Hoàn thiện kế toán vốn bằng tiền và các nghiệp vụ thanh toán tại Công ty CP dệt may xuất khẩu Hải Phòng
hoµn thiÖn kÕ to¸n vèn b»ng tiÒn vµ c¸c nghiÖp vô thanh to¸n
t¹i c«ng ty cæ phÇn dÖt may xuÊt khÈu h¶i phßng
Lêi Nãi §Çu
NÒn kinh tÕ thÞ trêng më ra rÊt nhiÒu c¬ héi vµ th¸ch thøc cho c¸c
doanh nghiÖp, ®Æc biÖt lµ nghµnh s¶n xuÊt vËt chÊt vµ tiªu dïng chiÕm tû
träng rÊt lín trong tæng sè nghµnh trong nÒn kinh tÕ quèc, gãp phÇn t¹o ra
bé mÆt cho toµn x· héi. §Ó kinh doanh cã hiÖu qu¶, ®Ó cã thÓ c¹nh tranh ®îc
vµ ®øng v÷ng trªn thÞ trêng, mét biÖn ph¸p v« cïng cÇn thiÕt lµ c¸c doanh
nghiÖp ph¶i qu¶n lý vµ thùc hiÖn tèt vèn b»ng tiÒn vµ c¸c nghiÖp vô thanh
to¸n cña m×nh nh»m ®¶m b¶o tèt c¸c mèi quan hÖ t¸c ®éng qua l¹i giao dÞch
gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, nã sÏ kÝch thÝch nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nhanh
h¬n.
MÆt kh¸c vèn b»ng tiÒn vµ c¸c nghiÖp vô thanh to¸n lµ c¬ së ®Ó ®¸nh
gi¸ thùc lùc cña c«ng ty trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ kinh doanh, kh¶ n¨ng tµi
chÝnh kh¶ n¨ng thanh to¸n cña doanh nghiÖp tõ ®ã nh»m t¹o niÒm tin cho
c¸c ®èi t¸c cã quan hÖ trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp ®èi doanh nghiÖp, ngoµi ra nã
cßn thÓ hiÖn vßng lu chuyÓn tiÒn tÖ cña doanh nghiÖp cã nhanh chãng hiÖu
qu¶ hay kh«ng, ®Ó tõ ®ã cã thÓ ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña doanh
nghiÖp.
KÕ to¸n vèn b»ng tiÒn vµ c¸c nghiÖp vô thanh to¸n cã vai trß quan
träng cña c«ng t¸c kÕ to¸n, nã ®ãng vai trß trung gian, v× vËy trong thêi gian
thùc tËp ë C«ng Ty Cæ PhÇn DÖt May XuÊt KhÈu H¶i Phßng em ®· ®i s©u
t×m hiÓu c«ng t¸c kÕ to¸n vèn b»ng tiÒn vµ c¸c nghiÖp vô thanh to¸n ë c«ng
ty vµ em ®· m¹nh d¹n lùa chän ®Ò tµi nµy. Song do thêi gian tiÕp cËn thùc tÕ
cßn Ýt vµ tr×nh ®é cßn h¹n chÕ nªn bµi kho¸ luËn cña em cßn nhiÒu thiÕu sãt,
em rÊt mong sù ®ãng gãp ý kiÕn cña thÇy, c«
Kho¸ luËn cña em gåm ba phÇn
PhÇn I: PhÇn lý luËn chung vÒ h¹ch to¸n vèn b»ng tiÒn vµ c¸c nghiÖp
vô thanh to¸n ë c¸c doanh nghiÖp.
PhÇn II: PhÇn thùc tr¹ng h¹ch to¸n quü tiÒn mÆt vµ c¸c nghiÖp vô
thanh to¸n t¹i C«ng Ty Cæ PhÇn DÖt May XuÊt KhÈu H¶i Phßng .
PhÇn III: Mét sè ý kiÕn, ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n vèn
b»ng tiÒn vµ c¸c nghiÖp vô thanh to¸n t¹i C«ng Ty Cæ PhÇn DÖt May XuÊt
KhÈu H¶i Phßng
1
PhÇn I
lý luËn chung vÒ h¹ch to¸n vèn b»ng tiÒn vµ
c¸c nghiÖp vô thanh to¸n trong c¸c doanh nghiÖp.
1.1 Kh¸i niÖm, Vai trß cña tiÒn tÖ vµ c¸c nghiÖp vô
thanh to¸n trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng
Vèn b»ng tiÒn cña doanh nghiÖp bao gåm tiÒn mÆt t¹i quü, tiÒn göi ë
c¸c Ng©n Hµng, kho b¹c, c¸c trung t©m tµi chÝnh vµ c¸c kho¶n tiÒn ®ang
chuyÓn, bao gån c¶ tiÒn ViÖt Nam, ngo¹i tÖ, vµng b¹c vµ c¸c kim lo¹i quý
hiÕm v.v...
TiÒn tÖ cã vai trß v« cïng quan träng trong nÒn kinh tÕ, ®Æc biÖt lµ nÒn
kinh tÕ thÞ trêng, tríc hÕt vai trß cña tiÒn tÖ thÓ hiÖn ë chç nã kÝch thÝch s¶n
xuÊt hµng ho¸ vµ lu th«ng hµng ho¸, v× trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng bÊt kú mét
c¸ nh©n nµo còng muèn giµu nªn, muèn vËy buéc hä ph¶i tham gia vµo ho¹t
®éng kinh tÕ më réng quy m« s¶n xuÊt tèt h¬n n÷a ®Ó b¸n ®îc nhiÒu hµng
ho¸ h¬n, thu ®îc lîi nhuËn cao h¬n. Hä kh«ng chØ ®i s©u vµo më réng quy
m« theo chiÒu réng, mµ cßn lu«n nghiªn cøu ph¸t minh s¸ng chÕ khoa häc
kü thuËt ®Ó n©ng cao tr×nh ®é s¶n xuÊt lµm cho mÉu mµ hµng ho¸ ®Ñp lªn
kÝch thÝch ngêi tiªu dïng, n©ng cao n¨ng suÊt s¶n xuÊt tiÕt kiÖm chi phÝ cã
l·i nhiÒu h¬n. §èi víi c¸c nhµ kinh tÕ lu«n nghiªn cøu thÞ trêng, t×m kiÕm thÞ
trêng, ph¸t hiÖn së thÝch cña ngêi tiªu thô ®Ó b¸n ®îc nhiÒu s¶n phÈm h¬n.
§Ó cã ®îc nhiÒu tiÒn v« h×nh chung ®É lµm cho tr×nh ®é s¶n xuÊt ph¸t triÓn
m¹nh lªn, x· héi v¨n minh hiÖn ®¹i h¬n.
