Tài liệu Hoạt động quản trị dòng tiền tại công ty tnhh chè biên cương

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------o0o--------- NGUYỄN THỊ HOA HOẠT ĐỘNG QUẢN TRỊ DÕNG TIỀN TẠI CÔNG TY TNHH CHÈ BIÊN CƢƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG Hà Nội - 2016 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------o0o--------- NGUYỄN THỊ HOA HOẠT ĐỘNG QUẢN TRỊ DÕNG TIỀN TẠI CÔNG TY TNHH CHÈ BIÊN CƢƠNG Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng Mã số: 60 34 02 01 LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. TRẦN THỊ THÁI HÀ Hà Nội – 2016 LỜI CAM ĐOAN Tôi xincam đoan: Luận văn với đề tài “Hoạt động quản trị dòng tiền tại Công ty TNHH Chè Biên Cương” là công trình nghiên cứu riêng của tôi. Các số liệu trong luận văn đƣợc sử dụng trung thực. Kết quả nghiên cứu đƣợc trình bày trong luận văn này chƣa từng đƣợc công bố tại bất kỳ công trình nào khác. Nếu sai tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm. Hà Nội, ngày tháng năm 2016 Tác giả Nguyễn Thị Hoa LỜI CẢM ƠN Trƣớc tiên, tôi xin chân thành gửi lời cảm ơn tới Ban giám hiệu trƣờng Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội, đến quý thầy cô trong Khoa Tài chính - Ngân hàng, Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội đã tạo điều kiện thuận lợi để tôi hoàn thành luận văn này. Đặc biệt bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc đến PGS.TS. Trần Thị Thái Hà đã hƣớng dẫn tận tình, giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên cứu. Tôi xin gửi lời cảm ơn đến lãnh đạo Công ty, lãnh đạo các phòng ban, các anh chị cán bộ công nhân viên tại Công ty TNHH Chè Biên Cƣơng đã nhiệt tình giúp đỡ trong quá trình hoàn thành luận văn. Cuối cùng, tôi cũng xin cảm ơn chân thành tới gia đình, bạn bè và đồng nghiệp đã tận tình hỗ trợ, giúp đỡ tôi trong suốt thời gian học tập và nghiên cứu. Xin gửi lời cảm ơn chân thành đến tất cả mọi ngƣời! Hà Nội, ngày tháng Tác giả Nguyễn Thị Hoa năm 2016 MỤC LỤC DANH MỤC CÁC CHƢ̃ VIẾT TẮT ............................................................... i DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU .....................................................................ii DANH MỤC SƠ ĐỒ ....................................................................................... iv LỜI MỞ ĐẦU ................................................................................................... 1 CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOA ̣T ĐỘNG QUẢN TRI ̣DÒNG TIỀN CỦA DOANH NGHIỆ ..P 4 1.1. Tổng quan các công trình nghiên cứu ....................................................... 4 1.2. Cơ sở lý luận về hoạt động quản trị dòng tiền của doanh nghiệp. ............. 7 1.2.1. Tổng quan về dòng tiề n của doanh nghiê ̣p ........................................... 7 1.2.2. Quản trị dòng tiền của doanh nghiệp ................................................. 12 1.2.3. Các nhân tố ảnh hưởng tới quản trị dòng tiền của doanh nghiệp........ 31 KẾT LUẬN CHƢƠNG 1................................................................................ 39 CHƢƠNG 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................ 40 2.1. Cách tiếp cận............................................................................................ 40 2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu .......................................................................... 40 2.2.1. Phương pháp thu thập dữ liệu .............................................................. 40 2.2.2. Phương pháp tổng hợp dữ liệu .............................................................. 41 2.2.3. Phương pháp phân tích dữ liệu ............................................................. 41 2.3.Quy trình nghiên cứu ................................................................................ 43 KẾT LUẬN CHƢƠNG 2................................................................................ 44 CHƢƠNG 3: THỰC TRẠNG HOA ̣T ĐỘNG QUẢ N TRI ̣DÒNG TIỀN TẠI CÔNG TY TNHH CHÈ BIÊN CƢƠNG ........................................................ 45 3.1. Khái quát về hoạt động kinh doanh của Công ty TNHH Chè Biên Cƣơng . 45 3.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển ........................................................... 45 3.1.2. Sơ đồ bộ máy tổ chức ............................................................................ 46 3.1.3. Tình hình hoạt động kinh doanh của của công ty từ năm 2013 – 2015 49 3.2. Thực trạng hoa ̣t đô ̣ng quản tri do ̣ ̀ ng tiề n ta ̣i Công ty TNHH Chè Biên Cƣơng .............................................................................................................. 59 3.2.1. Phân tích báo cáo lưu chuyển tiền tệ của Công ty giai đoạn 2013-2015 ....59 3.2.2. Quản trị dòng tiền vào của Công ty TNHH Chè Biên Cương .............. 64 3.2.3. Quản trị dòng tiền ra của Công ty ........................................................ 68 3.2.4. Thực trạng xây dựng ngân quỹ tố i ưu ................................................... 69 3.3. Đánh giá thƣ̣c tra ̣ng hoa ̣t đô ̣ng quản tri ̣dòng tiề n ta ̣i Công ty TNHH Chè Biên Cƣơng ..................................................................................................... 71 3.3.1. Thành tích đạt được .............................................................................. 72 3.3.2. Những tồ n tại......................................................................................... 73 3.3.3. Nguyên nhân.......................................................................................... 74 KẾT LUẬN CHƢƠNG 3................................................................................ 77 CHƢƠNG 4. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN HOA ̣T ĐỘNG QUẢN TRỊ DÒNG TIỀN TẠI CÔNG TY TNHH CHÈ BIÊN CƢƠNG....................................... 