Hoàng Thị Chung - Bút pháp kỳ ảo trong
Chạng vạng của Stephenie Meyer
Đăng ngày: 00:24 19-03-2010
Thư mục: BÁO CÁO TN
A. MỞ ĐẦU
1. Mục đích và ý nghĩa của đề tài
Giữa văn học và đời sống luôn có sự gắn bó chặt chẽ với nhau. Cùng với sự
thay đổi về mặt xã hội là sự khởi sắc đáng mừng của văn học, văn nghệ đã
có nhiều tìm tòi mạnh dạn cả về nội dung, hình thức, tư tưởng, đến thủ pháp.
Vai trò chủ thể của người nghệ sĩ được coi trọng và phát huy mạnh mẽ. Văn
học xuất hiện ngày càng nhiều các cá tính, phong cách sáng tạo độc đáo trên
tất cả các thể loại với nhiều thành tựu đặc sắc. Có nhiều tác phẩm được coi
là bước ngoặc nếu không nói là kiệt tác. Trong đó, ta không thể không kể
đến sự nở rộ của thể loại tiểu thuyết, với những tên tuổi trên văn đàn. Các
nhà văn đã đưa người đọc từ bất ngờ này đến bất ngờ khác để thâm nhập sâu
vào mọi ngõ ngách của cuộc sống con người trong thời kỳ mới.
Cuộc sống quanh ta có biết bao nhiêu điều thần kỳ cần được khám phá.
Những bí ẩn của cuộc sống là một hằng số vô tận luôn hấp dẫn sự quan tâm
hiểu biết của con người. Trong số mỗi con người không ai là không có tuổi
thơ thấm đẫm những câu hò, những câu ca... và những câu chuyện thần kỳ,
cổ tích. Tất cả hợp thành một thế giới kỳ ảo với những bà tiên, ông bụt, hồn
ma, bóng quỷ, điều ước, thần chú... vừa khiến con người không thôi kinh
ngạc, vừa là dưỡng chất nuôi sống bao khát vọng nhân sinh, nhân bản của
nhân loại. Có những nhân vật làm ta khiếp sợ nhưng lại có những nhân vật
làm ta yếu mền và luôn gọi tên họ khi ta có việc khó khăn. Tất cả những
điều đó đã tạo cuộc sống nhiều màu sắc của con người, nó đã đi vào nghệ
thuật một cách bịnh di như thế.
Nghệ thuật nói chung và văn học nói riêng đều khơi nguồn từ cuộc sống.
Lấy đối tượng là cuộc sống nghệ thuật luôn tìm tòi, khám phá ở mọi mặt,
mọi vấn đề của nó. Chính trong quá trình ấy, nghệ thuật đã tự hình thành và
xây dựng cho mình phương thức thể hiện mới. Hay nói đúng hơn trong sự
chiếm lĩnh và thể hiện đời sống, người nghệ sĩ không chỉ đơn thuần tập trung
và xây dựng hình tượng nghệ thuật về con người, mà đôi khi thể hiện cái bao
la, mênh mông, vốn có của thế giới, người nghệ sĩ phải tìm đến những hình
tượng khác. Đó chính là cái khác người, ngoài người, là cái kỳ ảo, mơ hồ...
Chúng ta, có thể nhận thấy khá rõ trong các tác phẩm từ cổ chí kim, từ Đông
sang Tây, đều có sự tồn tại, bình đẳng của các nhân vật thần linh, ma quỷ so
với những nhân vật là con người... Những nhân vật ấy không những mang
đầy đủ đặc tính, phẩm chất của con người, mà còn vượt xa hơn cái mà con
người không làm được. Tất cả là nhờ vào những yếu tố kỳ ảo, mơ hồ mà các
nhà văn đã xây dựng trong khi sáng tạo ra các tác phẩm nghệ thuật.
Cuộc sống là một hiện thực vật chất tồn tại vận động theo quy luật tuần hoàn
của vũ trụ. Nhưng khi nó được soi chiếu và hội tụ vào nghệ thuật thì nó
được nhìn nhận như một sinh thể có đời sống riêng biệt đầy màu sắc và đa
dạng. Đó là nhờ vào lăng kính nghệ thuật của nhà văn. Lăng kính ấy phải
mờ ảo, phải đẹp hơn, phải cao siêu hơn. Vì vậy, những đổi mới, cách điệu
trong nghệ thuật và cũng từ đây, nó tạo ra hiệu ứng thẩm mĩ nhất định để trở
lại làm đẹp thêm cho cuộc sống và làm đẹp thêm cho sự phong phú trong
tâm hồn của con người chúng ta.
Chính vì vậy, việc giải quyết đề tài “bút pháp kỳ ảo trong tiểu thuyết Chạng
Vạng của nhà văn Stephenie Meyer”, chúng tôi mong sẽ đi sâu khám phá,
những nét đặc sắc nghệ thuật trong việc thể hiện bút pháp kỳ ảo của nhà văn
trên nhiều bình diện quan trọng như; nhân vật, cốt truyện, không gian nghệ
thuật và ngôn từ nghệ thuật trong tiểu thuyết...
Trong đề tài này, chúng tôi mong muốn qua việc phân tích bút pháp kỳ ảo
của tiểu thuyết Chạng vạng, giúp người đọc thấy được những giá trị nghệ
thuật đặc sắc của tiểu thuyết này. Bên cạnh đó, đề tài cũng sẽ trở thành một
tư liệu cần thiết và hữu ích cho việc nghiên cứu, sưu tầm và tra cứu về tác
phẩm của người đọc. Với công trình này, chúng tôi hy vọng sẽ đóng góp
thêm một khía cạnh mới khi nghiên cứu tác phẩm để người đọc có cái nhìn
toàn diện và cái nhìn bao quát hơn.
2. Lịch sử nghiêm cứu vấn đề
Nhà văn Stephen Meyer là tác giả của cuốn tiểu thuyết Chạng vạng được
người đọc hưởng ứng rất cao. Chạng vạng được nhiều lời tán dương và đã
dành giải thưởng được nhiều danh hiệu qua trọng, trong đó có:
Tiểu thuyết xuất sắc nhất theo đánh giá của giới biên tập của New york
Times, “Sách hay nhất trong năm của Pubichers Weekly”
“Một trong những cuốn sách hay nhất dành cho giới trẻ” của American
Library Association
Được dịch trên 20 thứ tiếng và trong đó có Việt Nam
Và cũng đã có một số bài viết nhận định của đọc giả cho cuốn tiểu thuyết
này. Như bài viết của Hà Tùng Sơn: “ Điều kì lạ của cuốn tiểu thuyết Chạng
vạng là nếu bạn đọc, dù cuốn sách dày đến gần bảy trăm trang, bạn sẽ ngay
lập tức bị nó hút hồn và như vậy, bạn sẽ khó rời bỏ nó. Không những thễ có
những bạn đọc vừa nối tiếc vì thấy trang cuối của cuốn sách đang đén gần.
Đó quả là một điều hiếm thấy khi mà trong xã hội chúng ta đang sống, các
phương tiện nghe nhìn và mạng internet toàn cầu đang ngày càng lấn lướt
các tác phẩm in ấn. Và cũng xin nói luôn, mặc dù tác phẩm xuất chúng như
vậy, nhưng Chạng vạng lại là tác phẩm đầu tay của nữ văn sĩ Meyer.
Đọc Chạng vạng, bạn đừng bỏ qua bìa sách với hình ảnh đôi bàn tay thiếu
nữ đang nâng niu quả táo chín màu đỏ sẫm. Quả táo tượng trưng cho đôi trái
cấm trong kinh thánh. Nó cũng là hình ảnh của tình yêu say đắm bị cấm
đoán giữa Bella và Edward. Khi nâng trái cấm trên tay, khi đã ở trong hòa
quang rực rõ của tình yêu, hoặc Bella chỉ có mọt sự lựa chọn; hoặc ăn trái
cấm để có thể sống chết với tình yêu, hoặc từ bỏ nó. Đó cũng là câu hỏi để
ngỏ của tác giả Chạng vạng dành cho bạn đọc mà khi phải đến trang cuối
cùng của cuốn sách, bạn mới có thể nhận thấy. Và vì thế, cuộc sống, cũng
như tất cả những mối tình tươi trẻ trên thế giới này, luôn hấp dẫn và bí ẩn.
không thể nói trước điều gì khi ta chưa nhắm lại vĩnh viễn đôi mắt của mình.