Vai trß thø hai cña tiÒn tÖ ®ã lµ c«ng cô ®Ó ho¹ch to¸n kÕ to¸n, h¹ch
to¸n kinh doanh, tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, tÝnh c¸c chi phÝ, dÞch vô phôc vô
cho qu¸ tr×nh qu¶n lý vµ kinh doanh cña doanh nghiÖp, phôc vô cho qu¸
tr×nh gi¸m s¸t cña Nhµ Níc, v× nã lµ ®¬n vÞ gi¸ trÞ duy nhÊt ®Ó ®o lêng c¸c
lo¹i hµng ho¸ kh¸c
Vai trß cuèi cïng cña tiÒn tÖ lµ c«ng cô tÝnh to¸n trao ®æi hµng ho¸
trong ph¹m vi mét quèc gia vµ toµn thÕ giíi, nhê cã tiÒn vµ viÖc lu th«ng
hµng ho¸ diÔn ra mét c¸ch nhanh chãng vµ ®¹t hiÖu qu¶ cao. TiÒn tÖ cã lÞch
sö ph¸t triÓn l©u ®êi vµ nã lu«n g¾n liÒn víi tr×nh ®é lÞch sö kinh tÕ cña mçi
thêi ®¹i, h¬n thÕ n÷a nã cßn lµ h×nh thøc biÓu hiÖn tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ
cña c¸c nÒn kinh tÕ
NghiÖp vô thanh to¸n ®îc ph¸t sinh trong c¸c quan hÖ tµi chÝnh, tÝn
dông vµ th¬ng m¹i gi÷a doanh nghiÖp víi c¸c con nî, chñ nî cña m×nh
§èi víi thanh to¸n trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng còng rÊt cÇn thiÕt, nÕu
qu¸ tr×nh thanh to¸n nhanh, thuËn tiÖn th× c¸c doanh nghiÖp nhanh thu håi ®2
îc vèn ®Ó tiÕp tôc t¸i s¶n xuÊt vµ më réng quy m« s¶n xuÊt, khi ®ã sÏ ph¶i
mua thªm nguyªn vËt liÖu, m¸y mãc thiÕt bÞ phôc vô cho s¶n xuÊt, tuyÓn
dông thªm nhiÒu c«ng nh©n... thóc ®Èy x· héi ph¸t triÓn. Cßn ngîc l¹i nÕu
kh¶ n¨ng thanh to¸n yÕu kÐm hoÆc kh«ng cã kh¶ n¨ng thanh to¸n th× vßng
quay cu¶ vèn kinh doanh sÏ dµi ra vµ dÇn kh«ng cßn, lµm cho c¸c c«ng ty
d¬i vµo t×nh tr¹ng tr× trÖ dÉn ®Õn ph¸ s¶n, lao ®éng kh«ng cã viÖc lµm, c¸c tÖ
n¹n x· héi sÏ s¶y ra. MÆt kh¸c c¸c nghiÖp vô thanh to¸n cã thÓ ®¸nh gi¸ kh¶
n¨ng tµi chÝnh cña c«ng ty, t¹o ra niÒm tin cho ®èi t¸c trong quan hÖ lµm ¨n
víi c«ng ty. Víi nh÷ng lý do trªn ta thÊy ®îc vai trß cña viÖc thanh to¸n
trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng lµ rÊt cÇn thiÕt. C¸c doanh nghiÖp nªn biÕt tËn
dông, qu¶n lý vµ tæ chøc tèt kh©u thanh to¸n v× nã chÝnh lµ ®éng lùc kÝch
thÝch ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ®îc diÔn ra nhanh
chãng.
1.2 Nguyªn t¾c h¹ch to¸n vèn b»ng tiÒn vµ c¸c
nghiÖp vô thanh to¸n
1.2.1 Nguyªn t¾c h¹ch to¸n vèn b»ng tiÒn:
Nguyªn t¾c tiÒn tÖ thèng nhÊt: Mäi nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh ®îc kÕ
to¸n sö dông mét ®¬n vÞ tiÒn tÖ thèng nhÊt lµ “§ångViÖt Nam” Ng©n Hµng
ViÖt Nam ®Ó ph¶n ¸nh hoÆc mét ®ång ngo¹i tÖ chÝnh thøc ®îc sö dông h¹ch
to¸n trong niªn ®é kÕ to¸n
Nguyªn t¾c cËp nhËt: KÕ to¸n ph¶i ph¶n ¸nh kÞp thêi chÝnh x¸c sè tiÒn
hiÖn cã vµ c¸c h×nh thøc thu chi, chi toµn bé c¸c lo¹i vèn b»ng tiÒn, më sæ
theo dâi chi tiÕt tõng lo¹i ngo¹i tÖ ( theo nguyªn tÖ vµ theo ®ång ViÖt Nam
quy ®æi), tõng lo¹i vµng b¹c ®¸ quý ( theo sè lîng, träng lîng, quy c¸ch, ®é
tuæi, kÝch thíc, gi¸ trÞ…).
Nguyªn t¾c h¹ch to¸n ngo¹i tÖ: Mäi nghiÖp vô liªn quan ®Õn ngo¹i tÖ
ph¶i ®îc quy ®æi vÒ “®ång ViÖt Nam” ®Ó ghi sæ. Tû gi¸ quy ®æi lµ tû gi¸
mua b¸n thùc tÕ b×nh qu©n trªn thÞ trêng liªn Ng©n Hµng do Ng©n Hµng Nhµ
Níc ViÖt Nam chÝnh thøc c«ng bè t¹i thêi ®iÓm ph¸t sinh nghiÖp vô.
1.2.2 Nguyªn t¾c h¹ch to¸n c¸c nghiÖp vô thanh to¸n.
§Ó theo dâi chÝnh x¸c, kÞp thêi c¸c nghiÖp vô thanh to¸n, kÕ to¸n cÇn
qu¸n triÖt c¸c nguyªn t¾c sau:
Ph¶i theo dâi chi tiÕt tõng kho¶n nî ph¶i thu, ph¶i tr¶ theo tõng ®èi tîng, thêng xuyªn tiÕn hµnh ®èi chiÕu, kiÓm tra ®«n ®èc, viÖc thanh to¸n ®îc
kÞp thêi.
§èi víi c¸c ®èi tîng cã quan hÖ giao dÞch, mua b¸n thêng xuyªn, cã
sè d nî lín th× ®Þnh kú hoÆc cuèi th¸ng kÕ to¸n cÇn kiÓm tra, ®èi chiÕu tõng
3
kho¶n nî ph¸t sinh, sè ®· thanh to¸n vµ sè cßn ph¶i thanh to¸n, cã x¸c nhËn
b»ng v¨n b¶n .
§èi víi c¸c kho¶n nî ph¶i tr¶, ph¶i thu cã gèc ngo¹i tÖ, cÇn theo dâi
c¶ vÒ nguyªn tÖ vµ quy ®æi theo “ §ång Ng©n Hµng Nhµ Níc ViÖt Nam”.
Cuèi kú ph¶i ®iÒu chØnh sè d theo tû gi¸ thùc tÕ .
§èi víi c¸c kho¶n ph¶i tr¶, ph¶i thu b»ng vµng, b¹c, ®¸ quý cÇn chi
tiÕt theo c¶ chØ tiªu gi¸ trÞ vµ hiÖn vËt. Cuèi kú ph¶i ®iÒu chØnh sè d theo tû
gi¸ thùc tÕ.
CÇn ph©n lo¹i c¸c kho¶n nî ph¶i tr¶, ph¶i thu theo thêi gian thanh
to¸n còng nh theo tõng ®èi tîng, nhÊt lµ nh÷ng ®èi tîng cã vÊn ®Ò ®Ó cã kÕ
ho¹ch vµ biÖn ph¸p thanh to¸n phï hîp.
TuyÖt ®èi kh«ng ®îc bï trõ sè d gi÷a hai bªn nî, cã cña mét tµi kho¶n
thanh to¸n nh tµi kho¶n 131, 331 mµ ph¶i c¨n c vµo sè d chi tiÕt tõng bªn ®Ó
lÊy sè liÖu ghi vµo c¸c chØ tiªu trªn b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n.
1.3 Ph©n lo¹i vèn b»ng tiÒn vµ c¸c nghiÖp vô thanh
to¸n:
1.3.1 Ph©n lo¹i vèn b»ng tiÒn:
Vèn b»ng tiÒn cña doanh nghiÖp bao gåm tiÒn mÆt t¹i quü, tiÒn göi
( Ng©n Hµng hoÆc c¸c tæ chøc tµi chÝnh) vµ tiÒn ®ang chuyÓn, c¸c lo¹i nµy
cã thÓ ë d¹ng tiÒn ®ång ViÖt Nam, cã thÓ ë d¹ng ngo¹i tÖ, hoÆc ë vµng, b¹c,
®¸ quý, xong dï nã tån t¹i ë d¹ng nµo th× kÕ to¸n còng cÇn ph¶i ph¶n ¸nh
mét c¸ch chÝnh x¸c kÞp thêi t×nh h×nh biÕn ®éng, t¨ng gi¶m cña c¸c nguån
vèn b»ng tiÒn cña doanh nghiÖp.
