bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o
trêng ®¹i häc b¸ch khoa hµ néi
LuËn v¨n th¹c sÜ khoa häc
Kh¶o s¸t t×nh tr¹ng h háng
vµ c¸c gi¶i ph¸p kü thuËt vµ c«ng nghÖ
söa ch÷a lín ®éng c¬ desel cña tæ hîp
tr¹m nguån ®iÖn dïng trong qu©n sù
Ngµnh: c¬ khÝ ®éng lùc
M· sè:
B¹ch v¨n c¬ng
Ngêi híng dÉn khoa häc: PGS-TS ph¹m minh tuÊn
Hµ néi n¨m 2005
0
LuËn v¨n th¹c sü nµy do t«i tù thùc hiÖn. Ngoµi c¸c tµi liÖu tham
kh¶o ®· dÉn ra ë cuèi s¸ch, t«i b¶o ®¶m kh«ng sao chÐp c¸c c«ng tr×nh
nghiªn cøu, luËn v¨n tèt nghiÖp cña ngêi kh¸c.
1
Môc lôc
Lêi më ®Çu........................................................................................................................... 4
Ch¬ng 1: Tæng quan vÒ söa ch÷a lín tæ hîp tr¹m nguån ®iÖn ............................. 8
1.1. Nh÷ng vÊn ®Ò chung ................................................................................................... 8
1.2. §Æc ®iÓm cña ngµnh söa ch÷a lín tæ hîp tr¹m nguån ®iÖn .............................. 9
1.2.1. §Æc ®iÓm ph©n bè, khai th¸c sö dông tr¹m nguån ®iÖn ..................... 10
1.2.2. §Æc ®iÓm c«ng nghÖ söa ch÷a lín tæ hîp tr¹m nguån ®iÖn ............... 11
Ch¬ng 2: Mét sè ®éng c¬ Diesel th«ng dông cña tæ hîp tr¹m nguån ®iÖn
dïng trong qu©n sù ............................................................................................... 12
2.1. Ph©n nhãm tæ hîp tr¹m nguån ®iÖn dïng trong qu©n sù................................. 12
2. 1.1. Nhãm 1 .......................................................................................................... 12
2. 1.2. Nhãm 2 .......................................................................................................... 12
2. 1.3. Nhãm 3 .......................................................................................................... 12
2.2. C¸c ®éng c¬ diesel ®îc lùa chän ®Ó kh¶o s¸t................................................... 15
2.2.1. §éng c¬ IAZ204Γ........................................................................................ 15
2.2.2. §éng c¬ 4Y8,5/11 ........................................................................................ 15
2.2.3. §éng c¬ 1D6 ................................................................................................. 15
2.2.4. §Æc tÝnh kü thuËt chÝnh cña c¸c ®éng c¬ .............................................. 15
Ch¬ng 3: C¸c d¹ng h háng vµ c¸c biÖn ph¸p kh¾c phôc khi söa ch÷a lín
®éng c¬ diesel ...................................................................................................... 19
3.1. C¸c d¹ng h háng vµ biÖn ph¸p kh¾c phôc khi söa ch÷a ................................ 19
3.1.1 Th©n m¸y ......................................................................................................... 19
3.1.1.1 Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ th©n m¸y ............................................... 19
3.1.1.2. NhËn d¹ng c¸c h háng th«ng thêng trªn th©n m¸y............ 21
3.1.2. N¾p Xi lanh .................................................................................................... 40
3.1.2.1. Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ n¾p xi lanh........................................... 40
2
3.1.2.2. C¸c d¹ng h háng thêng gÆp trªn n¾p xi lanh. .................... 40
3.1.2.3 Yªu cÇu kü thuËt cña n¾p xi lanh sau söa ch÷a. ..................... 43
3.1.2.4. BiÖn ph¸p söa ch÷a kh¾c phôc .................................................... 43
3.1.3. C¬ cÊu trôc khuûu thanh truyÒn ............................................................... 48
3.1.3.1. Trôc khuûu ....................................................................................... 48
3.1.3.2 Thanh truyÒn ..................................................................................... 51
3.1.4. C¬ cÊu ph©n phèi khÝ................................................................................... 59
3.1.4.1. §èi víi trôc cam ............................................................................. 60
3.1.4.2. §èi víi xu p¸p ................................................................................. 62
3.1.5. HÖ thèng nhiªn liÖu ..................................................................................... 63
3.1.5.1. B¬m nhiªn liÖu thÊp ¸p ................................................................. 65
3.1.5.2. B¬m cao ¸p, vßi phun. ................................................................... 70
3.1.6. HÖ thèng b«i tr¬n. ........................................................................................ 76
3.1.6.2. Yªu cÇu kü thuËt, kiÓm tra b¬m dÇu khi söa ch÷a. ............... 78
