Tài liệu Kiểm toán khoản mục giá vốn hàng bán trong kiểm toán báo cáo tài chính do công ty kiểm toán và tư vấn thuế atax thực hiện đối với khách hàng xyz

Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS.Phan Thanh Hải DANH MỤ T VIÊ ATAX VACPA BCTC KTTC HTK KTV BGĐ SPDD TĂ Công ty TNHH Kiể toan va Tư vân thuê ATAX Hô ̣i kiể toan viên hanh nghê Viê ̣t Nả Bao cao tai ch́nh Kiể toan tai ch́nh Hang tồn kho Kiể toan viên Ban giả đôc Sản phẩ dở dang SVTH: Lê Thị Thùy Linh Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS.Phan Thanh Hải MỤ LỤ LỜI MỞ ĐẦU PHẦN I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KIỂM TOÁN KHOẢN MỤC GIÁ VỐN HÀNG BÁN THEO CHƯƠNG TRÌNH KIỂM TOÁN MẪU DO HỘI KIỂM TOÁN VIÊN HÀNH NGHỀ VIỆT NAM BAN HÀNH.................................................................1 I. Khai quat chung vê khoản ̉mc gia vđôn hang ban..................................................1 I.1 Khai niê ̣̉, ặc iể, phân loại khoản ̉mc gia vđôn hang ban..............................1 I.1.1 Khai niệ̉ gia vđôn hang ban..............................................................................1 I.1.2 Đặc iể của gia vđôn hang ban.........................................................................1 I.1.3 Phân loại gia vđôn hang ban................................................................................2 I.2 Mmc tiêu kiể toan khoản ̉mc gia vđôn hang ban................................................4 I.3 Ý nghĩa của việc kiể toan khoản ̉mc gia vđôn hang ban....................................5 I.4 Nguyên tắc ghi nhận gia vđôn hang ban.................................................................5 I.5 Hanh vi sai sót, gian lận thường xảy ra liên quan ên gia vđôn hang ban..............5 II. Nguồn tai liệu sử dmng ê kiể toan khoản ̉mc gia vđôn hang ban......................6 II.1 Bao cao tai ch́nh va sổ sach kê toan...................................................................6 II.1.1 Bao cao tai ch́nh..............................................................................................6 II.1.2 Sổ sach kê toan................................................................................................6 II.2 Hồ sơ kiể toan nẳ trước.................................................................................7 II.3 Ý kiên của kiể toan viên tiên nhiệ̉.................................................................7 II.4 Ý kiên của chuyên gia.........................................................................................8 II.5 Sử dmng công việc của kiể toan viên nội bộ.....................................................8 III. Nội dung kiể toan khoản ̉mc gia vđôn hang ban theo chương trinh kiể toan ̉ẫu của hiệp hội hanh nghê kiể toan Việt Nả ban hanh....................................10 III.1 Cac biêu ̉ẫu va giây tờ lả việc....................................................................10 III.2 Quy trinh thực hiện việc kiể toan khoản ̉mc gia vđôn hang ban va cung câp dịch vm..................................................................................................................... 11 III.2.1 Thực hiện thử nghiệ̉ kiể soat đôi với khoản ̉mc gia vđôn hang ban........11 SVTH: Lê Thị Thùy Linh Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS.Phan Thanh Hải III.2.2 Thực hiện kiể toan theo chương trinh kiể toan.......................................13 III.2.2.1 Thủ tmc chung............................................................................................13 III.2.2.2 Kiể tra phân t́ch.....................................................................................14 III.2.2.3 Kiể tra chi tiêt.........................................................................................15 PHẦN II: THỰCC TRNNG KIỂM TOÁN KHOẢN MỤC GIÁ VỐN HÀNG BÁN TRONG KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH TNI CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN VÀ TƯ VẤN THUẾ ATAX ĐỐI VỚI KHÁCH HÀNG XYZ...................19 A. Giới thiệu khai quat vê công ty TNHH kiể toan va tư vân thuê ATAX...........19 I. Lịch sử hinh thanh, phat triên va nguyên tắc, ̉mc tiêu hoạt ộng của công ty:. . .19 I.1. Lịch sử hinh thanh va phat triên của công ty:....................................................19 I.2. Nguyên tắc, ̉mc tiêu hoạt ộng của công ty:....................................................21 I.3. Cac loại hinh dịch vm ̉a công ty cung câp:......................................................21 II. Tổ chức bộ ̉ay quản lý tại công ty:...................................................................23 II.1.Sơ ồ tổ chức bộ ̉ay quản lý tại công ty:........................................................23 II.2.Mô tả chức năng, nhiệ̉ vm của cac phòng ban:...............................................23 III. Tổ chức công tac kiể toan tại công ty:............................................................24 III.1.Bộ ̉ay kiể toan tại công ty:.........................................................................24 III.1.2 Sơ ồ tổ chức cac phòng trong khđôi kiể toan BCTC:.................................24 III.1.2 Tổ chức nhân sự trong ̉ột cuộc kiể toan BCTC:......................................25 II.3.3. Quy trinh kiể toan BCTC tại công ty.........................................................26 B. Thực trạng công tac kiể toan khoản ̉mc gia vđôn hang ban tại Công ty Kiể toan va Tư vân thuê A.TAX đôi với khach hang XYZ............................................28 I. Thực hiện thử nghiệ̉ kiể soat đôi với khoản ̉mc gia vđôn hang ban................28 II.Thực hiện kiể toan............................................................................................28 II.1 Chương trinh kiể toan gia vđôn hang ban tại khach hang XYZ.......................28 II.2 Thủ tmc chung va thủ tmc phân t́ch...................................................................31 II.3. Kiể tra chi tiêt...............................................................................................33 II.3.1 Cân đôi gia vđôn hang ban...............................................................................33 SVTH: Lê Thị Thùy Linh Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS.Phan Thanh Hải II.3.2 Tổng hợp gia vđôn hang ban............................................................................38 II.3.3 Kiể tra cac khoản iêu chỉnh tai khoản 632................................................39 II.3.4 Kiể tra cac chi ph́ khac phat sinh vao gia vđôn............................................41 II.3.5 Kiể tra t́nh phù hợp giữa doanh thu va gia vđôn..........................................45 II.2.6 Kiể tra t́nh úng kỳ của gia vđôn.................................................................47 PHẦN III: NHẬN XÉT VÀ MỘT SỐ Ý KIẾN HOÀN THIỆN KIỂM TOÁN KHOẢN MỤC GIÁ VỐN HÀNG BÁN TRONG KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH TNI CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN VÀ TƯ VẤN THUẾ ATAX.........49 I.Nhận xét chung vê công tac kiể toan tại công ty va công tac kiể toan khoản ̉mc gia vđôn hang ban nói riêng...............................................................................49 I.1 Nhận xét vê công ty............................................................................................49 I.1.1 Cơ câu tổ chức của công ty.............................................................................49 I.1.2 Đội ngũ nhân viên của công ty........................................................................49 I.2 Nhận xét vê công tac kiể toan tại công ty........................................................50 I.2.1 Ưu iể..........................................................................................................50 I.2.2 Nhược iể.....................................................................................................52 I.3 Nhận xét vê công kiể toan khoản ̉mc gia vđôn hang ban.................................53 I.3.1 Nhận xét vê công tac anh gia hệ thđông kiể soat nôi bộ đôi với khoản ̉mc gia vđôn hang ban......................................................................................................53 I.3.2 Nhâ ̣n xét vê công tac thực hiê ̣n kiể toan khoản ̉mc gia vđôn hang ban va giải phap hoan thiê ̣n.......................................................................................................54 I.3.2.1 Nhâ ̣n xét vê công tac thực hiê ̣n kiể toan khoản ̉mc gia vđôn hang ban.....54 II. Mô ̣t sđô ý kiên óng góp nhẳ hoan thiê ̣n công tac kiể toan của công ty nói chung va công tac kiể toan khoản ̉mc gia vđôn hang ban nói riêng......................56 II.1 Một sđô ý kiên óng góp nhẳ nâng cao chât lượng kiể toan viên................56 SVTH: Lê Thị Thùy Linh Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS.Phan Thanh Hải II.2 Giải phap hoan thiện anh gia hệ thđông kiể soat nội bộ đôi với khoản ̉mc gia vđôn hang ban...........................................................................................................57 II.3 Giải phap nhẳ hoan thiê ̣n công tac kiể toan khoản ̉mc gia vđôn hang ban. .59 II.3.1 Hoan thiện thủ tmc phân t́ch..........................................................................59 II.3.2 Hoan thiện thử nghiệ̉ kiể tra chi tiêt.........................................................60 II.3.3 Hoan thiện chương trinh kiể toan gia vđôn hang ban đôi với từng loại hinh doanh nghiệp...........................................................................................................61 KẾT LUẬN DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC SVTH: Lê Thị Thùy Linh Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS.Phan Thanh Hải LỜI MỞ ĐẦU Trong nên kinh tê thị trường, hoạt ộng kiể toan trở thanh nhu cầu thiêt yêu đôi với hoạt ộng sản xuât kinh doanh va nâng cao chât lượng quản lý của ̉ọi loại hinh doanh nghiệp. Kiể toan ẻ lại những thông tin trung thực, hợp lý, khach quan, có ộ tin cậy cao trên bao cao tai ch́nh. Hoạt ộng kiể toan không chỉ tạo niể tin cho những người quan tẩ tới tinh hinh tai ch́nh của doanh nghiệp ̉a còn hướng dẫn nghiệp vm va cũng cđô nê nêp hoạt ộng tai ch́nh kê toan nâng cao hiệu quả kinh doanh cho cac ơn vị ược kiể toan. Từ trước ên nay, bao cao tai ch́nh luôn la đôi tượng chủ yêu của kiể toan ộc lập. Bao cao tai ch́nh la tẩ gương phản anh kêt quả hoạt ộng cũng như ̉ọi kh́a cạnh trong qua trinh sản xuât kinh doanh của doanh nghiệp. Điêu nay òi hỏi cac thông tin ưa trên bao cao tai ch́nh phải luôn ả̉ bảo t́nh trung thực, hợp lý. Trên bao cao tai ch́nh của doanh nghiệp gia vđôn hang ban la ̉ột trong những sđô liệu cực kỳ quan trọng quyêt ịnh sự tồn tại va phat triên của ̉ột doanh nghiệp kinh doanh nhẳ ̉mc ́ch lợi nhuận. Đê ̉ột cuộc kinh doanh thanh công, nghĩa la kêt quả kinh doanh phải có lãi. Muđôn kêt quả kinh doanh có lãi, tât nhiên phải nghĩ ên lợi thê cạnh tranh (ưu thê thị trường), trong ó gia vđôn hang ban luôn la ̉ột trong những yêu tđô chiên lược. Doanh nghiệp luôn tỉ ̉ọi cach ê giả̉ tđôi thiêu (̉ột cach hợp lý) loại chi ph́ nay. Tât cả cac kê hoạch, cac chiên lược ̉ua, ban, phân phđôi, cung ứng êu ược vạch ra xoay quanh gia vđôn hang ban. Bởi vi gia vđôn có thâp thi ̉ới có thê hạ gia ban, ḱch th́ch ược người ̉ua. Gia vđôn thâp thi chênh lệch giữa gia vđôn va gia ban cao, doanh nghiệp thu ược nhiêu lợi nhuận hơn. Ch́nh vi nhận ược tầ̉ quan trọng của khoản ̉mc gia vđôn hang ban va những rủi ro liên quan ên khoản ̉mc gia vđôn hang ban nên ẻ ã chọn ê tai: “Kiểm toán khoản mục giá vốn hàng bán trong kiểm toán báo báo cáo tài chính do Công ty kiểm toán và tư vấn thuế A.TAX thực hiện đối với khách hàng XYZ”. SVTH: Lê Thị Thùy Linh Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS.Phan Thanh Hải PHẦN I: ̣Ơ SỞ LÝ LUẬN VỀ KIỂM OÁN KHOẢN MỤ GIÁ VỐN HÀNG BÁN HEO ̣HƯƠNG RÌNH KIỂM OÁN MẪU DO HỘI KIỂM OÁN VIÊN HÀNH NGHỀ VIỆ NAM BAN HÀNH. I. Khá quá chung ề khoan muc g ́a êvôn hhng an I.1 Khai niêm, ̣ đặc điểm, phân loại khoản mục gia vốn hàng ban I.1.1 Khái niệm giá vốn hàng bán Gia vđôn hang ban la gia vđôn của thanh phẩ, hang hóa, lao vm, dịch vm cung câp trong kỳ ược trinh bay trên bao cao kêt quả hoạt ộng kinh doanh. Hay hiêu ̉ột cach khac: gia vđôn hang ban phản anh gia trị vđôn của sản phẩ, hang hóa, dịch vm ban ra trong ki, nó phản anh ược ̉ức tiêu thm hang hóa cũng như thả gia xac ịnh ược lợi nhuận của doanh nghiệp trong ̉ột chu kỳ kinh doanh. Theo thông tư 89/2002 /TT-BTC ban hanh ngay 09/10/2002, gia vđôn hang ban còn bao gồ̉ cac khoản dự phòng giả̉ gia hang tồn kho, chi ph́ nguyên vật liệu trực tiêp, chi ph́ nhân công vượt trên ̉ức binh thường va chi ph́ sản xuât chung cđô ịnh không phân bổ (khi ̉ức công suât hoạt ộng dưới ̉ức binh thường) không ược t́nh vao gia trị HTK ̉a phải t́nh vao gia vđôn hang ban trong kỳ. Ngoai ra, khoản ̉mc nay còn phản anh khoản hao hmt, ̉ât ̉at của HTK sau khi trừ i phần bồi thường do trach nhiệ̉ ca nhân gây ra. I.1.2 Đặc điểm của giá vốn hàng bán Giữa gia vđôn hang ban va HTK có ̉đôi