1.3.2 Ph©n lo¹i c¸c nghiÖp vô thanh to¸n:
Trong doanh nghiÖp cã rÊt nhiÒu mèi quan hÖ thanh to¸n kh¸c nhau
n¶y sinh trong qu¸ tr×nh kinh doanh. Tuy nhiªn díi gèc ®é cung cÊp th«ng
tin cho qu¶n lý, kÕ to¸n thêng ph©n c¸c mèi quan hÖ nh sau:
Thø nhÊt lµ quan hÖ thanh to¸n gi÷a c¸c nhµ cung cÊp : §©y lµ mèi
quan hÖ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh mua s¾m, VËt t, tµi s¶n, hµng ho¸, lao vô,
dÞch vô. Thuéc nhãm nµy bao gåm c¸c kho¶n thanh to¸n víi ngêi b¸n vËt t,
tµi s¶n, hµng ho¸, lao vô, dÞch vô, thanh to¸n víi ngêi nhËn thÇu x©y dùng c¬
b¶n, nhËn thÇu söa ch÷a lín…
Thø hai lµ thanh to¸n gi÷a doanh nghiÖp víi kh¸ch hµng: Mèi quan hÖ
nµy ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh doanh nghiÖp tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸, lao
vô, dÞch vô ra bªn ngoµi, Khi kh¸ch hµng chÊp nhËn mua ( chÊp nhËn thanh
to¸n ) khèi lîng hµng ho¸ mµ doanh nghiÖp chuyÓn giao hoÆc kh¸ch hµng
®Æt tríc tiÒn hµng cho doanh nghiÖp sÏ ph¸t sinh quan hÖ nµy, thuéc quan hÖ
4
thanh to¸n nµy bao gåm quan hÖ thanh to¸n víi ngêi mua, quan hÖ thanh
to¸n víi ngêi ®Æt hµng.
Thø ba lµ quan hÖ thanh to¸n gi÷a doanh nghiÖp víi ng©n s¸ch Nhµ Níc: trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ kinh doanh doanh nghiÖp ph¶i thùc hiÖn
nghÜa vô cña m×nh víi ng©n s¸ch Nhµ Níc vÒ c¸c kho¶n thuÕ vµ c¸c kho¶n
thu kh¸c
Thø t quan hÖ thanh to¸n gi÷a doanh nghiÖp víi c¸c bªn ®èi t¸c liªn
doanh . §©y lµ quan hÖ ph¸t sinh khi doanh nghiÖp tham gia liªn doanh víi
c¸c doanh nghiÖp kh¸c hoÆc doanh nghiÖp ®øng ra tæ chøc ho¹t ®éng liªn
doanh.
Thø n¨m c¸c mèi quan hÖ thanh to¸n néi bé : Lµ mèi quan hÖ thanh
to¸n ph¸t sinh trong néi bé doanh nghiÖp. Thuéc lo¹i quan hÖ nµy bao gåm
quan hÖ thanh to¸n néi bé gi÷a doanh nghiÖp víi c«ng nh©n viªn chøc, vµ vµ
quan hÖ thanh to¸n gi÷a doanh nghiÖp víi doanh nghiÖp chÝnh hay gi÷a
doanh nghiÖp víi c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn trùc thuéc lÉn nhau.
Thø s¸u c¸c mèi quan hÖ thanh to¸n kh¸c: Ngoµi c¸c mèi quan hÖ trªn
trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ kinh doanh, doanh nghiÖp cßn ph¸t sinh c¸c mèi
quan hÖ thanh to¸n kh¸c nh lµ quan hÖ thanh to¸n víi Ng©n Hµng c¸c chñ tÝn
dông kh¸c vÒ thanh to¸n tiÒn vay, quan hÖ thanh to¸n c¸c kho¶n thÕ chÊp, ký
cîc, ký quü, quan hÖ thanh to¸n c¸c kho¶n ph¶i thu, ph¶i tr¶ kh¸c…
1.4 H¹ch to¸n vèn b»ng tiÒn.
Vèn b»ng tiÒn cña doanh nghiÖp gåm tiÒn mÆt t¹i quü tiÒn mÆt, tiÒn
göi ë Ng©n Hµng, kho B¹c Nhµ Níc vµ c¸c kho¶n tiÒn ®ang chuyÓn
1.4.1 H¹ch to¸n tiÒn mÆt:
Trong doanh nghiÖp chØ ph¶n ¸nh vµo TK 111 “ TiÒn mÆt “ sè tiÒn
mÆt, ng©n phiÕu, ngo¹i tÖ, vµng b¹c, kim khÝ quý, ®¸ quý thùc tÕ nhËp xuÊt
quü tiÒn mÆt. §èi víi c¸c kho¶n tiÒn thu ®îc chuyÓn nép ngay vµo Ng©n
Hµng ( kh«ng qua quü tiÒn mÆt ë ®¬n vÞ ) mµ ghi vµo bªn nî TK 113 “ TiÒn
®ang chuyÓn”
C¸c kho¶n tiÒn mÆt, vµng, b¹c, kim khÝ quý, ®¸ quý do doanh nghiÖp
kh¸c vµ c¸ nh©n ký cîc, ký quü t¹i doanh nghiÖp ®îc qu¶n lý vµ ho¹ch to¸n
nh c¸c tµi s¶n b»ng tiÒn cña doanh nghiÖp. Riªng vµng, b¹c, kim khÝ quý, ®¸
quý tríc khi nhËp quü ph¶i lµm ®Çy ®ñ c¸c thñ tôc vÒ c©n ®o, ®ong ®Õm, sè lîng, träng lîng, gi¸m ®Þnh, chÊt lîng. Sau ®ã tiÕn hµnh niªm phong, cã x¸c
nhËn cña ngêi ký cîc, ký quü trªn giÊy niªm phong
Khi tiÕn hµnh, nhËp xuÊt quü tiÒn mÆt, ph¶i cã phiÕu thu, phiÕu chi
hoÆc chøng tõ nhËp xuÊt vµng b¹c ®¸ quý vµ cã ®ñ ch÷ ký cña ngêi nhËn, ng5
êi giao, ngêi cho phÐp nhËp, xuÊt quü theo quy ®Þnh cña chÕ ®é chøng tõ kÕ
to¸n. Mét sè trêng hîp ®Æc biÖt ph¶i cã lÖnh nhËp quü xuÊt quü ®Ýnh kÌm
KÕ to¸n quü tiÒn mÆt ph¶i cã tr¸ch nhiÖm më sæ kÕ to¸n quü tiÒn mÆt ,
ghi chÐp hµng ngµy liªn tôc tr×nh tù c¸c kho¶n thu, chi, xuÊt nhËp quü tiÒn
mÆt, ng©n phiÕu, ngo¹i tÖ, vµng, b¹c, kim khÝ quý, ®¸ quý vµ tÝnh ra sè tån
quü ë mäi thêi ®iÓm. Riªng vµng, b¹c, ®¸ quý ph¶i theo dâi riªng mét sæ hay
mét phÇn sæ
Thñ quü chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý vµ nhËp, xuÊt quü tiÒn mÆt. Hµng
ngµy thñ quü ph¶i kiÓm kª sè tån quü tiÒn mÆt thùc tÕ, ®èi chiÕu víi sè liÖu
sæ quü tiÒn mÆt vµ sæ kÕ to¸n tiÒn mÆt. NÕu cã chªnh lÖch kÕ to¸n vµ thñ quü
ph¶i kiÓm tra l¹i ®Ó x¸c ®Þnh nguyªn nh©n vµ kiÕn nghÞ sö lý biÖn ph¸p