3.1.7. HÖ thèng lµm m¸t......................................................................................... 79
3.1.7.1. C¸c nhiÖm vô chÝnh cña hÖ thèng lµm m¸t vµ
vai trß cña c¸c côm chi tiÕt. .................................................................... 81
3.1.7.2. KiÓm tra, söa ch÷a c¸c côm chi tiÕt chÝnh cña hÖ thèng
lµm m¸t. ....................................................................................................... 82
3.1.8. HÖ thèng khëi ®éng ..................................................................................... 85
3.1.8.1. C¸c nhiÖm vô chÝnh vµ vai trß cña c¸c côm chi tiÕt trong
hÖ thèng khëi ®éng. .................................................................................. 85
3.1.8.2. Nh÷ng ®iÒu cÇn chó ý khi sö dông, söa ch÷a. ...................... 86
3.2. Tæng l¾p vµ ®¸nh gi¸ chÊt lîng ®éng c¬ sau söa ch÷a................................... 87
3.2.1. Yªu cÇu kü thuËt chung trong tæng l¾p vµ ®iÒu chØnh ®éng c¬. ....... 87
3.2.1.1.Nh÷ng yªu cÇu kü thuËt chung . .................................................. 88
3.2.1.2. Nh÷ng yªu cÇu kü thuËt khi l¾p r¸p vµ ®iÒu chØnh ®éng c¬. 89
3.2.2. Ch¹y rµ, kiÓm tra ®¸nh gi¸ chÊt lîng ®éng c¬. .................................. 89
3
3.2.2.1.Ch¹y rµ nãng kh«ng t¶i .................................................................. 94
3.2.2.2. Ch¹y rµ nãng cã t¶i ......................................................................... 97
3.2.2.3. §¸nh gi¸ chÊt lîng ®éng c¬........................................................ 98
KÕt luËn................................................................................................................................ 93
1. Nh÷ng vÊn ®Ò tån t¹i. ................................................................................................... 95
2. Ph¬ng híng nghiªn cøu tiÕp theo. ........................................................................ 96
3. KÕt luËn ......................................................................................................... 96
Tµi liÖu tham kh¶o ............................................................................................. 97
Phô lôc ............................................................................................................... 99
4
Lêi Më ®Çu
§éng c¬ ®èt trong - §éng c¬ diesel, §éng c¬ x¨ng... Trong kÕt cÊu c©y
n¨ng lîng toµn thÕ giíi chiÕm tõ 60 ®Õn 70% nguån ph¸t n¨ng lîng. Nã
®îc sö dông lµ nguån ®éng lùc cho xe « t«, xe m¸y, m¸y bay, tr¹m nguån
®iÖn vµ c¸c tæ hîp m¸y c«ng t¸c kh¸c.... Víi khèi lîng lín nh vËy, vÊn ®Ò
söa ch÷a lín ®éng c¬ ®èt trong lµ mét ngµnh kh«ng thÓ thiÕu ®Ó duy tr× kh¶
n¨ng cung cÊp n¨ng lîng cña ngµnh c¬ khÝ ®éng lùc. MÆc dï vµo nh÷ng
n¨m thËp kû 90 cña thÕ kû 20 còng ®· xuÊt hiÖn nhiÒu ý kiÕn, nhiÒu trµo lu
cho r»ng viÖc söa ch÷a lín ®éng c¬ ®èt trong, hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi kh«ng
®¹t b»ng nh s¶n xuÊt míi.... Tuy nhiªn víi thùc tÕ hiÖn t¹i cña nh÷ng n¨m
®Çu thÕ kû 21 viÖc ph¸t triÓn c«ng nghÖ söa ch÷a lín m¸y mãc ®éng lùc vÉn
cßn nguyªn gi¸ trÞ. NhÊt lµ ®èi víi ®Êt níc ta, nÒn kinh tÕ x· héi ®a phÇn lµ
s¶n xuÊt nhá, ph©n t¸n, thiÕu ®ång bé, tr×nh ®é khoa häc kü thuËt c«ng nghÖ
l¹c hËu so víi tr×nh ®é chung cña thÕ giíi. MÆt kh¸c trong qu©n sù c¸c trang
bÞ vò khÝ, khÝ tµi ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng kü thuËt qu©n sù cña Qu©n ®éi ta
®îc trang bÞ tõ nhiÒu nguån ®a phÇn ®Òu ®îc s¶n xuÊt vµo nh÷ng n¨m 7080 cña thÕ kû tríc, nh×n chung ®· cò vµ l¹c hËu so víi yªu cÇu ®¸p øng cho
nhiÖm vô trong giai ®o¹n c¸ch m¹ng míi. Song chóng ta kh«ng thÓ cïng mét
lóc mµ ®æi míi trang bÞ l¹i ®ång bé hÖ thèng vò khÝ, khÝ tµi, trang bÞ kü thuËt
qu©n sù víi rÊt nhiÒu lý do nh: VÊn ®Ò tiÒm lùc kinh tÕ, vÊn ®Ò tiÒm lùc c«ng
nghiÖp quèc phßng, vÊn ®Ò ®µo t¹o huÊn luyÖn ®éi ngò... Yªu cÇu ®æi míi,
c¶i tiÕn duy tr× c¸c trang bÞ vò khÝ, khÝ tµi kü thuËt (Trong ®ã cã ngµnh tr¹m
nguån ®iÖn)trong qu©n ®éi lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc quan träng ®îc c¸c cÊp c¸c
ngµnh quan t©m vµ ®ang ®îc triÓn khai tõng bíc v÷ng ch¾c, nh»m ®¶m b¶o
cho c¸c lùc lîng vò trang lµm tèt nhiÖm vô huÊn luyÖn s½n sµng chiÕn ®Êu
vµ chiÕn ®Êu th¾ng lîi trong mäi t×nh huèng. H¬n n÷a víi xu thÕ toµn cÇu cña
thêi ®¹i ngµy nay, vÊn ®Ò “X©y dùng vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ bÒn v÷ng”®¶m
b¶o m«i trêng sinh th¸i s¹ch, “VÊn ®Ò sö dông tiÕt kiÖm, b¶o vÖ c¸c nguån
5
tµi nguyªn”... ®· vµ ®ang ®îc ®Æt ra vµ thùc hiÖn mét c¸ch nghiªm tóc. ViÖc
tËn dông lao ®éng qu¸ khø, tiÕt kiÖm lao ®éng sèng, tiÕt kiÖm tµi nguyªn trë
thµnh vÊn ®Ò quan t©m cña toµn x· héi.
