BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO
TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC SÖ PHAÏM TP.HOÀ CHÍ MINH
== ==
TRAÀN ÑÌNH CÖÔØNG
HOAÏT ÑOÄNG TAÙC CHIEÁN
CUÛA CAÙC SÖ ÑOAØN
CHUÛ LÖÏC MIEÀN
(1965 – 1975)
LUAÄN AÙN TIEÁN SÓ LÒCH SÖÛ
TP. Hoà Chí Minh – Naêm 2012
BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO
TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC SÖ PHAÏM TP.HOÀ CHÍ MINH
== ==
1
TRAÀN ÑÌNH CÖÔØNG
HOAÏT ÑOÄNG TAÙC CHIEÁN
CUÛA CAÙC SÖ ÑOAØN
CHUÛ LÖÏC MIEÀN
(1965 – 1975)
Chuyeân ngaønh Lòch söû Vieät Nam
caän ñaïi vaø hieän ñaïi
Maõ soá: 62.22.54.05
LUAÄN AÙN TIEÁN SÓ LÒCH SÖÛ
Ngöôøi höôùng daãn khoa hoïc:
1. PGS.TS. NGOÂ MINH OANH
2. PGS.TS. NGUYEÃN PHAN
QUANG
TP. Hoà Chí Minh – Naêm 2012
LÔØI CAM ÑOAN
Toâi cam ñoan raèng ñaây laø coâng trình nghieân cöùu khoa hoïc cuûa
rieâng toâi, khoâng heà sao cheùp cuûa baát cöù coâng trình khoa hoïc naøo
khaùc.
2
Nghieân cöùu sinh
Traàn Ñình Cöôøng
MUÏC LUÏC LUAÄN AÙN
Trang
Muïc luïc .....................................................................................................................2
Nhöõng töø vieát taét .................................................................................................4
Môû ñaàu ...................................................................................................................5
Chöông 1. Chieán tröôøng B2 – ñòa baøn taùc chieán chính cuûa caùc sö
ñoaøn chuû löïc Mieàn vaø nhöõng ñôn vò tieàn thaân cuûa caùc sö ñoaøn
chuû löïc Mieàn ...............................................................................................11
1.1. Chieán tröôøng B2 – ñòa baøn taùc chieán chính cuûa caùc sö ñoaøn chuû löïc
Mieàn trong nhöõng naêm khaùng chieán choáng Myõ ...........................................11
1.2. Nhöõng ñôn vò tieàn thaân cuûa caùc sö ñoaøn chuû löïc Mieàn .....................20
3
Tieåu keát ..................................................................................................................49
Chöông 2. Caùc sö ñoaøn chuû löïc Mieàn trong nhöõng naêm 1965 – 196851
2.1. Khaån tröông xaây döïng caùc sö ñoaøn chuû löïc Mieàn ñaàu tieân, goùp
phaàn ñaùnh baïi cuoäc phaûn coâng chieán löôïc muøa khoâ laàn thöù nhaát (giöõa
naêm 1965 – giöõa naêm 1966) ................................................................................51
2.2. Cuûng coá vaø phaùt trieån caùc sö ñoaøn chuû löïc Mieàn, goùp phaàn ñaùnh
baïi cuoäc phaûn coâng chieán löôïc muøa khoâ laàn thöù hai (giöõa naêm 1966 –
giöõa naêm 1967)......................................................................................................66
2.3. Tham gia Cuoäc Toång tieán coâng vaø noåi daäy naêm Maäu Thaân 1968,
goùp phaàn taïo böôùc ngoaët quyeát ñònh cuûa cuoäc khaùng chieán choáng Myõ81
Tieåu keát ................................................................................................................113
Chöông 3. Caùc sö ñoaøn chuû löïc Mieàn trong nhöõng naêm 1969 – 1972115
3.1. Tieáp nhaän löïc löôïng boå sung, lieân tuïc tieán coâng ñeå vöôït qua khoù
khaên thöû thaùch, cuøng quaân daân caû nöôùc töøng böôùc khoâi phuïc theá traän
vaø quyeàn chuû ñoäng treân chieán tröôøng (1969 – 1970) .................................115
3.2. Taäp trung löïc löôïng xaây döïng ñôn vò laâm thôøi caáp quaân ñoaøn, ñaùnh
baïi aâm möu thöïc hieän “chieán tranh boùp ngheït”, tham gia Cuoäc tieán coâng
chieán löôïc naêm 1972, goùp phaàn giaønh thaéng lôïi treân baøn ñaøm phaùn
(1971 – 1972) ..........................................................................................................135
Tieåu keát ................................................................................................................155
Chöông 4. Caùc sö ñoaøn chuû löïc Mieàn trong nhöõng naêm 1973 – 1975158
4.1. Boá trí laïi ñòa baøn ñöùng chaân, goùp phaàn xaây döïng caùc ñoaøn binh
chuûng, phaùt trieån tieán coâng ra phía tröôùc, giaønh laïi theá chuû ñoäng treân
chieán
tröôøng
(1973 – giöõa naêm 1974).......................................................................................158
4.2. Goùp phaàn xaây döïng caùc quaân ñoaøn luïc quaân chuû löïc Mieàn, tham gia
Cuoäc Toång tieán coâng vaø noåi daäy Xuaân 1975 giaûi phoùng hoaøn toaøn
mieàn Nam (giöõa naêm 1974 – giöõa naêm 1975) ...............................................175
Tieåu keát ................................................................................................................214
Keát luaän................................................................................................................216
Danh muïc caùc coâng trình khoa hoïc ñaõ coâng boá ...........................................227
Taøi lieäu tham khaûo.............................................................................................228
4
Phuï luïc ..................................................................................................................250
NHÖÕNG TÖØ VIEÁT TAÉT
BCT
:
Boä Chính trò
BCH.TUÑ
:
Ban Chaáp haønh Trung öông Ñaûng
BQP
:
Boä Quoác phoøng
BTTM
:
Boä Toång tham möu
BQSM
:
Ban quaân söï Mieàn
BCHM
:
Boä Chæ huy Mieàn
BTLM
:
Boä Tö leänh Mieàn
CLM
:
Chủ lực Miền
QUTÖ
:
Quaân uûy Trung öông
QÑNDVN
:
Quaân ñoäi Nhaân daân Vieät Nam
QUM
:
Quaân uûy Mieàn
5
NXB
:
Nhaø xuaát baûn
TÖ
:
Trung öông
TUCMN
:
Trung öông Cuïc mieàn Nam
XHCN
:
Xaõ hoäi chuû nghóa
MÔÛ ÑAÀU
1. Lyù do choïn ñeà taøi vaø muïc ñích nghieân cöùu
Trong cuoäc khaùng chieán choáng Myõ, Chieán tröôøng B2 ñöôïc caùc cô
quan laõnh ñaïo TÖ xaùc ñònh laø Chieán tröôøng ñieåm, vì caùc cô quan ñaàu
naõo cuûa quaân ñoäi vaø chính quyeàn Saøi Goøn, caùc cô quan cao caáp cuûa
Myõ, caùc caên cöù quaân söï lôùn vaø quan troïng nhaát cuûa quaân ñoäi Saøi
Goøn, coù yù nghóa quyeát ñònh soáng coøn vôùi cheá ñoä Saøi Goøn ñeàu taäp
trung treân ñòa baøn Chieán tröôøng B2. Do ñoù, xaây döïng löïc löôïng vaø hoaït
ñoäng taùc chieán cuûa löïc löôïng vuõ trang treân Chieán tröôøng B2 ñöôïc ñaëc
bieät coi troïng.
