Tài liệu Kế toán chi phí sản xuất sản phẩm chảo sh 30 tại công ty tnhh sunhouse (việt nam

Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS.TS Phạm Đức Hiếu TÓM LƯỢC Với đề tài “Kế toán chi phí sản xuất sản phẩm Chảo SH 30 tại công ty TNHH Sunhouse (Việt Nam)”, khóa luận sẽ tập trung trình bày những nội dung chủ yếu: Về mặt lý thuyết: Khóa luận sẽ tổng hợp và hệ thống các lý luận chung về kế toán chi phí sản xuất sản phẩm theo quy định của các văn bản pháp quy, hệ thống chuẩn mực kế toán Việt Nam và chế độ kế toán hiện hành. Về mặt thực tiễn: Khóa luận sẽ đi sâu phân tích thực trạng về kế toán chi phí sản xuất sản phẩm Chảo SH 30 của công ty TNHH Sunhouse (Việt Nam). Phân tích thực trạng kế toán chi phí sản xuất sản phẩm của công ty dựa trên quy định của chuẩn mực kế toán Việt Nam và Chế độ kế toán hiện hành. Qua đó, có thể biết được những điểm khác biệt, điểm không tương đồng, những ưu điểm, hạn chế của kế toán chi phí sản xuất sản phẩm tại công ty so với kế toán chi phí sản xuất sản phẩm theo chuẩn mực và chế độ kế toán hiện hành. Từ đó, đưa ra những định hướng mới, những giải pháp, ý kiến nhằm hoàn thiện hơn Kế toán chi phí sản xuất sản phẩm Chảo SH30 nói riêng và toàn bộ sản phẩm nói chung của công ty TNHH Sunhouse (Việt Nam). SVTH: Nguyễn Thị Khuyên i Khoa: Kế toán – Kiểm toán Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS.TS Phạm Đức Hiếu LỜI CẢM ƠN Qua một thời gian thực tập tại công ty TNHH Sunhouse (Việt Nam) cùng với những kiến thức được học trên ghế nhà trường, sự tận tình hướng dẫn của thầy PGS.TS Phạm Đức Hiếu và các cán bộ nhân viên trong công ty TNHH Sunhouse (Việt Nam), em đã hoàn thành khóa luận của mình. Do nhận thức, hiểu biết về chuyên nghành còn hạn chế nên khóa luận không tránh khỏi những điều sai sót, nhầm lẫn vì vậy em rất mong nhận được những ý kiến, những đóng góp của các thầy, các cô để khóa luận của em được hoàn thiện hơn. Em xin được gửi lời cảm ơn đến thầy giáo PGS.TS Phạm Đức Hiếu – giáo viên hướng dẫn của em, thầy đã tận tình hướng dẫn, chỉ bảo cho em trong thời gian thực tập và làm bài khóa luận để em có thể hoàn thành tốt bài khóa luận của mình. Em xin cảm ơn các anh chị cán bộ công nhân viên chức của công ty TNHH Sunhouse (Việt Nam) đã tạo điều kiện cho em được tiếp xúc với thực tế công tác kế toán tại công ty để em có thể hoàn thành bài khóa luận của mình và tích lũy thêm những kiến thức thực tế để em có thể vững vàng hơn trước nghề nghiệp tương lai của mình. Em xin chân thành cảm ơn! Sinh viên Nguyễn Thị Khuyên SVTH: Nguyễn Thị Khuyên ii Khoa: Kế toán – Kiểm toán Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS.TS Phạm Đức Hiếu MỤC LỤC PHẦN MỞ ĐẦU......................................................................................................1 1 Tính cấp thiết và ý nghĩa của đề tài nghiên cứu..............................................1 2 Mục tiêu cụ thể đặt ra cần giải quyết trong đề tài..........................................2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài...................................................2 4. Kết cấu của khóa luận tốt nghiệp.....................................................................3 CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT SẢN PHẨM TRONG DOANH NGHIỆP.......................................................................4 1.1. Một số khái niệm cơ bản về chi phí sản xuất sản phẩm và nhiệm vụ kế toán........................................................................................................................... 4 1.1.1. Một số khái niệm cơ bản..............................................................................4 1.1.2. Phân loại chi phí sản xuất trong doanh nghiệp..........................................5 1.1.3. Nhiệm vụ của kế toán chi phí sản xuất trong doanh nghiệp......................7 1.2. Kế toán chi phí sản xuất theo chuẩn mực và theo chế độ hiện hành.........8 1.2.1. Quy định của chuẩn mực kế toán Việt Nam...............................................8 1.2.2. Kế toán chi phí sản xuất sản phẩm theo chế độ kế toán hiện hành..........11 1.2.2.1. Đối tượng và phương pháp tập hợp chi phí...........................................11 1.2.2.2. Kế toán chi phí sản xuất sản phẩm trong doanh nghiệp hạch toán hàng tồn kho theo phương pháp kê khai thường xuyên....................................................13 1.2.2.3. Kế toán chi phí sản xuất sản phẩm trong doanh nghiệp hạch toán hàng tồn kho theo phương pháp kiểm kê định kỳ.............................................................21 1.2.2.4. Sổ kế toán…………….............................................................................21 CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT SẢN PHẨM CHẢO SH 30 TẠI CÔNG TY TNHH SUNHOUSE (VIỆT NAM)...................26 2.