Do ®ã cã thÓ nãi r»ng: “ViÖc söa ch÷a lín ®éng c¬ ®èt trong” vÉn lµ
mét vÊn ®Ò cÇn ®îc quan t©m vµ cÇn thiÕt cã sù ®Çu t ®óng møc trong
ngµnh kü thuËt qu©n sù nãi riªng vµ ngµnh c¬ khÝ ®éng lùc nãi chung.
Yªu cÇu kü thuËt c¬ b¶n cña ®éng c¬ ®èt trong sau söa ch÷a lín:
1 - §¶m b¶o ®îc c¸c tÝnh n¨ng c¬ b¶n nh ®éng c¬ nguyªn mÉu.
2 - §¶m b¶o ®îc tÝnh ®ång bé cao, ®¶m b¶o ®îc tÝnh l¾p ®æi thay thÕ
cao trong c¸c trang bÞ cïng lo¹i, cïng tÝnh n¨ng.
3 - §¶m b¶o ®îc tÝnh an toµn, ®é tin cËy vµ tuæi thä ®éng c¬ trong
qu¸ tr×nh vËn hµnh khai th¸c sö dông trang thiÕt bÞ.
4 -HiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi ph¶i ®¹t ®îc tèi thiÓu theo híng t¨ng lîi
Ých x· héi, gi¶m ®Çu t, kh«ng vi ph¹m vÒ c¸c qui ®Þnh « nhiÔm m«i trêng.
B¶n th©n t«i lµ mét sinh viªn ngµnh c¬ khÝ ®éng lùc kho¸ 1973-1978
cña trêng §¹i häc B¸ch khoa Hµ Néi sau khi ra trêng ®îc vÒ c«ng t¸c t¹i
Nhµ m¸y söa ch÷a tr¹m nguån ®iÖn vµ ®éng c¬ cña Qu©n ®éi. Qua h¬n 25
n¨m c«ng t¸c víi nh÷ng vÞ trÝ c«ng t¸c kh¸c nhau ë mét ®¬n vÞ c¬ së b¶n th©n
t«i cã nhËn thøc ®îc r»ng: “NÕu kh«ng cã kiÕn thøc còng nh sù vËn dông
linh ho¹t kiÕn thøc ®· häc vµo thùc tiÔn vµ lßng say mª, trong c«ng viÖc th×
kh«ng thÓ gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò kü thuËt, c«ng nghÖ ph¸t sinh trong qu¸
tr×nh söa ch÷a vµ nÕu cã th× hiÖu qu¶ kh«ng ®¹t nh mong muèn”. Víi suy
nghÜ ®ã, b¶n th©n rÊt mong muèn cã dÞp s¬ kÕt, tæng kÕt, nh÷ng vÊn ®Ò trong
c«ng nghÖ söa ch÷a ®éng c¬ ®èt trong thµnh nh÷ng kinh nghiÖm, kiÕn thøc
thiÕt thùc dï lµ rÊt nhá cã thÓ gióp cho c¸c c¸n bé kü thuËt hay c«ng nh©n kü
thuËt míi vµo nghÒ cã lßng say mª ham muèn hiÓu biÕt ®Ó n©ng cao kiÕn
thøc nghÒ nghiÖp. ChÝnh v× vËy sau khi ®îc theo häc kho¸ cao häc 20042005 cña Trung t©m ®µo t¹o sau ®¹i häc Trêng §¹i häc B¸ch khoa Hµ Néi,
6
®îc sù ®éng viªn gióp ®ì hÕt søc nhiÖt t×nh cña c¸c thµy gi¸o trong bé m«n
§éng c¬ ®èt trong- Khoa C¬ khÝ ®éng lùc cña trêng, t«i ®· ®¨ng ký ®Ò tµi
luËn v¨n cao häc: “Kh¶o s¸t t×nh tr¹ng h háng vµ c¸c gi¶i ph¸p kü thuËt,
trong c«ng nghÖ söa ch÷a lín ®éng c¬ diesel, cña tæ hîp tr¹m nguån ®iÖn
dïng trong qu©n sù”.
Ph¹m vi ®Ò cËp cña luËn v¨n nµy chØ nh»m vµo c¸c chi tiÕt chÝnh cña
c¸c côm c¸c c¬ cÊu, c¸c hÖ thèng chÝnh cña ®éng c¬ khi vµo söa ch÷a lín,
trong nhãm nh÷ng ®éng c¬ ®èt trong th«ng dông dïng lµm nguån ®éng lùc
cña tæ hîp tr¹m nguån ®iÖn dïng trong qu©n sù.
