Tài liệu Hoàn thiện kế toán tài sản cố định tại công ty đầu tư xây dựng hà nội

Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Lêi më ®Çu Tµi s¶n cè ®Þnh (TSC§) lµ mét trong nh÷ng bé phËn c¬ b¶n t¹o nªn c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt cña nÒn kinh tÕ nãi chung, ®ång thêi lµ mét bé phËn quan träng nhÊt vµ c¬ b¶n cña vèn kinh doanh trong doanh nghiÖp. TSC§ lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn n¨ng suÊt, chÊt lîng vµ hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp. Trong nÒn c¬ chÕ thÞ trêng khi khoa häc kÜ thuËt trë thµnh lùc lîng s¶n xuÊt trùc tiÕp th× TSC§ lµ yÕu tè quan träng t¹o nªn søc c¹nh tranh ®èi víi c¸c doanh nghiÖp, doanh nghiÖp nµo sö dông TSC§ cã tr×nh ®é khoa häc kÜ thuËt cao, c«ng nghÖ cµng hiÖn ®¹i th× cµng cã ®iÒu kiÖn thµnh c«ng trong ho¹t s¶n xuÊt kinh doanh. V× vËy vÊn ®Ò qu¶n lý vµ n©ng cao hiÖu qu¶ TSC§ lµ mét yªu cÇu cÇn thiÕt ®èi víi mäi doanh nghiÖp nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc sö dông mét c¸ch ®Çy ®ñ, hîp lý c«ng suÊt TSC§. Ph¸t triÓn s¶n xuÊt thu håi vèn ®Çu t nhanh ®Ó t¸i s¶n xuÊt trang thiÕt bÞ vµ kh«ng ngõng ®æi míi TSC§. §Ó lµm ®îc viÖc ®ã th× vÊn ®Ò x©y dùng ®îc mét chu tr×nh qu¶n lý TSC§ mét c¸ch khoa häc gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông TSC§ lµ mét viÖc lµm hÕt søc cÇn thiÕt vµ ®iÒu ®ã ®ßi hái tríc hÕt ph¶i cã c«ng t¸c kÕ to¸n TSC§. C«ng ty ®Çu t x©y dùng Hµ Néi (gäi t¾t lµ HANCIC) lµ mét c«ng ty ph¸t triÓn vµ thµnh ®¹t, nh÷ng g× mµ c«ng ty ®¹t ®îc ®Òu cã sù ®ãng gãp ®¸ng kÓ cña TSC§. §iÒu ®ã nãi lªn r»ng kh«ng thÓ phñ nhËn vai trß ®Æc biÖt quan träng cña tµi s¶n cè ®Þnh ®èi víi qu¸ tr×nh kinh doanh cña c«ng ty. NhÊt lµ trong giai ®o¹n C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc, ngµnh x©y dùng ®îc xem lµ mét mòi nhän th× viÖc qu¶n lý vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông TSC§ ®èi víi doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng th«ng qua viÖc h¹ch to¸n chÝnh x¸c võa dïng chÕ ®é chung võa phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña doanh nghiÖp lµ vÊn ®Ò mµ thÞ trêng rÊt quan t©m. Trong thêi gian võa qua, nhiÒu ý kiÕn vÒ vÊn ®Ò nµy ®· ®îc ®a ra bµn luËn, nhiÒu gi¶i ph¸p ®· ®îc ®a ra vËn dông vµ tá ra cã hiÖu qu¶ nhÊt ®Þnh. Tuy nhiªn vÉn cßn cã nh÷ng víng 1 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp m¾c xung quanh vÊn ®Ò nµy ®ßi hái ph¶i tiÕp tôc t×m ra nh÷ng ph¬ng híng hoµn thiÖn h¬n. NhËn thøc ®îc vai trß vµ hiÖu qu¶ cña TSC§ trong s¶n xuÊt kinh doanh, sau mét thêi gian nghiªn cøu vµ t×m hiÓu thùc tÕ t¹i C«ng ty ®Çu t x©y dùng Hµ Néi, ®îc sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña c« gi¸o TrÇn Nam Thanh vµ phßng tµi vô c«ng ty cïng víi mong muèn n©ng cao thùc tiÔn cña b¶n th©n em ®· chän ®Ò tµi “Hoµn thiÖn kÕ to¸n TSC§ t¹i c«ng ty ®Çu t x©y dùng Hµ Néi “. KÕt cÊu cña bµi ngoµi më ®Çu vµ phÇn kÕt luËn gåm 3 phÇn chÝnh : • Ch¬ng I: Lý luËn vÒ TSC§ vµ c«ng t¸c kÕ to¸n TSC§ trong doanh nghiÖp. • Ch¬ng II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n TSC§ t¹i c«ng ty ®Çu t x©y dùng Hµ Néi. • Ch¬ng III: Ph¬ng híng hoµn thiÖn tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n TSC§ t¹i C«ng ty ®Çu t x©y dùng Hµ néi. §©y lµ vÊn ®Ò cßn míi vµ cßn nhiÒu nhiÒu vÊn ®Ò cÇn bµn luËn, do kh¶ n¨ng b¶n th©n cã h¹n thêi gian thùc tËp ng¾n nªn bµi viÕt cña em sÏ kh«ng thÓ kh«ng cã nh÷ng thiÕu sãt. RÊt mong qua bµi viÕt nµy em sÏ nhËn ®îc nh÷ng lêi gãp ý ch©n thµnh cña thÇy c« gi¸o trong bé m«n vµ cña toµn bé b¹n ®äc. Víi lßng biÕt ¬n s©u s¾c, em xin ghi nhËn vµ göi lêi c¸m ¬n ch©n thµnh tíi c¸c thÇy, c« gi¸o, c¸c c«, b¸c, cïng toµn thÓ nh÷ng ngêi trong c¬ quan thùc tËp ®· t¹o ®iÒu kiÖn gióp ®ì em hoµn thµnh b¶n chuyªn ®Ò nµy. 2 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Ch¬ng mét Lý luËn chung vÒ tµi s¶n cè ®Þnh vµ C«ng t¸c kÕ to¸n TSC§ trong doanh nghiÖp I. Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm vµ ph©n lo¹i TSC§ trong DN 1. Kh¸i niÖm tµi s¶n cè ®Þnh ( TSC§) TSC§ lµ bé phËn chñ yÕu trong c¬ së vËt chÊt - kü thuËt cña mét doanh nghiÖp ®Ó thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh kh¸c nhau. TSC§ bao gåm rÊt nhiÒu lo¹i vµ ®îc biÓu hiÖn ë nhiÒu d¹ng kh¸c nhau. XÐt mét c¸ch tæng qu¸t th× TSC§ ®îc chia thµnh hai lo¹i: Lo¹i cã h×nh th¸i vËt chÊt cô thÓ ®îc gäi lµ TSC§ h÷u h×nh, lo¹i chØ tån t¹i díi h×nh th¸i gi¸ trÞ ®îc gäi lµ TSC§ v« h×nh. §Ó ®îc xem lµ TSC§ th× b¶n th©n tµi s¶n ph¶i thùc hiÖn ®îc mét hoÆc mét sè chøc n¨ng nhÊt ®Þnh ®èi víi qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp; cã gi¸ trÞ lín ®¹t ®Õn møc qui ®Þnh; nÕu tån t¹i díi h×nh th¸i vËt chÊt cô thÓ th× h×nh th¸i nµy sÏ gi÷ nguyªn trong suèt qu¸ tr×nh sö dông; cã thêi gian sö dông dµi nªn ph¬ng thøc lu©n chuyÓn lµ chuyÓn dÇn gi¸ trÞ cña m×nh vµo chi phÝ cña c¸c ®èi tîng sö dông trong nhiÒu chu kú s¶n xuÊt. Theo qui ®Þnh hiÖn hµnh, ®Ó trë thµnh TSC§ th× b¶n th©n tµi s¶n ph¶i cã ®ñ 2 tiªu chuÈn sau: - Cã gi¸ trÞ tõ 5.000.000 ®ång trë lªn. - Cã thêi gian sö dông tõ 1 n¨m trë lªn. Nh÷ng tµi s¶n nµo kh«ng ®¹t 2 tiªu chuÈn nµy th× ®îc gäi lµ c«ng cô, dông cô ( h÷u h×nh ) hoÆc gäi lµ chi phÝ tr¶ tríc ( tån t¹i díi h×nh thøc gi¸ trÞ). Tuy nhiªn tiªu chuÈn gi¸ trÞ thêng mang tÝnh linh ho¹t ®Ó phï hîp víi tÝnh ®Æc thï vÒ t liÖu lao ®éng ®îc sö dông trong c¸c ngµnh kh¸c nhau. 2. §Æc ®iÓm TSC§ §Æc ®iÓm quan träng cña TSC§ lµ tham gia vµo nhiÒu chu k× s¶n xuÊt kinh doanh mµ kh«ng thay ®æi h×nh d¹ng vËt chÊt ban ®Çu. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh gi¸ trÞ sö dông cña TSC§ bÞ hao mßn vµ dÞch chuyÓn tõng phÇn vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm míi s¸ng t¹o ra vµ ®îc bï ®¾p l¹i b»ng tiÒn khi s¶n phÈm ®îc tiªu thô. TSC§ còng lµ mét lo¹i hµng ho¸ cã gi¸ trÞ sö 3 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp dông vµ gi¸ trÞ. Nã lµ s¶n phÈm cña lao ®éng vµ ®îc mua b¸n trao ®æi trªn thÞ trêng t liÖu s¶n xuÊt . 3. Ph©n lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh trong doanh nghiÖp. ViÖc qu¶n lý TSC§ lµ c«ng viÖc phøc t¹p vµ khã kh¨n, nhÊt lµ ë c¸c doanh nghiÖp cã tû träng tµi s¶n lín, ph¬ng tiÖn kÜ thuËt tiªn tiÕn. Trong thùc tÕ TSC§ ®îc s¾p xÕp ph©n lo¹i theo nh÷ng tiªu thøc kh¸c nhau nh»m phôc vô c«ng t¸c qu¶n lý, b¶o dìng tµi s¶n, ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông cña tõng lo¹i, tõng nhãm tµi s¶n. 3.1 Ph©n lo¹i tµi s¶n theo h×nh th¸i biÓu hiÖn gåm : a) TSC§ h÷u h×nh Lµ nh÷ng t liÖu cã h×nh th¸i vËt chÊt cô thÓ, cã ®ñ tiªu chuÈn, gi¸ trÞ, thêi gian sö dông theo chÕ ®é quy ®Þnh . TSC§ h÷u h×nh gåm : - Nhµ cöa, vËt kiÕn tróc : Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ TSC§ h÷u h×nh cña doanh nghiÖp lµ c¸c lo¹i nhµ xëng, kho tµng v¨n phßng vµ c¸c c«ng tr×nh kiÕn tróc trong doanh nghiÖp. - M¸y mãc thiÕt bÞ : Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ TSC§ h÷u h×nh lµ c¸c thiÕt bÞ phôc vô cho s¶n xuÊt kinh doanh. - Ph¬ng tiÖn vËn t¶i, thiÕt bÞ truyÒn dÉn : Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ TSC§ h÷u h×nh lµ c¸c ph¬ng tiÖn vËn t¶i ®êng thuû, ®êng bé, ®êng hµng kh«ng vµ c¸c ph¬ng tiÖn truyÒn dÉn nh ®êng ®iÖn, ®êng níc, ®êng dÉn th«ng tin . - ThiÕt bÞ, dông cô qu¶n lý: Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ TSC§ lµ c¸c lo¹i thiÕt bÞ vµ dông cô sö dông trong qu¶n lý, kinh doanh, qu¶n lý hµnh chÝnh ( m¸y tÝnh ®iÖn tö, qu¹t trÇn, qu¹t bµn, bµn ghÕ, thiÕt bÞ dông cô ®o lêng, kiÓm tra chÊt lîng, m¸y hót Èm, hót bôi, chèng mèi mät ... ) - C©y l©u n¨m, sóc vËt lµm viÖc vµ cho s¶n phÈm: Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ TSC§ lµ c¸c lo¹i c©y l©y n¨m ( cµ phª, chÌ, cao su, vên c©y ¨n qu¶ ... ) sóc vËt lµm viÖc ( voi, bß, ngùa cµy kÐo) vµ sóc vËt nu«i ®Ó lÊy s¶n phÈm nh bß s÷a, sóc vËt sinh s¶n. - TSC§ h÷u h×nh kh¸c : Lµ toµn bé TSC§ cha ph¶n ¸nh ë trªn . 