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu và ảnh hưởng của nhân tố môi trường đến kế toán chi phí sản xuất sản phẩm tại công ty TNHH Sunhouse (Việt Nam) ................................................................................................................................. 26 2.1.1. Khái quát chung về công ty TNHH Sunhouse (Việt Nam)......................26 2.1.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của công ty.......................................26 2.1.1.2. Đặc điểm hoạt động kinh doanh của công ty...........................................26 2.1.1.3. Đặc điểm bộ máy tổ chức quản lý của công ty........................................27 SVTH: Nguyễn Thị Khuyên iii Khoa: Kế toán – Kiểm toán Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS.TS Phạm Đức Hiếu 2.1.1.4. Tổ chức công tác kế toán tại công ty TNHH Sunhouse (Việt Nam).........28 2.1.2. Ảnh hưởng của nhân tố môi trường đến kế toán chi phí sản xuất sản phẩm tại công ty TNHH Sunhouse (Việt Nam).....................................................30 2.1.2.1. Ảnh hưởng của nhân tố bên ngoài...........................................................30 2.1.2.2. Ảnh hưởng của nhân tố bên trong...........................................................31 2.2. Thực trạng kế toán chi phí sản xuất sản phẩm Chảo tại công ty TNHH Sunhouse (Việt Nam).............................................................................................32 2.2.1. Đặc điểm và phân loại chi phí sản xuất tại công ty TNHH Sunhouse (Việt Nam)....................................................................................................................... 32 2.2.1.1. Đặc điểm.................................................................................................32 2.2.1.2. Phân loại chi phí sản xuất tại công ty TNHH Sunhouse (Việt Nam).......33 2.2.2. Đối tượng tập hợp chi phí sản xuất sản phẩm tại công ty..........................33 2.2.3. Kế toán chi phí sản xuất sản phẩm Chảo SH 30 tại công ty.....................34 2.2.3.1. Kế toán chi chí nguyên vật liệu trực tiếp sản xuất Chảo SH 30...............34 2.2.3.2. Kế toán chi phí nhân công trực tiếp........................................................36 2.2.3.3. Kế toán chi phí sản xuất chung...............................................................39 2.2.3.4. Kế toán tổng hợp chi phí sản xuất...........................................................41 CHƯƠNG III: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT SẢN PHẨM CHẢO SH 30 TẠI CÔNG TY TNHH SUNHOUSE VIỆT NAM 43 3.1. Nhận xét chung về kế toán chi phí sản xuất sản phẩm tại công ty TNHH Sunhouse (Việt Nam).............................................................................................43 3.1.1. Ưu điểm.......................................................................................................43 3.1.1.1 Về bộ máy kế toán:...................................................................................43 3.1.1.2 Về chứng từ kế toán, tài khoản kế toán và hệ thống sổ kế toán:..............43 3.1.1.3 Về tổ chức công tác hạch toán chi phí sản xuất........................................44 3.1.2. Hạn chế.......................................................................................................45 3.1.2.1 Về công tác tập hợp các loại chi phí.......................................................45 3.1.2.2 Về công tác tổ chức chứng từ sử dụng......................................................46 3.2. Giải pháp hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất sản phẩm tại công ty TNHH Sunhouse (Việt Nam)................................................................................46 3.2.1. Hoàn thiện quá trình luân chuyển chứng từ..............................................46 SVTH: Nguyễn Thị Khuyên iv Khoa: Kế toán – Kiểm toán Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS.TS Phạm Đức Hiếu 3.2.2. Hoàn thiện phương pháp kế toán...............................................................46 3.2.3. Hoàn thiện sổ sách kế toán.........................................................................47 3.3. Điều kiện thực hiện......................................................................................48 SVTH: Nguyễn Thị Khuyên v Khoa: Kế toán – Kiểm toán Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS.TS Phạm Đức Hiếu DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIẾU, HÌNH VẼ Sơ đồ 1.1: Trình tự hạch toán kế toán chi phí NVLTT Sơ đồ 1.2: Trình tự hạch toán kế toán chi phí NCTT Sơ đồ 1.3: Trình tự hạch toán kế toán chi phí SXC Sơ đồ 1.4: Trình tự hạch toán tổng hợp chi phí sản xuất theo phương pháp KKTX Sơ đồ 1.5: Trình tự hạch toán tổng hợp chi phí sản xuất theo phương pháp KKĐK Sơ đồ 1.6: Trình tự ghi sổ theo hình thức Nhật ký Chung Sơ đồ 1.7: Trình tự ghi sổ theo hình thức Nhật ký – Sổ cái Sơ đồ 1.8: Trình tự ghi sổ theo hình thức Chứng từ ghi sổ Sơ đồ 1.9: Trình tự ghi sổ theo hình thức Nhật Ký – Chứng từ Sơ đồ 1.10: Trình tự theo hình thức Kế toán máy Hình 2.1: Màn hình nhập liệu trên phần mềm EFFECT Sơ đồ 2.1:Quy trình công nghệ sản xuất Chảo SH 30 tại công ty Sunhouse (Việt Nam) Sơ đồ 2.2: Sơ đồ tổ chức công ty TNHH Sunhouse (Việt Nam) Sơ đồ 2.3: Tổ chức bộ máy kế toán công ty TNHH Sunhouse (Việt Nam) Sơ đồ 2.4: Trình tự hạch toán theo phần mềm Kế toán EFFECT của công ty TNHH Sunhouse (Việt Nam) SVTH: Nguyễn Thị Khuyên vi Khoa: Kế toán – Kiểm toán Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS.TS Phạm Đức Hiếu DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT BCTC Báo cáo tài chính BHXH Bảo hiểm xã hội BHYT Bảo hiểm y tế BHTN Bảo hiểm thất nghiệp CCDC Công cụ dụng cụ CMKTVN Chuẩn mực kế toán Việt Nam GTGT Giá trị gia tăng HTK Hàng tồn kho KCS Phòng quản lý chất lượng KPCĐ Kinh phí công đoàn NCTT Nhân công trực tiếp NVLTT Nguyên vật liệu trực tiếp SXC Sản xuất chung SXKD Sản xuất kinh doanh TNHH Trách nhiệm hữu hạn SVTH: Nguyễn Thị Khuyên vii Khoa: Kế toán – Kiểm toán Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS.TS Phạm Đức Hiếu PHẦN MỞ ĐẦU 1 Tính cấp thiết và ý nghĩa của đề tài nghiên cứu Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam đang trong xu thế mở cửa và hội nhập với nền kinh tế khu vực và thế giới như hiện nay thì các doanh nghiệp sẽ có rất nhiều điều kiện thuận lợi để phát triển cũng như tiếp cận với các công nghệ hiện đại tiên tiến của thế giới, tuy nhiên một vấn đề khác mà các doanh nghiệp phải đương đầu trong quá trình hội nhập này là sẽ gặp phải sự cạnh tranh vô cùng quyết liệt của các doanh nghiệp cả trong nước và ngoài nước. Doanh nghiệp muốn có chỗ đứng vững chắc trên thị trường đòi hỏi phải luôn phấn đấu và tìm kiếm biện pháp tốt nhất tiết kiệm chi phí, hạ giá thành và nâng cao chất lượng sản phẩm. Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế thị trường thì thông tin đã trở thành một yếu tố đầu vào vô cùng quan trọng, đặc biệt là các thông tin kinh tế. Hạch toán kế toán là một trong những kênh quan trọng cung cấp phần lớn những thông tin mang tính chất tài chính một cách chính xác, trung thực và kịp thời. Với tư cách là công cụ quản lý kinh tế, tài chính, kế toán thu nhập, xử lý và cung cấp thông tin về toàn bộ tài sản và sự vận động của tài sản giúp nhà quản lý có những quyết định đúng đắn và kịp thời tạo điều kiện nắm bắt cơ hội kinh doanh. Vì thế, kế toán đóng vai trò đặc biệt quan trọng không chỉ đối với hoạt động tài chính nhà nước mà còn vô cùng cấp thiết và quan trọng với hoạt động doanh nghiệp. Tổ chức tốt công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất luôn được xác định là khâu trọng tâm của công tác kế toán trong các doanh nghiệp sản xuất, vì đó là vấn đề quan trọng của cả kế toán tài chính và kế toán quản trị. Chi phí sản xuất được quản lý và thực hiện tốt ngay từ khâu tập hợp và phân bổ sẽ kéo theo việc tính giá thành chính xác và đơn giản. Việc xác định đúng từng khoản mục chi phí, quản lý tốt chi phí và có những biện pháp tiết kiệm chi phí một cách tối ưu góp phần hạ giá thành sản phẩm, nâng cao sức cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trường. Thông tin của các chỉ tiêu về chi phí sản xuất giúp các nhà quản lý biết được tình hình sản xuất, thực hiện phân bổ chi phí theo định mức, từ đó có kế hoạch sản xuất và xác định đúng mức chi phí cần thiết cho kỳ sản xuất kinh doanh tiếp theo. Hiện nay việc nâng cao hiệu quả và hoàn thiện công tác kế toán chi phí sản xuất theo chuẩn mực và chế độ đang được các doanh nghiệp quan tâm thực hiện, đó là cơ sở SVTH: Nguyễn Thị Khuyên 1 Khoa: Kế toán – Kiểm toán Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS.TS Phạm Đức Hiếu để hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp có hiệu quả cao nhất và đạt mức lợi nhuận như mong muốn. Tuy nhiên, kế toán chi phí sản xuất trong nhiều doanh nghiệp còn tồn tại khá nhiều hạn chế và bất cập từ việc xác định đối tượng tập hợp chi phí, phân bổ chi phí sản xuất cho từng đối tượng và nhất là chưa bắt kịp được những thay đổi của chế độ kế toán với việc ban hành thêm các thông tư hướng dẫn của BTC. Cũng giống như nhiều doanh nghiệp khác thì công ty TNHH Sunhouse (Việt Nam) nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề nên đã không ngừng đổi mới, hoàn thiện hơn công tác kế toán chi phí sản xuất nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động và ngày càng phát triển vững vàng hơn. Song song với đó Sunhouse vẫn còn tồn tại những hạn chế, thiếu sót cần được tìm hiểu, nghiên cứu và hoàn thiện để hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty ngày một hiệu quả. Tất cả những điều này sẽ được phản ánh hết trong đề tài khóa luận tốt nghiệp “Kế toán chi phí sản xuất sản phẩm Chảo SH 30 tại công ty TNHH Sunhouse (Việt Nam). 