B¸o c¸o tèt nghiÖp
lêi nãi ®Çu
Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, c¸c doanh nghiÖp muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn,
nhÊt ®Þnh ph¶i cã ph-¬ng ¸n kinh doanh ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ. §Ó ®øng v÷ng vµ
ph¸t triÓn trong ®iÒu kiÖn: cã sù c¹nh tranh gay g¾t, doanh nghiÖp ph¶i n¾m b¾t
vµ ®¸p øng ®-îc t©m lý, nhu cÇu cña ng-êi tiªu dïng víi s¶n phÈm cã chÊt l-îng
cao, gi¸ thµnh h¹, mÉu m· phong phó, ®a d¹ng chñng lo¹i. Muèn vËy, c¸c doanh
nghiÖp ph¶i gi¸m s¸t tÊt c¶ c¸c quy tr×nh tõ kh©u mua hµng ®Õn kh©u tiªu thô
hµng ho¸ ®Ó ®¶m b¶o viÖc b¶o toµn vµ t¨ng nhanh tèc ®é lu©n chuyÓn vèn, gi÷
uy tÝn víi b¹n hµng, thùc hiÖn ®Çy ®ñ nghÜa vô víi Nhµ n-íc, c¶i thiÖn ®êi sèng
vËt chÊt vµ tinh thÇn cña c¸n bé c«ng nh©n viªn, doanh nghiÖp ®¶m b¶o cã lîi
nhuËn ®Ó tÝch luü më réng ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh.
H¬n thÕ n÷a nhu cÇu tiªu dïng trªn thÞ tr-êng hiÖn nay ®ßi hái Doanh
nghiÖp ph¶i t¹o ra doanh thu cã lîi nhuËn.Muèn vËy th× Doanh nghiÖp ph¶i s¶n
xuÊt c¸i thÞ tr-êng cÇn chø kh«ng ph¶i c¸i mµ doanh nghiÖp cã vµ tù ®Æt ra cho
m×nh nh÷ng c©u hái"S¶n xuÊt c¸i g×, s¶n xuÊt cho ai, s¶n xuÊt nh- thÕ nµo vµ s¶n
xuÊt bao nhiªu?
§Ó ®¹t ®-îc môc tiªu lîi nhuËn: §¹t lîi nhuËn cao vµ an toµn trong ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh, c«ng ty ph¶i tiÕn hµnh ®ång bé c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý
, trong ®ã h¹ch to¸n kÕ to¸n lµ c«ng cô quan träng, kh«ng thÓ thiÕu ®Ó tiÕn hµnh
qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ, kiÓm tra viÖc sö dông, qu¶n lý tµi s¶n, hµng ho¸
nh»m ®¶m b¶o tÝnh n¨ng ®éng, s¸ng t¹o vµ tù chñ trong s¶n xuÊt kinh doanh,
tÝnh to¸n vµ x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ cña tõng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh lµm c¬ së
v¹ch ra chiÕn l-îc kinh doanh.
C«ng ty cæ phÇn thuèc l¸ vµ chÕ biÕn thùc phÈm B¾c Giang lµ mét doanh
nghiÖp s¶n xuÊt ®ãng trªn ®Þa bµn tØnh B¾c Giang, ngoµi viÖc s¶n xuÊt s¶n phÈm
phôc vô nhu cÇu tiªu dïng trong n-íc. Doanh nghiÖp cßn lµm nhiÖm vô xuÊt
khÈu nh»m gi¶i quyÕt mét phÇn viÖc lµm cho ng-êi lao ®éng t¹i ®Þa ph-¬ng, t¨ng
nguån thu ngo¹i tÖ, ®ång thêi ®em l¹i nguån lîi nhuËn ®¸ng kÓ cho doanh
nghiÖp.
KÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶
1
B¸o c¸o tèt nghiÖp
Sau thêi gian t×m hiÓu thùc tr¹ng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh còng
nh- bé m¸y qu¶n lý cña c«ng ty, em nhËn thÊy kÕ to¸n nãi chung vµ kÕ to¸n b¸n
hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng cña c«ng ty nãi riªng lµ mét bé phËn quan
träng trong viÖc qu¶n lý ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty, nªn lu«n
lu«n ®ßi hái ph¶i ®-îc hoµn thiÖn. v× vËy em quyÕt ®Þnh ®i s©u nghiªn cøu c«ng
t¸c kÕ to¸n cña c«ng ty víi ®Ò t¯i “Tæ chøc kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt
qu¶ b¸n hµng ë c«ng ty vËt t- thiÕt bÞ toµn bé - MaTexim " ®Ó viÕt chuyªn ®Ò
b¸o c¸o cña m×nh.
Trong qu¸ tr×nh thùc tËp, em ®· ®-îc sù chØ dÉn, gióp ®ì cña c¸c thÇy, c«
gi¸o bé m«n kÕ to¸n doanh nghiÖp s¶n xuÊt, trùc tiÕp lµ thÇy gi¸o NguyÔn Vò
ViÖt cïng c¸c b¸c, c¸c c« c¸n bé kÕ to¸n c«ng ty cæ phÇn thuèc l¸ vµ chÕ biÕn
thùc phÈm B¾c Giang. Tuy nhiªn, ph¹m vi ®Ò tµi réng, thêi gian thùc tÕ ch-a
nhiÒu nªn khã tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. Em rÊt mong nhËn ®-îc sù chØ b¶o,
gióp ®ì cña c¸c thÇy c« gi¸o vµ c¸c b¸c, c¸c c« phßng kÕ to¸n c«ng ty ®Ó chuyªn
®Ò cña em ®-îc hoµn thiÖn h¬n.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n !
B¸o c¸o gåm 3 ch-¬ng:
Ch-¬ng 1: Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng
trong Doanh nghiÖp.
Ch-¬ng 2: Thùc tr¹ng tæ chøc kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ë c«ng
ty c«ng ty vËt t- thiÕt bÞ toµn bé - MaTexim
Ch-¬ng 3: Mét sè ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n
hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ë c«ng ty vËt t- thiÕt bÞ toµn bé MaTexim.
KÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶
2
B¸o c¸o tèt nghiÖp
Ch-¬ng 1
lý luËn chung vÒ kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh
kÕt qu¶ b¸n hµng trong DNTM
1.1. Sù cÇn thiÕt tæ chøc kÕ to¸n b¸n hµng vµ kÕt qu¶ b¸n hµng trong
Doanh nghiÖp.
1.1.1.Qu¸ tr×nh b¸n hµng, kÕt qu¶ b¸n hµng.
Ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña con ng-êi lµ ho¹t ®éng tù gi¸c cã ý thøc vµ cã
môc ®Ých, ®-îc lÆp ®i lÆp l¹i vµ kh«ng ngõng ®-îc ®æi míi, h×nh thµnh qu¸ tr×nh
t¸i s¶n xuÊt x· héi, gåm c¸c giai ®o¹n: S¶n xuÊt - l-u th«ng - ph©n phèi - tiªu
dïng. C¸c giai ®o¹n nµy diÔn ra mét c¸ch tuÇn tù vµ tiªu thô lµ kh©u cuèi cïng
quyÕt ®Þnh ®Õn sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña mét Doanh nghiÖp.
S¶n phÈm cña doanh nghiÖp sau khi ®-îc s¶n xuÊt xong th× vÊn ®Ò hµng
®Çu mµ tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp quan t©m tíi lµ vÊn ®Ò tiªu thô. Tiªu thô hay b¸n
hµng lµ qu¸ tr×nh chuyÓn ho¸ vèn tõ h×nh th¸i hiÖn vËt sang h×nh th¸i gi¸ trÞ "tiÒn
tÖ" vµ h×nh thµnh kÕt qu¶ b¸n hµng. HoÆc nãi mét c¸ch kh¸c b¸n hµng viÖc
chuyÓn quyÒn së h÷u s¶n phÈm hµng ho¸ g¾n víi phÇn lîi Ých hoÆc rñi ro cho
kh¸ch hµng, ®ång thêi ®-îc kh¸ch hµng thanh to¸n hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n.
