.
- Ph¶n ¸nh vµ gi¸m ®èc t×nh h×nh thùc hiÖn kÕt qu¶ tiªu thô, cung cÊp sè liÖu,
lËp quyÕt to¸n ®Çy ®ñ, kÞp thêi ®Ó ®¸nh gi¸ ®óng hiÖu qu¶ tiªu thô còng nh- thùc
hiÖn nghÜa vô víi nhµ n-íc.
+ X¸c ®Þnh ®óng thêi ®iÓm tiªu thô ®Ó kÞp thêi lËp b¸o c¸o b¸n hµng vµ ph¶n
¸nh doanh thu. B¸o c¸o th-êng xuyªn kÞp thêi t×nh h×nh b¸n hµng vµ thanh to¸n
víi kh¸ch hµng chi tiÕt theo tõng lo¹i hîp ®ång kinh tÕ…nh»m gi¸m s¸t chÆt chÏ
hµng ho¸ b¸n ra, ®«n ®èc viÖc nép tiÒn b¸n hµng vµo quü.
+ Tæ chøc hÖ thèng chøng tõ ban ®Çu vµ tr×nh tù l-u chuyÓn chøng tõ hîp lý.
C¸c chøng tõ ban ®Çu ph¶i ®Çy ®ñ, hîp ph¸p, lu©n chuyÓn khoa häc, hîp lý,
tr¸nh trïng lÆp bá sãt.
11
+ X¸c ®Þnh ®óng vµ tËp hîp ®Çy ®ñ chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh
nghiÖp ph¸t sinh trong kú. Ph©n bæ chÝnh x¸c sè chi phÝ ®ã cho hµng tiªu thô.
1.2. KÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh trong doanh
ngjhiÖp th-¬ng m¹i .
Chøng tõ kÕ to¸n sö dông h¹ch to¸n hµng ho¸ bao gåm:
Ho¸ ®¬n gi¸ trÞ gia t¨ng.
Ho¸ ®¬n b¸n hµng.
PhiÕu nhËp kho, phiÕu xuÊt kho
B¶ng kª ho¸ ®¬n b¸n lÎ hµng ho¸ dÞch vô.
B¶ng chøng tõ kh¸c liªn quan ®Õn nghiÖp vô b¸n hµng.
Sæ, thÎ kho
Ph-¬ng ph¸p kÕ to¸n chi tiÕt hµng ho¸
Cã 3 ph-¬ng ph¸p kÕ to¸n chi tiÕt:
* Ph-¬ng ph¸p thÎ song song
- ë kho: Sö dông thÎ kho ®Ó theo dâi tõng danh ®iÓm hµng ho¸ vÒ mÆt khèi
l-îng nhËp, xuÊt, tån.
- á phßng kÕ to¸n: Më thÎ kho hoÆc më sæ chi tiÕt ®Ó theo dâi tõng danh ®iÓm
kÓ c¶ mÆt khèi l-îng vµ gi¸ trÞ nhËp, xuÊt, tån kho.
Hµng ngµy sau khi lµm thñ tôc nhËp, xuÊt th× thñ kho ph¶i c¨n cø vµo c¸c
phiÕu nhËp, xuÊt ®Ó ghi vµo thÎ kho cña tõng danh ®iÓm vµ tÝnh khèi l-îng tån
kho cña tõng danh ®iÓm.
Hµng ngµy hoÆc ®Þnh kú thñ kho ph¶i chuyÓn chøng tõ cho kÕ to¸n hµng ho¸
®Ó ghi vµo c¸c thÎ hoÆc sæ chi tiÕt ë phßng kÕ to¸n c¶ vÒ sè l-îng vµ gi¸ trÞ.
S¬ ®å1: S¬ ®å h¹ch to¸n chi tiÕt theo ph-¬ng ph¸p thÎ song song
PhiÕu nhËp kho, phiÕu
xuÊt kho
ThÎ kho
ThÎ kÕ to¸n chi
tiÕt
:
Ghi hµng ngµy
:
Ghi ®èi chiÕu
Sè kÕ to¸n tæng hîp vÒ
hµng ho¸
B¶ng tæng hîp
nhËp, xuÊt, tån
12
:
Ghi cuèi th¸ng
* Ph-¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn
- ë kho: thñ kho vÉn gi÷ thÎ kho ®Ó ghi chÐp t×nh h×nh nhËp xuÊt tån vÒ mÆt
khèi l-îng.
