Tài liệu Kiểm soát chi đầu tư xây dựng cơ bản qua kho bạc nhà nước huyện lâm thao tỉnh phú thọ

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH HOÀNG MẠNH THẮNG KIỂM SOÁT CHI ĐẦU TƢ XÂY DỰNG CƠ BẢN QUA KHO BẠC NHÀ NƢỚC HUYỆN LÂM THAO - TỈNH PHÚ THỌ LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ THÁI NGUYÊN - 2015 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn/ ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH HOÀNG MẠNH THẮNG KIỂM SOÁT CHI ĐẦU TƢ XÂY DỰNG CƠ BẢN QUA KHO BẠC NHÀ NƢỚC HUYỆN LÂM THAO - TỈNH PHÚ THỌ Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 60.34.04.10 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN CHIẾN THẮNG THÁI NGUYÊN - 2015 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn/ i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan, đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Mô hình nghiên cứu mà tôi xây dựng và các kết quả, số liệu trong nghiên cứu này là trung thực và chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Phú Thọ, ngày tháng năm 2015 Tác giả luận văn Hoàng Mạnh Thắng Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn/ ii LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành Luận văn này, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất đến người hướng dẫn khoa học - TS. Nguyễn Chiến Thắng. Trong suốt quá trình nghiên cứu, Thầy đã hướng dẫn nhiệt tình, động viên tôi hoàn thành đúng tiến độ. Sự hiểu biết sâu sắc về khoa học cũng như kinh nghiệm của Thầy chính là tiền đề giúp tôi đạt được kết quả trong nghiên cứu này. Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất đến các Thầy cô giáo trong khoa Quản lý kinh tế - Trường Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh đã giúp đỡ tôi nâng cao kiến thức chuyên môn trong suốt thời gian học tập, nghiên cứu tại trường. Có được kết quả nghiên cứu này, tôi bày tỏ lòng biết ơn đến người thân trong gia đình, bạn bè đồng nghiệp luôn đồng hành và ủng hộ tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu. Mặc dù tôi đã nỗ lực để thực hiện đề tài một cách tốt nhất nhưng không tránh khỏi những thiếu sót. Tôi rất mong nhận được những ý kiến đóng góp của các Thầy cô trong Hội đồng và các bạn đồng nghiệp để Luận văn được hoàn thiện hơn. Tôi xin trân trọng cảm ơn! Phú Thọ, ngày tháng năm 2015 Tác giả luận văn Hoàng Mạnh Thắng Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn/ iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ............................................................................................... ii LỜI CẢM ƠN ............................................................................................... ii MỤC LỤC ................................................................................................... iii DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT ..................................................... vii DANH MỤC BẢNG .................................................................................. viii DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ ................................................................. ix MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài .......................................................................... 1 2. Mục tiêu của đề tài ................................................................................. 3 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu........................................................... 3 4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài ................................................ 