Tài liệu Kế toán quản trị chi phí tại công ty tnhh tân phước.

B GIÁO D C VÀ ÀO T O I H C À N NG NGUY N TH NG C THƯƠNG K TOÁN QU N TR CHI PHÍ T I CÔNG TY TNHH TÂN PHƯ C LU N VĂN TH C SĨ QU N TR KINH DOANH à N ng - Năm 2012 B GIÁO D C VÀ ÀO T O I H C À N NG NGUY N TH NG C THƯƠNG K TOÁN QU N TR CHI PHÍ T I CÔNG TY TNHH TÂN PHƯ C Chuyên ngành: K toán Mã s : 60.34.30 LU N VĂN TH C SĨ QU N TR KINH DOANH Ngư i hư ng d n khoa h c: PGS. TS. NGUY N CÔNG PHƯƠNG à N ng - Năm 2012 L I CAM OAN Tôi cam oan ây là công trình nghiên c u c a riêng tôi. Các s li u, k t qu nêu trong lu n văn là trung th c và chưa t ng ư c ai công b trong b t kỳ công trình nào khác. TÁC GI LU N VĂN Nguy n Th Ng c Thương M CL C M U .................................................................................................. 1 1. Tính c p thi t c a tài ........................................................................ 1 2. M c tiêu nghiên c u ............................................................................. 2 3. i tư ng và ph m vi nghiên c u......................................................... 2 4. Phương pháp nghiên c u ...................................................................... 3 5. B c c c a lu n văn .............................................................................. 3 6. T ng quan tài li u nghiên c u............................................................... 3 CHƯƠNG 1. CƠ S THUY T V K TOÁN QU N TR CHI PHÍ TRONG DOANH NGHI P S N XU T.................................................. 5 1.1. CH C NĂNG, VAI TRÒ VÀ N I DUNG CƠ B N C A K TOÁN QU N TR CHI PHÍ TRONG DOANH NGHI P S N XU T 5 1.1.1. Ch c năng c a KTQT chi phí trong doanh nghi p s n xu t .......... 5 1.1.2. Vai trò c a KTQT chi phí trong doanh nghi p s n xu t................. 6 1.2. N I DUNG K TOÁN QU N TR CHI PHÍ TRONG DOANH NGHI P S N XU T............................................................................... 7 1.2.1. Nh n di n chi phí theo yêu c u c a KTQT .................................... 7 1.2.2. D toán chi phí s n xu t – kinh doanh ......................................... 15 1.2.3. T p h p chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m................... 20 1.2.4. T p h p chi phí bán hàng và chi phí qu n lý doanh nghi p ......... 24 1.2.5. Phân tích m i quan h gi a chi phí, kh i lư ng và l i nhu n ...... 24 1.2.6. Phân tích bi n ng chi phí SX - KD ph c v ki m soát chi phí..... 27 K T LU N CHƯƠNG 1 ..................................................................... 30 CHƯƠNG 2. TH C TR NG K TOÁN QU N TR CHI PHÍ T I CÔNG TY TNHH TÂN PHƯ C........................................................ 32 2.1. C I M S N XU T – KINH DOANH VÀ T CH C QU N LÝ C A CÔNG TY TNHH TÂN PHƯ C........................................... 32 2.1.1. c i m ho t ng s n xu t – kinh doanh .................................. 32 2.1.2. c i m t ch c s n xu t – kinh doanh và t ch c qu n lý t i công ty TNHH Tân Phư c ...................................................................... 32 2.1.3. c i m t ch c k toán c a công ty .......................................... 35 2.2. NH N DI N K TOÁN QU N TR CHI PHÍ T I CÔNG TY TNHH TÂN PHƯ C ............................................................................. 36 2.2.1. Công tác xây d ng nh m c và d toán chi phí .......................... 37 2.2.2. Công tác phân lo i chi phí theo yêu c u c a k toán qu n tr ...... 43 2.2.3. K toán chi phí s n xu t và xác 2.2.4. K toán chi phí xác 2.2.5. Phân tích bi n nh giá thành s n ph m ............ 44 nh l i nhu n ............................................... 49 ng chi phí ph c v cho vi c ra quy t nh ........ 50 2.3. ÁNH GIÁ CÔNG TÁC K TOÁN QU N TR CHI PHÍ TRONG CÔNG TY TNHH TÂN PHƯ C........................................................... 50 K T LU N CHƯƠNG 2 ..................................................................... 53 CHƯƠNG 3. V N D NG K TOÁN QU N TR CHI PHÍ T I CÔNG TY TNHH TÂN PHƯ C........................................................ 55 3.1. M C TIÊU VÀ KH NĂNG V N D NG K TOÁN QU N TR CHI PHÍ T I CÔNG TY........................................................................ 55 3.1.1. M c tiêu v n d ng k toán qu n tr chi phí .................................. 55 3.1.2. Kh năng v n d ng k toán qu n tr chi phí t i công ty ............... 56 3.2. V N D NG K TOÁN QU N TR CHI PHÍ T I CÔNG TY TNHH TÂN PHƯ C ............................................................................. 57 3.2.1. Phân lo i chi phí ph c v cho k toán qu n tr ............................. 57 3.2.2 Xây d ng nh m c và d toán chi phí.......................................... 59 3.2.3. K toán chi phí và tính giá thành s n ph m theo yêu c u c a KTQT ...................................................................................................... 86 3.2.4. Phân tích bi n ng chi phí ph c v ra quy t nh....................... 92 K T LU N CHƯƠNG 3 ................................................................... 100 K T LU N CHUNG.......................................................................... 101 DANH M C TÀI LI U THAM KH O QUY T PH L C NH GIAO TÀI LU N VĂN (b n sao) DANH M C CÁC CH CCDC Công c d ng c CCDC SX Công c d ng c s n xu t KHTSC Kh u hao tài s n c KTQT K toán qu n tr L TT Lao NCTT Nhân công tr c ti p NVLP Nguyên v t li u ph NVLC Nguyên v t li u chính NVLTT Nguyên v t li u tr c ti p NVL Nguyên v t li u QLDN Qu n lý doanh nghi p SXC S n xu t chung SXKD S n xu t kinh doanh TSC Tài s n c nh ng tr c ti p nh VI T T T DANH M C CÁC B NG BI U S Tên b ng Trang hi u b ng 1.1. S khác bi t gi a phương pháp toàn b và phương pháp tr c 24 ti p ................................................................................................ 2.1. 2.2. 2.3. 2.4. T l t c a g ............................................................................................ 38 nh m c tiêu hao nguyên v t li u ph .......................................................... 39 D toán NVLTT c a lô s n ph m 800 bàn Java ................................ 40 nh m c nguyên v t li u chính c a 01 s n ph m bàn Java 42 48 2.5. Giá thành s n ph m – năm 2011 3.1. Th i gian thao tác m t chi ti t s n ph m theo công vi c c a 61 t ng t 3.2. 3.3. 3.4. H s lương theo v trí c a ngư i lao ng tr c ti p 63 ơn giá bình quân m t gi công theo t s n xu t ................................ 