- ë phßng kÕ to¸n: Kh«ng dïng sæ chi tiÕt vµ thÎ kho mµ sö dông sæ ®èi chiÕu
lu©n chuyÓn ®Ó ghi chÐp t×nh h×nh nhËp xuÊt tån tõng danh ®iÓm nh-ng chØ ghi 1
lÇn cuèi th¸ng.
KÕ to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu khi nhËn c¸c phiÕu xuÊt, nhËp kho do thñ kho
göi lªn, ph©n lo¹i theo tõng danh ®iÓm vµ cuèi th¸ng tæng hîp sè liÖu cña tõng
danh ®iÓm ®Ó ghi vµo sæ ®«Ý chiÕu lu©n chuyÓn mét lÇn tæng hîp sè nhËp, xuÊt
trong th¸ng c¶ hai chØ tiªu l-îng vµ gi¸ trÞ sau ®ã tÝnh ra sè d- cña ®Çu th¸ng
sau.
Sè céng cña sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn hµng th¸ng ®-îc dïng ®Ó ®èi chiÕu víi
kÕ to¸n tæng hîp nguyªn vËt liÖu.
Cßn tõng danh ®iÓm trªn sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn ®-îc ®èi chiÕu víi thÎ
kho.
S¬ ®å 2: S¬ ®å h¹ch to¸n chi tiÕt theo ph-¬ng ph¸p ®èi chiÕu lu©n
chuyÓn
13
PhiÕu nhËp
kho
B¶ng kª nhËp vËt liÖu
ThÎ kho
Sæ ®èi
chuyÓn
PhiÕu xuÊt
kho
B¶ng kª xuÊt vËt liÖu
:
:
:
chiÕu
lu©n
B¶ng
tæng
hîp
nhËp
xuÊt
tån
Sæ kÕ
to¸n
tæng
hîp
vÒ vËt
t-,
hµng
ho¸
Ghi hµng ngµy
Ghi ®èi chiÕu
Ghi cuèi th¸ng
* Ph-¬ng ph¸p sæ sè d-.
-
ë kho: Ngoµi viÖc ghi chÐp thÎ kho gièng nh- hai ph-¬ng ph¸p trªn, cuèi
th¸ng sau khi tÝnh l-îng d- cña tõng danh ®iÓm cßn ph¶i ghi vµo sæ sè d-.
-
T¹i phßng kÕ to¸n: kh«ng ph¶i gi÷ thªm mét lo¹i sæ nµo n÷a nh-ng ®Þnh
kú ph¶i xuèng kiÓm tra ghi chÐp cña thñ kho vµ sau ®ã nhËn c¸c chøng tõ nhËp
xuÊt kho. Khi nhËn chøng tõ ph¶i viÕt giÊy nhËn chøng tõ
C¸c chøng tõ sau khi nhËn vÒ sÏ ®-îc tÝnh thµnh tiÒn vµ tæng hîp sè tiÒn cña
tõng danh ®iÓm nhËp hoÆc xuÊt kho ®Ó ghi vµo b¶ng kª luü kÕ nhËp, xuÊt tån
kho nguyªn vËt liÖu.
Cuèi th¸ng kÕ to¸n nhËn sæ sè d- ë c¸c kho vÒ ®Ó tÝnh sè tiÒn d- cuèi th¸ng
cña tõng danh ®iÓm vµ ®èi chiÕu víi sè tiÒn d- cuèi th¸ng ë b¶ng kª nhËp xuÊt
tån kho.
14
S¬ ®å 3: S¬ ®å h¹ch to¸n chi tiÕt theo ph-¬ng ph¸p sæ sè dPhiÕu
nhËp kho
ThÎ kho
PhiÕu giao nhËn
ctõ nhËp kho
Sæ sè d-
PhiÕu
xuÊt kho
B¶ng luü kÕ
nhËp,xuÊt, tån
Sæ
kÕ
to¸n
tæng
hîp
PhiÕu giao nhËn
Ctõ xuÊt kho
: ghi
hµng ngµy
: Ghi ®èi chiÕu
: Ghi cuèi th¸ng
1.2.1.KÕ to¸n gi¸ vèn hµng ho¸ tiªu thô trong doanh
nghiÖp th-¬ng m¹i.