2 Mục tiêu cụ thể đặt ra cần giải quyết trong đề tài Về lý luận: Đề tài hệ thống hóa các vấn đề lý luận cơ bản về kế toán chi phí sản xuất sản phẩm theo chuẩn mực kế toán và chế độ kế toán hiện hành nhằm cung cấp một cái nhìn tổng quát nhất về kế toán chi phí sản xuất sản phẩm. Về thực tiễn: Đề tài nghiên cứu thực trạng kế toán chi phí sản xuất sản phẩm Chảo SH 30 tại công ty TNHH Sunhouse (Việt Nam). Qua đó, tôi đặt ra những mục tiêu thực tiễn cần nghiên cứu: Hiểu rõ bộ máy quản lý, bộ máy kế toán của công ty; Thực trạng công tác kế toán chi phí sản xuất sản phẩm tại công ty; Đánh giá những mặt tích cực và hạn chế trong công tác kế toán chi phí sản xuất tại công ty, thấy được những tồn tại, khó khăn mà công ty còn gặp phải, trên cơ sở đó đưa ra những ý kiến đề xuất, các giải pháp để giải quyết những tồn tại và hạn chế đó. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài Đối tượng nghiên cứu: đối tượng nghiên cứu của đề tài là kế toán chi phí sản xuất sản phẩm Chảo SH 30 tại công ty TNHH Sunhouse ( Việt Nam). Phạm vi nghiên cứu: SVTH: Nguyễn Thị Khuyên 2 Khoa: Kế toán – Kiểm toán Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS.TS Phạm Đức Hiếu Về không gian nghiên cứu: Đề tài nghiên cứu được thực hiện tại công ty TNHH Sunhouse (Việt Nam); Địa chỉ: Km 21 Đại Lộ Thăng Long, Đồng Bụt, Ngọc Liệp, Quốc Oai, Hà Nội. Về thời gian nghiên cứu: Đề tài được tìm hiểu và thực hiện qua hai giai đoạn. Giai đoạn 1: Từ ngày 14/1/2013 đến 22/2/2013; giai đoạn 2: 4/3/2013 đến 3/5/2013. Số liệu, thông tin sử dụng trong khóa luận là số liệu năm 2012 của công ty TNHH Sunhouse (Việt Nam). 4. Kết cấu của khóa luận tốt nghiệp Nội dung chính của bài khóa luận tốt nghiệp “ Kế toán chi phí sản xuất sản phẩm Chảo SH 30 tại công ty TNHH Sunhouse (Việt Nam) được nghiên cứu và trình bày gồm ba chương: Chương I: Cơ sở lý luận về kế toán chi phí sản xuất sản phẩm và nhiệm vụ kế toán: Chương II: Thực trạng kế toán chi phí sản xuất sản phẩm Chảo SH 30 tại công ty TNHH Sunhouse (Việt Nam) Chương III: Giải pháp hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất sản phẩm Chảo SH 30 tại công ty TNHH Sunhouse (Việt Nam) SVTH: Nguyễn Thị Khuyên 3 Khoa: Kế toán – Kiểm toán Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS.TS Phạm Đức Hiếu CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT SẢN PHẨM TRONG DOANH NGHIỆP 1.1. Một số khái niệm cơ bản về chi phí sản xuất sản phẩm và nhiệm vụ kế toán 1.1.1. Một số khái niệm cơ bản  Chi phí Theo CMKTVN số 1: Chi phí là tổng giá trị các lợi ích kinh tế doanh nghiệp thu được trong kỳ kế toán dưới hình thức các khoản tiền chi ra, các khoản khấu trừ tài sản hoặc phát sinh các khoản nợ dẫn đến làm giảm vốn chủ sở hữu, không bao gồm khoản phân phối cho cổ đông hoặc chủ sở hữu. Chi phí bao gồm chi phí sản xuất, kinh doanh phát sinh trong quá trình hoạt động kinh doanh thông thường của doanh nghiệp và các chi phí khác.  Theo giáo trình “ Kế toán tài chính” của trường Đại Học Thương Mại, chi phí sản xuất là toàn bộ các khoản chi phí phát sinh tại các phân xưởng, tổ, đội, bộ phận sản xuất gắn liền với hoạt động sản xuất chế tạo sản phẩm của doanh nghiệp. Chi phí sản xuất phát sinh trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh thông thường của doanh nghiệp như: chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp và chi phí sản xuất chung. Những chi phí này phát sinh dưới dạng tiền và các khoản tương đương tiền, hàng tồn kho, khấu hao máy móc, thiết bị.  Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp: Là toàn bộ chi phí nguyên liệu chính, vật liệu phụ, vật liệu khác,… được sử dụng trực tiếp để sản xuất sản phẩm.  Chi phí nhân công trực tiếp: Là các khoản chi phí phải trả cho công nhân trực tiếp sản xuất sản phẩm như tiền lương, các khoản trích theo tiền lương, các khoản phụ cấp, các khoản bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, kinh phí công đoàn trích theo tiền lương của công nhân trực tiếp sản xuất.  Chi phí sản xuất chung: Là các khoản chi phí sản xuất ngoại trừ chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp như: Chi phí nhân viên quản lý phân xưởng, chi phí CCDC, chi phí khấu hao tài sản cố định dùng cho sản xuất, chi phí dịch vụ phục vụ sản xuất… SVTH: Nguyễn Thị Khuyên 4 Khoa: Kế toán – Kiểm toán Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS.TS Phạm Đức Hiếu 1.1.2. Phân loại chi phí sản xuất trong doanh nghiệp Trong doanh nghiệp chi phí sản xuất bao gồm nhiều loại có tính chất kinh tế, mục đích sử dụng, công cụ trong quá trình sản xuất khác nhau. Để phục vụ cho công tác quản lý chi phí sản xuất, kế toán cần phải phân loại chi phí sản xuất. 1.1.2.1. Phân loại chi phí sản xuất theo nội dung, tính chất