Tài liệu Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 PhÇn I ®Æt vÊn ®Ò 1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi Trong ®iÒu kiÖn chuyÓn ®æi c¬ chÕ tõ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n-íc b»ng ph¸p luËt, c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc chØ cßn lµ mét bé phËn cïng song song tån t¹i víi hµng lo¹t c¸c doanh nghiÖp kh¸c thuéc nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau, c¹nh tranh vµ kh¸t väng lîi nhuËn ®· thùc sù trë thµnh ®éng lùc th«i thóc c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc t¨ng c-êng ®Çu t- ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ, ®Çu tvµo c¸c ngµnh nghÒ míi vÒ c¶ chiÒu s©u lÉn chiÒu réng ®Ó s¶n xuÊt ra c¸c s¶n phÈm mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao, chiÕm lÜnh thÞ tr-êng nh»m ®¶m b¶o cho doanh nghiÖp tån t¹i vµ ph¸t triÓn. Mét trong nh÷ng ®iÒu quan träng vµ sù quan t©m hµng ®Çu cña c¸c doanh nghiÖp lµ lµm thÕ nµo cho s¶n phÈm, hµng ho¸ cña hä ®-îc tiªu thô trªn thÞ tr-êng vµ ®-îc thÞ tr-êng chÊp nhËn vÒ c¸c ph-¬ng diÖn nh-: Gi¸ c¶, chÊt l-îng, mÉu m·… C«ng ty Sø kü thuËt Hoµng Liªn S¬n lµ mét C«ng ty chuyªn vÒ s¶n xuÊt Sø c¸ch ®iÖn, tuy C«ng ty ®· tr¶i qua nhiÒu khã kh¨n do c¬ chÕ qu¶n lý cò vµ sù c¹nh tranh gay g¾t trªn thÞ tr-êng.Nh-ng mét vµi n¨m gÇn ®©y C«ng ty ®· cã nh÷ng b-íc chuyÓn biÕn ®¸ng khÝch lÖ, s¶n phÈm cña C«ng ty ®· dÇn lÊy l¹i ®-îc uy tÝn trªn thÞ tr-êng bé m¸y qu¶n lý nãi chung, vµ bé m¸y kÕ to¸n nãi riªng ®· cã nÒ nÕp ho¹t ®éng tèt, c¬ së s¶n xuÊt vµ d©y truyÒn s¶n xuÊt t-¬ng ®èi hiÖn ®¹i. Song bªn c¹nh ®ã viÖc ph©n tÝch th«ng tin kinh tÕ nh»m h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña C«ng ty vÉn cßn nh÷ng tån t¹i nhÊt ®Þnh nh- ch-a th-êng xuyªn liªn tôc, kÞp thêi, ch-a khai th¸c hÕt tiÒm n¨ng trong C«ng ty ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ. ChÝnh v× vËy nghiªn cøu vÒ c«ng t¸c: “KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm” ë C«ng ty l¯ vÊn ®Ò quan träng v¯ cÊp thiÕt ®­îc ®Æt ra. 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Lµ sinh viªn khoa kinh tÕ tr-êng §¹i häc N«ng L©m – Th¸i Nguyªn víi mong muèn sau nµy ra tr-êng tham gia c«ng t¸c tèt th× cÇn ph¶i biÕt vËn dông nh÷ng ®iÒu ®· häc ®-îc ë tr-êng vµo thùc tiÔn. Vµ thùc tËp chÝnh lµ thêi gian ®Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng tiÕp thu nh÷ng kiÕn thøc ®· häc ®-îc vµ chñ yÕu vËn dông nh÷ng kiÕn thøc ®ã vµo thùc tÕ, g¾n viÖc häc ®i ®«i víi hµnh. Tõ nh÷ng nhËn ®Þnh trªn ®ång thêi xuÊt ph¸t tõ thùc tÕ cña c¬ së nªn t«i m¹nh d¹n chän ®Ò tµi: “KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë C«ng ty Sø kü thuËt Hoµng Liªn S¬n - Yªn B¸i”. 2. Môc ®Ých nghiªn cøu cña ®Ò tµi - §¸nh gi¸ thùc tr¹ng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cña C«ng ty Sø kü thuËt Hoµng Liªn S¬n Yªn B¸i. -Ph©n tÝch t×nh h×nh gi¸ thµnh, ®¸nh gi¸ nh÷ng tiÒm n¨ng nh÷ng -u ®iÓm vµ nh÷ng tån t¹i cÇn kh¾c phôc. Tõ ®ã ®Ò ra nh÷ng gi¶i ph¸p h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao h¬n. 3. Néi dung nghiªn cøu -Tæng qu¸t nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm . -Ph©n tÝch thùc tr¹ng t×nh h×nh h¹ch to¸n kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cña C«ng ty Sø kü thuËt Hoµng Liªn S¬n Yªn B¸i. -Tõ c«ng cô qu¶n lý lµ kÕ to¸n vµ ph©n tÝch kinh tÕ ®-a ra nh÷ng gi¶i ph¸p qu¶n lý tèt, gi¸ thµnh h¹, n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cho C«ng ty. 4. Ph¹m vi nghiªn cøu -§Þa ®iÓm: C«ng ty Sø kü thuËt Hoµng Liªn S¬n Thµnh phè Yªn B¸i -Thêi gian nghiªn cøu : Tõ ngµy 20/2 – 20/ 6 /2003 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 V× ®iÒu kiÖn thêi gian cã h¹n nªn t«i chØ nghiªn cøu vÒ m¶ng KÕ to¸n h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë xÝ nghiÖp sø thuéc C«ng ty. Vµ lÊy sè liÖu minh ho¹ trong sæ s¸ch kÕ to¸n mét vµi th¸ng cña n¨m 2003 cho s¶n phÈm sø d©n dông cña xÝ nghiÖp. 