Mèi quan hÖ trao ®æi gi÷a doanh nghiÖp víi ng-êi mua lµ quan hÖ "thuËn
mua võa b¸n" Doanh nghiÖp víi t- c¸ch lµ ng-êi b¸n ph¶i chuyÓn giao s¶n phÈm
cho ng-êi mua theo ®óng c¸c ®iÒu kho¶n quy ®Þnh trong hîp ®ång kinh tÕ ®· ký
gi÷a hai bªn. qu¸ tr×nh b¸n hµng ®-îc coi lµ kÕt thóc khi ®· hoµn tÊt viÖc giao
hµng vµ bªn mua ®· tr¶ tiÒn hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n cho sè s¶n phÈm hµng
ho¸ ®ã. Khi qu¸ tr×nh b¸n hµng chÊm døt doanh nghiÖp sÏ cã mét kho¶n doanh
thu vÒ tiªu thô s¶n phÈm, vËt t- hµng ho¸ hay cßn gäi lµ doanh thu b¸n hµng.
Nh- chóng ta ®· biÕt ho¹t ®éng b¸n hµng chØ lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶
b¸n hµng cña doanh nghiÖp, th«ng qua ho¹t ®éng b¸n hµng doanh nghiÖp cã thÓ
biÕt ®-îc lîi nhuËn cao hay thÊp? Tõ ®ã sÏ biÕt ®-îc t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh
doanh cña doanh nghÞªp m×nh nh- thÕ nµo ®Ó cã ph-¬ng h-íng qu¶n lý tèt h¬n.
1.1.2.Yªu cÇu qu¶n lý qu¸ tr×nh b¸n hµng, kÕt qu¶ b¸n hµng.
Qu¶n lý qu¸ tr×nh b¸n hµng vµ kÕt qu¶ b¸n hµng lµ mét yªu cÇu thùc tÕ, nã
xuÊt ph¸t tõ môc tiªu cña doanh nghiÖp. NÕu doanh nghiÖp qu¶n lý tèt kh©u b¸n
KÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶
3
B¸o c¸o tèt nghiÖp
hµng th× míi ®¶m b¶o ®-îc chØ tiªu hoµn thµnh kÕ ho¹ch tiªu thô vµ ®¸nh gi¸
chÝnh x¸c hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ®ã. Do vËy vÊn ®Ò ®Æt
ra cho mçi doanh nghiÖp lµ:
+ Qu¶n lý kÕ ho¹ch vµ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch tiªu thô ®èi víi tõng
thêi kú, tõng kh¸ch hµng, tõng ho¹t ®éng kinh tÕ.
+ Qu¶n lý chÊt l-îng, c¶i tiÕn mÉu m· vµ x©y dùng th-¬ng hiÖu s¶n phÈm
lµ môc tiªu cho sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña doanh nghiÖp.
+ Qu¶n lý theo dâi tõng ph-¬ng thøc b¸n hµng, tõng kh¸ch hµng, t×nh
h×nh thanh to¸n cña kh¸ch hµng, yªu cÇu thanh to¸n ®óng h×nh thøc, ®óng h¹n ®Ó
tr¸nh hiÖn t-îng mÊt m¸t, thÊt tho¸t, ø ®äng vèn. Doanh nghiÖp ph¶i lùa chän
h×nh thøc tiªu thô s¶n phÈm ®èi víi tõng ®¬n vÞ, tõng thÞ tr-êng, tõng kh¸ch
hµng nh»m thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh tiªu thô ®ång thêi ph¶i tiÕn hµnh th¨m dß,
nghiªn cøu thÞ tr-êng, më réng quan hÖ bu«n b¸n trong vµ ngoµi n-íc.
+ Qu¶n lý chÆt chÏ vèn cña thµnh phÈm ®em tiªu thô, gi¸m s¸t chÆt chÏ
c¸c kho¶n chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp, kiÓm tra tÝnh hîp
ph¸p, hîp lý cña c¸c sè liÖu, ®ång thêi ph©n bæ cho hµng tiªu thô, ®¶m b¶o cho
viÖc x¸c ®Þnh tiªu thô ®-îc chÝnh x¸c, hîp lý.
+ §èi víi viÖc h¹ch to¸n tiªu thô ph¶i tæ chøc chÆt chÏ, khoa häc ®¶m b¶o
viÖc x¸c ®Þnh kÕt qu¶ cuèi cïng cña qu¸ tr×nh tiªu thô, ph¶n ¸nh vµ gi¸m ®èc
t×nh h×nh thùc hiÖn nghÜa vô ®èi víi Nhµ n-íc ®Çy ®ñ, kÞp thêi.
1.1.3.Vai trß, nhiÖm vô cña kÕ to¸n b¸n hµng kÕt qu¶ b¸n hµng.
Nh×n trªn ph¹m vi Doanh nghiÖp tiªu thô thµnh phÈm hay b¸n hµng lµ
nh©n tè quyÕt ®Þnh ®Õn sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña doanh nghiÖp. Tiªu thô
thÓ hiÖn søc c¹nh tranh vµ uy tÝn cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr-êng. Nã lµ c¬ së ®Ó
®¸nh gi¸ tr×nh ®é tæ chøc qu¶n lý hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh
nghiÖp. MÆt kh¸c nã còng gi¸n tiÕp ph¶n ¸nh tr×nh ®é tæ chøc c¸c kh©u cung
øng, s¶n xuÊt còng nh- c«ng t¸c dù tr÷. B¶o qu¶n thµnh phÈm.
Trªn ph¹m vi toµn bé nÒn kinh tÕ, b¸n hµng cã mét vai trß ®Æc biÖt , nã
võa lµ ®iÒu kiÖn ®Ó tiÕn hµnh t¸i s¶n xuÊt x· héi võa lµ cÇu nèi gi÷a nhµ s¶n xuÊt
víi ng-êi tiªu dïng, ph¶n ¸nh sù gÆp nhau gi÷a cung vµ cÇu vÒ hµng ho¸, qua ®ã
®Þnh h-íng cho s¶n xuÊt, tiªu dïng vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n.
KÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶
4
B¸o c¸o tèt nghiÖp
Víi mét doanh nghiÖp viÖc t¨ng nhanh qu¸ tr×nh b¸n hµng tøc lµ t¨ng
vßng quay cña vèn, tiÕt kiÖm vèn vµ trùc tiÕp lµm t¨ng lîi nhuËn cña doanh
nghiÖp. Tõ ®ã sÏ n©ng cao ®êi sèng, thu nhËp cho c¸n bé c«ng nh©n viªn trong
doanh nghiÖp vµ thùc hiÖn ®Çy ®ñ nghÜa vô víi nhµ n-íc.
Trong doanh nghiÖp kÕ to¸n lµ c«ng cô quan träng ®Ó qu¶n lý s¶n xuÊt vµ
tiªu thô, th«ng qua sè liÖu cña kÕ to¸n nãi chung, kÕ to¸n b¸n hµng vµ kÕt qu¶
b¸n hµng nãi riªng gióp cho doanh nghiÖp vµ cÊp cã thÈm quyÒn ®¸nh gi¸ ®-îc
møc ®é hoµn thµnh cña doanh nghiÖp vÒ s¶n xuÊt, gi¸ thµnh, tiªu thô vµ lîi
nhuËn.
