Tài liệu Kc018 giải pháp cho các doanh nghiệp làm ăn thua lỗ

LêI Më §ÇU C«ng cuéc ®æi míi nÒn kinh tÕ ë níc ta tõ §¹i héi §¶ng lÇn thø VI (1986) ®Õn nay ®· ®em l¹i nh÷ng thµnh qu¶ tèt ®Ñp,trong ®ã ®æi míi vµ ph¸t triÓn doanh nghiÖp lµ mét trong nh÷ng néi dung c¬ b¶n,träng t©m nhÊt khi nÒn kinh tÕ níc ta chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ trêng theo ®Þnh híng XHCN. Sù ra ®êi cña c¬ chÕ kinh tÕ míi, mét mÆt t¹o ra tiÒn ®Ò tÝch cùc cho sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ nhng mÆt kh¸c còng béc lé nh÷ng mÆt tr¸i cña kinh tÕ thÞ trêng.Do chÞu sù t¸c ®éng cña quy luËt c¹nh tranh ,quy luËt cung- cÇu,quy luËt gi¸ trÞ…,bªn c¹nh nh÷ng doanh nghiÖp ®øng v÷ng vµ kh«ng ngõng ph¸t triÓn th× mét bé phËn kh«ng nhá c¸c doanh nghiÖp do n¨ng lùc qu¶n lÝ kinh doanh kÐm vµ do nhiÒu lÝ do kh¸c n÷a ®· l©m vµo t×nh tr¹ng mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n c¸c kho¶n nî ®Õn h¹n,dÉn ®Õn ph¸ s¶n. NÕu coi nÒn kinh tÕ lµ mét c¬ thÓ thèng nhÊt ,th× mçi doanh nghiÖp sÏ lµ mét tÕ bµo cña nÒn kinh tÕ.V× vËy sù ph¸t triÓn hay tôt hËu cña c¸c doanh nghiÖp cã thÓ lµm cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn hay yÕu kÐm.Do vai trß hÕt søc quan träng ®ã nªn viªc t×m ra nguyªn nh©n s©u xa cña t×nh tr¹ng thua lç vµ t×m ra nh÷ng gi¶i ph¸p kinh tÕ hîp lÝ cho c¸c doanh nghiÖp lµ rÊt bøc thiÕt vµ nãng báng.Víi sù cÇn thiÕt cña viÖc tim ra gi¶I ph¸p kinh tÕ cho c¸c doanh nghiÖp lam ¨n thua kç,cïng víi sù cho phÐp cña c¸c thÇy c«,nªn trong bµi tiÓu luËn nay em xin phÐp ®îc tr×nh bµy ®Ò tµi “Gi¶i ph¸p kinh tÕ cho c¸c doanh nghiÖp lµm ¨n thua lç”. Trong giíi h¹n cho phÐp cña ®Ò tµi ,em xin phÐp ®îc tr×nh bµy mét c¸ch ng¾n gän vÒ c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ cho c¸c doanh nghiÖp nhµ níc lµm ¨n thua lç mµ em ®· tiÕp thu ®îc tõ qu¸ tr×nh häc tËp vµ thu thËp tµI liÖu. Trong bµi tiÓu luËn nay, em xin phÐp ®îc tr×nh bµy víi kÕt cÊu nh sau: PhÇn I:Ly luËn chung vÒ doanh nghiÖp vµ vÊn ®Ò thua lç cña doanh nghiÖp. PhÇnII:T×nh tr¹ng thua lç cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. PhÇn III:Gi¶I ph¸p kinh tÕ cho c¸c doanh nghiÖp nhµ níc lµm ¨n thua lç. Qua ®©y em còng xin ®îc ch©n thµnh c¸m ¬n c« gi¸o vµ nhiÒu thÇy c« kh¸c trong bé m«n Kinh tÕ vi m« ®· gióp ®ì em hoan thµnh tiÓu luËn nµy.Do kiÕn thøc còng nh sù hiÓu biÕt con h¹n chÕ nªn trong bµI tiÓu luËn nµy ,sÏ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sot.Em rÊt mong ®îc c¸c thÇy c« th«ng c¶m vµ chØ b¶o thªm cho em. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! PhÇn I Lý LUËN CHUNG 1-Doanh nghiÖp vµ nh÷ng vÊn ®Ò thua lç cña doanh nghiÖp. 1.1.Doanh nghiÖp. 1.1.1. Kh¸i niÖm. Theo kinh tÕ vi m«:doanh nghiÖp lµ mét ®¬n vÞ kinh doanh hµng ho¸,dÞch vô theo nhu cÇu thÞ trêng vµ x· héi ®Ó ®¹t lîi nhuËn tèi ®a vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi cao nhÊt. Theo luËt doanh nghiÖp :doanh nghiÖp lµ mét ®¬n vÞ kinh doanh ®îc thµnh lËp hîp ph¸p nh»m thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh vµ lÊy ho¹t ®«ng kinh doanh lµm nghÒ nghiÖp chÝnh. §èi víi mét c¬ së s¶n xuÊt,kinh doanh,®Ó ®îc coi lµ doanh nghiÖp, ph¶i tho¶ m·n cac ®iÒu kiÖn sau: *Doanh nghiÖp ph¶i lµ mét chñ thÓ hîp ph¸p,cã tªn gäi riªng. *Tªn doanh nghiÖp ph¶i ®îc ®¨ng ký vµo danh b¹ th¬ng m¹i. *Ph¶i ghi chÐp liªn tôc qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh,hµng n¨m ph¶i tæng kÕt ho¹t ®éng nµy trong mét b¶ng c©n ®èi vµ trong b¸o c¸o tµi chÝnh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. *Doanh nghiÖp ph¶i tu©n thñ c¸c quy ®Þnh ph¸p lý ®Æc biÖt- luËt kinh doanh,tøc lµ mäi quan hÖ ph¸t sinh trong ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp ®Òu ph¶i xö lý theo luËt kinh doanh. 1.1.2Ph©n lo¹i doanh nghiÖp. Cã thÓ ph©n lo¹i doanh nghiÖp theo nhiÒu c¸ch kh¸c nhau: Theo h×nh thøc së h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt,ta cã ®a h×nh thøc tæ chøc kinh doanh - Doanh nghiÖp nhµ níc :®©y lµ lo¹i doanh nghiÖp ®îc nhµ níc ®Çu t vèn ®Ó thµnh lËp vµ qu¶n lý víi t c¸ch lµ chñ së h÷u. - Doanh nghiÖp t b¶n t nh©n:lµ doanh nghiÖp do t nh©n trong vµ ngoµi níc bá vèn thµnh lËp vµ tæ chøc kinh doanh. - Doanh nghiÖp t b¶n nhµ níc:®©y lµ doanh ngiÖp cã h×nh thøc liªn doanh gi÷a nhµ níc víi t b¶n níc ngoµi cïng gãp vèn thµnh lËp c«ng ty vµ ®ång së h÷u nã. - Doanh nghiÖp cæ phÇn:lµ doanh nghiÖp do nhiÒu ngêi gãp vèn vµ lîi nhuËn ®îc ph©n chia theo nguån vèn ®ãng gãp. Theo quy m« s¶n xuÊt: doanh nghiÖp cã quy m« lín,doanh nghiÖp cã quy m« võa vµ nhá. Theo cÊp qu¶n lý cã doanh nghiÖp do trung ¬ng qu¶n lý,doanh nghiÖp do ®Þa ph¬ng qu¶n lý. Theo ngµnh kinh tÕ kü thuËt:cã doanh nghiÖp c«ng nghiÖp,x©y dùng,doanh nghiÖp n«ng nghiÖp,l©m nghiÖp,ng nghiÖp,doanh nghiÖp th¬ng nghiÖp,doanh nghiÖp vËn t¶i,kinh doanh du lÞchv.v… Theo tr×nh ®é kü thuËt:cã doanh nghiÖp sö dông lao ®éng thñ c«ng,doanh nghiÖp nöa c¬ khÝ,c¬ khÝ ho¸ vµ tù ®éng ho¸. C¸c doanh nghiÖp cã quyÒn b×nh ®¼ng tríc ph¸p luËtcña nhµ níc.Vµ dï lµ doanh nghiÖp nµo th× còng ®Òu ®îc thµnh lËp,ho¹t ®éng,gi¶i thÓ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt,ph¶i lÊy hiÖu qu¶ kinh doanh lµ môc tiªu quan träng cho sù tån t¹i cña doanh nghiÖp. 