quan hệ trực tiêp va rât ̉ật thiêt với nhau. Mđôi quan hệ nay khiên cho khi kiể toan gia vđôn hang ban thường ược tiên hanh ồng thời với kiể toan HTK. Khi thu thập ược băng chứng ầy ủ va th́ch hợp ê xac ̉inh sự trung thực va hợp lý của việc trinh bay khoản ̉mc HTK trên bảng cân đôi kê toan, kiể toan viên cũng ồng thời có ược sự hợp lý ê rút ra kêt luận vê sự trung thực va hợp lý của gia vđôn hang ban trên bao cao kêt quả hoạt ộng kinh doanh. Mđôi quan hệ còn thê hiện ở chỗ, đôi với doanh nghiệp sản xuât va doanh nghiệp thương ̉ại HTK luôn giữ vai trò trung gian trong qua trinh chuyên hóa cac SVTH: Lê Thị Thùy Linh Trang 1 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS.Phan Thanh Hải nguồn lực của ơn vị thanh kêt quả kinh doanh. Đó cũng la lý do hạch toan khoản ̉mc gia vđôn hang ban bị khai thiêu va lợi nhuận do ó cũng bị thổi phồng. Gia vđôn hang ban la chi ph́ liên quan ên qua trinh ̉ua hang hóa hoă ̣c qua trinh sản xuât sản phẩ ê ban ra trong kỳ. Gia vđôn hang ban ược xac ịnh cho doanh nghiê ̣p sản xuât va doanh nghiê ̣p thương ̉ại khac nhau. Đđôi với doanh nghiê ̣p sản xuât, gia vđôn hang ban bao gồ̉ chi ph́ nguyên vâ ̣t liê ̣u trực tiêp, chi ph́ nhân công trực tiêp va chi ph́ sản xuât chung i trực tiêp vao gia vđôn. Đđôi với doanh nghiê ̣p thương ̉ại gia vđôn hang ban bao gồ̉ gia ̉ua hang hóa va chi ph́ liên quan ên viê ̣c ̉ua hang hóa. Vi vâ ̣y, nhiê ̣̉ vm của KTV la xac ịnh ược ă ̣c iể của khoản ̉mc gia vđôn hang ban đôi với từng doanh nghiê ̣p ê có thê ưa ra cac thủ tmc kiể toan phù hợp. Vi gia vđôn hang ban cũng ược xẻ như ̉ột khoản chi ph́, ch́nh vi vậy khi kiể toan khoản ̉mc gia vđôn hang ban thi KTV quan tẩ ên cac chuân ̉ực chung trong hạch toan vê chi ph́ cm thê la:  Nguyên tắc nhât quan: thđông nhât việc sử dmng phương phap hạch toan kỳ nay với kỳ trước hoặc cac khai niệ̉, cac nguyên tắc, cac chuân ̉ực…̉a kê toan ap dmng phải ược thực hiện trên cơ sở nhât quan trong niên ộ kê toan. V́ dm: nhât quan trong việc hạch toan hang tồn kho, ghi nhận doanh thu, chi ph́…  Nguyên tắc thận trọng: bảo ả̉ an toan trong việc t́nh cac khoản thu nhập va chi ph́ trong hạch toan, cm thê thu nhập phải ả̉ bảo chắc chắn, chi ph́ phải t́nh úng, t́nh ủ ̉ột cach tđôi a.  Nguyên tắc phù hợp: hạch toan chi ph́ phải úng đôi tượng chi ph́, úng kỳ va phù hợp với thu nhập trong kỳ. I.1.3 Phân loại giá vốn hàng bán Gia vđôn hang ban ược t́nh dựa theo gia trị HTK xuât ban. Như vậy ta phân loại gia vđôn hang ban dựa trên phương phap t́nh gia hang xuât kho. Ta có bđôn phương phap t́nh gia hang xuât kho như sau: a. Phương pháp giá bình quân gia quyền SVTH: Lê Thị Thùy Linh Trang 2 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS.Phan Thanh Hải Theo phương phap nay gia xuât kho hang hoa ược t́nh theo ơn gia binh quân (binh quân cả kỳ dự trữ, binh quân cuđôi kỳ trước, binh quân sau ̉ỗi lần nhập). Giá thực tế hàng hóa, thành Số lượng hàng = phẩm xuất dung hóa, thành X phẩm xuất dung Đơn giá bình quân Gia ơn vị binh quân ược xac ịnh băng nhiêu cach:  Phương phap gia binh quân cả kỳ dự trữ: Phương phap nay th́ch hợp với những doanh nghiệp có ́t doanh iể nhưng sđô lần nhập, xuât ̉ặt hang lại nhiêu, căn cứ vao gia thực tê, tồn ầu kỳ ê kê toan xac ịnh gia binh quân của ̉ột ơn vị sản phẩ, hang hoa. Đơn gia binh quân của cả kỳ dự trữ = Gia thực tê tđôn ầu kỳ + nhập trong kỳ Lượng thực tê tồn ầu kỳ + nhập trong kỳ  Phương phap binh quân cuđôi kỳ trước: Phương phap nay kha ơn giản va phản anh kịp thời tinh hinh biên ộng của nguyên vật liệu, hang hoa. Tuy nhiên lại không ch́nh xac vi không t́nh ên sự biên ộng của gia cả. Đơn gia binh quân cuđôi kỳ trước = Gia thực tê tđôn ầu kỳ (cuđôi kỳ trước) Lượng thực tê tồn ầu kỳ (cuđôi kỳ trước)  Phương phap ơn gia binh quân sau ̉ỗi lần nhập - Phương phap nay khắc phmc ược nhược iể của hai phương phap trên, vừa ch́nh xac, vừa cập nhập ược thường xuyên liên tmc. - Nhược iể của phương phap nay la tđôn nhiêu công sức, t́nh toan nhiêu lần. Đơn gia binh quân sau ̉ỗi lần nhập = Gia thực tê sau ̉ỗi lần nhập Sđô lượng thực tê sau ̉ỗi lần nhập b. Phương pháp nhập trước xuất trước Hang hoa nao nhập trước thi xuât trước, xuât hêt sđô nhập trước rồi ̉ới ên sđô nhập sau theo gia thực tê của từng sđô hang xuât. Do vậy hang hoa tồn kho cuđôi SVTH: Lê Thị Thùy Linh Trang 3 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS.Phan