§Ó thùc sù lµ c«ng cô cho qu¸ tr×nh qu¶n lý, kÕ to¸n b¸n hµng vµ kÕt qu¶
b¸n hµng ph¶i thùc hiÖn tèt, ®Çy ®ñ c¸c nhiÖm vô sau:
*Tæ chøc theo dâi, ph¶n ¸nh chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ, kÞp thêi gi¸m s¸t chÆt chÏ
t×nh h×nh hiÖn cã vµ sù biÕn ®éng cña tõng lo¹i s¶n phÈm.
*ph¶n ¸nh vµ ghi chÐp ®Çy ®ñ, kÞp thêi, chÝnh x¸c c¸c kho¶n doanh thu,
c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu vµ chi phÝ cña tõng ho¹t ®éng trong doanh nghiÖp.
*Ph¶n ¸nh vµ tÝnh to¸n chÝnh x¸c kÕt qu¶ cña tõng ho¹t ®éng, gi¸m s¸t
t×nh h×nh thùc hiÖn nghÜa vô ®èi víi nhµ n-íc.
*Cung cÊp th«ng tin kÕ to¸n phôc vô cho viÖc lËp b¸o c¸o tµi chÝnh vµ
®Þnh kú ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh tÕ liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh b¸n hµng , x¸c ®Þnh
vµ ph©n phèi kÕt qu¶. NhiÖm vô kÕ to¸n b¸n hµng vµ kÕt qu¶ b¸n hµng ph¶i lu«n
g¾n liÒn víi nhau.
1.2. Lý luËn c¬ b¶n vÒ b¸n hµng vµ kÕt qu¶ b¸n hµng:
1.2.1.Ph-¬ng thøc b¸n hµng.
C«ng t¸c tiªu thô thµnh phÈm trong doanh nghiÖp cã thÓ ®-îc tiÕn hµnh theo
nh÷ng ph-¬ng thøc sau:
*Ph-¬ng thøc b¸n bu«n:
B¸n bu«n lµ viÖc b¸n s¶n phÈm cña doanh nghiÖp cho c¸c doanh nghiÖp
kh¸c, c¸c cöa hµng, ®¹i lý...Víi sè l-îng lín ®Ó c¸c ®¬n vÞ tiÕp tôc b¸n cho c¸c
tæ chøc kh¸c hay phôc vô cho viÖc kh¸c nh»m ®¸p øng nhu cÇu kinh tÕ.
Cã 2 ph-¬ng thøc b¸n bu«n.
+ B¸n bu«n qua kho.
KÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶
5
B¸o c¸o tèt nghiÖp
+ B¸n bu«n kh«ng qua kho.
* Ph-¬ng thøc b¸n lÎ:
B¸n lÎ lµ ph-¬ng thøc b¸n hµng trùc tiÕp cho ng-êi tiªu dïng nh»m ®¸p
øng nhu cÇu sinh ho¹t c¸ nh©n vµ bé phËn nhu cÇu kinh tÕ tËp thÓ. Sè lÇn tiªu thô
cña mçi lÇn b¸n th-êng nhá, cã nhiÒu ph-¬ng thøc b¸n lÎ:
+ Ph-¬ng thøc b¸n hµng thu tiÒn trùc tiÕp.
+ Ph-¬ng thøc b¸n hµng ®¹i lý(ký göi).
+ Ph-¬ng thøc b¸n hµng tr¶ gãp, tr¶ chËm.
+ C¸c ph-¬ng thøc b¸n hµng kh¸c.
1.2.2.Doanh thu b¸n hµng.
Theo chuÈn mùc sè 14 ban hµnh theo quyÕt ®Þnh 149 ngµy 31/12/2001 cña
Bé tµi chÝnh th×:
Doanh thu lµ tæng gi¸ trÞ c¸c lîi Ých kinh tÕ doanh nghiÖp thu ®-îc trong
kú kÕ to¸n, ph¸t sinh tõ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh th«ng th-êng cña
doanh nghiÖp, gãp phÇn lµm t¨ng nguån vèn chñ së h÷u.
Doanh thu ph¸t sinh tõ giao dÞch, sù kiÖn ®-îc x¸c ®Þnh bëi tho¶ thuËn
gi÷a doanh nghiÖp víi bªn mua hoÆc bªn sö dông tµi s¶n. Nã ®-îc x¸c ®Þnh b»ng
gi¸ trÞ hîp lý cña c¸c kho¶n ®· thu ®-îc hoÆc sÏ thu ®-îc sau khi trõ c¸c kho¶n
chiÕt khÊu th-¬ng m¹i, gi¶m gi¸ hµng b¸n vµ gi¸ trÞ hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i.
ChØ ghi nhËn Doanh thu trong kú kÕ to¸n khi tho¶ m·n ®ång thêi c¸c ®iÒu
kiÖn ghi nhËn doanh thu b¸n hµng sau:
*Doanh nghiÖp ®· chuyÓn giao phÇn lín rñi ro vµ lîi Ých g¾n liÒn víi
quyÒn së h÷u s¶n phÈm hoÆc hµng ho¸ cho ng-êi mua.
*Doanh nghiÖp kh«ng cßn n¾m gi÷ quyÒn qu¶n lý hµng ho¸ nh- ng-êi së
h÷u hµng ho¸ hoÆc quyÒn kiÓm so¸t hµng ho¸.
*Doanh thu ®-îc x¸c ®Þnh t-¬ng ®èi ch¾c ch¾n.
*Doanh nghiÖp ®· thu ®-îc hoÆc sÏ thu ®-îc lîi Ých kinh tÕ tõ giao dÞch
b¸n hµng.
Doanh thu b¸n hµng
vµ cung cÊp dÞch vô
=
Doanh thu b¸n hµng
theo ho¸ ®¬n
1.2.3.C¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu b¸n hµng.
KÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶
6
C¸c kho¶n gi¶m trõ
doanh thu b¸n hµng
B¸o c¸o tèt nghiÖp
C¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu nh- : ChiÕt khÊu th-¬ng m¹i, gi¶m gi¸
hµng b¸n, hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ GTGT
nép theo ph-¬ng ph¸p trùc tiÕp, ®-îc tÝnh gi¶m trõ vµo doanh thu ghi nhËn ban
®Çu ®Ó x¸c ®Þnh doanh thu thuÇn, lµm c¬ së ®Ó tÝnh kÕt qu¶ kinh doanh trong kú
kÕ to¸n.
*ChiÕt khÊu th-¬ng m¹i:
lµ kho¶n tiÒn mµ doanh nghiÖp ®· gi¶m trõ hoÆc ®· thanh to¸n cho ng-êi
mua hµng do viÖc ng-êi mua hµng ®· mua hµng (s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô)
víi l-îng lín theo tho¶ thuËn vÒ chiÕt khÊu th-¬ng m¹i ®· ghi trong hîp ®ång
kinh tÕ mua b¸n hoÆc c¸c cam kÕt mua, b¸n hµng.
*Gi¶m gi¸ hµng b¸n:
Lµ gi¶m trõ ®-îc doanh nghiÖp (bªn b¸n) chÊp thuËn mét c¸ch ®Æc biÖt
trªn gi¸ ®· tho¶ thuËn trªn ho¸ ®¬n, v× lý do hµng b¸n bÞ kÐm phÈm chÊt, kh«ng
®óng quy c¸ch, hoÆc kh«ng ®óng thêi h¹n ghi trong hîp ®ång.
*Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i:
Lµ sè s¶n phÈm, hµng ho¸ doanh nghiÖp ®· x¸c ®Þnh tiªu thô, nh-ng bÞ
kh¸ch hµng tr¶ l¹i do vi ph¹m c¸c ®iÒu kho¶n ®· cam kÕt trong hîp ®ång kinh tÕ.
Nh- hµng kÐm phÈm chÊt, sai quy c¸ch, chñng lo¹i. Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i ph¶i cã
v¨n b¶n ®Ò nghÞ cña ng-êi mua ghi râ lý do tr¶ l¹i hµng , sè l-îng hµng bÞ tr¶ l¹i,
gi¸ trÞ hµng bÞ tr¶ l¹i, ®Ýnh kÌm ho¸ ®¬n(nÕu tr¶ l¹i toµn bé) hoÆc b¶n sao ho¸
®¬n(nÕu tr¶ l¹i mét phÇn).
*ThuÕ TT§B, thuÕ XK, thuÕ GTGT lµ kho¶n thuÕ gi¸n thu tÝnh trªn doanh
thu b¸n hµng, c¸c kho¶n thuÕ nµy tÝnh cho c¸c ®èi t-îng tiªu dïng hµng ho¸,
dÞch vô ph¶i chÞu, c¸c c¬ së s¶n xuÊt, kinh doanh chØ lµ ®¬n vÞ thu nép thuÕ thay
cho ng-êi tiªu dïng hµng ho¸, dÞch vô ®ã.
+ThuÕ TT§B:
Lµ kho¶n thuÕ doanh nghiÖp ph¶i nép trong tr-êng hîp doanh nghiÖp tiªu
thô nh÷ng hµng ho¸ ®Æc biÖt thuéc danh môc vËt t-, hµng ho¸ chÞu thuÕ TT§B.
+ThuÕ XK:
Lµ kho¶n thuÕ doanh nghiÖp ph¶i nép khi xuÊt khÈu hµng ho¸ mµ hµng
ho¸ ®ã ph¶i chÞu thuÕ xuÊt khÈu.
KÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶
7
B¸o c¸o tèt nghiÖp
+ ThuÕ GTGT trong tr-êng hîp doanh nghiÖp nép thuÕ theo ph-¬ng ph¸p
khÊu trõ thuÕ.
ThuÕ GTGT ph¶i nép = ThuÕ GTGT ®Çu ra - thuÕ GTGT ®Çu vµo.
Trong ®ã:
ThuÕ GTGT
®Çu ra
Gi¸ tÝnh thuÕ cña hµng
ho¸ dÞch vô b¸n ra
=
x
ThuÕ suÊt
thuÕ GTGT(%)
ThuÕ GTGT ®Çu vµo = tæng sè thuÕ GTGT ®· thanh to¸n ®-îc ghi trªn
ho¸ ®¬n GTGT mua hµng ho¸, dÞch vô hoÆc hµng ho¸, dÞch vô nhËp khÈu.
Trong chØ tiªu doanh thu b¸n hµng cßn cã c¶ thuÕ ph¶i nép vÒ hµng tiªu
thô(tæng gi¸ thanh to¸n). Tæng sè doanh thu b¸n hµng sau khi trõ c¸c kho¶n
gi¶m gi¸ hµng b¸n, doanh thu cña sè hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i, thuÕ tiªu thu ®Æc biÖt,
thuÕ XNK ®-îc gäi lµ doanh thu thuÇn.
1.2.4. Gi¸ vèn hµng tiªu thô, gi¸ vèn hµng xuÊt b¸n, chi phÝ b¸n hµng, chi
phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp tÝnh cho hµng tiªu thô.
* Gi¸ vèn hµng tiªu thô.
Lµ toµn bé c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh b¸n hµng, bao gåm gi¸ trÞ
gi¸ vèn cña hµng xuÊt kho ®· b¸n, chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh
nghiÖp ph©n bæ cho hµng ®· b¸n trong kú.
TrÞ gi¸ vèn cña
hµng b¸n ra
=
TrÞ gi¸ vèn cña hµng
xuÊt ra ®· b¸n
-
CP BH, CPQLDN
ph©n bæ cho hµng ®·
b¸n
* TrÞ gi¸ vèn hµng xuÊt kho ®· b¸n.
TrÞ gi¸ vèn hµng xuÊt kho ®· b¸n ®-îc x¸c ®Þnh b»ng 1 trong 4 ph-¬ng
ph¸p vµ ®ång thêi phô thuéc vµo tõng lo¹i h×nh doanh nghiÖp cô thÓ.
+ §èi víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
TrÞ gi¸ vèn hµng xuÊt kho ®· b¸n hoÆc thµnh phÈm hoµn thµnh kh«ng
nhËp kho ®-a b¸n ngay chÝnh lµ gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ cña thµnh phÈm xuÊt
kho hoÆc gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ cña s¶n phÈm hoµn thµnh, cã 4 ph-¬ng ph¸p
tÝnh.
- Ph-¬ng ph¸p tÝnh theo gi¸ ®Ých danh: Theo ph-¬ng ph¸p nµy khi xuÊt
KÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶
8
B¸o c¸o tèt nghiÖp
kho thµnh phÈm th× c¨n cø vµo sè l-îng xuÊt kho thuéc l« nµo vµ gi¸ thµnh thùc
tÕ nhËp kho cña l« ®ã ®Ó tÝnh gi¸ trÞ xuÊt kho.
- Ph-¬ng ph¸p nhËp tr-íc, xuÊt tr-íc: víi gi¶ thiÕt thµnh phÈm nµo nhËp
kho tr-íc th× sÏ xuÊt tr-íc, thµnh phÈm nhËp kho theo gi¸ nµo th× xuÊt kho theo
gi¸ ®ã, sau ®ã c¨n cø vµo sè l-îng xuÊt kho ®Ó tÝnh thùc tÕ xuÊt kho. Nh- vËy
gi¸ vèn thùc tÕ cña thµnh phÈm tån kho cuèi kú ®-îc tÝnh theo gi¸ thµnh thùc tÕ
cña thµnh phÈm thuéc c¸c lÇn nhËp sau cïng.
- Ph-¬ng ph¸p nhËp sau, xuÊt tr-íc: Víi gi¶ thiÕt thµnh phÈm nµo nhËp
kho sau th× xuÊt tr-íc, thµnh phÈm nhËp theo gi¸ nµo th× xuÊt theo gi¸ ®ã, sau ®ã
c¨n cø vµo sè l-îng xuÊt kho ®Ó tÝnh ra gi¸ trÞ xuÊt kho. Nh- vËy gi¸ vèn thùc tÕ
cña thµnh phÈm tån kho ®-îc tÝnh theo gi¸ thµnh thùc tÕ cña thµnh phÈm thuéc
c¸c lÇn nhËp ®Çu tiªn.
- Ph-¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn: Theo ph-¬ng ph¸p nµy trÞ gi¸ vèn
cña thµnh phÈm xuÊt kho ®Ó b¸n ®-îc c¨n cø vµo sè l-îng thµnh phÈm xuÊt kho
vµ ®¬n gi¸ b×nh qu©n gia quyÒn (gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ ®¬n vÞ b×nh qu©n).
Gi¸ thµnh s¶n xuÊt
=
®¬n vÞ b×nh qu©n
Gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ cña
+
thµnh phÈm tån kho ®Çu kú
Gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ cña
thµnh phÈm tån kho trong kú
Sè l-îng thµnh phÈm tån
kho trong kú
Sè l-îng thµnh phÈm tån kho +
®Çu kú
Gi¸ thµnh cña thµnh
phÈm xuÊt kho
=
Sè l-îng thµnh phÈm
xuÊt kho
-
Gi¸ thµnh thùc tÕ ®¬n vÞ
b×nh qu©n
Trªn ®©y lµ c¸ch tÝnh ®¬n gi¸ b×nh qu©n gia quyÒn cè ®Þnh cña toµn bé sè
thµnh phÈm tån ®Çu kú vµ nhËp trong kú. Ngoµi ra cã thÓ tÝnh theo ®¬n gi¸ b×nh
qu©n gia quyÒn liªn hoµn (®¬n gi¸ b×nh qu©n ®-îc x¸c ®Þnh sau mçi lÇn nhËp).