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ch-¬ng I tæng quan tµi liÖu 1.1 Kh¸i niÖm chung vÒ kÕ to¸n vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm 1.1.1 Nh÷ng quan ®iÓm chung vÒ kÕ to¸n §øng trªn quan ®iÓm vÒ sö dông th«ng tin kÕ to¸n cho r»ng: “kÕ to¸n lµ mét ph-¬ng ph¸p th«ng tin cÇn thiÕt cho nhµ qu¶n lý cã hiÖu qu¶ vµ ®Ó ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng cña mét tæ chøc”. §øng trªn quan ®iÓm ng­êi l¯m c«ng t¸c kÕ to¸n cho r»ng: “KÕ to¸n lµ mét khoa häc thu nhËp, ph©n lo¹i vµ sö lý ph©n tÝch th«ng tin kinh tÕ nh»m phôc vô cho viÖc cung cÊp th«ng tin cho nhµ qu¶n lý”. Cã quan ®iÓm cho r»ng: “ KÕ to¸n lµ ng«n ng÷ kinh doanh”. Theo tõ ®iÒn thuËt ng÷ tÝn dông cña ViÖn khoa häc Tµi chÝnh thuéc Bé Tµi chÝnh - xuÊt b°n n¨m 1996 cho r»ng “ KÕ to¸n lµ sù ghi chÐp liªn tôc theo mét thø tù thêi gian ®ång thêi cã sù ph©n lo¹i toµn bé c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh cña doanh nghiÖp b»ng th-íc ®o gi¸ trÞ”. §Ó trªn c¬ së ®ã tÝnh ra c¸c chØ tiªu tæng hîp cÇn thiÕt cña s¶n xuÊt nh- : Gi¸ thµnh, l·i, lç, t×nh h×nh biÕn ®éng cña tµi s¶n. Theo ®iÒu lÖ kÕ to¸n Nhµ n-íc th× kÕ to¸n ®-îc ®Þnh nghÜa nh- sau: “kÕ to¸n lµ c«ng viÖc ghi chÐp tÝnh to¸n”. Tuy nhiªn mçi quan ®iÓm thÓ hiÖn khÝa c¹nh kh¸c nhau. C¸c nhµ khoa häc ®· kÕt luËn ra nÐt chung nhÊt b¶n chÊt vµ chøc n¨ng cña kÕ to¸n. B¶n chÊt cña kÕ to¸n lµ khoa häc vµ nghÖ thuËt vÒ ghi chÐp, tÝnh to¸n, ph©n lo¹i vµ tæng hîp sè hiÖu. Chøc n¨ng cña kÕ to¸n lµ cung cÊp th«ng tin cho nhµ qu¶n lý. 1.1.2 Kh¸i niÖm vÒ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh 4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Trong bÊt kú mét h×nh th¸i kinh tÕ x· héi nµo th× viÖc s¶n xuÊt ph¶i g¾n liÒn víi sù vËn ®éng vµ tiªu hao c¸c yÕu tè c¬ b¶n t¹o nªn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®ã lµ: T- liÖu lao ®éng, ®èi t-îng lao ®éng vµ søc lao ®éng. Sù tham gia cña c¸c yÕu tè nµy vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t¹o nªn c¸c kho¶n chi phÝ t-¬ng øng. S¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt ®¸p øng nhu cÇu x· héi lµ ho¹t ®éng chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt. Nh- vËy, chi phÝ s¶n xuÊt lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña c¸c kho¶n hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· bá ra trong mét kú kinh doanh nhÊt ®Þnh. 1.1.2.1 C¸c yÕu tè cÊu thµnh nªn gi¸ thµnh s¶n phÈm §Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt th× doanh nghiÖp ph¶i cã ba yÕu tè c¬ b¶n: -T- liÖu lao ®éng ( Nhµ x-ëng, trang thiÕt bÞ vµ nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh kh¸c) -§èi t-îng lao ®éng ( Nguyªn vËt liÖu, nhiªn liÖu ) -Lao ®éng cña con ng-êi Qu¸ tr×nh sö dông c¸c yÕu tè c¬ b¶n trong s¶n xuÊt còng ®ång thêi lµ qu¸ tr×nh doanh nghiÖp ph¶i ph¸t sinh nh÷ng chi phÝ t-¬ng øng. VËy chi phÝ lµ g×? Chi phÝ lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn toµn bé vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt hãa mµ doanh nghiÖp ®· chi ra ®Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong mét thêi kú. T-¬ng øng víi viÖc sö dông nguyªn liÖu, nhiªn liÖu. T-¬ng øng víi viÖc sö dông lao ®éng lµ chi phÝ vÒ tiÒn c«ng, B¶o hiÓm x· héi, B¶o hiÓm Y tÕ, kinh phÝ C«ng ®oµn. Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ hµng hãa vµ c¬ chÕ thÞ tr-êng mäi chi phÝ trªn ®Òu ®-îc biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña hao phÝ vÒ lao ®éng sèng cßn chi phÝ vÒ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, nguyªn vËt liÖu, nhiªn liÖu lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn vÒ chi phÝ lao ®éng vËt hãa. 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 a. Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp lµ nh÷ng chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu chÝnh nguyªn vËt liÖu phô, nhiªn liÖu. Sö dông trùc tiÕp cho viÖc s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm, hoÆc thùc hiÖn dÞch vô, lao vô cña tÊt c¶ c¸c ngµnh. Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp th-êng ®-îc x©y dùng ®Þnh møc chi phÝ vµ tæ chøc qu¶n lý ®óng theo ®Þnh møc. Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp th-êng cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn tõng ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ, do ®ã cã thÓ ghi chÐp theo ph-¬ng ph¸p ghi trùc tiÕp. C¸c chøng tõ liªn quan ®Õn chi phÝ nguyªn vËt liÖu ®Òu ph¶i ghi ®óng ®èi t-îng chÞu chi phÝ. Trªn c¬ së ®ã kÕ to¸n lËp b¶ng kª tËp hîp chi phÝ trùc tiÕp cho c¸c ®èi t-îng cã liªn quan ®Ó ghi trùc tiÕp vµo tµi kho¶n vµ chi tiÕt theo tõng ®èi t-îng. Trong tr-êng hîp sö dông nguyªn vËt liÖu cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t-îng kh«ng thÓ ghi chÐp trùc tiÕp cho tõng ®èi t-îng th× ph¶i lùa chän tiªu chuÈn hîp lý ®Ó tiÕn hµnh ph©n bæ chung cho c¸c ®èi t-îng cã liªn quan. Chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh, cã thÓ chän tiªu chuÈn ph©n bæ lµ : “Chi phÝ ®Þnh møc, chi phÝ kÕ ho¹ch khèi l-îng s¶n phÈm, s¶n xuÊt”. C«ng thøc ph©n bæ nh- sau: Chi phÝ vËt liÖu Tiªu thøc Ph©n bæ cho tõng = ®èi t-îng ph©n bæ cña tõng HÖ sè x ph©n ®èi t-îng bæ Tæng chi phÝ vËt liÖu cÇn ph©n bæ HÖ sè ph©n bæ = -------------------------------------------Tæng tiªu thøc ph©n bæ cña c¸c ®èi t-îng VËt liÖu phô, nhiªn liÖu cã thÓ chän tiªu chuÈn ph©n bæ lµ: Chi phÝ ®Þnh møc, chi phÝ kÕ ho¹ch, chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh khèi l-îng s¶n 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 phÈm s¶n xuÊt ra. §Ó tÝnh to¸n, tËp hîp chÝnh x¸c chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp cÇn kiÓm tra x¸c ®Þnh râ sè nguyªn vËt liÖu ®· lÜnh nh-ng cuèi kú vÉn ch-a sö dông hÕt vµ gi¸ trÞ cña phÕ liÖu thu håi nÕu cã thÓ lo¹i ra khái chi phÝ vÒ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp trong kú. Chi phÝ thùc tÕ TrÞ gi¸ nguyªn TrÞ gi¸ nguyªn nguyªn vËt liÖu = vËt liÖu s¶n xuÊt - vËt liÖu cßn trong - phÕ liÖu trùc tiÕp trong kú ®-a vµo sö dông kú ch-a sö dông TrÞ gi¸ thu håi b. Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ nh÷ng kho¶n tiÒn ph¶i tr¶, ph¶i thanh to¸n cho c«ng nh©n viªn trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm, trùc tiÕp thùc hiÖn lao vô, dÞch vô bao gåm: TiÒn l-¬ng chÝnh, c¸c kho¶n phô cÊp, tiÒn trÝch B¶o hiÓm x· héi, B¶o hiÓm Y tÕ, kinh phÝ C«ng ®oµn theo l-¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp c¸c kho¶n tiÒn l-¬ng, tiÒn c«ng, phô cÊp cña nh©n viªn ph©n x-ëng, nh©n viªn b¸n hµng, nh©n viªn qu¶n lý doanh nghiÖp. Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp th-êng ®-îc tÝnh trùc tiÕp cho tõng ®èi t-îng chÞu chi phÝ cã liªn quan tr-êng hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp s¶n xuÊt nh-ng cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t-îng mµ kh«ng h¹ch to¸n trùc tiÕp ®-îc tiÒn l-¬ng phôc vô, c¸c kho¶n phô cÊp nh- tiÒn l-¬ng chÝnh tr¶ theo thêi gian mµ ng-êi lao ®éng thùc hiÖn nhiÒu c«ng t¸c kh¸c nhau trong ngµy. Th× cã thÓ tËp hîp chung, sau ®ã chän tiªu chuÈn thÝch hîp ®Ó ph©n bæ cho c¸c ®èi t-îng chÞu chi phÝ cã liªn quan. TiÒn ®Ò ®Ó ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp cã thÓ lµ : Chi phÝ tiÒn c«ng ®Þnh møc (hoÆc kÕ ho¹ch) giê c«ng ®Þnh møc hoÆc giê c«ng thùc tÕ khèi l-îng s¶n phÈm. Tuú theo ®iÒu kiÖn cô thÓ c¸c kho¶n trÝch B¶o hiÓm x· héi, B¶o hiÓm Y tÕ, kinh phÝ C«ng ®oµn c¨n cø tû lÖ trÝch theo quy ®Þnh ®Ó tÝnh theo sè tiÒn c«ng ®· tËp hîp hoÆc ph©n bæ cho tõng ®èi t-îng tËp hîp. 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 c. Chi phÝ s¶n xuÊt chung Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ chi phÝ qu¶n lý ph©n x-ëng, chi phÝ phôc vô s¶n xuÊt vµ nh÷ng chi phÝ kh¸c ngoµi hai kho¶n chi phÝ nguyªn vËt liÖu vµ chi phÝ nh©n c«ng. Chi phÝ nµy ®-îc ph¸t sinh ë c¸c ph©n x-ëng nh- chi phÝ vËt liÖu, c«ng cô dông cô ë c¸c ph©n x-ëng, tæ ®éi s¶n xuÊt chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh. Chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¶i ®-îc tËp hîp theo tõng ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ. Mét doanh nghiÖp nÕu cã nhiÒu ph©n x-ëng, tæ ®éi s¶n xuÊt ph¶i më sæ chi tiÕt ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung cho tõng ph©n x-ëng, tæ ®éi s¶n xuÊt. Cuèi th¸ng chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp ®-îc kÕt chuyÓn ®Ó tÝnh gi¸ thµnh. Chi phÝ s¶n xuÊt chung cña ph©n x-ëng hoÆc tæ ®éi nµo, kÕt chuyÓn vµo tÝnh gi¸ thµnh cña s¶n phÈm c«ng viÖc cña ph©n x-ëng hoÆc tæ ®éi s¶n xuÊt ®ã. Tr-êng hîp mét ph©n x-ëng, tæ ®éi s¶n xuÊt trong kú cã s¶n xuÊt nhiÒu lo¹i s¶n phÈm, nhiÒu c«ng viÖc th× ph¶i tiÕn hµnh ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung cho c¸c s¶n phÈm c«ng viÖc cã liªn quan . Tiªu chuÈn sö dông ®Ó ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung cã thÓ lµ : Ph©n bæ theo tû lÖ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Ph©n bæ theo tû lÖ chi phÝ vËt liÖu trùc tiÕp Ph©n bæ theo tæng chi phÝ trùc tiÕp Ph©n bæ theo ®Þnh møc chi phÝ s¶n xuÊt chung C«ng thøc ph©n bæ : Møc chi phÝ s¶n xuÊt chung cho tõng ®èi t-îng Tæng chi phÝ s¶n xuÊt chung = Tæng tiªu thøc lùa chän ph©n bæ Tiªu thøc ph©n x bæ cña tõng ®èi t-îng 1.1.3 §èi t-îng tËp hîp chi phÝ vµ ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh 1.1.3.1 §èi t-îng tËp hîp chi phÝ 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 §èi t-îng tËp hîp chi phÝ lµ ph¹m vi giíi h¹n s¶n xuÊt mµ chi phÝ s¶n xuÊt cÇn ph¶i tËp hîp trong ph¹m vi ®ã. Ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp cã thÓ tiÕn hµnh ë nhiÒu ®Þa ph-¬ng, nhiÒu ph©n x-ëng, tæ ®éi s¶n xuÊt kh¸c nhau tõng thêi ®iÓm s¶n xuÊt ®ã l¹i cã thÓ s¶n xuÊt chÕ biÕn nhiÒu s¶n phÈm nhiÒu c«ng viÖc lao vô kh¸c nhau theo nh÷ng quy tr×nh c«ng nghÖ kh¸c nhau. Do ®ã chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp còng ph¸t sinh ë nhiÒu ®Þa ®iÓm kh¸c nhau, nhiÒu ®Þa ®iÓm, nhiÒu bé phËn liªn quan tíi nhiÒu s¶n phÈm c«ng viÖc. ViÖc x¸c ®Þnh ®èi t-îng kinh tÕ tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ kh©u ®Çu tiªn cÇn thiÕt cña c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. Cã x¸c ®Þnh ®óng ®¾n ®èi t-îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt phï hîp víi ®Æc ®iÓm t×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt ®Æc ®iÓm quy tr×nh s¶n xuÊt. Tõ kh©u ghi chÐp ban ®Çu, tæng hîp sè liÖu, tæ chøc tµi kho¶n vµ sæ chi tiÕt theo ®óng ®èi t-îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ ®· x¸c ®Þnh. ViÖc x¸c ®Þnh ®óng ®¾n ®èi t-îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt tr-íc hÕt ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm ph¸t sinh cña chi phÝ trong s¶n xuÊt. Tuú theo c¬ cÊu tæ chøc s¶n xuÊt, yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh. Yªu cÇu h¹ch to¸n kinh doanh cña doanh nghiÖp mµ ®èi t-îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ toµn bé quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp hay tõng ph©n x-ëng tæ ®éi s¶n xuÊt. Tuú theo quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt cã thÓ lµ tõng nhãm s¶n phÈm tõng mÆt hµng s¶n xuÊt tõng c«ng tr×nh s¶n xuÊt, tõng ®¬n vÞ mÆt hµng, tõng c«ng tr×nh ®-îc tõng ®¬n vÞ ®Æt hµng, tõng lo¹i hµng hoÆc tõng bé phËn … * TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ®óng ®èi t-îng ®· ®-îc quy ®Þnh hîp lý cã t¸c dông phôc vô tèt cho viÖc t¨ng c-êng qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ phôc vô c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®-îc kÞp thêi vµ chÝnh x¸c. 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Trong s¶n xuÊt kinh doanh th× ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ lµ ( chi phÝ sè nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung) nÕu lµ mét doanh nghiÖp cô thÓ khi tËp hîp chi phÝ toµn doanh nghiÖp th× c¸c chi phÝ s¶n xuÊt sau khi tËp hîp riªng tõng kho¶n môc cÇn ®-îc kÕt chuyÓn. §Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt toµn doanh nghiÖp vµ chi tiÕt theo tõng ®èi t-îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt . 1.1.3.2 §èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c kho¶n hao phÝ lao ®éng sè ng-êi vµ lao ®éng cã liªn quan ®Õn khèi l-îng c«ng t¸c s¶n phÈm lao ®éng sè ng-êi vµ lao vô ®· hoµn thµnh. §èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh lµ c¸c lo¹i s¶n phÈm, khèi l-îng c«ng viÖc, lao vô ®· hoµn thµnh do doanh nghiÖp ®-îc cÇn ph¶i ®-îc tÝnh tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ. X¸c ®Þnh ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh lµ c«ng viÖc cÇn thiÕt ®Çu tiªn trong toµn bé c«ng viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cña kÕ to¸n. Bé phËn kÕ to¸n gi¸ thµnh ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt c¸c lo¹i s¶n phÈm vµ lao vô doanh nghiÖp s¶n xuÊt, tÝnh chÊt vµ cung cÊp s¶n phÈm cña chóng ®Ó x¸c ®Þnh ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh cho thÝch hîp. VÒ mÆt tæ chøc s¶n xuÊt nÕu tæ chøc s¶n xuÊt ®¬n chiÕc th× tõng s¶n phÈm tõng c«ng viÖc sö dông lµ ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh. VÒ quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt gi¶n ®¬n th× ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ lµ s¶n phÈm ®· hoµn thµnh ë cuèi quy tr×nh s¶n xuÊt v× quy tr×nh c«ng nghÖ cã ¶nh h-ëng ®Õn viÖc x¸c ®Þnh ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh. NÕu quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt phøc t¹p kiÓu liªn tôc th× ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ lµ thµnh phÈm ë giai ®o¹n chÕ biÕn cuèi cïng, còng cã thÓ c¸c lo¹i nöa thµnh phÈm ë tõng c«ng ®o¹n s¶n xuÊt. NÕu quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt phøc t¹p kiÓu song song (L¾p r¸p) th× ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ lµ s¶n phÈm ®-îc l¾p r¸p hoµn chØnh, còng cã thÓ tõng bé phËn chi tiÕt s¶n phÈm. Ngoµi ra khi xem xÐt c¸c lo¹i 10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 nöa thµnh phÈm c¸c chi tiÕt cã ph¶i lµ ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh hay kh«ng cã ph¶i chó ý ®Õn chu kú s¶n xuÊt, s¶n phÈm dµi hay ng¾n, nöa thµnh phÈm tõ chç cã ph¶i lµ hµng hãa hay kh«ng (b¸n ra ngoµi) cßn phô thuéc vµo tr×nh ®é qu¶n lý vµ h¹ch to¸n kinh doanh cña doanh nghiÖp ®Ó x¸c ®Þnh cho phï hîp. §Ó x¸c ®Þnh ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh th× ngoµi ®èi t-îng tÝnh gi¸ trªn ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt vµ chu kú s¶n xuÊt cña chóng ®Ó x¸c ®Þnh cho phï hîp. 1.1.3.3 §¬n vÞ tÝnh gi¸, kú tÝnh gi¸ - §¬n vÞ tÝnh gi¸: Lµ ®¬n vÞ ®-îc thõa nhËn phæ biÕn trong nÒn kinh tÕ, phï hîp víi tÝnh chÊt lý, hãa cña s¶n phÈm. - Kú tÝnh gi¸: Lµ thêi kú mµ kÕ to¸n gi¸ thµnh cÇn ph¶i tÝnh ®-îc gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm ®· hoµn thµnh, kú tÝnh gi¸ thµnh th-êng ®-îc x¸c ®Þnh trïng víi kú s¶n xuÊt s¶n phÈm, nã cã thÓ dµi ( 1 th¸ng) hoÆc ng¾n (10 ngµy) tuú thuéc ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt cña tõng lo¹i s¶n phÈm, viÖc x¸c ®Þnh kú tÝnh gi¸ thµnh thÝch hîp sÏ gióp cho viÖc tæ chøc kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt hîp lý, khoa häc, ®¶m b¶o cung cÊp sè liÖu vÒ gi¸ thµnh s¶n phÈm cho c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp mét c¸ch kÞp thêi. 1.1.4 C¸c lo¹i gi¸ thµnh Trong lý luËn còng nh- trong thùc tiÔn c«ng t¸c, qu¶n lý kÕ ho¹ch gi¸ thµnh tõ kh©u chØ ®¹o thùc tiÔn tæng kÕt rót ra kinh nghiÖm ë c¸c doanh nghiÖp ta th-êng gÆp nhiÒu lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm. 1.1.4.1.XÐt theo thêi ®iÓm tÝnh vµ nguån sè liÖu ®Ó tÝnh gi¸ thµnh, gi¸ thµnh chia lµm 3 lo¹i. a. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch Lµ chØ tiªu tr-íc khi b-íc vµo kú kinh doanh trªn c¬ së gi¸ thµnh thùc tÕ kú tr-íc vµ c¸c ®Þnh møc, c¸c dù to¸n chi phÝ cña kú kÕ ho¹ch. b. Gi¸ thµnh ®Þnh møc 11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Còng nh- gi¸ thµnh kÕ ho¹ch, gi¸ thµnh ®Þnh møc ®-îc x¸c ®Þnh tr-íc khi s¶n xuÊt s¶n phÈm. Tuy nhiªn kh¸c víi gi¸ thµnh kÕ ho¹ch x©y dùng trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc b×nh qu©n tiªn tiÕn vµ kh«ng biÕn ®æi tr-íc suÊt kú kÕ ho¹ch. Gi¸ thµnh ®Þnh møc ®-îc x©y dùng trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc chi phÝ hiÖn hµnh t¹o tõng thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh tr-íc kú kÕ ho¹ch ( Th-êng lµ ngµy ®Çu th¸ng) nªn gi¸ thµnh ®Þnh møc lu«n lu«n thay ®æi phï hîp víi sù thay ®æi cña c¸c ®Þnh møc chi phÝ ®¹t ®-îc trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh . c. Gi¸ thµnh thùc tÕ Lµ chØ tiªu x¸c ®Þnh khi kÕt thóc kú kinh doanh trªn c¬ së tæng chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh liªn quan ®Õn khèi l-îng. 1.1.4.2. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo ph¹m vi tÝnh to¸n a. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt Gi¸ thµnh s¶n xuÊt (Hay gi¸ thµnh c«ng x-ëng) lµ toµn bé hao phÝ cña c¸c yÕu tè dïng t¹o ra s¶n phÈm dÞch vô, trong ®ã gåm: Cho phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung tÝnh cho s¶n phÈm, dÞch vô hoµn thµnh. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm ®-îc tÝnh: Gi¸ thµnh s¶n xuÊt Chi phÝ = Chi phÝ s¶n phÈm dë dang ®Çu kú + s¶n xuÊt trong kú Chi phÝ - s¶n phÈm dë dang cuèi kú b.Gi¸ thµnh s¶n phÈm dÞch vô tiªu thô hay cßn gäi lµ gi¸ thµnh toµn bé Lµ chi phÝ thùc tÕ cña sè s¶n phÈm, dÞch vô ®· tiªu thô cña doanh nghiÖp. Nã bao gåm gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n xuÊt s¶n phÈm dÞch vô ®· tiªu thô vµ chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp cña sè s¶n phÈm, dÞch vô ®ã. 12 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Gi¸ thµnh s¶n phÈm ®· tiªu thô Gi¸ thµnh s¶n xuÊt = thùc tÕ cña s¶n phÈm ®· tiªu thô Chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ + qu¶n lý ph©n bæ cho s¶n phÈm ®· tiªu thô 1.1.5. C¸c ph-¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang S¶n phÈm dë dang lµ khèi l-îng s¶n phÈm c«ng viÖc cßn ®ang trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ biÕn, ®ang n»m trong d©y truyÒn c«ng nghÖ hoÆc hoµn thµnh mét vµi quy tr×nh chÕ biÕn nh-ng vÉn cßn ph¶i gia c«ng chÕ biÕn tiÕp míi trë thµnh s¶n phÈm. C¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt cã quy tr×nh s¶n xuÊt xen kÏ lÉn nhau nÕu ë mét thêi ®iÓm cuèi th¸ng, cuèi quý cña n¨m th-êng cã khèi l-îng s¶n phÈm dë dang. Trong tr-êng hîp nµy chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp trong kú kh«ng chØ cã liªn quan ®Õn nh÷ng s¶n phÈm, c«ng viÖc ®· hoµn thµnh trong kú mµ cßn liªn quan ®Õn nh÷ng s¶n phÈm c«ng viÖc cßn ®ang s¶n xuÊt dë dang. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang lµ tÝnh to¸n x¸c ®Þnh phÇn chi phÝ s¶n xuÊt mµ s¶n phÈm dë dang cuèi kú ph¶i chÞu. ViÖc ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang hîp lý lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn tÝnh trung thùc hîp lý cña gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm hoµn thµnh trong kú. Tuy nhiªn tÝnh to¸n ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú lµ mét viÖc hÕt søc phøc t¹p khã cã thÓ thùc hiÖn mét c¸ch chÝnh x¸c tuyÖt ®èi. KÕ to¸n ph¶i tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm t×nh h×nh cô thÓ vÒ tæ chøc s¶n xuÊt, vÒ quy tr×nh c«ng nghÖ, vÒ tÝnh chÊt cÊu thµnh cña chi phÝ s¶n xuÊt vµ yªu cÇu tr×nh ®é qu¶n lý cña tõng doanh nghiÖp ®Ó vËn dông so s¸nh ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú thÝch hîp. Sau ®©y lµ mét sè ph-¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang chñ yÕu. 1.1.5.1.§¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo -íc tÝnh s¶n l-îng tÝnh t-¬ng ®-¬ng Theo ph-¬ng ph¸p nµy c¨n cø vµo sè l-îng vµ møc ®é hoµn thµnh cña s¶n phÈm dë dang ®Ó quy ®æi s¶n phÈm dë dang thµnh s¶n phÈm hoµn 13 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 thµnh t-¬ng ®-¬ng ®-îc sö dông lµ giê c«ng ®Þnh møc hoÆc tiÒn l-¬ng ®Þnh møc. Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú ®-îc tÝnh b»ng c¸ch lÊy tæng sè chi phÝ ph¸t sinh trong kú chia cho sè l-îng s¶n phÈm hoµn thµnh vµ s¶n phÈm t-¬ng ®-¬ng råi nh©n víi sè l-îng s¶n phÈm t-¬ng ®-¬ng. Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë phÈm cuèi kú + dang ®Çu kú Gi¸ trÞ s¶n = Sè l-îng s¶n phÈm hoµn thµnh + Chi phÝ ph¸t sinh trong kú Sè l-îng s¶n phÈm dë dang cuèi kú x % hoµn Sè l-îng x s¶n phÈm x dë dang thµnh % hoµn thµnh 1.1.5.2.Ph-¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. Theo ph-¬ng ph¸p nµy th× gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang chØ tÝnh chi phÝ nguyªn vËt liÖu, cßn chi phÝ kh¸c ®Òu tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh . Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang ®Çu kú Gi¸ trÞ s¶n phÈm cuèi kú = Sè l-îng s¶n phÈm hoµn thµnh + + Chi phÝ NVL ph¸t sinh trong kú Sè l-îng s¶n phÈm Sè l-îng s¶n phÈm dë x dang cuèi kú dë dang cuèi kú Ph-¬ng ph¸p nµy ®¬n gi¶n møc ®é chÝnh x¸c thÊp chØ ¸p dông ë nh÷ng doanh nghiÖp nµo mµ chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp chiÕm tû träng lín trong gi¸ thµnh s¶n phÈm . 1.1.5.3. Ph-¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ ®Þnh møc kÕ ho¹ch Theo ph-¬ng ph¸p nµy th× chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp vµ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp tÝnh vµo s¶n phÈm dë dang dùa trªn ®Þnh møc tiªu hao nguyªn vËt liÖu, tiÒn c«ng cña ®¬n vÞ s¶n phÈm, c¸c chi phÝ kh¸c tÝnh vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang dùa trªn c¬ së tû lÖ quy ®Þnh so víi kho¶n môc chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp hoÆc dùa trªn møc tiªu hao kÕ ho¹ch theo ph-¬ng ph¸p nµy viÖc tÝnh to¸n ®¬n gi¶n nh-ng kh«ng ®¶m b¶o chÝnh x¸c v× vËy chØ 14 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 nªn ¸p dông ë nh÷ng doanh nghiÖp mµ s¶n phÈm dë dang cã møc ®é kh¸ ®ång ®Òu gi÷a c¸c th¸ng. 1.1.6. C¸c ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh Ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh lµ mét ph-¬ng ph¸p hay hÖ thèng c¸c ph-¬ng ph¸p ®-îc sö dông ®Ó tÝnh gi¸ thµnh cña ®¬n vÞ s¶n phÈm. Nã mang tÝnh thuÇn tuý kü thuËt tÝnh to¸n s¶n phÈm cho tõng ®èi t-îng gi¸ thµnh vÒ c¬ b¶n, tæng céng chi phÝ, ph-¬ng ph¸p tû lÖ, ph-¬ng ph¸p hÖ sè. ViÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong tõng doanh nghiÖp cô thÓ tuú thuéc ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ vµ ®èi t-îng gi¸ thµnh mµ cã thÓ ¸p dông mét trong c¸c ph-¬ng ph¸p nãi trªn hoÆc kÕt hîp mét trong nh÷ng ph-¬ng ph¸p víi nhau . Sau ®©y lµ hÖ sè ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh sö dông trong c¸c doanh nghiÖp. 