Hãy như người ta thường nói, với tô, tất cả đều đang ở phía trước”.
Hay một lời nhận định: “Yếu tố kỳ ảo của cuốn sách tăng vụt với sự cuồng
nhiệt của một mối tình bí mật... Chạng vạng sẽ khiến người đọc chìm đắm
vào nó”. – School Library Journal
Ý kiến phê bình của, Booklist viết, “có một số thiếu sót ở đây – cốt truyện
đáng ra nên chặt chẽ hơn, quá dựa dẫm vào tính từ và trạng từ để nâng đỡ
cho các đoạn đối thoại - nhưng cuốn truyện lãng mạn một cách đen tối này
len lỏi vào tâm hồn”. Kirkus viết: “Chạng vạng vượt quá sự hoàn hảo: Chân
dung của Edward, một anh hùng bi kich quỷ dữ, quá thơ mộng, và sức quyến
rũ của Bella dựa trên phép màu nhiều hơn nhân cách. Tuy nhiên, cách lột tả
đôi tình nhân bất hạnh này có một sức hút lạ lùng; những người hâm mộ tiểu
thuyết lãng mạn đen tối không thể cưỡng nổi nó”.
Các bài viết, hay các ý kiến phê bình trên ít nhiều liên quan đến đề tài
nghiên cứu cảu chúng tôi. Đó là những gợi ý, phát hiện có tính chất gợi mở
giúp chúng tôi kế thừa vầ phát triển hoàn thành đề tài của mình.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu đề tài
Giới hạn tác phẩm
Với đề tài này, chúng tôi tập trung nghiên cứu, phân tích những vấn đề thuộc
về bút pháp kỳ ảo trong tiểu thuyết Chạng vạng của nhà văn Stephenie
Meyer, để người đọc thấy được những độc đáo trong cách khai thác đề tài
của tác giả. Và hiểu hơn đặc trưng nghệ thuật của tác phẩm, cũng như những
gửi gắm sâu kín của nhà văn qua cách thức kỳ ảo mà họ sử dụng.
Giới hạn đề tài
Chúng tôi sẽ tập trung nghiên cứu vấn đề bút pháp kỳ ảo qua tiểu thuyết
Chạng vạng của nhà văn Stephenie Meyer.
4. Phương pháp nghiên cứu
Để thực hiện đề tài, chúng tôi chủ yếu dùng các phương pháp: khảo sát,
thống kê, phân loại, phân tích, chứng minh, tổng hợp để nghiên cứu. Qua đó,
làm sáng tỏ những đặc trưng nổi bật của “bút pháp kỳ ảo” trong tiểu thuyết.
Đồng thời vận dụng lý thuyết của lý luận văn học, tiếp nhận văn học để tiếp
cận, nghiên cứu sâu hơn, khách quan hơn.
5. Bố cục của đề tài
Ngoài phần và phần kết luận, đề tài của chúng tôi gồm ba chương:
Chương 1: Văn học kỳ ảo và nhà văn Stephenie Meyer với tiểu thuyết
Chạng vạng.
Chương 2: Bút pháp kỳ ảo trong xây dựng nhân vật và không – thời gian kỳ
ảo của tiểu thuyết Chạng vạng.
Chương 3: Nghệ thuật sử dụng bút pháp kỳ ảo trong tiểu thuyết Chạng vạng.
B. NỘI DUNG
CHƯƠNG 1: VĂN HỌC KỲ ẢO VÀ NHÀ VĂN STEPHENIE MEYER
VỚI TIỂU THUYẾT CHẠNG VẠNG
1.1. Văn học kỳ ảo
Trong hành trình tinh thần tìm hiểu đến với mạch nguồn sâu xa của đời sống
nghệ thuật chắc chắn không thể tồn tại, chắc chắn sẽ mất đi mọi giá trị nếu
nó chỉ là bản sao hoàn hảo của cuộc đời. Có thể nhận thấy rằng, trong rất
nhiều những phương tiện, chất liệu để khám phá và phản ánh đời sống khách
quan, thì trí tưởng tượng và sự hư cấu là một trong những chất men của nghệ
thuật, đem lại hiệu quả thẩm mỹ trong cách tiếp cận và chiếm lĩnh hiện thực.
Nó được xem như là một biện pháp nghệ thuật thể hiện sự sáng tạo dồi dào
của những người nghệ sĩ. Bằng cách “dùng một hình thức không có thực để
phản ánh cái có thực”, nhà văn đã tạo ra một thế giới hoàn toàn mới mẻ, sinh
động, khác lạ. Chính thế giới ấy đã mở ra cánh cửa của sự lôi cuốn ngầm
nhưng vô cùng mạnh mẽ, thu hút sự say mê hưởng ngoạn, khát khao nếm
trải sự sống một cách khó cưỡng lại của con người. Và đó cũng là cách chạm
tay vào cuộc sống, hướng tầm mắt của con người nhìn ra thế giới xung
quanh, từ đó soi rọi vào chính mình, với một cảm xúc thẩm mĩ mới. Vậy kỳ
ảo là gì?
1.1.1. Khái niệm “kỳ ảo” dưới góc nhìn văn học
Khái niệm “kỳ ảo” trong văn học có nội hàm rất rộng. Chính điều này đã tạo
ra sự nhập nhằng, không thống nhất giữa các thuật ngữ dùng để gọi tên các
tác phẩm mà trong nội dung và hình thức của nó có sự hiện diện ít nhiều của
yếu tố kỳ lan, hoang đường. Cùng một tác phẩm nhưng có người lại cho đó
là truyện kinh dị, truyện huyễn tưởng, hay là truyện quái dị, trong khi ý kiến
khác lại đánh giá đó là tác phẩm thuộc thể loại kỳ ảo. Để có thể phân biệt rõ
cái khái niệm trên, tránh sự nhầm lẫn, chúng ta cần phải hiểu như thế nào là
“kỳ ảo”.
Trong lĩnh vực văn chương, thuật ngữ “kỳ ảo” được chuyển nghĩa từ thuật
ngữ “le fantastique” trong tiếng pháp. Theo từ điển Pháp – Việt thì “le
fantastique” là sản phẩm của tư tưởng, được tạo ra nhờ khả năng suy tưởng,
ở đó cái siêu nhiên chiếm ưu thế. Nếu xét về mặt từ nguyên, thì “le
fantastique” có nguồn gốc từ trong tiếng la tinh có nghĩa là tưởng tượng, là
ảo, phi thực... Theo thời gian, nghĩa của từ này dần dần thiên về dùng để chỉ
những hiện tượng mà ở đó ranh giới giữa cái cụ thể và sự mơ hồ không còn
phân biệt rõ ràng. Vì vậy, từ định nghĩa trên, ta có thể dễ dàng nhận thấy đặc
trưng của cài kỳ ảo chính là cái bình thường đã bị cái phi thường xâm lấn,
phá vỡ cái trật tự bình thường đó và mở đường cho cái phi thường thâm
nhập vào tính tất yếu không thể đảo ngược.