Mçi ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ cña thµnh phÈm xuÊt kho trªn ®Òu
cã -u ®iÓm, nh-îc ®iÓm riªng. Lùa chän ph-¬ng ph¸p phï hîp nhÊt th× doanh
nghiÖp ph¶i c¨n cø vµo t×nh h×nh thùc tÕ yªu cÇu h¹ch to¸n cña doanh nghiÖp,
®ång thêi ®¶m b¶o nguyªn t¾c nhÊt qu¸n ®Ó c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cã thÓ so s¸nh
®-îc vµ ®¶m b¶o nguyªn t¾c c«ng khai. C¶ ba ph-¬ng ph¸p ®Çu muèn ¸p dông
KÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶
9
B¸o c¸o tèt nghiÖp
®-îc ®Òu ph¶i cã ®¬n gi¸ thùc tÕ nhËp kho cña tõng lÇn nhËp, trong khi hÇu hÕt
c¸c doanh nghiÖp ®Òu kh«ng thÓ lµm ®-îc ®iÒu ®ã víi thµnh phÈm cho nªn hÇu
nh- nã kh«ng ®-îc sö dông trong thùc tÕ.
+ §èi víi doanh nghiÖp th-¬ng m¹i:
- TrÞ gi¸ vèn cña hµng xuÊt kho ®· b¸n bao gåm: TrÞ gi¸ mua thùc tÕ cña
hµng xuÊt kho ®· b¸n vµ chi phÝ mua hµng ph©n bæ cho sè hµng ®· b¸n.
- TrÞ gi¸ mua thùc tÕ cña hµng xuÊt kho ®· b¸n ®-îc x¸c ®Þnh theo mét
trong 4 ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ t-¬ng tù nh- trªn.
- Chi phÝ mua hµng ph©n bæ cho sè hµng ®· b¸n: Do chi phÝ mua hµng liªn
quan ®Õn nhiÒu chñng lo¹i hµng ho¸, liªn quan c¶ ®Õn khèi l-îng hµng ho¸ trong
kú vµ hµng ho¸ ®Çu kú, cho nªn cÇn ph©n bæ chi phÝ mua hµng cho hµng ®· b¸n
trong kú vµ hµng tån cuèi kú.
Tiªu chuÈn ph©n bæ chi phÝ mua hµng ®-îc lùa chän lµ:
- Sè l-îng.
- Träng l-îng .
- TrÞ gi¸ mua thùc tÕ cña hµng ho¸.
Chi phÝ mua
hµng ph©n bæ
cho hµng ho¸
®· b¸n trong kú
Chi phÝ mua hµng
Chi phÝ mua hµng
cña hµng ho¸ tån + cña hµng ho¸ ph¸t
kho ®Çu kú
sinh trong kú
x
Tæng tiªu thøc ph©n bæ cña hµng ho¸ tån
cuèi kú vµ hµng ho¸ ®·
xuÊt b¸n trong kú
Tiªu chuÈn ph©n bæ
cña hµng ho¸ ®·
xuÊt b¸n trong kú
(Hµng ho¸ tån cuèi kú bao gåm:hµng ho¸ tån kho, hµng ho¸ ®· mua nh-ng
cßn ®ang ®i trªn ®-êng vµ hµng ho¸ göi ®i b¸n nh-ng ch-a ®-îc chÊp nhËn)
*Chi phÝ b¸n hµng:
Lµ toµn bé c¸c chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh b¸n s¶n phÈm, hµng ho¸
vµ cung cÊp dÞch vô bao gåm:
+Chi phÝ nh©n viªn b¸n hµng.
+chi phÝ vËt liÖu, bao b×.
+Chi phÝ dông cô ®å dïng.
+ Chi phÝ khÊu hao TSC§.
+ Chi phÝ b¶o hµnh s¶n phÈm.
KÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ 10
B¸o c¸o tèt nghiÖp
+ Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c.
Chi phÝ b¸n hµng thùc tÕ ph¸t sinh trong kú cÇn ®-îc ph©n lo¹i râ rµng vµ
tæng hîp theo ®óng néi dung quy ®Þnh. Cuèi kú kÕ to¸n cÇn ph©n bæ vµ kÕt
chuyÓn chi phÝ b¸n hµng ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh. ViÖc ph©n bæ vµ kÕt
chuyÓn chi phÝ nµy tuú vµo tõng lo¹i h×nh doanh nghiÖp vµ ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt
kinh doanh.
- §èi víi doanh nghiÖp trong kú kh«ng cã s¶n phÈm ,hµng ho¸ tiªu thô th×
toµn bé chi phÝ b¸n hµng ®-îc kÕt chuyÓn sang theo dâi ë "chi phÝ chê kÕt
chuyÓn".
- §èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt cã chu kú s¶n xuÊt kinh doanh dµi,
trong kú cã s¶n phÈm tiªu thô Ýt hoÆc ®èi víi c¸c doanh nghiÖp th-¬ng m¹i kinh
doanh hµng ho¸ cã dù tr÷ vµ lu©n chuyÓn hµng ho¸ lín (tèn nhiÒu, xuÊt b¸n
nhiÒu) th× cuèi kú cÇn ph¶i ph©n bæ chi phÝ b¸n hµng cho hµng tån kho cuèi kú,
tøc lµ chuyÓn mét phÇn chi phÝ b¸n hµng thµnh "chi phÝ chê kÕt chuyÓn" vµ phÇn
chi phÝ b¸n hµng cßn l¹i ph©n bæ cho hµng ®· ®-îc b¸n trong kú ®Ó x¸c ®Þnh kÕt
qu¶.
Chi phÝ b¸n hµng ph©n bæ cho hµng cßn l¹i cuèi kú ®-îc x¸c ®Þnh theo
c«ng thøc sau:
Chi phÝ mua
hµng ph©n bæ
=
cho hµng cßn
l¹i cuèi kú
Chi phÝ b¸n hµng ph©n
bæ cho hµng
+
tån ®Çu kú
TrÞ gi¸ mua
cßn l¹i cuèi kú
+
Chi phÝ b¸n hµng cÇn
ph©n bæ ph¸t
sinh trong kú
TrÞ gi¸ mua hµng
xuÊt trong kú
x
TrÞ gi¸
hµng mua
cßn l¹i
cuèi kú
Tõ ®ã x¸c ®Þnh phÇn chi phÝ b¸n hµng ph©n bæ cho kh¸ch hµng ®· b¸n
trong kú theo c«ng thøc sau:
Chi phÝ b¸n
hµng ph©n bæ
cho hµng b¸n ra
trong kú
Chi phÝ b¸n hµng
=
ph©n bæ cho hµng
Chi phÝ b¸n
+
tån ®Çu kú
hµng ph¸t
sinh trong kú
Chi phÝ b¸n h¸ng
_
ph©n bæ cho hµng
cßn l¹i cuèi kú
*ChÝ phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp:
Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp lµ toµn bé chi phÝ cã liªn quan ®Õn ho¹t
®éng qu¶n lý kinh doanh, qu¶n lý hµnh chÝnh vµ qu¶n lý ®iÒu hµnh chung toµn
KÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ 11
B¸o c¸o tèt nghiÖp
doanh nghiÖp bao gåm:
+Chi phÝ nh©n viªn qu¶n lý.