78 4.1. Phƣơng hƣớng phát triể n của Công ty trong nhƣ̃ng năm tới. .................. 78 4.2. Giải pháp hoàn thiê ̣n hoạt động quản trị dòng tiền ta ̣i Công ty TNHH Chè Biên Cƣơng ..................................................................................................... 79 4.2.1. Một số nguyên tắc khi thực hiện hoàn thiện hoạt động quản trị dòng tiền ... 79 4.2.2. Một số giải pháp hoàn thiện công tác hoạt động quản trị dòng tiền .... 80 4.3. Mô ̣t số kiế n nghi....................................................................................... 88 ̣ KẾT LUẬN CHƢƠNG 4................................................................................ 89 KẾT LUẬN ..................................................................................................... 90 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... 92 DANH MỤC CÁC CHƢ̃ VIẾT TẮT STT Ký hiệu Nguyên nghĩa 1 CSH 2 HĐKD 3 HTK Hàng tồn kho 4 LNST Lơ ̣i nhuâ ̣n sau thuế 5 NHTM Ngân hàng thƣơng ma ̣i 6 NVL 7 SXKD Sản xuất kinh doanh 8 TNHH Trách nhiệm hữu hạn 9 VCSH Vố n chủ sở hữu 10 XNK Xuấ t nhâ ̣p khẩ u Chủ sở hữu Hoạt động kinh doanh Nguyên vâ ̣t liê ̣u i DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU STT Bảng 1 Bảng 1.1 2 Bảng 3.1 3 Bảng 3.2 Nội dung Nô ̣i dung dòng tiề n hoa ̣t đô ̣ng trong doanh nghiê ̣p Bảng cân đối kế toán – Tài sản Công ty TNHH Chè Biên Cƣơng Tỷ trọng cơ cấu tài sản của công ty Trang 10 50 52 Tỷ trọng cơ cấu tài sản ngắn hạn Công ty 4 Bảng 3.3 TNHH Chè Biên Cƣơng giai đoa ̣n 2013 – 52 2015 Bảng cân dối kế toán – Nguồ n vố n của 5 Bảng 3.4 Công ty TNHH Chè Biên Cƣơng giai đoa ̣n 54 2013 – 2015 6 Bảng 3.5 Tỷ trọng cơ cấu nguồn vốn Công ty TNHH Chè Biên Cƣơng giai đoạn 2013 – 2015 55 Bảng báo cáo kết quả hoạt động sản xuất 7 Bảng 3.6 kinh doanh của Công ty giai đoa ̣n 2013 – 57 2015 8 Bảng 3.7 Tỷ trọng chi phí của Công ty từ năm 2013 – 2015 58 Tóm tắt báo cáo lƣu chuyển tiền tệ của 9 Bảng 3.8 Công ty TNHH Chè Biên Cƣơng giai đoa ̣n 60 2013 – 2015 10 Bảng 3.9 Dòng tiền ra và dòng tiền vào Công ty từ hoạt động SXKD giai đoa ̣n 2013 – 2015 ii 61 11 Bảng 3.10 12 Bảng 3.11 Lơ ̣i nhuâ ̣n trƣớc thuế của Công ty Phải thu khách hàng của Công ty TNHH Chè Biên Cƣơng giai đoạn 2013 – 2015 62 65 Mố i quan hê ̣ giƣ̃a kỳ luân chuyể n HTK 13 Bảng 3.12 bình quân với khả năng thanh toán của 66 Công ty 14 Bảng 3.13 15 Bảng 3.14 16 Bảng 3.15 Hàng tồn kho của Công ty TNHH Chè Biên Cƣơng giai đoa ̣n 2013 – 2015 Chỉ tiêu phải trả ngƣời bán của Công ty TNHH Chè Biên Cƣơng Chỉ tiêu tài chính phản ảnh hoạt đô ̣ng quản trị dòng tiền của Công ty iii 67 68 72 DANH MỤC SƠ ĐỒ STT Sơ đồ Nội dung 1 Sơ đồ 1.1 2 Sơ đồ 1.2 Quy triǹ h quản tri ̣dòng tiề n 13 3 Sơ đồ 3.1 Sơ đồ tổ chƣ́c của Công ty 46 Dòng tiền và chu kỳ kinh doanh ngắn hạn của một Công ty sản xuất tiêu biểu iv Trang 13 LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Dòng tiền trong doanh nghiệp đƣợc ví nhƣ mạch máu trong một cơ thể con ngƣời. Những nguy cơ về dòng tiền