kinh tế của chi phí Căn cứ vào nội dung, tính chất kinh tế ban đầu của chi phí sản xuất để sắp xếp các chi phí phát sinh có cùng nội dung tính chất kinh tế ban đầu và yếu tố chi phí, không phân biệt công cụ kinh tế của chi phí đã phát sinh. Căn cứ vào tiêu thức này, chi phí sản xuất được phân loại thành các yếu tố chi phí cơ bản sau: - Chi phí nguyên vật liệu: Bao gồm toàn bộ giá trị của các nguyên liệu, vật liệu chính, vật liệu phụ, nhiên liệu phụ tùng thay thế, công cụ dụng cụ xuất dùng cho sản xuất trong kỳ báo cáo. - Chi phí nhân công: Bao gồm toàn bộ chi phí trả cho người lao động thường xuyên hay tạm thời về tiền lương, tiền công, các khoản phụ cấp, trợ cấp có tính chất lương, tiền ăn giữa ca và các khoản trích theo lương, kinh phí công đoàn, bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp trong kì báo cáo. - Chi phí khấu hao tài sản cố định: Bao gồm chi phí khấu hao toàn bộ TSCĐ của doanh nghiệp dùng trong sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp trong kỳ báo cáo như: Điện, nước, điện thoại, vệ sinh và các dịch vụ khác. - Chi phí bằng tiền: Bao gồm các chi phí sản xuất kinh doanh chưa được phản ánh ở các chi tiêu trên, đã chi bằng tiền trong kỳ như: Chi tiếp khách, hội họp, thuê quảng cáo,… 1.1.2.2. Phân loại chi phí sản xuất theo công dụng kinh tế Căn cứ vào tiêu thức phân loại này, mỗi khoản mục chi phí bao gồm những chi phí sản xuất phát sinh có công dụng kinh tế không phân biệt nội dung kinh tế của chi phí đó. Theo cách phân loại này, chi phí sản xuất trong doanh nghiệp được phân loại thành ba khoản mục chi phí: - Khoản mục chi phí nguyên vật liệu trực tiếp: Bao gồm chi phí về nguyên vật liệu chính, vật liệu phụ sử dụng trực tiếp cho hoạt động sản xuất sản phẩm. SVTH: Nguyễn Thị Khuyên 5 Khoa: Kế toán – Kiểm toán Khóa luận tốt nghiệp - GVHD: PGS.TS Phạm Đức Hiếu Khoản mục chi phí nhân công trực tiếp: Bao gồm các khoản phải trả cho người lao động trực tiếp sản xuất sản phẩm dịch vụ như: Lương, các khoản phụ cấp lương, tiền ăn giữa ca và các khoản trích theo lương ( BHYT, BHXH, KPCĐ). - Khoản mục chi phí sản xuất chung: Gồm những chi phí phát sinh tại bộ phận sản xuất (phân xưởng, đội, tổ sản xuất,…) ngoài hai khoản mục. Theo mối quan hệ với sản lượng, khoản mục chi phí sản xuất chung bao gồm chi phí sản xuất cố định và chi phí sản xuất biến đổi. Chi phí sản xuất cố định là những chi phí sản xuất gián tiếp thường không thay đổi số lượng sản phẩm sản xuất, như chi phí khấu hao theo phương pháp bình quân, chi phí bảo dưỡng máy móc thiết bị, nhà xưởng… và chi phí hành chính ở các phân xưởng sản xuất. Chi phí sản xuất biến đối: Là những chi phí sản xuất gián tiếp thường thay đổi trực tiếp hoặc gần như trực tiếp theo số lượng sản phẩm sản xuất như chi phí nguyên vật liệu gián tiếp, chi phí nhân công gián tiếp. Theo nội dung kinh tế khoản mục chi phí SXC gồm Chi phí nhân viên phân xưởng: Gồm các khoản tiền lương, các khoản phụ cấp, các khoản trích theo lương, tiền ăn giữa ca của các nhân viên quản lý phân xưởng, đội, bộ phận sản xuất. Chi phí vật liệu: Gồm những chi phí vật liệu dùng chung cho phân xưởng như vật liệu dùng để sửa chữa, bảo dưỡng TSCĐ, vật liệu văn phòng phân xưởng và những vật liệu dùng cho nhu cầu quản lý chung ở phân xưởng. Chi phí dụng cụ sản xuất: Gồm những chi phí về công cụ dụng cụ xuất dùng cho hoạt động quản lý của phân xưởng như khuôn mẫu, dụng cụ gá lắp, dụng cụ cầm tay, dụng cụ bảo hộ lao động. Chi phí khấu hao TSCĐ: Gồm toàn bộ số tiền trích khấu hao TSCĐ dùng trong phân xưởng, bộ phận sản xuất như chi phí bảo dưỡng TSCĐ thuê ngoài, chi phí điện nước, điện thoại, các khoản chi mua và sử dụng các tài liệu kỹ thuật, bằng sáng chế, giấy phép chuyển giao công nghệ, nhãn hiệu thương mại. Chi phí bằng tiền khác: Gồm các chi phí bằng tiền ngoài các chi phí đã kể trên phục vụ cho hoạt động của phân xưởng. SVTH: Nguyễn Thị Khuyên 6 Khoa: Kế toán – Kiểm toán Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS.TS Phạm Đức Hiếu 1.1.2.3. Phân loại chi phí sản xuất theo phương pháp tập hợp chi phí và mối quan hệ giữa chi phí sản xuất với đối tượng chịu chi phí theo phương pháp tập hợp Theo cách phân loại này chi phí sản xuất chia làm hai loại: - Chi phí trực tiếp: Là những khoản chi phí sản xuất quan hệ trực tiếp đến việc sản xuất ra một loại sản phẩm, dịch vụ nhất định. Kế toán có thể căn cứ vào số liệu của chứng từ kế toán để ghi trực tiếp cho những đối tượng chịu chi phí. - Chi phí gián tiếp: Là những khoản chi phí có liên quan đến nhiều loại sản phẩm, dịch vụ. Kế toán phải tập hợp chung sau đó tiến hành phân bổ cho các đối tượng có liên quan theo một tiêu chuẩn thích hợp. 1.1.2.4. Phân loại chi phí sản xuất theo mối quan hệ giữa chi phí sản xuất với khối lượng sản phẩm sản xuất trong kỳ Theo cách phân loại này toàn bộ chi phí sản xuất được chia