Néi dung cña b¶n luËn v¨n gåm c¸c vÊn ®Ò sau.
Ch¬ng 1. Tæng quan vÒ söa ch÷a lín tæ hîp tr¹m nguån ®iÖn.
1.1. Nh÷ng vÊn ®Ò chung.
1.2. §Æc ®iÓm cña ngµnh söa ch÷a lín tæ hîp tr¹m nguån ®iÖn.
Ch¬ng 2. Mét sè ®éng c¬ ®èt trong th«ng dông, trong tæ hîp tr¹m
nguån ®iÖn dïng trong qu©n sù.
2. 1. Ph©n nhãm tæ hîp tr¹m nguån ®iÖn dïng trong qu©n sù.
2.1.1. Nhãm 1.
2. 1.2. Nhãm 2.
2. 1.3. Nhãm 3.
2.2. C¸c ®éng c¬ diesel ®îc lùa chän ®Ó kh¶o s¸t.
2.2.1. §éng c¬ IAZ204
2.2.2. §éng c¬ diesel 4Y 8,5/11.
2.2.3. §éng c¬ diesel 1D6.
2.3.4. §Æc tÝnh kü thuËt chÝnh cña c¸c ®éng c¬.
Ch¬ng 3. C¸c d¹ng h háng vµ c¸c biÖn ph¸p kh¾c phôc khi söa ch÷a
lín ®éng c¬ diesel.
3.1. C¸c d¹ng h háng vµ biÖn ph¸p söa ch÷a.
3.1.1. Th©n m¸y, hép trôc khuûu, lãt xi lanh.
7
3.1.2 N¾p xi lanh.
3.1.3. C¬ cÊu trôc khuûu thanh truyÒn.
3.1.4. HÖ thèng ph©n phèi khÝ.
3.1.5. HÖ thèng nhiªn liÖu.
3.1.6. HÖ thèng lµm m¸t.
3.1.7. HÖ thèng b«i tr¬n.
3.1.8. HÖ thèng khëi ®éng.
3.2. Tæng l¾p vµ ®¸nh gi¸ chÊt lîng ®éng c¬.
3.21. Nh÷ng yªu cÇu kü thuËt chung trong tæng l¾p.
3.2.2. §¸nh gi¸ chÊt lîng ®éng c¬ sau söa ch÷a.
KÕt luËn.
1. Nh÷ng vÊn ®Ò tån t¹i.
2. Ph¬ng híng nghiªn cøu tiÕp theo.
3. KÕt luËn.
Néi dung ®Ò cËp cña b¶n luËn v¨n nµy míi chØ n»m trong ph¹m vi hÑp
cña c«ng nghÖ söa ch÷a lín cña ®éng c¬, nhng víi sù cè g¾ng nç lùc cña
b¶n th©n trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu kh¶o s¸t ®Ó hoµn thµnh nhiÖm vô, b¶n
th©n t«i lu«n tin tëng r»ng kÕt qu¶ nghiªn cøu sÏ cã mét chót h÷u Ých trong
viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ còng nh chÊt lîng söa ch÷a ®éng c¬ diesel
cña tæ hîp tr¹m nguån ®iÖn dïng trong qu©n sù.
---------------------------------------------
8
Ch¬ng 1
Tæng quan vÒ söa ch÷a lín tæ hîp tr¹m nguån ®iÖn
1.1. Nh÷ng vÊn ®Ò chung
Tæ hîp tr¹m nguån ®iÖn cã vai trß hÕt søc quan träng trong nÒn kinh tÕ
quèc d©n.
Thùc tiÔn ph¸t triÓn cña x· héi ®· chøng minh r»ng: N¨ng lîng nãi
chung vµ n¨ng lîng ®iÖn nãi riªng lµ mét yÕu tè cùc kú quan träng mang
tÝnh quyÕt ®Þnh cho sù ph¸t triÓn cña mét nÒn kinh tÕ x· héi, mang ®Õn sù
phån thÞnh cña bÊt kú quèc gia, hoÆc khu vùc kinh tÕ nµo, trong bøc tranh
kinh tÕ toµn cÇu ®ang trªn ®µ ph¸t triÓn. Kh«ng mét quèc gia, kh«ng mét
ngµnh c«ng nghiÖp nµo, kh«ng cã mét lÜnh vùc nµo trong nÒn kinh tÕ x· héi
muèn ph¸t triÓn mµ l¹i kh«ng cÇn ®Õn nguån n¨ng lîng ®iÖn. Tõ nh÷ng n¨m
cña thËp kû 20 trong thÕ kû tríc, nh÷ng n¨m th¸ng ®Çu tiªn cña nhµ níc
Nga X« ViÕt non trÎ, Lª Nin, vÞ l·nh tô vÜ ®¹i, thiªn tµi cña giai cÊp c«ng
nh©n ®· tõng nãi: “Chñ nghÜa x· héi lµ chÝnh quyÒn X« viÕt céng víi ®iÖn khÝ
ho¸ toµn quèc”. §iÒu ®ã ®· kh¼ng ®Þnh tÇm quan träng cña ®iÖn n¨ng trong
c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ cña mçi quèc gia.