Löïc löôïng vuõ trang caùch maïng treân Chieán tröôøng B2 goàm ba thöù
quaân: Boä ñoäi chuû löïc, boä ñoäi ñòa phöông vaø daâân quaân du kích.
Trong ñoù, boä ñoäi chuû löïc chia laøm 2 boä phaän: Löïc löôïng chuû löïc
tröïc thuoäc BTLM (coøn goïi laø Löïc löôïng chuû löïc Mieàn) vaø löïc löôïng
chuû löïc tröïc thuoäc caùc boä tö leänh quaân khu (coøn goïi laø löïc löôïng chuû
löïc caùc quaân khu).
Coâng taùc xaây döïng löïc löôïng vaø hoaït ñoäng taùc chieán cuûa Löïc
löôïng chuû löïc Mieàn ñöôïc caùc cô quan laõnh ñaïo TÖ quan taâm haøng ñaàu.
6
Ñaây laøø löïc löôïng tinh nhueä nhaát, trang bò vuõ khí môùi hôn, toát hôn vaø
ñaày ñuû, ñoàng boä hôn so vôùi caùc löïc löôïng coøn laïi. Nhieäm vuï cuûa löïc
löôïng naøy laø thöïc hieän nhöõng traän ñaùnh tieâu dieät lôùn, nhöõng chieán
dòch phoái hôïp quan troïng, nhaèm caêng keùo löïc löôïng ñòch, buoäc chuùng
phaûi duy trì nhöõng ñôn vò lôùn ôû ñoàng baèng Nam Boä, taïo thôøi cô thuaän
lôïi cho caùc chieán tröôøng khaùc tieán haønh caùc chieán dòch mang taàm chieán
löôïc.
Löïc löôïng chuû löïc Mieàn goàm 4 boä phaän:
- Caùc sư ñoaøn chuû löïc Mieàn (caùc sư ñoaøn CLM).
- Caùc trung ñoaøn boä binh ñoäc laäp.
- Caùc ñôn vò binh chuûng (thieát giaùp, ñaëc coâng, coâng binh, thoâng tin, trinh
saùt…)
- Caùc ñôn vò chuyeân moân (haäu caàn, quaân y, baûo veä, huaán luyeän, quaân
giôùi…)
Trong suoát quaù trình hoaït ñoäng treân Chieán tröôøng B2, caùc sư ñoaøn
CLM (maø chuû yeáu laø sö ñoaøn 9, 5, 7 boä binh vaø Ñoaøn 69 phaùo binh)
luoân luoân laø boä phaän noøng coát cuûa Löïc löôïng chuû löïc Mieàn.
Vôùi ñeà taøi “ Hoaït ñoäng taùc chieán cuûa caùc sö ñoaøn chuû löïc
Mieàn (1965 – 1975)”, ngöôøi vieát muoán thoâng qua vieäc phuïc döïng laïi quaù
trình xaây döïng löïc löôïng vaø hoaït ñoäng taùc chieán cuûa caùc sư ñoaøn CLM,
ñeå goùp phaàn laøm roõ quaù trình hình thaønh, hoaït ñoäng vaø vai troø cuûa löïc
löôïng vuõ trang ba thöù quaân noùi chung, cuûa boä ñoäi chuû löïc noùi rieâng
treân moät ñòa baøn troïng ñieåm cuûa cuoäc khaùng chieán choáng Myõ, töø ñoù
goùp theâm tö lieäu vaø luaän cöù khoa hoïc cho vieäc xaây döïng löïc löôïng vuõ
trang chính quy, tinh nhueä, töøng böôùc hieän ñaïi trong coâng coâng cuoäc xaây
döïng vaø baûo veä Toå quoác hieän nay. Ñoàng thôøi, cuõng ñeå hieåu saâu hôn
veà ngheä thuaät bieát thaéng töøng böôùc ñöôïc caùc cô quan laõnh ñaïo TÖ vaän
duïng trong nhöõng naêm khaùng chieán choáng Myõ vöøa qua.
2. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu
Ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa luaän aùn laø caùc sö ñoaøn chuû löïc tröïc
thuoäc BTLM (caùc sö ñoaøn CLM) hoaït ñoäng treân Chieán tröôøng B2, maø cuï
theå laø ba sö ñoaøn 9, 5, 7 boä binh vaø Ñoaøn 69 phaùo binh.
7
Phaïm vi nghieân cöùu cuûa luaän aùn laø quaù trình xaây döïng löïc löôïng
vaø hoaït ñoäng taùc chieán cuûa caùc sö ñoaøn CLM ôû Chieán tröôøng B2 töø
naêm 1965 ñeán naêm 1975, laø nhöõng naêm thaùng aùc lieät nhaát vaø cuõng laø
nhöõng naêm thaùng cuoái cuøng cuûa cuoäc khaùng chieán choáng Myõ.
3. Lòch söû nghieân cöùu ñeà taøi
Nghieân cöùu veà quaù trình xaây döïng löïc löôïng vaø hoaït ñoäng taùc
chieán cuûa caùc sö ñoaøn CLM trong cuoäc khaùng chieán choáng Myõ vöøa qua,
ñaõ coù khaù nhieàu saùch, ñaëc bieät laø caùc saùch toång keát vaø ñaùnh giaù
cuûa Vieän Lòch söû quaân söï Vieät Nam, ngoaøi ra coøn coù caùc hoài kyù cuûa
caùc só quan cao caáp QÑNDVN. Coù theå noùi raèng, ñaây laø ñeà taøi ñaõ ñöôïc
ñieàu tra, phaân tích, nghieân cöùu khaù nhieàu döôùi nhöõng goùc ñoä khaùc
nhau.
Nhöõng cuoán Lòch söû Sö ñoaøn 9, Lòch söû Sö ñoaøn 5, Lòch söû Sö
ñoaøn 7 vaø Ñoaøn phaùo binh Bieân Hoaø do Ñaûng uûy vaø Boä tö leänh
Quaân khu 7, Ñaûng uûy vaø Boä tö leänh Quaân ñoaøn 4 xuaát baûn ñaõ ñeà caäp
khaù chi tieát ñeán ñeà taøi naøy, ñi saâu nghieân cöùu veà coâng taùc xaây döïng
löïc löôïng vaø hoaït ñoäng taùc chieán cuûa töøng sö ñoaøn, töôøng taän chi tieát
ñeán töøng ñôn vò caáp tieåu ñoaøn, trung ñoaøn trong moãi sö ñoaøn, dieãn bieán
töøng chieán dòch, töøng traän ñaùnh, göông chieán ñaáu cuûa moãi chieán só,
khaû naêng chæ huy cuûa moãi caùn boä trong sö ñoaøn. Ñaây laø nhöõng cuoán
saùch lòch söû quaân söï raát quyù, döïa treân nhöõng tö lieäu trong boán cuoán
saùch lòch söû treân, NCS ñaõ töø ñoù phaân tích toång hôïp ñeå tìm ra söï phoái
hôïp hoaït ñoäng cuûa caùc sö ñoaøn CLM vôùi nhau vaø cuûa caùc sö ñoaøn CLM
vôùi caùc ñôn vò khaùc.