1.1.3 Ba vÊn ®Ò kinh tÕ c¬ b¶n cña doanh nghiÖp. Thùc tÕ ph¸t triÓn ë c¸c níc trªn thÕ giíi vµ ë ViÖt Nam ®· cho chóng ta thÊy r»ng: mäi doanh nghiÖp muèn ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p ®Ó ®¹t hiÖu qu¶ cao trong kinh doanh,tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®îc trong c¹nh tranh ®Òu ph¶i gi¶i quyÕt tèt ®îc ba vÊn ®Ò kinh tÕ c¬ b¶n.§ã lµ:quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt c¸i g×,quyÕt ®inh s¶n xuÊt nh thÕ nµo,quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt cho ai. QuyÕt ®Þnh s¶n xuÊt c¸i g×? ViÖc lùa chän ®Ó quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt c¸i g× chÝnh lµ quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt nh÷ng lo¹i hµng ho¸,dÞch vô nµo,sè lîng bao nhiªu,chÊt lîng nh thÕ nµo,khi nµo cÇn s¶n xuÊt vµ cung øng.Cung cÇu,c¹nh tranh trªn thÞ trêng t¸c ®éng qua l¹i víi nhau ®Ó cã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn viÖc x¸c ®Þnh gi¸ c¶ thÞ trêng vµ sè lîng hµng ho¸ cÇn cung cÊp trªn mét thÞ trêng.VËy tríc khi quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt c¸i g× doanh nghiÖp cÇn ph¶i t×m hiÓu kÜ thÞ trêng,n¾m b¾t kÞp thêi c¸c th«ng tin thÞ trêng.Mét ph¬ng tiÖn gióp gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy lµ gi¸ c¶ thÞ trêng,gi¸ c¶ thÞ trêng lµ th«ng tin cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®èi víi viÖc lùa chän s¶n xuÊt vµ cung øng nh÷ng hµnh ho¸ cã lîi nhÊt cho c¶ cung vµ cÇu trªn thÞ trêng. QuyÕt ®Þnh s¶n xuÊt nh thÕ nµo? QuyÕt ®Þnh s¶n xuÊt nh thÕ nµo nghÜa lµ do ai vµ tµi nguyªn thiªn nhiªn nµo víi h×nh thøc c«ng nghÖ nµo,ph¬ng ph¸p s¶n xuÊt nµo? Sau khi ®· lùa chän ®îc cÇn s¶n xuÊt c¸i g×,c¸c doanh nghiÖp ph¶i xem xÐt vµ lùa chän viÖc s¶n xuÊt nh÷ng dÞch vô,hµng ho¸ ®ã nh thÕ nµo ®Ó ®¹t lîi nhuËn tèi ®a vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi cao nhÊt.Lîi nhuËn chÝnh lµ ®éng c¬ khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp t×m kiÕm,lùa chän c¸c ®Çu vµo tèt nhÊt víi chi phÝ thÊp nhÊt,c¸c ph¬ng ph¸p s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶ nhÊt,c¹nh tranh th¾ng lîi trªn thÞ trêng ®Ó cã lîi nhuËn cao nhÊt.Nãi mét c¸ch cô thÓ lµ giao cho ai,s¶n xuÊt hµng ho¸ dÞch vô nµy b»ng nguyªn vËt liÖu g× ,thiÕt bÞ dông cô nµo,c«ng nghÖ s¶n xuÊt ra sao®Ó tèi thiÓu ho¸ chi phÝ s¶n xuÊt,tèi ®a ho¸ lîi nhuËn mµ vÉn ®¶m b¶o ®îc chÊt lîng còng nh sè lîng s¶n phÈm.Muèn vËy, c¸c doanh nghiÖp ph¶i lu«n ®æi míi kü thuËt vµ c«ng nghÖ,n©ng cao tr×nh ®é c«ng nh©n vµ lao ®éng qu¶n lý nh»m t¨ng lîng chÊt x¸m trong hµng ho¸ vµ dÞch vô . QuyÕt ®Þnh s¶n xuÊt cho ai? QuyÕt ®Þnh s¶n xuÊt cho ai ®ßi hái ph¶i x¸c ®Þnh râ ai sÏ ®îc hëng vµ ®îc lîi tõ nh÷ng hµng ho¸ vµ dÞch vô cña ®Êt níc. VÊn ®Ò mÊu chèt ë ®©y cÇn gi¶i quyÕt lµ nh÷ng hµng ho¸ vµ dÞch vô s¶n xuÊt ph©n phèi cho ai ®Ó võa kÝch thÝch m¹nh mÏ sù ph¸t triÓn kinh tÕ cã hiÖu qu¶ cao,võa ®¶m b¶o sù c«ng b»ng x· héi.Nãi mét c¸ch cô thÓ lµ s¶n phÈm quèc d©n thu nhËp thuÇn tuý cña doanh nghiÖp sÏ ®îc ph©n phèi cho x· héi ,cho tËp thÓ ,cho c¸ nh©n nh thÕ nµo ®Ó kÝch thÝch cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi vµ ®¸p øng ®îc nhu cÇu c«ng céng vµ c¸c nhu cÇu x· héi kh¸c.§Ó biÕt ®îc s¶n xuÊt cho ai phô thuéc vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ c¸c gi¸ trÞ cña c¸c yÕu tè s¶n xuÊt , phô thuéc vµo lîng hµng ho¸ vµ gi¸ c¶ cña c¸c lo¹i hµng ho¸ vµ dÞch vô. KÕt luËn:Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cña mçi níc ,mçi ngµnh ,mçi ®Þa ph¬ng vµ mçi doanh nghiÖp chÝnh lµ qu¸ tr×nh lùa chän ®Ó quyÕt ®Þnh tèi u ba vÊn ®Ò c¬ b¶n nãi trªn.Nhng viÖc lùa chän ®Ó quyÕt ®Þnh tèi u ba vÊn ®Ò Êy l¹i phô thuéc vµo tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi , kh¶ n¨ng vµ ®iÒu kiÖn,phô thuéc vµo viÖc lùa chän hÖ thèng kinh tÕ ®Ó ph¸t triÓn ,phô thuéc vµo vai trß , tr×nh ®é vµ sù can thiÖp cña c¸c chÝnh phñ ,phô thuéc vµo chÕ ®é chÝnh trÞ – x· héi cña mçi níc. 1.2.VÊn ®Ò thua lç cña doanh nghiÖp. Mét doanh nghiÖp ®îc coi lµ thua lç khi tæng doanh thu cña doanh nghiÖp (TR) nhá h¬n tæng chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp (TC). Doanh nghiÖp cã thÓ lÊy nguån vèn sµn ®Ó bï ®¾p lç.Nhng nÕu t×nh tr¹ng thua lç kÐo dµi vµ trÇm träng h¬n th× doanh nghiÖp sÏ suy yÕu dÉn ®Õn ph¸ s¶n.Cô thÓ ta sÏ ph©n tÝch t×nh tr¹ng thua lç ,xem xÐt th¸i ®é øng xö cña doanh nghiÖp trong ng¾n h¹n vµ trong dµi h¹n. 1.2.1VÊn ®Ò thua lç cña doanh nghiÖp trong ng¾n h¹n. §å thÞ díi ®©y thÓ hiÖn mèi quan hÖ gi÷a doanh thu cËn biªn (MR),chi phÝ cËn biªn (MC) vµ chi phÝ b×nh qu©n(AC) CÇn chó ý mét ®iÓm quan träng trong phÇn ph©n tÝch díi ®©y: doanh thu cËn biªn võa b»ng gi¸ c¶ tiªu thô s¶n phÈm. Møc s¶n lîng tèi u(®Ó tèi ®a ho¸ lîi nhuËn )lµm møc s¶n lîng mµ t¹i ®ã MR=MC. Trêng hîp thø nhÊt:nÕu gi¸ thÞ trêng chÊp nhËn P1,®êng cÇu vµ doanh thu cËn biªn lµ D1 vµ MR1.S¶n lîng tèi u lµ Q1 ®¬n vÞ hµng ho¸,t¬ng øng víi ®iÓm A n¬i gÆp nhau cña hai ®êng MR1 vµ MC.lîi nhuËn cña doanh nghiÖp 1=TR-TC=P1.Q1-AC.Q1=Q1(P1-AC)>0 v× P1>AC. VËy doanh ngiÖp lµm ¨n cã l·i,nªn tiÕp tôc s¶n suÊt vµ phÊn ®Êu ®Ó ®¹t ®îc nhiÒu lîi nhuËn h¬n. Trêng hîp thø hai:khi gi¸ c¶ gi¶m xuèng møc P 2,MC vµ MR2 gÆp nhau t¹i ®iÓm B lµ ®iÓm tèi thiÓu cña AC ,t¬ng øng møc s¶n lîng tèi u Q2.Lóc Êy lîi nhuËn cña doanh nghiÖp:2=TR-TC=Q2.(P2-ACmin)=0 do P2=ACmin. Doanh nghiÖp hoµ vèn,nªn quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt ,t×m c¸ch h¹ thÊp chi phÝ n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm ®Èy m¹nh lîng b¸n ra ®Ó t¨ng doanh thu,t×m kiÕm lîi nhuËn. Trîng hîp thø 3:nÕu gi¸ c¶ tiÕp tôc gi¶m xuèng møc P 3 ,MC vµ MR3 sÏ gÆp nhau t¹i diÓm C t¬ng øng møc s¶n lîng tèi u Q3 .Do AC>P3 nªn lîi nhuËn cña doanh nghiÖp sÏ <0 tøc lµ tæng doanh thu kh«ng ®ñ ®Ó bï ®¾p tæng chi phÝ.Doanh nghiÖp bÞ lç vèn.Khi ®ã cã hai gi¶ ®Þnh: NÕu doanh nghiÖp quyÕt ®Þnh ®ãng cöa th× doanh nghiÖp sÏ vÉn ph¶i chÞu chi phÝ cè ®Þnh(trong ng¾n h¹n).VËy phÇn lç ®óng b»ng FC. NÕu doanh nghiÖp tiÕp tôc s¶n xuÊt:=TR-TC=P3.Q3-Q3.AVC-FC=Q3.(P3AVC)-FC.Do AVC71500 27 DN 4159 DN % % % % % % Tû ®ång Tû ®ång Tû ®ång Tû ®ång Tû ®ång 5175 4800 78,5 77,2 80,7 80,4 75,8 75,2 15,8 13,5 11,8 10,9 18,8 15,2 173000 189293 129750 144179 43250 45114 422004 464204 18860 20428 e Lç luü kÕ f g h Tû suÊt lîi nhuËn trªn vèn Tû suÊt lîi nhuËn trªn doanh thu Tæng sè nî ph¶i thu i Tæng sè nî ph¶i tr¶ k Tæng nép ng©n s¸ch Tû ®ång % % Tû ®ång Tû ®ång Tû ®ång 997 1077 10,9 4,5 97977 10,8 4,4 96775 188898 207788 78868 86754 Qua sè liÖu ®iÒu tra cho thÊy n¨m 2003 c¶ níc cßn gÇn 4800 doanh nghiÖp nhµ níc,sè kinh doanh cã l·i chiÕm 77,2%(gi¶m 8,8% so víi n¨m 2002)trong ®ã doanh nghiÖp trung ¬ng lµ 80,4% ,doanh nghiÖp ®Þa ph¬ng lµ 75,2%.Så doanh nghiÖp kinh doanh thua lç chiÕm 13,5% t¬ng øng lµ 648 doanh nghiÖp(so víi n¨m 2002 gi¶m 170 doanh nghiÖp,nhng n¨m 2003 sè doanh nghiÖp nhµ níc l¹i gi¶m 375 doanh nghiÖp so víi n¨m 2002) trong ®ã doanh nghiÖp trung ¬ng lµ 10,9% ,doanh nghiÖp ®Þa ph¬ng lµ 15,2% .Lç lòy kÕ n¨m 2003 t¨ng 80 tØ ®ång so víi n¨m 2002(997 tû ®ång)mét con sè kh¸ lín ®èi víi ViÖt Nam.Tæng sè nî ph¶i thu 96775 tû ®ång,b»ng 51% tæng sè vèn vµ 23% tæng doanh thu,trong ®ã doanh nghiÖp trung ¬ng lµ 70313 tû ®ång chiÕm 72,5% ,doanh nghiÖp ®Þa ph¬ng 26563 tû ®ång,b»ng 27,5% sè ph¶i thu.Tæng sè nî khã ®ßi 2308tû ®ång(doanh nghiÖp trung ¬ng 45,4% ,doanh nghiÖp ®Þa ph¬ng 54,6%).Tæng sè nî ph¶i tr¶ 207789 tû ®ång,trong ®ã doanh nghiÖp trung ¬ng 149323 tû ®ång,chiÕm 71,8% ,doanh nghiÖp ®Þa ph¬ng 58466 tû ®ång,chiÕm 28,2%. C¸c kho¶n nî ph¶i tr¶,chñ yÕu vay ng©n hµng chiÕm 76% nî ph¶i tr¶,phÇn cßn l¹i lµ chiÕm dông c¸c kho¶n ph¶i nép ng©n s¸ch,chiÕm dông vèn cña doanh nghiÖp kh¸c,vay c¸n bé c«ng nh©n viªn trong ®¬n vÞ.Qua c¸c con sè trªn,phÇn nµo cho ta thÊy ®îc t×nh tr¹ng thua lç,nî ®äng nh trªn lµ kh¸ nghiªm träng trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸-hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc hiÖn nay. Doanh nghiÖp nhµ níc thua lç lín nhÊt lµ c¸c doanh nghiÖp nhµ níc ë ®Þa ph¬ng(chiÕm 15,2% tæng sè doanh nghiÖp nhµ níc).Sè doanh nghiÖp lµm t¨ng nî khã ®ßi,kh«ng cã kh¶ n¨ng tr¶ nî kÐo dÇi,dÖt may Nam §Þnh, n¨m 1995 lç 130 tû ®ång…Cuèi n¨m 2001 t×nh h×nh s¶n xuÊt vµ tiªu thô ph©n bãn còng ®ang r¬i vµo t×nh tr¹ng tr× trÖ,rÊt nhiÒu doanh nghiÖp nhµ níc hµng ho¸ Õ thõa,thua lç.§iÓn h×nh nh c«ng ty ph©n bãn miÒn Nam th¬ng hiÖu næi tiÕng mµ c«ng nî còng lªn tíi vµi tr¨m tû ®ång.Hay nh c«ng ty gang thÐp Th¸i Nguyªn –c¸I n«I cña ngµnh c«ng nghiÖp ViÖt Nam hiÖn nay ®ang ph¸t triÓn m¹nh mÏ ,c«ng ty ®ñ søc c¹nh tranh trong héi nhËp vµ ph¸t triÓn.Nhng trong giai ®o¹n tríc n¨m 1998 c«ng ty ®· cã thêi kú ®iªu døng vµ thua lç.T n¨m 1998 trë vÒ tríc ,c«ng ty gang thÐp Th¸I nguyªn kh«ng khac g× mét x· héi thu nhá,Bëi ®Ó ®¶m b¶o cho mét ®¬n vÞ ho¹t ®éng cã gÇn 1200 c¸n bé c«ng nh©n viªn víi nhiÒu ngµnh nghÒ khac nhau.C«ng ty cã c¶ hÖ thèng trêng häcgomf nhµ trÎ mÉu gi¸o ,mét trêng PTTH lu lîng 1000-1200 häc sinh,mét bÖnh viÖn trªn 150 giêng bÖnh ,víi kho¶n kinh phÝ kho¶ng 1,5 tû ®ång/n¨m.H¬n n÷a ,m¸y mãc thiÕt bÞ ®· cò kü l¹c hËu nªn s¶n phÈm lµm ra kÐm søc canh tranh ,®Æc biÖt lµ sù yÕu kÐm vÒ tr×nh ®é qu¶n lÝ s¶n xuÊt kinh doanh ,céng víi sù yÕu kÐm tr×nh ®é c¸c c«ng nh©n trong s¶n xuÊt kinh doanh ®· t¹o lªn nh÷ng nguyªn nh©n lµm c«ng ty bÞ thua lç.