Tài liệu Hoàn thiện kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng tại công ty cp hỗ trợ phát triển tin học

Lêi nãi ®Çu Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, môc tiªu hµng ®Çu cña c¸c doanh nghiÖp lµ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn, ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao nhÊt. §Ó ®¹t ®îc ®iÒu ®ã ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i kh«ng ngõng n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm, tiÕt kiÖm chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh, ®ång thêi c¸c doanh nghiÖp ph¶i lu«n ®æi míi ph¬ng thøc phôc vô, thùc hiÖn nghiªm tóc chÕ ®é h¹ch to¸n kinh tÕ, lu«n c¶i tiÕn bé m¸y kinh doanh cho phï hîp víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ vµ sù më réng quy m« kinh doanh cña doanh nghiÖp. KÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng gi÷ vai trß hÕt søc quan träng lµ phÇn hµnh kÕ to¸n chñ yÕu trong toµn bé c«ng t¸c kÕ to¸n cña doanh nghiÖp, gãp phÇn phôc vô ®¾c lùc trong ho¹t ®éng b¸n hµng cña mçi doanh nghiÖp. B¸n hµng gióp cho doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng thu håi vèn nhanh, trang tr¶i ®îc c¸c chi phÝ, kÞp thêi tæ chøc qu¸ tr×nh kinh doanh tiÕp theo, gãp phÇn thóc ®Èy ngêi sö dông c¸c ®ßn bÈy kinh tÕ trong c«ng t¸c qu¶n lý nh»m kh«ng ngõng lµm t¨ng doanh lîi cho doanh nghiÖp. Do ®ã, viÖc tæ chøc kÕ to¸n b¸n hµng cung cÊp th«ng tin cÇn thiÕt cho qu¶n lý doanh nghiÖp ®Ó tõ ®ã doanh nghiÖp ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ lùa chän c¸c ph¬ng ¸n kinh doanh, ®Çu t cã hiÖu qu¶. Sau mét thêi gian nghiªn cøu, t×m hiÓu cã h¹n, nªn em xin tr×nh bµy nh÷ng néi dung c¬ b¶n nhÊt vÒ kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng. §ång thêi tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ viÖc “Hoµn thiÖn kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng t¹i C«ng ty cæ phÇn hç trî ph¸t triÓn tin häc” Cïng víi sù cè g¾ng cña b¶n th©n, lu«n nhËn ®îc sù híng dÉn nhiÖt t×nh cña thÇy gi¸o PGS.TS Lª ThÕ Têng vµ sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña c¸n bé phßng kÕ to¸n t¹i C«ng ty em ®· hoµn thµnh luËn v¨n nµy, nhng do thêi gian vµ tr×nh 1 ®é cßn nhiÒu h¹n chÕ nªn luËn v¨n kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. Em rÊt mong ®îc sù gãp ý bæ sung nh»m kh¾c phôc nh÷ng thiÕu sãt cña chuyªn ®Ò ®Ó hoµn thiÖn h¬n n÷a ®Ò tµi nghiªn cøu vµ cñng cè kiÕn thøc cña b¶n th©n. Ngoµi lêi nãi ®Çu vµ kÕt luËn, néi dung cña luËn v¨n bao gåm ba phÇn chÝnh: Ch¬ng I: Nh÷ng vÊn ®Ò vÒ lý luËn chung vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng trong c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i. Ch¬ng II: T×nh h×nh thùc tÕ vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng t¹i C«ng ty cæ phÇn hç trî ph¸t triÓn tin häc (HIPT) Ch¬ng III: Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng t¹i C«ng ty cæ phÇn hç trî ph¸t triÓn tin häc. 2 Ch¬ng I Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng trong doanh nghiÖp th¬ng m¹i I. §Æc ®iÓm ho¹t ®éng b¸n hµng ¶nh hëng tíi c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng. 1. §Æc ®iÓm ho¹t ®éng b¸n hµng Trong qu¸ tr×nh kinh doanh cña doanh nghiÖp, hµng ho¸ b¸n ®îc lµ yÕu tè quan träng cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Hµng ho¸ ®¹t tiªu chuÈn chÊt lîng cao, gi¸ thµnh h¹ th× hµng ho¸ cña doanh nghiÖp