Veà sau coù moät cuoán lòch söû nghieân cöùu saâu hôn, khoa hoïc, chaët
cheõ vaø loâgíc hôn veà ñeà taøi naøy ñoù laø cuoán Lòch söû Quaân ñoaøn 4 do
Ñaûng uûy vaø Boä Tö leänh Quaân ñoaøn 4 xuaát baûn. Cuoán saùch lòch söû
quaân söï naøy ñaõ ñi saâu tìm hieåu quaù trình hình thaønh, xaây döïng löïc löôïng
vaø hoaït ñoäng taùc chieán cuûa Quaân ñoaøn 4 luïc quaân töø ngaøy thaønh laäp
(20-7-1974) ñeán naêm 2000. Trong ñoù, phaàn tìm hieåu caùc ñôn vò tieàn thaân
cuûa Quaân ñoaøn 4 luïc quaân, cuoán saùch ñaõ ñi saâu tìm hieåu quaù trình hình
thaønh, xaây döïng löïc löôïng vaø hoaït ñoäng taùc chieán cuûa caùc sö ñoaøn
8
CLM (maø chuû yeáu laø caùc sö ñoaøn 9, 5, 7 boä binh vaø Ñoaøn 69 phaùo
binh). Ñaây laø moät cuoán saùch raát coù giaù trò cuûa boä moân Lòch söû quaân
söï Vieät Nam, noù laøm neàn taûng cho caùc taùc phaåm nghieân cöùu khaùc veà
ñeà taøi nghieân cöùu hoaït ñoäng cuûa boä ñoäi chuû löïc treân Chieán tröôøng B2.
Nhöng veà maët thôøi gian, khoaûng thôøi gian nghieân cöùu cuûa taùc phaåm
quaù daøi töø naêm 1961 ñeán naêm 2000, töø khaùng chieán choáng Myõ sang
chieán tranh bieân giôùi Taây Nam (1978 – 1979) vaø nhöõng naêm thaùng laøm
nghóa vuï quoác teá treân ñaát nöôùc Campuchia (1979 – 1989). Trong khi, luaän
aùn cuûa NCS chæ giôùi haïn trong nhöõng naêm dieãn ra cuoäc chieán tranh
caùch maïng giaûi phoùng mieàn Nam töø naêm 1965 ñeán naêm 1975, neân
nghieân cöùu sinh xin pheùp ñöôïc xem cuoán saùch naøy nhö moät taùc phaåm
tham khaûo raát caàn thieát.
Ngoaøi ra, coøn phaûi keå ñeán cuoán Lòch söû Boä Chæ huy Mieàn do
Ñaûng uûy vaø Boä tö leänh Quaân khu 7 xuaát baûn, maëc duø ñaây laø moät
cuoán saùch ñi saâu nghieân cöùu tìm hieåu quaù trình hoaït ñoäng cuûa Boä Chæ
huy Mieàn (BCHM), laø boä chæ huy toaøn boä löïc löôïng vuõ trang treân Chieán
tröôøng B2, goàm caû boä ñoäi chuû löïc, boä ñoäi ñòa phöông vaø daân quaân du
kích, chöù khoâng chæ rieâng caùc sö ñoaøn CLM. Nhöng trong quaù trình laõnh
ñaïo vaø chæ huy cuoäc chieán tranh caùch maïng giaûi phoùng mieàn Nam treân
Chieán tröôøng B2, BCHM ñaõ theo theo saùt vaø tröïc tieáp chæ ñaïo coâng taùc
xaây döïng löïc löôïng vaø hoaït ñoäng taùc chieán cuûa caùc sö ñoaøn CLM, ñaëc
bieät laø trong caùc chieán dòch tieán coâng lôùn. Cho neân, trong taùc phaåm
Lòch söû Boä Chæ huy Mieàn ñaõ ñeà caäp khaù nhieàu caùc maët hoaït ñoäng
cuûa caùc sö ñoaøn CLM.
Vôùi moät maûng ñeà taøi ñaõ ñöôïc ñieàu tra, phaân tích, nghieân cöùu khaù
nhieàu nhö ñeà taøi naøy, vieäc tìm ra nhöõng ñoùng goùp môùi laø thaät khoù.
Vaäy thì ñaâu laø ñoùng goùp môùi, ñaâu laø nhöõng chi tieát môùi trong luaän aùn
naøy. Ñoù laø moät caâu hoûi khoù. Baûn thaân nghieân cöùu sinh ñaõ döïa treân
nhöõng tö lieäu goác veà caùc sö ñoaøn CLM do Phoøng khoa hoïc coâng ngheä
vaø moâi tröôøng thuoäc Boä tham möu Quaân khu 7 cung caáp, ñaõ döïa treân
caùc cuoán saùch lòch söû vieát veà nhöõng chuû ñeà coù lieân quan ñeán maûng
ñeà taøi naøy, ñaëc bieät laø caùc cuoán saùch do Vieän Lòch söû quaân söï Vieät
9
Nam xuaát baûn, ñeå töø ñoù coá gaéng toång hôïp, phaân tích ñeå tìm ra caùi
môùi cho luaän aùn cuûa mình.
4. Phöông phaùp nghieân cöùu
Treân cô sôû phöông phaùp luaän chuû nghóa Maùc – Leânin, luaän aùn söû
duïng phöông phaùp lòch söû vaø phöông phaùp loâgic, luaän aùn ñaët ra maáy
yeâu caàu phöông phaùp cuï theå sau:
Nghieân cöùu quaù trình xaây döïng löïc löôïng vaø hoaït ñoäng taùc
chieán cuûa caùc sö ñoaøn CLM treân Chieán tröôøng B2 trong cuoäc khaùng
chieán choáng Myõ vaø phaân chia xaây döïng vaø hoaït ñoäng aáy thaønh töøng
giai ñoaïn lôùn vaø töøng thôøi kyø nhoû.
Vieäc phaân kyø caùc giai ñoaïn lôùn vaø caùc thôøi kyø nhoû trong luaän
aùn naøy döïa theo caùc tieâu chí sau: Söï thay ñoåi trong chæ ñaïo chieán löôïc
chieán tranh, keùo theo söï thay ñoåi veà nhaän thöùc vaø muïc tieâu cuï theå, söï
thay ñoåi trong chuû tröông cuûa caùc cô quan laõnh ñaïo TÖ, nhaát laø söï chæ
ñaïo cuï theå cuûa caùc cô quan laõnh ñaïo Mieàn, hieäu quaû cuûa coâng taùc xaây
döïng löïc löôïng vaø hoaït ñoäng taùc chieán cuûa caùc sö ñoaøn CLM.