+chi phÝ vËt liÖu qu¶n lý.
+Chi phÝ ®å dïng v¨n phßng.
+ Chi phÝ khÊu hao TSC§.
+ ThuÕ phÝ, lÖ phÝ.
+ Chi phÝ dù phßng.
+ Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi.
+chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c.
1.2.5. KÕt qu¶ b¸n hµng:
KÕt qu¶ b¸n hµng lµ sè chªnh lÖch gi÷a doanh thu thuÇn vµ chi phÝ kinh
doanh liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh b¸n hµng bao gåm trÞ gi¸ vèn cña hµng xuÊt kho
®Ó b¸n, chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ph©n bæ cho sè hµng
®· b¸n.
+ X¸c ®Þnh doanh thu thuÇn:
Doanh thu b¸n
hµng ThuÇn
Doanh thu b¸n hµng
=
vµ cung cÊp dÞch vô
theo ho¸ ®¬n
C¸c kho¶n gi¶m trõ(CKTM,
_
GGHB,HBBTL vµ thuÕ TT§B,
thuÕ XK, thuÕ GTGT ph¶i nép
+ X¸c ®Þnh gi¸ vèn cña hµng xuÊt kho ®Ó b¸n: §èi víi c¸c doanh nghiÖp
s¶n xuÊt trÞ gi¸ vèn thµnh phÈm xuÊt kho ®Ó b¸n hoÆc thµnh phÈm hoµn thµnh
kh«ng nhËp kho ®-a ®i b¸n ngay chÝnh lµ gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ cña s¶n
phÈm hoµn thµnh. TrÞ gi¸ vèn thµnh phÈm xuÊt kho ®Ó b¸n ®-îc tÝnh b»ng 4
ph-¬ng ph¸p ®· nªu ë trªn.
+ X¸c dÞnh lîi nhuËn gép:
Lîi nhuËn
gép
=
Doanh thu thuÇn
-
TrÞ gi¸ vèn cña hµng xuÊt
kho ®Ó b¸n
+X¸c ®Þnh chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ph©n bæ cho
sè hµng ®· b¸n ®-îc tr×nh bµy ë trªn.
+ X¸c ®Þnh lîi nhuËn b¸n hµng:
KÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ 12
B¸o c¸o tèt nghiÖp
L¬Þ nhuËn b¸n
hµng tr-íc
thuÕ
=
Lîi nhuËn gép
Chi phÝ b¸n hµng,
- CPQLDN ph©n bæ cho
hµng ®· b¸n
NÕu chªnh lÖch mang dÊu (+) th× kÕt qu¶ lµ l·i vµ ng-îc l¹i.
1.3. Tæ chøc kÕ to¸n b¸n hµng vµ kÕt qu¶ b¸n hµng trong doanh
nghiÖp.
1.3.1. Chøng tõ tµi kho¶n kÕ to¸n sö dông:
chøng tõ chñ yÕu sö dông trong kÕ to¸n b¸n hµng.
- Ho¸ ®¬n GTGT.
- Ho¸ ®¬n kiªm phiÕu xuÊt,
- PhiÕu thu tiÒn mÆt.
- GiÊy b¸o cã cña ng©n hµng.
- B¶ng kª hµng ho¸ b¸n ra.
- C¸c chøng tõ, b¶ng kª tÝnh thuÕ..
* Nhãm tµi kho¶n sö dông ph¶n ¸nh doanh thu b¸n hµng vµ c¸c kho¶n
gi¶m trõ doanh thu b¸n hµng.
- TK511 - Doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô, ph¶n ¸nh doanh thu
b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô cña doanh nghiÖp trong mét kú h¹ch
to¸n cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh.
+ Nguyªn t¾c h¹ch to¸n vµo TK 511.
- §èi víi s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô kh«ng thuéc diÖn ®èi t-îng
chÞuthuÕ GTGT theo ph-¬ng ph¸p khÊu trõ th× doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp
dÞch vô lµ gi¸ b¸n ch-a cã thuÕ GTGT.
KÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ 13
B¸o c¸o tèt nghiÖp
- §èi víi s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô kh«ng thuéc diÖn ®èi t-îng chÞu
thuÕ GTGT hoÆc chÞu thuÕ GTGT theo ph-¬ng ph¸p trùc tiÕp th× doanh thu b¸n
hµng vµ cung cÊp dÞch vô lµ tæng gi¸ thanh to¸n.
- §èi víi s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô thuéc diÖn ®èi t-îng chÞu thuÕ
TT§B hoÆc thuÕ xuÊt khÈu th× doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô lµ tæng
gi¸ thanh to¸n (bao gåm c¶ thuÕ TT§B,hoÆc thuÕ XK).
- Nh÷ng doanh nghiÖp nhËn gia c«ng, vËt t-, hµng ho¸ th× chØ ph¶n ¸nh
vµo doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô, sè tiÒn gia c«ng ®-îc h-ëng kh«ng
bao gåm gi¸ trÞ vËt t-, hµng ho¸ nhËn gia c«ng.
- §èi víi hµng ho¸ nhËn b¸n ®¹i lý, ký göi theo ph-¬ng thøc b¸n ®óng gi¸
h-ëng hoa hång th× h¹ch to¸n vµo doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô phÇn
hoa hång b¸n hµng mµ doanh nghiÖp ®-îc h-ëng.
- Tr-êng hîp b¸n hµng theo ph-¬ng thøc tr¶ chËm, tr¶ gãp th× doanh
nghiÖp ghi nhËn doanh thu b¸n hµng theo gi¸ b¸n tr¶ ngay vµ ghi nhËn vµo
doanh thu ho¹t ®éng tµi chÝnh, phÇn l·i tÝnh trªn kho¶n ph¶i tr¶ nh-ng tr¶ chËm
phï hîp víi thêi ®iÓm ghi nhËn doanh thu ®-îc x¸c ®Þnh.
- Tr-êng hîp trong kú doanh nghiÖp ®· viÕt ho¸ ®¬n b¸n hµng vµ ®· thu
tiÒn b¸n hµng nh-ng ®Õn cuèi kú vÉn ch-a giao hµng cho ng-êi mua hµng, th× trÞ
gi¸ sè hµng nµy kh«ng ®-îc coi lµ tiªu thô vµ kh«ng ®-îc h¹ch to¸n vµo TK511.
Mµ chØ h¹ch to¸n vµo bªn cã TK131 vÒ kho¶n tiÒn ®· thu cña kh¸ch hµng , khi
thùc hiÖn giao hµng cho ng-êi mua sÏ h¹ch to¸n vµo TK511 vÒ gi¸ trÞ hµng ®·
giao, ®· thu tr-íc tiÒn b¸n hµng, phï hîp víi ®iÒu kiÖn ghi nhËn doanh thu.
- TK512- Doanh thu b¸n hµng néi bé: Dïng ®Ó ph¶n ¸nh doanh thu cña s¶n
phÈm, hµng ho¸, lao vô,dÞch vô tiªu thô gi÷a c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc trogn cïng
mét c«ng ty.
- TK521 - ChiÕt khÊu th-¬ng m¹i. Ph¶n ¸nh sè tiÒn doanh nghiÖp gi¶m gi¸ cho
kh¸ch hµng mua víi sè l-îng lín.
KÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ 14
B¸o c¸o tèt nghiÖp
+ Nguyªn t¾c h¹ch to¸n vµo Tk521.