§Õn cuèi n¨m 1998,c«ng ty bÞ lç h¬n 24 tû ®ång,mét thùc tr¹ng ®au buåncho óai n«I ngµnh c«ng nghiÖp ViÖt Nam. T×nh h×nh ë c¸c tæng c«ng ty còng kh¸ phøc t¹p,theo sè liÖu n¨m 2000 cã 17 tæng c«ng ty lo¹i 91 vµ 76 tæng c«ng ty lo¹i 90,trong 17 tæng c«ng ty lo¹i 91 th× cã 13 tæng c«ng ty lç hoÆc hoµ vèn,hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn trong tæng c¸c c«ng ty nµy ®Òu lç hoÆc hoµ vèn.Tæng c«ng ty d©u t»m t¬ n¨m 1995 lç 73,3 tû ®ång,cã tíi 16/17 doanh nghiÖp thµnh viªn bÞ thua lç;ë bé thuû s¶n,n¨m 1995 trong tæng sè 46 doanh nghiÖp th× cã tíi 14 doanh nghiÖp l©m vµo t×nh tr¹ng ph¸ s¶n,®Õn n¨m 2000 trong 60 doanh nghiÖp th× cã 23 doanh nghiÖp thua lç. Trong t×nh tr¹ng c¸c danh nghiÖp nhµ níc lµm ¨n kÐm hiÖu qu¶,thua lç nhiÒu vµ thêng xuyªn nh vËy,®· cã nhiÒu t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn nÒn kinh tÕ,g©y khã kh¨n lín ®Õn c«ng cuéc x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë níc ta.Do vËy muèn n©ng cao hiÖu qu¶ vµ søc c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp kh«ng thÓ kh«ng mæ xÎ tËn gèc ®Ó t×m ra nguyªn nh©n s©u xa vµ cã gi¶i ph¸p ch÷a trÞ triÖt ®Ó c¨n bÖnh” nan y” ®ã. 2- Nguyªn nh©n chñ yÕu dÉn ®Õn thua lç. 2.1.Nguyªn nh©n kh¸ch quan: Cã nhiÒu nguyªn nh©n kh¸ch quan g©y ra t×nh tr¹ng thua lç trªn.Ngoµi nh÷ng nguyªn nh©n nãi chung ë phÇn I th× cßn cã mét sè nguyªn nh©n cô thÓ vµ c¬ b¶n sau: Nguyªn nh©n thuéc vÒ c¬ chÕ,chÝnh s¸ch,qu¶n lÝ: *HÖ thèng ph¸p luËt,chÝnh s¸ch c¬ chÕ ban hµnh vµ thùc hiÖn cßn mang tÝnh t×nh thÕ.C¸c chÝnh s¸ch tµi chÝnh chång chÐo,chÝnh s¸ch th¬ng m¹i nhiÒu kh©u,c¸c kh©u thùc hiÖn cßn chËm cha t¸ch b¹ch qu¶n lÝ nhµ níc víi qu¶n lÝ doanh nghiÖp.Quy ®Þnh ph¸p luËt thiÕu chÆt chÏ,cha ®ång bé,chËm söa ®æi… *Do chøc n¨ng qu¶n lÝ kinh tÕ x· héi cña nhµ níc víi toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n.Mét nguyªn nh©n c¬ b¶n g©y nªn t×nh tr¹ng thua lç thêng xuyªn cña c¸c doanh nghiÖp nhµ níc ®ã lµ nhµ níc ®· duy tr× mét sè doanh nghiÖp trong c¸c ngµnh lµm ¨n kÐm hiÖu qu¶,thËm chÝ thua lç nh»m ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn æn ®Þnh c©n ®èi nÒn kinh tÕ. *Nhµ níc cha cã chiÕn lîc quy ho¹ch dµi h¹n ®Çy ®ñ vÒ ph¸t triÓn c¸c ngµnh kinh tÕ.C¸c ban ngµnh ®Þa ph¬ng kh«ng x¸c ®Þnh ®óng híng ®Çu t,c¬ cÊu doanh nghiÖp cha hîp lÝ,s¶n phÈm lµm ra Õ thõa lµm doanh nghiÖp thua lç. *Vai trß ®¹i diÖn chñ së h÷u cña nhµ níc cha ®îc quy ®Þnh cô thÓ râ rµng nªn trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn gÆp nhiÒu khã kh¨n. *ChÝnh s¸ch ®æi míi c«ng nghÖ,ph¬ng ph¸p ph¬ng tiÖn trong s¶n xuÊt kinh doanh vµ qu¶n lÝ chËm ®îc thùc hiÖn.§iÒu ®ã g©y nªn t×nh tr¹ng tôt hËu cña doanh nghiÖp nhµ níc,cho nªn thua lç lµ kh«ng thÓ tr¸nh khái. *Ngoµi ra,tríc kia chóng ta cha nhËn thøc ®óng vai trß chñ ®¹o cña c¸c doanh nghiÖp nhµ níc cho r»ng chñ ®¹o chñ yÕu lµ vÒ quy m« vµ tû träng ngµy cµng cao cña nã,Ýt quan t©m ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh,coi nhÑ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c g©y ra khã kh¨n lín khi chuyÓn sang nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn. Nguyªn nh©n thuéc vÒ nguån gèc h×nh thµnh cña doanh nghiÖp nhµ níc. Trong thêi k× bao cÊp chóng ta coi thêng sù vËn ®éng c¸c quy luËt cña thÞ trêng,kh«ng thõa nhËn sù c¹nh tranh trong nÒn kinh tÕ x· héi chñ nghÜa,kh«ng cã chÝnh s¸ch thÝch ®¸ng ®Ó buéc c¸c xÝ nghiÖp quèc doanh c¹nh tranh ®Ó ph¸t triÓn,g©y nªn t×nh tr¹ng û l¹i vµo nhµ níc.Cã mét thêi gian dµi ta tËp trung hÕt nguån lùc ®Ó x©y dùng trµn lan c¸c xÝ nghiÖp quèc doanh dÉn ®Õn nhiÒu xÝ nghiÖp x©y dùng kh«ng phï hîp.MÆt kh¸c,nhiÒu doanh nghiÖp ®îc thµnh lËp trong chiÕn tranh,®îc x©y dùng trªn c¬ së kü thuËt l¹c hËu,ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶ lµ kh«ng thÓ tr¸nh khái. 2.2.Nguyªn nh©n chñ quan: Doanh nghiÖp nhµ níc thua lç kh«ng chØ do nghuyªn nh©n kh¸ch quan nªu trªn mµ cßn mét sè nguyªn nh©n chñ quan: *Nguån vèn thiÕu,c«ng nî lín,kh¶ n¨ng thanh to¸n h¹n chÕ.Vèn nhµ níc ®Çu t h¹n chÕ,vèn tù bæ sung tõ lîi nhuËn sau thuÕ Ýt do hiÖu qu¶ doanh nghiÖp thÊp kÐm hoÆc kh«ng cã.ViÖc huy ®éng vèn díi h×nh thøc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu doanh nghiÖp,tÝn phiÕu hoÆc nhËn vèn gãp vèn liªn doanh rÊt h¹n hÑp.Tæng vèn cña nhµ níc t¹i doanh nghiÖp n¨m 2003 lµ 189293 tû ®ång,b×nh qu©n mét doanh nghiÖp cã 45 tû ®ång lµ kh¸ nhá.Vèn Ýt,c«ng nî l¹i nhiÒu,nî ph¶i tr¶ ë doanh nghiÖp nhµ níc thêng cao nhiÒu so víi vèn. ViÖc thiÕu vèn vµ c«ng nî qu¸ lín nh vËy cã ¶nh hëng rÊt lín ®Õn viÖc kinh doanh,lµm cho hiÖu qu¶ kinh doanh kÐm,®©y lµ mét nguyªn nh©n dÉn tíi t×nh tr¹ng thua lç. *Tiªu hao nguyªn vËt liÖu cao:nguyªn vËt liÖu thiÕu dÉn ®Õn chi phÝ cho nguyªn vËt liÖu ®Çu vµo t¨ng cao(tranh mua,tranh b¸n)hoÆc phô thuéc biÕn ®éng,rñi ro thÞ trêng thÕ giíi(nguyªn liÖu nhËp khÈu)dÉn tíi ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp lu«n r¬i vµo thÕ bÞ ®éng.NhiÒu s¶n phÈm cã ®Þnh møc chi phÝ tiªu hao nguyªn vËt liÖu cao.