Ngoaøi ra, luaän aùn coøn söû duïng caùc phöông phaùp lieân ngaønh: khoa
hoïc quaân söï, khoa hoïc chính trò…
5. Nguoàn tö lieäu tham khaûo
Nguoàn tö lieäu tham khaûo cuûa luaän aùn goàm maáy loaïi chính sau ñaây:
Caùc taøi lieäu löu tröõ veà söï chæ ñaïo cuûa caùc cô quan laõnh ñaïo TÖ
vaø caùc cô quan laõnh ñaïo Mieàn trong quaù trình xaây döïng vaø hoaït ñoäng
cuûa caùc sö ñoaøn CLM.
Caùc baùo caùo veà quaân soá, vuõ khí, trang bò vaø caùc baùo caùo veà
dieãn bieán, keát quaû caùc chieán dòch cuûa caùc sö ñoaøn CLM.
Caùc baùo caùo khoa hoïc, luaän aùn khoa hoïc, coâng trình nghieân cöùu
cuûa caùc hoïc giaû, caùc söu taäp chuyeân ñeà, kyû yeáu hoäi nghò khoa hoïc ….
Nguoàn tö lieäu naøy ñöôïc lieân tuïc boå sung töø trong vaø sau chieán tranh ñeán
nay.
Caùc saùch lòch söû ñòa phöông, bieân nieân söï kieän, hoài kyù, ghi
cheùp …
6. Ñoùng goùp khoa hoïc cuûa luaän aùn
10
Luaän aùn phuïc döïng laïi quaù trình xaây döïng vaø chieán ñaáu cuûa
caùc sö ñoaøn CLM ôû Chieán tröôøng Ñoâng Nam Boä, qua ñoù chöùng minh
raèng quaù trình xaây döïng vaø chieán ñaáu cuûa caùc sö ñoaøn CLM khoâng
nhöõng gaén lieàn vôùi töøng giai ñoaïn cuûa cuoäc khaùng chieán choáng Myõ,
maø coøn coù theå chia thaønh nhieàu thôøi kyø nhoû, moãi thôøi kyø nhoû aáy
nhö nhöõng baäc thang, ñaùnh daáu töøng böôùc phaùt trieån cuûa cuoäc khaùng
chieán choáng Myõ veà maët quaân söï, maø baäc thang cuoái cuøng laø cuoäc
Toång tieán coâng vaø noåi daäy Xuaân 1975.
Luaän aùn coøn laøm roõ söï chæ ñaïo saâu saùt cuûa chæ ñaïo cuûa caùc
cô quan laõnh ñaïo TÖ cuøng vôùi söï chæ ñaïo tröïc tieáp cuûa caùc cô quan laõnh
ñaïo Mieàn ñoái vôùi quaù trình xaây döïng löïc löôïng vaø hoaït ñoäng taùc chieán
cuûa caùc sö ñoaøn CLM töø naêm 1961 ñeán naêm 1975.
Luaän aùn coøn nhaèm phuïc vuï cho coâng taùc nghieân cöùu, giaûng
daïy vaø hoïc taäp Lòch söû Vieät Nam hieän ñaïi, thôøi kyø khaùng chieán choáng
Myõ.
7. Keát caáu cuûa luaän aùn
Ngoaøi phaàn daãn luaän, keát luaän, taøi lieäu tham khaûo, phuï luïc, luaän
aùn coù 4 chöông nhö sau:
Chöông 1: Chieán tröôøng B2– ñòa baøn taùc chieán chính cuûa caùc sö
ñoaøn chuû löïc Mieàn vaø nhöõng ñôn vò tieàn thaân cuûa caùc sö ñoaøn chuû löïc
Mieàn.
Chöông 2: Caùc sö ñoaøn chuû löïc Mieàn trong nhöõng naêm 1965 –
1968.
Chöông 3: Caùc sö ñoaøn chuû löïc Mieàn trong nhöõng naêm 1969 –
1972.
Chöông 4: Caùc sö ñoaøn chuû löïc Mieàn trong nhöõng naêm 1973 –
1975.
11
CHÖÔNG 1
CHIEÁN TRÖÔØNG B2 – ÑÒA BAØN TAÙC CHIEÁN
CHÍNH CUÛA CAÙC SÖ ÑOAØN CHUÛ LÖÏC MIEÀN VAØ
NHÖÕNG ÑÔN VÒ TIEÀN
THAÂN CUÛA CAÙC SÖ ÑOAØN CHUÛ LÖÏC
MIEÀN
1.1. CHIEÁN TRÖÔØNG B2 – ÑÒA BAØN TAÙC CHIEÁN CHÍNH CUÛA
CAÙC SÖ ÑOAØN CHUÛ LÖÏC MIEÀN TRONG NHÖÕNG NAÊM
KHAÙNG CHIEÁN CHOÁNG MYÕ
Trong nhöõng naêm khaùng chieán choáng Myõ, chieán tröôøng mieàn Nam
coøn ñöôïc goïi laø Chieán tröôøng B. Nhöng tuøy theo vò trí chieán löôïc cuûa
töøng khu vöïc vaø yeâu caàu cuûa cuoäc chieán tranh trong töøng giai ñoaïn maø
Chieán tröôøng B ñöôïc chia ra nhö sau:
Chieán tröôøng B1: Quaân khu 5 (thaønh laäp ngaøy 27-7-1961).
Chieán tröôøng B2: Nam Boä, cöïc Nam Trung Boä – Nam Taây Nguyeân
(thaønh laäp ngaøy 27-7-1961).
Chieán tröôøng B3: Taây Nguyeân (thaønh laäp ngaøy 1-5-1964).
Chieán tröôøng B4: Quaân khu Trò – Thieân (thaønh laäp thaùng 4-1966).
Chieán tröôøng B5: Baéc Quaûng Trò (thaønh laäp ngaøy 6-12-1967).
12
Trong 5 chieán tröôøng treân, Chieán tröôøng B2 coù vò trí ñaëc bieät quan
troïng vì laø nôi Myõ – nguïy ñaët cô quan ñaàu naõo cuûa chuùng, laø nôi coù
moät boä phaän lôùn löïc löôïng quaân söï Myõ vaø Saøi Goøn ñaët baûn doanh laø
khu vöïc maïnh nhaát, then choát nhaát trong hình thaùi chieán löôïc “maïnh ôû hai
ñaàu” cuûa quaân đội Saøi Goøn trong giai ñoaïn “Vieät Nam hoùa chieán tranh”.
Chieán tröôøng B2 cuõng ñöôïc caùc cô quan laõnh ñaïo TÖ xaùc ñònh laø Chieán
tröôøng ñieåm trong cuoäc khaùng chieán choáng Myõ, giaûi phoùng ñöôïc Chieán
tröôøng B2 ñoàng nghóa vôùi vieäc ñöa cuoäc khaùng chieán choáng Myõ cöùu
nöôùc cuûa daân toäc ta ñeán thaéng lôïi hoaøn toaøn.