chªnh lÖch
1.4.1.1 Tµi kho¶n sö dông:
§Ó theo dâi t×nh h×nh hiÖn cã, biÕn ®éng t¨ng, gi¶m tiÒn mÆt kÕ to¸n
sö dông tµi kho¶n “111” TiÒn mÆt, tµi kho¶n nµy cã néi dung nh sau:
Bªn nî:
- Sè kho¶n tiÒn mÆt, ng©n phiÕu, ngo¹i tÖ, vµng, b¹c, ®¸ quý, nhËp quü
- Sè kho¶n tiÒn mÆt, ng©n phiÕu, ngo¹i tÖ, vµng, b¹c, ®¸ quý, thõa ë
quü ph¸t hiÖn khi kiÓm kª
-Chªnh lÖch tû gi¸ ngo¹i tÖ t¨ng do ®¸nh gi¸ l¹i sè d ngo¹i tÖ cuèi kú
Bªn cã:
- C¸c kho¶n tiÒn mÆt, ng©n phiÕu, ngo¹i tÖ, vµng, b¹c, kim khÝ quý, ®¸
quý khi xuÊt quü
- C¸c kho¶n tiÒn mÆt, ng©n phiÕu, ngo¹i tÖ, vµng b¹c, kim khÝ quý, ®¸
quý thiÕu hôt ë quü ph¸t hiÖn khi kiÓm kª
- Chªnh lÖch tû gi¸ ngo¹i tÖ gi¶m do ®¸nh gi¸ l¹i sè d ngo¹i tÖ cuèi kú
( §èi víi tiÒn mÆt ngo¹i tÖ)
D nî: C¸c kho¶n tiÒn mÆt, ng©n phiÕu, ngo¹i tÖ, vµng b¹c, kim khÝ
quý, ®¸ quý cßn tån quü tiÒn mÆt
- TK 111 chi tiÕt thµnh ba tiÓu kho¶n:
- 1111 TiÒn Viªt Nam ( KÓ c¶ ng©n phiÕu )
- 1112 Ngo¹i tÖ (Quy ®æi theo ®ång ViÖt Nam )
- 1113 Vµng, b¹c, ®¸ quý ( Theo gi¸ thùc tÕ )
6
1.4.1.2
Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n ( S¬ ®å sè 1 )
s¬ ®å 1: h¹ch to¸n tiÒn mÆt t¹i quÜ b»ng tiÒn ViÖt Nam
(C¬ së nép thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ)
112
111
Rót tiÒn giö ng©n hµng vÒ quÜ
112
Göi tiÒn vµo ng©n hµng
152, 153, 156, 611,
211
511, 512
Doanh thu b¸n hµng hµng
ho¸, s¶n phÈm
3331
Mua vËt t, hµng ho¸ TSC§
dÞch vô
133
515, 711
141
Chi t¹m øng
Thu cho thuª tµi s¶n, thu vÒ
thanh lý, nhîng b¸n TSC§...
131, 136, 141
121, 221, 222
Mua chøng kho¸n, gãp vèn
Ngêi mua, c¸c ®¬n vÞ néi bé
liªn doanh
ngêi t¹m øng tr¶ tiÒn
121,128
211, 222, 228
142, 241, 623
627, 641, 642
133
Thu håi c¸c kho¶n ®Çu t
C¸c kho¶n chi phÝ
411
311, 315, 331,
333, 334, 341, 338
Tr¶ nî tiÒn vay, ngêi b¸n nép
thuÕ, tr¶ l¬ng, tr¶ kh¸c
NhËn vèn kinh doanh do ng©n
s¸ch cÊp, nhËn vèn liªn doanh
635, 811
411
NhËn vèn ®Çu t XDCB
Chi phÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh
chi phÝ ho¹t ®éng kh¸c
451, 461
414, 415, 431
NhËn tiÒn cÊp díi nép lªn
Chi phÝ kh¸c
nhËn kinh phÝ sù nghiÖp
Ghi chó: H¹ch to¸n tiÒn mÆt t¹i quü víi doanh nghiÖp nép thuÕ gi¸ trÞ
gia t¨ng theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp sÏ kh«ng bao gåm thuÕ gi¸ trÞ gia
t¨ng
7
1.4.2 H¹ch to¸n tiÒn göi
Mäi kho¶n tiÒn nhµn rçi cña doanh nghiÖp ph¶i göi vµo Ng©n Hµng
hoÆc kho b¹c hay c«ng ty tµi chÝnh khi cÇn tiªu thô doanh nghiÖp ph¶i lµm
thñ tôc rót tiÒn hoÆc chuyÓn tiÒn. ViÖc h¹ch to¸n tiÒn göi Ng©n Hµng ®ßi hái
ph¶i më sæ theo dâi chi tiÕt tõng lo¹i tiÒn göi. Chøng tõ h¹ch to¸n chi tiÕt c¸c
lo¹i tiÒn göi lµ c¸c giÊy b¸o nî, b¸o cã hoÆc b¶ng sao kª cña Ng©n Hµng
kÌm theo c¸c chøng tõ gèc ( uû nhiÖm thu, uû nhiÖm chi, sÐc chuyÓn kho¶n,
sÐc b¶o chi…). Hµng ngµy khi nhËn ®îc chøng tõ do Ng©n Hµng göi ®Õn, kÕ
to¸n ph¶i kiÓm tra vµ ®èi chiÕu víi chøng tõ gèc kÌm theo
C¨n cø ®Ó h¹ch to¸n trªn TK 112 “ TiÒn göi Ng©n Hµng” lµ c¸c giÊy
b¸o cã, baã nî hoÆc c¸c b¶ng sao kª cña Ng©n Hµng kÌm theo c¸c chøng tõ
gèc ( uû nhiÖm chi, uû nhiÖm thu, sÐc chuyÓn kho¶n, sÐc b¶o chi...)
Khi nhËn ®îc chøng tõ tõ Ng©n Hµng göi ®Õn, kÕ to¸n ph¶i kiÓm tra,
®èi chiÕu víi c¸c chøng tõ gèc kÌm theo. NÕu cã sù chªnh lÖch gi÷a c¸c sè
liÖu trªn sæ kÕ to¸n cña ®¬n vÞ, sè liÖu ë c¸c chøng tõ gèc víi sè liÖu trªn
chøng tõ cña Ng©n Hµng th× ®¬n vÞ ph¶i th«ng b¸o cho Ng©n Hµng ®Ó cïng
®èi chiÕu, x¸c minh vµ sö lý kÞp thêi. Cuèi th¸ng cha x¸c ®Þnh ®îc nguyªn
nh©n chªnh lÖch th× kÕ to¸n ghi sæ theo sè liÖu cña Ng©n Hµng, trªn giÊy b¸o
nî, b¸o cã hoÆc b¶ng sao kª. Sè chªnh lÖch nÕu cã ghi vµo bªn nî TK 1388
“ Ph¶i thu kh¸c” ( NÕu sè liÖu kÕ to¸n lín h¬n sè liÖu cña Ng©n Hµng ),
HoÆc ghi vµo bªn cã cña TK 3388 “ Ph¶i tr¶, Ph¶i nép kh¸c” ( NÕu sè liÖu
cña kÕ to¸n nhá h¬n sè liÖu cña Ng©n Hµng ). Sang th¸ng sau tiÕp tôc kiÓm
tra ®èi chiÕu, x¸c ®Þnh nguyªn nh©n ®Ó ®iÒu chØnh sè liÖu ghi sæ
NÕu doanh nghiÖp më TK ë nhiÒu Ng©n Hµng, ph¶i h¹ch to¸n chi tiÕt
sè tiÒn göi chi tiÕt theo tõng Ng©n Hµng ®Ó tiÖn cho viÖc kiÓm tra ®èi chiÕu
1.4.2.1 Tµi kho¶n sö dông
§Ó theo dâi t×nh h×nh hiÖn cã, biÕn ®éng t¨ng, gi¶m cña tiÒn göi Ng©n
Hµng, kÕ to¸n sö dông TK 112 “ tiÒn göi Ng©n Hµng” tµi kho¶n nµy cã thÓ
®îc më chi tiÕt theo tõng n¬i tiÒn göi.
Bªn nî:
- C¸c kho¶n tiÒn mÆt ngo¹i tÖ, vµng, b¹c, kim khÝ quý, ®¸ quý göi vµo
Ng©n Hµng
- Chªnh lÖch tû gi¸ ngo¹i tÖ t¨ng do ®¸nh gi¸ l¹i sè d ngo¹i tÖ cuèi kú
( ®èi víi tiÒn göi ngo¹i tÖ )
Bªn cã:
- C¸c kho¶n tiÒn mÆt ngo¹i tÖ, vµng, b¹c, kim khÝ quý, ®¸ quý rót ra tõ
Ng©n Hµng
8
- Chªnh lÖch tû gi¸ ngo¹i tÖ gi¶m do ®¸nh gi¸ l¹i sè d ngo¹i tÖ cuèi
kú ( §èi víi tiÒn göi ngo¹i tÖ )
D nî :
- C¸c kho¶n tiÒn mÆt ngo¹i tÖ, vµng, b¹c, kim khÝ quý, ®¸ quý cßn göi
l¹i ng©n hµng .
- TK 112 gåm 3 tiÓu kho¶n:
- 1121: TiÒn ViÖt Nam
- 1122: Ngo¹i tÖ
- 1123: Vµng b¹c ®¸ quý.
1.4.2.2 Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n (S¬ ®å sè 2 )
Ghi chó: §èi víi doanh nghiÖp h¹ch to¸n tiÒn göi Ng©n Hµng nép
thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp th× sÏ kh«ng bao gåm thuÕ gi¸
trÞ gia t¨ng
9
S¬ ®å 2: H¹ch to¸n tiÒn göi ng©n hµng
(C¬ së kinh doanh nép thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ)
111
112
Nép tiÒn vµo ng©n hµng
111
Rót tiÒn ng©n hµng vÒ quÜ
152, 153, 156,
611, 211...
511, 512
Mua vËt t, hµng ho¸ TSC§
Doanh thu b¸n hµng ho¸, s¶n phÈm
3331
133
dÞch vô
142, 241, 641,
627, 642
515
C¸c kho¶n chi phÝ
Thu cho thuª tµi s¶n
3331
141
711
Chi t¹m øng
Thu thanh lý, nhîng b¸n TSC§
121, 128, 221,
2222, 228...
121, 221, 222
Mua chøng kho¸n, gãp vèn
Thu thanh lý, nhîng b¸n TSC§
liªn doanh
131, 136, 141...
131, 136, 141...
Tr¶ nî vay
Ngêi mua, c¸c ®¬n vÞ néi bé
ngêi nhËn t¹m øng nép tiÒn
331, 333, 334...
411
NhËn vèn kinh doanh do ng©n
s¸ch cÊp cÊp trªn cÊp, vèn liªn
doanh, vèn cæ phÇn
Tr¶ nî ngêi b¸n, nép thuÕ tr¶ l¬ng cho CNV, tr¶ kh¸c
414, 415, 431
131, 136, 141...
NhËn tiÒn cÊp díi nép lªn ®Ó lËp
quÜ qu¶n lý cña cÊp trªn, nhËn kinh
phÝ sù nghiÖp
Chi phÝ kh¸c
414, 415, 431
Tr¶ vèn kinh doanh cho ng©n
s¸ch cho c¸c bªn liªn doanh
10
1.4.3 H¹ch to¸n tiÒn ®ang chuyÓn
TiÒn ®ang chuyÓn lµ c¸c kho¶n tiÒn cña doanh nghiÖp ®· nép vµo
Ng©n Hµng, kho b¹c hoÆc ®· göi qua bu ®iÖn ®Ó chuyÓn qua Ng©n Hµng hay
ngêi ®îc hëng hoÆc sè tiÒn mµ doanh nghiÖp ®· lµm thñ tôc chuyÓn tõ tµi
kho¶n tiÒn göi cña Ng©n Hµng ®Ó tr¶ cho c¸c ®¬n vÞ kh¸c nhng cha nhËn ®îc
giÊy b¸o hay b¶ng sao kª Ng©n Hµng
TiÒn ®ang chuyÓn gåm tiÒn ViÖt Nam vµ ngo¹i tÖ ®ang chuyÓn trong
c¸c trêng hîp sau:
- Thu tiÒn mÆt hoÆc sÐc nép th¼ng vµo Ng©n Hµng
- ChuyÓn tiÒn cho bu ®iÖn ®Ó tr¶ cho ®¬n vÞ kh¸c
- Thu tiÒn b¸n hµng nép thuÕ ngay vµo kho b¹c Nhµ Níc
1.4.3.1 Tµi kho¶n sö dông
C¸c kho¶n tiÒn ®ang chuyÓn ®îc theo dâi trªn tµi kho¶n 113
Bªn nî:
- C¸c kho¶n tiÒn ViÖt Nam, ngo¹i tÖ sÐc ®· nép vµo Ng©n Hµng hoÆc
®· göi bu ®iÖn ®Ó chuyÓn vµo Ng©n Hµng
- Chªnh lÖch t¨ng tû gi¸ ngo¹i tÖ do ®¸nh gi¸ l¹i sè d ngo¹i tÖ tiÒn
®ang chuyÓn cuèi kú
Bªn cã:
- Sè kÕt chuyÓn vµo TK 112 “ TiÒn göi Ng©n Hµng” hoÆc TK liªn
quan
- Chªnh lÖch gi¶m gi¸ ngo¹i tÖ do ®¸nh gi¸ l¹i sè d ngo¹i tÖ tiÒn ®ang
chuyÓn cuèi kú
D nî :Sè tiÒn ®ang chuyÓn
1.4.3.2 Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n ( S¬ ®å sè 3 )
Ghi chó: §èi víi doanh nghiÖp nép thuÕ theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp th×
ho¹ch to¸n tiÒn ®ang chuÓn kh«ng bao gåm c¶ thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng
11
S¬ ®å 3 H¹ch to¸n tæng hîp tiÒn ®ang chuyÓn
(C¬ së kinh doanh nép thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ)
111
113
XuÊt quÜ tiÒn mÆt göi vµo ng©n
hµng nhng cha nhËn ®îc giÊy b¸o
cã cña ng©n hµng
112
C¸c kho¶n tiÒn ®ang chuyÓn ®·
nhËn giÊy b¸o cã cña ng©n hµng
112
331
Lµm thñ tôc chuyÓn tiÒn tõ ng©n
hµng tr¶ cho chñ nî
Ng©n hµng b¸o nî vÒ sè tiÒn
®· tr¶ cho ngêi cung cÊp,
ngêi b¸n
511, 512
Thu tiÒn b¸n hµng göi vµo ng©n
hµng nhng cha nhËn ®îc giÊy b¸o
cã cña ng©n hµng
3331
131
Thu nî cña kh¸ch hµng hoÆc kh¸ch
hµng t¹m øng tríc tiÒn göi vµo
ng©n hµng nhng cha nhËn ®îc giÊy
12
1.4.4 H¹ch to¸n qu¶n lý ngo¹i tÖ
1.4.4.1 Nguyªn t¾c h¹ch to¸n ngo¹i tÖ
C¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh cã c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t
sinh b»ng ngo¹i tÖ ph¶i thùc hiÖn ghi sæ kÕ to¸n vµ lËp b¸o c¸o tµi chÝnh theo
mét ®¬n vÞ tiÒn tÖ thèng nhÊt ®ång ViÖt Nam, hoÆc ra ®¬n vÞ tiÒn tÖ chÝnh
thøc ®îc sö dông trong kÕ to¸n vÒ nguyªn t¾c doanh nghiÖp ph¶i c¨n cø vµo
tû gi¸ giao dÞch thùc tÕ cña c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh hoÆc tû gi¸ giao
dÞch b×nh qu©n trªn thÞ trêng ngo¹i tÖ liªn Ng©n Hµng do Ng©n Hµng Nhµ Níc c«ng bè t¹i thêi ®iÓm ph¸t sinh c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ®Ó ghi sæ kÕ to¸n
Doanh nghiÖp ®ång thêi ph¶i theo dâi nguyªn tÖ trªn sæ kÕ to¸n chi
tiÕt c¸c tµi kho¶n : tiÒn mÆt, tiÒn göi Ng©n Hµng, tiÒn ®ang chuyÓn, c¸c
kho¶n ph¶i thu, c¸c kho¶n ph¶i tr¶ vµo TK 007 “ Ngo¹i tÖ c¸c lo¹i”
- §èi víi c¸c tµi kho¶n thuéc lo¹i doanh thu hµng tån kho, tµi s¶n cè
®Þnh, chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh, chi phÝ kh¸c, bªn nî c¸c tµi kho¶n vèn
b»ng tiÒn khi ph¸t sinh c¸c nghiÖp vô kinh tÕ b»ng ngo¹i tÖ ph¶i ®îc ghi sæ
kÕ to¸n b»ng ®ång ViÖt Nam hoÆc b»ng ®¬n vÞ tiÒn tÖ chÝnh thøc ®îc sö
dông trong kÕ to¸n theo tû gi¸ giao dÞch thùc tÕ hoÆc tû gi¸ giao dÞch b×nh
qu©n liªn Ng©n Hµng t¹i thêi ®iÓm c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh
- §èi víi c¸c bªn cã cña tµi kho¶n vèn b»ng tiÒn khi ph¸t sinh c¸c
nghiÖp vô kinh tÕ b»ng ngo¹i tÖ ph¶i ®îc ghi sæ kÕ to¸n b»ng ®ång ViÖt Nam
hoÆc b»ng ®ång ngo¹i tÖ chÝnh thøc sö dông trong kÕ to¸n theo tû gi¸ ghi
trªn sæ kÕ to¸n (tû gi¸ b×nh qu©n gia quyÒn, tû gi¸ nhËp tríc xuÊt tríc )
- §èi víi bªn cã cña c¸c tµi kho¶n nî ph¶i tr¶ hoÆc bªn nî cña c¸c tµi
kho¶n nî ph¶i thu, khi ph¸t sinh c¸c nghiÖp vô kinh tÕ b»ng tÖ ph¶i ®îc ghi
sæ kÕ to¸n b»ng ®ång ViÖt Nam hoÆc b»ng ®¬n vÞ tiÒn tÖ chÝnh thøc ®îc sö
dông trong kÕ to¸n theo tû gi¸ giao dÞch, cuèi n¨m tµi chÝnh sè d ngo¹i tÖ ®îc ®¸nh gi¸ l¹i theo tû gi¸ giao dÞch b×nh qu©n trªn thÞ trêng ngo¹i tÖ liªn
Ng©n Hµng do Ng©n Hµng Nhµ Níc ViÖt Nam c«ng bè t¹i thêi ®iÓm cuèi
n¨m tµi chÝnh
- §èi víi bªn nî cña c¸c tµi kho¶n nî ph¶i tr¶ hoÆc bªn cã cña c¸c tµi
kho¶n nî ph¶i thu khi ph¸t sinh c¸c nghiÖp vô kinh tÕ b»ng ngo¹i tÖ ph¶i ®îc
ghi sæ kÕ to¸n b»ng ®ång ViÖt Nam hoÆc b»ng ®¬n vÞ tiÒn tÖ chÝnh thøc ®îc
sö dông trong kÕ to¸n theo tû gi¸ ghi trªn sæ kÕ to¸n
- Cuèi n¨m tµi chÝnh, doanh nghiÖp ph¶i ®¸nh gi¸ l¹i c¸c kho¶n môc
tiÒn tÖ cã gèc ngo¹i tÖ theo tû gi¸ giao dÞch b×nh qu©n trªn thÞ trêng ngo¹i tÖ
liªn Ng©n Hµng, do Ng©n Hµng Nhµ Níc ViÖt Nam c«ng bè t¹i thêi ®iÓm
cuèi n¨m tµi chÝnh
- Trêng hîp mua b¸n ngo¹i tÖ b»ng tiÒn ViÖt Nam th× h¹ch to¸n theo
tû gi¸ thùc tÕ mua b¸n.
1.4.4.2 Tµi kho¶n sö dông
13
C¸c TK cã liªn quan ®îc sö dông trong h¹ch to¸n tû gi¸ ngo¹i tÖ lµ:
- TK 635 : Chi phÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh
- TK 515 : Thu nhËp tõ ho¹t ®éng tµi chÝnh
- TK 413 : Chªnh lÖch do ®¸nh gi¸ l¹i tû gi¸
1.4.4.3 Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n
Sau ®©y lµ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n kÕ to¸n mét sè nghiÖp vô kinh tÕ chñ
yÕu:
* KÕ to¸n chÖnh lÖch tû gi¸ hèi ®o¸n ph¸t sinh trong kú
- KÕ to¸n chÖnh lÖch tû gi¸ hèi ®o¸n ph¸t sinh trong kú cña ho¹t ®éng
kinh doanh, kÓ c¶ ho¹t ®éng ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n cña doanh nghiÖp ®ang
s¶n xuÊt kinh doanh
Khi mua hµng ho¸, dÞch vô h¹ch to¸n b»ng ngo¹i tÖ
+ NÕu ph¸t sinh lç tû gi¸ hèi ®o¸n trong giao dÞch mua ngoµi vËt t,
hµng ho¸, tµi s¶n cè ®Þnh, dÞch vô ghi:
Nî c¸c TK 151, 152, 153, 156, 157, 211, 213, 241, 623, 627…
(Theo tû gi¸ hèi ®o¸i ngµy giao dÞch )
Nî TK 635 Chi phÝ tµi chÝnh ( Lç tû gi¸ hèi ®o¸n)
Cã TK 1112,1122 ( Theo tû gi¸ hèi ®o¸n ghi sæ)
+ NÕu ph¸t sinh l·i tû gi¸ hèi ®o¸n trong giao dÞch mua ngoµi vËt t,
hµng ho¸, tµi s¶n cè ®Þnh, dÞch vô ghi:
Nî c¸c Tk 151, 152, 153, 156, 157, 211, 213, 241, 623, 627…
(Theo tû gi¸ hèi ®o¸i ngµy giao dÞch )
Cã TK 1112, 1122 ( Theo tû gi¸ hèi ®o¸n ghi sæ)
Cã TK 515 Thu nhËp tµi chÝnh ( L·i tû gi¸ hèi ®o¸i)
Khi nhËn hµng ho¸, dÞch vô cña nhµ cung cÊp hoÆc khi vay ng¾n h¹n,
vay dµi h¹n, nî dµi h¹n, hoÆc nhËn nî néi bé… b»ng ngo¹i tÖ c¨n cø vµo tû
gi¸ thùc tÕ ngµy giao dÞch ghi
Nî c¸c TK 1112, 1122 (Theo tû gi¸ hèi ®o¸n ngµy giao dÞch)
giao dÞch )
Cã TK 331, 311, 341, 342, 336…( Theo tû gi¸ hèi ®o¸i ngµy
Khi thanh to¸n nî ph¶i tr¶ ( ngêi b¸n, nî vay ng¾n h¹n vay dµi h¹n, nî
dµi h¹n, hoÆc nhËn nî néi bé…)
14
+ NÕu ph¸t sinh lç tû gi¸ hèi ®o¸i trong giao dÞch thùc tÕ nî ph¶i tr¶
ghi
Nî TK 311, 315, 331, 336, 341, 342 ( Tû gi¸ thùc tÕ ghi sæ)