ChØ h¹ch to¸n vµo Tk nµy kho¶n chiÕt khÊu th-¬ng m¹i ng-êi mua ®-îc
h-ëng ®· thùc hiÖn trong kú theo ®óng chÝnh s¸ch chiÕt khÊu th-¬ng m¹i cña
doanh nghiÖp ®· quy ®Þnh.
- Tr-êng hîp ng-êi mua hµng nhiÒu lÇn míi ®¹t l-îng hµng mua ®-îc h-ëng
chiÕt khÊu th× kho¶n chiÕt khÊu th-¬ng m¹i nµy ®-îc gi¶m trõ vµo gi¸ b¸n trªn
"ho¸ ®¬n GTGT" hoÆc "ho¸ ®¬n b¸n hµng" lÇn cuèi cïng.
- Tr-êng hîp kh¸ch hµng kh«ng trùc tiÕp mua hµng, hoÆc khi sè tiÒn chiÕt khÊu
th-¬ng m¹i cho ng-êi mua. Kho¶n chiÕt khÊu th-¬ng m¹i trong c¸c tr-êng hîp
nµy ®-îc h¹ch to¸n vµo TK521.
- Tr-êng hîp ng-êi mua hµng víi khèi l-îng lín ®-îc h-ëng chiÕt khÊu
th-¬ng m¹i , gi¸ b¸n ph¶n ¸nh trªn ho¸ ®¬n lµ gi¸ ®· gi¶m (®· trõ chiÕt khÊu
th-¬ng m¹i) th× kho¶n chiÕt khÊu th-¬ng m¹i nµy kh«ng ®-îc h¹ch to¸n vµo
Tk521. Doanh thu b¸n hµng ®· ph¶n ¸nh theo gi¸ ®· trõ chiÕt khÊu th-¬ng m¹i.
- TK531 - Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i. Ph¶n ¸nh doanh thu cña sè thµnh phÈm
hµng b¸n ®· tiªu thô trong kú nh-ng bÞ kh¸ch hµng tr¶ l¹i do c¸c nguyªn nh©n
lçi thuéc vÒ doanh nghiÖp.
+Nguyªn t¾c h¹ch to¸n vao Tk531:
- ChØ h¹ch to¸n vµo Tk nµy gi¸ trÞ hµng b¸n bÞ kh¸ch hµng tr¶ l¹i do doanh
nghiÖp vi ph¹m c¸c ®iÒu kiÖn ®· cam kÕt trong hîp ®ång kinh tÕ nh-: Hµng kÐm
phÈm chÊt,sai quy c¸ch, chñng lo¹i. §ång thêi hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i ph¶i cã v¨n
b¶n ®Ò nghÞ cña ng-êi mua ghi râ lý do tr¶ l¹i hµng, sè l-îng hµng bÞ tr¶ l¹i, gi¸
trÞ hµng bÞ tr¶ l¹i ®Ýnh kÌm ho¸ ®¬n (nÕu tr¶ l¹i toµn bé) hoÆc b¶n sao ho¸ ®¬n
(nÕu tr¶ l¹i mét phÇn).
- TK532 -Gi¶m gi¸ hµng b¸n; §-îc dïng ®Ó ph¶n ¸nh c¸c kho¶n gi¶m bít
gi¸ cho kh¸ch hµng do thµnh phÈm, hµng ho¸ kÐm chÊt l-îng, kh«ng ®¹t yªu cÇu
cña kh¸ch hµng.
KÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ 15
B¸o c¸o tèt nghiÖp
+ Nguyªn t¾c h¹ch to¸n vµo TK532.
- ChØ h¹ch to¸n vµo Tk nµy kho¶n gi¶m gi¸ hµng b¸n, c¸c kho¶n gi¶m trõ
do viÖc chÊp thuËn gi¶m gi¸ ngoµi ho¸ ®¬n, tøc lµ sau khi ®· ph¸t hµnh ho¸ ®¬n
b¸n hµng, kh«ng ph¶n ¸nh vµo TK532 sè gi¶m gi¸ ®· ®-îc ghi trªn ho¸ ®¬n b¸n
hµng vµ ®· ®-îc trõ vµo tæng gi¸ b¸n ghi trªn ho¸ ®¬n.
- TK131 - Ph¶i thu cña kh¸ch hµng . ph¶n ¸nh c¸c kho¶n ph¶i thu cña
kh¸ch hµng vÒ ho¹t ®éng tiªu thô hµng ho¸ vµ t×nh h×nh thanh to¸n c¸c kho¶n
ph¶i thu.
- TK 333 - ThuÕ vµ c¸c kho¶n ph¶i nép; ph¶n ¸nh t×nh h×nh thanh to¸n víi
nhµ n-íc vÒ thuÕ vµ c¸c kho¶n cã nghÜa vô kh¸c. Tk nµy cã c¸c Tk cÊp 2 sau:
- TK3331: ThuÕ GTGT ph¶i nép.
- TK3332 : ThuÕ TT§B.
- TK3331: ThuÕ XNK.
- TK3387 - Doanh thu ch-a thùc hiÖn . ph¶n ¸nh kho¶n tiÒn mµ doanh
nghiÖp nhËn tr-íc cho nhiÒu kú, nhiÒu n¨m nh- l·i vay vèn, kho¶n l·i b¸n hµng
tr¶ gãp.
Nhãm TKsö dông ®Ó kÕ to¸n gi¸ vèn hµng b¸n:
-TK632 - Gi¸ vèn hµng b¸n. ph¶n ¸nh gi¸ vèn cña thµnh phÈm, hµng ho¸
xuÊt b¸n ®· ®-îc chÊp nhËn thanh to¸n hoÆc ®· ®-îc thanh to¸n, c¸c kho¶n ®-îc
quy ®Þnh tÝnh vµo gi¸ vèn hµng b¸n vµ kÕt chuyÓn trÞ gi¸ vèn hµng b¸n ®Ó x¸c
®Þnh kÕt qu¶.
- TK155 - Thµnh phÈm.ph¶n ¸nh sè hiÖn cã vµ t×nh h×nh t¨ng gi¶m thµnh
phÈm theo trÞ gi¸ thùc tÕ.
- TK157 - Hµng göi ®i b¸n .ph¶n ¸nh trÞ gi¸ thµnh phÈm hoµn thµnh ®· göi
b¸n cho kh¸ch hµng hoÆc nhê b¸n ®¹i lý, ký göi nh-ng ch-a ®-îc chÊp nhËn
KÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ 16
B¸o c¸o tèt nghiÖp
thanh to¸n.
NÕu doanh nghiÖp kÕ to¸n hµng tån kho theo ph-¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh
kú th× TK155, TK157 chØ sö dông ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ trÞ vèn cña thµnh phÈm vµ
hµng göi b¸n tån kho ®Çu kú vµ cuèi kú. Cßn viÖc nhËp, xuÊt kho cña thµnh
phÈm ph¶n ¸nh trªn TK632.
*Nhãm tµi kho¶n sö dông ®Ó kÕ to¸n chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý
doanh nghiÖp:
- TK641 - Chi phÝ b¸n hµng . Dïng ®Ó tËp hîp vµ kÕt chuyÓn chi phÝ b¸n
hµng thùc tÕ ph¸t sinh trong kú ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh.
- TK642 - Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp.dïng ®Ó tËp hîp vµ kÕt chuyÓn
chi phÝ qu¶n lý kinh doanh, qu¶n lý hµnh chÝnh vµ chi phÝ kh¸c liªn quan ®Õn
ho¹t ®éng chung cña doanh nghiÖp.
Nhãm tµi kho¶n sö dông ®Ó kÕ to¸n kÕt qu¶ b¸n hµng:
- TK911 - X¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh. Ph¶n ¸nh x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ c¸c ho¹t ®éng kh¸c cu¶ doanh nghiÖp trong mét kú
h¹ch to¸n.