1.1.1. Chieán tröôøng B2 coù vò trí ñòa lyù thuaän lôïi veà giao thoâng quoác
teá, coù hai muøa möa naéng roõ reät, khí haäu töông ñoái oån ñònh, oân
hoaø, laø nôi dieãn ra quy luaät chieán tranh theo muøa
Về vò trí ñòa lyù, Chieán tröôøng B2 coù ba maët giaùp bieån (bieån Ñoâng
vaø vònh Thaùi Lan), naèm treân ñöôøng haøng haûi quoác teá töø AÂu sang AÙ
vaø ngöôïc laïi. Phía taây, taây baéc Chieán tröôøng B2 giaùp Chieán tröôøng K
(Campuchia) (chieám ¾ chieàu daøi bieân giôùi Vieät Nam – Campuchia). Phía
baéc vaø ñoâng baéc Chieán tröôøng B2 giaùp Chieán tröôøng B3 (Taây Nguyeân)
vaø Chieán tröôøng B1 (Quaân khu 5). Veà phía ñoâng, ñoâng nam, nam vaø taây
nam, Chieán tröôøng B2 giaùp bieån Ñoâng vaø Vònh Thaùi Lan. Haûi ñaûo chuû
yeáu coù quaàn ñaûo Coân Sôn, ñaûo Phuù Quoác, ñaûo Thoå Chu…
Về dieän tích, Chieán tröôøng B2 coù dieän tích khoaûng 85.000km2, töông
ñöông ½ dieän tích toaøn mieàn Nam, baèng ¼ dieän tích caû nöôùc, trong ñoù
Nam Boä khoaûng 64.000 km2, Cöïc Nam Trung Boä vaø Nam Taây Nguyeân
khoaûng 21.000km2.
Về ñòa hình, Chieán tröôøng B2 coù ñòa hình khaù ña daïng: röøng nuùi,
ñoàng baèng, ñoâ thò, haûi ñaûo. Chieán tröôøng B2 coù heä thoáng soâng ngoøi,
keânh raïch vaø ñöôøng boä xuyeân qua nhieàu tænh, noái thoâng töø phía taây ra
bieån; noái lieàn mieàn Ñoâng Nam Boä (Quaân khu 7) vôùi ñoàng baèng soâng
Cöûu Long (Quaân khu 8, Quaân khu 9); noái lieàn mieàn Ñoâng Nam Boä (Quaân
khu 7) vôùi khu vöïc cöïc Nam Trung Boä – Nam Taây Nguyeân (Quaân khu 6).
Rieâng heä thoáng soâng ngoøi ôû mieàn Ñoâng Nam Boä vaø mieàn Taây Nam
Boä coù toång chieàu daøi laø 2.393 km vaø toång chieàu daøi cuûa heä thoáng
13
keânh raïch laø 2.390km, trong ñoù rieâng caùc keânh ñaøo coù toång chieàu daøi
1.688km.
Về thôøi tieát, Chieán tröôøng B2 coù hai muøa möa naéng roõ reät: muøa
möa töø thaùng 5 cho ñeán thaùng 10, muøa khoâ töø thaùng 11 naêm tröôùc cho
ñeán thaùng 4 naêm sau. Khí haäu, thôøi tieát treân Chieán tröôøng B2 töông ñoái
oån ñònh, oân hoaø, khoâng coù nhöõng bieán ñoåi lôùn, ít thieân tai (soùng thaàn ,
ñoäng ñaát, baõo lôùn…), thuaän lôïi cho saûn xuaát noâng nghieäp. Vaøo muøa
möa, nhöõng côn möa taàm taõ keùo daøi laøm nöôùc soâng, suoái daâng cao, laøm
cho vieäc cô ñoäng caû ñöôøng boä, ñöôøng thuûy laãn ñöôøng khoâng ñeàu gaëp
khoù khaên. Ñaây cuõng laø muøa nöôùc noåi, luõ luït thöôøng xaûy ra ôû caùc löu
vöïc soâng Ñoàng Nai, soâng Tieàn, soâng Haäu, coù luùc keùo daøi haøng thaùng.
Ñaëc bieät laø ôû löu vöïc soâng Tieàn, doøng soâng tieáp nhaän ñeán 70% löôïng
nöôùc cuûa soâng Meâkoâng. Do ñoù, trong ñieàu kieän söû duïng nhöõng phöông
tieän chieán tranh giöõa theá kyû XX, vieäc haønh quaân taùc chieán vaø tieáp teá
haäu caàn vaøo muøa möa cuûa quaân giaûi phoùng laãn quaân Myõ vaø Saøi Goøn
ñeàu bò haïn cheá.
Vì vaäy, treân Chieán tröôøng B2 thöôøng dieãn ra quy luaät chieán tranh theo
muøa. Caû löïc löôïng vuõ trang caùch maïng laãn quaân Myõ vaø Saøi Goøn ñeàu
toå chöùc ñaùnh lôùn vaøo muøa khoâ. Coøn vaøo muøa möa, löïc löôïng vuõ trang
caùch maïng doàn söùc cho coâng taùc xaây döïng löïc löôïng, huaán luyeän,
döôõng quaân vaø hoïc taäp chính trò, chöù ít tieán haønh caùc chieán dòch tieán
coâng lôùn.
Veà heä thoáng giao thoâng – vaän taûi, Chieán tröôøng B2 coù tieàm naêng
phaùt trieån maïnh do thuaän lôïi veà vò trí ñòa lyù, do ñòa hình chuû yeáu laø
ñoàng baèng, khoâng coù nuùi cao hieåm trôû. Tuy nhieân trong nhöõng naêm 1955
– 197 do tình hình chieán söï aùc lieät vaø keùo daøi, neân heä thoáng giao thoâng –
vaän taûi treân Chieán tröôøng B2 khoâng phaùt trieån ñöôïc, nhaát laø heä thoáng
ñöôøng saét.
Veà heä thoáng ñöôøng boä, trong nhöõng naêm 1955 – 1975, treân Chieán
tröôøng B2 coù 4 loaïi chính: quoác loä, lieân tænh loä, tænh loä, đöôøng lieân
quaän. Ngoaøi ra, coøn coù loaïi ñöôøng khaùc: Xa loä, đöôøng noäi thaønh, noäi
thò vaø höông loä.
14
Rieâng veà caùc quoác loä, trong nhöõng naêm 1955 – 1975, treân Chieán
tröôøng B2 coù 10 quoác loä ñi qua, ñoù laø caùc quoác loä:
- Quoác loä 1 (Laïng Sôn – Haø Noäi – Saøi Goøn – Phoâmpeânh);
- Quoác loä 11 (Phan Rang – Ñaø Laït);
- Quoác loä 12 (Phan Thieát – Ñaø Laït);
- Quoác loä 13 (Saøi Goøn – Phuù Cöôøng – An Loäc – Loäc Ninh);
- Quoác loä 14 (An Loäc – Phöôùc Bình – Tam Kyø);
- Quoác loä 15 (Bieân Hoøa – Vuõng Taøu);
- Quoác loä 16 (Saøi Goøn – Taân An – Myõ Tho – Caàn Thô – Vò Thanh –
Caø Mau)(Sau naøy, quoác loä 16 ñoåi goïi laø quoác loä 4);
- Quoác loä 17 (Haø Tieân – bieân giôùi Vieät Nam – Campuchia);
- Quoác loä 20 (Long Khaùnh – Ñaø Laït);
- Quoác loä 22 (Thò traán Goø Daàu – Thò xaõ Taây Ninh).