ë ViÖt Nam, trong nh÷ng n¨m cuèi thÕ kû 20 vµ ®Çu thÕ kû 21 ngµnh
c«ng nghiÖp ®iÖn ®· cã nh÷ng bíc tiÕn cùc kú quan träng, c¸c nhµ m¸y ®iÖn
®îc x©y dùng ngµy mét nhiÒu, ph©n bè trªn nhiÒu vïng l·nh thæ, s¶n lîng
®iÖn hµng n¨m ngµy mét t¨ng cao. §iÒu ®ã ®· ®¸p øng ®îc nhu cÇu ngµy
cµng cao vÒ ®iÖn cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ vµ ph¸t triÓn
kinh tÕ ®Êt níc, còng nh phôc vô nhu cÇu sinh ho¹t n©ng cao chÊt lîng
cuéc sèng cña toµn x· héi.
Tæ hîp tr¹m nguån ®iÖn víi chøc n¨ng lµ mét nguån ®iÖn h÷u h¹n phô
thuéc vµo c«ng suÊt cña tæ hîp vµ yªu cÇu phôc vô cña phô t¶i. HiÖn t¹i tæ
hîp tr¹m nguån ®iÖn vÉn gi÷ vai trß hÕt søc quan träng trong nÒn kinh tÕ
quèc d©n. Nã lµ nguån dù tr÷ cho m¹ng líi ®iÖn quèc gia khi cã sù cè, nã lµ
9
nguån ®iÖn n¨ng cung cÊp cho c¸c vïng s©u, vïng xa, biªn giíi, h¶i ®¶o mµ
líi ®iÖn quèc gia cha v¬n tíi... §Æc biÖt lµ c¸c tæ hîp tr¹m nguån ®iÖn
®îc trang bÞ trong qu©n ®éi, nh»m cung cÊp ®¶m b¶o n¨ng lîng cho c¸c së
chØ huy, b¶o ®¶m th«ng suèt th«ng tin liªn l¹c, b¶o ®¶m ho¹t ®éng ®ång bé
víi vò khÝ, khÝ tµi qu©n sù... b¶o ®¶m cho huÊn luyÖn bé ®éi s½n sµng chiÕn
®Êu vµ chiÕn ®Êu th¾ng lîi trong mäi t×nh huèng, ®Ëp tan mäi ©m mu ph¸
ho¹i cña mäi thÕ lùc ph¶n ®éng, b¶o vÖ v÷ng ch¾c Tæ quèc ViÖt Nam x· héi
chñ nghÜa.
1.2. §Æc ®iÓm cña ngµnh söa ch÷a lín tæ hîp tr¹m nguån
®iÖn.
1.2.1. §Æc ®iÓm ph©n bè, khai th¸c sö dông tr¹m nguån ®iÖn:
Víi vai trß kh«ng thÓ thiÕu cña tæ hîp tr¹m nguån ®iÖn trong nÒn kinh
tÕ quèc d©n, nhng thùc tÕ hiÖn nay viÖc ph©n bè, sö dông cã nh÷ng ®Æc ®iÓm
næi bËt nh sau:
a) HÇu hÕt lµ c¸c tæ hîp tÜnh t¹i, ph©n bè réng, ph©n t¸n, rêi r¹c trªn
mäi ®Þa bµn, l·nh thæ.
b) Sè lîng trang bÞ kh«ng lín, nhiÒu chñng lo¹i kh¸c nhau, d¶i c«ng
suÊt ph©n bè réng, th«ng thêng tËp chung 10kW÷ 500kW.
c) Khai th¸c sö dông hÇu hÕt mang tÝnh chÊt dù phßng
d) ViÖc qu¶n lý sö dông cha thèng nhÊt, ®éi ngò c«ng nh©n sö dông
vËn hµnh kh«ng ®ång ®Òu vÒ tr×nh ®é chuyªn m«n.
§èi víi c¸c tæ hîp tr¹m nguån ®iÖn sö dông trong qu©n sù.
- Sè lîng tuy kh«ng lín, nhng ®îc qu¶n lý tËp trung thèng nhÊt.
- Chñng lo¹i ®a d¹ng, phong phó mét sè tr¹m nguån ®iÖn dïng ®Ó
®ång bé víi vò khÝ, khÝ tµi qu©n sù c¬ b¶n lµ ®ång nhÊt vÒ chñng lo¹i vµ ho¹t
®éng cã chu kú liªn tôc.
- D¶i c«ng suÊt ph©n bè réng, tËp trung tõ 10 kW÷100kW chñ yÕu lµ
tæ hîp tr¹m nguån ®iÖn ®i ®éng ®ång bé theo vò khÝ, khÝ tµi qu©n sù.
10
1.2.2. §Æc ®iÓm c«ng nghÖ söa ch÷a lín tæ hîp tr¹m nguån ®iÖn
§èi víi kinh tÕ quèc d©n nãi chung.
a) Do sè lîng nhá, ph©n t¸n v× vËy söa ch÷a lín cã tÝnh nhá lÎ ®¬n
chiÕc, hÇu hÕt do c¸c ®¬n vÞ tù söa ch÷a, söa ch÷a thêng kh«ng
triÖt ®Ó.
b) Tµi liÖu kü thuËt thiÕu, hÇu hÕt chØ lµ híng dÉn vËn hµnh sö dông
vµ mét sè c¸c tiªu chuÈn kü thuËt c¬ b¶n.
c) Kh«ng cã nhµ m¸y chuyªn dông nµo ®Ó söa ch÷a lín tæ hîp tr¹m
nguån ®iÖn, trang thiÕt bÞ chñ yÕu, chuyªn dông kh«ng cã, ®éi ngò
c¸n bé, c«ng nh©n kü thuËt kh«ng chuyªn, tr×nh ®é kh«ng ®ång
®Òu.