4 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp b) TSC§ v« h×nh Lµ nh÷ng tµi s¶n kh«ng cã h×nh th¸i vËt chÊt, thÓ hiÖn mét lîng gi¸ trÞ ®· ®îc ®Çu t cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn nhiÒu chu kú kinh doanh cña doanh nghiÖp nh chi phÝ thµnh lËp doanh nghiÖp, chi phÝ vÒ ®Êt sö dông, chi phÝ vÒ b»ng ph¸t minh s¸ng chÕ, b¶n quyÒn t¸c gi¶ .... TSC§ v« h×nh gåm: - Chi phÝ vÒ sö dông ®Êt : Lµ bao gåm c¸c chi phÝ thùc tÕ ®· chi ra cã liªn quan trùc tiÕp tíi ®Êt sö dông bao gåm : tiÒn chi ra ®Ó cã quyÒn sö dông ®Êt ( c¶ tiÒn thuÕ ®Êt hay tiÒn sö dông ®Êt tr¶ mét lÇn nÕu cã, lÖ phÝ tríc b¹) nhng kh«ng bao gåm c¸c chi phÝ chi ra ®Ó x©y dùng c¸c c«ng tr×nh trªn ®Êt. - Chi phÝ thµnh lËp doanh nghiÖp : Lµ c¸c chi phÝ thùc tÕ hîp lý, hîp lÖ vµ cÇn thiÕt ®· ®îc nh÷ng ngêi tham gia thµnh lËp doanh nghiÖp chi ra cã liªn quan trùc tiÕp tíi viÖc chuÈn bÞ khai sinh ra doanh nghiÖp bao gåm c¸c chi phÝ cho c«ng t¸c nghiªn cøu, th¨m dß, lËp dù ¸n ®Ó thµnh lËp. - Chi phÝ nghiªn cøu ph¸t triÓn : Lµ toµn bé c¸c chi phÝ thùc tÕ mµ doanh nghiÖp ®· chi ra ®Ó thùc hiÖn c¸c c«ng t¸c nghiªn cøu, th¨m dß, x©y dùng c¸c kÕ ho¹ch ®Çu t dµi h¹n nh»m ®em l¹i lîi Ých ®Çu t l©u dµi cho doanh nghiÖp. - Chi phÝ vÒ b»ng ph¸t minh s¸ng chÕ, b¶n quyÒn t¸c gi¶, mua b¶n quyÒn t¸c gi¶, nhËn chuyÓn giao c«ng nghÖ : Lµ toµn bé c¸c chi phÝ mµ doanh nghiÖp ®· chi ra cho c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu ( bao gåm chi phÝ thö nghiÖm, chi phÝ cho c«ng t¸c kiÓm nghiÖm, nghiÖm thu cña nhµ níc) ®îc nhµ níc cÊp b»ng ph¸t minh s¸ng chÕ, b¶n quyÒn t¸c gi¶, b¶n quyÒn nh·n hiÖu, chi phÝ cho viÖc chuyÓn giao c«ng nghÖ tõ c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n mµ c¸c chi phÝ nµy cã t¸c dông phôc vô trùc tiÕp cho ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. - Chi phÝ vÒ lîi thÕ kinh doanh : Lµ kho¶n chi phÝ cho phÇn chªnh lÖch doanh nghiÖp ph¶i tr¶ thªm ( Chªnh lÖch tr¶ thªm = Gi¸ mua - Gi¸ trÞ cña tµi s¶n theo ®¸nh gi¸ thùc tÕ ). Ngoµi tµi s¶n theo ®¸nh gi¸ thùc tÕ (TSC§, TSL§) khi doanh nghiÖp ®i mua, nhËn s¸t nhËp, hay hîp nhÊt cña mét doanh nghiÖp kh¸c. Lîi thÕ nµy ®îc h×nh thµnh tõ u thÕ vÒ vÞ trÝ kinh doanh, vÒ danh tiÕng, vÒ uy tÝn víi b¹n hµng, vÒ tr×nh ®é ®éi ngò tay nghÒ cña ngêi lao ®éng, vÒ tr×nh ®é ®iÒu hµnh tæ chøc cña ban qu¶n lý doanh nghiÖp ®ã. 5 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Trªn thùc tÕ TSC§ v« h×nh trong tæng sè tµi s¶n cña doanh nghiÖp cã chiÒu híng gia t¨ng. Nhng viÖc ®¸nh gi¸ c¸c TSC§ v« h×nh rÊt phøc t¹p TSC§ h÷u h×nh cã thÓ tham kh¶o gi¸ trªn thÞ trêng cña chóng mét c¸ch t¬ng ®èi kh¸ch quan. Trong khi ®ã TSC§ v« h×nh thêng khã kh¨n h¬n vµ mang nhiÒu tÝnh chñ quan. 3.2 Ph©n lo¹i TSC§ theo t×nh h×nh sö dông gåm : a. TSC§ ®ang sö dông §©y lµ nh÷ng tµi s¶n ®ang trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp tham gia vµo qu¸ tr×nh SXKD t¹o ra s¶n phÈm. Trong doanh nghiÖp, tû träng TSC§ ®· ®a vµo sö dông so víi toµn bé TSC§ hiÖn cã cµng lín th× hiÖu qu¶ sö dông TSC§ cµng cao. b. TSC§ cha sö dông §©y lµ nh÷ng tµi s¶n do nhiÒu nguyªn nh©n chñ quan, kh¸ch quan cha thÓ ®a vµo sö dông nh : tµi s¶n dù tr÷, tµi s¶n mua s¾m, x©y dùng thiÕt kÕ cha ®ång bé, tµi s¶n trong giai ®o¹n l¾p r¸p ch¹y thö . c. TSC§ kh«ng cÇn dïng chê thanh lý §©y lµ nh÷ng tµi s¶n h háng kh«ng sö dông ®îc hay cßn sö dông ®îc nhng l¹c hËu vÒ mÆt kÜ thuËt ®ang chê ®îi ®Ó gi¶i quyÕt. Nh vËy cã thÓ thÊy r»ng c¸ch ph©n lo¹i nµy gióp ngêi qu¶n lý tæng qu¸t t×nh h×nh vÒ kh¶ n¨ng sö dông tµi s¶n, thùc tr¹ng tµi s¶n trong doanh nghiÖp. 3.3 Ph©n lo¹i tµi s¶n theo tÝnh chÊt c«ng dông kinh tÕ a) Tµi s¶n dïng cho môc ®Ých kinh doanh : Lµ nh÷ng tµi s¶n do doanh nghiÖp sö dông nh»m phôc vô cho ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh. b) Tµi s¶n dïng cho môc ®Ých phóc lîi, sù nghiÖp an ninh quèc phßng: Lµ nh÷ng tµi s¶n do doanh nghiÖp qu¶n lý sö dông cho môc ®Ých phóc lîi, sù nghiÖp an ninh quèc phßng trong doanh nghiÖp. c) TSC§ b¶o qu¶n hé, gi÷ hé, cÊt hé nhµ níc : Lµ nh÷ng TSC§ doanh nghiÖp b¶o qu¶n hé, gi÷ hé cho c¸c ®¬n vÞ kh¸c hoÆc cÊt gi÷ hé nhµ níc theo quyÕt ®Þnh cña c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn . Nãi chung tuú theo yªu cÇu qu¶n lý cña tõng doanh nghiÖp, doanh nghiÖp tù ph©n lo¹i chi tiÕt h¬n TSC§ cña theo tõng nhãm cho phï hîp . 