1.2.1.1. X¸c ®Þnh gi¸ vèn hµng b¸n.
Gi¸ vèn hµng b¸n ph¶n ¸nh gi¸ trÞ gèc cña hµng ho¸, thµnh phÈm, dÞch vô, lao
vô ®· thùc sù tiªu thô trong kú, ý nghÜa cña gi¸ vèn hµng b¸n chØ ®-îc sö dông
khi xuÊt kho hµng b¸n vµ tiªu thô. Khi hµng ho¸ ®· tiªu thô vµ ®-îc phÐp x¸c
®Þnh doanh thu th× ®ång thêi gi¸ trÞ hµng xuÊt kho còng ®-îc ph¶n ¸nh theo gi¸
vèn hµng b¸n ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶. Do vËy x¸c ®Þnh ®óng gi¸ vèn hµng b¸n cã ý
nghÜa quan träng v× tõ ®ã doanh nghiÖp x¸c ®Þnh ®óng kÕt qu¶ kinh doanh.Vµ
®èi víi c¸c doanh nghiÖp th-¬ng m¹i th× cßn gióp cho c¸c nhµ qu¶n lý ®¸nh gi¸
®-îc kh©u mua hµng cã hiÖu qu¶ hay kh«ng ®Ó tõ ®ã tiÕt kiÖm chi phÝ thu mua.
Doanh nghiÖp cã thÓ sö dông c¸c ph-¬ng ph¸p sau ®Ó x¸c ®Þnh trÞ gi¸ vèn cña
hµng xuÊt kho:
15
* Ph-¬ng ph¸p ®¬n gi¸ b×nh qu©n:
Theo ph-¬ng ph¸p nµy, gi¸ thùc tÕ cña hµng xuÊt kho trong kú ®-îc tÝnh theo
c«ng thøc:
Gi¸ thùc tÕ hµng
=
XuÊt kho
Sè l-îng hµng ho¸
*
xuÊt kho
Gi¸ ®¬n vÞ b×nh
qu©n
Khi sö dông gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n, cã thÓ sö dông d-íi 3 d¹ng:
- Gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n c¶ kú dù tr÷: Gi¸ nµy ®-îc x¸c ®Þnh sau khi kÕt thóc
kú h¹ch to¸n nªn cã thÓ ¶nh h-ëng ®Õn c«ng t¸c quyÕt to¸n.
Gi¸ ®¬n vÞ b×nh =
qu©n c¶ kú dù
tr÷
TrÞ gi¸ thùc tÕ hµng tån ®Çu kú vµ nhËp trong kú
Sè l-îng hµng thùc tÕ tån ®Çu kú vµ nhËp trong kú
- Gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n cña kú tr-íc: TrÞ gi¸ thùc tÕ cña hµng xuÊt dïng kú
nµy sÏ tÝnh theo gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n cuèi kú tr-íc.Ph-¬ng ph¸p nµy ®¬n gi¶n dÔ
lµm, ®¶m b¶o tÝnh kÞp thêi cña sè liÖu kÕ to¸n, mÆc dÇu ®é chÝnh ch-a cao v×
kh«ng tÝnh ®Õn sù biÕn ®éng cña gi¸ c¶ kú nµy.
Gi¸ b×nh qu©n cña kú
tr-íc
=
TrÞ gi¸ tån kú tr-íc
Sè l-îng tån kú tr-íc
- Gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n sau mçi lÇn nhËp: Ph-¬ng ph¸p nµy võa ®¶m b¶o tÝnh
kÞp thêi cña sè liÖu kÕ to¸n, võa ph¶n ¸nh ®-îc t×nh h×nh biÕn ®éng cña gi¸ c¶.
Tuy nhiªn khèi l-îng tÝnh to¸n lín bëi v× cø sau mçi lÇn nhËp kho, kÕ to¸n l¹i
ph¶i tiÕn hµnh tÝnh to¸n.
*. Ph-¬ng ph¸p nhËp tr-íc – xuÊt tr-íc
Theo ph-¬ng ph¸p nµy,gi¶ thuyÕt r»ng sè hµng nµo nhËp tr-íc th× xuÊt tr-íc,
xuÊt hÕt sè hµng nhËp tr-íc th× míi xuÊt sè nhËp sau theo gi¸ thùc tÕ cña sè hµng
xuÊt. Nãi c¸ch kh¸c, c¬ së cña ph-¬ng ph¸p nµy lµ gi¸ thùc tÕ cña hµng mua
tr-íc sÏ ®-îc dïng lµm gÝa ®Ó tÝnh gi¸ thùc tÕ cña hµng xuÊt tr-íc vµ do vËy gi¸
trÞ hµng tån kho cuèi kú sÏ lµ gi¸ thùc tÕ cña sè hµng mua vµo sau cïng.
* Ph-¬ng ph¸p nhËp sau – xuÊt tr-íc:
Ph-¬ng ph¸p nµy gi¶ ®Þnh nh÷ng hµng mua sau cïng sÏ ®-îc xuÊt tr-íc tiªn,
ng-îc l¹i víi ph-¬ng ph¸p nhËp tr-íc xuÊt tr-íc.
* Ph-¬ng ph¸p gi¸ h¹ch to¸n:
16
Khi ¸p dông ph-¬ng ph¸p nµy, toµn bé hµng biÕn ®éng trong kú ®-îc tÝnh
theo gi¸ h¹ch to¸n. Cuèi kú, kÕ to¸n ph¶i tiÕn hµnh ®iÒu chØnh tõ gi¸ h¹ch to¸n
sang gi¸ thùc tÕ theo c«ng thøc:
Gi¸ thùc tÕ cña hµng =
xuÊt dïng trong kú
Gi¸ h¹ch to¸n cña hµng *
xuÊt dïng trong kú
HÖ sè gi¸
Trong ®ã:
HÖ sè gi¸
= Gi¸ thùc tÕ cña hµng tån kho ®Çu kú vµ nhËp trong kú
Gi¸ h¹ch to¸n cña hµng tån kho ®Çu kú vµ nhËp trong kú
*. Ph-¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ ®Ých danh:
Theo ph-¬ng ph¸p nµy, hµng ®-îc x¸c ®Þnh theo ®¬n chiÕc hay tõng l« vµ gi÷
nguyªn tõ lóc nhËp vµo cho ®Õn lóc xuÊt dïng. Khi xuÊt hµng nµo sÏ tÝnh theo
gi¸ thùc tÕ cña hµng ®ã.
Tµi kho¶n sö dông.
* T¯i kho°n “156- H¯ng ho¸“: Dïng ®Ó ph¶n ¸nh thùc tÕ gi¸ trÞ hµng ho¸
t¹i kho, t¹i quÇy, chi tiÕt theo tõng kho, tõng quÇy, lo¹i, nhãm …hµng ho¸.
Bªn nî: Ph¶n ¸nh lµm t¨ng gi¸ trÞ thùc tÕ hµng ho¸ t¹i kho, quÇy ( gi¸ mua vµ
chi phÝ thu mua)
Bªn cã: Gi¸ trÞ mua hµng cña hµng ho¸ xuÊt kho, quÇy.
Chi phÝ thu mua ph©n bæ cho hµng tiªu thô.
D- nî: TrÞ gi¸ thùc tÕ hµng ho¸ tån kho, tån quÇy.
TK 156 cßn ®-îc chi tiÕt thµnh:
+ TK 1561- Gi¸ mua hµng.
+ TK 1562 – Chi phÝ thu mua hµng ho¸.
* TK 632“ Gi¸ vèn h¯ng b¸n“
Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ vèn cña hµng ho¸ ®· b¸n, ®-îc x¸c ®Þnh
lµ tiªu thô trong kú, dïng ®Ó ph¶n ¸nh kho¶n dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho.
17
KÕt cÊu tµi kho¶n 632
Bªn nî:
- Gi¸ vèn hµng ho¸ tiªu thô trong kú
- Kho¶n dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho trÝch lËp cuèi niªn ®é kÕ to¸n
Bªn cã:
- KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng ho¸,lao vô, dÞch vô ®· cung cÊp trong kú sang TK
911- x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh.
- Kho¶n dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho hoµn nhËp cuèi niªn ®é kÕ to¸n
TK 632 kh«ng cã sè d- cuèi kú.
1.2.1.2.KÕ to¸n gi¸ vèn hµng b¸n trong doanh nghiÖp
th-¬ng m¹i
1.2.1.2.1.B¸n bu«n hµng ho¸ trong ®iÒu kiÖn doanh nghiÖp
h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph-¬ng ph¸p kª khai th-êng
xuyªn, thuÕ GTGT tÝnh theo ph-¬ng ph¸p khÊu trõ.