Trong 10 quoác loä treân, thì 4 quoác loä 1, 13, 14, 4 laø quan troïng nhaát caû
veà kinh teá, chính trò laãn quaân söï.
Rieâng veà caùc xa loä, trong nhöõng naêm 1955 – 1975, treân Chieán tröôøng
B2 coù 2 xa loä quan troïng: xa loä Bieân Hoøa (Saøi Goøn – Thuû Ñöùc – Bieân
Hoøa) vaø xa loä Ñaïi Haøn (xa loä Bieân Hoøa – Dó An – Hoùc Moân – Bình
Chaùnh – quoác loä 4). Nhöõng xa loä naøy, khoâng chæ ñôn thuaàn coù giaù trò
veà maët kinh teá, maø thöïc chaát ñaây laø nhöõng tuyeán giao thoâng ñöôøng boä
noái lieàn caùc caên cöù quaân söï phoøng thuû baûo veä Saøi Goøn – Gia Ñònh,
caùc tröôøng huaán luyeän cuûa Myõ vaø Saøi Goøn töø höôùng ñoâng – ñoâng
baéc Saøi Goøn sang höôùng baéc – taây baéc Saøi Goøn xuoáng höôùng taây –
taây nam Saøi Goøn (Saân bay quaân söï Bieân Hoøa, Tieåu khu Bieân Hoøa,
Toång kho Long Bình, Tröôøng só quan boä binh Thuû Ñöùc, Taân caûng, Caên
cöù Thuûy quaân luïc chieán Soùng Thaàn, Trung taâm huaán luyeän Quang Trung,
Saân bay quaân söï Taân Sôn Nhaát, Caên cöù Duø Hoaøng Hoa Thaùm, Tieåu khu
Haäu Nghóa, Tieåu khu Long An …).
Veà heä thoáng ñöôøng saét, trong nhöõng naêm 1955 – 1975, treân Chieán
tröôøng B2 coù 3 tuyeán ñöôøng saét:
- Saøi Goøn – Ñoâng Haø (Saøi Goøn – Ninh Hoøa – Tuy Hoøa – Quaûng
Ngaõi – Ñoâng Haø);
15
- Saøi Goøn – Myõ Tho (Saøi Goøn – Taân An – Myõ Tho);
- Saøi Goøn – Loäc Ninh (Saøi Goøn – Phuù Cöôøng – An Loäc – Loäc Ninh).
Veà heä thoáng ñöôøng haøng khoâng, trong nhöõng naêm 1955 – 1975, treân
Chieán tröôøng B2 coù 2 loaïi saân bay lôùn: Saân bay daân duïng vaø saân bay
quaân söï. Veà saân bay daân duïng, treân Chieán tröôøng B2 coù 3 saân bay lôùn:
Taân Sôn Nhaát (Gia Ñònh), Caàn Thô (Phong Dinh), Lieân Khöông (Tuyeân
Ñöùc). Veà saân bay quaân söï, treân Chieán tröôøng B2 coù 4 saân bay lôùn: Taân
Sôn Nhaát (Gia Ñònh), Bieân Hoaø (Bieân Hoaø), Traø Noùc (Phong Dinh),
Thaønh Sôn (Ninh Thuaän). Ngoaøi ra, ôû moãi tænh ñeàu coù nhöõng saân bay
loaïi nhoû, giaønh cho caùc loaïi maùy bay tröïc thaêng, maùy bay khu truïc loaïi
vöøa vaø nhoû hoaït ñoäng.
- Saân bay quaân söï Taân Sôn Nhaát (Gia Ñònh) laø caên cöù cuûa Sö ñoaøn 5
khoâng quaân nguïy Saøi Goøn. Ñaây laø moät sö ñoaøn khoâng quaân tröïc thuoäc
BTTM quaân đội
Saøi Goøn.
- Saân bay quaân söï Bieân Hoaø (Bieân Hoaø) laø caên cöù cuûa Sö ñoaøn 3
khoâng quaân Saøi Goøn. Ñaây laø moät sö ñoaøn khoâng quaân tröïc thuoäc Boä
tö leänh Quaân ñoaøn 3, Quaân khu III Saøi Goøn.
- Saân bay quaân söï Traø Noùc (Phong Dinh) laø caên cöù cuûa Sö ñoaøn 4
khoâng quaân Saøi Goøn. Ñaây laø moät sö ñoaøn khoâng quaân tröïc thuoäc Boä
tö leänh Quaân ñoaøn 4, Quaân khu IV Saøi Goøn.
- Saân bay quaân söï Thaønh Sôn (Ninh Thuaän) laø caên cöù cuûa Sö ñoaøn 6
khoâng quaân Saøi Goøn. Ñaây laø moät sö ñoaøn khoâng quaân tröïc thuoäc
BTTM Saøi Goøn .
Veà heä thoáng ñöôøng bieån, trong nhöõng naêm 1955 – 1975, treân Chieán
tröôøng B2 coù 2 loaïi caûng ñöôøng bieån lôùn: caûng daân duïng vaø quaân
caûng. Veà caûng daân duïng, treân Chieán tröôøng B2 coù 3 caûng lôùn: caûng
Saøi Goøn (Saøi Goøn), caûng Vuõng Taøu (Phöôùc Tuy) vaø caûng Nha Trang
(Khaùnh Hoaø). Veà quaân caûng, treân Chieán tröôøng B2 coù 3 caûng lôùn:
quaân caûng Nhaø Beø (Gia Ñònh), quaân caûng Vuõng Taøu (Phöôùc Tuy) vaø
quaân caûng Cam Ranh (Khaùnh Hoaø). Nhöõng caûng naøy trong nhöõng naêm
1955 – 1975 ñeàu do Myõ vaø Saøi Goøn söû duïng vaø khai thaùc, coù nhöõng
16
caûng do Myõ xaây döïng trong nhöõng naêm tieán haønh chieán tranh xaâm löôïc
Vieät Nam, nhö quaân caûng Cam Ranh (Khaùnh Hoaø).
Ngoaøi ra, coøn phaûi keå ñeán heä thoáng beán tieáp nhaän taøu bieån loaïi
nhoû cuûa löïc löôïng vuõ trang caùch maïng, naèm trong caùc vuøng giaûi phoùng,
caùc khu caên cöù vuøng ven bieån, ñeå tieáp nhaän vuõ khí, ñaïn döôïc cuûa TÖ
chuyeån vaøo theo ñöôøng bieån (Ñöôøng 759, coøn goïi laø Ñöôøng Hoà Chí
Minh treân bieån) do Ñoaøn 125 haûi quaân QÑNDVN ñaûm nhieäm. Caùc beán
tieáp nhaän chính naèm ôû caên cöù U Minh thuoäc tænh Caø Mau (An Xuyeân),
caên cöù Thaïnh Phuù thuoäc tænh Beán Tre (Kieán Hoaø).