luôn có thể đem đến những cơn “đột quỵ” bất cứ lúc nào kể cả đối với những doanh nghiệp đang làm ăn phát đạt. Bản chất của dòng tiền là dòng chuyển động tiền tệ vào (inflow) và ra (outflow), tạo ra khả năng thanh toán hoặc tình trạng mất khả năng thanh toán của một doanh nghiệp. Không ít các doanh nghiệp dù kinh doanh có lời vẫn luôn phải xoay sở do thiếu hụt tiền mặt . Vì vậy, quản trị dòng tiền là các hoạt động cầ n đƣợc quan tâm ở tấ t cả các doanh nghiê ̣p dù lớn hay nhỏ. Xuấ t phát tƣ̀ thƣ̣c tiễn , đang công tác ta ̣i công ty TNHH Chè Biên Cƣơng, mô ̣t doanh nghiê ̣p hoa ̣t đô ̣ng trong liñ h vƣ̣c sản xuấ t và kinh doanh chè, tôi nhâ ̣n thấ y viê ̣c quản tri ̣dòng tiề n của công ty chƣa thƣ̣c sƣ̣ đƣơ ̣c chú trọng. Trên bảng báo cáo lƣu chuyể n tiề n tê ̣ , lƣu chuyể n tiề n thuầ n của Công ty trong nhƣ̃ng năm gầ n đây luôn ở mƣ́c thấ p và thâ ̣m chí là âm . Nế u t ình trạng này kéo dài thì việc mất khả năng thanh toán là điều không tránh khỏi . Đặc biệt, vào thời điểm mùa vụ, nế u lƣơ ̣ng tiề n mă ̣t dƣ̣ trƣ̃ không đủ để chi trả cho các hộ nông dân thì sẽ dẫn đến việc thiếu hụt nguồn nguyên liệu đầu vào để sản xuất và tất nhiên sẽ dẫn đến rất nhiều những hệ lụy sau đó . Nhâ ̣n thấ y tầ m quan tro ̣ng của vấ n đề này, tôi quyế t đinh ̣ cho ̣n đề tài : “Hoa ̣t động quản trị dòng tiền tại Công ty TNHH Chè Biên Cương” làm luận văn nghiên cứu của mình. 2. Câu hỏi nghiên cƣ́u Xuấ t phát tƣ̀ tính cấ p thiế t của đề tài nghiên cƣ́ u, luâ ̣n văn hƣớng tới viê ̣c tập trung giải quyết các vấn đề sau: - Quản trị dòng tiền ảnh hƣởng thế nào đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp? 1 - Thƣ̣c tra ̣ng quản tri do ̣ ̀ ng tiề n và nhƣ̃ng nhân tố nào ảnh hƣởng tới hoa ̣t đô ̣ng quản tri ̣dòng tiề n của công ty TNHH Chè Biên Cƣơng? - Cầ n n hƣ̃ng giải pháp gì để hoàn thiện hoạt động quản trị dòng tiền tại Công ty TNHH Chè Biên Cƣơng? 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục tiêu Mục tiêu tổng quan của luận văn là nghiên cƣ́u thƣ̣c tra ̣ng hoạt động quản trị dòng tiền tại Công ty TNHH Chè Biên Cƣơng , từ đó đƣa ra những giải pháp và kiến nghị nhằm hoàn thiện hoạt động quản tri ̣dòng tiề n của Công ty. 3.2. - Nhiêm ̣ vu ̣ nghiên cƣ́u Hệ thống hóa một số vấn đề lý luận cơ bản về hoạt động quản trị dòng tiền của doanh nghiê ̣p. - Phân tić h, đánh giá thƣ̣c tra ̣ng quảntrị dòng tiền tại Công ty TNHH Chè Biên Cƣơng. - Đề xuấ t giải pháp cùng với kiến nghị cho các đơn vị liên quan nhằ m hoàn thiê ̣n hoa ̣t đô ̣ng quản tri ̣dòng tiề n taị Công ty TNHH Chè Biên Cƣơng. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu - Đối tƣợng nghiên cứu của luận văn là hoạt động quản trị dòng tiền tại Công ty TNHH Chè Biên Cƣơng - Phạm vi nghiên cứu: hoạt động quản trị dòng tiền của Công ty TNHH Chè Biên Cƣơng tƣ̀ năm 2013 đến năm 2015 5. Kết cấu luận văn Luận văn nghiên cứu gồm có 4 chƣơng: Chƣơng 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu và cơ sở lý luận về hoạt động quản trị dòng tiền của doanh nghiệp Chƣơng 2: Phƣơng pháp nghiên cứu 2 Chƣơng 3: Thực trạng hoạt đô ̣ng quản tri do ̣ ̀ ng tiề n ta ̣i Công ty TNHH Chè Biên Cƣơng Chƣơng 4: Giải pháp hoàn thiện hoạt động quản trị dòng tiền tại Công ty TNHH Chè Biên Cƣơng 3 CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠT ĐỘNG QUẢN TRỊ DÕNG TIỀN CỦ A DOANH NGHIỆP 1.1. Tổng quan các công trình nghiên cứu Quản trị dòng tiền là yếu tố quan trọng tạo tính thanh khoản của doanh nghiệp. Tính thanh khoản là tính năng kinh tế đặc biệt của tiền. Tính thanh khoản giúp doanh nghiệp tránh đƣợc những “cú sốc” về những dòng tiền không mong đợi (Keynes,1936). Bằng chứng lịch sử với sự bê bối của công ty Enron ở Hoa Kỳ năm 2001, vụ việc còn nổi tiếng hơn khi kéo theo sự phá sản của hãng kiểm toán lâu đời và lớn thứ năm thời bấy giờ là Arthur Andersen, đã chứng minh cho các nhà đầu tƣ và quản trị tài chính thấy rằng niềm tin của họ khi chỉ đặt vào các báo cáo về lợi nhuận dựa trên phạm trù kế toán không còn phù hợp. Điều đó cũng gợi ý cho họ nên quan tâm và đặt niềm tin nhiều hơn vào dòng tiền từ các hoạt động của doanh nghiệp. Bởi lẽ, chính dòng tiền là một trong những thƣớc đo quan trọng phản ánh “sức khỏe” tài chính của doanh nghiệp. Theo cách hiểu này, làm thế nào để có dòng tiền tốt cũng giống nhƣ việc làm thế nào để doanh nghiệp thu đƣợc lợi nhuận nhƣ mong đợi (Henry, 2004). Nghiên cứu của Roychowdhury (2006) cho thấy các nhà quản trị tài chính đã quan tâm tới quản trị dòng tiền và “kiếm” đƣợc lợi ích từ quản trị dòng tiền của doanh nghiệp họ. Trong khảo sát 401 giám đốc tài chính của Graham (2004), 21,4% các giám đốc tài chính coi dòng tiền và dòng tiền tự do là một trong những yếu tố quan trọng nhất trong các kế hoạch thực hiện. Gần 51,6% trong số ngƣời đƣợc điều tra khảo sát lại cho rằng lợi nhuận là quan trọng nhất. Tuy nhiên, tới nghiên cứu của Melendrez (2005), tác giả đã chứng minh rằng những doanh nghiệp kết hợp đƣợc giữa lợi nhuận kỳ vọng và dòng tiền kỳ vọng sẽ tạo ra lợi nhuận cao hơn. Với các công trình nghiên cứu nhƣ trên, các tác giả đã đề cập tới vai trò 4 quan trọng của quản trị dòng tiền. Quản trị dòng tiền đƣợc nhà quản trị tài chính quan tâm tới nhiều hơn bên cạnh mục tiêu quản trị lợi nhuận. Leise San Jose’, Txomin Iturralde và Amaia Maseda (2005), nghiên cứu quản trị ngân quỹ dựa trên các nội dung nhƣ quản trị các khoản phải thu, phải trả và tạo ra mức tiền mặt tối ƣu. Bên cạnh đó, dự báo dòng tiền, tạo lập các quan hệ với các định chế tài chính nhằm xử lý sự thặng dƣ hoặc thiếu hụt ngân quỹ đã đƣợc các tác giả đề cập tới. Tuy nhiên, tác giả chƣa phân tích sâu những nhân tố ảnh hƣởng và làm thế nào để tạo ra mô hình ngân quỹ tối ƣu trong quản trị dòng tiền của doanh nghiệp. Liên quan tới mô hình quản trị dòng tiền, trong tác phẩm “Mô hình và các kỹ thuật quản trị dòng tiền của công ty”, Bruce Golden, Matthew Liberatore và Charles Lieberman (1979) đã đề cập tới các