Thuật ngữ “kỳ ảo”, theo cách hiểu của người phương Đông thì “kỳ” chính là
khác thường, là hiếm hoi, không bình thường. Theo lý luận hiện đại, thì “kỳ”
chính là một thủ pháp nghệ thuật có chức năng “lạ hóa” văn học, lưu giữ ấn
tượng, cuốn hút độc giả làm thành quan niệm “phi kỳ bất truyền” của văn
học phương Đông. Còn “ảo” là cài không thực, là trạng thài mơ hồ giữa hai
đối cực thật – giả, có – không của con người. “Ảo” không phải tự nhiên mà
có, nó xuất hiện từ sự kích thích của hiện thực cụ thể và trở thành cái bóng
của hiện thực. Nếu quan niệm của người phương Tây cho rằng “kỳ ảo” được
tạo thành do sự xâm nhập và chuyển hóa lẫn nhau giữa hai yếu tố bình
thường và phi thường, thì phương Đông cũng cho rằng sự tương tác qua lại
giữa hai cực “kỳ” và “ảo” chính là môi trường để yếu tố kỳ ảo xuất hiện và
tồn tại. Hay nói cách khác, “kỳ ảo” bao hàm trong nó cả cái kỳ và cái ảo. Có
lẽ đây chính là điểm gặp nhau thú vị giữa hai nền văn học vốn xa cách về địa
lý phương Đông và phương Tây chăng? Và ta cũng có thể thấy được sự khác
biệt giữa phương Đông và phương Tây về quan niệm “kỳ ảo”. Cái kỳ ảo của
phương Đông mang nặng tính duy cảm, linh cảm, trực giác và tâm linh.
Trong khi đó, cái kỳ ảo của phương Tây lại thiên về lý trí, là logic tưởng
tượng ở cấp độ cao nhằm thể hiện sự nhỏ bé, hư vô của kiếp người.
Từ sự gặp nhau trong quan niệm của phương Tây và phương Đông, ta có thể
thấy rằng, trong văn học , yếu tố kỳ ảo là những điều lạ lùng, huyền bí, vừa
chân thực lại vừa huyễn hoặc, được tạo ra do sự xâm nhập, chuyển hóa lẫn
nhau giữa hai yếu tố bình thường và phi thường, tồn tại trên hai trục thực ảo, với đặc trưng là tưởng tượng, hư cấu có sức lay động hứng thú thẩm mỹ
của người đọc.
Đã có khá nhiều định nghĩa về yếu tố kỳ ảo của các nhà nghiên cứu Việt
Nam cũng như thế giới. Nhà nghiên cứu Lê Nguyên Cẩn trong tác phẩm
“Cái kỳ ảo trong tác phẩm của Balzac” thì viết: “Cái kỳ ảo là một phạm trù
tư duy nghệ thuật, nó được tạo ra nhừ trí tưởng tượng và được biểu hiện
bằng các yếu tố siêu nhiên, khác lạ, phi thường, độc đáo... Nó có mặt trong
văn học dân gian, văn học viết qua các thời đại. Nó tồn tại trên thực tế và tồn
tại độc lập, không không hòa tan vào các dạng thức khác của trí tưởng
tượng. Nhà nghiên cứu Lê Huy Bắc thì nói: “Cái kỳ ảo là sản phẩm không lý
giải được của luật nhân quả”.
Nhà nghiên cứu Tozevon Todorov thì đưa ra ý kiến: “Trong một thế giới
thực sự thuộc về ta, thế giới mà ta không biết quý nhân, tiên nữ, không có
ma cà rồng đã xảy ra một sự kiện không thể giải thích được bằng chính cái
thế giới quen thuộc này. Người cảm nhận sự kiện phải lựa chọn một trong
hai dạng khác, hoặc đây chủ là ảo ảnh của giác quan , một sản phẩm của
tưởng tượng. Và những quy luật của thế giới này vẫn vậy hoặc quả thực sự
kiện đã diễn ra, nó là bộ phận của toàn bộ thực tế, nhưng bây giờ thực tế ấy
lại được điều hành bởi những quy luật mà chúng ta không biết. Hoặc yêu
quái là một ảo tượng, một sinh thể tưởng tượng, hoặc nó tồn tại thật sự như
mọi sinh thể sống khác, với hạn chế là hiếm khi gặp nó”.
Nhà triết học và thần bí Nga Soloviov thì viết: “ Trong cái kỳ ảo thật, người
ta luôn giữ một khả năng bề ngoài về hình thức của một sự giải thích đơn
giản những hiện tượng. Song đồng thời sự giải thích này lại hoàn thiếu khả
năng có thật trong nội tại”.
Trong tác phẩm truyện kể kỳ ảo ở Pháp, Castex cũng viết: “Cái kỳ ảo (...)
được đặc trưng (...) bởi một sự xâm nhập đường đột của cái bí ẩn vào khuôn
khổ của cuộc sống hiện thực”.
Qua những ý kiến trên, ta thấy về khái niệm, tên gọi của yếu tố kỳ ảo cũng
chưa thật thống nhất. Mỗi người lại đưa ra một cách hiểu khác nhau. Nhưng
xuất phát từ những tiêu đề về tâm lý, xã hội, chúng ta có thể thấy rằng; cái
kỳ ảo chính là sản phẩm của tự lực, những yếu tố có tính siêu nhiên, nằm
ngoài tư duy lý tính của con người. Nó tham gia vào sự phát triển của cốt
truyện và tạo nên những phản ứng nhận thức của người tiếp nhận một cách
mạnh mẽ. Hay nói cách khác, nó tạo nên những cú “sốc” về tâm lý, nhận
thức, làm xuất hiện những dấu hỏi về nguồn gốc xuất hiện yếu tố kì ảo. Vì
thế không hòa tan vào các dạng thức khác của tư tưởng.
1.1.2. Tiến trình phát triển của văn học kỳ ảo
Văn học kỳ ảo không tự nhiên mà xuất hiện. Nó bắt nguồn từ những cơ sở tư
duy nghệ thuật, cơ sở tâm lý của nhà văn và cơ sở xã hội nhất định
Trước tiên là cơ sở tư duy nghệ thuật. Tư duy nghệ thuật được chia thành hai
kiểu tư duy: tư duy thuận lý và tư duy bất thuận lý. Tư duy thuận lý, hay còn
gọi là tư duy duy lý là tiền đề tạo nên nhiều khuynh hướng văn học như: văn
học hiện thực, văn học hình sự, văn học trinh thám... Nghĩa là các nhà văn
thuộc khuynh hướng trên, thì tiến trình tư duy nghệ thuật thuận lý của họ
được hình thành dựa trên ba thành tố chính: suy luận quy nạp, suy luận diễn
dịch và suy luận giản lược. Chính vì thế nên các sự vật, hiện tượng trong các
tác phẩm văn học hiện thực, hình sự ... thường được diễn theo một trật tự
logic thông thường. Tuy nhiên, trong văn học kỳ ảo là một sự trái ngược.
Một tác phẩm văn học kỳ ảo không thể hình thành dựa trên tư duy thuận lý,
nó được xây dựng từ một tư duy nghệ thuật hoàn toàn trái ngược: tư duy bất
thuận lý hay còn gọi tên là tư duy phi lý. Trong tư duy này , thì sự phi logic
mới là điểm quan trọng để tạo nên yếu tố kỳ ảo trong văn học. Chính sự bất
thuận lý này, phi logic, sự xáo trộn trật tự tự nhiên và thách thức những đầu
óc duy lý thông thường mới tạo ra được cái phi thường hay là cái kỳ ảo. Vì
thế, có thể nói: tư duy bất thuận lý chính là cơ sở về mặt tư duy nghệ thuật
để hình thành nên văn học kỳ ảo.
Cơ sở tâm lý của văn học kỳ ảo được bắt nguồn từ chính nội tâm bí ẩn của
con người. Nó gắn chặt với tâm lý vừa lo sợ lại vừa tò mò của con người về
những gì không lý giải được hoặc không được phép lý giải trong thế giới mà
con người đang tồn tại. Sự phức tạp về mặt tâm lý này là điều kiện tốt nhất
để yếu tố kỳ ảo đầu tiên xuất hiện trong văn học.