- TK421 - Lîi nhuËn ch-a ph©n phèi. Ph¶n ¸nh kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh
doanh vµ t×nh h×nh ph©n phèi, xö lý kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp.
Ngoµi c¸c tµi kho¶n chñ yÕu trªn kÕ to¸n b¸n hµng vµ kÕt qu¶ b¸n hµng cßn sö
dông c¸c tµi kho¶n liªn quan nh-:TK111,112....
1.3.2. Tr×nh tù kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng.
DiÔn gi¶i tr×nh tù s¬ ®å1.1 nh- sau:
(1a) Ph¶n ¸nh trÞ gi¸ vèn cña hµng ho¸ ®· tiªu thô trong kú theo ph-¬ng
thøc b¸n hµng trùc tiÕp.
(1b) Khi ®-a hµng ®i göi ®¹i lý.
KÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ 17
B¸o c¸o tèt nghiÖp
(1c) Ph¶n ¸nh trÞ gi¸ vèn cña hµng ho¸ ®· tiªu thô trong kú theo ph-¬ng
thøc göi hµng.
(2) B¸n hµng thu tiÒn ngay.
(3a) b¸n theo ph-¬ng thøc tr¶ gãp.
(3b) kú kÕt chuyÓn tiÒn l·i b¸n hµng tr¶ gãp.
(4a) C¸c kho¶n chiÕt khÊu th-¬ng m¹i , gi¶m gi¸ hµng b¸n, hµng b¸n bÞ
tr¶ l¹i thùc tÕ ph¸t sinh.
(4b) C¸c kho¶n chiÕt khÊu th-¬ng m¹i , gi¶m gi¸ hµng b¸n, hµng b¸n bÞ
tr¶ l¹i sang TK511 ®Ó x¸c ®Þnh doanh thu thuÇn.
(5) TËp hîp chi phÝ b¸n hµng ph¸t sinh trong kú.
(6) TËp hîp chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ph¸t sinh trong kú.
(7) Cuèi kú kÕt chuyÓn doanh thu thuÇn ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶.
(8) cuèi kú kÕt chuyÓn doanh thu ho¹t ®éng tµi chÝnh ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶.
(9) Cuèi kú kÕt chuyÓn trÞ gi¸ vèn hµng tiªu thô sang TK911.
(10) Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ b¸n hµng sang TK911.
(11a) Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp sang TK911.
(11b) Cuèi kú kÕt chuyÓn chê ph©n bæ kú tr-íc chuyÓn.
(12a) KÕt chuyÓn lç.
(12b) KÕt chuyÓn l·i.
S¬ ®å 1.1. Tr×nh tù kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng (tr-êng
hîp doanh nghiÖp kÕ to¸n b¸n hµng tån kho theo ph-¬ng ph¸p kª khai th-êng
xuyªn).
KÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ 18
B¸o c¸o tèt nghiÖp
Chó ý : Trong tr-êng hîp doanh nghiÖp tÝnh thuÕ GTGT theo ph-¬ng ph¸p trùc
tiÕp th× doanh thu b¸n hµng lµ doanh thu bao gåm c¶ thuÕ GTGT (tæng gi¸ thanh
to¸n). Khi ®ã ®Ó ghi nhËn doanh thu b¸n hµng, kÕ to¸n ghi nh- sau:
Nî TK111,112
Cã Tk511 - Tæng gi¸ thanh to¸n.
Cuèi kú x¸c ®Þnh sè thuÕ GTGT ®Çu ra.
Nî TK511
Cã TK333(1) - Sè thuÕ GTGT
C¸c nghiÖp vô kh¸c vÉn t-¬ng tù nh- tr-êng hîp doanh nghiÖp tÝnh thuÕ
theo ph-¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ.
1.3.3. Sæ vµ b¸o c¸o kÕ to¸n sö dông .
Tuú thuéc tõng h×nh thøc kÕ to¸n ¸p dông ë doanh nghiÖp mµ hÖ thèng sæ
kÕ to¸n ®-îc më ®Ó ghi chÐp, theo dâi, tÝnh to¸n xö lý vµ tæng hîp sè liÖu lªn
c¸c b¸o c¸o kÕ to¸n. D-íi ®©y lµ c¸c lo¹i sæ s¸ch ®-îc tæ chøc theo 4 h×nh thøc
kÕ to¸n.
* H×nh thøc sæ kÕ to¸n NhËt ký chung:
KÕ to¸n sö dông c¸c lo¹i sæ chñ yÕu sau:
- Sæ NhËt ký chung: Sæ ghi ph¶n ¸nh toµn bé c¸c nghiÖp vô kinh tÕ tµi
chÝnh ph¸t sinh theo trËt tù thêi gian ph¸t sinh cña chóng.
- Sæ NhËt ký b¸n hµng, sæ nhËt ký thu tiÒn, nhËt ký tiÒn göi ng©n hµng...
- Sæ c¸i: TK 511, TK632, TK641, TK911...
- Sæ chi tiÕt: TK511, TK632, TK641, TK642...
* H×nh thøc sæ kÕ to¸n Chøng tõ ghi sæ:
KÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ 19
B¸o c¸o tèt nghiÖp
KÕ to¸n sö dông c¸c lo¹i sæ chñ yÕu sau:
- Sæ §¨ng ký chøng tõ ghi sæ: ghi theo trËt tù thêi gian c¸c nghiÖp vô kinh
tÕ tµi chÝnh ph¸t sinh ®· lËp chøng tõ ghi sæ.
Sæ c¸i: TK511, TK632, TK641, TK911...
Sæ chi tiÕt: TK511, TK632, TK641, TK642...
*H×nh thøc sæ kÕ to¸n NhËt ký sæ c¸i:
KÕ to¸n sö dông c¸c lo¹i sæ chñ yÕu sau:
- NhËt ký sæ c¸i: Sæ nµy ph¶n ¸nh tÊt c¶ c¸c nghiÖp vô kinh tÕ tµi chÝnh
ph¸t sinh theo trËt tù thêi gian.
*H×nh thøc sæ kÕ to¸n nhËt ký chøng tõ:
KÕ to¸n ph¶n ¸nh t×nh h×nh tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n
hµng trªn c¸c sæ sau:
- B¶ng kª sè5: TËp hîp CPBH, CPQLDN.
- B¶ng kÕ sè 6: b¶ng kª chi phÝ tr¶ tr-íc vµ chi phÝ ph¶i tr¶.
- B¶ng kª sè 10: Hµng göi b¸n.
- B¶ng kª sè 11: ph¶i thu cña kh¸ch hµng.
- NhËt ký chøng tõ sè 8, nhËt ký chøng tõ sè 10.
- C¸c sæ chi tiÕt liªn quan TK641, TK642, TK 511, TK911 vµ c¸c sæ liªn
quan...
- §Ó cung cÊp c¸c th«ng tin kinh tÕ tµi chÝnh tæng hîp phôc vô yªu cÇu
qu¶n trÞ doanh nghiÖp vµ cho c¸c ®èi t-îng cã liªn quan doanh nghiÖp
ph¶i lËp c¸c b¸o c¸o kÕ to¸n theo qui ®Þnh cña nhµ n-íc, c¸c b¸o c¸o
sö dông trong kÕ to¸n b¸n hµng vµ kÕt qu¶ b¸n hµng lµ:
- B¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh .
- B¸o c¸o theo chØ tiªu,doanh thu, chi phÝ.
- B¸o c¸o t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch.
- B¸o c¸o kÕ to¸n qu¶n trÞ...
KÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ 20
- Xem thêm -
.PDF 
65 
278 
71 