Thanh Hải kỳ sẽ la gia thực tê của sđô vật liệu ̉ua vao trong kỳ. Phương phap th́ch hợp trong trường hợp gia cả ổn ịnh hoặc có xu hướng giả̉. SVTH: Lê Thị Thùy Linh Trang 4 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS.Phan Thanh Hải c. Phương pháp nhập sau xuất trước Hang hoa nao ̉ua vao sau cùng sẽ ược xuât trước. Phương phap nay ngược với phương phap trên. d. Phương pháp giá đích danh Theo phương phap nay sản phẩ, vật tư, hang hoa xuât kho thuộc lô hang nhập nao thi lây ơn gia nhập kho của lô hang ó ê t́nh. Đây la phương an tđôt nhât, nó tuân thủ nguyên tắc phù hợp của kê toan; chi ph́ thực tê phù hợp với doanh thu thực tê. Gia trị của hang xuât kho ẻ ban phù hợp với doanh thu ̉a nó tạo ra. Hơn nữa, gia trị hang tồn kho ược phản anh úng theo gia trị thực tê của nó. Tuy nhiên, việc ap dmng phương phap nay òi hỏi những iêu kiện khắt khe, chỉ những doanh nghiệp kinh doanh có ́t loại ̉ặt hang, hang tồn kho có gia trị lớn, ̉ặt hang ổn ịnh va loại hang tồn kho nhận diện ược thi ̉ới có thê ap dmng ược phương phap nay. Còn đôi với những doanh nghiệp có nhiêu loại hang thi không thê ap dmng ược phương phap nay. I.2 Mục tiêu kiểm toan khoản mục gia vốn hàng ban Gia vđôn hang ban la ̉ột khoản chi ph́ lớn trong tổng chi ph́ của doanh nghiệp, nó ảnh hưởng rât lớn ên lợi nhuận của doanh nghiệp trong kỳ kê toan. Vi vậy kiể toan gia vđôn hang ban trong kiể toan bao cao tai ch́nh có những ̉mc tiêu sau: Thứ nhất, thu thâ ̣p băng chứng ê chứng ̉inh hê ̣ thđông kiể soat nô ̣i bô ̣ của doanh nghiê ̣p có thực sự ả̉ bảo cho viê ̣c hạch toan gia vđôn hang ban úng quy ịnh của phap luâ ̣t, cac chuân ̉ực va chê ô ̣ kê toan hiê ̣n hanh hay không? Thứ hai, thu thâ ̣p băng chứng ê chứng ̉inh ̉ọi nghiê ̣p vm kinh tê phat sinh vê gia vđôn hang ban có ược hạch toan úng ắn không? Thứ ba, thu thâ ̣p băng chứng ê chứng ̉inh cac nghiê ̣p vm kinh tê phat sinh vê gia vđôn hang ban trong kỳ la có thâ ̣t va ược phân loại, t́nh toan úng ắn. Thứ tư, thu thâ ̣p băng chứng ê chứng ̉inh ̉ọi nghiê ̣p vm kinh tê phat sinh vê gia vđôn hang ban ã hạch toan có ủ chứng từ hợp lý, hợp lê ̣, hợp phap, có ược ghi chép úng ắn va có úng kỳ kê toan hay không? SVTH: Lê Thị Thùy Linh Trang 5 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS.Phan Thanh Hải I.3 Ý nghĩa của việc kiểm toan khoản mục gia vốn hàng ban Vi gia vđôn hang ban ược xẻ la ̉ột khoản chi ph́ của doanh nghiệp, những sai sót xảy ra ở gia vđôn hang ban có thê kéo theo những sai sót của cac khoản ̉mc tiêp theo, ặc biệt la thuê phải nộp nha nước va lợi nhuận của doanh nghiệp. Như vậy sẽ ảnh hưởng ên những người sử dmng bao cao tai ch́nh của doanh nghiệp. Kiể toan khoản ̉mc gia vđôn hang ban ê phat hiện ra những gian lận, sai sót (có thê có) ê iêu chỉnh lại cho úng với thực tê của ơn vị. I.4 Nguyên tắc ghi nhận gia vốn hàng ban Gia vđôn hang ban ược ghi nhận ồng thời với ghi nhận doanh thu. Tức la khi doanh thu có ủ iêu kiện ê ghi nhận thi gia vđôn hang ban cũng ược ghi nhận. Doanh thu ban hang ược ghi nhận khi ồng thời thỏa ̉ãn tât cả nẳ nẳ iêu kiện sau: (a) Doanh nghiệp ã chuyên giao phần lớn rủi ro va lợi ́ch gắn liên với quyên sở hữu sản phẩ hoặc hang hóa cho người ̉ua; (b) Doanh nghiệp không còn nắ̉ giữ quyên quản lý hang hóa như người sở hữu hang hóa hoặc quyên kiể soat hang hóa; (c) Doanh thu ược xac ịnh tương đôi chắc chắn; (d) Doanh nghiệp ã thu ược hoặc sẽ thu ược lợi ́ch kinh tê từ giao dịch ban hang; (e) Xac ịnh ược chi ph́ liên quan ên giao dịch ban hang. I.5 Hành vi sai sót, gian lận thường xảy ra liên quan đến gia vốn hàng ban Thứ nhât, gia vđôn hang ban phản anh trên bao cao, sổ sach kê toan cao hơn chi ph́ thực tê. Thứ hai, nhầ̉ lẫn trong việc ghi sổ do ó ã lả gia vđôn hang ban ghi trong sổ sach, bao cao kê toan tăng lên so với sđô phản anh trên chứng từ kê toan. Thứ ba, gia vđôn hang ban phản anh trên bao cao, sổ sach thâp hơn chi ph́ thực tê. Doanh nghiệp ã không ghi nhận ̉ột lượng hang hóa ban ra trong kỳ Thứ tư, chi ph́ cac loại va cac đôi tượng công việc phản anh trên sổ sach, bao cao kê toan còn có sự nhầ̉ lẫn giữa cac loại chi ph́, không úng thực tê. V́ dm, SVTH: Lê Thị Thùy Linh Trang 6 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS.Phan Thanh Hải doanh nghiệp có sự hạch toan nhầ̉ lẫn giữa gia vđôn hang ban, chi ph́ sản xuât