thành hai loại: - Định phí: Là những chi phí không thay đổi về tổng số khi có sự thay đổi khối lượng sản phẩm sản xuất trong mức độ nhất định như chi phí khấu hao TSCĐ theo phương pháp bình quân, chi phí điện thắp sáng,… - Biến phí: Là những chi phí có sự thay đổi về lượng tương đương tỉ lệ thuận với sự thay đổi khối lượng sản phẩm sản xuất trong kỳ: chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp. 1.1.2.5. Phân loại chi phí sản xuất theo nội dung cấu thành chi phí Theo cách phân loại này thì chi phí sản xuất gồm hai loại: - Chi phí đơn nhất: Là chi phí do một yếu tố chi phí duy nhất cấu thành như chi phí nguyên vật liệu chính dùng trong sản xuất, tiền lương công nhân sản xuất, chi phí khấu hao TSCĐ. - Chi phí tổng hợp: Là những chi phí bao gồm nhiều yếu tố khác nhau nhưng có cùng một công dụng như chi phí sản xuất chung 1.1.3. Nhiệm vụ của kế toán chi phí sản xuất trong doanh nghiệp Để đáp ứng được yêu cầu quản lý kinh tế, kế toán chi phí sản xuất sản phẩm có các nhiệm vụ: - Xác định đối tượng tập hợp chi phí sản xuất và phương pháp kế toán phù hợp với đặc điểm quy trình công nghệ, đặc điểm tổ chức sản xuất của doanh nghiệp. SVTH: Nguyễn Thị Khuyên 7 Khoa: Kế toán – Kiểm toán Khóa luận tốt nghiệp - GVHD: PGS.TS Phạm Đức Hiếu Tổ chức tập hợp và phân bổ từng loại chi phí sản xuất theo đúng đối tượng tập hợp chi phí sản xuất để xác định bằng phương pháp thích hợp đã chọn. - Xác định chính xác chi phí của sản phẩm dở dang cuối kỳ. - Định kỳ, cung cấp các báo cáo về chi phí sản xuất cho lãnh đạo doanh nghiệp và tiến hành phân tích tình hình thực hiện định mức, đề xuất các kiến nghị cho lãnh đạo doanh nghiệp đưa ra các quyết định ngắn hạn cũng như dài hạn đối với sự phát triển của doanh nghiệp 1.2. Kế toán chi phí sản xuất theo chuẩn mực và theo chế độ hiện hành 1.2.1. Quy định của chuẩn mực kế toán Việt Nam Hệ thống chuẩn mực kế toán Việt Nam gồm có 26 chuẩn mực. Chuẩn mực quy định và hướng dẫn các nguyên tắc và yêu cầu kế toán cơ bản, các yếu tố của báo cáo tài chính của doanh nghiệp nhằm: Làm cơ sở xây dựng và hoàn thiện các chuẩn mực kế toán và chế độ kế toán cụ thể theo khuôn mẫu thống nhất; Giúp doanh nghiệp ghi chép kế toán và lập báo cáo tài chính theo các chuẩn mực kế toán và chế độ kế toán đã ban hành một cách thống nhất và xử lý các vấn đề chưa được quy định cụ thể nhằm đảm bảo cho các thông tin trên báo cáo tài chính phản ánh trung thực và hợp lý; Giúp kiểm toán viên và người kiểm tra kế toán đưa ra ý kiến về sự phù hợp của báo cáo tài chính với chuẩn mực kế toán và chế độ kế toán. Các nguyên tắc, yêu cầu kế toán cơ bản và các yếu tố của báo cáo tài chính quy định trong chuẩn mực này được quy định cụ thể trong từng chuẩn mực kế toán, phải áp dụng đối với mọi doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế trong phạm vi cả nước. Sau đây là một vài chuẩn mực kế toán quy định, trình bày về chi phí sản xuất, kinh doanh trong doanh nghiệp.  Theo CMKT số 01: Chi phí gồm các chi phí sản xuất, kinh doanh phát sinh trong quá trình hoạt động kinh doanh thông thường của doanh nghiệp và các chi phí khác. Chi phí sản xuất, kinh doanh phát sinh trong quá trình hoạt động kinh doanh thông thường của doanh nghiệp như giá vốn hàng bán, chi phí bán hàng, chi phí quản lý, chi phí lãi tiền vay,…Những chi phí này phát sinh dưới dạng tiền và các khoản tương đương tiền, hàng tồn kho, khấu hao máy móc thiết bị. SVTH: Nguyễn Thị Khuyên 8 Khoa: Kế toán – Kiểm toán Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS.TS Phạm Đức Hiếu Chi phí khác gồm các chi phí ngoài các chi phí sản xuất kinh doanh phát sinh trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh thông thường của doanh nghiệp như chi phí thanh lý nhượng bán TSCĐ, các khoản tiền phạt do vi phạm hợp đồng… Trong chuẩn mực này cũng quy định các nguyên tắc cơ bản đối với kế toán trong đó có các nguyên tắc quy định liên quan trực tiếp đến kế toán chi phí như sau: Nguyên tắc cơ sở dồn tích nói lên mọi nghiệp vụ kinh tế tài chính của doanh nghiệp phát sinh liên quan đến tài sản, nợ phải trả, doanh thu hay chi phí đều phải được ghi sổ kế toán vào thời điểm phát sinh, không căn cứ vào thời điểm thực tế thu hoặc thực tế chi tiền. BCTC của doanh nghiệp lập trên cơ sở dồn tích phản ánh tình hình tài chính trong quá khứ, hiện tại và tương lai. Nguyên tắc phù hợp là việc ghi nhận doanh thu và chi phí phải phù hợp với nhau. Khi ghi nhận một khoản doanh thu thì phải ghi nhận một khoản chi phí tương ứng có liên quan đến việc tạo ra doanh thu đó. Chi phí tương ứng với doanh thu là chi phí của kỳ tạo ra doanh thu và chi phí của các kỳ trước hoặc chi phí phải trả nhưng liên quan đến doanh thu của kỳ đó. Nguyên tắc thận trọng quy định doanh thu và thu nhập chỉ được ghi nhận khi có bằng chứng chắc chắn về khả năng thu được lợi ích kinh tế, còn chi phí phải được ghi nhận khi có bằng chứng về khả năng phát sinh chi phí.  