kỹ thuật cũng nhƣ xây dựng mô hình quản trị dòng tiền mặt hiệu quả nhằm cung cấp cho ngƣời đọc cách nhìn rõ hơn về quản trị dòng tiền. Các tác giả tập trung đƣa ra những hƣớng dẫn và gợi ý sử dụng mô hình về quản trị dòng tiền của doanh nghiệp nói chung và các hỗ trợ sử dụng phần mềm trong quản trị dòng tiền. Thông qua nghiên cứu này, các tác giả đã đơn giản hóa việc sử dụng mô hình quản trị dòng tiền bằng các ví dụ và ứng dụng khác nhau. Tuy nhiên, nghiên cứu của họ không chỉ ra mô hình nào thì phù hợp với các doanh nghiệp ở mức độ và quy mô khác nhau. Đặc biệt đối với các doanh nghiệp quy mô vốn nhỏ. Luâ ̣n án “Quản trị tiề n mặt – Thực trạng và giải pháp ở công ty Việt Hà” của Trần Hòa Bình (2010) đã hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản trị tiền mặt và nhận định vai trò của quản trị tiền mặt trong hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp . Trong luâ ̣n án của miǹ h , tác giả đã áp dụng lý thuyế t quản tri ̣tiề n mă ̣t vào hoa ̣t đô ̣ng của 1 doanh nghiê ̣p cu ̣ thể . Qua đó , luâ ̣n án góp phầ n đinh ̣ hƣớng cho viê ̣c phân tić h thƣ̣c tra ̣ng và đƣa ra giải pháp hoàn thiện quản trị tiền mặt nói chung tại các công ty khác. 5 Trong luận án tiến sỹ của Phan Hồng Mai (2012) về “Quản lý tài sản tại các doanh nghiệp ngành xây dựng ở Việt Nam”, nội dung quản trị dòng tiền đã đƣợc đề cập một phần dựa trên quản lý ngân quỹ tối ƣu và duy trì ngân quỹ tối ƣu đối với các doanh nghiệp ngành xây dựng ở Việt Nam. Trong luận án của mình, tác giả đã tập trung làm rõ mối quan hệ giữa thu hồi công nợ và tìm kiếm nguồn tài trợ đối ứng với khoản phải thu. Tuy nhiên, quản trị dòng tiền mới chỉ dừng lại ở bƣớc đầu, chƣa phản ánh toàn diện nội dung của quản trị dòng tiền trong các doanh nghiệp nói chung và doanh nghiệp ngành xây dựng nói riêng. Quản lý tiền trong luận án đƣợc tác giả đề cập với mục đích nhằm quản lý tài sản của doanh nghiệp ngành xây dựng, trong đó tiền là một khoản mục trong phần tài sản của bảng cân đối kế toán của các doanh nghiệp này. Luận án “Quản trị dòng tiền của các doanh nghiệp chế biến thực phẩm Việt Nam” của Đỗ Hồng Nhung (2014) đƣa ra tiền đề cần thiết để xây dựng mô hình ngân quỹ tối ƣu phù hợp với các doanh nghiệp chế biến thực phẩm niêm yết Việt Nam. Trên cơ sở thống kê, phỏng vấn, phân tích, kiểm định và đánh giá thực trạng quản trị dòng tiền của các doanh nghiệp chế biến thực phẩm niêm yết Việt Nam, tác giả đã đề xuất 3 giải pháp trực tiếp (3 giải pháp về dự báo dòng tiền, xây dựng ngân quỹ tối ƣu và quản trị công nợ), nhóm giải pháp bổ trợ và kiến nghị các điều kiện để thực hiện các nhóm giải pháp này nhằm tăng cƣờng quản trị dòng tiền của các doanh nghiệp chế biến thực phẩm niêm yết trên thị trƣờng chứng khoán Việt Nam. Giới hạn của nghiên cứu này là tác giả chƣa lƣợng hóa đƣợc đầy đủ các nhân tố khách quan tác động tới nội dung quản trị dòng tiền của doanh nghiệp Có thể thấy những nghiên cứu trên đây đã đƣa ra các cách ti