§èi víi ngµnh söa ch÷a xe m¸y trong Qu©n ®éi.
- Cã nhµ m¸y chuyªn söa ch÷a tr¹m nguån ®iÖn vµ ®éng c¬ víi
c«ng suÊt 500 tr¹m-®éng c¬/n¨m cã ®ñ c¸c thiÕt bÞ chuyªn
dông phôc vô cho söa ch÷a lín.
- Cã ®éi ngò c¸n bé, c«ng nh©n kü thuËt cã tr×nh ®é t¬ng ®èi
®ång ®Òu ®¸p.
- Tµi liÖu kü thuËt, c«ng nghÖ híng dÉn söa ch÷a lín tæ hîp
tr¹m nguån ®iÖn cã dîc tang bÞ nhng cßn h¹n chÕ.
- Sè lîng vµo söa ch÷a hµng n¨m kh«ng lín, phÇn lín chØ tËp
trung ë nhãm tæ hîp tr¹m nguån ®iÖn ®îc ®ång bé víi trang
bÞ, vò khÝ, khÝ tµi qu©n sù (Xem phô lôc sè 01).
1.3 §èi tîng néi dung ph¬ng ph¸p nghiªn cøu.
1.3.1 §èi tîng néi dung nghiªn cøu
§èi tîng lµ c¸c ®éng c¬ diesel dïng lµm nguån ®éng lùc cña tæ hîp
tr¹m nguån ®iÖn dïng trong qu©n sù mang tÝnh ®¹i diÖn ®Æc chng vÒ kÕt
cÊu, ph¹m vi c«ng suÊt còng nh tÝnh chÊt khai th¸c sö dông. C¸c ®éng c¬
nµy ®· ®îc khai th¸c hÕt mét chu kú ®a vµo ®Ó söa ch÷a lín.
11
Néi dung lµ kh¶o s¸t, ®¸nh gi¸ t×nh tr¹ng h háng cña c¸c chi tiÕt, côm
chi tiÕt chÝnh cña c¸c c¬ cÊu, c¸c hÖ thèng cña ®éng c¬ kh¶o s¸t ®ång thêi
®a ra c¸c ®Þnh híng c¸c gi¶i ph¸p kü thuËt trong c«ng nghÖ söa ch÷a lín
®éng c¬ diesel.
1.3.2 Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu kh¶o s¸t.
Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu ®îc sö dông trong b¶n luËn v¨n nµy lµ
ph¬ng ph¸p thèng kª c¸c d¹ng h háng, khuyÕt tËt cña tõng chi tiÕt còng
nh tõng côm c¬ cÊu vµ hÖ thèng cña ®éng c¬, trªn c¬ së kiÕn thøc ®îc
trang bÞ vµ ho¹t ®éng thùc tiÔn cña b¶n th©n, ph©n tÝch vµ rót ra nh÷ng vÊn ®Ò
chung nhÊt, ®Ó kh¸i qu¸t ho¸ tõng vÊn ®Ò nghiªn cøu.
12
Ch¬ng 2
Mét sè ®éng c¬ Diesel th«ng dông
Trong tæ hîp tr¹m nguån ®iÖn dïng trong qu©n sù
2.1. Ph©n nhãm tæ hîp tr¹m nguån ®iÖn dïng trong qu©n sù
Tæ hîp tr¹m nguån ®iÖn dïng trong qu©n sù ngoµi nh÷ng yªu cÇu tÝnh
n¨ng chung cña ngµnh cßn cã nh÷ng yªu cÇu mang tÝnh ®Æc thï ®Ó ®¶m b¶o
cho ho¹t ®éng cña trang bÞ vò khÝ, khÝ tµi kü thuËt ®¹t hiÖu qu¶ cao trong sö
dông. Tuú theo nhiÖm, vô tæ hîp tr¹m nguån ®iÖn dïng trong qu©n sù cã thÓ
chia thµnh c¸c nhãm nhá nh sau.
2. 1.1. Nhãm 1
Lµ c¸c tæ hîp tr¹m nguån ®iÖn víi nhiÖm vô cung cÊp n¨ng lîng ®iÖn
thuÇn tuý thay líi ®iÖn quèc gia, trang bÞ cho c¸c së chØ huy c¸c cÊp, c¸c
côm c«ng tr×nh qu©n sù ®éc lËp, c¸c c¬ së c«ng nghiÖp quèc phßng, c¸c nhµ
m¸y s¶n xuÊt, söa ch÷a...Th«ng thêng d¶i c«ng suÊt cña nhãm 1 biÕn ®éng
trong ph¹m vi: 50 kW÷200 kW. C¸c tæ hîp nµy thuéc nhãm tr¹m nguån tÜnh
t¹i, khai th¸c kh«ng liªn tôc, ®îc l¾p ®Æt cè ®Þnh ë tr¹m cung cÊp ®iÖn.