tiªu thô nhanh mang l¹i lîi nhuËn cao cho doanh nghiÖp, ®¶m b¶o cho doanh nghiÖp mét vÞ trÝ v÷ng ch¾c trªn thÞ trêng. §Æc ®iÓm cña ho¹t ®éng b¸n hµng lµ qu¸ tr×nh thùc hiÖn trao ®æi th«ng qua ph¬ng tiÖn thanh to¸n ®Ó thùc hiÖn gi¸ trÞ cña hµng ho¸ tøc lµ chuyÓn ho¸ vèn cña doanh nghiÖp tõ h×nh th¸i hiÖn vËt hµng ho¸ sang h×nh th¸i tiÒn. Sè tiÒn doanh nghiÖp thu ®îc tõ viÖc cung cÊp hµng ho¸ cho kh¸ch hµng gäi lµ doanh thu b¸n hµng. B¸n hµng lµ kh©u quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña doanh nghiÖp, hµng ho¸ tiªu thô ®îc gióp doanh nghiÖp ®÷ng v÷ng trªn con ®êng c¹nh tranh trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. TÊt c¶ qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh ®Òu nh»m môc ®Ých b¸n ®îc hµng ho¸, t¨ng lîi nhuËn. Do ®ã b¸n hµng lµ ho¹t ®éng rÊt cÇn ®îc chó träng, c¸c doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh ®îc vai trß, ®Æc ®iÓm vÞ trÝ cña c«ng t¸c b¸n hµng trong toµn bé ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh trªn c¬ së ®· v¹ch ra híng ®i ®óng ®¾n dùa trªn c¬ së khoa häc ®Ó ®¶m b¶o cho sù thµnh c«ng cña ®¬n vÞ. Hµng ho¸ ®îc tiªu thô nhanh chãng sÏ lµm t¨ng vßng quay cña vèn lu ®éng ®¶m b¶o thu håi vèn nhanh, trang tr¶i ®îc chi phÝ lîi nhuËn ®îc ®¶m b¶o. 3 §èi víi toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n b¸n hµng gãp phÇn ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng cña x· héi, gi÷ v÷ng quan hÖ c©n ®èi tiÒn hµng lµm cho nÒn kinh tÕ quèc d©n æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn ®Êt níc trªn trêng quèc tÕ vµ gãp phÇn t¹o nªn sù c©n ®èi cña c¸n c©n kinh tÕ. 2. Yªu cÇu qu¶n lý c«ng t¸c b¸n hµng, x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng ë doanh nghiÖp kinh doanh th¬ng m¹i. Qu¸ tr×nh b¸n hµng cã vai trß quan träng nªn ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i qu¶n lý chÆt chÏ vÊn ®Ò nµy. Yªu cÇu ®Æt ra cña qu¶n lý c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng ë ®¬n vÞ kinh doanh th¬ng m¹i lµ ph¶i n¾m b¾t, theo dâi chÆt chÏ tõng ph¬ng thøc b¸n hµng, tõng thÓ thøc thanh to¸n, tõng ®èi tîng kh¸ch hµng ®Ó theo dâi thu håi ®Çy ®ñ tiÒn b¸n hµng, tÝnh to¸n x¸c ®Þnh ®óng kÕt qu¶ tiªu thô tõng lo¹i hµng ho¸, dÞch vô. §iÒu ®ã ®ßi hái qu¸ tr×nh h¹ch to¸n b¸n hµng ph¶i chÝnh x¸c, ph¶i ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ thêng xuyªn c¸c ho¹t ®éng b¸n hµng ®Ó t×m ra c¸c nguyªn nh©n chñ quan hay kh¸ch quan ¶nh hëng ®Õn qu¸ tr×nh b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶. Cã nh vËy th× viÖc b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng míi ®¹t ®îc hiÖu qu¶ cao nhÊt. C«ng t¸c b¸n h µng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng nhÊt thiÕt ph¶i cã sù qu¶n lý chÆt chÏ cã tÝnh khoa häc vµ kÕ to¸n lµ c«ng cô ®Æc lùc h÷u hiÖu ®¸p øng ®îc c¸c yªu cÇu qu¶n lý cña ho¹t ®éng ®ã. 3. NhiÖm vô cña kÕ to¸n trong c«ng t¸c b¸n hµng, x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng. B¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng lµ ho¹t ®éng rÊt quan träng trong qu¸ tr×nh kinh doanh cña doanh nghiÖp. §Ó ®¸p øng kÞp thêi nh÷ng yªu cÇu ®ã kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng cÇn thùc hiÖn tèt nh÷ng nhiÖm vô sau: - Ph¶n ¸nh vµ gi¸m ®èc kÞp thêi chi tiÕt khèi lîng hµng ho¸ dÞch vô b¸n ra, tÝnh to¸n ®óng ®¾n gi¸ vèn cña hµng ho¸ vµ dÞch vô ®· cung