kinh doanh, chi ph́ tai ch́nh va chi ph́ khac. II. Ng uồn ́h́ ĺệu sử dung để ḱểm ́oan khoan muc g ́a êvôn hhng an II.1 Bao cao tài chính và sổ sach kế toan II.1.1 Báo cáo tài chính Theo chê ộ kê toan hiện hanh. BCTC bao gồ̉ Bảng cân đôi kê toan, Bao cao kêt quả hoạt ộng sản xuât kinh doanh, Bao cao lưu chuyên tiên tệ va Thuyêt ̉inh BCTC va Bảng cân đôi sđô phat sinh. Trong kiể toan gia vđôn hang ban, chúng ta chỉ quan tẩ tới Bao cao kêt quả hoạt ộng sản xuât kinh doanh, thuyêt ̉inh bao cao tai ch́nh va Bảng cân đôi sđô phat sinh. Báo cáo kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh Bao cao kêt quả hoạt ộng sản xuât kinh doanh phản anh ̉ột cach tổng quat cac khoản doanh thu, chi ph́ va hoạt ộng sản xuât kinh doanh của doanh nghiệp cho ̉ột thời kỳ nhât ịnh, bao gồ̉ hoạt ộng ban hang va cung câp dịch vm, hoạt ộng tai ch́nh va hoạt ộng khac. Trên bao cao kêt quả hoạt ộng kinh doanh cho ta thây ược gia trị của doanh thu ban hang va cung câp dịch vm, gia vđôn hang ban của nẳ nay va nẳ trước. Thuyết minh báo cáo tài chính Thuyêt ̉inh BCTC la bản thuyêt ̉inh chi tiêt vê cac sự kiện, cac sđô liệu phat sinh ược ghi nhận trên bao cao tai ch́nh, nhẳ giúp người ọc thông tin tai ch́nh hiêu dễ dang hơn vê sđô liệu tai ch́nh của ơn vị. Trên thuyêt ̉inh BCTC cung câp cho chúng ta chi tiêt vê gia vđôn hang ban của từng loại hang hóa, thanh phẩ, dịch vm trong doanh nghiệp trong kỳ nay va kỳ trước. Bảng cân đối số phát sinh Bảng cân đôi sđô phat sinh ược ́nh kè̉ theo BCTC. Bảng cân đôi sđô phat sinh tổng hợp tât cả sđô phat sinh của tât cả cac tai khoản trong kỳ kê toan của doanh nghiệp. Bảng cân đôi sđô phat sinh cung câp cho chúng ta sđô liệu của sđô dư ầu kỳ nay, sđô phat sinh nợ, sđô phat sinh có trong kỳ va sđô dư cuđôi kỳ của cac tai khoản ghi nhâ ̣n gia vđôn hang ban của doanh nghiệp. II.1.2 Sổ sách kế toán SVTH: Lê Thị Thùy Linh Trang 7 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS.Phan Thanh Hải Sổ sach kê toan la tai liệu cần thiêt ê KTV sử dmng khi i kiể toan tại khach hang. Vi sđô liệu ược ghi chép từ sđô sach kê toan sau ó ược dùng ê lên BCTC. Sổ sach kê toan trong ơn vị có rât nhiêu loại. Tuy nhiên ê kiể toan khoản ̉mc gia vđôn hang ban thi doanh nghiệp cần những sổ sach sau: - Sổ cai, sổ chi tiêt của tai khoản 632, 154, 155, 156, 157: La những sổ sach theo dõi cac nghiê ̣p vm ban hang va xuât kho hang hóa, thanh phẩ i ban. - Bảng tổng hợp chi ph́ sản xuât kinh doanh: Gia vđôn hang ban ược câu thanh bởi nhiêu loại chi ph́, v́ dm chi ph́ nhân công trực tiêp, chi ph́ nguyên vật liệu trực tiêp, chi ph́ sản xuât chung t́nh vao gia vđôn. Như vậy thu thập bảng tổng hợp chi ph́ sản xuât kinh doanh ê kiể toan viên có thê anh gia ược t́nh ch́nh xac của gia vđôn hang ban. - Bao cao nhập-xuât-tồn thanh phẩ, hang hóa: Bao cao nhập – xuât – tồn cung câp cho kiể toan viên sđô lượng, ơn gia của từng loại hang hóa, thanh phẩ ược nhâ ̣p vao, xuât ra trong kỳ từ ó giúp kiể toan viên kiể tra ược sđô lượng thanh phẩ, hang hóa ược xuât vao gia vđôn hang ban. II.2 Hồ sơ kiểm toan năm trước Nêu khach hang ang kiể toan la khach hang cũ thi hồ sơ kiể toan nẳ trước óng ̉ột vai trò quan trọng giúp kiể toan có thê anh gia ược phần nao công tac kiể toan tại khach hang nẳ nay. Cac giây tờ lả việc nẳ trước ̉a KTV có thê sử dmng la: - Giây tờ lả việc, bản t́nh toan, bản phân t́ch. - Biên bản ghi nhớ vê cac vân ê trong kiể toan. - Bản tổng hợp cac vân ê quan trọng. - Thư xac nhận va giải trinh của ban giả đôc. - Danh ̉mc cac vân ê cần kiể tra nẳ trước. - Thư từ (bao gồ̉ thư iện tử) liên quan ên cac vân ê quan trọng. II.3 Ý kiến của kiểm toan viên tiền nhiệm Nêu như ược sự cho phép của công ty khach hang va sự hợp tac của KTV tiên nhiệ̉ thi KTV có thê thả khảo ý kiên của KTV tiên nhiệ̉ vê những vân ê SVTH: Lê Thị Thùy Linh Trang 8 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS.Phan Thanh Hải cần lưu ý của công ty khach hang nhẳ giúp KTV tiêt kiệ̉ thời gian va chi ph́ trong qua trinh kiể toan. SVTH: Lê Thị Thùy Linh Trang 9 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS.Phan Thanh Hải II.4 Ý kiến của chuyên gia Chuân ̉ực kiể toan sđô 620 có quy ịnh rõ vê việc sử dmng công việc của chuyên gia trong qua trinh kiể toan. Sự cần thiết phải sử dụng công việc của chuyên gia Kiể toan viên phải xac ịnh sự cần thiêt của