Cơ sở xã hội để yếu tố kỳ ảo xuất hiện và phát triển một cách mạnh mẽ trong
văn học, đặc biệt là văn học hiện đại chính là sự phát triển như vũ bão của xã
hội văn minh. Xã hội càng tiến tới văn minh thì văn học kỳ ảo lại càng phát
triển mạnh mẽ. Tại sao lại như thế? Phải chăng điều này liên quan đến cơ sở
xã hội của văn học kỳ ảo. Chính xã hội văn minh với các thiết khoa học hiện
đại đã dẫn đến tình trạng con người bị đồ vật hóa, máy móc hóa mà thiếu đi
tình cảm vốn có của mình. Con người trở nên có nhu cầu bổ huyết sự thiếu
hụt đó bằng trí tưởng tượng. Từ đó, yếu tố kỳ ảo được sự dụng trong văn học
với mục đích “thỏa mãn cái lí tưởng đạo đức đang mâu thuẫn với một môi
trường xã hội nhất định”. (Arnaudop)
Tóm lại, cơ sở về tư duy nghệ thuật, tâm lý, xã hội trên đây chính là những
nền tảng, mạch nguồn của văn học kỳ ảo hình thành và phát triển. Và đó
cũng là những yếu tố cần lưu ý khi chúng ta tiếp cận hay nghiên cứu một tác
phẩm văn học thuộc khuynh hướng kỳ ảo.
1.2.1 Stephenie Meyer với tiểu thuyết Chạng vạng
Stephenie Meyer sinh tại Hartford, Connecticut, là con của Stephen và
Candy Morgan. Bà lớn lên tại Phoenix, Arizona cùng 5 anh chị em: Seth,
Emily, Jacob, Paul, và Heidi. Bà theo học tại Chaparral High School,
Scottsdale, Arizona và đại học Brigham Young ở Provo, Utah, nơi bà nhận
bằng cử nhân Văn học Anh năm 1995. Meyer, một thành viên của The
Church of Jesus Christ of Latter-day Saints, gặp chồng bà Christian, biệt
danh "Pancho", ở Arizona và lấy ông năm 1994. Họ có 3 người con: Gabe,
Seth, và Eli.
Khi Twilight – tập đầu trong số 4 cuốn tiểu thuyết “tình cảm lãng mạn, kinh
dị, hồi hộp” - ra mắt độc giả năm 2005, Stephenie Meyer là một bà mẹ bình
thường ngoan đạo, 32 tuổi, có chồng và ba đứa con, sống vô danh ở thành
phố Phoenix, bang Arizona. Một tháng sau khi phát hành, Twilight đứng
hạng 5 trên danh sách 10 cuốn sách bán chạy nhất ở Mỹ do nhật báo The
New York Times bình chọn. Nó được nhanh chóng dịch ra 20 thứ tiếng trong
đó có Việt Nam (NXB Trẻ).
Nhà xuất bản Little, Brown & Company ký luôn với tác giả ba cuốn sách
“hậu Twilight”. Cuốn thứ hai có tựa đề New Moon (Vầng trăng mới) đã xuất
bản vào tháng 8-2006. Cuốn thứ ba Eclipse (Thiên thực) cũng xuất bản
tháng 8-2007. Ba cuốn sách vừa kể đã bán được tổng cộng 1,3 triệu bản
trong nước. Cuốn thứ tư Breaking Dawn (Bình minh tan vỡ) dự kiến sẽ ra
mắt vào ngày 2-8 năm nay. Đây là cuốn cuối cùng của bộ tiểu thuyết
Twilight.
Ý tưởng viết cuốn Twilight đến với Stephenie Meyer một cách tình cờ. Đêm
2-6-2003, bà nằm mơ thấy một cô gái gặp một chàng trai ma cà rồng trong
rừng. Sáng hôm sau, Stephenie, vốn là sinh viên ngữ văn Anh, bắt đầu đặt
bút viết cuốn tiểu thuyết đầu tiên trong đời. Ba tháng sau bà hoàn thành tác
phẩm dày 500 trang viết về một cô gái mới lớn tên Isabella Swan đến thị
trấn Fork, bang Washington , gặp và yêu một cậu ma cà rồng tên Edward
Cullen.
Giải thích sự thành công chớp nhoáng của mình, bà Stephenie nói: “vì nhân
vật chính trong tiểu thuyết là một cô gái mới lớn giống như mọi cô gái bình
thường khác. Isabella không phải là anh hùng, cũng không phân biệt được áo
hàng hiệu Prada với các chiếc áo khác. Cô ta rất đỗi bình thường. Điều này
khác với nhiều nhân vật nữ chính trong các cuốn tiểu thuyết khác. Hơn nữa,
Isabella là một cô gái ngoan và tốt bụng. Đó là cách mà tôi nghĩ về những cô
gái mới lớn. Tôi cũng đã từng là một cô gái như thế”.
Stephenie thừa nhận suy nghĩ của bà chịu ảnh hưởng của giáo phái Mormon
mà cả hai vợ chồng bà là con chiên ngoan đạo. Cộng đồng nơi bà sinh sống
cũng có rất nhiều cô gái ngoan hiền. Bạn bè thuở mới lớn của bà cũng đều là
những người tử tế. Bà nói: “Con gái hay con trai đều như nhau. Do đó, trong
sách của tôi không có những chàng trai hay cô gái xấu nết. Ngay những đứa
con trai ngổ ngáo cũng có những mặt tốt. Tôi là loại người nhìn thế giới
không chỉ thấy có những chuyện tiêu cực”.
Tuy các tác phẩm của Stephenie có nhiều yếu tố kinh dị, hồi hộp nhưng, theo
bà, chủ yếu là một câu chuyện tình lãng mạn. Ngay khi xem phim, bà cũng
chỉ thích coi phim trữ tình bởi vì “đó là cảm xúc mãnh liệt nhất”. Bà cho biết
viết truyện mang hơi hướm kinh dị nhưng chưa từng đọc truyện ma cà rồng
Dracula của nhà văn Stam Broker. Phim nói về ma cà rồng, bà cũng chỉ xem
một số tập phim Interview with a Vampire (Phỏng vấn ma cà rồng) trên tivi.
Ngoài ra bà không thích xem phim kinh dị hay những phim bạo lực cấm
khán giả dưới 16 tuổi.
Một thói quen không thể bỏ được khi sáng tác của Stephenie Meyer là vừa
viết vừa nghe nhạc. Khi sáng tác cuốn Twilight đầu tiên, bà nghe nhạc của
nhóm Linkin Park . Stephenie cho biết loại nhạc của nhóm này rất thích hợp
khi viết các cảnh hành động. Nhất là nhịp điệu của nó. Nhưng khi viết cuốn
New Moon, bà chỉ nghe nhạc của Muse là ban nhạc bà yêu thích nhất. Nó
đặc biệt thích hợp khi bà viết những trường đoạn mô tả cảm xúc hối hận, lo
lắng của các nhân vật. Đến khi viết cuốn Eclipse, bà lại nghe nhạc của nhóm
OK Go và Gomez .
Stephenie Meyer (nhũ danh Morgan, sinh ngày 24 tháng 12 năm 1973) là
nhà văn người Mỹ, nổi tiếng với bộ tác phẩm ăn khách dành cho giới trẻ
Chạng vạng, xoay quanh tình yêu giữa Bella Swan - một con người và
Edward Culle - một ma cà rồng. Chạng vạng đã tiêu thụ được hơn 40 triệu
bản trên toàn thế giới, dịch sang hơn 37 ngôn ngữ. Phim dựa theo Chạng
vạng được phát hành tại Mỹ vào ngày 21 tháng 11 năm 2008. Meyer cũng là
tác giả của cuốn tiểu thuyết khoa học viễn tưởng The Host.
Stephenie Meyer là tác giả có tác phẩm bán chạy nhất năm 2008, đã bán hơn
22 triệu bản với Chạng vạng là sách bán chạy nhất của năm.