Veà heä thoáng ñöôøng soâng, trong nhöõng naêm 1955 – 1975, treân Chieán
tröôøng B2 coù 3 caûng ñöôøng soâng lôùn: caûng Caùt Laùi (Gia Ñònh), quaân
caûng Saøi Goøn (coøn goïi laø Taân Caûng)(Gia Ñònh) vaø caûng Caàn Thô
(Phong Dinh). Caùc caûng naøy chia laøm 2 khu vöïc: caûng daân duïng vaø quaân
caûng (Rieâng Taân Caûng laø quaân caûng). Ngoaøi ra, ôû caùc tænh coøn coù
caùc caûng nhoû vöøa caûng daân duïng, vöøa laø quaân caûng. Nhöõng caûng
naøy trong nhöõng naêm 1955 – 1975 ñeàu do Myõ vaø Saøi Goøn söû duïng vaø
khai thaùc, coù nhöõng caûng do Myõ xaây döïng trong nhöõng naêm tieán haønh
chieán tranh xaâm löôïc Vieät Nam, nhö quaân caûng Saøi Goøn (coøn goïi laø
Taân Caûng)(Gia Ñònh).
1.1.2. Chieán tröôøng B2 laø “Chieán tröôøng ñieåm” trong cuoäc khaùng
chieán choáng Myõ cöùu nöôùc cuûa quaân daân ta vaø cuõng laø ñòa baøn
coá thuû cuoái cuøng cuûa quaân ñoäi vaø chính quyeàn Saøi Goøn treân
chieán tröôøng mieàn Nam
Chieán tröôøng B2 ñöôïc caùc cô quan laõnh ñaïo Miền chia laøm 6 quaân
khu: Quaân khu 6 (Cöïc Nam Trung Boä), Quaân khu 7 (Ñoâng Nam Boä), Quaân
khu 8 (Trung Nam Boä), Quaân khu 9 (Taây Nam Boä), Quaân khu Saøi Goøn –
Gia Ñònh vaø Quaân khu 10 (Nam Taây Nguyeân). Söï phaân chia naøy caên cöù
vaøo tính troïng yeáu cuûa töøng ñòa baøn ñoái vôùi cuoäc chieán tranh caùch
maïng giaûi phoùng mieàn Nam.
Quaân khu 6 goàm caùc tænh ôû khu vöïc Cöïc Nam Trung Boä nhö Bình
Thuaän, Ninh Thuaän, Laâm Ñoàng, Tuyeân Ñöùc, Bình Tuy (theo toå chöùc haønh
chính cuûa chính quyeàn Saøi Goøn).
17
Quaân khu 7 goàm caùc tænh ôû mieàn Ñoâng Nam Boä nhö Taây Ninh, Bình
Long, Phöôùc Long, Haäu Nghóa, Long An, Bieân Hoaø, Long Khaùnh, Phöôùc
Tuy (theo toå chöùc haønh chính cuûa chính quyeàn Saøi Goøn).
Quaân khu 8 goàm caùc tænh ôû mieàn Trung Nam Boä nhö Kieán Phong,
Kieán Töôøng, Ñònh Töôøng, Goø Coâng, Kieán Hoaø, Vónh Long, Vónh Bình
(theo toå chöùc haønh chính cuûa chính quyeàn Saøi Goøn).
Quaân khu 9 goàm caùc tænh ôû mieàn Taây Nam Boä nhö Kieân Giang, An
Giang, Phong Dinh, Chöông Thieän, Ba Xuyeân, An Xuyeân (theo toå chöùc haønh
chính cuûa nguïy quyeàn Saøi Goøn).
Quaân khu Saøi Goøn – Gia Ñònh goàm thaønh phoá Saøi Goøn vaø tænh Gia
Ñònh (theo toå chöùc haønh chính cuûa chính quyeàn Saøi Goøn).
Quaân khu 10 goàm caùc tænh ôû khu vöïc Nam Taây Nguyeân nhö Quaûng
Ñöùc, Phöôùc Long, Bình Long (theo toå chöùc haønh chính cuûa chính quyeàn
Saøi Goøn). Quaân khu 10 ñöôïc thaønh laäp vaøo ñaàu naêm 1962 vaø ñeán cuoái
naêm 1963 thì giaûi theå. Nhöng ñeán thaùng 10-1966, TUCMN ra quyeát ñònh
thaønh laäp laïi Quaân khu 10 goàm caùc tænh Quaûng Ñöùc, Phöôùc Long (tröôùc
ñaây thuoäc Quaân khu 6), Bình Long (tröôùc ñaây tröïc thuoäc Mieàn) vaø ñeán
thaùng 6-1972 thì laïi giaûi theå nhaäp vaøo Quaân khu 7.
Nhöng neáu xeùt treân goùc ñoä nghieân cöùu veà coâng taùc xaây döïng löïc
löôïng vaø hoaït ñoäng taùc chieán cuûa caùc sö ñoaøn CLM, coù theå chia laøm 3
chieán tröôøng: Chieán tröôøng Cöïc Nam Trung Boä, Chieán tröôøng Ñoâng Nam
Boä vaø Chieán tröôøng Đồng bằng sông Cửu Long. Trong ñoù, soâng Tieàn laø
ranh giôùi phaân chia giöõa Chieán tröôøng Ñoâng Nam Boä vaø Chieán tröôøng
Ñoàng baèng soâng Cöûu Long.
Chieán tröôøng Cöïc Nam Trung Boä goàm 2 tænh ôû khu vöïc Cöïc Nam
Trung Boä vaø 2 tænh ôû khu vöïc Nam Taây Nguyeân laø Bình Thuaän, Ninh
Thuaän, Tuyeân Ñöùc, Laâm Ñoàng. Ñaây laø 4 tænh thuoäc Quaân khu 6. Do
ñieàu kieän ñòa hình khoâng thuaän lôïi cho coâng taùc xaây döïng löïc löôïng vaø
hoaït ñoäng taùc chieán cuûa caùc ñôn vò chuû löïc, neân trong suoát nhöõng naêm
1961 – 1975, caùc sö ñoaøn CLM haàu nhö raát ít hoaït ñoäng treân Chieán tröôøng
Cöïc Nam Trung Boä (Chæ coù trong Cuoäc Toång tieán coâng vaø noåi daäy
18
Xuaân 1975, Sö ñoaøn 7 boä binh coù tham gia Chieán dòch Ñöôøng 20 Ñònh
Quaùn – Ñaø Laït, töø 17-3 ñeán 3-4-1975).