64 Phân tích chi phí công c d ng c s n xu t năm 2011 theo 66 phương pháp bình phương nh nh t............................................................... 3.5. Phân tích chi phí i n năm 2011theo phương pháp bình 67 phương nh nh t ........................................................................................... 3.6. Phân tích chi phí nư c s n xu t năm 2011 ................................ 68 3.7. Phân tích chi phí v t li u s n xu t năm 2011 ................................ 68 3.8. D toán chi phí NCTT c a 800 bàn Java........................................................ 73 3.9. D toán chi phí s n xu t chung c a lô s n ph m 800 .bàn 79 Java ................................................................................................ S Tên b ng Trang hi u b ng 3.10. Phân tích chi phí v t li u dùng văn phòng – năm 2011theo 81 phương pháp bình phương nh nh t............................................................... 3.11. Phân tích chi phí i n ngoài s n xu t – năm 2011 theo 82 phương pháp bình phương nh nh t............................................................... 3.12. D toán giá thành c a lô s n ph m 800 bàn Java theo phương 83 pháp tr c ti p ................................................................................................ 3.13. D toán k t qu ho t ng kinh doanh c a lô s n ph m 800 84 bàn Java theo phương pháp tr c ti p .............................................................. 3.14. i m hòa v n c a lô s n ph m bàn Java theo phương trình ............................ 85 3.15. Phân b nh phí và chi phí h n h p cho t ng tiêu th c phân 88 b ................................................................................................ 3.16. Phân b nh phí và chi phí h n h p cho t ng lô s n ph m............................. 88 3.17. Giá thành s n ph m c a lô s n ph m800 bàn Java theo 91 phương pháp tr c ti p ................................................................ 3.18. Bi n ng k t qu kinh doanh c a lô s n ph m 800 bàn Java, 93 Quý III/2011 ................................................................................................ 3.19. Bi n ng chi phí NCTT (lương) t i các t c a lô s n ph m 98 800 bàn Java ................................................................................................ 3.20. Phân tích bi n ng chi phí b t bi n SXC c a lô s n ph m 99 800 bàn Java ................................................................................................ DANH M C CÁC SƠ S hi u sơ Tên sơ Trang ................................ 7 1.1. Vai trò k toán qu n tr chi phí sơ 1.2. Tóm t t chi phí s n xu t ................................................................ 10 1.3. Chi phí s n xu t và tiêu th s n ph m theo quan 12 i m chi phí toàn b ................................................................ 1.4. Chi phí s n xu t và tiêu th s n ph m theo quan i m 13 chi phí tr c ti p ................................................................ 2.1. Quy trình công ngh s n xu t t i công ty ................................ 33 2.2. Mô hình gi i quy t ơn hàng ................................................................ 34 2.3. T ch c qu n lý c a công ty ................................................................ 