1.2.2.TÓM TẮT TÁC PHẨM
Isabella “Bella”Swan chuyển nơi ở từ vùng Phoenix , Arizona đầy nắng đến
vùng Forks, Washington ẩm ướt quanh năm, để sống với cha của cô, ông
cảnh sát trưởng Chiarlie. Chọn quyết định như vây để cho mẹ cô, Renee, có
thể đi theo chồng mới của bà , Phil Dwyer, một cầu thủ bóng chày ở giải cấp
thấp. Tại Phoenix cô là một người khá cô đơn, nên cô đã rất ngac nhiên khi
nhận được quá nhiều sự chú ý tại ngôi trường mới, và nhanh chóng kết ban
với vài học sinh. Điều làm cô không ngờ tới là có một số chàng trai trong
trường tìm cách làm quen với một Bella ngại ngùng ở ngôi trường mới.
Bella ngồi kế Edward Cullen trong lớp học buổi đầu tiên ở trường, Edward
dường như hoàn toàn khó chịu với sự có mặt của Bella.Cậu thậm chí còncố
gắng thay đổi lịch học để tránh mặt cô,khiến cho Bella hoàn toàn bối rối về
thái độ của cậu.Sau khi giả vờ nói ngọt với một người bạn của một gia
đình,Jacob Black,để dụ anh này kể cho cô nghe các truyền thuyết của bộ lạc
da đỏ tại đây,Bella kết luận rằng Edward và gia đình của cậu chính là những
ma cà rồng.Mặc dù cô bị anh ta thu hút một cách không thể lí giải được thậm
chí khi cô cho rằng Edward uống máu người,cô cũng cảm thấy nhẹ nhõm
hơn khi biết được rằng gia đình nhà Cullen đã chọn cách tồn tại mà không
uống màu người, mà thay vào đó là máu các con thú. Edward tiết lộ cho cô
biết rằng ban đầu cậu tránh mặt Bella vì mùi máu của cô gợi lại cho cậu bản
năng thèm khát. Qua thời gian, Edward và Bella ngã lòng yêu nhau.
Mối quan hệ tưởng chừng như hoàn hảo của họ bỗng nhiên gặp rắc rối khi
một nhóm ma cà rồng khác lưu lạc đến Forks, và James, một ma cà rồng săn
người, quyết định rằng sẽ săn đuổi Bella đẻ thỏa mãn lòng vui thích. Gia
đình Cullen lên kế hoạch làm sao lãng tên săn người bằng cách chia tách
Bella và Edward , và Bella được gửi tới trốn taị một khách sạn ở Phonenix.
Sau đó Bella nhận được một cuộc gọi từ James, hắn bảo rằng hắn đã bắt
được mẹ của cô, và Bella phải tự nộp mình cho James tại phòng tập khiêu vũ
nơi cô từng học, để cứu bà. Cô đã làm theo, và tại phòng khiêu vũ, James đã
tấn công cô. Edward, cùng với những người còn lại trong gia đình gia đình
bác sĩ Cullen đã cứu sống Bella trước khi James có thể giết cô. Ngay khi
nhận ra James đã cắn vào tay Bella, Edward đã hút chất độc ra khỏi cơ thể
cô trước khi nó lan tỏa và biến cô thành một ma cà rồng. Sau khi quay trở về
Forks, Bella và Edward tham dự lễ hội cuối năm và Bella bày tỏ mong muốn
của cô muốn trở thành một ma cà rồng, nhưng Edward từ chối điều đó bằng
mọi giá.
CHƯƠNG 2: BÚT PHÁP KỲ ẢO TRONG XÂY DỰNG NHÂN VẬT
VÀ KHÔNG – THỜI GIAN NGHỆ THUẬT CỦA TIỂU THUYẾT
CHẠNG VẠNG
Theo Từ điển thuật ngữ văn học: “ Nhân vật là một thuật ngữ chỉ hiện tượng
nghệ thuật về con người, một trong những dấu hiệu của sự tồn tại toàn vẹn
của con người trong nghệ thuật ngôn từ. Bên cạnh con người, nhân vật có
khi là một loài cây, một con vật, các sinh thể hoang đường được gán cho
những đặc điểm giống con người”. Và nhân vật văn học chính là sự thể hiện
quan niệm nghệ thuạt của nhà văn về con người.
Vì vậy, có thể khẳng định rằng: “Văn học không thể thiếu nhân vật. Vì đó
chính là phương tiện cở bản để nhà văn khái quát hiện thực một cách hình
tượng, nhà văn sáng tạo ra nhân vật để thể hiện nhận thức của mình về một
loài người nào đó, về một vấn đề nào đó trong một hiện thực”. [5; 126] Nhân
vật chính là dẫn dắt người đọc vào một thế giới riêng đời sống trong một
thời kỳ lịch sử nhất đinh. Nhân vật, vì thế mà được xem là linh hồn của tác
phẩm văn học. tác phẩm có tồn tại được lâu hay không chính là phụ thuộc
vào sức sống của nhân vật. Đặc biệt là khi có sự hỗ trợ của phương thức kỳ
ảo, việc xây dựng nhân vật lại càng trở nên có giá trị và có ý nghĩa to lớn
hơn rất nhiều. Các tác giả đã cố gắng xóa bỏ đi cái ranh giới giữa nhân vật
và con người ngoài đời để chúng ta có thể gặp họ như chính người quen biết
trong cuộc sống. Những nhân vật này không còn mang tính phiến diện, phát
triển theo ý đồ của tác giả, mà sinh động, mền mại bởi sự phát triển tự nhiên
với đầy đủ nét đa dạng và phong phú, phức tạp của tình cảm con người đặt
trong mối quan hệ của xã hội.
Trong tiểu thuyết Chạng vạng, bút pháp kỳ ảo đã trở thành phương tiện hữu
hiệu để nhà văn xây dựng một thế giới nhân vật đa dạng, độc đáo. Bên cạnh,
những nhân vật là con người của thế giới hiện thực thì nhà văn còn sáng tạo
ra các nhân vật kỳ ảo. Nhân vật thuộc nhiều kiểu dạng như: nhân vật chính
diện, nhân vật siêu nhiên, nhân vật lưỡng diện...
2.1 Nhân vật chính diện
Isabella “Bella” Maire Swan là một nhân vật được nhà văn Stephenie Meyer
hư cấu và là vai trò chính của bộ tiểu thuyết Chạng vạng. Nhà văn đã xây
dựng nhân vật Bella là một cô gái 17 tuổi, vừa chuyển tới từ Phoenix,
Arizona để sống cùng với bố nơi chôn rau cắt rốn của cô ở Forks,
Washington. Tại nơi đây, cô bị cuốn hút bởi một học sinh nam, Edward
Cullen.
Toàn bộ cuốn tiểu thuyết là câu chuyện được cô kể lại trong lúc cô chuyển
tới nơi chôn rau cắt rốn của cô. Bella là một cô gái mạnh mẽ, được nhà văn
Meyer miêu tả là một cô gái có làn da trắng mịn, mái tóc dài nâu sẫm, suôn
mượt, và đôi mắt nâu sô cô la, gương mặt trái xoan. Bella không bao giờ
được nhà văn miêu tả chi tiết. Và bà giải thích rằng: “ bỏ qua những sự miêu
tả chi tiết về Bella để đọc giả dễ dàng hóa thân vào nhân vật”.
Ngay khi mới chuyển tới nơi đây cô đã làm quen được với rất nhiều người
bạn, nhưng đối với Edward thì lại có một cái gì đó khác lạ so với những
người bạn ở nơi mới chuyển tới này. “Mỗi ngày, cứ thấy anh chị em của
Edward vào quán ăn tự chọn mà không thấy hắn ta đâu là tôi lại ấy náy, bất
an” [11;56] . Đây là sự khác biệt đối với các nhân vật khác trong tiểu thuyết.