cÊp, chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp vµ c¸c chi phÝ kh¸c nh»m x¸c ®Þnh chÝnh x¸c kÕt qu¶ b¸n hµng. 4 - KiÓm tra gi¸m s¸t t×nh h×nh thùc hiÖn chØ tiªu kÕ ho¹ch b¸n hµng, doanh thu b¸n hµng cña ®¬n vÞ. - Ph¶n ¸nh kÞp thêi doanh thu b¸n hµng ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng, ®«n ®èc, kiÓm tra ®¶m b¶o thu ®ñ vµ kÞp thêi tiÒn b¸n hµng, tr¸nh bÞ chiÕm dông vèn bÊt hîp lý. - Cung cÊp th«ng tin chÝnh x¸c trung thùc, lËp quyÕt to¸n ®Çy ®ñ kÞp thêi ®Ó ®¸nh gi¸ ®óng hiÖu qu¶ kinh doanh còng nh t×nh h×nh thùc hiÖn nghÜa vô ®èi víi Nhµ níc phôc vô cho viÖc lËp b¸o c¸o tµi chÝnh vµ qu¶n lý ®¬n vÞ. * §Ó thùc hiÖn tèt nhiÖm vô trªn kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng cÇn thùc hiÖn mét sè yªu cÇu sau: + X¸c ®Þnh thêi ®iÓm hµng ho¸ ®îc coi lµ tiªu thô ®Ó kÞp thêi lËp b¸o c¸o hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng. B¸o c¸o thêng xuyªn, kÞp thêi t×nh h×nh b¸n hµng vµ thanh to¸n víi kh¸ch hµng nh»m gi¸m s¸t chÆt chÏ hµng ho¸ b¸n ra vÒ sè lîng vµ chñng lo¹i. + Tæ chøc hÖ thèng chøng tõ ban ®Çu vµ tr×nh tù lu©n chuyÓn chøng tõ khoa häc hîp lý tr¸nh trïng lÆp hay bá sãt, kh«ng qu¸ phøc t¹p mµ vÉm ®¶m b¶o yªu cÇu qu¶n lý, n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c kÕ to¸n. §¬n vÞ lùa chän h×nh thøc sæ s¸ch kÕ to¸n ®Ó ph¸t huy ®îc u ®iÓm vµ phï hîp víi ®Æc ®iÓm kinh doanh cña ®¬n vÞ. + X¸c ®Þnh ®óng vµ tËp hîp ®Çy ®ñ chi phÝ ph¸t sinh ë c¸c kh©u. Tõ nh÷ng vÊn ®Ò ë trªn ta thÊy r»ng nhiÖm vô kinh doanh quan träng cña doanh nghiÖp ho¹t ®éng kinh doanh th¬ng m¹i lµ ph¶i n©ng cao sè lîng hµng ho¸ dÞch vô b¸n ra, ®ång thêi thùc hiÖn tèt c«ng t¸c kÕ to¸n nghiÖp vô b¸n hµng x¸c ®Þnh nghiÖp vô b¸n hµng trong kú nh»m b¶o toµn nguån vèn cña doanh nghiÖp vµ n©ng cao hiÖu qu¶ trong kinh doanh. 5 II. Néi dung c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng ë doanh nghiÖp kinh doanh th¬ng m¹i. 1. C¸c ph¬ng thøc b¸n hµng. HiÖn nay trong doanh nghiÖp th¬ng m¹i cã c¸c ph¬ng thøc b¸n sau: - Ph¬ng thøc b¸n bu«n: B¸n bu«n hµng ho¸ lµ ph¬ng thøc b¸n hµng cho c¸c ®¬n vÞ th¬ng m¹i, c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®Ó thùc hiÖn b¸n hoÆc ®Ó gia c«ng, chÕ biÕn b¸n ra. §Æc ®iÓm cña hµng ho¸ b¸n bu«n lµ hµng ho¸ vÉn n»m trong lÜnh vùc lu th«ng, cha ®i vµo lÜnh vùc tiªu dïng do vËy gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông cña hµng ho¸ cha ®îc thùc hiÖn. Hµng thêng ®îc b¸n theo l« hµng hoÆc b¸n víi sè lîng lín. Gi¸ phô thuéc vµo khèi lîng vµ ph¬ng thøc thanh to¸n. Trong b¸n bu«n bao gåm 2 ph¬ng thøc: a. Ph¬ng thøc b¸n bu«n hµng ho¸ qua kho: lµ ph¬ng thøc b¸n bu«n mµ trong ®ã hµng ho¸ ph¶i ®îc xuÊt tõ kho cña b¶o qu¶n cña doanh nghiÖp. b. Ph¬ng thøc b¸n bu«n hµng ho¸ vËn chuyÓn th¼ng: theo ph¬ng thøc nµy doanh nghiÖp th¬ng m¹i sau khi mua hµng, nhËn hµng mua, kh«ng ®a vÒ nhËp kho mµ chuyÓn b¸n cho bªn mua. - Ph¬ng thøc b¸n lÎ: b¸n lÎ hµng ho¸ lµ ph¬ng thøc b¸n hµng trùc tiÕp cho ngêi tiªu dïng hoÆc c¸c tæ chøc kinh tÕ, ®¬n vÞ kinh tÕ tËp thÓ mua vÒ mang tÝnh chÊt tiªu dïng néi bé. B¸n hµng theo ph¬ng thøc nµy thêng b¸n ®¬n chiÕc hoÆc sè lîng nhá, gi¸ b¸n thêng æn ®Þnh. - Ph¬ng thøc b¸n hµng ®¹i lý, ký göi: lµ ph¬ng thøc b¸n hµng trong ®ã doanh nghiÖp th¬ng m¹i giao cho c¬ së ®¹i lý, ký göi ®Ó c¸c c¬ së nµy trùc tiÕp b¸n hµng. Bªn nhËn lµm ®¹i lý, ký göi sÏ trùc tiÕp b¸n hµng, thanh to¸n tiÒn hµng vµ ®îc hëng hoa hång ®¹i