Chieán tröôøng Ñoâng Nam Boä goàm caùc tænh Nam Boä ôû phía baéc soâng
Tieàn: Quaûng Ñöùc, Bình Tuy, Taây Ninh, Bình Long, Phöôùc Long, Haäu
Nghóa, Long An, Bieân Hoaø, Long Khaùnh, Phöôùc Tuy, Kieán Phong, Kieán
Töôøng, Ñònh Töôøng, Goø Coâng, Gia Ñònh vaø thaønh phoá Saøi Goøn. Ñaây
laø caùc tænh thuoäc caùc quaân khu 6, 7, 8, 10, Saøi Goøn – Gia Ñònh vaø baéc
Quaân khu 8. Do ñieàu kieän ñòa hình coù ñoài nuùi thaáp, coù röøng giaø, laïi
tieáp giaùp vôùi daõy Tröôøng Sôn vaø bieân giôùi Vieät Nam – Campuchia,
thuaän lôïi cho coâng taùc xaây döïng löïc löôïng vaø hoaït ñoäng taùc chieán cuûa
caùc ñôn vò chuû löïc. Neân trong suoát nhöõng naêm 1961 – 1975, caùc sö ñoaøn
CLM chuû yeáu hoaït ñoäng treân Chieán tröôøng Ñoâng Nam Boä. Treân Chieán
tröôøng Ñoâng Nam Boä, coù 2 chieán khu quan troïng, laø nôi ñöùng chaân cuûa
caùc sö ñoaøn CLM laø Chieán khu Döông Minh Chaâu vaø Chieán khu D. Ñaây
laø nhöõng caên cöù xuaát phaùt cuûa nhöõng chieán dòch lôùn cuûa caùc sö ñoaøn
CLM, nhöõng cuoäc tieán coâng chieán löôïc vaø caû nhöõng traän taäp kích hoaû
löïc laøm ruùng ñoäng ñaàu naõo Myõ vaø Saøi Goøn.
Chieán tröôøng Ñoàng baèng soâng Cöûu Long goàm caùc tænh Nam Boä ôû
phía nam soâng Tieàn: Vónh Bình, Kieán Hoaø, Vónh Long, An Giang, Phong
Dinh, Chöông Thieän, Kieân Giang, Ba Xuyeân, An Xuyeân. Ñaây laø caùc tænh
thuoäc Quaân khu 9 vaø nam Quaân khu 8. Do ñieàu kieän ñòa hình ñoàng baèng
troáng traûi, sình laày, ngaên caét bôûi nhieàu soâng raïch, deã bò khoâng quaân
vaø phaùo binh Myõ vaø Saøi Goøn ñaùnh phaù, haûi quaân Myõ vaø Saøi Goøn
ngaên chaën, chia caét, khoâng thuaän lôïi cho coâng taùc xaây döïng löïc löôïng
vaø hoaït ñoäng taùc chieán cuûa caùc ñôn vò chuû löïc. Neân trong suoát nhöõng
naêm 1961 – 1975, caùc sö ñoaøn CLM khoâng hoaït ñoäng treân Chieán tröôøng
Đồng bằng sông Cửu Long.
Do coù vò trí quan troïng trong cuoäc chieán tranh xaâm löôïc, neân ñaõ töø
laâu Nam Boä (ñaëc bieät laø mieàn Ñoâng Nam Boä) ñaõ ñöôïc caùc theá löïc
thöïc daân, ñeá quoác choïn laøm nôi truù ñoùng cuûa caùc cô quan ñaàu naõo cuûa
chính quyeàn thöïc daân (Phuû toaøn quyeàn Ñoâng Döông, Dinh Thoáng ñoác
Nam Kyø, Boä tö leänh quaân vieãn chinh Nhaät ôû Ñoâng Döông…) cuõng nhö
19
xaây döïng caùc caên cöù quaân söï , saân bay, haûi caûng…. Sau Hieäp ñònh
Geneøve ñöôïc kyù keát vaøo thaùng 7-1954, khi ta vaø ñoái phöông keát thuùc
hoaït ñoäng taäp keát chuyeån quaân, löïc löôïng quaân söï cuûa Phaùp vaø nguïy
doàn veà phía nam vó tuyeán 17, bao goàm 122.000 quaân Phaùp – Leâ döông,
179.000 quaân quoác gia cuûa Baûo Ñaïi vaø 140.000 quaân thuoäc caùc löïc
löôïng giaùo phaùi Cao Ñaøi, Hoaø Haûo, Bình Xuyeân. Toång coäng coù 441.000
quaân, phaàn lôùn taäp trung ôû mieàn Ñoâng Nam Boä vaø Ñoàng baèng soâng
Cöûu Long. Caùc caên cöù khoâng quaân, haûi quaân vaø trang thieát bò quaân söï
cuûa Phaùp ñeå laïi haàu nhö coøn nguyeân veïn.
Trong nhöõng naêm 1955 – 1975, heä thoáng toå chöùc caùc cô quan trung
öông quaân söï cuõng nhö daân söï cuûa quaân đội và chính quyeàn Saøi Goøn
(Phuû Toång thoáng, Phuû Thuû töôùng vaø caùc cô quan caáp boä, BTTM quaân
ñoäi Saøi Goøn …) vaø caùc cô quan cao caáp cuûa Myõ (Toaø Ñaïi söù Myõ, Boä
Tö leänh MACV...) ñeàu taäp trung ôû Saøi Goøn, nôi ñöôïc Myõ vaø Saøi Goøn
choïn laøm thuû ñoâ cho chính quyeàn Saøi Goøn. Caùc caên cöù quaân söï lôùn
vaø quan troïng nhaát cuûa quaân ñoäi Saøi Goøn, coù yù nghóa quyeát ñònh soáng
coøn vôùi cheá ñoä Saøi Goøn ñeàu taäp trung treân ñòa baøn Nam Boä, maø ñaëc
bieät laø mieàn Ñoâng Nam Boä (Saân bay quaân söï Bieân Hoøa, Saân bay quaân
söï Taân Sôn Nhaát, Saân bay quaân söï Traø Noùc, Toång kho Long Bình, Kho
xaêng Nhaø Beø, Kho bom Thaønh Tuy Haï, Quaân caûng Saøi Goøn, Taân caûng,
Caên cöù Thuûy quaân luïc chieán Soùng Thaàn, Caên cöù Duø Hoaøng Hoa
Thaùm, Tröôøng só quan boä binh Thuû Ñöùc, Trung taâm huaán luyeän Quang
Trung, boä tö leänh caùc quaân binh chuûng, boä tö leänh Quaân ñoaøn 3, Quaân
ñoaøn 4, boä chæ huy caùc sö ñoaøn boä binh 5, 18, 25, 7, 9, 21...). Trong nhöõng
naêm 1965 – 1972, khi quaân ñoäi Myõ tröïc tieáp tham chieán ôû mieàn Nam
Vieät Nam, thì nhöõng caên cöù quaân söï chính cuûa quaân vieãn chinh Myõ
cuõng ñeàu naèm ôû Nam Boä (Boä Tö leänh daõ chieán 2, boä chæ huy caùc sö
ñoaøn boä binh 1, 25, 9…).
Do nhöõng yeáu toá ñoù, Chieán tröôøng B2 (maø ñaëc bieät laø Chieán
tröôøng Đông Nam Bộ) ñaõ ñöôïc caùc cô quan laõnh ñaïo TÖ vaø Miền xaùc ñònh
laø Chieán tröôøng ñieåm trong cuoäc khaùng chieán choáng Myõ cöùu nöôùc giaûi
phoùng mieàn Nam, giaûi phoùng ñöôïc Chieán tröôøng B2 ñoàng nghóa vôùi vieäc
20
- Xem thêm -