Là một hiện tượng rất đặc biệt khi Bella chuyển tới nới đây. Và từ khi Bella
gặp Edward với một suy nghĩ thật là lạ. Trong con người này dường như thật
là khó hiểu, sự khó hiểu ở đây chính là ở trong con người cô lúc nào cũng
phải suy nghĩ tới một con người bí hiểm như Edward. Từ một cô gái bình
thường như bao con người sống ở nới đây. Nhưng sau khi gặp Edward thì
Bella đã chuyển thành một con người hoàn toàn khác hẳn. “Trong lòng tôi
cứ không thôi nghĩ về Edward, vậy là hắn ta vẫn ở đó. Những phản ứng tự
vệ của hắn ta ở phòng lớn chính là bằng chứng xác thực cho những hiện
tượng lạ lùng mà tôi dám chắc một điều rằng chính tôi, chứ không phải ai
khác, là người đã chứng kiến từ đầu đến cuối”.[11; 97]
Không chỉ Edward xuất hiện trong tâm tưởng của Bella mà trong cả những
giấc mộng. Sau khi, mấy ngày sau khi nghỉ học Edward đã trở lại trường học
và bắt đầu mối quan hệ giữa Bella và Edward có một sự bí ẩn ở đây. Trong
những giấc mơ của Bella đều thấy xuất hiện hình ảnh của Edward: “Trong
giấc mơ của tôi, trời tối đen như mực, thứ ánh sáng mập mờ duy nhất có
được hình như tỏa ra từ làn da của Edward. Tôi không nhìn rõ được gương
mặt của hắn ta, mà chỉ có thể nhận ra mỗi cái lưng của hắn đang mỗi lúc một
xa dần, còn lại tôi một mình giữa tăm tối. Cho dù có cố chạy đuổi theo
nhanh bao nhiêu , tôi cũng không thể bắt kịp được Edward; cho dù có cố gào
thét gọi tên hắn ta đến thế nào, hắn ta không một lần ngoái lại”. [11; 99]
Nhân vật Bella được nhà văn Meyer miêu tả như một người biết quan tâm,
chu đáo, thông minh và sắc sảo đồng thời cũng rất hay vụng về và bướng
bỉnh. Chỉ với những ngày mới tiếp xúc với Edward trong một thời gian ngắn
mà cô đã nhận ra sự khác biệt của Edward với những con người khác. “Mình
khó giải thích chính xác được ... Nhưng bên trong con người anh ấy cũng
tuyệt vời không kém gì gương mặt đâu – (Một ma – cà – rồng mà muốn trở
thành người tốt... Một kẻ luôn tìm cách cứu sống người khác thì hiển nhiên
không thể nào là quái vật được...). Đó là, sự thông minh và nhạy bén của
Bella trong khi tiếp xúc với Edward. Trong con người của Bella không lúc
nào là không nghĩ tới Ewdard và giữa họ đã nảy sinh một tình yêu. Tình yêu
ấy thật là mãnh liệt, khi biết Edward là một ma cà rồng thì trong con người
cô lại có thêm một sức mạnh để có thể muốn được ở gần Edward hơn.
Trong suốt cuốn tiểu thuyết là lời kể của Bella vể câu chuyện tình yêu của
cô. Tình yêu mà cô dành cho Edward là một tình yêu trong sáng và đầy sự bí
hiểm. Cô nhận thấy con người của Edward bí hiểm ngay trong những ngày
đầu khi cô tiếp xúc nói chuyện với anh ta. Và cũng ngay chính ánh mắt đầu
tiên mà cô nhìn vào mắt của Edward. Trong ánh mắt ấy đã nói lên tất cả. Và
với sự thông minh của mình cô cũng đã nhận ra được suy nghĩ cảu Edward
qua ánh mắt của anh ta. “Ngày qua ngày, tôi nhận ra đôi mắt vàng óng của
Edward đang trở nên đen lại. Ấy vậy, tôi không tỏ vẻ gì gọi là quan tâm đến
sự có mặt của hắn ta như hắn ta vẫn hành sử đối với tôi. Thật là khốn khổ
cho tôi – những giấc mơ về Edward cứ diễn ra liên tục, đều đều...” [11; 102].
Hay là sự nghi vấn của Bella về thân phận của Edward: “Nhìn vào đôi mắt
màu vàng sẫm, tự nhiên tôi trở nên mụ mẫm hết cả người, à thường lệ tôi lại
thổ lộ sự thật:
-Tôi đang cố gắng tìm hiểu xem anh là người như thế nào. [11;128]
Khi trực tiếp đối mặt với Edward thì ánh mắt của Edward càng được Bella
miêu tả ngày càng rõ. Đây chính là ánh mắt của một con người chứ không
phải là ánh mắt của con vật – ma cà rồng. Ánh mắt ấy mỗi lúc lại được thay
đổi trong câu chuyện của Bella. Với Bella thì ánh mắt của Edward chứa đầy
cảm xúc.
-Ừ. Chỉ riêng có cô thôi – giọng nói của Edward bỗng nghẹn lại, đôi mắt của
hắn ta trở nên rầu rĩ – tôi cứ thắc mắc chẳng biết tại sao.
Tôi quay đi, không dám nhìn đôi mắt đầy cảm xúc đó. [11;30]
Đây chính là sự nhạy bén của Bella khi nhìn nhận của mình đối với người
ngoài. Nhưng trong sự nhạy bén cảm nhận ấy cô cũng có phần hơi vụng về
và bướng bỉnh nữa. Trong những tình tiết mà nhà văn miêu tả Bella đi chơi
với những người bạn học khi trở vể nhà nghe bố hỏi thì cô cảm thấy như lo
sợ một điều gì ấy mà ông đã biết. Sự vụng về của Bella đã được nhà văn
Meyer miêu tả qua câu trả lời của Bella nói với bố: “Tối nay bố chưa kịp nói
gì với con cả. ngày hôm nay của con thế nào?
Dạ tốt ạ- Tôi ngập ngừng đặt chân lên bậc thang đầu tiên, cố
nghĩ ra một chi tiết an toàn đề kể.” [11;340]
Trong câu chuyện của Bella ta thấy được cô là một người có tâm tư khép kín
và Edward không thể đọc được suy nghĩ của cô. Và cô luôn mơ ước được trở
thành một ma cà rồng như Edward. Lí do đơn giản là cô đã quá yêu Edward,
giữa cô và Edward đã có một tình yêu nhưng tình yêu lại là một bi kịch lớn,
là một sự đối nghịch giữa con người và ma cà rồng đã yêu nhau. Sự quyến
rũ của hai người chính là thứ mùi hương được tỏa ra trên cơ thể của cả hai.
Mỗi người mang một mùi hương khác biệt nhưng chúng được hòa quyện lại
với nhau thành tình yêu. Mùi hương trên cơ thể của Edward đã làm cho
Bella cảm nhận được. “Trước đây, tôi đã trải qua tình huống này một lần, khi
hơi thở dịu mát của anh phả nhẹ vào mặt tôi. Ngọt ngào, thơm ngát, mùi
hương tự nhiêm ấy khiến tôi thực sự bị cuốn hút”. [11; 373]
Tình yêu của Bella và Edward đã dẫn tới một bi kịch mà Bella đã phải gánh
chịu. Đó là, trong một cuộc đi chơi cùng với gia đình nhà Edward thì Bella
đã bị một nhóm ma cà rồng đi săn và phát hiện ra nơi đây có con người và
cô đã bị một ma cà rồng – James săn lùng. Nhưng với cô thì không hề cảm
thấy run sợ gì hết, bản lĩnh của Bella lúc này thật cao .
Tuy nhân vật Bella không được nhà văn Meyer xây dựng là một nhân vật kỳ
ảo. Nhưng với cô đó chính là một nhân vật đã góp một phần lớn làm nên
thành công của tác phẩm. Dù là, một con người bình thường nhưng với suy
nghĩ và những hành động của Bella đã được nhà văn xây dựng bởi bút pháp
kỳ ảo. Trong còn này, dường như đã chứa đựng cái kỳ ảo.