lý. Sè hµng chuyÓn giao cho c¸c c¬ së ®¹i lý, ký göi vÉn thuéc quyÒn së h÷u cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i cho ®Õn khi doanh nghiÖp th¬ng m¹i ®îc c¬ së ®¹i lý, ký göi thanh to¸n tiÒn hµng hay chÊp nhËn thanh to¸n hoÆc th«ng b¸o vÒ sè hµng ®· b¸n ®îc, doanh nghiÖp míi mÊt quyÒn së h÷u vÒ sè hµng nµy. 6 - Ngoµi ra mét sè trêng hîp còng ®îc coi lµ b¸n hµng; + Hµng ho¸ xuÊt ®Ó ®æi hµng + Hµng ho¸ xuÊt ®Ó thanh to¸n tiÒn l¬ng, tiÒn thëng cho c«ng nh©n viªn. - Ph¬ng thøc b¸n hµng ®æi hµng. 2. Ph¬ng thøc thanh to¸n trong kinh doanh th¬ng m¹i. - §èi víi mçi lÇn tiªu thô hµng ho¸ kh¸c nhau vµ ®èi víi tõng kh¸ch hµng cô thÓ mµ mçi doanh nghiÖp lùa chän ph¬ng thøc thanh to¸n sao cho phï hîp, thuËn tiÖn cho c¶ doanh nghiÖp vµ kh¸ch hµng mua hµng ho¸. Nh÷ng ph¬ng thøc thanh to¸n chñ yÕu ®îc sö dông nh: - Thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt - Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt thanh to¸n b»ng sÐc, uû nhiÖm chi, thanh to¸n bï trõ L/C 3. Néi dung mét sè kh¸i niÖm chñ yÕu liªn quan kÕ to¸n b¸n hµng - Doanh thu b¸n hµng: lµ tæng gi¸ trÞ ®îc thùc hiÖn do viÖc b¸n hµng ho¸, s¶n phÈm, cung cÊp lao vô, dÞch vô cho kh¸ch hµng. - Doanh thu thuÇn lµ sè chªnh lÖch gi÷a tæng sè doanh thu b¸n hµng víi c¸c kho¶n chi gi¶m, doanh thu (chiÕt khÊu th¬ng m¹i, gi¶m gi¸ hµng b¸n, doanh thu cña sè hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i, thuÕ vµ c¸c kho¶ ph¶i nép) - Gi¸ vèn hµng b¸n: lµ gi¸ trÞ vèn cña s¶n phÈm, vËt t, hµng ho¸, lao vô, dÞch vô ®i tiªu thô. - ChiÕt khÊu b¸n hµng: lµ sè tiÒn tÝnh trªn tæng sè doanh thu tr¶ cho kh¸ch hµng. ChiÕt khÊu b¸n hµng gåm: + ChiÕt khÊu thanh to¸n: lµ sè tiÒn mµ ngêi b¸n thëng cho kh¸ch hµng do ®· thanh to¸n tiÒn hµng tríc thêi h¹n qui ®Þnh. + ChiÕt khÊu th¬ng m¹i lµ kho¶ng tiÒn gi¶m trõ cho kh¸ch hµng do trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh ®· thanh to¸n tiÒn mua mét khèi lîng lín hµng ho¸. 7 - Gi¶m gi¸ hµng b¸n lµ sè tiÒn gi¶m trõ cho kh¸ch hµng ngoµi ho¸ ®¬n hay hîp ®ång b¸n hµng do c¸c nguyªn nh©n ®Æc biÖt: hµng kÐm phÈm chÊt, kh«ng ®óng qui c¸ch giao hµng kh«ng ®óng thêi gian ®iÓm ghi trong hîp ®ång. - Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i: Lµ sè hµng ®· ®îc coi lµ tiªu thô nhng bÞ ngêi mua tõ chèi, tr¶ l¹i do kh«ng t«n träng hîp ®ång ®· ®îc ký kÕt. - L·i gép: lµ tæng sè l·i b¸n hµng sau khi lÊy doanh thu thuÇn trõ ®i gi¸ vèn hµng b¸n. - L·i thuÇn: lµ chªnh lÖch gi÷a l·i gép víi c¸c kho¶n chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. 4. Tæ chøc kÕ to¸n gi¸ vèn hµng b¸n 4.1. Kh¸i niÖm gi¸ vèn hµng b¸n Gi¸ vèn hµng b¸n lµ gi¸ trÞ cña s¶n phÈm, hµng ho¸,lao vô, dÞch vô ®· tiªu thô. Bao gåm: - Gi¸ vèn hµng xuÊt kho - Chi phÝ b¸n hµng ph©n bæ cho hµng xuÊt b¸n - Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ph©n bæ cho hµng xuÊt b¸n 4.2. Nguyªn t¾c tÝnh gi¸ vèn VÒ nguyªn t¾c s¶n phÈm hµng ho¸ ph¶i ®îc ®¸nh gi¸ theo gi¸ thùc tÕ nguyªn t¾c gi¸ phÝ. S¶n phÈm do doanh nghiÖp s¶n xuÊt chÕ biÕn ®îc ®¸nh gi¸ theo gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ bao gåm chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung. §èi víi nh÷ng s¶n phÈm thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn th× gi¸ thùc tÕ cña chóng lµ gi¸ thµnh thùc tÕ gia c«ng bao gåm chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp (thuª gia c«ng) vµ c¸c chi phÝ liªn quan kh¸c. 4.3. C¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸: Do s¶n phÈm vµ hµng ho¸ s¶n xuÊt ra, mua vÒ nhËp kho hoÆc xuÊt b¸n ngay, göi b¸n … ®îc s¶n xuÊt vµ mua tõ nh÷ng nguån kh¸c nhau, hoµn thµnh 8 ë nh÷ng thêi ®iÓm kh¸c nhau nªn gi¸ thùc tÕ cña chóng (s¶n xuÊt hay mua ngoµi) ë nh÷ng thêi ®iÓm kh¸c nhau cã thÓ kh«ng hoµn toµn gièng nhau, do vËy khi xuÊt kho cÇn ph¶i tÝnh ra gi¸ thùc tÕ theo mét trong c¸c ph¬ng ph¸p sau: - Ph¬ng ph¸p ®¬n gi¸ ®Çu kú. - Ph¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn - Ph¬ng ph¸p nhËp tríc - xuÊt tríc - Ph¬ng ph¸p nhËp sau - xuÊt tríc - Ph¬ng ph¸p ®¬n gi¸ ®Ých danh Ngoµi ra trong trêng hîp nÕu doanh nghiÖp dïng gi¸ h¹ch to¸n ®Ó h¹ch to¸n t×nh h×nh nhËp - xuÊt s¶n phÈm, hµng ho¸ th× cuèi kú h¹ch to¸n ph¶i ®iÒu chØnh gi¸ h¹ch to¸n theo gi¸ thùc tÕ ®Ó ph¶n ¸nh trªn c¸c tµi kho¶n. 4.4. Tr×nh tù kÕ to¸n gi¸ vèn hµng b¸n a. Tµi kho¶n sö dông: §Ó x¸c ®Þnh ®óng kÕt qu¶ tiªu thô s¶n phÈm hµng ho¸ cÇn x¸c ®Þnh ®óng trÞ gi¸ vèn cña s¶n phÈm hµng ho¸ tiªu thô. §Ó ph¶n ¸nh gi¸ vèn hµng b¸n vµ viÖc kÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng b¸n ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô kÕ to¸n sö dông TK 632 “Gi¸ vèn hµng b¸n” Trong phÇn nµy chØ ®Ò cËp ®Õn gi¸ vèn hµng b¸n theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn. b. Tr×nh tù kÕ to¸n gi¸ vèn hµng b¸n (Theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn) TK 154 TK 632 B¸n thµnh phÈm kh«ng qua kho TK 911 KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng b¸n ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ TK 155 TK 157 Göi b¸n hoÆc Gi¸ vèn hµng b¸n 9 giao ®¹i lý göi b¸n hoÆc giao ®¹i lý ®· tiªu thô B¸n thµnh phÈm qua nhËp kho 5. Tæ chøc kÕ to¸n chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. 5.1. KÕ to¸n chi phÝ b¸n hµng 5.1.1. Kh¸i niÖm chi phÝ b¸n hµng Chi phÝ b¸n hµng lµ toµn bé chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh tiªu thô hµng ho¸, s¶n phÈm, dÞch vô. Bao gåm chi phÝ cho nh©n viªn b¸n hµng, vËt liÖu, c«ng cô dông cô, bao b×, b¶o q¶un, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi, chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c … 5.1.2. Tµi kho¶n sö dông: KÕ to¸n sö dông TK 641 “Chi phÝ b¸n hµng”. Dïng ®Ó tËp hîp, ph©n bæ vµ kÕt chuyÓn CPBH ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh. Tµi kho¶n 641 cã 7 TK cÊp 2 t¬ng øng víi tõng néi dung chi phÝ. - TK 641.1 “Chi phÝ nh©n viªn b¸n hµng” - TK 641.2 “Chi phÝ vËt liÖu bao b×” - TK 641.3 “Chi phÝ dông cô ®å dïng” - TK 641.4 “Chi phÝ khÊu hao TSC§” - TK 641.5 “Chi phÝ b¶o hµnh s¶n phÈm” - TK 641.7 “Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi” - TK 641.8 “Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c” Ngoµi ra kÕ to¸n cßn sö dông mét sè TK liªn quan kh¸c nh: TK 111, TK 112, TK 142, TK 214, TK 334 … 5.1.3. Tr×nh tù kÕ to¸n chi phÝ b¸n hµng: 10 TK 334, 338 TK 641 TK111,112,138 Chi phÝ nh©n viªn b¸n hµng Gi¸ trÞ ghi gi¶m CPBH TK 152, 153 Chi phÝ vËt liÖu bao b× (lo¹i ph©n bæ 1 lÇn) TK 911 KÕt chuyÓn CPBH TK 214 Chi phÝ khÊu hao TSC§ TK 111, 112, 131 Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn TK 335 TrÝch tríc chi phÝ söa ch÷a TSC§ TK 142 Chi phÝ vËt liÖu, CCDC (lo¹i ph©n bæ nhiÒu lÇn) 11 TK 142 Chi phÝ chê Chi phÝ kÕt chuyÓn kÕt chuyÓn 5.2. KÕ to¸n chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp 5.2.1. Kh¸i niÖm Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp lµ c¸c chi phÝ qu¶n lý chung cña doanh nghiÖp gåm c¸c chi phÝ vÒ l¬ng nh©n viªn bé phËn qu¶n lý doanh nghiÖp, KHTSC§ bé phËn v¨n phßng, thuÕ nhµ ®Êt, thuÕ m«n bµi, kho¶n lËp dù phßng nî ph¶i thu khã ®ßi vµ c¸c kho¶n chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c. 5.2.2. Chøng tõ kÕ to¸n sö dông: - PhiÕu chi, uû nhiÖm chi - PhiÕu xuÊt kho, c¸c hîp ®ång dÞch vô mua ngoµi - B¶ng tÝnh l¬ng, BHXH, BHYT, KPC§. 