*b¸n bu«n qua kho theo h×nh thøc göi b¸n
- Khi xuÊt hµng ho¸ göi cho khÊc hµng hoÆc göi cho ®¹i lý , kÕ to¸n ghi gi¸
vèn :
Nî TK 157 – Hµng göi b¸n
Cã TK 156 (1561) – Hµng ho¸
-NÕu kh¸ch hµng øng tr-íc tiÒn mua hµng ho¸ , kÕ to¸n ghi:
Nî TK 111,112 – TiÒn mÆt, TGNH
Cã TK 131 – Kh¸ch hµng øng tr-íc
18
-
Khi hµng göi b¸n ®· b¸n , KÕ to¸n ghi
Nî TK 632 – Gi¸ vèn hµng bans
Cã TK 157 – Hµng göi b¸n
*B¸n bu«n qua kho theo h×nh thøc trùc tiÕp
Khi xuÊt b¸n trùc tiÕp hµng ho¸ , kÕ to¸n ghi:
Nî TK 632
Cã TK 156 (1561)
*Tr-êng hîp b¸n hµng vËn chuyÓn th¼ng cã tham gia thanh to¸n
Khi mua hµng vËn chuyÓn b¸n th¼ng , c¨n cø chøng tõ mua hµng ghi gi¸
trÞ mua hµmg , b¸n th¼ng
Nî TK 157 – hµng göi b¸n
Nî TK 133 – thuÕ GTGT ®-îc khÊu trõ
Cã TK 111,112 _TiÒn mÆt , TGNH
Cã TK 331 _Ph¶i tr¶ nhµ cung cÊp
NÕu mua , b¸n th¼ng giao nhËn trùc tiÕp tay ba víi nhµ cung cÊp vµ kh¸ch
hµng mua , kÕ to¸n ghi
Nî TK 632 _gi¸ vèn hµng b¸n
Nî TK 133 _ thuÕ GTGT ®-îc khÊu trõ
Cã TK 111,112 _TM,TGNH
Cã TK 331 _Ph¶i tr¶ nhµ cung cÊp
*Tr-êng hîp b¸n hµng theo ph-¬ng thøc giao hµng ®¹i lý , ký göi b¸n ®óng
gi¸ h-ëng hoa hång
19
Khi giao hµng cho ®¹i lý , c¨n cø chøng tõ xuÊt hµng hoÆc mua hµng kÕ to¸n
ghi gi¸ vèn hµng göi b¸n:
Nî TK 157 – hµng göi ®¹i lý b¸n
Cã TK 156 – XuÊt kho giao cho ®¹i lý
Cã TK 331 - Hµng mua chÞu giao th¼ng cho ®¹i lý
Cã TK 151– Hµng mua ®ang ®i trªn d-êng giao th¼ng cho ®¹i lý
Cã TK 111,112 – Hµng mua ®· tr¶ tiÒn giao th¼ng cho ®¹i lý
-
Khi nhËn tiÒn óng tr-íc cña ®¹i lý kÕ to¸n ghi
Nî TK 111,112 – TM , TGNH
Cã TK 131 – Kh¸ch hµng ®¹i lý
-Khi thanh lý hîp ®ång kÕ to¸n kÕt chuyÓn gi¸ vèn cña l« hµng giao ®¹i lý:
Nî TK 632 – gi¸ vèn hµng b¸n
Cã TK 157 – hµng göi b¸n
-TH hµng giao ®¹i lý kh«ng b¸n ®-îc , cÇn xem xÐt hµng ø ®äng theo t×nh
tr¹ng th-vj cña hµng . NÕu xö lý ®Ó thu håi gi¸ trÞ cã Ých hoÆc nhËp l¹i kho chê
xö lý , kÕ to¸n ghi :
Nî TK 152 , 156 – vËt liÖu , hµng ho¸
Cã TK 157 – hµng göi b¸n
*Truêng hîp xuÊt kho hµng ho¸ giao cho ®¬n vÞ trùc thuéc ®Ó b¸n ,kÕ to¸n
ghi
+ NÕu sd phiÕu xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi bé , ghi :
Nî TK 157 – hµng göi b¸n
Cã TK 156 – hµng ho¸
+NÕu DN sd ho¸ ®¬n b¸n hµng th× ghi gi¸ vèn theo bót to¸n
20
- Xem thêm -
.PDF 
88 
305 
78 