ếp cận khác nhau về quản trị dòng tiền cũng nhƣ đánh giá tác động của quản trị dòng tiền tới doanh nghiệp nói chung . Tuy nhiên, chƣa có nghiên cứu nào 6 đánh giá tác động của các nhóm nhân tố tổng hợp tới quản trị dòng tiền của Công ty TNHH Chè Biên Cƣơng. Vì vậy cần phải tiến hành một nghiên cứu có tính chất cu ̣ thể , đánh giá hoa ̣t đô ̣ng quản tri ̣dòng tiề n của doanh nghiê ̣p này; các yếu tố ảnh hƣởng đến hoa ̣t đô ̣ng quản tri ̣dòng tiề n của doanh nghiê ̣p, tƣ̀ đó đƣa ra nhƣ̃ng giải pháp thích hơ ̣p nhằ m hoàn thiê ̣n hoa ̣t đô ̣ng quản trị dòng tiền tại doanh nghiệp đó. 1.2. Cơ sở lý luận về hoạt động quản trị dòng tiền của doanh nghiệp. 1.2.1. Tổng quan về dòng tiền của doanh nghiê ̣p 1.2.1.1. Khái niệm dòng tiề n của doanh nghiê ̣p Dòng tiền giữ vai trò quan trọng, ảnh hƣởng tới các quyết định kinh tế của doanh nghiệp. Chẳng hạn, doanh nghiệp cần tìm kiếm thông tin về dòng tiền trong tƣơng lai để ƣớc lƣợng giá trị của khoản đầu tƣ và đƣa ra quyết định đầu tƣ. Hơn nữa, dòng tiền còn đƣợc đề cập tới nhƣ “liều thuốc hữu hiệu nhất” cho khả năng thanh toán (tính thanh khoản) của doanh nghiệp. Nhà kinh tế học Keynes (1936) đã chỉ ra rằng tính năng kinh tế đặc biệt của tiền đó chính là “tính thanh khoản” . Tính thanh khoản của doanh nghiê ̣p đƣơ ̣c thể hiện thông qua tính thanh khoản của các loại tài sản và dễ dàng nhận thấy rằng tiền là tài sản có tính thanh khoản cao nhất. Nhƣng trong nền kinh tế mang tính cạnh tranh thì chi phí cơ hội ngày càng gia tăng làm kéo theo đó việc duy trì tính thanh khoản thƣờng xuyên gây tốn kém. Nhƣng chính nhờ tính thanh khoản này, doanh nghiệp tránh đƣợc những tác động tiêu cực và những “cú sốc” về dòng tiền không mong đợi. Khi đề cập tới dòng tiền của doanh nghiệp, không có khái niệm dòng tiền nói chung, cần hiểu khái niệm về dòng tiền thông qua dòng tiền vào , dòng tiền ra và dòng tiền thuầ n . Dòng tiề n vào là dòng tiề n phát sinh đi vào doanh nghiê ̣p trong quá trin ̀ h hoa ̣t đô ̣ng và đƣơ ̣c hiǹ h thành tƣ̀ viê ̣c huy đô ̣ng vố n nhƣ vay vố n ngân hàng , phát hành cổ phiếu , trái phiếu, tiề n thu đƣơ ̣c tƣ̀ 7 bán sản phẩm , hàng hóa, nhâ ̣n tiề n laĩ đƣơ ̣c chia tƣ̀ góp vố n , tƣ̀ cho vay , rút vố n góp đầ u tƣ tƣ̀ bên ngoài về doanh nghiê ̣p… Ngƣơ ̣c la ̣i , dòng tiền ra là dòng tiền phát sinh đi ra khỏi doanh nghiệp trong quá trình hoạt động và đƣơ ̣c hình thành tƣ̀ chi tiêu m ua sắ m tài sản cố đinh ̣ , mua nguyên vâ ̣t liê ̣u , trả lƣơng , nô ̣p thuế cho Nhà nƣớc , hoàn trả vốn cho nhà đầu tƣ , chia cổ tƣ́c cho cổ đông , trả lãi vay cho chủ nợ . Dòng tiền thuần là dòng tiền chênh lê ̣ch giƣ̃a dòng tiề n vào và d òng tiền ra của doanh nghiệp phát sinh trong mô ̣t kỳ hoa ̣t đô ̣ng . Xét trên góc độ tài chính doanh nghiệp , dòng tiền và lợi nhuận là hai khái niệm hoàn toàn khác nhau , lơ ̣i nhuâ ̣n phản ánh khoản chênh lê ̣ch giƣ̃a doanh thu và chi phí thực tế phát sinh trong một thời kỳ nhất định . Lơ ̣i nhuâ ̣n mang đầ y đủ đă ̣c điể m của phƣơng pháp kế toán dồ n tić h . Theo nguyên tắ c này, doanh thu và chi phí đƣơ ̣c ghi nhâ ̣n khi phát sinh , không nhấ t thiế t phải có sự thanh to án bằng tiền mặt ; chẳ ng ha ̣n doanh thu đƣơ ̣c ghi nhâ ̣n ngay cả khi bán chiu, ̣ còn khấu hao đƣợc ghi nhận là chi phí mặc dù không có khoản tiề n nào phát sinh đi ra khỏi doanh nghiê ̣p . Ngƣơ ̣c la ̣i, có nhiều trƣờng hợp có sƣ̣ thanh toán tiền nhƣng không có khoản doanh thu hoặc chi phí nào đƣợc ghi nhâ ̣n, chẳ ng ha ̣n nhƣ khi mua tài sản cố đinh, ̣ khi thanh toán các khoản nơ ̣ Dòng tiền và lợi nhuận đều là các chỉ tiêu để đánh giá tình hình tài chính của mộ t doanh nghiê ̣p . Tuy nhiên, với mỗi chỉ tiêu , nhà quản trị lại sử dụng với một mục đích khác nhau . Thông thƣờng , dòng tiền đƣợc dùng để đánh giá khả năng ta ̣o tiề n của doanh nghiê ̣p và do vâ ̣y nó xem xét khả năng thanh toán các khoản nợ đến hạn trong khi lợi nhuận lại đƣợc sử dụng để đánh giá khả năng sinh lời. Trong thƣ̣c tế , có rất nhiều các trƣờng hợp doanh nghiệp có lợi nhuận rấ t cao nhƣng la ̣i không đảm bảo đƣơ ̣c khả năng thanh toán do thi ếu tiền mặt 8 và ngƣợc lại, có những doanh nghiệp có khả năng chi trả các khoản nợ rất tốt nhƣng kế t quả lơ ̣i nhuâ ̣n la ̣i không cao thâ ̣m chí có thể là âm. Báo cáo lƣu chuyển tiền tệ thống kê các dòng tiền của doanh nghiệp, là một trong 3 báo cáo tài chính quan trọng nhất của doanh nghiệp. Báo cáo này đƣợc sử dụng để xác định mức độ bền vững trong ngắn hạn của doanh nghiệp. Nếu lƣợng tiền mặt tăng (dòng tiền hoạt động dƣơng) thì nó sẽ làm tăng tính thanh khoản cho công ty, sẵn sàng đáp ứng những nhu cầu về tiền mặt. Thông tin này chỉ có trong báo cáo lƣu chuyển tiền tệ mà không xuất hiện trên báo cáo kết quả kinh doanh và bảng cân đối kế toán. Nhiều nhà đầu tƣ không mấy tin tƣởng vào các con số công bố trong báo cáo kết quả kinh doanh và thích sử dụng biện pháp phân tích dòng tiền để thay thế, vì các con số thì có thể đƣợc nhào nặn ra chứ dòng tiền thì không. Báo cáo lƣu chuyển tiền tệ phản ánh đƣợc tình hình lƣu chuyển tiền theo ba loại hoạt động: hoạt động kinh doanh, hoạt động đầu tƣ, hoạt động tài chính. Do vậy, nó là bức tranh phản ánh toàn diện về cácdòng tiền của doanh nghiệp. 1.2.1.2. Đặc điểm của dòng tiền trong doanh nghiê ̣p Dòng tiền ghi nhận trên báo cáo lƣu chuyển tiền tệ đƣợc trình bày là các khoản thu, chi bằng tiền từ hoạt động kinh doanh, hoạt động đầu tƣ và hoạt động tài chính. - Dòng tiền từ hoạt động kinh doanh Dòng tiền từ hoạt động kinh doanh là dòng tiền quan trọng nhất của doanh nghiê ̣p do nó phản ánh đƣơ ̣c dòng tiề n vào và ra chủ yế u tƣ̀ hoa ̣t đô ̣ ng sản xuất kinh doanh thƣờng xuyên của doanh nghiệp . Dòng tiền này chịu sự tác động rất lớn của chính sách bán hàng và mua hàng của doanh nghiệp , chính sách chiết khấu thanh toán, trình độ quản trị nợ phải thu, nơ ̣ phải trả… Dòng tiền từ hoạt động kinh doanh đƣợc trình bày theo 2 cách: trực tiếp và gián tiếp. 9