4 5. Kết cấu của luận văn............................................................................... 4 Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIẾN VỀ KIỂM SOÁT CHI ĐẦU TƢ XÂY DỰNG CƠ BẢN TỪ NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC QUA KHO BẠC NHÀ NƢỚC ...................................... 65 1.1. Lý luận chung về Chi đầu tư xây dựng cơ bản từ NSNN qua Kho bạc Nhà nước .................................................................................................. 65 1.1.1. Khái niệm và đặc điểm chi đầu tư xây dựng cơ bản từ Ngân sách Nhà nước .............................................................................................. 65 1.1.2. Vai trò chi đầu tư xây dựng cơ bản từ Ngân sách Nhà nước ....... 98 1.1.3. Nô ̣i dung chi đầ u tư xây dựng cơ bản t ừ Ngân sách Nhà nước .. 109 1.1.4. Quy trình chi đầu tư xây dựng cơ bản của ngân sách nhà nước1514 1.2. Kho bạc Nhà nước trong Kiểm soát Chi đầu tư xây dựng cơ bản từ NSNN qua Kho bạc Nhà nước.............................................................. 1615 1.2.1. Hệ thống Kho bạc Nhà nước ở Việt Nam ............................... 1615 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn/ iv 1.2.2. Chức năng và nhiệm vụ của Kho bạc Nhà nước trong KSC đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước ........................................... 1918 1.2.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến kiểm soát chi đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước ...................................................................... 2019 1.3. Lý luận chung về Kiểm soát Chi đầu tư xây dựng cơ bản từ NSNN qua Kho bạc Nhà nước ................................................................................ 2423 1.3.1. Khái niệm kiểm soát cấp phát thanh toán chi đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước ............................................................... 2423 1.3.2. Nguyên tắc và căn cứ kiểm soát cấp phát thanh toán chi đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước .................................................. 2524 1.3.3. Quy trình và nội dung kiểm soát cấp phát thanh toán chi đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước ........................................... 3129 1.4. Kinh nghiệm về kiểm soát chi đầu tư XDCB trên thế giới và ở Việt Nam 3433 1.4.1. Bài học kinh nghiệm của một số nước trên thế giới ................ 3433 1.4.2. Bài học kinh nghiệm ở một số địa phương tại Việt Nam ......... 3634 1.4.3. Bài học kinh nghiệm rút ra cho huyện Lâm Thao, tỉnh PhúThọ ......................................................................................................... 3837 Chƣơng 2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ....................................... 4039 2.1. Câu hỏi nghiên cứu ........................................................................ 4039 2.2. Các phương pháp nghiên cứu ........................................................ 4039 2.2.1. Cơ sở phương pháp luận ......................................................... 4039 2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin .............................................. 4039 2.2.2. Phương pháp tổng hợp và xử lý thông tin .............................. 4140 2.2.3. Phương pháp phân tích thông tin ............................................ 4140 2.2.4. Phương pháp điều tra, phỏng vấn ............................................ 4241 2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu ......................................................... 4342 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn/ v Chƣơng 3. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KIỂM SOÁT CHI ĐẦU TƢ XÂY DỰNG CƠ BẢN TỪ NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC QUA KHO BẠC NHÀ NƢỚC HUYỆN LÂM THAO, PHÚ THỌ 4544 3.1. Giới thiệu về huyện Lâm Thao và Kho bạc Nhà nước huyện Lâm Thao ...................................................................................................................... 4544 3.1.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội của huyện Lâm Thao, Phú Thọ . 4544 3.1.2. Kho bạc nhà nước huyện Lâm Thao, Phú Thọ ........................ 4847 3.2. Thực trạng công tác kiểm soát chi đầu tư XDCB từ NSNN qua KBNN huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ ............................................................ 5049 3.2.1. Phân tích số liệu sơ cấp về tình hình kiểm soát chi đầu tư XDCB từ nguồn NSNN trong nước tại KBNN huyện Lâm Thao ................. 5049 3.2.2. Tổ chức thực hiện quy trình kiểm soát chi đầu tư XDCB từ nguồn NSNN trong nước tại KBNN huyện Lâm Thao ................................ 5351 3.2.3. Áp dụng công nghệ thông tin trong kiểm soát chi vốn đầu tư XDCB tại KBNN Huyện Lâm Thao ................................................. 7271 3.3. Đánh giá việc kiểm soát chi NSNN về đầu tư XDCB của KBNN huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ ....................................................................... 7271 3.3.1. Kết quả đạt được ..................................................................... 7271 3.3.2. Hạn chế và nguyên nhân trong kiểm soát chi NSNN về đầu tư XDCB XDCB tại KBNN huyện Lâm Thao và những vấn đề đặt ra cần giải quyết .......................................................................................... 7877 Chƣơng 4. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KIỂM SOÁT CHI ĐẦU TƢ XÂY DỰNG CƠ BẢN TỪ NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC QUA KHO BẠC NHÀ NƢỚC HUYỆN LÂM THAO, TỈNH PHÚ THỌ ............................................. 9593 4.1. Quan điểm và định hướng hoàn thiện công tác kiểm soát chi đầu tư XDCB từ NSNN qua Kho bạc Nhà nước .............................................. 9593 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn/ vi 4.1.1. Quan điểm kiểm soát chi đầu tư XDCB từ NSNN qua Kho bạc Nhà nước .......................................................................................... 9593 4.1.2. Định hướng hoàn thiện công tác kiểm soát chi qua KBNN ..... 9694 4.2. Một số giải pháp hoàn thiện công tác kiểm soát chi đầu tư XDCB từ NSNN qua Kho bạc Nhà nước huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ ............ 9694 4.2.1. Đổi mới mô hình kiểm soát chi đầu tư XDCB theo cơ chế “một cửa” .................................................................................. 9694 4.2.2. Hoàn thiện quy trình kiểm soát chi đầu tư XDCB qua KBNN 9997 4.2.3. Giải pháp khắc phục những tồn tại trong cơ chế quản lý vốn đầu tư .............................................................................................................. 105103 4.2.4. Chỉ đạo điều hành công tác kiểm soát thanh toán vốn đầu tư thống nhất .............................................................................. 106104 4.2.5. Nâng cao trình độ chuyên môn, phẩm chất đạo đức của cán bộ làm công tác kiểm soát thanh toán vốn đầu tư ..................................... 111109 4.2.6. Tăng cường đầu tư, triển khai hiện đại hoá công nghệ thông tin ..................................................................................................... 113111 4.2.7. Cải tiến chế độ thông tin báo cáo và nâng cấp chương trình kiểm soát vốn đầu tư ............................................................................. 114112 4.2.8. Phối hợp chặt chẽ KBNN các cấp trong việc kiểm soát chi NSNN về đầu tư XDCB ........................................................................... 116114 4.3. Một số kiến nghị ........................................................................ 117115 4.3.1. Kiến nghị với Nhà nước ...................................................... 117115 4.3.2. Kiến nghị với KBNN Trung ương ...................................... 118116 4.3.3. Kiến nghị với ban ngành hữu quan của huyện .................... 119117 KẾT LUẬN ......................................................................................... 120118 TÀI LIỆU THAM KHẢO.................................................................. 123120 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn/ vii DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT CKC : Cam kết chi ĐTXDCB : Đầu tư xây dựng cơ bản ĐVSDNS : Đơn vị sử dụng ngân sách KBNN : Kho bạc nhà nước KHPT : Kế hoạch phát triển KLHT : Khối lượng hoàn thành KSC : Kiếm soát chi KTXH : Kinh tế xã hội NSĐP : Ngân sách địa phương NSNN : Ngân sách nhà nước NSTƯ : Ngân sách trung ương UBND : Ủy ban nhân dân VĐT : Vốn đầu tư XDCB : Xây dựng cơ bản Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn/ viii DANH MỤC BẢNG Bảng 3.1: Kết quả điều tra khảo sát về chất lượng công tác kiểm soát chi NSNN về đầu tư XDCB tại KBNN huyện Lâm Thao ............... 5150 Bảng 3.2: Tổng hợp chi vốn đầu tư huyện Lâm Thao giai đoạn 2012-2014 ................................................................................................. 5554 Bảng 3.3: Tình hình tạm ứng vốn đầu tư XDCB giai đoạn 2012-2014 ..... 5958 Bảng 3.4: Tình hình thanh toán vốn đầu tư ứng trước và số vốn thu hồi vốn ứng trước giai đoạn 2012-2014 ................................................. 6261 Bảng 3.5: Số tiết kiệm chi cho NSNN thông qua kiểm soát chi đầu tư XDCB tại KBNN Huyện Lâm Thao giai đoạn 2012-2014 .................... 6665 Bảng 3.6: Tình hình kiểm soát chi đầu tư XDCB tại KBNN Huyện Lâm Thao giai đoạn 2012-2014 ................................................................. 7069 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn/ ix DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ Sơ đồ 3.1: Sơ đồ tổ chức bộ máy Kho Bạc Nhà Nước huyện Lâm Thao ... 4948 Sơ đồ 3.2: Qui trình KSC đầu tư XDCB tại KBNN Huyện Lâm Thao...... 5452 Sơ đồ 4.1: Mô hình kiểm soát chi đầu tư XDCB theo cơ chế “một cửa” ... 9896 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn/ 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Quá trình hội nhập sâu rộng với nền kinh tế thế giới, đặc biệt việc trở thành thành viên chính thức của tổ chức thương mại thế giới (WTO) đòi hỏi Việt Nam cần phải nhanh chóng thúc đẩy quá trình cải cách hành chính, cải cách cơ chế, chính sách quản lý kinh tế nói chung và tài chính - ngân hàng nói riêng để hình thành khuôn khổ pháp lý của nền kinh tế - thị trường có sự định hướng của Nhà nước. Mục tiêu và yêu cầu cơ bản của cải cách hành chính trong lĩnh vực tài chính công là nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng NSNN; Vấn đề mang tính chất nghiệp vụ có tác động trực tiếp đến cải cách hành chính trong lĩnh vực tài chính công là công tác quản lý và điều hành NSNN, bao gồm hai bộ phận nghiệp vụ chủ yếu: Một là, cơ chế tập trung các khoản thu của NSNN vào Kho bạc Nhà nước; Hai là, cơ chế kiểm soát cấp phát và thanh toán các khoản chi NSNN qua Kho bạc Nhà nước. Đầu tư xây dựng cơ bản là một trong những hoạt động quan trọng của nền kinh tế quốc dân. Hàng năm vốn đầu tư của toàn xã hội chiếm tỷ trọng lớn trong tổng sản phẩm quốc nội. Hoạt động đầu tư XDCB góp phần tạo ra cơ sở vật chất, kết cấu hạ tầng kỹ thuật cho xã hội, là nhân tố quyết định sự thay đổi, chuyển dịch cơ cấu kinh tế của mỗi quốc gia, thúc đẩy sự tăng trưởng và phát triển kinh tế- xã hội của đất nước. Tốc độ, quy mô tăng trưởng của đầu tư XDCB có ảnh hưởng lớn đến tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế, cũng như trong hiện các mục tiêu kinh tế - xã hội đã đề ra. Chi XDCB hình thành nên các công trình có tính chất trọng điểm quốc gia, các công trình có khả năng thu hồi vốn thấp và các công trình mang tính chất chiến lược dài hạn. Do đó, chi đầu tư XDCB của NSNN có một vai trò đặc biệt quan trọng đối với sự phát triển KTXH của quốc gia nói chung và từng địa phương nói riêng. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn/ 2 Nhìn chung, công tác quản lý chi đầu tư XDCB từ NSNN qua hệ thống Kho bạc Nhà nước đã đạt được những hiệu quả đáng kể trong những năm qua, nhất là từ khi KBNN thực hiện triển khai dự án TABMIS (Hệ thống thông tin quản lý ngân sách và kho bạc), giúp cho quá trình quản lý có công tác rõ ràng, kiểm soát đồng bộ, có hệ thống, đồng thời công tác quản lý chi đầu tư XDCB từ NSNN trong những năm qua đã có những chuyển biến tích cực, công tác lập, duyệt, phân bổ dự toán được chú trọng hơn về chất lượng và thời gian… Bên cạnh những mặt đã đạt được còn có nhiều vấn đề chưa phù hợp, công tác quản lý chi đầu tư XDCB từ NSNN qua KBNN trên địa bàn huyện Lâm Thao còn trường hợp bị động, nhiều vấn đề cấp bách chưa đáp ứng kịp thời. Những tồn ta ̣i và h ạn chế này ở nhiều khâu, làm hạn chế hiệu quả quản lý của các cơ quan chức năng tác động tiêu cực đến hiệu quả sử dụng nguồn vốn của Nhà nước như nguồn vốn đầu tư XDCB, chưa đáp ứng yêu cầu quản lý về cải cách thủ tục hành chính trong xu thế đẩy mạnh mở cửa và hội nhập quốc tế. Chi đầu tư XDCB từ NSNN ở địa phương trong những năm qua vẫn còn tình trạng lãng phí, thất thoát, kém hiệu quả, các khâu tạm ứng vốn đầu tư, bố trí vốn kế hoạch, hay quy trình kiểm soát cam kết chi,… còn nhiều bất cập. Vì vậy kiểm soát chi đầu tư XDCB từ NSNN qua Kho bạc Nhà nước tại huyện Lâm Thao cần được hoàn thiện một cách có hệ thống và khoa học. Với những lý do trên, tôi xin chọn đề tài: “Kiểm soát chi đầu tư xây dựng cơ bản qua Kho bạc Nhà nước huyện Lâm Thao - tỉnh Phú Thọ” để nghiên cứu nhằm góp phần làm rõ những bất cập trong cơ chế quản lý, kiểm soát, nâng cao hiệu quả chi đầu tư xây dựng cơ bản qua Kho bạc Nhà nước Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn/ 3 huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ, từ đó đề xuất giải pháp khắc phục những bất cập này. 2. Mục tiêu của đề tài 2.1. Mục tiêu chung Trên cơ sở lý luận những vấn đề cơ bản về quản lý kiểm soát chi đầu tư xây dựng cơ bản qua KBNN, đi sâu phân tích, đánh giá thực trạng chi đầu tư xây dựng cơ bản cấp huyện qua KBNN huyện Lâm Thao, đề xuất các giải pháp góp phần hoàn thiện công tác kiểm soát chi đầu tư xây dựng cơ bản cấp huyện tại KBNN ở huyện Lâm Thao. 2.2. Mục tiêu cụ thể Với mục tiêu chung như trên, luận văn sẽ thực hiện những nội dung cụ thể sau: - Hệ thống hóa và làm rõ thêm những vấn đề lý luận về ngân sách nhà