1.1.6.1.Ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh gi¶n ®¬n ( trùc tiÕp) Ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh gi¶n ®¬n ®-îc ¸p dông ®èi víi doanh nghiÖp cã ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh phï hîp víi ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ, kú tÝnh gi¸ thµnh phï hîp víi kú b¸o c¸o, quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt gi¶n ®¬n æn ®Þnh. Do ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh vµ ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt phï hîp víi nhau, nªn dùa vµo sè liÖu chi phÝ ®· tËp hîp trong kú vµ chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú vµ cuèi kú ®¸nh gi¸ ®-îc sÏ tÝnh gi¸ thµnh theo c«ng thøc sau: +Tr-êng hîp cÇn ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang: Tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ = Gi¸ trÞ dë dang ®Çu kú + Chi phÝ ph¸t sinh trong kú - Chi phÝ dë dang cuèi kú +Tr-êng hîp kh«ng cÇn ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang mµ tÝnh lu«n gi¸ thµnh. Tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt = Tæng chi phÝ . 15 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Gi¸ thµnh ®¬n vÞ = Tæng gi¸ thµnh Sè l-îng ®¬n vÞ s¶n phÈm 1.1.6.2.Ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n b-íc §èi víi mçi doanh nghiÖp s¶n xuÊt phøc t¹p s¶n xuÊt nhiÒu mÆt hµng s¶n phÈm ph¶i qua nhiÒu kh©u chÕ biÕn kh¸c nhau. Cø sau mçi b-íc l¹i thu ®-îc b¸n thµnh phÈm ( s¶n phÈm ë b-íc tr-íc l¹i tiÕp tôc chÕ biÕn ë b-íc sau) ®Õn cuèi cïng t¹o ®-îc thµnh phÈm. Cã hai c¸ch tÝnh: *Ph-¬ng ph¸p ph©n b-íc tÝnh gi¸ thµnh cã tÝnh chÊt b¸n thµnh phÈm theo ph-¬ng ph¸p nµy kÕ to¸n ph¶i tÝnh gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm cña giai ®o¹n tr-íc vµ kÕt chuyÓn sang giai ®o¹n sau mét c¸ch tuÇn tù liªn tôc. Do ®ã ph-¬ng ph¸p gäi lµ ph-¬ng ph¸p kÕt chuyÓn tuÇn tù chi phÝ. C¸ch tÝnh nh- sau: C¨n cø vµo chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp ë giai do¹n 1 ®Ó tÝnh tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña nöa thµnh phÈm ë giai ®o¹n nµy theo c«ng thøc. Giai ®o¹n 1: Gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ nöa thµnh phÈm giai ®o¹n 1 C¸c chi phÝ s¶n Chi phÝ nguyªn vËt liÖu bá = xuÊt kh¸c ë + vµo tõ ®Çu giai ®o¹n 1 NÕu chuyÓn th¼ng tõ giai ®o¹n 1 sang giai ®o¹n 2 ®Ó tiÕp tôc s¶n xuÊt Giai ®o¹n 2: Gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ nöa thµnh phÈm giai ®o¹n 2 C¸c chi phÝ s¶n Gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm xuÊt kh¸c ë = + giai ®o¹n 1 chuyÓn sang giai ®o¹n 2 16 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Giai ®o¹n n: Gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ thµnh phÈm C¸c chi phÝ s¶n Gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm xuÊt kh¸c ë = + giai ®o¹n chuyÓn sang giai ®o¹n n giai ®o¹n n *Ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm kh«ng tÝnh nöa thµnh phÈm: Tr-êng hîp nµy kÕ to¸n chØ tÝnh gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña thµnh phÈm ë giai ®o¹n cuèi. - C¨n cø vµo sè liÖu chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp ë trong kú theo tõng giai ®o¹n (Tõng ph©n x-ëng, tõng tæ ®éi s¶n xuÊt…) ®Ó tÝnh b¸n thµnh phÈm cho chi phÝ s¶n xuÊt ë giai ®o¹n ®ã trong gi¸ thµnh phÈm theo kho¶n môc (theo yÕu tè). - KÕt chuyÓn song song tõng kho¶n môc ( hoÆc yÕu tè chi phÝ) ®· tÝnh ®Ó tæng hîp tÝnh gi¸ thµnh cña thµnh phÈm ( ph-¬ng ph¸p nµy gäi lµ ph-¬ng ph¸p kÕt chuyÓn song song chi phÝ ). n Gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ thµnh phÈm =  Czi i 1 Czi: Lµ chi phÝ s¶n xuÊt tõng giai ®o¹n trong thµnh phÈm. 1.1.6.3.Ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh lo¹i trõ s¶n phÈm phô §èi víi c¸c doanh nghiÖp mµ trong cïng mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt bªn c¹nh nh÷ng s¶n phÈm chÝnh thu ®-îc cßn cã nh÷ng s¶n phÈm phô … §Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm chÝnh kÕ to¸n ph¶i lo¹i trõ gi¸ thµnh s¶n phÈm phô cã thÓ x¸c ®Þnh theo nhiÒu ph-¬ng ph¸p nh-: Gi¸ cã thÓ sö dông, gi¸ -íc tÝnh, gi¸ kÕ ho¹ch, gi¸ nguyªn vËt liÖu ban ®Çu. Tæng gi¸ Gi¸ trÞ s¶n thµnh s¶n = phÈm dë phÈm chÝnh dang ®Çu kú Gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm chÝnh Tæng chi phÝ + s¶n phÈm ph¸t sinh trong kú = Gi¸ trÞ s¶n phÈm phô thu håi - Gi¸ trÞ s¶n phÈm chÝnh dë dang cuèi kú Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm chÝnh S¶n l-îng s¶n phÈm chÝnh 17 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 1.1.6.4.Ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®¬n ®Æt hµng ¸p dông thÝch hîp trong tr-êng hîp doanh nghiÖp s¶n xuÊt theo tõng ®¬n ®Æt hµng ( tõng hîp ®ång cña ng-êi ®Æt hµng) kú tÝnh gi¸ thµnh phï hîp víi chu kú s¶n xuÊt khi nµo s¶n phÈm, lo¹i s¶n phÈm, ®¬n ®Æt hµng hoµn thµnh míi tÝnh gi¸ thµnh. Chu kú s¶n xuÊt s¶n phÈm ch-a kÕt thóc th× toµn bé chi phÝ ®· tËp hîp ®Òu lµ gi¸ trÞ s¶n phÈm ®ang lµm dë. Theo ph-¬ng ph¸p nµy, c¸c chi phÝ doanh nghiÖp cuèi mçi th¸ng còng ph¶i ®-îc ph©n bè ngay cho c¸c ®¬n vÞ ®Æt hµng cã s¶n xuÊt trong th¸ng theo tiªu chuÈn hîp lý. Mçi ®¬n ®Æt hµng khi b¾t ®Çu s¶n xuÊt kÕ to¸n ph¶i më ngay mét b¶n chi tiÕt tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Ó ph¶n ¸nh, cuèi mçi th¸ng c¨n cø vµo chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp ë sæ kÕ to¸n ®Ó lÊy sè liÖu chi tiÕt ghi vµo b¶ng tÝnh gi¸ thµnh cña tõng ®¬n ®Æt hµng cã liªn quan. Khi ®¬n ®Æt hµng hoµn thµnh cã chøng tõ nhËp kho hoÆc giao trùc tiÕp cho kh¸ch, kÕ to¸n sÏ céng chi phÝ s¶n xuÊt ®· ph¶n ¸nh ë b¶ng tÝnh gi¸ thµnh cã liªn quan ®Ó tÝnh gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm cho ®¬n ®Æt hµng. 1.1.6.5.Ph-¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ Ph-¬ng ph¸p nµy ®-îc ¸p dông víi c¸c doanh nghiÖp mµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm ®-îc thùc hiÖn ë nhiÒu bé phËn s¶n xuÊt, nhiÒu giai ®o¹n c«ng nghÖ, ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ lµ c¸c bé phËn, c¸c chi tiÕt s¶n phÈm, hoÆc giai ®o¹n c«ng nghÖ hay bé phËn s¶n xuÊt. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt ®-îc x¸c ®Þnh b»ng c¸ch tæng céng chi phÝ s¶n xuÊt cña c¸c bé phËn, chi phÝ s¶n phÈm hay tæng céng chi phÝ s¶n xuÊt cña c¸c giai ®o¹n s¶n xuÊt chÕ t¹o nªn s¶n phÈm. Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm = C1 + C2 + C3 + …+ Cn Trong ®ã: C1 – Lµ chi phÝ ë giai ®o¹n 1 C2 - Lµ chi phÝ ë giai ®o¹n 2 C3 - Lµ chi phÝ ë giai ®o¹n n 18 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm Gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm = Sè l-îng ®¬n vÞ s¶n phÈm thùc tÕ hoµn thµnh trong kú 1.2.H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm §èi víi s¶n xuÊt kinh doanh bao gåm 3 qu¸ tr×nh lµ qu¸ tr×nh cung cÊp, s¶n xuÊt, tiªu thô th× qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ c¬ b¶n nhÊt. Nã kh«ng nh÷ng t¹o ra s¶n phÈm tho¶ m·n ng-êi tiªu dïng mµ cßn mang l¹i lîi nhuËn cho ®¬n vÞ. Bëi vËy kÕ to¸n trong qu¸ tr×nh nµy lµ ph¶i tÝnh to¸n ghi chÐp kÞp thêi ®Çy ®ñ c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh, ph©n bæ ®óng chi phÝ vµ tÝnh chÝnh x¸c gi¸ thµnh s¶n phÈm cho mäi s¶n phÈm dÞch vô, lao vô s¶n xuÊt t¹o nªn s¶n phÈm bao gåm: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung c¸c chi phÝ nµy cuèi th¸ng ®-îc kÕt chuyÓn vµo tµi kho¶n tÝnh gi¸ thµnh, tuú theo ®¬n vÞ h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph-¬ng ph¸p kª khai th-êng xuyªn, hay kiÓm kª ®Þnh kú mµ kÕ to¸n lùa chän sö dông tµi kho¶n vµ ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n theo 1 trong 2 ph-¬ng ph¸p thÓ hiÖn s¬ ®å sau: 19 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 S¬ ®å 01: H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh theo ph-¬ng ph¸p kª khai th-êng xuyªn. 152 (111,112,331) 621 154 K/c’ chi phÝ NVL trùc tiÕp 334,338 153,214,11,112,331 152.6 Gi¸ trÞ phÕ liÖu thu håi nhËp kho 622 155 K/c’ chi phÝ nh©n Gi¸ trÞ thµnh phÈm c«ng trùc tiÕp hoµn thµnh nhËp kho 627 632 K/c’ chi phÝ s°n Sp’ b¸n th¼ng xuÊt chung kh«ng qua kho 20