6 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp 3.4 Ph©n lo¹i TSC§ theo quyÒn së h÷u C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp cho ngêi sö dông TSC§ ph©n biÖt ®îc TSC§ nµo thuéc quyÒn së h÷u cña ®¬n vÞ m×nh ®Ó trÝch khÊu hao, TSC§ nµo ®i thuª ngoµi kh«ng tÝnh trÝch khÊu hao nhng ph¶i cã tr¸ch nhiÖm thanh to¸n tiÒn ®i thuª vµ hoµn tr¶ ®Çy ®ñ khi kÕt thóc hîp ®ång gi÷a hai bªn . TSC§ sÏ ®îc ph©n ra lµ : a) TSC§ tù cã: Lµ nh÷ng tµi s¶n mua s¾m, x©y dùng b»ng nguån vèn tù cã, tù bæ xung, nguån do doanh nghiÖp ®i vay, do liªn doanh liªn kÕt . b)TSC§ ®i thuª: §Ó t¨ng cêng søc s¶n xuÊt ®ång thêi còng nh»m ®¸p øng nhu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh th× c¸c doanh nghiÖp cã thÓ ®i thuª TSC§ cña c¸c ®èi tîng kh¸c nhau. Thuª dµi h¹n TSC§ cã thÓ thùc hiÖn theo c¸c ph¬ng thøc: Thuª tµi chÝnh vµ thuª ho¹t ®éng - TSC§ ®i thuª ho¹t ®éng : Thuª TSC§ tÝnh theo thêi gian sö dông hoÆc khèi lîng c«ng viÖc hoµn thµnh, kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn vµ kh«ng mang tÝnh chÊt thuª vèn. -TSC§ thuª tµi chÝnh : §©y lµ h×nh thøc thuª vèn dµi h¹n, ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hiÖn cã vµ t×nh h×nh biÕn ®éng toµn bé sè TSC§ ®i thuª tµi chÝnh cña ®¬n vÞ . C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp ®¬n vÞ sö dông cã th«ng tin vÒ c¬ cÊu, tõ ®ã tÝnh vµ ph©n bæ chÝnh x¸c sè khÊu hao cho c¸c ®¬n vÞ sö dông. §èi víi c¸c TSC§ chê thanh lý ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông TSC§ . 3.5 Ph©n lo¹i TSC§ theo c¸ch kh¸c Toµn bé TSC§ ph©n thµnh c¸c lo¹i sau : a) TSC§ tµi chÝnh : Lµ kho¶n ®Çu t dµi h¹n, ®Çu t vµo chøng kho¸n vµ c¸c giÊy tê gi¸ trÞ kh¸c. C¸c lo¹i tµi s¶n nµy ®îc doanh nghiÖp gi÷ l©u dµi nh»m môc ®Ých thu lîi vµ c¸c môc ®Ých kh¸c nh chiÕm u thÕ qu¶n lý hoÆc ®¶m b¶o an toµn cho doanh nghiÖp. b) TSC§ phi tµi chÝnh : Bao gåm c¸c TSC§ kh¸c phôc vô cho lîi Ých cña doanh nghiÖp, nhng kh«ng ®îc chuyÓn nhîng trªn thÞ trêng tµi chÝnh . 7 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp ii. yªu cÇu qu¶n lý tsc® vµ nhiÖm vô kÕ to¸n tsc® 1. Yªu cÇu qu¶n lý TSC§ trong doanh nghiÖp TSC§ lµ c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt, yÕu tè chñ yÕu thÓ hiÖn n¨ng lùc s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Nãi c¸ch kh¸c, TSC§ lµ hÖ thèng x¬ng vµ b¾p thÞt cña qu¸ tr×nh kinh doanh. V× vËy trang thiÕt bÞ hîp lý, b¶o qu¶n vµ sö dông tèt TSC§ cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®Õn viÖc t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, t¨ng thu nhËp vµ lîi nhuËn cho doanh nghiÖp. C¸c Doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh kh¸c nhau th× vÊn ®Ò trang thiÕt bÞ vµ sö dông TSC§ cã nh÷ng ®iÓm kh¸c nhau. TSC§ chñ yÕu cña doanh nghiÖp kinh doanh dÞch vô bao gåm : nhµ cöa, kho tµng, ph¬ng tiÖn truyÒn dÉn, m¸y mãc thiÕt bÞ. T¨ng cêng ®Çu t TSC§ hiÖn ®¹i n©ng cao chÊt lîng x©y dùng, l¾p ®Æt TSC§ lµ mét trong nh÷ng ph¬ng ph¸p hµng ®Çu ®Ó t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng t¹o ra s¶n phÈm chÊt lîng cao, h¹ gi¸ thµnh, t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp ngµy cµng ph¸t triÓn lµm tèt nghÜa vô ®èi víi nhµ níc. Do ®ã TSC§ cÇn ®îc qu¶n lý chÆt chÏ c¶ vÒ nguyªn gi¸, nguån h×nh thµnh, thanh lý còng nh vÒ sè lîng, chÊt lîng tõng lo¹i TSC§. Nãi c¸ch kh¸c, TSC§ ph¶i ®îc qu¶n lý nh lµ mét bé phËn c¬ b¶n nhÊt cña vèn kinh doanh, ®¶m b¶o tån vèn sau mçi niªn ®é kÕ to¸n, kÓ c¶ vèn do ng©n s¸ch cÊp vµ vèn do nhµ níc tù bæ xung, qu¶n lý TSC§ ph¶i ph¶n ¸nh ®îc phÇn TSC§ ®· dïng vµ tiªu hao víi t c¸ch lµ mét kho¶n chi phÝ vËt chÊt trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh. Qu¶n lý TSC§ cña doanh nghiÖp ®Ó b¶o vÖ TSC§ cña doanh nghiÖp. §Ó ®¶m b¶o sö dông TSC§ cã hiÖu qu¶, ®óng môc ®Ých ph¸t huy hÕt c«ng suÊt TSC§ vµ cã kÕ ho¹ch ®Çu t míi . 