nước, kiểm soát thanh toán vốn đầu tư XDCB từ ngân sách nhà nước. - Làm rõ thực trạng công tác kiểm soát chi đầu tư XDCB từ ngân sách nhà nước tại KBNN huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ qua đó đánh giá những mặt được và những mặt còn hạn chế trong quá trình thực hiện kiểm soát chi đầu tư XDCB qua KBNN huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ. Luận văn còn rút ra những bài học kinh nghiệm có ý nghĩa thực tiễn. - Đề xuất một số giải pháp hoàn thiện công tác kiểm soát chi đầu tư XDCB từ ngân sách nhà nước qua Kho bạc Nhà nước huyện Lâm Thao, góp phần hoàn thiện công tác kiểm soát chi đầu tư XDCB qua KBNN. 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu chủ yếu của đề tài là công tác Kiểm soát chi đầu tư XDCB từ NSNN qua KBNN trên địa bàn huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ. 3.2. Phạm vi nghiên cứu Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn/ 4 * Giới ha ̣n về nô ̣i dung : nghiên cứu nội dung kiểm soát chi ĐTXDCB bằng nguồn vốn NSNN qua KBNN và giải pháp hoàn thiện công tác kiểm soát chi đầ u tư XDCB từ NSNN qua KBNN huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ. * Giới ha ̣n về không gian : Tại KBNN huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ. * Giới ha ̣n về thời gian : đề tài nghiên cứu th ực trạng kiểm soát chi ĐTXDCB từ vốn NSNN qua KBNN Tại KBNN huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ giai đọan từ năm 2012 đến năm 2014 và đề xuất giải pháp hoàn thiện công tác kiểm soát chi đầ u tư XDCB t ừ NSNN qua KBNN huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ cho giai đoạn 2016 - 2020. 4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài - Ý nghĩa về mặt khoa học: Nghiên cứu có hệ thống và làm rõ thêm những vấn đề lý luận về kiểm soát chi đầu tư XDCB từ Ngân sách nhà nước, về công tác kiểm soát chi thường xuyên và chi đầu tư xây dựng cơ bản qua Kho bạc Nhà nước bao gồm: khái niệm, vai trò, nguyên tắc và nội dung kiểm soát chi đầu tư xây dựng cơ bản từ NSNN qua KBNN. - Ý nghĩa thực tiễn: Phân tích thực trạng công tác kiểm soát chi đầu tư XDCB từ NSNN qua Kho bạc Nhà nước, đánh giá những kết quả đạt được, những tồn tại và nguyên nhân. Từ đó đưa ra những kiến nghị nhằm hoàn thiện công tác kiểm soát chi đầu tư XDCB từ NSNN qua Kho bạc Nhà nước tại Huyện Lâm Thao, Phú Thọ nói riêng và hệ thống KBNN nói chung. 5. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu và kết luận luận văn được kết cấu thành 4 chương: Chƣơng 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về kiểm soát chi đầu tư XDCB từ NSNN qua Kho bạc Nhà nước. Chƣơng 2: Phương pháp nghiên cứu Chƣơng 3: Thực trạng công tác kiểm soát chi đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước qua kho bạc nhà nước huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn/ 5 Chƣơng 4: Một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác kiểm soát chi đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước qua kho bạc nhà nước huyện Lâm Thao. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn/ 6 Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIẾN VỀ KIỂM SOÁT CHI ĐẦU TƢ XÂY DỰNG CƠ BẢN TỪ NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC QUA KHO BẠC NHÀ NƢỚC 1.1. Lý luận chung về Chi đầu tƣ xây dựng cơ bản từ NSNN qua Kho bạc Nhà nƣớc 1.1.1. Khái niệm và đặc điểm chi đầu tư xây dựng cơ bản từ Ngân sách Nhà nước Nhà nước là tiền đề xã hội đảm bảo điều kiện cần và kinh tế hàng hóa là tiền đề kinh tế đảm bảo điề u kiê ̣n đủ cho sự ra đời , tồ n ta ̣i và phát triể n của