Bella là một cô gái bất chấp tất cả, kể cả việc đặt sinh mạng của mình và
những người thân vào vòng nguy hiểm, chỉ để chứng minh một điều: “Em
yêu anh hơn tất cả mọi thứ trên thế giới này gộp lại...”. Liệu có đủ để so
sánh với một chàng trai đêm đêm canh giấc ngủ và đem đến những lời ru
nàng ngủ và đem đến cho nàng từ bất ngờ này đến thú vị khác. Chàng nồng
nàn, lãng mạn, nàng thơ ngây, thánh thiện,và Stephnie Meyer với ngòi bút
của mình đã tạo nên một sự kết hợp tuyệt vời dành cho cặp đôi đầy trái
ngang này.
Với Bella đã được nhà văn Meyer miểu tả là một con người của thế giới
hiện thực thì Edward cũng được nhà văn miêu tả như thế. Tuy trong con
người anh ta có mang dòng máu của ma cà rồng. Nhưng anh ta và cả gia
đình nhà Cullen là một gia đình ma cà rồng có được sự biến hóa mang bản
tính của con người.
Nhân vật Edward được nhà văn miêu tả là một con người lãng mạn. Trong
khi mới lúc đầu xuất hiện anh ta là một người đầy bí hiểm, làm thách thức,
khơi dậy sự tò mò của Bella. Qua ánh mắt miêu tả của Bella thì Edward
được miêu tả: “tấm lưng của Edward Cullen và bỗng gồng lên, hắn ta chậm
rãi xoay người lại nhìn tôi – gương mặt Edward điển trai một cách “đáng
ghét” – với đôi mắt sắc sảo chứa đầy nổi bực bội”. [11;43]
Trong tiểu thuyết Chạng vạng, Edward gặp Bella Swan, một cô gái mà
chàng không thể xuyên thấu được ý nghĩa, và sở hữu một dòng máu hấp dẫn
chưa từng có. Chàng bị quyến rũ bởi mùi hương của cô, nhưng sau vài lần
cứu sống cô, chàng không thể chống đỡ nổi và yêu cô say đắm. Edward
thừa nhận với Bella chàng là một ma cà rồng, và mặc dù có hình thể như
một chàng trai 17 tuổi, chàng thật ra sinh ngày 20 tháng 6 năm 1901. Cha
nuôi Carlis Cullen đã biến đổi Edward thành ma cà rồng năm 1918 để cứu
chàng thoát chết trong đại dịch cúm Tây Ban Nha ở Chicago , Illinois .
Edward được miêu tả theo lời của Bella là vô cùng quyến rũ và lịch thiệp,
quyết đoán, cứng cỏi. Chàng luôn hết sức bảo vệ Bella và cuộc sống của cô
hơn bất cứ thứ gì khác. “Giống như một phép màu... Edward vẫn ngồi đó,
hai tay dang rộng chờ đợi tôi. Tim tôi lại gióng lên rộn rã.
-Mừng em đã trở lại – Anh ôm chầm lấy tôi, thì thầm.
Anh đu đưa tôi trong im lặng, dễ có đến một lúc sau...Và tôi phát hiện ra
rằng anh đã thay quần áo, mái tóc của anh thật óng mượt”. [11;445]
Edward sở hữu một giọng nói du dương chỉ có ở đầu thế kỷ hai mươi, và vô
cùng truyền cảm. Mặc dù vậy, Edward luôn tự coi mình là một quái vật, sau
khi yêu Bella, chàng tuyệt vọng ước mình là một con người.
Như những ma cà rồng khác, Edward được miêu tả theo lời của Bella là sở
hữu một vẻ đẹp không tưởng. “... Edward giữa ánh sáng mặt trời... đó là một
cảnh tượng khiến người ta phải sửng sốt. Tôi đã không để ý từ trước dù rằng
vẫn trộm nhìn anh suốt cả một buổi trưa. Làn da của Edward, làn da vẫn
trắng toát thay vì phải hồng hào do chuyến đi săn ngày hôm qua, bỗng phát
sáng lấp lánh theo đúng nghĩa của từ này, tựa hồ như làn da của anh là một
tập hợp của hàng trăm ngàn viên kim cương bé xúi đan kết lại vậy. Edward
nằm yên trên cỏ với chiếc áo sơ mi phanh rộng, để lộ cả bộ ngực vạm vỡ
sáng bóng cùng đôi tay tuyệt mỹ. Hai hàng mi lấp lánh sắc màu hoa oải
hương của anh hơi khép lại; anh không hề ngủ. Một pho tượng hoàn hảo...
tôi sững sờ... không rõ được tạc từ loại đá hoa cương và sáng lấp lóa như pha
lê vậy”. [11; 369]
Trong tiểu thuyết Chạng Vạng, Edward thổ lộ rằng chàng và đồng loại
không cần thở, dù điều đó gây đôi chút khó chịu. Chàng không thể tiêu hóa
các thức ăn thông thường, và coi đó như việc ăn bậy bạ của một người bình
thường, và coi đó như việc ăn bậy bạ của một người bình thường. Và cũng
như thế, Edward không thể ngủ được.
Edward chắc chắn những năng lực của mình là độc nhất. Chàng là người có
tốc độ nhanh nhất trong gia đình. Có thể là một kết quả của năng lực thấu
hiểu người khác khi còn sống. Edward có thể đọc được suy nghĩ của bất cứ
ai trong bán kính vài dặm; là trường hợp ngoại lệ duy nhất. “... Và Edward
hoàn toàn ngửi được điều đó. Nụ cười của anh chuyển sang nhạo báng:
-Anh là loại động vật ăn thịt đáng sợ nhất thế gian, phải không? Mọi thứ về
anh đều cuốn hút em cả... giọng nói này, thậm chí cả mùi hương nữa. Giống
như anh cần có tất cả những thứ ấy!
Bất thình lình, Edward đứng thẳng dậy, nhảy bật lên, rồi lập tức chẳng thấy
bóng dáng đâu nữa. Rồi cũng rất bất ngờ, Edward đột ngột xuất hiện ở bên
dưới bóng cây linh sam đại thụ ban nãy. Anh vừa chạy khắp mộ cánh đồng...
trong vòng chưa đầy một giây”. [11;374] Nhà văn đã dùng nhân vật Bella
để miêu tả Edward. Đây chính là sự cảm nhận được cái kỳ ảo của con người
khi tiếp xúc với một nhân vật kỳ ảo. Với một sự khác lạ trong con người
mang dòng máu ma cà rồng như thế nhưng Edward văn sở hữu những cung
cách và giọng nói của con người đầu thế kỷ hai mươi.
Trước khi Bella đến với Edward, anh đã cảnh báo về những nguy hiểm có
thể đến khi cô ở bên chàng, hiểu được cuộc sống của cô bị đặt trong nguy
hiểm nếu tiếp tục mối quan hệ bởi vì dòng máu của cô có sức hấp dẫn không
thể cưỡng lại được với chàng. Tuy biết được tình yêu của Edward dành cho
Bella là một tình yêu thật là hỳ ảo. Và đây chính là bút pháp kỳ ảo mà nhà
văn đã tạo nên cho người đọc thấy được sức mạnh của tình yêu không có
một thứ gì mà có thể ngăn cản được.
Cũng như là một con người, Edward yêu âm nhạc, chơi piano như mọt nghệ
sĩ bậc thầy. Chàng thích nhiều thể loại nhạc, bao gồm nhạc cổ điển, jazz,
rock nhưng ghét nhạc đồng quê. Chàng hay nghe rock khi đi trên đường và
mê rock và nhạc cổ điển như nhau. “Và rồi một cách mền mại, những ngón
tay của anh lướt nhanh trên phím đàn, cả căn phòng ngập tràn những giai
điệu réo rắt và ba bổng với nhiều thang âm. Không thể tin nổi bản nhạc léo
lắt này lại được thể hiện ở mọt người duy nhất”. [1.462] Trong tiểu thuyết
chàng thổ lộ rằng thích nhạc thập niên năm mươi hơn những năm sáu mươi,
ghét bảy mươi, và tám mươi thì tạp chấp nhận.