2.2.2. Nhãm 2
Lµ nhãm tæ hîp cã d¶i c«ng suÊt thÊp, tõ 1 kW÷5 kw cã nhiÖm vô
cung cÊp n¨ng lîng phôc vô cho th«ng tin liªn l¹c hoÆc c¸c tæ ®éi, c«ng t¸c
®éc lËp. HiÖn nay viÖc ®¶m b¶o cho nhãm nµy ®îc giao cho c¸c ®¬n vÞ c¬
së,c¸c xëng trùc thuéc cÊp qu©n khu, qu©n ®oµn vµ t¬ng ®¬ng.
2. 3.3. Nhãm 3
Lµ nhãm tr¹m nguån ®iÖn cung cÊp ®ång bé víi c¸c tæ hîp vò khÝ, khÝ
tµi qu©n sù nh, ra®a phßng thñ, c¶nh giíi, tªn löa, b¶o ®¶m cho c¸c c«ng
tr×nh qu©n sù ho¹t ®éng thêng xuyªn nh s©n bay, cÇu c¶ng... D¶i c«ng suÊt
th«ng thêng tËp trung trong ph¹m vi tõ 10 kW÷100 kW. HÇu hÕt c¸c tæ hîp
nµy ®îc l¾p ®Æt trªn c¸c ca bin b¸nh h¬i, b¶o ®¶m tÝnh c¬ ®éng cao, ®¸p øng
13
nhiÖm vô t¸c chiÕn, phßng thñ trªn mäi ®iÒu kiÖn ®Þa h×nh. Ngoµi nh÷ng yªu
cÇu chung vÒ chÊt lîng nguån ®iÖn, nhãm tæ hîp nµy cßn cã nh÷ng yªu cÇu
®Æc thï nh sau.
B¶o ®¶m tÝnh c¬ ®éng, b¶o ®¶m ®é tin cËy cao trong mäi ®iÒu kiÖn ®Þa
h×nh, thêi tiÕt.
ChÊt lîng nguån æn ®Þnh, kh¶ n¨ng qu¸ t¶i lín tíi 50% c«ng suÊt,
trong thêi gian ng¾n (3 ÷ 5 gi©y).
Thêi gian qu¸ ®é x¸c lËp ®iÖn ¸p <= 3 gi©y.
Nh»m ®¸p øng cho tæ hîp vò khÝ, khÝ tµi ho¹t ®éng æn ®Þnh, chÝnh x¸c,
hiÖu qu¶, trong thùc hiÖn nhiÖm vô t¸c chiÕn.
2.2. C¸c ®éng c¬ diesel ®îc lùa chän ®Ó kh¶o s¸t
C¸c ®éng c¬ diesel ®îc lùa chän kh¶o s¸t ®¸nh gi¸ cÇn ph¶i tho¶ m·n
c¸c yªu cÇu sau.
Lµ tæ hîp tr¹m nguån ®iÖn trang bÞ víi sè lîng ®ñ lín trong qu©n ®éi.
Thêng xuyªn ®îc khai th¸c sö dông, cã chÕ ®é qu¶n lý thèng nhÊt.
Mang tÝnh ®¹i diÖn cao, cã tÝnh n¨ng kü thuËt ®¶m b¶o tÝnh ®Æc thï cña
c¸c tæ hîp tr¹m nguån ®iÖn sö dông trong qu©n sù.
2.2.1. §éng c¬ IAZ204Γ
Lµ ®éng c¬ diesel hai kú quÐt th¼ng, t¨ng ¸p c¬ khÝ cã c«ng suÊt 60 m·
lùc ë sè vßng quay n = 1.500 vßng/phót. §îc dïng lµm nguån ®éng lùc cho
tæ hîp tr¹m nguån ®iÖn nh: CΠO30, AD30 ®Ó cung cÊp ®iÖn cho c¸c hé tiªu
thô cã ®iÖn ¸p xoay chiÒu 230V, 400V víi tÇn sè 50Hz hoÆc tÇn sè cao
(400Hz ÷ 500Hz ) hoÆc ®iÖn ¸p mét chiÒu 230V cã c«ng suÊt ®Þnh møc 30
kW.
Sè lîng ®éng c¬ IAZ 204Γ vµo söa ch÷a th«ng thêng chiÕm tõ 25%
®Õn 30% tæng sè lîng vµo söa ch÷a.
14
H×nh. 2-2a. MÆt c¾t däc ®éng c¬ IAZ204Γ.
1- B¬m dÇu; 2- §¸y dÇu; 3- Trôc khuûu; 4- Bu l«ng; 5- C¸nh qu¹t; 7- B¬m cao ¸p vßi phun;8- con ®éi xu
p¸p. 9- Con ®éi b¬m cao ¸p; 10- N¾p xi lanh; 11- Th©n xi lanh; 12- Bëng che b¸nh ®µ; 13- B¸nh ®µ.
H×nh. 2-2a. MÆt c¾t ngang ®éng c¬ IAZ204Γ.
1- KÐt dÇu; 2- Khëi ®éng; 3- B¬m níc; 4- Bé ®iÌu tèc; 5- Bçu läc kh«ng khÝ; 6- Trôc cam.