NSNN. NSNN là công cu ̣ tài chiń h của Nhà nước . Chi NSNN là quá trin ̀ h phân phố i và sử du ̣ng quỹ NSNN nhằ m duy trì sự tồ n ta ̣i của bô ̣ máy và thực thi các chức năng, nhiê ̣m vu ̣ của Nhà nước . Chi NSNN gồ m nhiề u nô ̣i dung chi đa da ̣ng và phức ta ̣p . Theo nô ̣i dung kinh tế và thời ha ̣n tác đô ̣ng của các khoản chi thường xuyên , chi đầ u tư phát triể n và chi khác , chi NSNN bao gồ m chi . Chi đầ u tư phát triển của NSNN cũng gồ m nhiề u n ội dung chi có mu ̣c đích và tính chấ t khác nhau . Nế u căn cứ vào tính chấ t của hoa ̣t đô ̣ng đầ u tư phát triể n , chi đầ u tư phát triể n của NSNN bao gồ m chi đầ u tư XDCB và chi đầ u tư phát triể n không có tính chấ t đầ u tư XDCB. Đầu tư được hiểu là việc bỏ vốn vào các hoạt động KTXH để mong nhận được những lợi ích KTXH tốt hơn trong tương lai. Đầu tư XDCB là hoạt động đầu tư nhằm tạo ra các công trình xây dựng theo mục đích của người đầu tư. Công trình xây dựng là sản phẩm được tạo thành bởi sức lao động của con người, vật liệu xây dựng, thiết bị lắp đặt vào công trình, được liên kết định vị với đất, có thể bao gồm phần dưới mặt đất, phần trên mặt đất, phần dưới mặt nước và phần trên mặt nước, được xây dựng theo thiết Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn/ 7 kế. Công trình xây dựng bao gồm công trình xây dựng công cộng, nhà ở, công trình công nghiệp, giao thông, thuỷ lợi, năng lượng và các công trình khác; đó chin ̣ ́ h là các tài sản cố đinh - năng lực sản xuấ t , phục vụ của nề n kinh tế quố c dân . Như vậy, đầu tư XDCB là việc bỏ vốn để đầu tư tái sản xuất tài sản cố định nhằm từng bước tăng cường, hoàn thiện và hiện đại hóa cơ sở vật chất kỹ thuật và năng lực sản xuất, phục vụ của nền kinh tế quốc dân. Thông qua đầu tư XDCB, cơ sở vật chất kỹ thuật và năng lực sản xuất, phục vụ của nền kinh tế được tăng cường, đổi mới, hoàn thiện, hiện đại hoá; góp phần quan trọng trong quá triǹ h hình thành và đi ều chỉnh cơ cấu của nền kinh tế, thực hiện mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và phát triển xã hội. Trong nề n kinh tế thi ̣trường , đầ u tư XDCB nhằ m tăng cường cơ sở vâ ̣t chấ t kỹ thuâ ̣t của nề n kinh tế quố c dân đươ ̣c thực hiê ̣n bằ ng nhiề u nguồ n vố n khác nhau như nguồn vốn NSNN , nguồ n vố n c ủa các doanh nghiệp và các tổ chức kinh tế , nguồ n vố n của các tổ chức đoàn thể và hô ̣i , nguồ n vố n của hô ̣ gia đin ̀ h và cá nhân ,.... Chi đầ u tư XDCB từ nguồ n vố n NSNN là tấ t yế u khách quan đố i với mọi quốc gia nhằm đảm bả o điề u kiê ̣n về cơ sở vâ ̣t chấ t kỹ thuâ ̣t cầ n thiế t cho viê ̣c thực hiê ̣n các chức năng và nhiê ̣m vu ̣ của Nhà nước về bảo đảm an ninh quố c phòng, quản lý nhà nước và phát triển KTXH ... Những phân tích nên trên cho phép rút ra kế t luâ ̣n: Chi đầu tư XDCB của NSNN là quá trình phân phối và sử dụng một phần vốn tiền tệ từ NSNN để đầu tư tái sản xuất tài sản cố định nhằm từng bước tăng cường, hoàn thiện, hiện đại hoá cơ sở vật chất kỹ thuật, năng lực sản xuất, phục vụ đáp ứng y êu cầ u thực hiê ̣n các chức năng và nhiê ̣m vu ̣ của Nhà nước về bảo đảm an ninh quố c phòng nước và phát triể n KTXH trong từng thời kỳ , quản lý nhà . Chi đầu tư xây dựng cơ bản có những đặc điểm sau đây: Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn/ 8 Thứ nhấ t , chi đầu tư XDCB của NSNN là khoản chi lớn nhưng không có tính ổn định. Quy mô và tỷ trọng chi đầu tư XDCB của NSNN trong từng thời kỳ phụ thuộc vào chủ trương, đường lối phát triển KTXH của Nhà nước và khả năng nguồn vốn NSNN . Xét về cơ cấu chi NSNN theo nội dung kinh tế thì chi đầ u tư