2. NhiÖm vô kÕ to¸n TSC§ KÕ to¸n TSC§ cã vai trß quan träng trong qu¶n lý TSC§ cña doanh nghiÖp v× nã theo dâi ghi chÐp, ph¶n ¸nh mét c¸ch chÝnh x¸c, toµn diÖn vµ cung cÊp c¸c th«ng tin vÒ t×nh h×nh biÕn ®éng cña TSC§, tõ ®ã thùc hiÖn kiÓm tra, kiÓm so¸t t×nh h×nh sö dông qu¶n lý th«ng tin ®· thu thËp ®îc ®Ó cung cÊp cho bé phËn qu¶n lý nh»m phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý trong doanh nghiÖp. §Ó thùc hiÖn vai trß quan träng cña m×nh kÕ to¸n TSC§ ph¶i thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô sau: 8 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp - Ph¶n ¸nh ghi chÐp mét c¸ch kÞp thêi ®Çy ®ñ vÒ sè lîng, hiÖn tr¹ng vµ gi¸ trÞ TSC§ hiÖn cã, t×nh h×nh t¨ng gi¶m TSC§. - KiÓm tra t×nh h×nh qu¶n lý, b¶o qu¶n vµ sö dông tµi s¶n, tÝnh to¸n ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông tµi s¶n trªn c¬ së sè liÖu kÕ to¸n . - Lùa chän ph¬ng ph¸p khÊu hao phï hîp, tÝnh to¸n ph©n bæ kÞp thêi ®Çy ®ñ khÊu hao TSC§ vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh. - Tham gia lËp dù to¸n vÒ chi phÝ söa ch÷a TSC§, chi phÝ n©ng cÊp, c¶i t¹o TSC§, ph¶n ¸nh vµ gi¸m ®èc t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ söa ch÷a, n©ng cÊp, c¶i t¹o TSC§ . iii. néi dung c«ng t¸c kÕ to¸n tsc® 1. §¸nh gi¸ TSC§ Ngoµi viÖc ph©n lo¹i TSC§, ®¸nh gi¸ TSC§ lµ mét c«ng viÖc hÕt søc quan träng. Thùc chÊt viÖc ®¸nh gi¸ TSC§ lµ viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ ghi sæ cña tµi s¶n. TSC§ ®îc ®¸nh gi¸ lÇn ®Çu vµ cã thÓ ®¸nh gi¸ l¹i trong qu¸ tr×nh sö dông. §¸nh gi¸ TSC§ b¾t nguån tõ sù biÕn ®éng lín cña mÆt b»ng gi¸ mµ chñ yÕu lµ do t×nh h×nh l¹m ph¸t g©y ra. Ngoµi ra cuéc ®¸nh gi¸ l¹i cßn x¶y ra khi ®em TSC§ lµm vèn gãp liªn doanh. ViÖc ®¸nh gi¸ TSC§ cã thÓ ®îc ®¸nh gi¸ theo: Nguyªn gi¸ TSC§; theo gi¸ trÞ hao mßn vµ gi¸ trÞ cßn l¹i. a) §¸nh gi¸ TSC§ theo nguyªn gi¸ Nguyªn gi¸ TSC§ lµ gi¸ trÞ ®Çu t ban ®Çu cña TSC§. Nguyªn gi¸ TSC§ ®îc x¸c ®Þnh theo nguyªn t¾c gi¸ phÝ tuú thuéc vµo trêng hîp t¨ng TSC§ mµ nguyªn gi¸ TSC§ ®îc x¸c ®Þnh nh sau : - §èi víi TSC§ mua vµo : Nguyªn gi¸ TSC§ = Gi¸ mua ( gi¸ ho¸ ®¬n) +C¸c chi phÝ tríc khi dïng * Gi¸ mua hay gi¸ ho¸ ®¬n ®îc x¸c ®Þnh nh sau: - Lµ gi¸ thanh to¸n víi ngêi b¸n nÕu ®¬n vÞ ¸p dông thuÕ VAT trùc tiÕp hoÆc kh«ng ¸p dông VAT. - Gi¸ mua cha cã thuÕ VAT nÕu ¸p dông thuÕ VAT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ. 9 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp - NÕu TSC§ nhËp khÈu th× gi¸ nhËp khÈu TSC§ gåm: Gi¸ ho¸ ®¬n + thuÕ nhËp khÈu. * C¸c chi phÝ tríc khi dïng gåm: Toµn bé c¸c phÝ tæn mua tµi s¶n, giao nhËn tµi s¶n, chuyÓn quyÒn së h÷u tµi s¶n, chi tríc khi sö dông tµi s¶n. - §èi víi TSC§ tiÕp nhËn tõ bé phËn x©y dùng c¬ b¶n : Nguyªn gi¸ TSC§ = Gi¸ trÞ quyÕt to¸n cña c«ng tr×nh + c¸c kho¶n phô phÝ kh¸c (nÕu cã) - TSC§ nhËn ®îc tõ liªn doanh ( nhËn l¹i vèn gãp liªn doanh ) Nguyªn gi¸ = Gi¸ ®¸nh gi¸ l¹i + Chi phÝ l¾p ®Æt ch¹y thö ( nÕu cã ) - §èi víi TSC§ ®îc nhµ níc cÊp hay cÊp trªn cÊp Nguyªn gi¸ TSC§ = Gi¸ ghi trong sæ cña ®¬n vÞ cÊp + Chi phÝ tríc khi sö dông. Ngoµi ra cßn mét sè TSC§ v« h×nh ë d¹ng ®Æc biÖt: Chi phÝ tríc khi sö dông lîi thÕ th¬ng m¹i ... th× nguyªn gi¸ cña nã ®îc x¸c ®Þnh theo gi¸ trÞ thùc cña nã trªn thÞ trêng vµo thêi ®iÓm mua vµo, nhËn ®îc nhng ph¶i lo¹i phÇn gi¸ trÞ cña b¶n th©n TSC§ h÷u h×nh chøa ®ùng yÕu tè lîi thÕ hoÆc uy tÝnh ( nh b¶n th©n cöa hµng ). Nguyªn gi¸ TSC§ ®îc gi÷ nguyªn trong qu¸ tr×nh kÕ to¸n vµ chØ thay ®æi khi : - §¸nh gi¸ l¹i TSC§ theo quyÕt ®Þnh cña nhµ níc . - Th¸o bít bé phËn hay l¾p thªm c¸c bé phËn chi tiÕt . Tuy nhiªn, nguyªn gi¸ TSC§ ph¶n ¸nh chi phÝ thùc tÕ mµ doanh nghiÖp ®· bá ra ®Ó mua s¾m hoÆc x©y dùng c¬ b¶n TSC§ vµ lµ c¬ së ®Ó khÊu hao . b) §¸nh gi¸ TSC§ theo gi¸ trÞ cßn l¹i. ViÖc ®¸nh gi¸ TSC§ theo gi¸ trÞ cßn l¹i thùc chÊt lµ viÖc x¸c ®Þnh chÝnh x¸c, hîp lý sè vèn cßn ph¶i tiÕp tôc thu håi trong qu¸ tr×nh sö dông TSC§ ®Ó ®¶m b¶o cho viÖc mua s¾m, x©y dùng TSC§. Gi¸ trÞ cßn l¹i cña TSC§ ®îc x¸c ®Þnh dùa trªn nguyªn gi¸ vµ gi¸ trÞ hao mßn . Gi¸ trÞ cßn l¹i = Nguyªn gi¸ TSC§ - Gi¸ trÞ hao mßn Gi¸ trÞ hao mßn ®îc ph¶n ¸nh qua chØ tiªu khÊu hao luü kÕ. 10 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp 2. Néi dung, ph¬ng ph¸p kÕ to¸n TSC§ trong doanh nghiÖp 2.1 Néi dung, kÕ to¸n TSC§ Bao gåm : - KÕ to¸n biÕn ®éng t¨ng TSC§ h÷u h×nh - KÕ to¸n biÕn ®éng gi¶m TSC§ h÷u h×nh - KÕ to¸n TSC§ v« h×nh - KÕ to¸n TSC§ thuª tµi chÝnh - KÕ to¸n khÊu hao TSC§ - KÕ to¸n söa ch÷a TSC§ 2.2 Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n TSC§ a) Chøng tõ sö dông : Trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, TSC§ cña doanh nghiÖp thêng xuyªn biÕn ®éng. §Ó qu¶n lý tèt TSC§, kÕ to¸n ph¶i theo dâi chÆt chÏ, ph¶n ¶nh ¸nh ®Çy ®ñ t×nh h×nh t¨ng gi¶m TSC§ vµ ph¶i cã chøng tõ hîp lÖ theo chÕ ®é chøng tõ quy ®Þnh theo quyÕt ®Þnh sè 1417C/ Q§/ C§KT ngµy 01/11/1995 cña Bé trëng Bé tµi chÝnh vÒ c¸c chøng tõ t¨ng gi¶m TSC§. HÖ thèng chøng tõ bao gåm : - Biªn b¶n giao nhËn TSC§ ( mÉu sè 01 - TSC§ ) - ThÎ TSC§ ( mÉu sè 02 - TSC§ ) - Biªn b¶n thanh lý TSC§ ( mÉu sè 02 – TSC§ ) - Biªn b¶n giao nhËn söa ch÷a lín hoµn thµnh ( mÉu sè 04- TSC§) - Biªn b¶n ®¸nh gi¸ l¹i TS ( mÉu sè 05- TSC§) - Biªn b¶n kiÓm kª TSC§ . Bªn c¹nh viÖc sö dông chøng tõ ®Ó chøng minh cho c¸c nghiÖp vô ph¸t sinh do liªn quan ®Õn TSC§, qu¶n lý TSC§, cßn ph¶i dùa trªn c¬ së c¸c hå s¬ bao gåm : - Hå s¬ kü thuËt do bé phËn kü thuËt lËp. - Hå s¬ kÕ to¸n do bé phËn kÕ to¸n lËp ®Ó qu¶n lý nguyªn gi¸, khÊu hao TSC§ b) Tµi kho¶n sö dông : §Ó tiÕn hµnh h¹ch to¸n tæng hîp t×nh h×nh t¨ng, gi¶m TSC§ kÕ to¸n sö dông c¸c µi kho¶n. + §Ó ph¶n ¸nh TSC§ h÷u h×nh kÕ to¸n sö dông TK 211 "TSC§ h÷u h×nh" trong ®ã ®îc ph©n ra c¸c tµi kho¶n chi tiÕt: ( cÊp 2) 11 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp 2112: Nhµ cöa, vËt kiÕn tróc 2113: M¸y mãc, thiÕt bÞ 2114: Ph¬ng tiÖn vËn t¶i, truyÒn dÉn 2115: ThiÕt bÞ vµ dông cô qu¶n lý 2116: C©y l©u n¨m, sóc vËt lµm viÖc vµ cho s¶n phÈm. 2118: TSC§ kh¸c + §Ó ph¶n ¸nh TSC§ ®i thuª tµi chÝnh kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 212 "TSC§ thuª tµi chÝnh". + §Ó ph¶n ¸nh TSC§ v« h×nh kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 213 " TSC§ v« h×nh" trong ®ã ®îc ph©n ra c¸c tµi kho¶n chi tiÕt (cÊp 2) 2131: QuyÒn sö dông ®Êt 2132: Chi phÝ thµnh lËp, chuÈn bÞ s¶n xuÊt 2133: B»ng ph¸t minh s¸ng chÕ 2134: Chi phÝ nghiªn cøu ph¸t triÓn 2135: Chi phÝ vÒ lîi thÕ th¬ng m¹i 2138: TSC§ v« h×nh kh¸c C¸c tµi kho¶n tæng hîp vµ chi tiÕt nµy cã kÕt cÊu chung nh sau: Bªn nî: Gi¸ trÞ cña TSC§ t¨ng thªm ( nguyªn gi¸) Bªn cã: Gi¸ trÞ cña TSC§ gi¶m xuèng ( nguyªn gi¸) D Nî: Gi¸ trÞ cña TSC§ hiÖn cã (nguyªn gi¸) c) Tr×nh tù h¹ch to¸n . * H¹ch to¸n t¨ng TSC§ h÷u h×nh ( theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ ) §Ó ph¶n ¸nh tæng hîp t×nh h×nh t¨ng gi¶m TSC§ cña doanh nghiÖp t¨ng do nhiÒu nguyªn nh©n nh t¨ng do mua s¾m, x©y dùng, cÊp ph¸t ... kÕ to¸n cÇn c¨n cø vµo tõng trêng hîp cô thÓ ®Ó ghi sæ cho phï hîp. Díi ®©y lµ qui tr×nh h¹ch to¸n ®îc kh¸i qu¸t b»ng s¬ ®å: 12 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp S¬ ®å h¹ch to¸n t¨ng TSC§ TK 111, 112, 331 TK 211, 213 (1) TK 133 TK 241 (2a) (2b) TK 411 (3) TK 111,112,138 TK 222, 128 (4a) TK 214 (4b) TK 142, 153 (5) TK 412 (6b) (6a) TK 642 TK 338 (7a) (7b) 13 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp (1): Mua s¾m TSC§ trong thêi gian ng¾n. (2a): Mua s¾m TSC§ th«ng qua l¾p ®Æt, hoÆc XDCB. (2b): Mua s¾m TSC§ th«ng qua l¾p ®Æt khi kÕt thóc, hoÆc XDCB bµn giao. (3): Chñ së h÷u cÊp vèn hoÆc nhËn vèn gãp liªn doanh b»ng TSC§. (4a): NhËn l¹i vèn gãp liªn doanh b»ng TSC§. (4b): Chªnh lÖch gi÷a vèn gãp liªn doanh víi gi¸ trÞ cßn l¹i ( nÕu liªn doanh hoÆc rót hÕt vèn kh«ng tham gia liªn doanh n÷a ...) (5) T¨ng TSC§ do chuyÓn tõ CCDC. (6a): Chªnh lÖch ®¸nh gi¸ t¨ng TSC§ phÇn nguyªn gi¸. (6b): Chªnh lÖch ®¸nh gi¸ t¨ng TSC§ phÇn hao mßn (nÕu cã). (7a) TSC§ thõa chê xö lý (7b) KhÊu hao TSC§ ph¸t hiÖn thõa trong kiÓm kª (TSC§ ®· vµ ®ang sö dông). Chó ý: 1. C¸c nghiÖp vô trªn, nÕu TSC§ cña doanh nghiÖp ®îc ®Çu t b»ng c¸c vèn quü chuyªn dïng vµ sö dông cho s¶n xuÊt kinh doanh, th× khi hoµn thµnh thñ tôc ®a TSC§ vµo sö dông kÕ to¸n ghi bót to¸n chuyÓn nguån. Nî TK 414 - Mua s¾m b»ng quü ®Çu t ph¸t triÓn Nî TK 441 - Mua s¾m b»ng nguån vèn ®Çu t XDCB Nî TK 4312 - Mua s¾m b»ng quü phóc lîi Cã TK 411. 2. NÕu TSC§ ®îc ®Çu t b»ng quü phóc lîi vµ sö dông cho nhu cÇu phóc lîi th× khi kÕt chuyÓn nguån kÕ to¸n ghi. Nî TK 4312 - Quü phóc lîi Cã TK 4313 - Quü phóc lîi h×nh thµnh TSC§. 