việc sử dmng công việc của chuyên gia nêu kinh nghiệ̉ chuyên ̉ôn trong ̉ột lĩnh vực riêng biệt ngoai lĩnh vực kê toan, kiể toan la cần thiêt ê thu thập ầy ủ băng chứng kiể toan th́ch hợp. Năng lực, khả năng và tính khách quan của chuyên gia Khi sử dmng công việc của chuyên gia, KTV phải nhận diện vê năng lực của chuyên gia trong lĩnh vực cần tư vân, t́nh khach quan của chuyên gia đôi với khach hang ̉a chuyên gia ược ̉ời ê tư vân. Dẫn chứng công việc của chuyên gia trong báo cáo kiểm toán Việc ưa ra dẫn chứng công việc của chuyên gia trong bao cao kiể toan cũng ược quy ịnh rõ tại Chuân ̉ực kiể toan sđô 620 :  Khi phat hanh bao cao kiể toan với ý kiên châp nhận toan phần, KTV không ược ê cập ên công việc của chuyên gia trừ khi có yêu cầu của phap luật hoặc cac quy ịnh. Nêu phap luật va cac quy ịnh yêu cầu việc dẫn chứng công việc của chuyên gia trong bao cao kiể toan, KTV phải nêu rõ trong bao cao kiể toan la việc dẫn chứng nay không lả giả̉ trach nhiệ̉ của KTV đôi với ý kiên kiể toan.  Nêu KTV dẫn chứng công việc của chuyên gia trong bao cao kiể toan ̉a việc dẫn chứng giúp hiêu rõ lý do của ý kiên kiể toan không phải la ý kiên châp nhận toan phần, KTV phải nêu rõ trong bao cao kiể toan việc dẫn chứng nay không lả giả̉ trach nhiệ̉ của KTV đôi với ý kiên kiể toan. II.5 Sử dụng công việc của kiểm toan viên nội bộ Đđôi với những doanh nghiệp có hệ thđông kiể soat nội bộ, có tổ chức bộ ̉ay kiể toan nội bộ. Sau khi nhận ịnh vê sự hữu hiệu của hệ thđông kiể soat nội bộ, KTV có thê xẻ xét có nên sử dmng công việc của KTV nội bộ ê phmc vm cho công việc kiể toan của ̉inh không. SVTH: Lê Thị Thùy Linh Trang 10 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS.Phan Thanh Hải Việc sử dmng công việc của KTV nội bộ cũng ược quy inh chi tiêt tại chuân ̉ực kiể toan sđô VSA 610. Xác định sự cần thiết và mức độ sử dụng công việc của kiểm toán viên nội bộ  Kiể toan viên phải xac ịnh: (a) Công việc của kiể toan viên nội bộ có ầy ủ, th́ch hợp cho ̉mc ́ch của cuộc kiể toan hay không; (b) Ảnh hưởng dự kiên của việc sử dmng công việc của KTV nội bộ đôi với nội dung, lịch trinh va phạ̉ vi cac thủ tmc của KTV ộc lập.  Đê xẻ xét t́nh ầy ủ, th́ch hợp khi sử dmng công việc của KTV nội bộ, KTV ộc lập phải anh gia: (a) T́nh khach quan của kiể toan nội bộ; (b) Năng lực chuyên ̉ôn của KTV nội bộ; (c) Công việc của KTV nội bộ có ược thực hiện với sự thận trọng nghê nghiệp th́ch hợp hay không; (d) Có thê trao ổi thông tin ̉ột cach hiệu quả giữa KTV nội bộ va KTV ộc lập hay không.  Khi xac ịnh ảnh hưởng dự kiên của công việc của KTV nội bộ ên nội dung, lịch trinh, phạ̉ vi cac thủ tmc của kiể toan viên ộc lập, KTV ộc lập phải cân nhắc: (a) Nội dung va phạ̉ vi của cac công việc cm thê ̉a KTV nội bộ ã hoặc sẽ thực hiện; (b) Rủi ro có sai sót trọng yêu ở câp ộ cơ sở dẫn liệu ã ược anh gia đôi với cac nhó̉ giao dịch, sđô dư tai khoản va thông tin thuyêt ̉inh cm thê; (c) Mức ộ chủ quan của kiể toan viên nội bộ trong việc anh gia cac băng chứng kiể toan ã thu thập ược ê chứng ̉inh cho cac cơ sở dẫn liệu liên quan Sử dụng công việc cụ thể của kiểm toán viên nội bộ  Đê sử dmng công việc cm thê của KTV nội bộ, KTV ộc lập phải anh gia va thực hiện cac thủ tmc kiể toan đôi với công việc ó nhẳ khẳng ịnh t́nh ầy ủ, th́ch hợp đôi với cac ̉mc tiêu của kiể toan viên ộc lập. SVTH: Lê Thị Thùy Linh Trang 11 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS.Phan Thanh Hải  Khi xẻ xét t́nh ầy ủ, th́ch hợp của công việc cm thê của KTV nội bộ đôi với cac ̉mc tiêu của KTV ộc lập, KTV ộc lập phải anh gia: (a) KTV nội bộ thực hiện công việc ó có ược ao tạo ầy ủ vê chuyên ̉ôn va có thanh thạo trong công việc không; (b) Công việc ó có ược giả sat, kiể tra va lưu lại băng hồ sơ không; (c) Băng chứng kiể toan có ược thu thập ầy ủ va th́ch hợp ê lả cơ sở ưa ra kêt luận của KTV nội bộ hay không; (d) Kêt luận của KTV nội bộ có phù hợp với tinh hinh thực tê va bao cao do KTV nội bộ lập có nhât quan với kêt quả công việc ã thực hiện hay không; (e) Những vân ê ặc biệt hoặc bât thường ̉a KTV nội bộ nêu ra ã ược xử lý úng chưa. III. Nộ́ dung ḱểm ́oan khoan muc g ́a êvôn hhng an ́heo chương ́rinh ḱểm ́oan mẫu của h́ện hộ́ hhnh ng h̀ ḱểm ́oan V́ệ́ Nam an hhnh. III.1 Cac biểu mẫu và giấy tờ làm việc Đê KTV có thê lả viê ̣c ̉ô ̣t cach hiê ̣u quả, nhanh chóng, ap ứng nhu cầu của khach hang, cũng như la sự thuâ ̣n tiê ̣n trong viê ̣c xẻ xét lại hồ sơ kiể toan. Hiê ̣p hô ̣i ã ban hanh cac biêu ̉ẫu va giây tờ lả viê ̣c. Trong kiể toan khoản ̉mc gia vđôn hang ban thi KTV cần những giây tờ lả viê ̣c sau: - C310 Kiểm tra kiểm soát nội bộ đối với chu trình hàng tồn kho, giá thành, giá vđôn. Theo chương trinh kiể toan ̉ẫu nẳ 2013 của VACPA thi KTV thực hiện kiể soat nội bộ đôi với chu trinh khi KTV kỳ vọng răng:  Cac kiể soat vê hang tồn kho, gia thanh, gia vđôn của doanh nghiệp hoạt ộng hiệu quả.  Chỉ thực hiện thử nghiệ̉ cơ bản không cung câp ầy ủ băng chứng vê chu trinh hang tồn kho, gia thanh, gia vđôn.  - Việc thực hiện thử nghiệ̉ kiể soat hiệu quả hơn thử nghiệ̉ cơ bản. G230 Chương trình kiểm toán giá vốn hàng bán SVTH: Lê Thị Thùy Linh Trang 12 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS.Phan Thanh Hải Mmc tiêu của chương trinh kiể toan gia vđôn hang ban la thiêt lập những công việc KTV cần phải lả trong kiể toan gia vđôn hang ban ê xẻ xét gia vđôn hang ban trong kỳ ược ghi nhận ầy ủ, ch́nh xac, úng kỳ va ược phân loại, trinh bay phù hợp với khuôn khổ vê lập va trinh bay BCTC theo chê ộ kê toan hiện hanh. - H210 Sử dụng công việc của chuyên gia Giây tờ lả việc nay hướng dẫn kiể toan viên cần thực hiện những công việc:  Xac ịnh sự cần thiêt sử dmng công việc của chuyên gia.  Công việc cần sự trợ giúp của chuyên gia.  Xac ịnh nội dung, lịch trinh, cac công việc cần chuyên gia thực hiện.  Lựa chọn chuyên gia - H190 Soát xét thay đổi chính sách kế toán, ước tính kế toán và sai sót KTV lả việc trên giây H190 nhẳ ả̉ bao răng cac thay ổi trong ch́nh sach kê toan, ước t́nh kê toan va sai sót ã ược trinh bay trong BCTC. III.2 Quy trình thực hiện việc kiểm toan khoản mục gia vốn hàng ban và cung cấp dịch vụ. III.2.1 Thực hiện thử nghiệm kiểm soát đối với khoản mục giá vốn hàng bán Dựa theo chương trinh kiể toan ̉ẫu “C310 kiể soat nội bộ đôi với chu trinh hang tồn kho, gia thanh, gia vđôn” của Hội kiể toan viên hanh nghê Việt Nả (VACPA) ban hanh nẳ 2013. Chúng ta có quy trinh kiể soat đôi với ǵa vđôn hang ban như sau: Tìm hiểu, đánh giá hiệu quả của hệ thống kiểm soát nội bộ trong công ty khách hàng Khi bước vao công việc kiể toan bao cao tai ch́nh, trước tiên kiể toan viên va công ty kiể toan cần anh gia hệ thđông kiể soat nội bộ của khach hang. Việc nghiên cứu hệ thđông kiể soat nội bộ của khach hang va anh gia ược rủi ro kiể soat giúp cho kiể toan viên thiêt kê ược những thủ tmc kiể toan th́ch hợp, anh gia ược khđôi lượng va ộ phức tạp của cuộc kiể toan, từ ó ước t́nh ược thời gian va xac ịnh ược trọng tẩ cuộc kiể toan. SVTH: Lê Thị Thùy Linh Trang 13 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS.Phan Thanh Hải Hệ thđông kiể soat nội bộ của ơn vị ược kiể soat cang tđôt thi kiể toan viên sẽ thu hẹp ược phạ̉ vi kiể toan, thời gian kiể toan va chi ph́ cho việc kiể toan. KTV có thê tiên hanh khảo sat hệ thđông kiể soat nội bộ của khach hang băng cac hinh thức sau:  Phỏng vân cac nhân viên của công ty  Xẻ xét lại cac quy trinh luân chuyên chứng từ.  Quan sat cac thủ tmc kiể soat Mmc tiêu của thử nghiệ̉ kiể soat đôi với kiể toan khoản ̉mc gia vđôn hang ban: Tính có thật: giá vốn hàng bán ghi trên sổ sách phải có thật.  Nô ̣i dung kiể soat: Tức la kiể toan viên phải xẻ xét việc ghi nhận gia vđôn hang ban có căn cứ vao phiêu xuât kho, biên bản giao nhận hang, phiêu vận chuyên hang.  Thủ tmc kiể soat: Kiể toan viên tiên hanh chọn ̉ẫu ngẫu nhiên cac nghiệp vm ghi nhạn gia vđôn trong nẳ, đôi chiêu phiêu xuât kho, biên bản giao nhận hang, phiêu vận chuyên. Tính đầy đủ: Các loại giá vốn phải được ghi sổ đầy đủ.  Nội dung kiể soat: Cac phiêu xuât kho hang hóa, thanh phẩ ban ra phải ược chuyên vê bộ phận kê toan va cập nhật kịp thời vao sổ kê toan. Bộ phận kê toan phải đôi chiêu với thủ kho vê sđô lượng hang hóa, thanh phẩ xuât ban hang thang.  Thủ tmc kiể soat:  Chọn ̉ột hoặc ̉ột sđô thang trong nẳ ê ̉ượn biên bản va tiên hanh đôi chiêu giữa hai bộ phận kê toan va thủ kho. Xẻ xét có chênh lệch va xử lý chênh lệch giữa hai bộ phận (nêu có).  Chọn ̉ẫu ̉ột sđô nghiệp vm ghi nhận gia vđôn trong nẳ, kiể tra đôi chiêu ngay trên phiêu xuât kho với ngay hạch toan trên sổ kê toan. Tính chính xác: Các loại giá vốn phải được ghi nhận chính xác.  Nội dung kiể soat: SVTH: Lê Thị Thùy Linh Trang 14