34 2.4. Mô hình k toán c a công ty ................................................................ 36 3.1. Phân lo i chi phí theo cách ng x chi phí c a công 58 ty................................................................................................ 3.2. M i quan h qua l i gi a các d toán theo ơn hàng 70 trong d toán t ng h p ................................................................ 1 M 1. Tính c p thi t c a U tài Ngành s n xu t và ch bi n g óng vai trò quan tr ng trong n n kinh t Vi t Nam nói chung và kinh t t nh Bình nh nói riêng. Theo th ng kê, c nư c hi n có trên 2.500 doanh nghi p ch bi n nghi p chuyên ch bi n g , trong ó có 970 doanh g xu t kh u, hơn 400 doanh nghi p FDI và nhi u doanh nghi p ã phát tri n thành các t p oàn l n. Năm 2010, giá tr kim ng ch xu t kh u g c nư c ư c t 3,4 t USD, tăng hơn 30% so v i năm 2009. Theo Hi p h i G và Lâm s n Vi t Nam, kim ng ch xu t kh u c a ngành ch bi n g năm 2011 năm 2010 và d ki n ph n 7 t USD. Xu t kh u g , u t kho ng 4 t USD, tăng trên 17% so v i n năm 2020 ngành g Vi t Nam s c bi t là tm c g ngoài tr i c a Vi t Nam trong th p niên v a qua tăng r t m nh, ã ưa Vi t Nam vào nhóm 15 nư c xu t kh u g l n nh t trên th gi i (FAO). Th trư ng chính c a g Vi t Nam là Hoa Kỳ (44%); EU (29%); Nh t B n (10%); Trung Qu c (3%); ài Loan (1%), Trung ông và Nam m . M c dù th trư ng khá r ng nhưng m c tăng, nh t là v i các công ty ch bi n g c nh tranh trong ngành càng ài Loan. S c nh tranh gi a các công ty trong nư c và nư c ngoài ch y u là c nh tranh v giá c . Hơn n a, ngành s n xu t g xu t kh u ph thu c r t l n vào y u t mùa v nên ngoài m u mã, ch t lư ng thì gi c tr thành m t y u t quan tr ng trong vi c m r ng th trư ng kinh doanh. Chính vì v y, thông tin v chi phí trong các công ty ch bi n g óng vai trò vô cùng quan tr ng trong vi c giúp nhà qu n tr ki m soát chi phí và ưa ra các quy t tranh. T nh sách lư c v i các s n ph m có giá c c nh ó, công ty có th có nhi u khách hàng, tăng kh năng tiêu th s n ph m t o ra nhi u l i nhu n. 2 óng vai trò không th thi u trong vi c cung c p thông tin v chi phí là h th ng k toán chi phí. K toán chi phí t n t i h u h t trong các công ty, tuy nhiên ch m i t p trung vào công tác k toán tài chính, chưa hư ng vào vi c cung c p thông tin ph c v cho vi c l p k ho ch, ki m soát và ánh giá vi c l p k ho ch trong n i b công ty. Công ty TNHH Tân Phư c cũng không ngo i l . K toán qu n tr chi phí c a công ty ch y u là công tác k toán tài chính, ph c v l p các báo cáo tài chính. H th ng k toán chi phí c a công ty chưa th c hi n phân lo i chi phí theo m c ho t ng, chưa tính giá thành theo phương pháp tr c ti p, chưa l p d toán chi phí và phân tích bi n phí ph c v cho vi c ra quy t ng chi nh kinh doanh. V i h th ng k toán chi phí này, thông tin chi phí c a công ty khó có th phù h p, k p th i và tin c y cho vi c ra các quy t nh kinh doanh c a các nhà qu n tr , làm gi m s c c nh tranh c a công ty. Trong môi trư ng kinh doanh y c nh tranh, công ty TNHH Tân Phư c c n kh n trương xây d ng h th ng k toán qu n tr chi phí cho vi c qu n lý công ty. ó là lý do tôi ch n ph c v tài lu n văn nghiên c u: “K toán qu n tr chi phí t i công ty TNHH Tân Phư c”. 2. M c tiêu nghiên c u Cùng v i vi c h th ng hóa lý thuy t v k toán qu n tr chi phí ph c v cho qu n tr n i b , lu n văn phân tích th c tr ng v n d ng k toán qu n tr t i Công ty, nghiên c u ưa vào v n d ng k toán qu n tr chi phí t i công ty TNHH Tân Phư c nh m ph c v cho qu n tr chi phí t i công ty, góp ph n nâng cao hi u qu kinh doanh trong môi trư ng kinh doanh 3. y c nh tranh. i tư ng và ph m vi nghiên c u i tư ng nghiên c u c a dung này ư c phân tích tài n i dung k toán qu n tr chi phí. N i công ty TNHH Tân Phư c. Ngoài ho t xu t các s n ph m g ngoài tr i, Công ty còn có ho t ng s n ng buôn bán g , nh n 3 y thác, nh n gia công. Tuy nhiên, lu n văn ch t p trung nghiên c u ho t ng s n xu t. S li u nghiên c u c a tài ch y u các s li u liên quan n chi phí năm 2011 c a công ty TNHH Tân Phư c. 4. Phương pháp nghiên c u Phương pháp nghiên c u chung c a lu n văn là k t h p gi a nghiên c u lý lu n v i t ng k t th c ti n. Trên cơ s ó lu n văn s d ng các phương pháp phân tích và t ng h p các s li u th c t c a công ty làm rõ v n c n nghiên c u và ưa ra các gi i pháp th c hi n. Do v y, các phân tích c a lu n văn s d a trên cơ s các lý lu n chung và so sánh v i tình hình th c t c a công ty. 5. B c c c a lu n văn Ngoài ph n m u và ph n k t lu n, lu n văn này g m 03 chương. Chương 1 trình bày cơ s thuy t v k toán qu n tr chi phí trong doanh nghi p s n xu t. Chương 2 phân tích, t ng h p th c tr ng k toán qu n tr chi phí t i công ty TNHH Tân Phư c. T ch c v n d ng k toán qu n tr chi phí t i công ty TNHH Tân Phư c ư c trình bày chương 3. 6. T ng quan tài li u nghiên c u K toán qu n tr chi phí trong các doanh nghi p ã ư c r t nhi u tác gi nghiên c u, c th : tác gi phí trong các doanh nghi p d t oàn Th Lành (2008) “K toán qu n tr chi à N ng: Th c tr ng và gi i pháp hoàn thi n”. Trong lu n văn này ã h th ng hóa cơ s lý lu n v k toán qu n tr chi phí, ph n ánh th c tr ng k toán qu n tr chi phí c a các doanh nghi p d t và ưa ra nh ng gi i pháp hoàn thi n k toán qu n tr chi phí t i doanh nghi p d t như: phân lo i chi phí s n xu t theo cách ng x chi phí, xác nh tư ng h ch toán chi phí, hoàn thi n phương pháp phân b chi phí chung và h th ng báo cáo th c hi n chi phí s n xu t nh m cung c p thông tin ph c v i 4 cho công tác qu n tr chi phí. Tuy nhiên, lu n văn ch t p trung vào c a m t s doanh nghi p d t tiêu bi u, chưa th c s hi u qu i v i các doanh nghi p d t t i c i m ưa ra nh ng gi i pháp a bàn à N ng. Ngoài ra, lu n án ti n sĩ chuyên ngành k toán, tài v và phân tích ho t ng kinh t , i h c Kinh t Qu c Dân; tác gi Ph m Th Th y (2006) “Xây d ng mô hình k toán qu n tr chi phí trong các doanh nghi p s n xu t dư c ph m Vi t Nam”. Tác gi ã h th ng hóa cơ s lý lu n k toán qu n tr chi phí, s d ng phương pháp i u tra th ng kê nghiên c u th c tr ng k toán qu n tr chi phí trong các doanh nghi p s n xu t dư c ph m Vi t Nam và xây d ng mô hình k toán qu n tr chi phí trong các doanh nghi p s n xu t dư c ph m Vi t Nam. Mô hình này bao g m: phân lo i chi phí s n xu t kinh doanh theo m i quan h v i m c ho t ng, l p d toán chi phí, xác nh kh i lư ng s n xu t h p lý cho t ng lô, tính giá thành cho t ng lô s n ph m theo phương pháp chi phí thông thư ng, chi phí s n xu t chung ư c tách thành hai nhóm, theo c p lô s n ph m và theo c p phân xư ng, phân tích bi n ng chi phí, l p báo cáo k t qu kinh doanh theo s n ph m, theo b ph n s n xu t và xây d ng giá chuy n như ng gi a b ph n s n xu t và các chi nhánh tiêu th tăng cư ng trách nhi m c a các chi nhánh tiêu th i v i ho t ng c a toàn doanh nghi p. Tuy nhiên, các nghiên c u v n chưa có s nghiên c u sâu v h th ng k toán qu n tr chi phí áp d ng cho các doanh nghi p ho t s n ph m t g trong nư c nói chung và t i t nh Bình v n ng s n xu t các nh nói riêng. Do ó, lu n văn nghiên c u là “K toán qu n tr chi phí t i Công ty TNHH Tân Phư c”. Vì v y, t ư c m c tiêu trên, tác gi nghiên c u cơ s lý thuy t k toán qu n tr chi phí, tìm hi u th c tr ng k toán qu n tr chi phí t i công ty và v n d ng k toán qu n tr chi phí vào ho t doanh c a công ty TNHH Tân Phư c. ng s n xu t – kinh 5 CHƯƠNG 1 CƠ S THUY T V K TOÁN QU N TR CHI PHÍ TRONG DOANH NGHI P S N XU T 1.1. CH C NĂNG, VAI TRÒ VÀ N I DUNG CƠ B N C A K TOÁN QU N TR CHI PHÍ TRONG DOANH NGHI P S N XU T 1.1.1. Ch c năng c a KTQT chi phí trong doanh nghi p s n xu t K toán qu n tr chi phí là m t b ph n c a h th ng k toán, th c hi n các ch c năng qu n tr doanh nghi p. Chính vì th , ch c năng KTQT chi phí mang y các ch c năng cơ b n c a qu n tr doanh nghi p: ch c năng phân tích chi phí, ch c năng ho ch giá chi phí và ch c năng ra quy t nh chi phí, ch c năng ki m tra và ánh nhs n xu t - kinh doanh. Trong ó: a. Ch c năng phân tích chi phí Ch c năng phân tích chi phí ư c nh hư ng vào vi c tính toán, phân tích các chi phí, k t qu và các m i tương quan gi a chúng. V i ch c năng này trư c h t chi phí ư c phân tích theo t ng hàng hóa, d ch v sau ó ư c phân theo ch c năng ho t ng như khâu mua, khâu bán, khâu d tr và theo các lo i chi phí [5, tr. 8]. b. Ch c năng ho ch Ho ch quan nghi p nh chi phí nh chi phí là vi c l p các k ho ch ng n h n và dài h n liên n chi phí ho t ng s n xu t – kinh doanh. M i ho t u ư c ti n hành theo các chương trình ho ch chi phí. K ho ch ó do nhà qu n tr là cơ s nh trư c trong các k ưa ra thư ng có d ng d toán (ch y u d toán chi phí và d toán l i nhu n) rõ các bư c, cách th c hi n ng c a doanh liên k t các m c tiêu và ch t ư c các m c tiêu nh hư ng, ki m tra và ánh giá ho t ra. K ho ch chi phí ng s n xu t - kinh doanh. 6 Vì th , k ho ch chi phí ph i ư c xây d ng trên nh ng căn c khoa h c, trong ó vi c phân tích nh ng thông tin th c hi n c a quá trình tu n hoàn và chu chuy n v n có m t ý nghĩa vô cùng quan tr ng [5, tr. 9]. c. Ch c năng ki m tra, ánh giá chi phí K toán qu n tr chi phí óng vai trò ki m tra chi phí phát sinh trư c, trong và sau quá trình ho t ng kinh doanh. Sau khi l p k ho ch h p lý, t ch c th c hi n k ho ch ho t y và ng kinh doanh, òi h i ki m tra vi c th c hi n b ng cách so sánh s li u chi phí gi a kỳ k ho ch v i kỳ th c hi n nh m phát hi n các chênh l ch gi a th c t v i k ho ch. Sau ó, nhà qu n tr phân tích chi phí bi n nh n di n nh ng nguyên nhân tác ng chi phí cũng như v n d. Ch c năng ra quy t t n t i và ng ns ra gi i pháp gi i quy t chúng. nh s n xu t - kinh doanh Thông tin k toán là nhân t r t quan tr ng trong vi c ra quy t nh s n xu t – kinh doanh. Do ó, KTQT chi phí có trách nhi m thu th p các s li u v chi phí, l i nhu n và truy n các quy t t thông tin thích h p cho nhà qu n tr nh chi phí phù h p: chi phí ho t công, ... Trên cơ s ó, nhà qu n tr xu t s n ph m nào, tiêu th ph c v cho ho t ra ng mua hàng, chi phí ơn giá ưa ra nh ng quy t nh kinh doanh: s n m c nào, s n xu t hay th c hi n gia công, ... ng SX – KD c a doanh nghi p nh m t ư c m c tiêu t i a hóa l i nhu n. 1.1.2. Vai trò c a KTQT chi phí trong doanh nghi p s n xu t KTQT chi phí cung c p thông tin cho nhà qu n tr doanh nghi p trong vi c th c hi n các ch c năng qu n lý. T k ho ch chung c a doanh nghi p, các b ph n tri n khai thành các m c tiêu th c hi n và ki m tra k t qu th c hi n các m c tiêu này. doanh nghi p. ó chính là qu n lý - ki m tra hư ng ho t ng c a 7 KTQT chi phí còn ph n ánh thông tin th c hi n và x lý thông tin th c hi n giúp nhà qu n tr t ch c, th c hi n k ho ch và x lý thông tin th c hi n ki m tra quá trình th c hi n k ho ch. Do ó, KTQT chi phí là công c ch y u i u hành, qu n lý ho t ng SX – KD theo k ho ch ã ra. Như v y, KTQT chi phí óng vai trò quan tr ng trong vi c cung c p thông tin cho qu n lý c trư c, trong và sau quá trình kinh doanh (xem Sơ 1.1) [5, tr. 14]. Ki m tra qu n lý chi phí KTQT chi phí: công K ho ch SX - KD c phân tích chi phí Qu n lý các quy trình hành Sơ ánh giá, ki m tra, ng 1.1: Vai trò k toán qu n tr chi phí sơ 1.2. N I DUNG K TOÁN QU N TR CHI PHÍ TRONG DOANH NGHI P S N XU T 1.2.1. Nh n di n chi phí theo yêu c u c a KTQT N n s n xu t xã h i c a b t c phương th c nào cũng g n li n v i s v n ng và tiêu hao các y u t cơ b n t o nên quá trình s n xu t. Hay nói cách khác, quá trình s n xu t hàng hóa là quá trình tiêu hao ba y u t : tư li u lao ng, i tư ng lao ng và s c lao ng. Như v y, hàng hóa, ngư i s n xu t ph i b chi phí v thù lao lao ng và i tư ng lao ti n hành s n xu t ng, v tư li u lao ng và s hình thành nên chi phí và chi phí s n xu t t o ra giá tr s n ph m là t t y u, khách quan. 8 Chi phí hay chi phí s n xu t – kinh doanh là bi u hi n b ng ti n c a toàn b các hao phí v lao ra có liên quan ng s ng và lao n ho t ng v t hóa mà doanh nghi p ã b ng s n xu t – kinh doanh trong m t th i kỳ nh t nh (tháng, quý ho c năm) [1, tr. 247]. V y chi phí s n xu t – kinh doanh bi u hi n lư ng. M t m t nh tính và nh nh tính c a chi phí s n xu t ư c bi u hi n là các chi phí mà doanh nghi p ã b ra b ng ti n hay v t hóa chi phí s n xu t th hi n m c s n xu t; m t nh lư ng c a tiêu hao c th c a t ng lo i chi phí và ư c bi u hi n b ng ti n. Chi phí s n xu t – kinh doanh có r t nhi u lo i nên c n thi t ph i phân lo i chi phí nh m t o thu n l i cho công tác qu n lý và h ch toán chi phí. Phân lo i chi phí là vi c s p x p các lo i chi phí khác nhau vào t ng nhóm theo nh ng c trưng nh t nh. Trên th c t có r t nhi u cách phân lo i chi phí khác nhau, tùy thu c vào nhu c u qu n lý và h ch toán mà l a ch n tiêu th c phân lo i cho phù h p [1, tr. 247]. a. Phân lo i chi phí theo ch c năng ho t ng c i m c a cách phân lo i chi phí theo ch c năng ho t vào ch c năng c a chi phí nghi p. ng là căn c i v i quá trình s n xu t - kinh doanh c a doanh ây là cách phân lo i ư c áp d ng trong k toán tài chính và v n ư c áp d ng trong k toán qu n tr qu n tr chi phí theo kho n m c. M t cách t ng quan, chi phí c a doanh nghi p ư c phân thành hai lo i l n: chi phí s n xu t và chi phí xác nh l i nhu n. Chi phí s n xu t c a doanh nghi p có liên quan s n ph m. Do v y, nh ng chi phí liên quan n ho t n ho t ng s n xu t ng s n xu t s n ph m m i ư c g i là chi phí s n xu t. D a vào ch c năng c a chi phí trình s n xu t, chi phí s n xu t ư c phân thành ba lo i sau: i v i quá 9 Chi phí nguyên v t li u tr c ti p (chi phí NVLTT): là bi u hi n b ng ti n nh ng nguyên li u ch y u t o thành th c th c a s n ph m như g , s t, … Chi phí này ư c tính th ng vào các i tư ng ch u chi phí. Chi phí nhân công tr c ti p (chi phí NCTT): là chi phí v ti n lương, ti n công ph i tr và các kho n trích theo lương (kinh phí công oàn, b o hi m xã h i, b o hi m y t , b o hi m th t nghi p) c a công nhân tr c ti p tham gia vào quá trình ch t o s n ph m. Chi phí nhân công này ư c tính tr c ti p vào các i tư ng ch u phí. Chi phí s n xu t chung (chi phí SXC): là nh ng chi phí phát sinh xư ng s n xu t phân s n xu t ra s n ph m nhưng không thu c hai th lo i chi phí trên. Chi phí này bao g m: chi phí nhân viên, chi phí công c d ng c s n xu t, chi phí kh u hao TSC nhà xư ng, chi phí d ch v mua ngoài và chi phí b ng ti n khác, … Nh ng chi phí g n li n v i ho t ng qu n lý s n xu t và ph c v s n xu t t i phân xư ng m i ư c x p vào lo i chi phí này. Nh ng lo i thu c chi phí này ư c phân b vào s n ph m tính giá thành s n xu t. Phân lo i chi phí theo ki u này có tác d ng cho th y v trí, ch c năng t ng kho n m c chi phí trong quá trình ho t phí theo t ng ho t ng s n xu t kinh doanh, là căn c ng ch c năng và là cơ s t p h p chi tính giá thành s n ph m và cung c p thông tin có h th ng cho vi c l p báo cáo tài chính và báo cáo k toán qu n tr . M i quan h gi a các kho n chi phí theo cách phân lo i d a vào ch c năng ho t ng ư c minh h a b ng sơ 1.2 [5, tr. 21]. 10 Chi phí NVL Tr c ti p tr c ti p Chi phí NVL Chung Chi phí s n Chi phí khác Chi phí SXC Chung xu t Chi phí nhân Chi phí nhân Sơ Chi phí xác công tr c ti p Tr c ti p công 1.2: Tóm t t chi phí s n xu t nh l i nhu n (chi phí th i kỳ) là nh ng chi phí phát sinh ngoài quá trình s n xu t liên quan ph m, hàng hóa. Chi xác n vi c qu n lý chung và tiêu th s n nh l i nhu n ư c chi thành hai lo i dư i ây [5, tr. 20]: Chi phí bán hàng là toàn b chi phí phát sinh c n thi t m b o vi c th c hi n các ơn hàng, giao nh n thành ph m cho khách hàng. Chi phí này bao g m các kho n chi phí như: chi phí v n chuy n, chi phí kh u hao TSC , chi phí bao bì, … Lo i chi phí này xu t hi n t t c các lo i hình doanh nghi p (s n xu t, thương m i, d ch v , …). Chi phí qu n lý doanh nghi p là nh ng kho n chi phí chi ra cho vi c t ch c và qu n lý s n xu t cho toàn doanh nghi p. ó là nh ng chi phí như chi phí công c văn phòng, kh u hao TSC , … T t c các doanh nghi p u có lo i chi phí này. Vi c phân lo i chi phí theo ch c năng ho t cho nhu c u qu n lý chi phí s n xu t theo ng có tác d ng ph c v nh m c, cung c p s li u cho vi c tính giá thành s n xu t và giá thành toàn b , là cơ s xây d ng h th ng Báo cáo k t qu kinh doanh theo kho n m c. Ngoài ra, phân lo i chi phí theo ch c