7- Cß mæ xu p¸p;9- èng níc; 10- Trôc c©n b»ng; 11- PÝt t«ng; 13- Thanh truyÒn; 14- M¸y ph¸t.
15
H×nh . 2-3a. MÆt c¾t däc ®éng c¬ 4Y8,5/11.
1- N¾p xi lanh; 2- Côm xu p¸p; 3- Van h»ng nhiÖt; 4- B¬m níc.
5- BÇu läc dÇu nhên; 6- Bëng tríc ®éng c¬; 7- C¸c te dÇu
H×nh. 2-3b. MÆt c¾t ngang ®éng c¬ 4Y8,5/11
8- Trôc cam; 9- Con ®éi;
11- B¬m thÊp ¸p;12- B¬m cao ¸p;
13- buång ch¸y14- NÕn sÊy
15- Vßi phun; 16- Cß mæ
17- Bçu läc khÝ; 18- èng x¶;
19-PÝt t«ng; 20- Xi lanh;
21- Thanh truyÒn; 22- M¸y ph¸t
23- Vá che b¸nh ®µ; 24- B¸nh ®µ.
a
16
H×nh. 2-4a. MÆt c¾t däc ®éng c¬ 1D6.
1- Thanh truyÒn; 2- PÝt t«ng; 3- Vßi phun; 4;6- Trôc cam; 5;7- Xu p¸p; 8- N¾p xi lanh; 9- §Öm mÆt m¸y;
10- Th©n xi lanh; 11- B¸nh ®µ; 12;13- Trôc khuûu; 16- Vá che b¸nh ®µ; 17;19- N¾p æ ®ì b¹c;
18- Hép trôc khuûu; 20;21- B¬m dÇu; 23;24;25- Côm dÉn ®éng trôc cam, m¸y ph¸t.
H×nh. 2-4b. MÆt c¾t ngang ®éng c¬ 1D6.
1÷25, xem h×nh. 2-4a; 26- §¸y dÇu; 27- Läc dÇu; 28- B¬m cao ¸p; 29- B¼ng ®ång hå;
30- èng n¹p; 31- èng x¶; 32- Vßng phít; 33- Khëi ®éng
17
2.2.2. §éng c¬ 4Y8,5/11
Lµ ®éng c¬ diesel 4 kú cã c«ng suÊt 24 m· lùc ë sè vßng quay 1.500
vßng/phót ®îc lµm nguån ®éng lùc cho c¸c tæ hîp tr¹m nguån AD10,
ALD10 cã nhiÖm vô cung cÊp nguån ®iÖn xoay chiÒu ®iÖn ¸p 230V, 400V
tÇn sè 50Hz hoÆc ®iÖn ¸p mét chiÒu 230V. C«ng suÊt ®Þnh møc 10kW.
Sè lîng ®éng c¬ 4Y8,5/11 chiÕm 20% ÷ 27% tæng sè lîng tr¹m vµo
söa ch÷a.
2.2.3. §éng c¬ 1D6
Lµ ®éng c¬ ®iegen 4 kú, cã trôc cam trùc tiÕp dÉn ®éng c¸c xu p¸p
®îc sö dông t¬ng ®èi réng r·i trong c¸c trang thiÕt bÞ kü thuËt qu©n sù, cã
c«ng suÊt 150 m· lùc ë sè vßng quay 1.500 vßng/phót ®îc sö dông lµm
nguån ®éng lùc cho c¸c tæ hîp tr¹m nguån chñ yÕu sau: ECB 50, AD 50,
ECB 75, AD 75, AD 100, 5E96 ... cã nhiÖm vô cung cÊp nguån ®iÖn xoay
chiÒu ®iÖn ¸p 230V, 400V tÇn sè 50Hz hoÆc ®iÖn ¸p mét chiÒu 230V. C«ng
suÊt ®Þnh møc 50kW, 75kW, 100kW.
Sè lîng ®éng c¬ 1D6 chiÕm 30%÷35% tæng sè lîng tr¹m vµo söa
ch÷a.
C¸c tæ hîp ®îc ®Æt hÇu hÕt trªn c¸c ca bin r¬ mãc b¸nh h¬i ®Ó di ®éng
cïng xe kÐo vµ ®ång bé víi khÝ tµi, tuy nhiªn còng cã tæ hîp ®Æt tÜnh t¹i do
yªu cÇu thùc tiÔn.
2.2.4. §Æc tÝnh kü thuËt chÝnh cña c¸c ®éng c¬
C¸c ®Æc tÝnh, th«ng sè chÝnh cña c¸c ®éng c¬ ®îc cho trªn b¶ng. 3-1.
C¸c ®êng ®Æc tÝnh cña c¸c ®éng c¬ giíi thiÖu trªn h×nh. 2-5a,b,c.
18
b)
c)
a)
Ne- §êng ®Æc tÝnh c«ng suÊt (m· lùc).
Mk- M« men kÐo (kG.m).
Ge- SuÊt tiªu hao nhiªn liÖu (g/m· lùc.giê).
Gt- Tiªu hao nhiªn liÖu (kg/giê).
Hnh. 2-5. C¸c ®êng ®Æc tÝnh cña ®éng c¬.
a-
§éng c¬ IAZ204 b-§éng c¬ 4Y8,5/11 c- §éng c¬ 1D6
- Xem thêm -
.PDF 
123 
2 
130 