3. NÕu lÊy tõ nguån vèn khÊu hao th× ghi ®¬n : Cã TK 009. * H¹ch to¸n c¸c nghiÖp vô gi¶m TSC§ TSC§ cña doanh nghiÖp gi¶m do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau, trong ®ã chñ yÕu do nhîng b¸n, thanh lý ... Tuú theo tõng trêng hîp cô thÓ kÕ to¸n sÏ ph¶n ¸nh vµo sæ s¸ch phï hîp. Qu¸ tr×nh h¹ch to¸n sÏ ®îc kh¸i qu¸t b»ng s¬ ®å h¹ch to¸n nh sau: 14 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp S¬ ®å h¹ch to¸n gi¶m TSC§ TK 211, 213 TK 821 TK 721 TK 111, 112 (1b) (1c) (1a) TK 222, 128 TK 412 (2b) (2a) TK 412 (3a) TK 411 TK 111, 112, 338 (3b) (3c) TK 627, 641, 642 (4a) TK 142, 153 (4b) TK 411 (5) TK 138, 411, 821 (6) 15 TK 214 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp (1a): Ghi gi¶m TSC§ do thanh lý, nhîng b¸n. (1b): Thu nhËp vÒ ho¹t ®éng thanh lý, nhîng b¸n. (1c): Chi phÝ vÒ ho¹t ®éng thanh lý, nhîng b¸n. (2a): Gi¶m TSC§ do gãp vèn liªn doanh bÞ ®¸nh gi¸ gi¶m nguyªn gi¸ (2b): Gi¶m TSC§ do gãp vèn liªn doanh ®îc ®¸nh gi¸ t¨ng NG. (3a): Tr¶ l¹i TSC§ do c¸c bªn tham gia liªn doanh ®îc ®¸nh gi¸ lµ gi¶m nguyªn gi¸. (3b): Tr¶ l¹i TSC§ do c¸c bªn tham gia liªn doanh ®îc ®¸nh gi¸ lµ t¨ng nguyªn gi¸. (3c): Thanh to¸n sè vèn liªn doanh cßn l¹i. (4a): Gi¶m TSC§ do chuyÓn thµnh c«ng cô nhá, ®îc ph©n bæ vµo chi phÝ kinh doanh víi gi¸ trÞ cßn l¹i. ( 4b): Gi¸ trÞ cßn l¹i ®em ph©n bæ dÇn. (4c): NÕu cßn míi cha sö dông. (5) Chuyªn TSC§ ®i n¬i kh¸c do lÖnh ®iÒu ®éng cña cÊp trªn. (6): Ph¸t hiÖn thiÕu TSC§ khi kiÓm kª. * H¹ch to¸n TSC§ ®i thuª vµ cho thuª. Do yªu cÇu cña s¶n xuÊt kinh doanh, trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n doanh nghiÖp cã thÓ kh«ng cÇn sö dông hoÆc cã nhu cÇu sö dông thªm mét sè TSC§. §èi víi TSC§ kh«ng cÇn dïng th× doanh nghiÖp cã thÓ gãp liªn doanh víi ®¬n vÞ kh¸c, nhîng b¸n l¹i hoÆc cho ®¬n vÞ kh¸c thuª. Cã nh÷ng TSC§ mµ doanh nghiÖp kh«ng cã nhng l¹i cã nhu cÇu sö dông do yªu cÇu s¶n xuÊt ®Æt ra vµ buéc ph¶i ®i thuª nÕu cha cã ®iÒu kiÖn mua s¾m. C¨n cø vµo thêi gian vµ ®iÒu kiÖn cô thÓ, viÖc ®i thuª ( hoÆc cho thuª ®îc ph©n thµnh thuª (cho thuª) tµi chÝnh vµ thuª ( cho thuª ) ho¹t ®éng. TSC§ thuª tµi chÝnh: Lµ nh÷ng TSC§ mµ doanh nghiÖp thuª cña C«ng ty cho thuª tµi chÝnh nÕu hîp ®ång thuª tho¶ m·n Ýt nhÊt 1 trong bèn ®iÒu kiÖn sau ®©y: - Khi kÕt thóc thêi h¹n cho thuª theo hîp ®ång bªn thuª ®îc chuyÓn quyÒn së h÷u tµi s¶n thuª hoÆc tiÕp tôc thuª theo tho¶ thuËn cña 2 bªn. - Néi dung hîp ®ång thuª qui ®Þnh: Khi kÕt thóc thêi h¹n thuª, bªn thuª ®îc quyÒn lùa chän mua tµi s¶n thuª theo gi¸ danh nghÜa thÊp h¬n gi¸ trÞ thùc tÕ cña tµi s¶n thuª t¹i thêi gian mua l¹i. 16 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp - Thêi h¹n cho thuª mét lo¹i tµi s¶n Ýt nhÊt ph¶i b»ng 60% thêi gian cÇn thiÕt ®Ó khÊu hao tµi s¶n thuª. - Tæng sè tiÒn thuª mét lo¹i tµi s¶n qui ®Þnh t¹i hîp ®ång thuª, Ýt nhÊt ph¶i t¬ng ®¬ng víi gi¸ cña tµi s¶n ®ã trªn thÞ trêng vµo thêi ®iÓm ký hîp ®ång. H¹ch to¸n t¹i ®¬n vÞ thuª +) Nguyªn t¾c h¹ch to¸n: Bªn ®i thuª ph¶i ghi sæ TSC§ theo gi¸ t¹i thêi ®iÓm thuª (t¬ng ®¬ng víi gi¸ mua trªn thÞ trêng), coi nh lµ tµi s¶n ®i mua. §ång thêi ph¶n ¸nh toµn bé sè tiÒn ph¶i tr¶ theo hîp ®ång thuª nh mét kho¶n nî dµi h¹n. §Þnh kú, thanh to¸n tiÒn thuª cho bªn cho thuª theo hîp ®ång. Trong qu¸ tr×nh sö dông, bªn ®i thuª ph¶i tiÕn hµnh trÝch khÊu hao còng nh ph©n bæ l·i ®i thuª vµo chi phÝ kinh doanh. Theo qui ®Þnh hiÖn hµnh, doanh nghiÖp ®i thuª ®îc h¹ch to¸n vµo chi phÝ kinh doanh sè tiÒn thùc ph¶i tr¶ theo hîp ®ång thuª tõng kú. Trêng hîp tr¶ tríc mét lÇn cho nhiÒu n¨m th× sè tiÒn thuª ®îc ph©n bæ dÇn vµo chi phÝ t¬ng øng víi sè n¨m sö dông TSC§. +) Tµi kho¶n sö dông: §Ó theo dâi t×nh h×nh ®i thuª TSC§ dµi h¹n, kÕ to¸n sö dông TK 212 - TSC§ thuª tµi chÝnh Bªn Nî: Ph¶n ¸nh nguyªn gi¸ TSC§ ®i thuª dµi h¹n t¨ng lªn. Bªn Cã: Ph¶n ¸nh nguyªn gi¸ TSC§ ®ang thuª dµi h¹n gi¶m do tr¶ cho bªn thuª hoÆc mua l¹i. D Nî: NGuyªn gi¸ TSC§ ®ang thuª dµi h¹n TK 212 më chi tiÕt theo tõng TSC§ thuª. +) Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n C¨n cø vµo hîp ®ång thuª, biªn b¶n giao nhËn TSC§ vµ c¸c chøng tõ kh¸c cã liªn quan kÕ to¸n sÏ h¹ch to¸n nh s¬ ®å sau: 17 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp S¬ ®å h¹ch to¸n TSC§ thuª tµi chÝnh TK 342 TK 212 TK 211 (1 a) (2) TK 2141 TK 2142 TK 142 (3) (1b) TK 214 (2) (4a) (4b) (1a): Gi¸ trÞ TSC§ thuª tµi chÝnh ( 1b): L·i thuª ph¶i tr¶ (2): Mua l¹i TSC§ thuª tµi chÝnh khi kÕt thóc hîp ®ång (3): ChuyÓn hao mßn TSC§ ®i thuª sang hao mßn TSC§ h÷u h×nh (4a): Tr¶ l¹i TSC§ thuª tµi chÝnh khi hÕt h¹n hîp ®ång (4b): Nhîng b¸n thanh lý TSC§ thuª tµi chÝnh Chó ý: 1. §èi víi ®¬n vÞ cã TSC§ thuª tµi chÝnh vÒ dïng vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh hµng ho¸, dÞch vô thuéc ®èi tîng chÞu VAT theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp, hoÆc kh«ng chÞu VAT. Khi nhËn TSC§ thuª tµi chÝnh, kÕ to¸n c¨n cø vµo hîp ®ång thuª tµi chÝnh vµ c¸c chøng tõ liªn quan ph¶n ¸nh gi¸ trÞ TSC§ thuª tµi chÝnh theo gi¸ ®· cã thuÕ VAT ( VAT ®Çu vµo kh«ng ®îc khÊu trõ), ghi: Nî TK 212 - TSC§ thuª tµi chÝnh Cã TK 342 - Nî dµi h¹n 18 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp 2. PhÝ cam kÕt sö dông vèn ph¶i tr¶ cho bªn thuª tµi chÝnh, ghi: Nî TK 642 Cã TK 342 Cã TK 111, 112.... 3. Cuèi kú, kÕ to¸n tÝnh trÝch khÊu hao TSC§ thuª tµi chÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo chÕ ®é qui ®Þnh, ghi: Nî Tk 627, 641, 642... Cã TK 2142 - Hao mßn TSC§ ®i thuª. H¹ch to¸n t¹i ®¬n vÞ cho thuª: VÒ thùc chÊt TSC§ cho thuª vÉn thuéc quyÒn së h÷u cña bªn cho thuª, bëi vËy, kÕ to¸n ph¶i më sæ chi tiÕt theo dâi c¶ vÒ hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ cña TSC§ cho thuª. §ång thêi ph¶n ¸nh sè tiÒn ph¶i thu tõng kú vÒ cho thuª, sè khÊu hao tµi s¶n cho thuª ®îc tÝnh t¬ng øng víi sè n¨m thu ®îc tiÒn thuª. Trêng hîp sè n¨m tr¶ tiÒn thuª b»ng hoÆc vît qu¸ thêi gian sö dông tµi s¶n th× chi phÝ khÊu hao tÝnh theo thêi gian sö dông. Gi¸ trÞ tµi s¶n cho thuª ®îc h¹ch to¸n vµo kho¶n ®Çu t tµi chÝnh dµi h¹n. - Khi giao TSC§ cho bªn ®i thuª. Nî TK 228 - gi¸ trÞ TSC§ cho thuª Nî TK 214 - Gi¸ trÞ hao mßn nÕu cã. Cã Tk 211, 213 - Nguyªn gi¸ TSC§ cho thuª Cã TK 241 - chuyÓn gi¸ trÞ XDCB hoµn thµnh sang cho thuª - §Þnh kú (th¸ng, quý, n¨m) theo hîp ®ång, ph¶n ¸nh sè tiÒn thu vÒ cho thuª tõng kú (c¶ vèn lÉn l·i): Nî TK 111, 112, 1388 - Tæng sè tiÒn thu Cã TK 711 - Thu vÒ cho thuª TSC§ Cã TK 3331 - VAT ph¶i nép. §ång thêi x¸c ®Þnh gi¸ trÞ TSC§ cho thuª ph¶i thu håi, trong qu¸ tr×nh ®Çu t t¬ng øng víi tõng kú. Nî TK 811 Cã TK 228 - NÕu chuyÓn quyÒn së h÷u hoÆc b¸n cho bªn ®i thuª tríc khi hÕt h¹n hoÆc khi hÕt h¹n cho thuª. Ph¶n ¸nh sè thu vÒ chuyÓn nhîng tµi s¶n. Nî TK 111, 112, 131 ... tæng sè thu Cã TK 3331 VAT ph¶i nép 19 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Cã TK 711 Ph¶n ¸nh sè vèn ®Çu t cßn l¹i cha thu håi. Nî TK 811 Cã TK 228 - NÕu nhËn l¹i TSC§ khi hÕt h¹n cho thuª, c¨n cø gi¸ trÞ ®îc ®¸nh gi¸ l¹i (nÕu cã), ghi t¨ng TSC§. Nî TK 211, 213, - Gi¸ trÞ ®¸nh gi¸ l¹i hoÆc GTCL. Nî TK 811 ( hoÆc cã TK 711 ) - phÇn chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ cßn l¹i cha thu håi víi gi¸ trÞ ®¸nh gi¸ l¹i. Cã TK 228 - Gi¸ trÞ cßn l¹i cha thu håi. * Thuª (cho thuª) TSC§ ho¹t ®éng + T¹i ®¬n vÞ ®i thuª Khi giao TSC§ cho bªn thuª bªn cho thuª kh«ng ghi gi¶m TSC§. bªn ®i thuª ghi ®¬n vµo bªn Nî TK 001 - Tµi s¶n thuª ngoµi. C¨n cø vµo hîp ®ång thuª TSC§ vµ c¸c chi phÝ kh¸c cã liªn quan ®Õn viÖc thuª ngoµi (vËn chuyÓn, bèc dì, l¾p ®Æt ... ) kÕ to¸n ghi: Nî TK 627, 642, 641 - TiÒn thuª vµ c¸c chi phÝ kh¸c liªn quan. Nî TK 133 - VAT khÊu trõ Cã TK 331 ( 3388) - Sè tiÒn thuª ph¶i tr¶ Cã TK 111, 112 -C¸c chi phÝ kh¸c Khi tr¶ tiÒn cho c¸c ®¬n vÞ thuª Nî TK 331 ( hoÆc 3388) Cã TK 111, 112 Khi tr¶ l¹i tµi s¶n cho ®¬n vÞ thuª, kÕ to¸n ghi ®¬n bªn Cã TK 001. +) T¹i ®¬n vÞ cho thuª: TSC§ cho thuª vÉn thuéc quyÒn së h÷u cña doanh nghiÖp nªn hµng th¸ng vÉn ph¶i trÝch khÊu hao. C¸c chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc cho thuª nh khÊu hao TSC§ cho thuª, chi phÝ m«i giíi, giao dÞch, vËn chuyÓn ..... kÕ to¸n ghi. Nî TK 811 -TËp hîp chi phÝ cho thuª Cã TK 214, (2141, 2142 ) KhÊu hao TSC§ cho thuª. Cã TK 111, 112 C¸c chi phÝ kh¸c. - Kho¶n thu vÒ cho thuª Nî TK 111, 112, 138 ... Tæng sè thu Cã TK 3331 - VAT ph¶i nép 20