Theo CMKT số 02, chuẩn mực này chi phối kế toán chi phí sản xuất thông qua các khoản chi phí cấu thành nên giá gốc HTK, bao gồm chi phí mua, chi phí chế biến và các chi phí liên quan trực tiếp khác phát sinh để có được HTK ở địa điểm và trạng thái hiện tại. - Chi phí mua bao gồm giá mua, các loại thuế không được hoàn lại, chi phí vận chuyển, bốc xếp, bảo quản trong quá trình mua hàng và các chi phí khác có liên quan trực tiếp đến việc mua HTK. - Chi phí chế biến bao gồm những chi phí có liên quan trực tiếp đến sản phẩm sản xuất như chi phí NCTT, chi phí SXC cố định, chi phí SXC biến đổi phát sinh trong quá trình chuyển hoá nguyên liệu, vật liệu thành thành phẩm. - Chi phí liên quan trực tiếp khác tính vào giá gốc HTK bao gồm các khoản chi phí khác ngoài chi phí mua và chi phí chế biến HTK. SVTH: Nguyễn Thị Khuyên 9 Khoa: Kế toán – Kiểm toán Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS.TS Phạm Đức Hiếu Các chi phí không tính vào giá gốc HTK bao gồm chi phí NVL, chi phí nhân công và các chi phí sản xuất kinh doanh khác phát sinh trên mức bình thường; chi phí bảo quản HTK trừ các khoản chi phí bảo quản cần thiết cho quá trình sản xuất tiếp theo và các chi phí bảo quản khác theo quy định; chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp. Chuẩn mực 02 cũng nêu lên bốn phương pháp tính giá HTK: Phương pháp tính theo giá đích danh: giá trị của từng loại HTK được tính theo giá đích danh của chính loại HTK đó khi mua hoặc sản xuất trong kỳ. Phương pháp này áp dụng đối với doanh nghiệp có ít loại mặt hàng hoặc mặt hàng ổn định và nhận diện được. Phương pháp bình quân gia quyền: Giá trị từng loại HTK được tính theo giá trung bình của từng loại HTK tương tự đầu kỳ và giá trị từng loại HTK được mua hoặc sản xuất trong kỳ. Giá trị trung bình có thể được tính theo thời kỳ hoặc vào mỗi khi nhập một lô hàng về, phụ thuộc vào tình hình của doanh nghiệp. Phương pháp nhập trước xuất trước: Giả định HTK được mua trước hoặc sản xuất trước thì được xuất trước và HTK còn lại cuối kỳ là HTK được mua hoặc sản xuất gần thời điểm cuối kỳ, theo đó giá trị hàng xuất kho được tính theo giá của lô hàng nhập kho ở thời điểm đầu kỳ hoặc gần đầu kỳ, giá trị của HTK được tính theo giá của hàng nhập kho ở thời điểm cuối kỳ hoặc gần cuối kỳ còn tồn kho. Phương pháp nhập sau xuất trước: Giả định HTK được mua sau hoặc sản xuất sau thì được xuất trước và HTK còn lại cuối kỳ là HTK được mua hoặc sản xuất trước đó, theo đó giá trị hàng xuất kho được tính theo giá của lô hàng nhập sau hoặc gần sau cùng, giá trị của HTK được tính theo giá của hàng nhập kho đầu kỳ hoặc gần đầu kỳ còn tồn kho Chi phí sản xuất quy định trong CMKT số 03 là việc xác định giá trị ban đầu của TSCĐ theo nguyên giá. Theo chuẩn mực thì việc xác định nguyên giá TSCĐ phải dựa vào từng trường hợp cụ thể theo nguồn gốc hình thành TSCĐ là TSCĐ hữu hình mua sắm, tự xây dựng, tự chế hay TSCĐ hữu hình thuê tài chính hoặc mua dưới hình thức trao đổi và các trường hợp cụ thể khác nhưng đều dựa trên cơ sở các chi phí thực tế bỏ ra để có được tài sản ở trạng thái sử dụng. Ví dụ đối với TSCĐ hữu hình mua sắm SVTH: Nguyễn Thị Khuyên 10 Khoa: Kế toán – Kiểm toán Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS.TS Phạm Đức Hiếu thì nguyên giá TSCĐ gồm giá mua, (trừ (-) các khoản chiết khấu thương mại, giảm giá), các khoản thuế (không gồm thuế được hoàn lại) và các khoản chi phí liên quan trực tiếp đến việc đưa tài sản vào trạng thái sẵn sàng sử dụng như chi phí chuẩn bị mặt hàng, chi phí lắp đặt, chạy thử… Các chi phí phát sinh sau ghi nhận ban đầu TSCĐ hữu hình được ghi tăng nguyên giá của tài sản nếu các chi phí này chắc chắn làm tăng lợi ích kinh tế trong tương lai do sử dụng tài sản đó. Các chi phí phát sinh không thoả mãn điều kiện trên phải được ghi nhận là chi phí sản xuất kinh doanh trong kỳ.  Theo CMKT số 16, chuẩn mực này quy định chi phí đi vay phải ghi nhận vào chi phí sản xuất, kinh doanh trong kỳ khi phát sinh, trừ khi được vốn hoá theo quy định. Chi phí đi vay là lãi tiền vay và các chi phí khác phát sinh liên quan trực tiếp đến các khoản vay của doanh nghiệp. Chi phí đi vay bao gồm: - Lãi tiền vay ngắn hạn, dài hạn, kể cả lãi tiền vay trên các khoản thấu chi. - Phần phân bổ các khoản chiết khấu hoặc phụ trội phát sinh liên quan đến những khoản vay do phát hành trái phiếu. - Phần phân bổ các khoản chi phí phụ phát sinh liên quan tới quá trình làm thủ tục vay . - Chi phí tài chính của tài sản thuê tài chính Việc vốn hoá chi phí đi vay sẽ chấm dứt khi các hoạt động chủ yếu cần thiết cho việc chuẩn bị đưa tài sản dở dang vào sử dụng hoặc bán đã hoàn thành. Chi phí đi vay phát sinh sau đó sẽ được ghi nhận là chi phí sản xuất, kinh doanh trong kỳ khi phát sinh. 1.2.2. Kế toán chi phí sản xuất sản phẩm theo chế độ kế toán hiện hành 1.2.2.1. Đối tượng và phương pháp tập hợp chi phí a. Đối tượng tập hợp chi phí sản xuất Chi phí sản xuất trong doanh nghiệp sản xuất bao gồm nhiều loại với nội dung kinh tế, công dụng, địa điểm phát sinh khác nhau. Do đó, để hạch toán đúng đắn chi phí sản xuất cần xác định những phạm vi, giới hạn mà chi phí sản xuất cần tập hợp – đối tượng tập hợp chi phí sản xuất. SVTH: Nguyễn Thị Khuyên 11 Khoa: Kế toán – Kiểm toán Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS.TS Phạm Đức Hiếu Xác định đối tượng tập hợp chi phí sản xuất là khâu đầu tiên, cần thiết cho công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất. Doanh nghiệp chỉ có thể tổ chức tốt công tác kế toán chi phí sản xuất nếu xác định đối tượng tập hơp chi phí sản xuất phù hợp với đặc điểm sản xuất, yêu cầu quản lý chi phí sản xuất của doanh nghiệp. Để xác định đúng đắn đối tượng tập hợp chi phí sản xuất cần căn cứ vào đặc điểm tổ chức sản xuất của doanh nghiệp, quy trình công nghệ sản xuất sản phẩm địa điểm phát sinh chi phí, mục đích, công dụng của chi phí, yêu cầu và trình độ quản lý của doanh nghiệp. Từ những căn cứ nói trên, đối tượng tập hợp chi phí sản xuất có thể là: Từng phân xưởng, bộ phận, đội sản xuất hoặc toàn doanh nghiệp, từng giai đoạn công nghệ hoặc toàn bộ quy trình công nghệ, từng sản phẩm, đơn đặt hàng, từng nhóm sản phẩm hoặc bộ phận, chi tiết sản phẩm. Tập hợp chi phí sản xuất theo đúng đối tượng quy định có tác dụng phục vụ tốt cho công tác quản lý sản xuất, hạch toán kinh tế nội bộ và tính giá thành sản phẩm kịp thời. b. Phương pháp tập hợp chi phí sản xuất Trong quá trình sản xuất sản phẩm ở các doanh nghiệp thường phát sinh nhiều loại chi phí sản xuất khác nhau. Những chi phí này có liên quan đến một hay nhiều đối tượng tập hợp chi phí. Để tập hợp chi phí sản xuất chính xác chúng ta có thể sử dụng một trong hai phương pháp sau: Phương pháp trực tiếp: Là phương pháp áp dụng khi chi phí SX có quan hệ trực tiếp với từng đối tượng tập hợp chi phí riêng biệt. Phương pháp này đòi hỏi phải tổ chức việc ghi chép ban đầu theo đúng đối tượng, trên cơ sở đó kế toán tập hợp số liệu theo từng đối tượng liên quan và ghi trực tiếp vào sổ kế toán theo đúng đối tượng. Phương pháp này đảm bảo việc hạch toán chi phí sản xuất chính xác. Phương pháp phân bổ gián tiếp: Là phương pháp áp dụng khi chi phí SX có liên quan với nhiều đối tượng tập hợp chi phí SX mà không thể tổ chức việc ghi chép ban đầu riêng rẽ theo từng đối tượng được. Theo phương pháp này doanh nghiệp phải tổ chức ghi chép ban đầu cho các chi phí SX theo địa điểm phát sinh chi phí để kế toán tập hợp chi phí, sau đó phải chọn tiêu thức phân bổ để tính toán, SVTH: Nguyễn Thị Khuyên 12 Khoa: Kế toán – Kiểm toán Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS.TS Phạm Đức Hiếu phân bổ chi phí SX đã tập hợp cho các đối tượng có liên quan một cách hợp lý nhất và đơn giản thủ tục tính toán phân bổ. Xác định hệ số phân bổ (H) Tổng số chi phí cần phân bổ Tổng tiêu thức phân bổ Tính số chi phí phân bổ cho từng đối tượng: Hệ số phân bổ chi phí Chi phí phân bổ = cho từng đối tượng = Tiêu thức phân bổ của từng đối tượng × Hệ số phân bổ 1.2.2.2. Kế toán chi phí sản xuất sản phẩm trong doanh nghiệp hạch toán hàng tồn kho theo phương pháp kê khai thường xuyên a. Kế toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp Kế toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp căn cứ vào các chứng từ xuất kho để tính giá thực tế của vật liệu xuất dùng và tập hợp theo các đối tượng. Việc tập hợp chi phí nguyên vật liệu trực tiếp có thể thực hiện theo phương pháp ghi trực tiếp hoặc phương pháp phân bổ gián tiếp theo các tiêu chuẩn như: Định mức tiêu hao nguyên vật liệu, chi phí kế hoạch, khối lượng sản phẩm sản xuất,… Để tập hợp chính xác chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, kế toán cầm xác định trị giá nguyên liệu, vật liệu thực tế xuất sử dụng cho từng bộ phận sản xuất đã lĩnh nhưng cuối kỳ chưa sử dụng hết và giá trị phế liệu thu hồi (nếu có) để loại ra khỏi chi phí trong kỳ. Chi phí nguyên vật liệu thực tế Trị giá nguyên = Trị giá nguyên vật liệu đưa vào trong kỳ  Chứng từ sử dụng - vật liệu còn lại sử dụng cuối kỳ Trị giá - phế liệu thu hồi Kế toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp căn cứ vào các chứng từ sau: Phiếu xuất kho, phiếu nhập kho nguyên vật liệu; Hóa đơn GTGT, hóa đơn bán hàng; Biên bản kiểm kê hàng hóa, vật tư  Tài khoản sử dụng Kê toán chi phí nguyên vật liệu sử dụng tài khoản 621 “ Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp”. Chỉ hạch toán vào tài khoản này những chi phí nguyên liệu, vật liệu (gồm cà nguyên liệu, vật liệu chính và vật liệu phụ) được sử dụng trực tiếp để sản SVTH: Nguyễn Thị Khuyên 13 Khoa: Kế toán – Kiểm toán