Nî TK 635 Chi phÝ tµi chÝnh ( Lç tû gi¸ hèi ®o¸n)
Cã TK 1112, 1122 ( Tû gi¸ hèi ®o¸n ghi sæ)
+ NÕu ph¸t sinh l·i tû gi¸ hèi ®o¸i trong giao dÞch thùc tÕ nî ph¶i tr¶
ghi:
Nî TK 311, 315, 331, 336, 341, 342 ( Tû gi¸ thùc tÕ ghi sæ)
Cã TK 1112, 1122 ( Tû gi¸ hèi ®o¸n ghi sæ)
Cã TK 515 Thu nhËp tµi chÝnh ( L·i tû gi¸ hèi ®o¸i)
Khi ph¸t sinh doanh thu, thu nhËp kh¸c, b»ng c¸c ®¬n vÞ tiÒn tÖ kh¸c
víi ®¬n vÞ tiÒn tÖ ®Ó ghi sæ kÕ to¸n ghi:
Nî c¸c TK 1112, 1122.. ( Tû gi¸ hèi ®o¸n b×nh qu©n liªn Ng©n Hµng)
Cã c¸c TK 511, 711 ( Tû gi¸ hèi ®o¸n giao dÞch thùc tÕ b×nh
qu©n liªn Ng©n Hµng )
Khi ph¸t sinh c¸c kho¶n nî ph¶i thu b»ng ngo¹i tÖ ghi:
Nî c¸c TK 136, 138 ( Tû gi¸ hèi ®o¸i ngµy giao dÞch)
Nî TK 635 Chi phÝ tµi chÝnh ( NÕu lç tû gi¸ hèi ®o¸i)
Cã TK 1112, 1122 (Tû gi¸ hèi ®o¸i ghi sæ)
Cã TK 515 Doanh thu ho¹t ®éng tµi chÝnh nÕu l·i
Khi thu ®îc tiÒn nî ph¶i thu b»ng ngo¹i tÖ
+ NÕu ph¸t sinh lç chªch lÖch tû gi¸ trong giao dÞch thùc tÕ nî ph¶i
thu ghi
Nî TK 1112, 1122 ( Tû gi¸ hèi ®o¸i ngµy giao dÞch)
Nî TK 635 Chi phÝ tµi chÝnh ( Lç tû gi¸ hèi ®o¸i)
Cã TK 131, 136, 138 ( Tû gi¸ ghi sæ )
15
+ NÕu ph¸t sinh l·i chªch lÖch tû gi¸ trong giao dÞch thùc tÕ nî ph¶i
thu ghi
Nî TK 1112, 1122 ( Tû gi¸ hèi ®o¸i ngµy giao dÞch )
Cã TK 131, 136, 138 ( Tû gi¸ ghi sæ )
Cã TK 515 Doanh thu tµi chÝnh ( L·i tû gi¸ hèi ®o¸i )
* KÕ to¸n chªch lÖch tû gi¸ hèi ®o¸i ®¸nh gi¸ l¹i cuèi n¨m
¥ thêi ®iÓm cuèi n¨m tµi chÝnh doanh nghiÖp ph¶i ®¸nh gi¸ l¹i c¸c
kho¶n môc tiÒn tÖ cã gèc ngo¹i tÖ theo tû gi¸ hèi ®o¸i t¹i thêi ®iÓm cuèi n¨m
+ NÕu ph¸t sinh l·i tû gi¸ hèi ®o¸i
Nî c¸c TK 1112, 1122, 131, 136, 138, 311, 315, 331, 341, 342
Cã TK 413 (4131) chªnh lÖch tû gi¸ hèi ®o¸i ®¸nh gi¸
l¹i cuèi n¨m tµi chÝnh
+ NÕu ph¸t sinh lç tû gi¸ hèi ®o¸i ghi:
Nî TK 413 (4131) chªnh lÖch tû gi¸ hèi ®o¸i ®¸nh gi¸ l¹i cuèi
n¨m tµi chÝnh
Cã TK 1112, 1122, 131, 136, 138, 311, 315, 331, 341, 342
* Xö lý chÖnh lÖch tû gi¸ hèi ®o¸i ®¸nh gi¸ l¹i cuèi n¨m
+ KÕt chuyÓn l·i chªnh lÖch tû gi¸ hèi ®o¸i ®¸nh gi¸ l¹i cuèi n¨m tµi
chÝnh vµo doanh thu ho¹t ®éng tµi chÝnh ghi:
Nî TK 413 (4131) Chªnh lÖch tû gi¸ hèi ®o¸i
Cã TK 515 Doanh thu ho¹t ®éng tµi chÝnh.
1.5 H¹ch to¸n c¸c nghiÖp vô thanh to¸n:
Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh thêng xuyªn ph¸t sinh c¸c nghiÖp
vô thanh to¸n, ph¶n ¸nh mèi quan hÖ thanh to¸n gi÷a c¸c ®¬n vÞ víi c¸c ®èi
t¸c liªn quan.Th«ng qua h¹ch to¸n thanh to¸n, cã thÓ ®¸ng gi¸ ®îc t×nh h×nh
tµi chÝnh vµ chÊt lîng ho¹t ®éng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. §Ó lµm tèt c¸c
chøc n¨ng th«ng tin vµ kiÓm tra cña m×nh, kÕ to¸n ph¶i thùc hiÖn c¸c nhiÖm
vô sau:
16
Tæ chøc ghi chÐp nh»m theo dâi chÆt chÏ c¸c kho¶n ph¶i thu, ph¶i tr¶
chi tiÕt theo tõng ®èi tîng, tõng kho¶n nî, tõng thêi gian ( ng¾n h¹n, dµi
h¹n ), ®«n ®èc viÖc thanh to¸n kÞp thêi, tr¸nh chiÕm dông vèn lÉn nhau
§èi víi nh÷ng kh¸ch nî cã quan hÖ giao dÞch mua b¸n thêng xuyªn
hoÆc cã sè d nî lín th× ®Þnh kú hoÆc cuèi niªn ®é kÕ to¸n, kÕ to¸n cÇn tiÕn
hµnh kiÓm tra, ®èi chiÕu tõng kho¶n nî ph¸t sinh, sè ®· thanh to¸n vµ sè cßn
nî. NÕu cÇn cã thÓ yªu cÇu kh¸ch hµng x¸c nhËn sè nî b»ng v¨n b¶n.
Nh ®· biÕt h¹ch to¸n c¸c nghiÖp vô thanh to¸n ®îc chia lµm s¸u lo¹i,
nhng trong bµi kho¸ luËn nµy em xin ®îc giíi h¹n tr×nh bµy bèn lo¹i thanh
to¸n chñ yÕu ®ã lµ, thanh to¸n ®èi víi ngêi mua, thanh to¸n ®èi víi ngêi
cung cÊp, thanh to¸n ®èi víi nhµ níc, thanh to¸n ®èi víi c«ng nh©n viªn
1.5.1 H¹ch to¸n thanh to¸n víi ngêi mua.
Nî ph¶i thu ®îc h¹ch to¸n chi tiÕt cho tõng ®èi tîng ph¶i thu, tõng
kho¶n nî vµ tõng lÇn thanh to¸n, kÕ to¸n ph¶i theo dâi chÆt chÏ tõng kho¶n
nî ph¶i thu vµ thêng xuyªn kiÓm tra ®«n ®èc, thu håi nî tr¸nh bá sãt
1.5.1.1 Tµi kho¶n sö dông
§Ó theo dâi c¸c kho¶n thanh to¸n víi kh¸ch hµng vÒ tiÒn b¸n s¶n
phÈm, hµng ho¸, cung cÊp lao vô, dÞch vô, tµi s¶n, kÕ to¸n sö dông TK 131 “
Ph¶i thu cña kh¸ch hµng” tµi kho¶n nµy ®îc theo dâi chi tiÕt theo tõng kh¸ch
hµng.
Bªn nî
- Sè tiÒn ph¶i thu cña kh¸ch hµng b¸n vËt t, s¶n phÈm, hµng ho¸, lao
vô, dÞch vô ®· cung cÊp vµ ®îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô
- Sè tiÒn thõa tr¶ l¹i cho kh¸ch
- §iÒu chØnh chªnh lÖch do tû gi¸ ngo¹i tÖ t¨ng víi c¸c kho¶n ph¶i thu
ngêi mua cã gèc ngo¹i tÖ.
Bªn cã
- Sè tiÒn ®· thu ë kh¸ch hµng ( kÓ c¶ tiÒn øng tríc cña kh¸ch hµng)
- Sè chiÕt khÊu, gi¶m gi¸ hµng b¸n vµ doanh thu cña hµng bÞ tr¶ l¹i trõ
vµo nî ph¶i thu. C¸c nghiÖp vô lµm gi¶m ph¶i thu ë kh¸ch hµng ( Chªnh lÖch
gi¶m tû gi¸, thanh to¸n bï trõ, xo¸ sæ nî khã ®ßi kh«ng ®ßi ®îc )
D nî: Ph¶n ¸nh sè tiÒn doanh nghiÖp cßn ph¶i thu cña kh¸ch hµng
D cã: Ph¶n ¸nh sè tiÒn ngêi mua ®Æt tríc hoÆc tr¶ thõa cho doanh
nghiÖp.
17
1.5.1.2 Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n ( s¬ ®å sè 4 )
C¸c doanh nghiÖp thêng h¹ch to¸n theo mét trong hai ph¬ng ph¸p, ph¬ng ph¸p doanh nghiÖp nép thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ,
ph¬ng ph¸p doanh nghiÖp nép thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp.
S¬ ®å 4: H¹ch to¸n ph¶i thu cña ngêi mua
(Doanh nghiÖp nép thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ )
131
511,711,515
521,531,532
ChiÕt khÊu
DT b¸n hµng vµ
thu ho¹t ®éng kh¸c
3331
3331
ThuÕ VAT t¬ng
øng
ThuÕ VAT ph¶i nép
331
111,112
Bï trõ c«ng nî
Sè chi hé hoÆc tr¶
l¹i tiÒn thõa
111,112
Sè tiÒn ®É thu kÓ
c¶ øng tríc
139
Xo¸ sæ
642
Ghi chó : Trong trêng hîp doanh nghiÖp nép thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph¬ng ph¸p
trùc tiÕp th× h¹ch to¸n thanh to¸n ph¶i thu cña ngêi mua sÏ kh«ng bao gåm thuÕ
gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu ra ph¶i nép
18
1.5.2 H¹ch to¸n c¸c kho¶n thanh to¸n víi ngêi
cung cÊp
Trong doanh nghiÖp ®Ó phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña m×nh th×
doanh nghiÖp cã quan hÖ rÊt nhiÒu ®èi víi c¸c b¹n hµng chuyªn cung cÊp
nguyªn vËt liÖu, tµi s¶n cè ®Þnh, söa ch÷a, c¸c dÞch vô cÇn thiÕt ®Ó phôc vô
cho kh©u ®Çu vµo cña doanh nghiÖp. ChÝnh v× lý do ®ã mµ sÏ cã mèi quan hÖ
thanh to¸n gi÷a doanh nghiÖp vµ c¸c nhµ cung cÊp.
Nî ph¶i tr¶ cho ngêi b¸n, ngêi cung cÊp vËt t, hµng ho¸, dÞch vô hoÆc
cho ngêi nhËn thÇu x©y l¾p chÝnh, phô cÇn h¹ch to¸n chi tiÕt cho tõng ®èi tîng ph¶i tr¶. Trong chi tiÕt cho tõng ®èi tîng ph¶i tr¶, ph¶i ph¶n ¸nh sè tiÒn
®· cung øng tríc cho ngêi cung cÊp, ngêi nhËn thÇu x©y l¾p nhng cha nhËn
®îc s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô, khèi lîng x©y l¾p hoµn thµnh bµn giao
Kh«ng ph¶n ¸nh vµo tµi kho¶n c¸c nghiÖp vô mua vËt t hµng ho¸ dÞch
vô tr¶ tiÒn ngay
Nh÷ng vËt t, hµng ho¸, dÞch vô ®· nhËp kho nhng ®Õn cuèi th¸ng vÉn
cha cã ho¸ ®¬n th× sö dông gi¸ t¹m tÝnh ®Ó ghi sæ vµ ph¶i ®iÒu chØnh vÒ gi¸
thùc tÕ khi nhËn ho¸ ®¬n hoÆc th«ng b¸o gi¸ chÝnh thøc cña ngêi b¸n.
1.5.2.1 Tµi kho¶n sö dông
§Ó theo dâi t×nh h×nh thanh to¸n cho c¸c nhµ cung cÊp kÕ to¸n sö
dông TK 331 “ ph¶i tr¶ cho ngêi b¸n” TK nµy ®îc më chi tiÕt cho tõng ®èi tîng thanh to¸n
Bªn nî
- Sè tiÒn ®· tr¶ cho ngêi b¸n vËt t, hµng ho¸, ngêi cung cÊp dÞch vô, sè
ngêi nhËn thÇu, x©y l¾p
-Sè tiÒn øng tríc cho ngêi b¸n, ngêi cung cÊp, ngêi nhËn thÇu x©y l¾p
nhng cha nhËn ®îc s¶n phÈm, hµng ho¸, dich vô, khèi lîng s¶n phÈm x©y l¾p
hoµn thµnh bµn giao
- Sè tiÒn ngêi b¸n chÊp thuËn gi¶m gi¸ hµng ho¸ hoÆc dÞch vô ®· giao
theo hîp ®ång
- ChiÕt khÊu thanh to¸n ®îc ngêi b¸n chÊp thuËn cho doanh nghiÖp
gi¶m trõ vµo nî ph¶i tr¶
- Sè kÕt chuyÓn vÒ gi¸ trÞ vËt t, hµng ho¸ thiÕu hôt kÐm phÈm chÊt khi
kiÓm nhËn vµ tr¶ l¹i ngêi b¸n.
Bªn cã
- Sè tiÒn ph¶i tr¶ cho ngêi b¸n vËt t, hµng ho¸, ngêi cung cÊp dÞch vô
vµ ngêi nhËn thÇu x©y l¾p
-§iÒu chØnh gi¸ t¹m tÝnh vÒ gi¸ thùc tÕ cña sè vËt t, hµng ho¸, dÞch vô
®· nhËn, khi cã ho¸ ®¬n hoÆc th«ng b¸o chÝnh thøc
19
Sè d bªn cã
- Sè tiÒn cßn ph¶i tr¶ cho ngêi b¸n, ngêi cung cÊp, ngêi nhËn thÇu x©y
l¾p
Sè d bªn nî
- Sè tiÒn ®· øng tríc cho ngêi b¸n hoÆc sè ®· tr¶ nhiÒu h¬n cho ngêi
b¸n
1.5.2.2 Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n ( S¬ ®å sè 5 )
Cã hai ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n ph¶i tr¶ ngêi b¸n, h¹ch to¸n theo ph¬ng
ph¸p doanh nghiÖp tÝnh thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ, h¹ch
to¸n theo h¬ng ph¸p doanh nghiÖp tÝnh thÕu gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph¬ng ph¸p
trùc tiÕp.
S¬ ®å 5 : Ho¹ch to¸n ph¶i tr¶ ngêi cung cÊp
(Doanh nghiÖp nép thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ )
331
111, 112, 311, 341
111, 112
Thanh to¸n b»ng tiÒn
Thu håi tiÒn
tr¶ thõa
511
151, 152,153,213,241…
Thanh to¸n b»ng
hµng ho¸,SP, DV
Gi¸ trÞ vËt t TS mua
chÞu c¶ thuÕ VAT
131
133
Thanh to¸n bï trõ
ThuÕ VAT
®Çu vµo
152, 153, 211…
627, 641, 642
Gi¶m gi¸ hµng mua,
hµng mua tr¶ l¹i, chiÕt
khÊu th¬ng m¹i
DÞch vô mua
chÞu kh¸c
133
ThuÕ VAT cña chiÕt
khÊu gi¶m gi¸
§èi víi doanh nghiÖp nép thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp
th× h¹ch to¸n ph¶i tr¶ ngêi cung cÊp kh«ng bao gåm thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng
®Çu vµo ®îc khÊu trõ.
20
- Xem thêm -