Một sở thích của Edward nữa là sưu tầm xe hơi. Chàng hữu một chiếc
Volvo S60 R và một chiếc Aston Matin V12 Vanquish. Chàng cũng tặng cô
em Alice một chiếc Porsche 911 Turbo trong Eclipse.
Và nhân vật Edward được nhà văn miêu tả một cách nôi bật thật là kỳ lạ.
Người đọc thấy được cảm xúc, tình cảm mà Edward dành cho Bella qua ánh
mắt của chàng. Mỗi lúc ánh mắt ấy thay đổi thì lại là một cảm xúc thay đổi
theo sự cảm nhận khác nhau qua nhân vật Bella. Có lúc ánh mắt ấy là: “
Edward cụp mắt xuống, nhưng rồi ngay sau đó hắn ta lại rướn mắt lên nhìn
chằm chằm vào tôi hai hàng mi dài đen nhánh, đôi mắt ấy màu vàng nâu rực
sáng”. [11; 132]
Hay có lúc đôi mắt ấy lại: “Edward mở bừng mắt, đôi mắt anh rực lửa như
muốn thiêu cháy tất cả mọi thứ trên thế gian này, nhưng không theo cái cách
khiến cho tôi phải sợ hãi”. [11;394]
Đôi mắt của Edward đã từng xanh lơ, giờ đây có màu như hổ phách. Mầu
mắt thay đổi theo độ khát: Tối sẫm, đen tuyền và đỏ tía. Đây chính là những
nhận định của Bella khi ở bên anh. Sự thay đổi màu mắt của Edward chính
là sự thay đổi cảm xúc của mình. Và tình yêu của hai người ngày càng phát
triển. Tình yêu ấy chính là bi kich mà Bella phải gánh chịu và cô đã chấp
nhận, mong muốn được trở thành ma cà rồng để được ở bên cạnh người cô
yêu.
Stephenie Meyer, đã mêu tả hai nhân vật Edward và Bella có sự ràng buộc
nhau. Và hai nhân vật này chính là hai nhân vật chính trong cuốn tiểu thuyết.
Nhà văn đã tái tạo nên một bi kịch tình yêu ma hai nhân vật này phải trải
qua. Bi kịch tình yêu ấy thậy là kỳ ảo, Edward và Bella đã vượt qua đấy là
tình yêu của một con ma cà rồng và một con người.
2.2. Nhân vật siêu nhiên
Với cách thức xây dựng nhân vật của một câu chuyện thần thoại, truyền kì,
cổ tích, truyền thống để xây dựng nên tác phẩm văn chương đặc sắc. Nhà
văn đã đưa những chi tiết kì ảo đó vào tác phẩm của mình và thể hiện ngay
trong việc xây dựng nhân vật mang chức năng kiểu nhân vật siêu nhiên.
Thời kỳ mà chủ nghĩa duy lí “lên ngôi”, con người người đã gạt bỏ ra ngoài
cuộc sống hiện thực tất cả những gì thuộc về cái gọi là tâm linh, là tiềm
thức, là kỳ ảo... Chúng ta tôn sùng khoa học thực chứng coi đó là chân lý, là
tất cả cuộc sống. Nhưng trong cuộc sống thì nó chứa đựng nhiều bí ẩn mà
con người bằng những hiểu biết khoa học không thể lý giải được. Từ đó
trong văn học có sự nở rộ chưa đừng có huyền bí và siêu nhiên. Do đó, việc
sử dụng bút pháp kỳ ảo luôn gắn với việc xây dựng nhân vật kỳ ảo - nhân
vật siêu nhiên. Thực tế, đây là một dạng thức phổ biến và chiếm ưu thế trong
phần lớn những tác phẩm những tác phẩm mang yếu tố kỳ ảo. Những yếu tố
siêu nhiên, ly kỳ là chất liệu đặc biệt quan trọng không thể thiếu để nhào nặn
nên những hình tượng nghệ thuật đặc biệt. Những chất liệu chính để xây
dựng nó có thể kể đến ảnh hưởng của các yếu tố: ma quái, phù thủy...
Ngoài nhân vật chính trong tiểu thuyết, nhà văn Meyer còn xây dựng một hệ
thống các nhân vật siêu nhiên nhằm tạo cho cuốn tiểu thuyết mang phần hấp
dẫn hơn. Nhưng những nhân vật siêu nhiên này không phải là những con
người bình thường mà lại là ma cà rồng ẩn trong hình dáng của con người.
Nhân vật như thế hay còn được gọi là nhân vật siêu thực. Những nhân vật
này là nhân vật không có thực nhưng trong tâm trí của con người chúng ta
vẫn có. Nó xuất hiện thường xuyên và có ảnh hưởng đến sự phát triển của
câu chuyện. Ở đây, nhà văn đã xây dựng hình tượng ma cà rồng.
Ma cà rồng là một loại sinh vật huyền thoại trong văn học, thường được
miêu tả là xác người chết sống dậy và tồn tại được là nhờ vào máu người
hoặc máu động vật, chúng có sức mạnh siêu nhiên, nhiều khả năng biến đổi
kì lạ. Một vài nền văn hóa có huyền thoại về ma cà rồng không phải sinh ra
từ xác người chết, chẳng hạn quỷ hay một số loài động vật như dơi, chó và
nhện. Người ta thường cho rằng ma cà rồng có sức mạnh kinh khủng, lắm
đặc tính, biến hóa khủng khiếp, và đây là một chủ đề rất thường xuyên của
văn học dân gian, điện ảnh, khoa học viễn tưởng đương thời.
Những người mê tín vào ma cà rồng là những người đam mê thực hành việc
uống máu người hoặc động vật. Người ta cũng thường nói rằng ma cà rồng
chủ yếu hay cắn vào cổ nạn nhân, hút máu từ động mạch. Trong văn học dân
gian nói chung, luôn có niềm tin vào một đối tượng có được sức mạnh siêu
nhiên nhờ vào việc uống máu người. Lịch sử của những người mê tín ma cà
rồng nói chung xuất phát từ tục ăn thịt người. Uống máu (hoặc ăn thịt) người
khác đã được sử dụng như một thủ đoạn tâm lí nhằm khủng bố tinh thần kẻ
thù và phản ánh nhiều sự cuồng tín.
Nhà văn Stephenie Meyer đã sử dụng hình tượng kỳ ảo trong dân gian để
xây dựng hình tượng nhân vật của mình. Tuy là cùng một nhóm ma cà rồng
hết nhưng mỗi nhân vật đều mang trong mình một vai trò và một yếu tố
riêng.
Edward cũng là một ma cà rồng nhưng chúng tôi không xếp vào mục nhân
vật siêu thực bởi vì Edward là một nhân vật chính của cuốn tiểu thuyết.
Nhưng những hình tượng tạo nên nhân vật Edward chính là những hình
tượng nổi bật giúp chúng ta có thể thấy rõ được hình ảnh của ma cà rồng
xuất hiện trong những nhân vật khác trong cuốn tiểu thuyết.
Thế giới siêu nhiên đã tạo nên bộ khung và là mối quan liên hệ, liên kết toàn
bộ cốt truyện lại với nau. Vì vậy, mà tác phẩm trở thành một chỉnh thể nghệ
thuật nguyên vẹn. Khi đi vào thế giới nhân vật siêu nhiên của tiểu thuyết
người đọc sẽ nhận thấy được vai trò của nhà văn trong việc xây dựng kiểu
nhân vật này. Những nhân vật mang chức năng siêu nhiên khác với những
nhân vật đời thường trong tiểu thuyết Chạng vạng được chia lam hai dạng,
đó là; những nhân vật mang yếu tố của con người và những nhân vật ma cà
rồng. Tất cả những nhân vật siêu nhiên trên đã được tác giả vận dụng khéo
léo vào tác phẩm của mình. Trên cơ sở tái sinh của nền văn học dân gian .
- Xem thêm -