XDCB của NSNN luôn có quy mô và chiế m tỷ tro ̣ng lớn trong tổ ng chi NSNN. Sản phẩm của đầu tư XDCB là các tài sản cố dịnh , năng lực sản xuấ t phục vụ phát huy tác dụng trong thời gian dài khi đưa vào sử dụng . Vì vậy, cơ cấu chi đầu tư XDCB của NSNN không có tính ổn định giữa các thời kỳ phát triển KTXH. Thứ tự và tỷ trọng ưu tiên chi đầu tư XDCB của NSNN cho từng lĩnh vực KTXH có sự thay đổi giữa các thời kỳ. Chẳng hạn, sau một thời kỳ ưu tiên tập trung đầu tư vào việc xây dựng cơ sở hạ tầng giao thông, thì thời kỳ sau sẽ không cần ưu tiên đầu tư nhiều vào lĩnh vực đó nữa, vì hạ tầng giao thông đã tương đối hoàn chỉnh... Thứ hai, xét theo mục đích KTXH và thời hạn tác động thì chi đầu tư XDCB của NSNN mang tính chất chi cho tích lũy. Chi đầu tư XDCB của NSNN là yêu cầu tất yếu nhằm để tạo ra cơ sở vật chất kỹ thuật, năng lực sản xuất phục vụ, tăng tích luỹ tài sản của nền kinh tế quốc dân và đó chính là nền tảng vâ ̣t chấ t b ảo đảm sự tăng trưởng kinh tế và phát triển xã hội, làm tăng tổng sản phẩm quốc dân của mỗi quốc gia. Đồng thời, chi đầu XDCB của NSNN còn có ý nghĩa là vốn mồi để tạo ra môi trường đầu tư thuận lợi nhằm thu hút các nguồn vốn trong nước và nguồn vốn ngoài nước vào đầu tư phát triển các hoạt động KTXH theo định hướng của Nhà nước trong từng thời kỳ. Với ý nghĩa đó, chi đầu tư phát triển của NSNN là chi cho tích lũy. Thứ ba, phạm vi và mức độ chi đầu tư XDCB của NSNN luôn gắn liền với việc thực hiện mục tiêu KHPT KTXH của Nhà nước trong từng thời kỳ. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn/ 9 Chi đầu tư xây XDCB của NSNN nhằm để thực hiện các mục tiêu phát triển KTXH của Nhà nước trong từng thời kỳ. KHPT KTXH là cơ sở nền tảng việc xây dựng kế hoạch chi đầu tư XDCB từ NSNN. KHPT KTXH của Nhà nước trong từng thời kỳ có ý nghĩa quyết định đến mức độ và thứ tự ưu tiên chi đầu tư XDCB của NSNN. Chi đầu tư XDCB của NSNN gắn với KHPT KTXH nhằm bảo đảm phục vụ tốt nhất việc thực hiện KHPT KTXH và hiệu quả chi đầu tư. 1.1.2. Vai trò chi đầu tư xây dựng cơ bản từ Ngân sách Nhà nước Thứ nhất, chi đầu tư XDCB của NSNN góp phần thúc đẩy sự phát triển nền kinh tế, tái tạo và tăng cường năng lực sản xuất. Do có sự cạnh tranh nên một số ngành kinh tế sẽ phát triển mất cân đối, làm ảnh hưởng chung đến sự phát triển của xã hội. Chính vì vậy một số lĩnh vực NSNN phải đầu tư để khắc phục sự mất cân đối trên. Chi đầu tư XDCB góp phần quan trọng vào việc xây dựng và phát triển cơ sở vật chất kĩ thuật, hình thành kết cấu hạ tầng chung cho đất nước, như giao thông, thủy lợi, điện, trường học, trạm y tế,… Thông qua đó góp phần quan trọng vào việc thúc đẩy sự phát triển nền kinh tế, tái tạo và tăng cường năng lực sản xuất, tăng năng suất lao động, tăng thu nhập quốc dân và tổng sản phẩm xã hội. Thứ hai, chi đầu tư XDCB của NSNN góp phần quan trọng vào việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế, hình thành những ngành mới, tăng cường chuyên môn hóa và phân công lao động xã hội. Thông qua việc phát triển kết cấu hạ tầng để tạo môi trường thuận lợi, tạo sự lan tỏa đầu tư và phát triển kinh doanh, thúc đẩy phát triển xã hội. Việc Nhà nước bỏ vốn đầu tư vào kết cấu hạ tầng và các ngành lĩnh vực có tính chiến lược không những có vai trò dẫn dắt hoạt động đầu tư trong nền kinh tế mà còn góp phần định hướng hoạt động của nền kinh tế. Thông qua đầu tư XDCB vào các ngành các lĩnh vực khu vực quan trọng, vốn đầu tư từ NSNN có tác dụng kích thích các chủ thể kinh tế, các lực lượng trong xã hội đầu tư Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn/