Tài liệu Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xây lắp tại xí nghiệp sông đà 8-07

CH số 11 - B1 - ĐH KTQD Chuyên Photocopy - Đánh máy - In Luận văn, Tiểu luận : 6.280.688 Lêi më ®Çu ThÕ giíi nay ®ang ë giai ®o¹n ph¸t triÓn cao nhÊt cña kinh tÕ thÞ trêng. §Æc trng c¬ b¶n cña kinh tÕ thÞ trêng lµ s¶n xuÊt hµng hãa. Mµ môc ®Ých cuèi cïng cña s¶n xuÊt hµng ho¸ lµ ®em l¹i ngµy cµng nhiÒu lîi nhuËn vÒ cho s¶n xuÊt. Muèn vËy nhµ s¶n xuÊt (Tøc doanh nghiÖp) ph¶i s¶n xuÊt ra ®îc nh÷ng s¶n phÈm cã thÓ tho¶ m·n cao nhÊt c¸c nhu cÇu vÒ vËt chÊt, v¨n ho¸ tinh thÇn cña con ngêi (Nhu cÇu tiªu dïng), víi chu tr×nh s¶n xuÊt nhanh nhÊt, rÎ nhÊt, thuËn tiÖn nhÊt víi chÊt lîng cao, h×nh thøc mÉu m· ®Ñp, hîp thi hiÕu, ®îc ngêi tiªu dïng a chuéng. Vµ do ®ã nhµ s¶n xuÊt còng ®¹t ®îc môc ®Ých thu lîi nhuËn cña m×nh. H¬n bao giê hÕt viÖc s¶n xuÊt, viÖc s¶n xuÊt hµng hãa cña c¸c nhµ doanh nghiÖp bao giê còng bÞ chi phèi bëi c¸c quy luËt tÊt yÕu kh¸ch quan cña kinh tÕ thÞ trêng. §ã lµ c¸c quy luËt vÒ gi¸ trÞ, quy luËt gi¸ trÞ thÆng d, quy luËt cung, cÇu, vµ quy luËt c¹nh tranh trªn thÞ trêng. §Êt níc ViÖt Nam ta ®ang ph¸t triÓn ë nh÷ng bíc ngoÆc quan träng trªn con ®êng ®æi míi díi sù l·nh ®¹o cña §¶ng céng s¶n ViÖt Nam quang vinh. §¹i héi toµn quèc lÇn thø VIII cña §¶ng ®· ®Ò ra nhiÖm vô lµ: ’’§Èy m¹nh c«ng cuéc ®æi míi toµn diÖn vµ ®ång bé, tiÕp tôc ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng, cã sù qu¶n cña Nhµ níc, theo ®Þnh híng X· héi chñ nghÜa. Nh vËy lµ §¶ng ta kh¼ng ®Þnh viÖc ph¶i thõa nhËn c¸c quy luËt chung cña kinh tÕ thÞ trêng, coi chóng nh lµ mét ®ßi hái tÊt yÕu kh¸ch quan ®Ó thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ ®Êt níc. Do ®ã c¹nh tranh vµ kh¸t väng l¬i nhuËn ®· thùc sù trë thµnh ®éng lùc th«i thóc c¸c doanh nghiÖp t¨ng cêng ®Çu t ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ, ®Çu t ph¸t triÓn s¶n xuÊt ®Ó chiÕm lÜnh thÞ trêng. X©y dùng c¬ b¶n lµ mét ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt quan träng cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. Sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÓ hiÖn ë c¬ cÊu vèn ®Çu t, lÜnh vùc ®Çu t vµ tèc ®é ®Çu t cho x©y dùng c¬ b¶n. Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c¸c ®¬n vÞ x©y l¾p lµ ®ßi hái tÊt yÕu cña viÖc ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ ®Êt níc. Trong nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn theo c¬ chÕ thÞ trêng th× hÖ thèng kinh tÕ - tµi chÝnh cã vai trß hÕt søc quan träng trong viÖc ®iÒu hµnh s¶n xuÊt ®èi víi mçi 1 CH số 11 - B1 - ĐH KTQD Chuyên Photocopy - Đánh máy - In Luận văn, Tiểu luận : 6.280.688 doanh nghiÖp còng nh viÖc ®iÒu tiÕt vÜ m« cña Nhµ níc ®èi víi s¶n xuÊt cña toµn x· héi. ViÖc häc tËp nghiªn cøu hÖ thèng kinh tÕ tµi chÝnh cña ®Êt níc lµ nh»m gãp phÇn ®Èy m¹nh vai trß cña c«ng t¸c tµi chÝnh kÕ to¸n trong viÖc gióp c¸c nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp, c¸c cÊp chÝnh quyÒn tõ c¬ së ®Õn trung ¬ng sö dông tèt h¬n c¸c c«ng cô vèn cã cña m×nh trong viÖc ®iÒu hµnh s¶n xuÊt nh»m ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt. H¹ch to¸n kÕ to¸n víi t c¸ch lµ mét bé phËn cÊu thµnh cña hÖ thèng c¸c c«ng cô qu¶n lý kinh tÕ - tµi chÝnh gióp c¸c nhµ s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c tæ chøc hµnh chÝnh sù nghiÖp th«ng qua c¸c c«ng cô kÕ to¸n cña m×nh n¾m ®îc hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh vµ t×nh h×nh tµi chÝnh cña ®¬n vÞ ®Ó sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc, c¸c nguån tµi chÝnh. §èi víi chÝnh phñ vµ c¬ quan chÝnh quyÒn c¸c cÊp th× ®©y lµ mét trong nh÷ng c«ng cô quan träng nhÊt ®Ó chØ ®¹o ®iÒu hµnh vÜ m« nÒn kinh tÕ. Trong c¸c ®¬n vÞ x©y l¾p th× c«ng t¸c tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n lµ mét nhiÖm vô quan träng ®Ó gióp c¸c nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp ®Þnh h×nh tèt viÖc tæ chøc c¬ cÊu bé m¸y ®iÒu hµnh s¶n xuÊt vµ c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt. Trªn c¬ së gi¶i quyÕt tèt viÖc qu¶n lý c¸c ®Þnh møc tiªu hao vÒ nguån vËt liÖu, tiÒn c«ng vµ c¸c chi phÝ kh¸c nh»m s¶n xuÊt ra s¶n phÈm cã chÊt lîng cao, gi¸ thµnh h¹, hîp thÞ hiÕu cña ngêi tiªu dïng vµ cã sù c¹nh tranh trªn thÞ trêng. V× vËy c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ t×nh h×nh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong ®¬n vÞ x©y l¾p cã ý nghÜa v« cïng quan träng viÖc tæ chøc s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm. §Ó ¸p dông s©u h¬n nh÷ng kiÕn thøc ®· ®îc trang bÞ suèt 4 n¨m t¹i Khoa Kinh tÕ vµ Qu¶n trÞ kinh doanh - ViÖn §¹i häc Më Hµ Néi, t«i ®· tiÕn hµnh thùc tËp t¹i xÝ nghiÖp S«ng §µ 8.07 víi nghiÖp vô: KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. §Ó hoµn thµnh tèt qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i xÝ nghiÖp t«i ®· nhËn ®îc sù quan t©m, gióp ®ì t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cña c¸c cÊp l·nh ®¹o, c¸c phßng ban chøc n¨ng vµ bé phËn kÕ to¸n XÝ nghiÖp . T«i xin ch©n träng c¶m ¬n c¸c cÊp l·nh ®¹o, bé phËn KÕ to¸n XÝ nghiÖp ®· gióp ®ì vµ chØ b¶o tËn t×nh cho t«i trong ®ît thùc tËp nµy. 2 CH số 11 - B1 - ĐH KTQD Chuyên Photocopy - Đánh máy - In Luận văn, Tiểu luận : 6.280.688 T«i còng xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù híng dÉn, d¹y b¶o quan t©m tËn t×nh cña c¸c thÇy c« gi¸o Khoa Kinh tÕ vµ Qu¶n trÞ kinh doanh ViÖn §¹i häc Më Hµ Néi ®· trang bÞ cho t«i nh÷ng kiÕn thøc quý gi¸ gióp cho t«i trëng thµnh h¬n trong c«ng viÖc còng nh trong cuéc sèng. Tuy nhiªn do thêi gian thùc tËp vµ tr×nh ®é hiÓu biÕt cßn h¹n chÕ nªn t«i kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt trong ®ît thùc tËp. RÊt mong ®îc sù ®ãng gãp chØ b¶o cña c¸c cÊp l·nh ®¹o, bé phËn KÕ to¸n XÝ nghiÖp S«ng §µ 8.07 vµ c¸c thÇy c« gi¸o Khoa Kinh tÕ vµ Qu¶n trÞ kinh doanh §¹i häc Më Hµ Néi gióp em hoµn thiÖn kiÕn thøc, gãp phÇn n¨ng lùc cña m×nh vµo sù ph¸t triÓn chung cña ®Êt níc. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! 3 CH số 11 - B1 - ĐH KTQD Chuyên Photocopy - Đánh máy - In Luận văn, Tiểu luận : 6.280.688 phÇn I: t×m hiÓu chung vÒ tæ chøc kÕ to¸n cña xÝ nghiÖp s«ng ®µ 8.07 1.1. §Æc ®iÓm tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n xÝ nghiÖp S«ng §µ 8.07 * Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña XÝ nghiÖp S«ng ®µ 8.07 XÝ nghiÖp S«ng ®µ 8.07 ®îc thµnh lËp tiÒn th©n tõ C«ng ty x©y l¾p thi c«ng c¬ giíi thuéc Tæng c«ng ty x©y dùng S«ng ®µ. §Õn ngµy 04/02/1994 theo QuyÕt ®Þnh sè 28 TCT - TCL§ XÝ nghiÖp S«ng ®µ 8.07 ®îc s¸t nhËp vµo C«ng ty x©y dùng Bót S¬n thuéc Tæng c«ng ty x©y dùng S«ng ®µ, vµ ®îc mang tªn lµ C«ng ty x©y dùng Bót S¬n chi nh¸nh t¹i Ninh B×nh. §Õn ngµy 02/01/1996 theo QuyÕt ®Þnh sè 60 TCT - TCL§ C«ng ty x©y dùng Bót S¬n ®îc ®æi tªn thµnh C«ng ty x©y dùng S«ng ®µ 8. Sau ®ã Chi nh¸nh Ninh B×nh ®îc ®æi tªn thµnh Chi nh¸nh C«ng ty x©y dùng S«ng ®µ 8 t¹i Ninh B×nh theo QuyÕt ®Þnh sè 62 TCT - TCL§ ngµy 02/01/1996. Vµ cho ®Õn th¸ng 4/2002 l¹i ®îc ®æi tªn lµ XÝ nghiÖp S«ng ®µ 8.07 - C«ng ty S«ng ®µ 8. Trong suèt qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cho tíi nay mÆc dï ®· thay ®æi c¸c tªn gäi kh¸c nhau. Song chøc n¨ng vµ nhiÖm vô chñ yÕu cña XÝ nghiÖp vÉn lµ thi c«ng c¬ giíi; vËn chuyÓn; lµm ®êng giao th«ng vµ x©y dùng c¸c c«ng tr×nh d©n dông, ngoµi ra XÝ nghiÖp cßn ®îc C«ng ty giao tham gia liªn doanh víi c¸c ®¬n vÞ trong vµ ngoµi níc. Tõ khi thµnh lËp cho tíi nay XÝ nghiÖp ®· trë thµnh mét c¬ së ®¸ng tin cËy cã uy tÝn lín ®èi víi b¹n hµng trªn thÞ trêng. C¸c c«ng tr×nh mµ XÝ nghiÖp ®· vµ ®ang thi c«ng rÊt ®a d¹ng, tõ c¸c c«ng tr×nh thuû ®iÖn, thuû lîi, c¸c c«ng tr×nh c«ng nghiÖp, c¸c c«ng tr×nh v¨n ho¸ thÓ thao ®Õn c¸c c«ng tr×nh c«ng céng nh: Trêng häc, nhµ c«ng së, ®êng giao th«ng…Gi¸ trÞ x©y dùng c¸c c«ng tr×nh lín, cã nhiÒu c«ng tr×nh ®¹t ®Õn hµng chôc tØ ®ång nh: c«ng tr×nh Quèc lé 1A, nhµ ®iÒu hµnh trung t©m vµ san nÒn nhµ m¸y xi m¨ng Bót S¬n, c«ng tr×nh x©y dùng c¬ b¶n má Hång S¬n cña nhµ m¸y xi m¨ng Bót S¬n, ®êng b¨ng t¶i cña nhµ m¸y xi m¨ng Nghi S¬n vµ nhiÒu c«ng tr×nh kh¸c nh dêng Quèc lé 10, Quèc lé 18,c«ng tr×nh Thuû ®iÖn Tuyªn Quang. Qua mêi l¨m n¨m x©y dùng vµ ph¸t triÓn, XÝ nghÖp S«ng ®µ 8.07 tõng bíc ®îc cñng cè vµ hoµn thiÖn, ®Æc biÖt XÝ nghiÖp cã ®éi ngò kü s giµu kinh nghiÖm, c«ng nh©n lµnh nghÒ vµ trang thiÕt bÞ tiªn tiÕn hiÖn ®¹i. Tõ ®ã XÝ nghiÖp lu«n 4 CH số 11 - B1 - ĐH KTQD Chuyên Photocopy - Đánh máy - In Luận văn, Tiểu luận : 6.280.688 hoµn thµnh nhiÖm vô mµ C«ng ty vµ Tæng c«ng ty giao cho vµ s½n sµng ®¸p øng c¸c c«ng tr×nh ë mäi lÜnh vùc. Lµ mét ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh cã t c¸ch ph¸p nh©n, ®îc h¹ch to¸n kinh tÕ ®éc lËp, ®îc më Tµi kho¶n tiÒn göi t¹i Ng©n hµng N«ng NghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n x· Thèng NhÊt - huyÖn Hoµnh Bå- tØnh Qu¶ng Ninh vµ ®îc sö dông con dÊu theo mÉu quy ®Þnh cña Nhµ níc.XÝ nghiÖp cã trô së chÝnh ®ãng t¹i: X· Thèng NhÊt - huyÖn Hoµnh Bå - tØnh Qu¶ng Ninh. * Chøc n¨ng, nhiÖm vô cña xÝ nghiÖp Doanh nghiÖp x©y l¾p lµ c¸c tæ chøc kinh tÕ cã t c¸ch ph¸p nh©n vµ cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn nh÷ng c«ng viÖc cã liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh x©y dùng vµ l¾p ®Æt thiÕt bÞ c¸c c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh nh: ®éi x©y dùng, xÝ nghiÖp x©y dùng, c«ng ty l¾p m¸y, c«ng ty ph¸t triÓn ®« thÞ…C¸c ®¬n vÞ nµy tuy kh¸c nhau vÒ quy m« s¶n xuÊt, h×nh thøc qu¶n lý nhng ®Òu lµ nh÷ng tæ chøc h¹ch to¸n kinh tÕ cã chøc n¨ng nhËn thÇu x©y l¾p c¸c c«ng tr×nh x©y dùng c¬ b¶n. Ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p cã nh÷ng ®Æc ®iÓm sau: - Chñ yÕu lµ thùc hiÖn c¸c hîp ®ång ®· ký víi ®¬n vÞ chñ ®Çu t khi tróng thÇu hoÆc ®îc chØ ®Þnh thÇu. Trong ®ã hai bªn ®· thèng nhÊt víi nhau vÒ gi¸ trÞ thanh to¸n cña c«ng tr×nh cïng víi c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c cho nªn tÝnh chÊt hµng ho¸ cña s¶n phÈm x©y l¾p kh«ng ®îc thÓ hiÖn râ vµ nghiÖp vô bµn giao c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh…Hoµn thµnh bµn giao cho bªn giao thÇu chÝnh lµ qu¸ tr×nh tiªu thô s¶n phÈm x©y l¾p. - Trong ngµnh x©y l¾p, viÖc s¶n xuÈt ra nh÷ng s¶n phÈm nµo, tiªu chuÈn chÊt lîng, kü thuËt ra sao ®· ®îc x¸c ®Þnh cô thÓ, chi tiÕt trong hå s¬ thiÕt kÕ kü thuËt ®îc duyÖt. Doanh nghiÖp x©y l¾p ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm tríc chñ ®Çu t vÒ kü thuËt, chÊt lîng x©y l¾p c«ng tr×nh. Doanh nghiÖp x©y l¾p ph¶i cã bé phËn kiÓm tra kü thuËt vµ chÊt lîng ®Ó thùc hiÖn c¸c c«ng t¸c qu¶n lý kü thuËt vµ chÊt lîng x©y l¾p c«ng tr×nh theo thiÕt kÕ ®îc duyÖt nh»m ®¶m b¶o thêi gian sö dông l©u dµi cña s¶n phÈm x©y l¾p. - S¶n phÈm x©y l¾p lµ nh÷ng c«ng tr×nh, vËt kiÕn tróc... cã quy m« lín, kÕt cÊu phøc t¹p, mang tÝnh ®¬n chiÕc, thêi gian x©y dùng dµi, cã khi tõ 5 ®Õn 7 n¨m. Trong ®iÒu kiÖn ®ã, kh«ng thÓ chê cho ®Õn khi x©y dùng xong míi tÝnh to¸n kÕt qu¶ vµ thanh to¸n ®îc mµ ph¶i tiÕn hµnh hµng th¸ng, quý, n¨m. §iÒu ®ã 5 CH số 11 - B1 - ĐH KTQD Chuyên Photocopy - Đánh máy - In Luận văn, Tiểu luận : 6.280.688 ®ßi hái ph¶i cã gi¸ dù to¸n cho tõng ®¬n vÞ khèi lîng x©y l¾p ®Ó h¹ch to¸n chi phÝ vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ l·i (lç) cho bÊt kú mét khèi lîng c«ng t¸c x©y l¾p nµo ®îc thùc hiÖn trong kú. Trong ®ã, viÖc h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ c¸c s¶n phÈm x©y l¾p chØ cã thÓ thùc hiÖn ®îc trªn c¬ së ®æi míi kü thuËt vµ thi c«ng x©y l¾p nh: trang bÞ m¸y mãc thiÕt bÞ hiÖn ®¹i, øng dông c¸c ph¬ng ph¸p thi c«ng tiªn tiÕn... - S¶n phÈm x©y l¾p cè ®Þnh t¹i n¬i s¶n xuÊt cßn c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt cho s¶n xuÊt nh c¸c lo¹i xe m¸y, thiÕt bÞ, nh©n c«ng... ph¶i di chuyÓn theo ®Þa ®iÓm thi c«ng. MÆt kh¸c, viÖc x©y dùng cßn chÞu t¸c ®éng cña ®Þa chÊt c«ng tr×nh vµ ®iÒu kiÖn thêi tiÕt, khÝ hËu cña ®Þa ph¬ng... cho nªn c«ng t¸c qu¶n lý vµ sö dông tµi s¶n, vËt t cho c«ng tr×nh rÊt phøc t¹p vµ ®ßi hái ph¶i cã møc gi¸ cho tõng c«ng t¸c l¾p ®Æt cho tõng vïng l·nh thæ mét c¸ch thÝch hîp. - Trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p, ngoµi bé phËn thi c«ng x©y l¾p chÝnh ®¶m nhiÖm viÖc thùc hiÖn c¸c hîp ®ång ®· ký víi bªn giao thÇu cßn cã thÓ cã c¸c bé phËn s¶n xuÊt kh¸c nh: bé phËn x©y l¾p phô; c¸c bé phËn s¶n xuÊt phô phôc vô cho bé phËn x©y l¾p chÝnh vµ t¨ng thªm thu nhËp cho doanh nghiÖp. S¶n phÈm cña bé phËn s¶n xuÊt phô nµy sau khi cung cÊp cho bé phËn x©y l¾p chÝnh cã thÓ tÝnh theo gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ hoÆc gi¸ tiªu thô néi bé tuú theo tr×nh ®é qu¶n lý vµ yªu cÇu h¹ch to¸n kinh tÕ trong néi bé doanh nghiÖp. * M« h×nh tæ chøc bé m¸y cña xÝ nghiÖp XuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt, chøc n¨ng, nhiÖm vô cña XÝ nghiÖp S«ng §µ 806, m« h×nh tæ chøc bé m¸y qu¶n lý cña XÝ nghiÖp ®îc bè trÝ theo m« h×nh trùc tuyÕn. Theo m« h×nh nµy Gi¸m ®èc xÝ nghiÖp lµ ngêi chÞu tr¸ch nhiÖm cao nhÊt trong xÝ nghiÖp vÒ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, vÒ b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn ®îc giao vµ thùc hiÖn nghÜa vô víi NSNN. M« h×nh tæ chøc bé m¸y qu¶n lý cña XÝ nghiÖp S«ng §µ 805 ®îc bè trÝ theo s¬ ®å : 6 CH số 11 - B1 - ĐH KTQD Chuyên Photocopy - Đánh máy - In Luận văn, Tiểu luận : 6.280.688 S¬ ®å bé m¸y tæ chøc qu¶n lý t¹i XÝ nghiÖp S«ng §µ 8.07 Gi¸m ®èc Phã gi¸m ®èc Phßng KTKH §éi 1 Phßng TCKT Phßng TCHC Xëng CK §éi 2 Phßng VTCG Tr¹m BT * §Æc ®iÓm tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n cña XÝ nghiÖp ViÖc tæ chøc, thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng, nhiÖm vô, néi dung c«ng t¸c kÕ to¸n trong ®¬n vÞ do bé m¸y kÕ to¸n ®¶m nhËn. Do vËy viÖc tæ chøc, c¬ cÊu bé m¸y kÕ to¸n sao cho hîp lý, gän nhÑ vµ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ lµ ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó cung cÊp th«ng tin kÕ to¸n mét c¸ch kÞp thêi , chÝnh x¸c vµ ®Çy ®ñ, h÷u Ých cho c¸c ®èi tîng sö dông th«ng tin ®ång thêi ph¸t huy vµ n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô cu¶ kÕ to¸n. §Ó ®¶m b¶o ®îc nh÷ng yªu cÇu trªn , ®ång thêi phï hîp víi ®Æc ®iÓm tæ chøc vµ quy m« cña m×nh, XÝ nghiÖp S«ng §µ 806 bè trÝ bé m¸y kÕ to¸n theo h×nh thøc tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tËp trung. Víi h×nh thøc nµy, toµn bé c«ng t¸c kÕ to¸n cña XÝ nghiÖp ®îc tiÕn hµnh t¹i phßng kÕ to¸n, ë c¸c ®éi kh«ng cã kÕ 7 CH số 11 - B1 - ĐH KTQD Chuyên Photocopy - Đánh máy - In Luận văn, Tiểu luận : 6.280.688 to¸n riªng mµ chØ cã nh©n viªn thèng kª lµm nhiÖm vô thu thËp chøng tõ, thèng kª sè liÖu sau ®ã göi lªn phßng kÕ to¸n cña xÝ nghiÖp. Bé m¸y kÕ to¸n cña XÝ nghiÖp S«ng ®µ 8.07 ®îc tæ chøc theo c¬ cÊu sau: S¬ ®å bé m¸y kÕ to¸n cña XÝ nghiÖp S«ng §µ 8.07 KÕ to¸n trëng KÕ to¸n tæng hîp KÕ to¸n vËt t­, CCDC, TSC§ KÕ to¸n thanh to¸n, KT Ng©n Hµng , l­ ¬ng BHXH Thñ quü Nh©n viªn thèng kª ®éi - KÕ to¸n trëng: ChÞu tr¸ch nhiÖm tríc Gi¸m ®èc vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n tµi chÝnh toµn xÝ nghiÖp, tham mu gióp gi¸m ®èc trong c«ng t¸c tµi chÝnh kÕ to¸n. Phô tr¸ch ®iÒu hµnh chung, ph©n c«ng c«ng viÖc cho tõng nh©n viªn vµ tæ chøc lËp b¸o c¸o. - KÕ to¸n tæng hîp: Phô tr¸ch c«ng t¸c kÕ to¸n tæng hîp sè liÖu toµn XÝ nghiÖp vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. - KÕ to¸n thanh to¸n, kÕ to¸n ng©n hµng kiªm kÕ to¸n tiÒn l¬ng, BHXH: ChÞu tr¸ch nhiÖm theo dâi c¸c kho¶n tiÒn göi, tiÒn vay vµ c¸c nghiÖp vô thanh to¸n c«ng nî víi kh¸ch hµng, thanh to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp cho c¸n bé c«ng nh©n viªn trong xÝ nghiÖp. - KÕ to¸n vËt t, CCDC, TSC§: ChÞu tr¸ch nhiÖm theo dâi t×nh h×nh t¨ng, gi¶m , trÝch KHTSC§, t×nh h×nh nhËp xuÊt tån vËt t, CCDC . - Thñ quü: Trùc tiÕp gi¸m s¸t sù biÕn ®éng cña quü tiÒn mÆt t¹i kÐt, thùc hiÖn c¸c giao dÞch vÒ tiÒn mÆt. -Nh©n viªn thèng kª ®éi : ChÞu tr¸ch nhiÖm thu thËp chøng tõ, thèng kª sè liÖu sau ®ã göi lªn phßng kÕ to¸n cña xÝ nghiÖp. 8 CH số 11 - B1 - ĐH KTQD Chuyên Photocopy - Đánh máy - In Luận văn, Tiểu luận : 6.280.688 M« h×nh trªn thÓ hiÖn sù tinh gi¶m biªn chÕ, gän nhÑ, tæ chøc ®îc ®Çy ®ñ c¸c phÇn hµnh kÕ to¸n, t¹o ®iÒu kiÖn cho c«ng t¸c kiÓm tra, chØ ®¹o cña kÕ to¸n trëng vµ sù chØ ®¹o kÞp thêi cña l·nh ®¹o XÝ nghiÖp. ¸p dông m« h×nh nµy cßn t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi trong viÖc ph©n c«ng chuyªn m«n ho¸ c«ng viÖc ®èi víi nh©n viªn phßng kÕ to¸n ®ång thêi gióp kÕ to¸n viªn cã thÓ chñ ®éng trong c«ng viÖc hµng ngµy. 1.2. H×nh thøc sæ kÕ to¸n vµ tr×nh tù ghi sæ ë XÝ nghiªp S«ng ®µ 8.07 Phßng kÕ to¸n XÝ nghiÖp ¸p dông ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho dùng chñ ®éng mua s¾m vµ b¶o qu¶n phôc vô c«ng tr×nh theo nhu cÇu thi c«ng vµ kÕ ho¹ch cung øng vËt t cña XÝ nghiÖp. §Þnh kú göi ho¸ ®¬n vÒ phßng kÕ to¸n lµm c¬ së ®Ó phßng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. C¸c ®éi trëng qu¶n lý vµ theo dâi t×nh h×nh lao ®éng trong ®éi, lËp b¶ng chÊm c«ng, b¶ng thanh to¸n tiÒn c«ng, giÊy ®Ò nghÞ t¹m øng, b¶ng thanh to¸n tiÒn c«ng theo khèi lîng thi c«ng...Sau ®ã göi vÒ phßng kÕ to¸n lµm c¨n cø cho viÖc h¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung. C¸c chÝng tõ ban ®Çu nãi trªn ë c¸c ®éi x©y dùng sau khi ®îc tËp hîp, ph©n lo¹i sÏ ®îc ®Ýnh kÌm víi “ GiÊy ®Ò nghÞ thanh to¸n do ®éi trëng c«ng tr×nh lËp cã x¸c ®Þnh cña phßng thi c«ng göi vÒ phßng kÕ to¸n xin thanh to¸n cho c¸c ®èi tîng ®îc thanh to¸n. Phßng kÕ to¸n sau khi nhËn ®îc chøng tõ ban ®Çu kÕ to¸n tiÕn hµnh kiÓm tra ph©n lo¹i,xö lý chøng tõ, ghi sæ, hÖ thèng ho¸ sè liÖu vµ cung cÊp th«ng tin kÕ to¸n ®Ó phôc vu yªu cÇu qu¶n lý . §ång thêi dùa trªn c¬ së c¸c b¸o c¸o kÕ to¸n ®îc lËp tiÕn hµnh ph©n tÝch c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ gióp l·nh ®¹o XÝ nghiÖp trong viÖc qu¶n lý ®iÒu hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. 9 CH số 11 - B1 - ĐH KTQD Chuyên Photocopy - Đánh máy - In Luận văn, Tiểu luận : 6.280.688 S¬ ®å: Tr×nh tù ghi sæ kÕ to¸n theo h×nh thøc NhËt ký chung Chøng tõ gèc N NhËt ký chung Sè B¶a Sæ c¸i ThÎ kÕ to¸n chi tiÕt B¶ng tæng h¬p sè liÖu chi tiÕt B¶ng ®èi chiÕu sè ph¸t sinh B¸o c¸o kÕ to¸n Ghi chó: Chi hµng ngµy KiÓm tra ®èi chiÕu Ghi cuèi kú Hµng ngµy c¨n cø vµo chøng tõ gèc ph¸t sinh ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh vµo nhËt ký chung theo thø tù thêi gian. Tõ nhËt ký chung ghi vµo sæ c¸i cã thÓ tiÕn hµnh ®Þnh kú hoÆc hµng ngµy. C¸c chøng tõ cÇn h¹ch to¸n chi tiÕt ®ång thêi ghi vµo sæ thÎ kÕ to¸n chi tiÕt. Cuèi th¸ng c¨n cø vµo sæ thÎ kÕ to¸n chi tiÕt lËp b¶ng tæng hîp c¸c sè liÖu chi tiÕt. Cuèi th¸ng lÊy b¶ng c©n ®èi sè ph¸t sinh c¸c tµi kho¶n kiÓm tra ®èi chiÕu sè liÖu gi÷a c¸c sæ vµ b¶ng tæng hîp sè liªu chi tiÕt. C¨n cø vµo b¶ng c©n ®èi sè ph¸t sinh c¸c tµi kho¶n vµ b¶ng tæng hîp sè liÖu chi tiÕt ®Ó tæng hîp c¸c b¸o c¸o .tµi chÝnh. * C¸c chÕ ®é vµ ph¬ng ph¸p kÕ to¸n ¸p dông Chøng tõ, tµi kho¶n, hÖ thèng b¸o c¸o ¸p dông theo chÕ ®é 1141/ Q§ cña Bé Tµi chÝnh Ph¬ng ph¸p tÝnh thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ. Kú kÕ to¸n ¸p dông tõ ngµy 01/01 ®Õn ngµy 31/12. §¬n vÞ sö dông tiÒn tÖ lµ ®ång ViÖt Nam. 10 CH số 11 - B1 - ĐH KTQD Chuyên Photocopy - Đánh máy - In Luận văn, Tiểu luận : 6.280.688 PhÇn II: kÕ to¸n chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt cña xÝ nghiÖp s«ng ®µ 8.07 2.1. Ph©n lo¹i vµ ®èi tîng chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh 2.1.1. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh CPSX KD cã rÊt nhiÒu lo¹i, nhiÒu kho¶n kh¸c nhau vÒ c¶ néi dung, tÝnh chÊt, c«ng dông, vai trß, vÞ trÝ… trong qu¸ tr×nh KD. §Ó thuËn lîi cho c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n, cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh ph©n lo¹i CPSX. XuÊt ph¸t tõ môc ®Ých vµ yªu cÇu kh¸c nhau cña qu¶n lý, CPSX còng ®îc ph©n lo¹i theo nh÷ng tiªu thøc kh¸c nhau. Ph©n lo¹i CPSX lµ viÖc s¾p sÕp theo CPSX vµo tõng lo¹i, tõng nhãm kh¸c nhau theo nh÷ng ®Æc trng nhÊt ®Þnh. XÐt vÒ mÆt lý luËn còng nh thùc tÕ, cã rÊt nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i CP kh¸c nhau nh ph©n theo néi dung kinh tÕ, theo c«ng dông, theo vÞ trÝ, theo quan hÖ cña chi phÝ víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt…Mçi c¸ch ph©n lo¹i nµy ®Òu ®¸p øng Ýt nhiÒu cho môc ®Ých qu¶n lÝ, h¹ch to¸n, kiÓm tra, kiÓm so¸t chi phÝ ph¸t sinh… ë c¸c gãc ®é kh¸c nhau. V× thÕ c¸c c¸ch ph©n lo¹i ®Òu tån t¹i, bæ sung cho nhau vµ gi÷ vai trß nhÊt ®Þnh trong qu¶n lý CPSX vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Sau ®©y lµ mét sè c¸ch ph©n lo¹i ®îc sö dông phæ biÕn . * Ph©n theo lÜnh vùc ho¹t ®éng SXKD : C¨n cø vµo viÖc tham gia cña chi phÝ vµo H§KD, toµn bé chi phÝ ®îc chia lµm ba lo¹i: - CPSXKD: bao gåm nh÷ng chi phÝ liªn quan ®Õn H§SX KD, tiªu thô vµ qu¶n lý hµnh chÝnh, qu¶n trÞ kinh doanh . - Chi phÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh: gåm nh÷ng chi phÝ liªn quan ®Õn ho¹t ®éng vÒ vèn vµ ®Çu t tµi chÝnh. - Chi phÝ bÊt thêng: gåm nh÷ng chi phÝ ngoµi dù kiÕn cã thÓ do chñ quan mang l¹i. C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp cho viÖc ph©n ®Þnh chi phÝ ®îc chÝnh x¸c phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh, x¸c ®Þnh chi phÝ vµ kÕt qu¶ cña tõng H§ KD ®óng ®¾n còng nh lËp b¸o c¸o tµi chÝnh nhanh chãng kÞp thêi. 11 CH số 11 - B1 - ĐH KTQD Chuyên Photocopy - Đánh máy - In Luận văn, Tiểu luận : 6.280.688 * Ph©n theo yÕu tè chi phÝ : §Ó phôc vô cho viÖc tËp hîp, qu¶n lý chi phÝ theo néi dung kinh tÕ ban ®Çu ®ång nhÊt cña nã mµ kh«ng xÐt ®Õn c«ng dông cô thÓ, ®Þa ®iÓm ph¸t sinh cña chi phÝ, chi phÝ ®îc ph©n theo yÕu tè. VÒ thùc chÊt chØ cã 3 yÕu tè chi phÝ lµ chi phÝ vÒ søc lao ®éng, chi phÝ vÒ ®èi tîng lao ®éng vµ chi phÝ vÒ t liÖu lao ®éng. Tuy nhiªn, ®Ó cung cÊp th«ng tin vÒ chi phÝ mét c¸ch cô thÓ h¬n nh»m phôc vô cho viÖc x©y dùng vµ ph©n tÝch ®Þnh møc vèn lu ®éng, viÖc lËp, kiÓm tra vµ ph©n tÝch dù to¸n chi phÝ, c¸c yÕu tè chi phÝ trªn cã thÓ ®îc chi tiÕt ho¸ theo néi dung kinh tÕ cô thÓ cña chóng. Tuú theo yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý ë mçi níc, mçi thêi kú mµ møc ®é chi tiÕt cña c¸c yÕu tè cã thÓ kh¸c nhau. Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh ë ViÖt nam toµn bé chi phÝ ®îc chia lµm 7 yÕu tè sau: - YÕu tè nguyªn vËt liÖu: Bao gåm toµn bé gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, phô tïng thay thÕ, c«ng cô, dông cô … sö dông vµo SXKD (lo¹i trõ gi¸ trÞ vËt liÖu dïng kh«ng hÕt nhËp l¹i kho vµ phÕ liÖu thu håi) . - YÕu tè nhiªn liÖu ®éng lùc sö dông vµo qu¸ tr×nh SXKD trong kú (trõ sè dïng kh«ng hÕt nhËp l¹i kho vµ phÕ liÖu thu håi) - YÕu tè l¬ng vµ c¸c kho¶n p hô cÊp l¬ng, ph¶n ¸nh tæng sè tiÒn l¬ng vµ phô cÊp mang tÝnh chÊt l¬ng ph¶i tr¶ cho toµn bé CNV. - YÕu tè BHXH, BHYT, KPC§ trÝch theo tØ lÖ quy ®Þnh trªn tæng sè tiÒn l¬ng vµ phô cÊp l¬ng ph¶i tr¶ CNV. - YÕu tè khÊu hao TSC§: ph¶n ¸nh tæng sè khÊu hao TSC§ ph¶i trÝch trong kú cña tÊt c¶ TSC§ sö dông cho SXKD trong kú. - YÕu tè chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn cha ph¶n ¸nh vµo c¸c yÕu tè trªn dïng vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong kú. * Ph©n theo kho¶n môc chi phÝ trong gi¸ thµnh s¶n phÈm : C¨n cø vµo ý nghÜa cña chi phÝ trong gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Ó thuËn tiÖn cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh toµn bé, chi phÝ ®îc chia theo kho¶n môc.C¸ch ph©n lo¹i nµy dùa vµo c«ng dông cña chi phÝ vµ møc ph©n bæ chi phÝ cho tõng ®èi tîng. Còng nh c¸ch ph©n lo¹i theo yÕu tè, sè lîng kho¶n môc chi phÝ trong gi¸ thµnh s¶n phÈm tuú thuéc vµo tr×nh ®é nhËn thøc, tr×nh ®é h¹ch to¸n ë mçi níc, mçi thêi 12 CH số 11 - B1 - ĐH KTQD Chuyên Photocopy - Đánh máy - In Luận văn, Tiểu luận : 6.280.688 kú kh¸c nhau. Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh, gi¸ thµnh s¶n xuÊt ë ViÖt nam bao gåm 4 kho¶n môc chi phÝ sau: - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu chÝnh, phô, vËt liÖu kh¸c, c«ng cô dông cô… ®îc sö dông trùc tiÕp ®Ó s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm ,cung cÊp lao vô dÞch vô. - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: lµ c¸c kho¶n ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm, trùc tiÕp thi c«ng c¸c c«ng tr×nh, trùc tiÕp thùc hiÖn c¸c lao vô dÞch vô nh tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng, c¸c kho¶n phô cÊp. Riªng ®èi víi ho¹t ®éng x©y l¾p, chi phÝ nµy kh«ng bao gåm kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§ tÝnh trªn quü l¬ng nh©n c«ng trùc tiÕp cña ho¹t ®éng x©y l¾p. - Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng: Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng lµ c¸c hao phÝ vÒ chi phÝ sö dông xe, m¸y thi c«ng phôc vô trùc tiÕp cho ho¹t ®éng x©y l¾p c«ng tr×nh. Chi phÝ nµy bao gåm: + Chi phÝ nh©n c«ng: Lµ chi phÝ vÒ tiÒn l¬ng l¸i m¸y ph¶i tr¶ cho nh©n viªn trùc tiÕp ®iÒu khiÓn xe, m¸y thi c«ng, chi phÝ nµy kh«ng bao gåm c¸c kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§ tÝnh trªn l¬ng cña nh©n viªn trùc tiÕp ®iÒu khiÓn xe, m¸y thi c«ng. Kho¶n trÝch nµy ph¶n ¸nh vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung. + Chi phÝ vËt liÖu: Dïng ®Ó ph¶n ¸nh nhiªn liÖu (x¨ng, dÇu, mì …) vËt liÖu kh¸c phôc vô xe m¸y thi c«ng. + Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt: Dïng ®Ó ph¶n ¸nh c«ng cô, dông cô liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña xe m¸y thi c«ng. + Chi phÝ khÊu hao m¸y thi c«ng: Dïng ®Ó ph¶n ¸nh khÊu hao xe, m¸y thi c«ng sö dông vµo ho¹t ®éng x©y l¾p c«ng tr×nh. + Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: Bao gåm c¸c chi phÝ dÞch vô mua ngoµi nh: thuª ngoµi söa ch÷a xe, m¸y thi c«ng, tiÒn mua b¶o hiÓm xe, m¸y thi c«ng, tiÒn thuª TSC§… + Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c: Dïng ®Ó ph¶n ¸nh c¸c chi phÝ b»ng tiÒn phôc vô cho ho¹t ®éng xe, m¸y thi c«ng, tiÒn chi cho lao ®éng n÷. - Chi phÝ s¶n xuÊt chung: Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ngo¹i trõ chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ m¸y thi c«ng nh ®· nãi ë trªn. 13 CH số 11 - B1 - ĐH KTQD Chuyên Photocopy - Đánh máy - In Luận văn, Tiểu luận : 6.280.688 Theo hÖ thèng kÕ to¸n hiÖn hµnh ë ViÖt nam, chi phÝ s¶n xuÊt chung ®îc tËp hîp theo c¸c yÕu tè chi phÝ sau: + Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng: Bao gåm c¸c kho¶n tiÒn l¬ng, phô cÊp l¬ng, phô cÊp lu ®éng ph¶i tr¶ cho nh©n viªn qu¶n lý ®éi c«ng tr×nh, kho¶n trÝch BHYT, BHXH, KPC§ ®îc tÝnh theo tØ lÖ (19%) quy®Þnh hiÖn hµnh trªn tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp x©y l¾p, nh©n viªn sö dông m¸y thi c«ng vµ nh©n viªn qu¶n lý ®éi (thuéc biªn chÕ cña doanh nghiÖp). + Chi phÝ vËt liÖu: Bao gåm chi phÝ vËt liÖu dïng cho ®éi c«ng tr×nh, chi phÝ l¸n tr¹i t¹m thêi. + Chi phÝ dông cô: Bao gåm chi phÝ c«ng cô, dông cô xuÊt dïng cho ho¹t ®éng qu¶n lý ®éi c«ng tr×nh. + Chi phÝ khÊu hao TSC§: Bao gåm chi phÝ khÊu hao TSC§ dïng chung cho ho¹t ®éng cña ®éi c«ng tr×nh. + Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: bao gåm c¸c chi phÝ dÞch vô mua ngoµi phôc vô cho ho¹t ®éng cña ®éi c«ng tr×nh nh: Chi phÝ thuª ngoµi, chi phÝ ®iÖn, níc, ®iÖn tho¹i, c¸c kho¶n chi, mua vµ sö dông tµi liÖu kü thuËt, b»ng s¸ng chÕ, giÊy phÐp chuyÓn giao c«ng nghÖ, nh·n hiÖu th¬ng m¹i. + Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c: Bao gåm c¸c chi phÝ b»ng tiÒn ngoµi c¸c chi phÝ ®· kÓ trªn phôc vô cho ho¹t ®éng cña ®éi c«ng tr×nh. * Ph©n lo¹i chi phÝ theo chøc n¨ng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh: Dùa vµo chøc n¨ng ho¹t ®éng trong qu¸ tr×nh kinh doanh vµ chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc thùc hiÖn chøc n¨ng mµ chia chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh lµm ba lo¹i : - Chi phÝ s¶n xuÊt: Gåm nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn viÖc chÕ t¹o s¶n phÈm trong ph¹m vi ph©n xëng. - Chi phÝ tiªu thô: Gåm tÊt c¶ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn viÖc tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸, lao vô… - Chi phÝ qu¶n lý: Gåm c¸c chi phÝ qu¶n lý kinh doanh, hµnh chÝnh vµ nh÷ng chi phÝ chung ph¸t sinh liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. 14 CH số 11 - B1 - ĐH KTQD Chuyên Photocopy - Đánh máy - In Luận văn, Tiểu luận : 6.280.688 C¸ch ph©n lo¹i nµy lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ thµnh c«ng xëng, gi¸ thµnh toµn bé, x¸c ®Þnh trÞ gi¸ hµng tån kho, ph©n biÖt ®îc chi phÝ theo tõng chøc n¨ng còng nh c¨n cø ®Ó kiÓm so¸t vµ qu¶n lý chi phÝ. * Ph©n lo¹i theo c¸ch thøc kÕt chuyÓn chi phÝ: Toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ®îc chia thµnh chi phÝ s¶n phÈm vµ chi phÝ thêi kú. Chi phÝ s¶n phÈm lµ nh÷ng chi phÝ g¾n liÒn víi c¸c s¶n phÈm ®îc s¶n xuÊt ra hoÆc ®îc mua; cßn chi phÝ thêi kú lµ nh÷ng chi phÝ lµm gi¶m lîi tøc trong mét thêi kú nµo ®ã, nã kh«ng ph¶i lµ mét phÇn gi¸ trÞ s¶n phÈm ®îc s¶n xuÊt ra hoÆc ®îc mua nªn ®îc xem lµ c¸c phÝ tæn cÇn ®îc khÊu trõ ra tõ lîi tøc cña thêi kú mµ chóng ph¸t sinh (Chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp). * Ph©n lo¹i theo quan hÖ cña chi phÝ víi khèi lîng c«ng viÖc, s¶n phÈm hoµn thµnh: §Ó thuËn lîi cho viÖc lËp kÕ ho¹ch vµ ®iÒu tra chi phÝ, ®ång thêi lµm c¨n cø ®Ó ®Ò ra c¸c quyÕt ®Þnh kinh doanh, toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh l¹i ®îc ph©n chia theo quan hÖ víi khèi lîng c«ng viÖc hoµn thµnh, theo c¸ch nµy chi phÝ ®îc chia thµnh biÕn phÝ vµ ®Þnh phÝ. BiÕn phÝ lµ nh÷ng chi phÝ thay ®æi vÒ tæng sè, vÒ tØ lÖ so víi khèi lîng c«ng viÖc hoµn thµnh, nh chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu, nh©n c«ng trùc tiÕp…CÇn lu ý r»ng c¸c chi phÝ biÕn ®æi nÕu tÝnh trªn mét ®¬n vÞ s¶n phÈm th× l¹i cã tÝnh cè ®Þnh. §Þnh phÝ lµ nh÷ng chi phÝ kh«ng ®æi vÒ tæng sè so víi c«ng viÖc hoµn thµnh, nh c¸c chi phÝ vÒ khÊu hao TSC§, chi phÝ thuª mÆt b»ng, ph¬ng tiÖn kinh doanh…C¸c chi phÝ nµy nÕu tÝnh cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm th× l¹i biÕn ®æi nÕu sè lîng s¶n phÈm thay ®æi. Ngoµi c¸ch ph©n lo¹i phæ biÕn nãi trªn trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu, chi phÝ cßn cã thÓ ®îc ph©n loËi theo quan hÖ víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt (chia thµnh chi phÝ trùc tiÕp vµ chi phÝ gi¸n tiÕp), theo kh¶ n¨ng kiÓm so¸t (chi phÝ kiÓm so¸t ®îc vµ chi phÝ kh«ng kiÓm so¸t ®îc)… Chi phÝ trùc tiÕp lµ nh÷ng chi phÝ tù b¶n th©n chóng cã quan hÖ trùc tiÕp tíi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ cã thÓ chuyÓn trùc tiÕp cho s¶n phÈm hay ®èi tîng chÞu chi phÝ, cßn chi phÝ gi¸n tiÕp lµ nh÷ng chi phÝ chung, kh«ng ph©n ®Þnh ®îc cho tõng ®èi tîng nªn cÇn ph©n bæ. 15 CH số 11 - B1 - ĐH KTQD Chuyên Photocopy - Đánh máy - In Luận văn, Tiểu luận : 6.280.688 Chi phÝ kiÓm so¸t ®îc vµ chi phÝ kh«ng kiÓm so¸t ®îc lµ chi phÝ tuú thuéc vµo cÊp qu¶n lý ®ã ®ñ thÈm quyÒn ra quyÕt ®Þnh vÒ chi phÝ ®ã hay kh«ng. Th«ng thêng, ë nh÷ng cÊp qu¶n lý thÊp do thÈm quyÒn cã h¹n nªn míi cã chi phÝ kh«ng kiÓm so¸t ®îc ph¸t sinh. Bªn c¹nh c¸c c¸ch ph©n lo¹i trªn trong qu¶n lý kinh tÕ, ngêi ta cßn sö dông mét sè thuËt ng÷ kh¸c nh: chi phÝ kh¸c biÖt, chi phÝ c¬ héi… Chi phÝ kh¸c biÖt lµ nh÷ng chi phÝ cã ®îc do ®em so s¸nh c¸c ph¬ng ¸n kinh doanh kh¸c nhau. Tríc khi ra quyÕt ®Þnh nhµ qu¶n lý ph¶i so s¸nh chi phÝ vµ kÕt qu¶ cña c¸c ph¬ng ¸n tèi u. Khi so s¸nh, sÏ thÊy mét sè kho¶n chi phÝ xuÊt hiÖn trong ph¬ng ¸n nµy nhng chØ xuÊt hiÖn mét phÇn hay biÕn mÊt ë ph¬ng ¸n kh¸c vµ chóng ®îc gäi lµ chi phÝ kh¸c biÖt. Chi phÝ c¬ héi lµ kho¶n chi phÝ hoµn toµn kh«ng xuÊt hiÖn trªn sæ s¸ch kÕ to¸n. §ã chÝnh lµ kho¶n lîi nhuËn tiÒm tµng bÞ mÊt ®i khi chän ph¬ng ¸n kinh doanh nµy ®Ó thay cho mét ph¬ng ¸n kinh doanh kh¸c. Nãi c¸ch kh¸c, kho¶n thu nhËp thùc sù cña ph¬ng ¸n kinh doanh bÞ bá sÏ trë thµnh chi phÝ c¬ héi cña ph¬ng ¸n ®îc chän. Chi phÝ tíi h¹n lµ kho¶n chi phÝ mµ doanh ngiÖp ®Çu t bæ sung ®Ó lµm thªm mét sè s¶n phÈm ngoµi dù kiÕn. §©y lµ mét ch×a kho¸ ®Ó doanh nghiÖp quyÕt ®Þnh sè lîng s¶n phÈm cÇn s¶n xuÊt, tiªu thô nh»m ®¹t lîi nhuËn tèi ®a hoÆc h¹n chÕ sè lç tíi møc thÊp (nÕu ®ang bÞ lç). 2.1.2. §èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh C¸c chi phÝ trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp cã thÓ ph¸t sinh ë nhiÒu ®Þa ®iÓm (ph©n xëng, bé phËn, tæ ®éi s¶n xuÊt…) ë nhiÒu lÜnh vùc ho¹t ®éng (s¶n xuÊt, lu th«ng…) vµ liªn quan ®Õn chÕ t¹o s¶n xuÊt c¸c lo¹i s¶n phÈm hay thùc hiÖn c¸c lo¹i lao vô, dÞch vô kh¸c nhau. C¸c nhµ qu¶n trÞ cÇn biÕt ®îc chi phÝ ®ã ph¸t sinh ë ®©u, dïng vµo môc ®Ých g×, viÖc sö dông c¸c chi phÝ ®ã ra lµm sao, cã ®¶m b¶o hîp lý tiÕt kÖm hay kh«ng …Do vËy c«ng viÖc ®Çu tiªn trong kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ x¸c ®Þnh ®îc ®èi tîng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt hay nãi c¸ch kh¸c lµ viÖc x¸c ®Þnh ph¹m vi giíi h¹n mµ chi phÝ cÇn ®îc tËp hîp. Trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p, do ®Æc ®iÓm cña ho¹t ®éng x©y l¾p lµ nh÷ng c«ng tr×nh, vËt kiÕn tróc…cã quy m« lín, kÕt cÊu phøc t¹p, mang tÝnh 16 CH số 11 - B1 - ĐH KTQD Chuyên Photocopy - Đánh máy - In Luận văn, Tiểu luận : 6.280.688 chÊt ®¬n chiÕc, thêi gian x©y dùng dµi cã khi tõ 5 - 7 n¨m nªn ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt thêng lµ nh÷ng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×ng x©y l¾p, c¸c giai ®o¹n c«ng viÖc cña h¹ng môc c«ng tr×nh, c¸c khèi lîng x©y l¾p cã gi¸ trÞ dù to¸n riªng . 2.2. KÕ to¸n chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt 2.2.1. Chøng tõ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt *. KÕ to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp a/. Néi dung vµ nguyªn t¾c h¹ch to¸n: Chi phÝ NVL trùc tiÕp lµ nh÷ng chi phÝ vÒ vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, c¸c cÊu kiÖn hoÆc c¸c bé phËn rêi, vËt liÖu lu©n chuyÓn tham gia cÊu thµnh thùc thÓ s¶n phÈm x©y l¾p hoÆc gióp cho viÖc thùc hiÖn vµ hoµn thµnh khèi lîng x©y l¾p nh: g¹ch, gç, c¸t, ®¸, sái, xi m¨ng… Chi phÝ NVL thêng chiÕm khèi lîng lín trong gi¸ thµnh c«ng tr×nh x©y dùng nªn viÖc h¹ch to¸n chÝnh x¸c c¸c chi phÝ vÒ vËt liÖu cã tÇm quan träng ®Æc biÖt ®Ó x¸c ®Þnh lîng tiªu hao vËt chÊt trong s¶n xuÊt vµ ®¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c cña gi¸ thµnh c«ng tr×nh x©y dùng. Trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n chi phÝ vËt liÖu trùc tiÕp cña ho¹t ®éng x©y l¾p kÕ to¸n ph¶i t«n träng nh÷ng nguyªn t¾c sau: - C¸c lo¹i vËt liÖu sö dông cho viÖc x©y dùng h¹ng môc c«ng tr×nh nµo th× ph¶i tÝnh trùc tiÕp cho h¹ng môc c«ng tr×nh ®ã, trªn c¬ së c¸c chøng tõ gèc cã liªn quan theo sè lîng thùc tÕ ®· sö dông vµ theo gi¸ thùc tÕ xuÊt kho. - Cuèi kú h¹ch to¸n hoÆc khi c«ng viÖc ®· hoµn thµnh ph¶i tiÕn hµnh kiÓm kª sè vËt liÖu lÜnh vÒ cha sö dông hÕt ë c¸c c«ng trêng, bé phËn s¶n xuÊt ®Ó ghi gi¶m chi phÝ vËt liÖu trùc tiÕp sö dông cho c«ng tr×nh, ®ång thêi ph¶i tæ chøc h¹ch to¸n vµ ®¸nh gi¸ ®óng ®¾n gi¸ trÞ phÕ liÖu thu håi (nÕu cã) theo tõng ®èi tîng sö dông. Chi phÝ thùc tÕ TrÞ gi¸ NVL NVL trùc tiÕp = xuÊt ®a trong kú vµo sö dông b/. Tµi kho¶n sö dông: TrÞ gi¸ NVL cßn l¹i cuèi kú cha sö dông 17 TrÞ gi¸ phÕ liÖu thu håi (nÕu cã) CH số 11 - B1 - ĐH KTQD Chuyên Photocopy - Đánh máy - In Luận văn, Tiểu luận : 6.280.688 Tµi kho¶n 621- Chi phÝ NL,VL trùc tiÕp. Tµi kho¶n nµy ®îc më chi tiÕt theo tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh. c/. §Þnh kho¶n c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh: - Khi mua vËt liÖu, c«ng cô dông cô vÒ nhËp kho ghi: Nî TK: 152, 153 (Gi¸ cha cã thuÕ GTGT) Nî TK: 133 - ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ Cã TK: 111,112,331 - Tæng gi¸ thanh to¸n - Khi xuÊt NVL phôc vô cho s¶n xuÊt kinh doanh, kÕ to¸n ghi: Nî TK: 621- Chi phÝ NL,VL trùc tiÕp. Cã TK: 152,153 Cã TK: 142 - Chi phÝ tr¶ tríc. - Trong trêng hîp khi mua NVL kh«ng nhËp qua kho, xuÊt th¼ng vµo c«ng tr×nh kÕ to¸n ghi: Nî TK: 621 - Chi phÝ NL,VL trùc tiÕp (Gi¸ cha cã thuÕ GTGT) Nî TK: 133 - ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ Cã TK: 111,112,331 - Tæng gi¸ thanh to¸n - T¹m øng chi phÝ ®Ó thùc hiÖn gi¸ trÞ kho¸n x©y l¾p néi bé (trêng hîp ®¬n vÞ nhËn kho¸n kh«ng tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n riªng). Khi b¶ng quyÕt to¸n t¹m øng vÒ gi¸ trÞ khèi lîng x©y l¾p hoµn thµnh ®· bµn giao ®îc duyÖt kÕ to¸n ghi: Nî TK: 621 - Chi phÝ NL,VL trùc tiÕp (Gi¸ cha cã thuÕ GTGT) Nî TK: 133 - ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ Cã TK: 141 - T¹m øng. - Trêng hîp sè NVL xuÊt ra kh«ng sö dông hÕt cuèi kú nhËp l¹i kho kÕ to¸n ghi: Nî TK: 152,153 Cã: 621 - Chi phÝ NL,VL trùc tiÕp - Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ NVL trùc tiÕp sang chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang kÕ to¸n ghi: 18 CH số 11 - B1 - ĐH KTQD Chuyên Photocopy - Đánh máy - In Luận văn, Tiểu luận : 6.280.688 Nî TK: 154 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang Cã: 621 - Chi phÝ NL,VL trùc tiÕp * KÕ to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. a/. Néi dung vµ nguyªn t¾c h¹ch to¸n: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp thùc hiÖn khèi lîng c«ng viÖc x©y l¾p, c«ng nh©n phôc vô x©y l¾p, bèc dì vËt liÖu trong ph¹m vi mÆt b»ng x©y l¾p vµ c«ng nh©n chuÈn bÞ, kÕt thóc, thu dän hiÖn trêng thi c«ng, kh«ng ph©n biÖt c«ng nh©n trong danh s¸ch hay thuª ngoµi. Trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp cña ho¹t ®éng x©y l¾p kÕ to¸n ph¶i t«n träng nh÷ng nguyªn t¾c sau ®©y: - TiÒn l¬ng, tiÒn c«ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n s¶n xuÊt cã liªn quan ®Õn c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh nµo th× ph¶i h¹ch to¸n trùc tiÕp cho c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®ã trªn c¬ së c¸c chøng tõ gèc vÒ lao ®éng vµ tiÒn l¬ng nh: B¶ng chÊm c«ng, hîp ®ång lµm kho¸n, b¶nh thanh to¸n l¬ng. - Ngoµi viÖc tËp hîp tiÒn l¬ng theo c¸c ®èi tîng sö dông lao ®éng kÕ to¸n cßn ph¶i ph©n lo¹i tiÒn l¬ng theo thµnh phÇn, quü l¬ng nh: L¬ng s¶n phÈm, l¬ng thêi gian, c¸c kho¶n phô cÊp… - C¸c kho¶n trÝch theo l¬ng tÝnh trªn tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ c«ng nh©n trùc tÕp thi c«ng( BHXH, BHYT, KPC§ ) kh«ng ®îc tÝnh vµo chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp mµ ®îc h¹ch to¸n vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung cña ho¹t ®éng x©y l¾p. b/. Tµi kho¶n sö dông : Tµi kho¶n 622 - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. Trong ho¹t ®éng x©y l¾p tµi kho¶n nµy ®îc më chi tiÕt theo tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh. c/. §Þnh kho¶n c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh. - C¨n cø vµo khèi lîng c«ng viÖc thùc hiÖn, ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng tÝnh trªn l¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp tham gia thi c«ng, kÕ to¸n ghi: Nî TK: 622 - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. Cã TK: 334 - Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn. 19 CH số 11 - B1 - ĐH KTQD Chuyên Photocopy - Đánh máy - In Luận văn, Tiểu luận : 6.280.688 Khi thanh to¸n l¬ng kÕ to¸n ghi sæ: Nî TK: 334 - Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn. Cã TK: 111, 112 - §èi víi tiÒn c«ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n thuª ngoµi , kÕ to¸n ghi: Nî TK: 622 - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. Cã TK: 111, 112 - T¹m øng chi phÝ nh©n c«ng ®Ó thùc hiÖn gi¸ trÞ kho¸n x©y l¾p néi bé (trêng hîp ®¬n vÞ nhËn kho¸n kh«ng tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n riªng). Khi b¶n quyÕt to¸n t¹m øng vÒ gi¸ trÞ khèi lîng x©y l¾p ®· hoµn thµnh bµn giao, ®îc duyÖt th× riªng phÇn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp kÕ to¸n sÏ ghi: Nî TK: 622 - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. Cã TK: 141 - T¹m øng. - Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang, kÕ to¸n ghi: Nî TK: 154 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang. Cã TK: 622 - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. * KÕ to¸n chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng: a/. Néi dung vµ nguyªn t¾c h¹ch to¸n: Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng lµ toµn bé chi phÝ vÒ viÖc sö dông xe, m¸y thi c«ng phôc vô trùc tiÕp cho ho¹t ®éng x©y l¾p c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh. Trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng kÕ to¸n ph¶i t«n träng nh÷ng nguyªn t¾c sau: - Qu¸ tr×nh h¹ch to¸n chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng ph¶i phï hîp víi h×nh thøc qu¶n lý sö dông m¸y thi c«ng cña doanh nghiÖp x©y l¾p. Th«ng thêng cã hai h×nh thøc qu¶n lý, sö dông m¸y thi c«ng: tæ chøc ®éi m¸y thi c«ng chuyªn thùc hiÖn c¸c khèi lîng thi c«ng b»ng m¸y vµ giao m¸y thi c«ng cho c¸c ®éi, xÝ nghiÖp x©y l¾p. 20