§©y lµ nguyªn nh©n g©y c¶n trë kh¶ n¨ng c¹nh tranh vÒ gi¸ trªn thÞ trêng cña c¸c s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. *Chi phÝ khÊu hao m¸y mãc,thiÕt bÞ qu¸ lín:m¸y mãc,thiÕt bÞ c«ng nghÖ l¹c hËu c«ng suÊt huy ®éng thÊp.HiÖu qu¶ ®Çu t kÐm,lùa chän gi¶i ph¸p c«ng nghÖ l¹c hËu thÊp kÐm,®Çu t kh«ng ®ång bé,chi phÝ ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n lín hËu qu¶ lµm cho doanh nghiÖp ®i vµo ho¹t ®éng rÊt khã kh¨n,kh«ng tr¶ ®îc nî.Chi phÝ khÊu hao tÝnh trªn ®¬n vÞ s¶n phÈm cao do kh«ng khai th¸c hÕt c«ng suÊt tµi s¶n cè ®Þnh(nhiÒu doanh nghiÖp hiÖu suÊt sö dông tµi s¶n cè ®Þnh chØ ®¹t 50-60%)hoÆc tæng vèn ®Çu t lín. *Chi phÝ tiÒn l¬ng cao:chi phÝ tiÒn l¬ng trong gi¸ thµnh nhiÒu s¶n phÈm cao nhng møc l¬ng b×nh qu©n thÊp,thiÕu lao ®éng cã tay nghÒ cao,n¨ng suÊt lao ®éng thÊp.Tr×nh ®é thµnh th¹o cña ngêi lao ®éng cßn h¹n chÕ,sè lao ®éng d«i d nhiÒu.Tr×nh ®é qu¶n lÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp nhµ níc cßn thÊp,c¸c c¸n bé chñ yÕu ®µo t¹o trong thêi k× bao cÊp.HiÖn t¹i cã kho¶ng 2/3 gi¸m ®èc doanh nghiÖp nhµ níc kh«ng ®äc ®îc b¸o c¸o tµi chÝnh kh«ng thÓ ph©n tÝch t×nh h×nh kinh doanh cña doanh nghiÖp qua sè liÖu b¶ng c©n ®èi tµi chÝnh,®©y lµ nguyªn nh©n dÉn tíi t×nh tr¹ng sö dông vèn kh«ng hiÖu qu¶.H¬n n÷a mét h¹n chÕ kh¸c ®èi víi ®éi ngò c¸n bé qu¶n lÝ lµ suy nghÜ chiÕn lîc kh«ng râ nÐt .So víi c¸c doanh nghiÖp liªn doanh vµ doanh nghiÖp níc ngoai th× tÇm nh×n chiÕn lîc cña kh¸ nhiÒu c¸n bé qu¶n lÝ trong DNNN bÞ h¹n chÕ .C¸c c¸n bé nµy tËp trung qu¸ nhiÒu thêi gian ®Ó suy nghÜ vÒ nh÷ng vÊn ®Ò ®iÒu hµnh ,mang tÝnh ng¾n h¹n vµ tríc m¾t .Hä Ýt khi dµnh nhiÒu thêi gian ®Ó suy nghÜ vÒ nh÷ng vÊn ®Ò chiÕn lîc cña doanh nghiÖp HËu qu¶ lµ c¸c nguån lùc trong DNNN thêng bÞ dµn tr¶i ,Ýt khi ®îc tËp trung vµ n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c DNNN thÊp. *Chi phÝ qu¶n lÝ t¬ng ®èi cao so víi hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp(nh l·i vay,giao dÞch,tiÕp kh¸ch,tiÕp t©n,kh¸nh tiÕt,qu¶ng c¸o,xóc tiÕn th¬ng m¹i…). *C¸c doanh nghiÖp hÇu hÕt cha quan t©m ®Õn viÖc qu¶ng c¸o,tiÕp thÞ s¶n phÈm do c«ng ty m×nh lµm ra nªn s¶n phÈm Ýt biÕt ®Õn réng r·i,ngêi tiªu dïng cÇn mua mµ l¹i kh«ng biÕt ®Ó mua.Do ®ã g©y thiÖt h¹i lín cho doanh nghiÖp. 3_C¸c biÖn ph¸p ®· ®îc kh¾c phôc trong thêi gian qua. Thêi gian qua,nhµ níc ®· ®a ra nhiÒu biÖn ph¸p ®Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng thua lç cña doanh nghiÖp nhµ níc.Trong ®ã cã c¸c biÖn ph¸p ®Æc trng nhÊt: 3.1.Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ níc. Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ níc lµ néi dung quan träng trong qu¸ tr×nh ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lÝ,c¬ cÊu l¹i nÒn kinh tÕ.Môc tiªu cña cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ níc lµ huy ®éng vèn trong vµ ngoµi níc,thay ®æi ph¬ng thøc qu¶n lÝ,thay ®æi trang thiÕt bÞ ®Çu t më réng s¶n xuÊt ®ång thêi ®Ó ngêi lao ®éng tham gia qu¶n lÝ nh»m thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp lµm ¨n cã l·i. TÝnh ®Õn ngµy 31/12/2001 toµn quèc cã 875 doanh nghiÖp nhµ níc vµ bé phËn doanh nghiÖp nhµ níc ®îc chuyÓn ®æi së h÷u,riªng n¨m 2001 cã 255 doanh nghiÖp.C¸c doanh nghiÖp ®îc chuyÓn ®æi së h÷u theo h×nh thøc cæ phÇn ho¸ lµ 722 doanh nghiÖp.§Õn cuèi 12/2002 c¶ níc cã 920 doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸.Thèng kª ngµy 20/12/2003 th× cã 360 doanh nghiÖp nhµ níc hoµn thµnh chuyÓn ®æi së h÷u,trong ®ã 312 doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸. Trong sè doanh nghiÖp nhµ níc ®· cæ phÇn ho¸ cã 60 doanh nghiÖp tríc khi cæ phÇn ho¸ kinh doanh thua lç(vÝ dô:sø B¸t Trµng,níc m¾m Thanh H¬ng,chÌ B¶o Léc,du lÞch Tam §¶o,®iÖn tö Phó Thä,kh¸ch s¹n H¶i V©n Nam …)sè cßn l¹i khi l·i khi lç. C¸c doanh nghiÖp sau khi cæ phÇn ho¸ ®Òu ph¸t triÓn tèt,kh«ng chØ b¶o toµn vµ ph¸t triÓn ®îc vèn t¨ng thu cho ng©n s¸ch mµ cßn duy tr× møc tr¶ cæ tøc cho c¸c cæ ®«ng ë møc b×nh qu©n tõ 10-15% n¨m.Qua cæ phÇn ho¸ 722 doanh nghiÖp nhµ níc ®· huy ®éng ®îc trªn 2440 tû ®ång vèn nhµn rçi ®Ó ®Çu t ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ vµ cñng cè doanh nghiÖp nhµ níc cÇn thiÕt n¾m gi÷,bao gåm:1470 tû ®ång thu tõ b¸n phÇn vèn nhµ níc vµ thu thªm 970 tû ®ång th«ng qua b¸n ®Êu gi¸ cæ phÇn cao h¬n gi¸ sµnvµ ph¸t thªm cæ phÇn thu hót vèn.C¸c c«ng ty cæ phÇn cã møc t¨ng lîi nhuËn ®¸ng kÓ so víi tríc khi cæ phÇn lµ:§¹i lÝ liªn hîp vËn chuyÓn 4,1 tû ®ång lªn 45,7 tû ®ång,cao su Sµi Gßn tõ 2,3 tû lªn 23 tû ®ång. Ngoµi ra c¸c danh nghiÖp cæ phÇn ho¸ cßn t¨ng nguån thu ®¸ng kÓ cho ng©n s¸ch nhµ níc. 3.2.Thµnh lËp c¸c tËp ®oµn kinh doanh. Theo quyÕt ®Þnh 91/TTg cña thñ tíng chÝnh phñ vÒ viÖc thµnh lËp c¸c tËp ®oµn kinh doanh.Sù thµnh lËp tËp ®oµn kinh doanh sÏ t¹o ra ®îc møc ®é tËp trung vèn cao,t¹o ®iÒu kiÖn cho c«ng ty cã thÓ ®æi míi c«ng nghÖ, ph¬ng ph¸p s¶n xuÊt. Tríc ®©y c¸c xÝ nghiÖp s¶n xuÊt cña ta(nhÊt lµ c¸c doanh nghiÖp nhµ níc) cã tr×nh ®é trang bÞ kÜ thuËt l¹c hËu,kh«ng ®ång bé,bÞ xuèng cÊp nghiªm träng.C¸c doanh nghiÖp th× ®Òu ë t×nh tr¹ng thiÕu vèn ®Ó ®æi míi c«ng nghÖ do vËy kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp trªn thÞ trêng trong níc vµ quèc tÕ rÊt kÐm.VÝ dô nh c«ng ty dÖt may:trong ngµnh dÖt cã trªn 50% thiÕt bÞ ®· sö dông trªn 25 n¨m,m¸y dÖt khæ hÑp chiÕm 80%,thiÕt bÞ nhuém hoµn tÊt chØ cã 10% vµo lo¹i kh¸,35% ph¶i n©ng cÊp thay thÕ.Do ®ã s¶n phÈm dÖt may do ViÖt Nam lµm ra kÐm c¶ vÒ chÊt lîng vµ h×nh thøc mÉu m·.Khi thµnh lËp tæng c«ng ty,vèn ®îc tÝch tô tËp trung,cã ®iÒu kiÖn thay ®æi m¸y mãc kÜ thuËt nªn ngµnh dÖt may ViÖt Nam ®· cã nhiÒu khëi s¾c,trë thµnh mét trong nh÷ng ngµnh ®a vÒ nguån ngo¹i tÖ lín cho ®Êt níc. MÆt kh¸c,cã thÓ thÊy r»ng viÖc thµnh lËp c¸c tæng c«ng ty theo m« h×nh tËp ®oµn kinh doanh ®îc coi lµ mét trong c¸c biÖn ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lÝ nhµ níc vÒ kinh tÕ. 3.3.Gi¶i ph¸p gi¶i quyÕt vÊn nî vµ hµng ho¸ Õ thõa. Ngµy 3/5/1998 ChÝnh phñ ®· ban hµnh nghÞ ®Þnh 30CP vÒ quy ®Þnh chuyÓn lç trong kinh doanh.Theo nghÞ ®Þnh nµy c¸c doanh nghiÖp ®îc Nhµ níc cho khoanh nî ,chuyÓn nî sang c¸c n¨m sau,khoanh nî sè hµng tån kho,t¹m bá g¸nh nÆng nî nÇn ®Ó t×m gi¶i ph¸p kinh doanh hîp lÝ ,®¹t doanh thu cao ,kiÕm lîi nhuËn ,dÇn tr¶ nî sau.§©y lµ biÖn ph¸p rÊt phï hîp víi t×nh h×nh c¸c doanh nghiÖp nhµ níc hiÖn nay,do hÇu hÕt c©c DNNN thua lç ®Òu chÞu g¸nh n¨ng phÇn thua lç tõ n¨m tríc ®Î l¹i,nh ë c«ng ty gang thÐp Th¸i Nguyªn ®îc Nhµ níc khoanh nî ,®Çu t vèn cho c«ng nghÖ ®· cã nh÷ng bíc chuyÓn lín. NgoµI ra nhµ níc cßn ban hµnh LuËt ph¸ s¶n(1993),LuËt th¬ng m¹i,luËt doanh nghiÖp…nh»m gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò vÒ c¶I thiÖn m«I tr êng kinh doanh ,c©n ®èi l¹i hÖ th«ng doanh nghiÖp.Nhµ níc còng liªn tôc t©ng vèn ®Çu t cho c¸c doanh nghiÖp nhµ níc.N¨m 2001 vèn cña mçi doanh nghiÖp b×nh qu©n lµ 20tû th× ®Õn cuèi n¨m 2003 mçi doanh nghiÖp vèn b×nh qu©n lµ 45 tû. Nh÷ng biÖn ph¸p nãi trªn cña Nhµ níc ®· phÇn nµo gi¶m ®îc t×nh tr¹ng thua lç cña c¸c doanh nghiÖp trong thêi gian qua,tuy nhiªn hiÖn nay vÉn cßn nhiÒu doanh nghiÖp thua lç ,®ßi hái c¶ Nhµ níc vµ doanh nghiÖp cïng phèi hîp ®Ó ®a doanh nghiÖp tho¸t khái t×nh tr¹ng khã kh¨n ®ã. PhÇn III Gi¶i ph¸p kinh tÕ víi DNNN lµm ¨n thua lç 1- Gi¶i ph¸p cña c¸c doanh nghiÖp nhµ níc. Níc ta ®ang trong tiÕn tr×nh héi nhËp ,tham gia vµo c¸c tæ chøc quèc tÕ,nh :APEC,AFTA,WTO,c¸c hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i song ph¬ng .§©y chÝnh lµ c¬ héi cho c¸c doanh nghiÖp x©y dùng mét chiÕn lîc kinh doanh híng vÒ xuÊt khÈu trong ®iÒu kiÖn quèc tÕ ngµy cµng më réng.Tuy nhiªn, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam còng sÏ ®èi mÆt víi nhiÒu thö th¸ch lín:M«i trêng kinh doanh biÕn ®éng liªn tôc ,c¹nh tranh quèc tÕ ngµy cµng trë nªn gay g¾t,®êi sèng s¶n phÈm ngµy cµng rót ng¾n,nhu cÇu cña kh¸ch hµng thay ®æi liªn tôc… Trong ®iÒu kiÖn ®ã, nÕu c¸c doanh nghiÖp cña chóng ta kh«ng vît qua nh÷ng thö th¸ch c¹nh tranh tÊt yÕu sÏ gÆp nguy c¬ bÞ ®µo th¶i bëi quy luËt c¹nh tranh kh¾c nghiÖt cña c¬ chÕ thÞ trêng.§ã lµ khã kh¨n kh«ng chØ víi nh÷ng doanh nghiÖp lµm ¨n thua lç mµ víi ngay c¶ nh÷ng doanh nghiªp lµm ¨n cã l·i hiÖn nay. VËy c¸c doanh nghiÖp cÇn x©y dùng vµ triÓn khai mét chiÕn lîc cô thÓ,mét hÖ thèng c¸c ch¬ng tr×nh hµnh ®éng ®ång bé trong suèt ba,bèn n¨m tíi ®Ó kh«ng chØ kh¾c phôc t×nh tr¹ng thua lç ,mµ cßn mang l¹i cho doanh nghiÖp mét sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng tõ sau n¨m 2005.Mét hÖ thèng 10 ch¬ng tr×nh ®æi míi ®ång bé ®Ó n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp ®îc ®Ò xuÊt nh sau: 1.1.Ch¬ng tr×nh tiÕp thÞ tæng lùc:Bao gåm c¶ ch¬ng tr×nh tiÕp thÞ néi ®Þa, ch¬ng tr×nh tiÕp thÞ quèc tÕ vµ th¬ng m¹i ®iÖn tö – tõ viÖc x©y x©y dùng th¬ng hiÖu – hÖ thèng ph©n phèi – qu¶ng c¸o – khuyÕn m·i –gi¸ c¶ - më réng quan hÖ víi c«ng chóng….§©y lµ mét ch¬ng tr×nh hµnh ®éng cã nghÜa quyÕt ®Þnh ®Õn sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp,mét gi¶I ph¸p c¬ b¶n ®Ó doanh nghiÖp cã thÓ ”tho¸t kiÕp” gia c«ng, tho¸t khái sù lÖ thuéc vµo trung gian,xuÊt khÈu trùc tiÕp ®Õn nh÷ng thÞ trêng cuèi cïng. 1.2.Ch¬ng tr×nh hiÖn ®¹i ho¸ kü thuËt-c«ng nghÖ:§Çu t ®æi míi m¸y mãc thiÕt bÞ ®Ó cung cÊp nh÷ng s¶n phÈm chÊt lîng cao,®¸p øng nh÷ng yªu cÇu ngµy cµng kh¾t khe cña nh÷ng thÞ trêng “khã tÝnh”.Thùc hiÖn tèt ch¬ng tr×nh nµy sÏ quyÕt ®Þnh ®Õn n¨ng suÊt lao ®éng ,gi¸ thµnh s¶n phÈm, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn.C¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i coi ®©y lµ kh©u ®ét ph¸ cã tÝnh chÊt c¸ch m¹ng ,s½n sµng ®Çu t vèn lín cho m¸y mãc thiÕt bÞ ,tr¶ thï lao xøng ®¸ng cho c¸c ph¸t minh s¸ng chÕ cã gi¸ trÞ thùc tiÔn trong ®æi míi c«ng nghÖ phôc vô s¶n xuÊt vµ kinh doanh.