5.2.3. Tµi kho¶n sö dông. KÕ to¸n sö dông TK 642 “Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp” ®Ó ph¶n ¸nh tËp hîp vµ kÕt chuyÓn chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. TK 642 cã 8 TK cÊp 2: - TK 642.1 “Chi phÝ nh©n viªn qu¶n lý” - TK 642.2 “Chi phÝ vËt liÖu qu¶n lý” - TK 642.3 “Chi phÝ ®å dïng qu¶n lý” - TK 642.4 “Chi phÝ khÊu hao TSC§” - TK 642.5 “ThuÕ, phÝ vµ lÖ phÝ” - TK 642.7 “Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi” - TK 642.8 “Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c” Ngoµi ra kÕ to¸n cßn sö dông mét sè TK liªn quan kh¸c nh: TK 111, TK 112, TK 142, TK 334, TK 214, TK 335 … 5.2.4. Tr×nh tù kÕ to¸n chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. 12 S¬ ®å kÕ to¸n chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp TK 334, 338 Chi phÝ nh©n viªn qu¶n lý TK 642 TK111,112,138 Gi¸ trÞ ghi gi¶m CPQLDN TK 152, 153 Chi phÝ vËt liÖu, CCDC (CCDC gi¸ trÞ nhá ph©n bæ 1 lÇn) TK 214 Chi phÝ khÊu hao TSC§ TK 139, 159 Chi phÝ dù phßng TK 333 ThuÕ, phÝ, lÖ phÝ TK 111, 112, 131 Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c TK 142, 335 Ph©n bæ hoÆc trÝch tríc Chi phÝ söa ch÷a TSC§ 13 TK 911 Cuèi kú K/c CPQLDN 6. Tæ chøc kÕ to¸n x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng 6.1. Kh¸i niÖm KÕt qu¶ b¸n hµng lµ kÕt qu¶ cuèi cïng cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt sau mét thêi kú nhÊt ®Þnh. 6.2. Néi dung: KÕt qu¶ b¸n hµng lµ sè chªnh lÖch gi÷a doanh thu thuÇn víi trÞ gi¸ vèn cña hµng b¸n, chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. KÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh = Doanh thu thuÇn - Gi¸ vèn hµng b¸n - Chi phÝ b¸n hµng - Chi phÝ QLDN 6.3. Tµi kho¶n sö dông: §Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng kÕ to¸n sö dông c¸c TK sau: TK 911 “X¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh”, TK 511 “Doanh thu b¸n hµng”, TK 632 “Gi¸ vèn hµng b¸n”, TK 641 “Chi phÝ b¸n hµng”, TK 642 “Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp” … 6.4. Tr×nh tù kÕ to¸n x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng: TK 632 TK 911 TK 511,512 Chi phÝ nh©n viªn b¸n hµng KÕt chuyÓn doanh thu TK 641, 642 KÕt chuyÓn CPBH Chi phÝ QLDN TK 142 CPBH, CPQLDN ph©n bæ Cho hµng ho¸ trong kú TK 421 KÕt chuyÓn lç KÕt chuyÓn l·i 14 7. Tæ chøc sæ s¸ch kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ViÖc ghi chÐp, tæng hîp, hÖ thèng ho¸ sè liÖu kÕ to¸n chøng tõ ®Ó cung cÊp sè liÖu lËp b¸o c¸o tµi chÝnh lµ kh©u chiÕm khèi lîng c«ng viÖc chñ yÕu cña bé m¸y kÕ to¸n. NÕu vËn dông h×nh thøc sæ s¸ch kÕ to¸n hîp lý, phï hîp víi ®Æc ®iÓm quy m« ho¹t ®éng kinh doanh vµ tr×nh ®é qu¶n lý cña doanh nghiÖp th× sÏ ph¸t huy ®îc chøc n¨ng gi¸m ®èc cña kÕ to¸n, n©ng cao hiÖu suÊt cña c«ng t¸c kÕ to¸n. Mét sè h×nh thøc sæ s¸ch cã thÓ ¸p dông trong kÕ to¸n doanh nghiÖp nh: + H×nh thøc NhËt ký sæ c¸i + H×nh thøc Chøng tõ ghi sæ + H×nh thøc NhËt ký chøng tõ. + H×nh thøc NhËt ký chung. Mçi h×nh thøc tæ chøc hÖ thèng sæ s¸ch kÕ to¸n ®Òu cã nh÷ng ®iÒu kiÖn ¸p dông nhÊt ®Þnh kÌm theo, v× v©y ngêi lµm c«ng t¸c kÕ to¸n ph¶i c¨n cø vµo ®iÒu kiÖn vµ ®Æc ®iÓm cô thÓ cña ®¬n vÞ m×nh ®Ó lùa chän h×nh thøc sæ kÕ to¸n cho phï hîp vµ ngµy cµng hoµn thiÖn h¬n ®Ó sæ ®¬n gi¶n vÒ cÊu tróc, ®¶m b¶o cung cÊp th«ng tin râ rµng vµ ®Çy ®ñ, dÔ thao t¸c vµ kh¶ n¨ng øng dông cao mang l¹i hiÖu qu¶ trong c«ng viÖc. 15 Ch¬ng Ii T×nh h×nh thùc tÕ vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµngt¹i c«ng ty cæ phÇn hç trî ph¸t triÓn tin häc (hipt) I. qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty (hipt) 1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty C«ng ty cæ phÇn hç trî ph¸t triÓn tin häc (HIPT) tiÒn th©n lµ C«ng ty TNHH Hç trî ph¸t triÓn tin häc; tªn giao dÞch: High PerFormace Technology Joint Stock Company. C«ng ty cã trô së t¹i 79 Bµ TriÖu-Hµ Néi Tel 9433880 Fax 9433882, ho¹t ®éng theo: • GiÊy phÐp thµnh lËp sè 008291 GP/TLDN ngµy 02 th¸ng 06 n¨m 1994 do Uû ban Nh©n d©n Thµnh phè Hµ néi cÊp. • GiÊy ®¨ng ký kinh doanh sè 044123 ngµy 18 th¸ng 06 n¨m 1994 do träng tµi kinh tÕ Hµ néi. Sau b¶y n¨m ho¹t ®éng, ®Õn ngµy29/02/2000, C«ng ty (TNHH) Hç trî Ph¸t triÓn Tin häc, theo giÊy chøng nhËn ®¨ng ký sè 0103000008 do Së kÕ ho¹ch vµ §Çu t Thµnh phè Hµ néi cÊp ®îc chuyÓn thµnh C«ng ty Cæ phÇn. ViÖc chuyÓn ®æi lo¹i h×nh tõ C«ng ty (TNHH) thµnh C«ng ty cæ phÇn cïng víi viÖc t¨ng vèn ®iÒu lÖ tõ 500.000.000 ®ång lªn 5.120.000.000 ®ång (n¨m tû mét tr¨m hai m¬i triÖu ®ång) lµ phï hîp víi quy m« ph¸t triÓn vµ tÝnh chÊt ho¹t ®éng cña C«ng ty. 16 2. Chøc n¨ng nhiÖm vô vµ ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty 2.1 Chøc n¨ng C«ng ty ho¹t ®éng trong c¸c lÜnh vùc nh: ChuyÓn giao c«ng nghÖ vµ dÞch vô tin häc tiªn tiÕn trªn thÕ giíi vµo ViÖt Nam th«ng qua viÖc cung cÊp dÞch vô t vÊn, cung cÊp trang thiÕt bÞ vµ gi¶i ph¸p tin häc viÔn th«ng cña c¸c h·ng lín cho c¸c kh¸ch hµng ViÖt Nam. 2.2 NhiÖm vô Lµ ®¬n vÞ chuyªn cung cÊp c¸c mÆt hµng vµ c¸c dÞch vô vÒ c«ng nghÖ tin häc, C«ng ty cã môc tiªu lµ ph¸t triÓn m¹ng líi cung cÊp s¶n phÈm réng kh¾p c¶ níc ®Ó phôc vô tèi ®a nhu cÇu cña kh¸ch hµng trªn thÞ trêng hiÖn t¹i còng nh tiÒm n¨ng. V× vËy C«ng ty thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô chung cña C«ng ty: • Mua b¸n c¸c mÆt hµng vÒ tin häc. • Qu¶n lý tèt chi phÝ ®Ó gãp phÇn b¶o toµn vèn vµ ph¸t triÓn Doanh nghiÖp. • Thùc hiÖn ph©n phèi theo vèn gãp cæ phÇn, ch¨m lo ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña c«ng nh©n viªn chøc, båi dìng n©ng cao tr×nh ®é v¨n ho¸, khoa häc kü thuËt, chuyªn m«n cho c¸n bé c«ng nh©n viªn. • B¶o vÖ C«ng ty, gi÷ g×n an ninh chÝnh trÞ, trËt tù an toµn C«ng ty. • §Èy m¹nh ¸p dông c¸c thµnh tùu khoa häc kü thuËt tiªn tiÕn nh»m n©ng cao hiÖu qña trong c¸c ho¹t ®éng kinh doanh. • ChÊp hµnh nghiªm chØnh c¸c nguyªn t¾c, chÕ ®é qu¶n lý cña nhµ níc vµ c¬ quan qu¶n lý cÊp trªn. 2.3 §Æc ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh C«ng ty ®¶m nhËn viÖc cung cÊp, nghiªn cøu, t vÊn c«ng nghÖ vµ dÞch vô tin häc. C¸c híng chÝnh trong ho¹t ®éng kinh doanh cña C«ng ty lµ: • Cung cÊp c¸c chñng lo¹i thiÕt bÞ tin häc chñ yÕu cña h·ng Hewlett Packard(HP) nh: m¸y tÝnh (PC,m¸y chñ Unix), m¸y in m¸y quÐt, c¸c 17 thiÕt bÞ kÕt nèi m¹ng côc bé(Switch,Hub,Carb m¹ng..) vµ m¹ng diÖn réng (Router,Remote Access Server..), c¸c thiÕt bÞ ngo¹i vi kh¸c. • Nghiªn cøu ¸p dông c¸c gi¶i ph¸p m¹ng m¸y tÝnh (Lan, Wan) trªn c¸c m«i trêng kh¸c nhau (Netware, WindowsNT, Unit...) dùa trªn c¸c c«ng nghÖ hÖ thèng më. • T vÊn vµ cïng víi kh¸ch hµng thiÕt kÕ, x©y dùng vµ ph¸t triÓn hÖ thèng th«ng tin, c¸c ch¬ng tr×nh qu¶n lý vµ khai th¸c c¬ së d÷ liÖu theo m« h×nh kh¸ch-chñ (Client/Server), dùa trªn c¸c s¶n phÈm míi nhÊt cña c¸c nhµ s¶n xuÊt phÇn mÒm hµng ®Çu thÕ giíi. • Cung cÊp c¸c gi¶i ph¸p x©y dùng m¹ng th«ng tin néi bé (INTRANET), m¹ng th«ng tin toµn cÇu(INTERNET), c¸c gi¶i ph¸p th¬ng m¹i ®iÖn tö Email-commerce vµ c¸c dÞch vô gia t¨ng gi¸ trÞ trªn m¹ng internet nh Th tÝn ®iÖn tö, World Wide Web, Volp, catalog ®iÖn tö... C«ng ty ®· thiÕt kÕ, cung øng thiÕt bÞ, l¾p ®Æt hÖ thèng m¹ng, thiÕt kÕ x©y dùng phÇn mÒm tin häc cho mét sè kh¸ch hµng tiªu biÓu nh: V¨n phßng Quèc héi, Tæng C«ng ty Hµng kh«ng ViÖt Nam, Tæng C«ng ty B¶o HiÓm ViÖt Nam, C«ng ty ®iÖn to¸n vµ truyÒn d÷ liÖu (VDC), Th«ng tÊn x· viÖt nam, Th viÖn §¹i häc Quèc gia, Côc C«ng nghÖ Tin häc Ng©n Hµng...C«ng ty ®· ®¶m b¶o kinh doanh cã lîi nhuËn, ®¶m b¶o cho Ngêi lao ®éng cã viÖc lµm, cã thu nhËp, ®êi sèng ®îc æn ®Þnh. §Ó ®¹t ®îc ®iÒu ®ã c«ng ty ®· ph¶i ®iÒu hµnh qu¸ tr×nh kinh doanh hîp lý, khoa häc ®Ó ph¸t huy tèi ®a hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh. Bªn c¹nh ®ã, C«ng ty còng gÆp kh«ng Ýt nh÷ng khã kh¨n do sù c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t trªn thÞ trêng cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh. Tuy nhiªn víi sù ®ång t©m hiÖp lùc, sù phèi hîp chÆt chÏ gi÷a c¸c bé phËn vµ sù phÊn ®Êu kh«ng ngõng cña c¸n bé c«ng nh©n viªn, c«ng ty vÉn ®· vµ ®ang liªn tôc ph¸t triÓn. 18 3. §Æc ®iÓm tæ chøc bé m¸y cña c«ng ty 3.1 Tæ chøc bé m¸y qu¶n lý Bé m¸y qu¶n lý cña C«ng ty (HIPT) ®îc x©y dùng trªn c¬ së m« h×nh trùc tuyÕn chøc n¨ng. §éi ngò c¸n bé, nh©n viªn chuyªn m«n kü thuËt cña C«ng ty cã 110 ngêi. Trong ®ã bao gåm: Héi ®ång qu¶n trÞ, Tæng Gi¸m ®èc, c¸c Gi¸m ®èc, khèi phßng ban chøc n¨ng, c¸c phßng ban, cöa hµng b¸n lÎ. Tæ chøc bé m¸y cña C«ng ty bao gåm c¸c bé phËn kinh doanh vµ bé phËn chøc n¨ng. Trong ®ã: • §éi ngò nh©n viªn phÇn cøng lµm nhiÖm vô triÓn khai vµ b¶o hµnh: 13 ngêi • §éi ngò nh©n viªn lµm nhiÖm vô hç trî vµ ph¸t triÓn c¸c øng dông trªn hÖ thèng UNIX:12 ngêi • §éi ngò nh©n viªn phÇn mÒm: 40 ngêi • §éi ngò kinh doanh: 25 ngêi • §éi ngò hµnh chÝnh, tµi chÝnh:10 ngêi • §éi ngò kh¸c:10 ngêi C¸c nh©n viªn ®îc ph©n c«ng trong c¸c bé phËn, phßng ban theo yªu cÇu vµ m« h×nh qu¶n lý cña C«ng ty 19 S¬ ®å bé m¸y qu¶n lý vµ kinh doanh C«ng ty (HIPT) Héi ®ång qu¶n trÞ Ban kiÓm so¸t Tæng gi¸m ®èc Gi¸m ®èc tµi chÝnh Phßng tµi chÝnh kÕ to¸n Phßng hµnh chÝnh tæng hîp Gi¸m ®èc kinh doanh Gi¸m ®èc kü thuËt Phßng kinh doanh dù ¸n Phßng th­¬ng m¹i ®iÖn tö Kinh doanh xuÊt nhËp khÈu Phßng kinh doanh b¸n lÎ TriÓn khai vµ b¶o hµnh Cöa hµng b¸n lÎ Phßng kü thuËt phÇn mÒm Kü thuËt hÖ thèng Héi ®ång qu¶n trÞ: Lµ c¬ quan qu¶n lý C«ng ty, cã toµn quyÒn nh©n danh C«ng ty ®Ó quyÕt ®Þnh mäi vÊn ®Ò liªn quan ®Õn môc ®Ých, quyÒn lîi cña C«ng ty, trõ nh÷ng vÊn ®Ò thuéc thÈm quyÒn cña §¹i héi cæ ®«ng. Tæng gi¸m ®èc: Lµ ngêi ®iÒu hµnh ho¹t ®éng c¸c lÜnh vùc c«ng t¸c vµ chÞu tr¸ch nhiÖm Héi ®ång qu¶n trÞ vÒ viÖc thùc hiÖn c¸c quyÒn vµ nhiÖm vô ®îc giao. 20