§æi míi c«ng nghÖ th× ph¶i ®ång bé ,cã sù kiÓm tra kiÓm so¸t chÆt chÏ trong viÖc ®æi míi vµ mua c¸c d©y chuyÒn míi, tr¸nh t×nh tr¹ng bÞ mãc ngoÆc mua ph¶i c«ng nghÖ l¹c hËu. 1.3.Ch¬ng tr×nh t¸i cÊu tróc- tæ chøc l¹i doanh nghiÖp-hiÖn ®¹i ho¸ qu¶n lÝ:Nh»m t¹o ra mét c¬ chÕ qu¶n lÝ míi ,c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh n¨ng ®éng,phï hîp víi yªu cÇu c¹nh tranh quèc tÕ. 1.4.Ch¬ng tr×nh qu¶n lÝ chÊt lîng theo tiªu chuÈn ISO9001 – 5S – GMP – HACCP –SSOP – SA8000…nh»m gióp cho doanh nghiÖp cã thÓ vît qua c¸c rµo c¶n kü thuËt mét khi hµng rµo thuÕ quan ë trong níc lÇn lît b·i bá. 1.5.Ch¬ng tr×nh øng dông c«ng nghÖ phÇn mÒm,tin häc ho¸ toµn bé ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp:nh»m t¨ng cêng c«ng cô qu¶n lÝ,®¸p øng yªu cÇu ho¹t ®éng trong thêi ®¹i míi, ph¶i ®îc triÓn khai víi tèc ®é cao. 1.6.Ch¬ng tr×nh nghiªn cøu – ph¸t triÓn s¶n phÈm míi :h×nh thµnh mét bé phËn nghiªn cøu, thiÕt kÕ t¹o mÉu chuyªn nghiÖp vµ bé phËn chuyªn s¶n xuÊt thö nghiÖm c¸c s¶n phÈm míi nh»m n©ng cao vµ duy tr× søc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp. 1.7.Ch¬ng tr×nh gia t¨ng tiÒm lùc tµi chÝnh – c¹nh tranh thu hót vèn: ®Ó ®ñ nguån tµi trî cho chÝn ch¬ng tr×nh kh¸c trong tõng thêi kú .§ång thêi n©ng cao n¨ng lùc qu¶n trÞ tµi chÝnh phï hîp theo tõng bíc më réng quy m« doanh nghiÖp.C«ng khai ho¸ vµ minh b¹ch ho¹t ®éng tµi chÝnh ®îc xem lµ ®iÓm xuÊt ph¸t cña chiÕn lîc tµi chÝnh,qua ®ã ®Ó doanh nghiÖp biÕt ®îc thùc tr¹ng vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn ,cã nh vËy míi kh¾c phôc ®îc mét sè nguyªn nh©n vÒ tµi chÝnh,tham nhòng,bßn rót vèn nhµ níc. 1.8.Ch¬ng tr×nh ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc – c¹nh tranh thu hót nh©n tµi: nh»m võa ph¸t triÓn n¨ng lùc ,kiÕn thøc ,kü n¨ng cña ®éi ngò s½n cã ,võa bæ sung thªm ngêi giái ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu ,nhiÖm vô míi cña doanh nghiÖp.Nguån nh©n lùc lu«n ®îc coi lµ mét trong nh÷ng nh©n tè quan träng gióp cho doanh nghiÖp t¹o dùng h×nh ¶nh vµ vÞ thÕ cña m×nh trªn th¬ng trêng.§µo t¹o sÏ kh«ng thÓ t¸ch rêi kÕ ho¹ch vµ chiÕn lîc kinh doanh cña doanh nghiÖp .§µo t¹o cÇn ph¶i ®îc coi lµ mét trong nh÷ng nh©n tè v« cïng quan träng ®Ó gióp doanh nghiÖp x©y dùng th¬ng hiÖu vµ h×nh ¶nh cña m×nh trªn thÞ trêng. 1.9.Ch¬ng tr×nh cæ phÇn ho¸ vµ niªm yÕt thÞ trêng chøng kho¸n:ch¬ng tr×nh nµy võa nh»m t¹o tiÒn ®Ò cho ch¬ng tr×nh gia t¨ng tiÒm lùc tµi chÝnh – c¹nh tranh thu hót vèn ,võa lµ c¬ së ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lÝ mét c¸ch triÖt ®Ó vµ còng nh»m t¹o ra mét ®éng lùc míi trong c¸n bé ,nh©n viªn. 1.10.Ch¬ng tr×nh hîp t¸c – liªn kÕt – gia nhËp – c¸c hiÖp héi trong vµ ngoµi n íc…§©y lµ ch¬ng tr×nh sÏ t¹o thªm søc m¹nh cho doanh nghiÖp theo nguyªn lÝ “bu«n cã b¹n ,b¸n cã phêng”.Mçi doanh nghiÖp thêng s¶n xuÊt – kinh doanh mét sè mÆt hµng ,hoÆc ®¶m b¶o nhËn mét sè kh©u cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt nh:chØ s¶n xuÊt mét chi tiÕt ,bé phËn cña s¶n phÈm hoµn chØnh (vd:trong c¬ khÝ)hoÆc chØ thùc hiÖn mét vµi giai ®o¹n c«ng nghÖ (doanh nghiÖp s¶n xuÊt sîi ,v¶i cña c¸c ngµnh dÖt-may) hay lµ chØ tËp trung s¶n xuÊt s¶n phÈm cßn c¸c doanh nghiÖp kh¸c sÏ cung øng nguyªn vËt liÖu (DN®êng,DN giÊy).§i liÒn víi tiÕn bé khoa häc –c«ng nghÖ vµ ph¸t triÓn cña ph©n c«ng lao ®éng x· héi ,cïng víi qu¸ tr×nh ®a d¹ng ho¸ s¶n xuÊt ,c¸c doanh nghiÖp còng ph¸t triÓn theo híng chuyªn m«n ho¸ s¶n phÈm vµ vai trß c«ng nghÖ .Do ®ã ®Ó t¸i s¶n xuÊt më réng c¸c doanh nghiÖp ph¶i liªn kÕt víi nhau.Thùc tÕ sau vô c¸c doanh nghiÖp Mü kiÖn c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam b¸n ph¸ gi¸ c¸ tra ,c¸ basa c¸c nhµ doanh nghiÖp ViÖt Nam míi thùc sù nhËn ra tÇm quan träng cña vÊn ®Ò nµy. Tõng ch¬ng tr×nh môc tiªu nªu trªn cÇn ®îc nghiªn cøu ,lËp dù ¸n cô thÓ nh mét dù ¸n ®Çu t nghiªm tóc.§iÒu ®Æc biÖt quan träng cña chiÕn lîc nµy chÝnh lµ sù ®æi míi ®ång bé gi÷a 10 ch¬ng tr×nh nµy theo mét lé tr×nh phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña tõng doanh nghiÖp ®Ó cã thÓ t¹o ra mét sù chuyÓn biÕn s©u s¾c,toµn diÖn ,gÇn nh mét cuéc lét x¸c toµn doanh nghiÖp. 2- Gi¶i ph¸p cña c¸c c¬ quan Nhµ níc. Doanh nghiÖp nãi chung còng nh doanh nghiÖp nhµ níc nãi riªng lµ nh÷ng tÕ bµo t¹o nªn mét c¬ thÓ thèng nhÊt lµ nÒn kinh tÕ ViÖt Nam.VÊn ®Ò thua lç cña c¸c doanh nghiÖp ®Æc biÖt lµ ë c¸c DNNN lµ c¨n bÖnh trÇm kha,cã ¶nh hëng lín tíi nÒn kinh tÕ níc ta.Trong thêi gian qua ,tuy Nhµ níc ®· cã nhiÒu chÝnh s¸ch hç trî ,®Çu t nh»m kh¾c phôc t×nh tr¹ng thua lç cña c¸c DNNN,…nhng trªn thùc tÕ c¸c chÝnh s¸ch vÉn cßn nhiÒu h¹n chÕ vÒ viÖc thùc hiÖn ,cha dång bé ,cha mang l¹i hiÖu qu¶ cao. Trong néi dung bµi tiÓu luËn nµy ,em xin phÐp ®a ra mét sè gi¶i ph¸p c¬ b¶n mµ Nhµ níc cÇn thùc hiÖn. 2.1.Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò vèn vµ sö dông vèn hiÖu qu¶,vÊn ®Ò nî ®äng trong c¸c DNNN: ViÖc thiÕu vèn vµ sö dông vèn kh«ng hiÖu qu¶,còng nh c«ng nî qu¸ lín cã ¶nh hëng rÊt lín tíi viÖc kinh doanh thua lç cña c¸cDNNN.§Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy tríc hÕt Nhµ níc cÇn nhanh chãng bæ sung vèn ,cÇn thùc hiÖn xo¸ bá c¬ chÕ cÊp ph¸t vèn,®ång thêi xö lÝ nî cña DNNN c¶ trong ng¾n h¹n vµ trong dµi h¹n.Trong ng¾n h¹n,víi nh÷ng kho¶n nî ®· ®îc ban thanh to¸n nî trung ¬ng x¸c nhËn ®a vµo diÖn cÇn xö lÝ th× tiÕp tôc thùc hiÖn biÖn ph¸p khoanh nî,xo¸ nî.Trong dµi h¹n ,sau khi nî tån ®äng thuéc diÖn ph¶i xö lÝ ®· ®îc gi¶i quyÕt xong, c¸c kho¶n nî phat sinh sau nµy ®îc gi¶i quyÕt theo nguyªn t¾c tù chñ vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm.Mét ph¬ng ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn cña doanh nghiÖp lµ chÝnh phñ kh«ng cÊp ph¸t vèn mét c¸ch t¶n m¹n,mµ tËp trung vèn cho c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i Quèc doanh,th«ng qua ®ã doanh nghiÖp sÏ ®îc c¸c NHTM nµy cÊp vèn víi l·i xuÊt b»ng tØ lÖ thu sö dông vèn Nhµ níc tríc ®©y céng víi chi phÝ ng©n hµng.§iÒu nµy lµm cho c¸c doanh nghiÖp ph¶i tÝnh to¸n sö dông vèn cã hiÖu qu¶ ,vèn Nhµ níc kh«ng nh÷ng ®îc b¶o toµn mµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña DNNN còng ®îc n©ng cao,võa ®¶m b¶o an ninh tµi chÝnh võa kh«ng lµm mÊt c¬ héi cña DNNN trong ®Çu t.Tuy nhiªn cã mét biªn ph¸p ®îc coi lµ kh¶ thi h¬n c¶ ,®ã lµ Nhµ níc thùc hiÖn viÖc ®Çu t vµ qu¶n lÝ vèn qua C«ng ty ®Çu t tµi chÝnh.C«ng ty ®Çu t tÇi chÝnh Nhµ níc lµ mét tæ chøc tµi chÝnh cña Nhµ níc cã chøc n¨ng qu¶n lÝ vèn cña Nhµ níc qua ph¬ng thøc ®Çu t vèn vµo DNNN nh»m môc ®Ých chuyÓn tõ cÊp ph¸t vèn sang c¬ chÕ Nhµ níc ®Çu t vèn vµo c¸c DNNN,tõ ®ã x¸c lËp râ quyÒn së h÷u vÒ vèn cña Nhµ níc vµ quyÒn sö dông vèn cña c¸c doanh nghiÖp,t¸ch b¹ch qu¶n lÝ Nhµ níc víi qu¶n lÝ doanh nghiÖp.§©y lµ mét biÖn ph¸p hÕt søc thiÕt thùc,®Ó thùc hiÖn ph¬ng ¸n nµy Nhµ níc cÇn nhanh chãng cã quy ®Þnh vÒ quy chÕ ho¹t ®éng vµ c¬ chÕ tµi chÝnh cña m« h×nh c«ng ty ®Çu t tµi chÝnh. 2.2.Gi¶i quyÕt nh÷ng bÊt cËp trong c¸c chÝnh s¸ch:thuÕ,tµi chÝnh ,tiÒn tÖ, xuÊt nhËp khÈu: ChÝnh s¸ch thuÕ:HÖ thèng chÝnh s¸ch thuÕ cña níc ta cßn nhiÒu nhîc ®iÓm,cÇn sím ®îc hoµn thiÖn.§èi víi c¸c doanh nghiÖp ®ang trong thêi k× lµm ¨n thua lç,Nhµ níc cÇn cã chÝnh s¸ch u tiªn gi¶m thuÕ,t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh ,vît qua t×nh tr¹ng khã kh¨n tríc m¾t.Nhµ níc cÇn sím hoµn thiÖn c¶ vÒ néi dung lÉn h×nh thøc c¸c chÝnh s¸ch thuÕ,sím ban hµnh c¸c v¨n b¶n cã liªn quan ®Õn viÖc thùc hiÖn thuÕ,nhÊt lµ thuÕ xuÊt nhËp khÈu ,t¹o kh¶ n¨ng c¹nh tranh cho hµng ho¸ ViÖt Nam. ChÝnh s¸ch xuÊt nhËp khÈu:Trong xu thÕ héi nhËp quèc tÕ hiÖn nay,c¸c s¶n phÈm trong níc chÞu sù c¹nh tranh quyÕt liÖt cña hµng ho¸ níc ngoµi,do vËy Nhµ níc cÇn ®a ra nh÷ng chÝnh s¸ch hîp lÝ ,tr¸nh t×nh tr¹ng nhËp khÈu nhiÒu hµng ho¸ lµm cho c¸c s¶n phÈm cïng lo¹i trong níc kh«ng c¹nh tranh ®îc.Ngoµi ra Nhµ níc cÇn cã sù hç trî cho c¸c doanh nghiÖp khi tham gia xuÊt nhËp khÈu t¹o lîi thÕ c¹nh tranh bíc ®Çu cho doanh nghiÖp khi th©m nhËp thÞ trêng thÕ giíi. 2.3.Nhµ níc cÇn tiÕp tôc thùc hiÖn vµ ®Èy m¹nh s¾p xÕp,®æi míi doanh nghiÖp nhµ níc. 2.3.1 C¸c gi¶i ph¸p s¾p xÕp,cæ phÇn ho¸ DNNN: 2.3.1.1.Söa ®æi tiªu chÝ,danh môc ph©n lo¹i s¾p xÕp DNNN vµ quy ®Þnh tØ lÖ vèn nhµ níc tham gia trong c¬ cÊu vèn ph¸t hµnh lÇn ®Çu t¹i quyÕt ®Þnh 58/2002/Q§TTg vµ chØ thÞ 01/2003/CT-TTg theo nguyªn t¾c: *Nhµ níc chØ n¾m gi÷ 100% vèn ë nh÷ng doanh nghiÖp ho¹t ®éng trùc tiÕp trong c¸c lÜnh vùc an ninh,quèc phßng vµ mét sè doanh nghiÖp cã vÞ trÝ ®Æc biÖt trong mét sè ngµnh quan träng cña nÒn kinh tÕ nh hÖ thèng truyÒn t¶i ®iÖn,trôc th«ng tin,khai th¸c quÆng cã chÊt phãng x¹,c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng cã tÝnh chÊt ®Æc thï nhµ níc cÇn n¾m gi÷ 100% vèn do Thñ tíng ChÝnh phñ quyÕt ®Þnh.C¸c doanh nghiÖp cßn l¹i ®Òu cã thÓ thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ hoÆc ®a d¹ng ho¸ së h÷u. *ChuyÓn tõ h×nh thøc doanh nghiÖp c«ng Ých sang c¬ chÕ s¶n phÈm c«ng Ých vµ dÞch vô c«ng Ých,khuyÕn khÝch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ tham gia ®Êu thÇu thùc hiÖn c¸c s¶n phÈm vµ dÞch vô nµy ®Ó n©ng cao ch¸t lîng vµ gi¶m chi phÝ cho ng©n s¸ch. *Bá quy ®Þnh tØ lÖ cæ phÇn Nhµ níc n¾m gi÷ ®Ó t¹o c¬ chÕ linh ho¹t trong ho¹t ®éng qu¶n lÝ vµ ®Çu t vèn cña nhµ níc t¹i c¸c doanh nghiÖp vµ t¹o ®iÒu kiÖn khuyÕn khÝch doanh nghiÖp huy ®éng vèn tõ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong níc vµ níc ngoµi ®Ó më réng s¶n xuÊt kinh doanh. 2.3.1.2Söa ®æi c¬ chÕ cæ phÇn ho¸,s¾p xÕp l¹i doanh nghiÖp t¹i NghÞ ®Þnh 64/2002/N§-CP vµ NghÞ ®Þnh 103/1999/N§-CP ,NghÞ ®Þnh 49/2002/N§-CP theo híng: