Tài liệu Hoàn thiện hạch toán tiêu thụ thành phẩm và xác định kết quả tiêu thụ thành phẩm tại công ty may

Lêi më ®Çu S¶n xuÊt, trao ®æi, ph©n phèi, tiªu dïng lµ dßng vËn ®éng kh«ng ngõng cña mäi ph¬ng thøc s¶n xuÊt, mäi x· héi. Trong ®ã s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt lµ c¬ së ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi. Khi nãi ®Õn s¶n xuÊt ph¶i nãi ®Õn tiªu dïng v× tiªu dïng t¹o ra môc ®Ých vµ lµ ®éng c¬ thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Tõ sau §¹i héi §¶ng VI n¨m 1986, §¶ng vµ Nhµ níc ta ®· chñ tr¬ng chuyÓn ®æi tõ nÒn kinh tÕ qu¶n lý tËp t rung quan liªu bao cÊp sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña Nhµ níc. C¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng díi sù qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ níc theo ®Þnh híng XHCN vµ chÞu sù t¸c ®éng cña quy luËt cung cÇu, quy luËt gi¸ trÞ trªn thÞ trêng. C¬ chÕ nµy t¹o nªn sù chñ ®éng thùc sù cña c¸c doanh nghiÖp. C¸c doanh nghiÖp chñ ®éng trong viÖc x©y dùng ph¬ng ¸n s¶n xuÊt, tiªu thô s¶n phÈm, tù trang tr¶i bï ®¾p chi phÝ, chÞu rñi ro, chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. C¸c doanh nghiÖp muèn tån t¹i trªn thÞ trêng ®Òu ph¶i ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶, tù kh¼ng ®Þnh m×nh ®Ó v¬n lªn. VËy mét doanh nghiÖp nh thÕ nµo th× ®îc coi lµ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶? Cã rÊt nhiÒu yÕu tè t¸c ®éng nhng mét yÕu tè quan träng nhÊt kh«ng thÓ thiÕu ®îc khi ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp ®ã chÝnh lµ lîi nhuËn. Mét doanh nghiÖp sÏ kh«ng thÓ tån t¹i l©u dµi nÕu ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp ®ã lu«n bÞ thua lç. Muèn vËy, doanh nghiÖp ph¶i n©ng cao doanh thu ®Ó võa bï ®¾p ®îc c¸c kho¶n chi phÝ bá ra võa ®Ó t¸i s¶n xuÊt më 1 réng.ViÖc n©ng cao doanh thu cho doanh nghiÖp thùc chÊt lµ c«ng viÖc nh»m ®Èy m¹nh c«ng t¸c tiªu thô s¶n phÈm. Bëi vËy, c«ng t¸c h¹ch to¸n thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô thµnh phÈm lu«n ®îc c¸c doanh nghiÖp nãi chung vµ C«ng ty May ChiÕn Th¾ng nãi riªng còng nh c¸c c¬ quan nhµ níc cã liªn quan t©m. Cã thÓ nãi r»ng, trong thêi buæi hiÖn nay, viÖc s¶n xuÊt s¶n phÈm ®· khã, viÖc tiªu thô l¹i cµng khã h¬n, tiªu thô hay kh«ng tiªu thô s¶n phÈm quyÕt ®Þnh ®Õn sù tån t¹i hay kh«ng tån t¹i, sù ph¸t triÓn hay suy tho¸i cña doanh nghiÖp. ViÖc tiªu thô nh thÕ nµo, doanh thu thu ®îc bao nhiªu lµ vÊn ®Ò mÊu chèt trong qu¶n lý ®iÒu hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Muèn vËy, c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã ®Çy ®ñ nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt vÒ qu¸ tr×nh tiªu thô tõ ®ã ra c¸c quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. H¬n n÷a, cã rÊt nhiÒu chñ ®Çu t còng nh c¸c c¬ quan cã liªn quan muèn biÕt vÒ quy m« t¨ng trëng vµ dÜ nhiªn lµ sù t¨ng trëng tiÒm n¨ng cña doanh nghiÖp b»ng viÖc ph©n tÝch c¸c d÷ liÖu b¸n hµng. Tõ ®ã chñ ®Çu t míi cã quyÕt ®Þnh nªn ®Çu t vµo doanh nghiÖp nµo th× cã lîi. TÊt c¶ c¸c yÕu tè trªn chØ cã thÓ thùc hiÖn ®îc th«ng qua h¹ch to¸n thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô thµnh phÈm. NhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña h¹ch to¸n thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô thµnh phÈm trong c¸c doanh nghiÖp còng nh lµ trong C«ng ty May ChiÕn Th¾ng, cïng víi híng dÉn chØ b¶o tËn t×nh cña c« gi¸o TS. NguyÔn ThÞ Hång Thuû còng nh c¸c c«,chó,anh, chÞ trong phßng Tµi Vô, phßng Tæ Chøc t¹i C«ng ty May ChiÕn Th¾ng, em 2 tiÕn hµnh nghiªn cøu ®Ò tµi: “Hoµn thiÖn h¹ch to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô thµnh phÈm t¹i C«ng ty May ChiÕn Th¾ng” Ngoµi phÇn lêi nãi ®Çu vµ phÇn kÕt luËn, bµi viÕt cña em ®îc tr×nh bµy ba phÇn víi kÕt cÊu nh sau: PhÇn 1: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ h¹ch to¸n thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô thµnh phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt. PhÇn 2: Thùc tr¹ng h¹ch to¸n thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô thµnh phÈm t¹i C«ng ty May ChiÕn Th¾ng. PhÇn 3: Mét sè ph¬ng híng nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô thµnh phÈm t¹i C«ng ty May ChiÕn Th¾ng. 3 PhÇn I Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ h¹ch to¸n thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô thµnh phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt. I- Thµnh phÈm, tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô thµnh phÈm- ý nghÜa vµ nhiÖm vô cña viÖc h¹ch to¸n- chøng tõ h¹ch to¸n tiªu thô thµnh phÈm. 1. Kh¸i niÖm thµnh phÈm S¶n phÈm lµ c¸c vËt phÈm thu ®îc tõ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Trong ph¹m vi mét doanh nghiÖp, quy tr×nh s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm kh¸c nhau th× c¸c s¶n phÈm s¶n xuÊt ra còng kh¸c nhau, ®Æc biÖt vÒ chÊt lîng. Trong doanh nghiÖp c«ng nghiÖp, s¶n phÈm hµng ho¸ bao gåm thµnh phÈm, b¸n thµnh phÈm vµ lao vô cã tÝnh chÊt c«ng nghiÖp, trong ®ã thµnh phÈm lµ chñ yÕu chiÕm tû träng lín. Thµnh phÈm lµ s¶n phÈm ®· kÕt thóc qu¸ tr×nh chÕ biÕn do c¸c bé phËn s¶n xuÊt chÝnh vµ phô cña doanh nghiÖp s¶n xuÊt hoÆc thuª ngoµi gia c«ng ®· xong ®îc kiÓm nghiÖm phï hîp víi tiªu chuÈn kü thuËt vµ ®îc nhËp kho. Thµnh phÈm ®îc s¶n xuÊt ra phï hîp víi nhu cÇu cña thÞ trêng ®· trë thµnh mét yªu cÇu quyÕt ®Þnh sù sèng cßn cña doanh nghiÖp, ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. V× vËy, c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p qu¶n lý thµnh phÈm h÷u hiÖu dùa trªn c¬ së x¸c ®Þnh râ s¶n phÈm mòi nhän cña doanh nghiÖp. ChÝnh v× thÕ, doanh nghiÖp ph¶i chó träng ®Õn c«ng t¸c kÕ to¸n 4 thµnh phÈm. KÕ to¸n thµnh phÈm ph¶i thêng xuyªn ph¶n ¸nh ®îc t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån kho thµnh phÈm vÒ sè lîng, chñng lo¹i còng nh gi¸ trÞ thùc tÕ cña chóng, kÞp thêi ph¸t hiÖn nh÷ng lo¹i s¶n phÈm tån ®äng qu¸ l©u ®Ó cã nh÷ng ®iÒu chØnh kÞp thêi vÒ chÊt lîng, mÉu m· vµ ph¬ng ph¸p tiªu thô nh»m tr¸nh t×nh tr¹ng ø ®äng vån cña doanh nghiÖp. 2. Tiªu thô thµnh phÈm vµ c¸c h×nh thøc tiªu thô thµnh phÈm. 2.1 Tiªu thô thµnh phÈm §Æc trng cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng lµ s¶n phÈm ®îc s¶n xuÊt ra ®Ó b¸n. Do ®ã, tiªu thô s¶n phÈm nãi chung vµ tiªu thô thµnh phÈm lµ mét trong nh÷ng kh©u quan träng nhÊt cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, chØ cã tiªu thô thµnh phÈm th× doanh nghiÖp míi cã vèn cho chu kú s¶n xuÊt tiÕp theo. Tiªu thô thµnh phÈm lµ giai ®o¹n cuèi cïng cña sù tuÇn hoµn chu chuyÓn tµi s¶n trong doanh nghiÖp (hµng-tiÒn), lµ qu¸ tr×nh doanh nghiÖp chuyÓn giao hµng ho¸, thµnh phÈm hoÆc cung cÊp lao vô, dÞch vô cho kh¸ch hµng ®îc kh¸ch hµng tr¶ tiÒn hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n. XÐt trªn gãc ®é kinh tÕ, tiªu thô thµnh phÈm lµ viÖc chuyÓn giao quyÒn së h÷u vÒ thµnh phÈm ®Ó nhËn ®îc mét gi¸ trÞ t¬ng ®¬ng. Theo ®ã, qu¸ tr×nh tiªu thô gåm hai giai ®o¹n: Giai ®o¹n 1: §¬n vÞ c¨n cø vµo hîp ®ång kinh tÕ ®· ký ®Ó xuÊt giao thµnh phÈm cho bªn mua. Giai ®o¹n nµy ph¶n ¸nh mét mÆt qu¸ tr×nh vËn ®éng cña s¶n phÈm nhng chua ®¶m b¶o kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh tiªu thô v× cha cã c¬ së ®¶m b¶o qu¸ tr×nh tiªu thô ®· ®îc hoµn tÊt. Giai ®o¹n 2: Kh¸ch hµng ®Õn kiÓm nhËn hµng ho¸ vµ thanh to¸n hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n. Lóc nµy qu¸ tr×nh tiªu thô thµnh phÈm ®îc hoµn tÊt, doanh nghiÖp thu ®îc tiÒn (hoÆc sÏ thu ®îc tiÒn), doanh thu b¸n hµng ®îc x¸c ®Þnh vµ doanh nghiÖp cã thu nhËp ®Ó bï ®¾p nh÷ng chi phÝ ®· bá ra vµ h×nh thµnh nªn kÕt qu¶ tiªu thô. 5 Thµnh phÈm ®îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô khi tho¶ m·n c¸c ®iÒu kiÖn:  Doanh nghiÖp ®· trao toµn bé cho ngêi mua phÇn lín rñi ro vµ lîi Ých cña viÖc së h÷u thµnh phÈm ®ã.  Doanh nghiÖp kh«ng cßn n¾m gi÷ quyÒn qu¶n lý tµi s¶n nh lµ ngêi së h÷u tµi s¶n ®ã vµ kh«ng cßn n¾m gi÷ c¸c quyÒn ®iÒu khiÓn cã hiÖu lùc ®èi víi thµnh phÈm ®ã.  Gi¸ trÞ doanh thu ®îc x¸c ®Þnh mét c¸ch ch¾c ch¾n.  T¬ng ®èi ch¾c ch¾n r»ng doanh nghiÖp sÏ thu ®îc c¸c lîi Ých kinh tÕ tõ giao dÞch ®ã.  Chi phÝ ph¸t sinh vµ sÏ ph¸t sinh trong giao dÞch ®ã ®îc x¸c ®Þnh mét c¸ch ch¾c ch¾n. 2.2 C¸c ph¬ng thøc tiªu thô thµnh phÈm Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, viÖc tiªu thô thµnh phÈm ®îc thùc hiÖn theo nhiÒu ph¬ng thøc kh¸c nhau. ViÖc lùa chän vµ ¸p dông linh ho¹t c¸c ph¬ng thøc tiªu thô gãp phÇn kh«ng nhá vµo viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch tiªu thô cña doanh nghiÖp. HiÖn nay c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt thêng ¸p dông mét sè ph¬ng thøc tiªu thô chñ yÕu sau:  Ph¬ng thøc tiªu thô trùc tiÕp  Ph¬ng thøc giao hµng theo hîp ®ång  Ph¬ng thøc tiªu thô qua c¸c ®¹i lý (ký göi)  Ph¬ng thøc b¸n hµng tr¶ gãp  Ph¬ng thøc hµng ®æi hµng  Ph¬ng thøc gia c«ng Ngoµi c¸c ph¬ng thøc tiªu thô chñ yÕu nh trªn, trêng hîp doanh nghiÖp dïng thµnh phÈm ®Ó thanh to¸n tiÒn l¬ng, tiÒn thëng cho c¸c c¸n bé c«ng nh©n viªn chøc, ®Ó viÖn trî hay biÕu tÆng... ®Òu ®îc coi lµ tiªu thô. Ngoµi ra, tiªu thô thµnh phÈm cßn ®îc ph©n theo hai h×nh thøc lµ: b¸n bu«n vµ b¸n lÎ. 6 B¸n bu«n: lµ qu¸ tr×nh b¸n hµng cho c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i, c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ kh¸c mµ kÕt thóc qu¸ tr×nh nµy thµnh phÈm cña doanh nghiÖp vÉn n»m trong lu th«ng cha ®i vµo tiªu dïng, gi¸ trÞ sö dông cña hµng ho¸ vÉn cha thùc hiÖn hoµn toµn. §Æc ®iÓm cña b¸n bu«n lµ thµnh phÈm thêng ®îc b¸n víi khèi lîng lín vµ thêng tiÕn hµnh theo c¸c hîp ®ång kinh tÕ ®· ký kÕt. B¸n lÎ: lµ viÖc b¸n hµng trùc tiÕp cho ngêi tiªu dïng vµ s¶n phÈm sÏ kh«ng tham gia vµo kh©u lu th«ng, thùc hiÖn hoµn toµn gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông. C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp doanh nghiÖp còng nh Nhµ níc cã thÓ thÊy ®îc tû lÖ t¬ng quan gi÷a b¸n bu«n vµ b¸n lÎ s¶n phÈm ®Ó cã biÖn ph¸p ®iÒu chØnh phï hîp. Nh vËy, cã nhiÒu ph¬ng thøc tiªu thô kh¸c nhau vµ mçi ph¬ng thøc ®Òu cã nh÷ng nhîc ®iÓm riªng. ChÝnh v× vËy doanh nghiÖp vËn dông ph¬ng thøc tiªu thô nµo cßn tuú thuéc vµo lo¹i h×nh s¶n phÈm, quy m«, vÞ trÝ, kh¶ n¨ng cña doang nghiÖp còng nh ®iÒu kiÖn thÞ trêng sao cho víi chi phÝ lµ thÊp nhÊt ®¹t ®îc hiÖu qu¶ cao nhÊt. 3. X¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô thµnh phÈm Qu¸ tr×nh tiªu thô mang l¹i lîi nhuËn trùc tiÕp cho doanh nghiÖp. KÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh tiªu thô ®¸nh gi¸ mét c¸ch chÝnh x¸c hiÖu qu¶ cña toµn bé qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. ChÝnh v× vËy viÖc x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô cã ý nghÜa rÊt quan träng ®èi víi doanh nghiÖp. NÕu viÖc x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tèt sÏ cung cÊp cho nhµ qu¶n lý nh÷ng con sè chÝnh x¸c vÒ l·i(lç) cña doanh nghiÖp ®Ó tõ ®ã cã c¸c ph¬ng ¸n ®iÒu chØnh phï hîp. KÕt qu¶ tiªu thô thµnh phÈm ®îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc: L·i (lç) vÒ tiªu thô thµnh phÈm = Tæng doanh thu thuÇn - Gi¸ vèn hµng b¸n - Chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp 7 = Lîi nhuËn gép - Chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp Trong ®ã: Tæng doanh thu thuÇn C¸c kho¶n gi¶m trõ Tæng doanh = thu b¸n hµng Tæng sè thuÕ = doanh thu XNK hoÆc + thuÕ TT§B ChiÕt khÊu b¸n hµng - C¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu Gi¶m gi¸ + hµng b¸n Doanh thu + hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i Doanh thu b¸n hµng: ph¶n ¸nh sè doanh thu thu ®îc tõ viÖc b¸n s¶n phÈm. Doanh thu thuÇn: lµ kho¶n chªnh lÖch cña tæng doanh thu b¸n hµng vµ c¸c kho¶n gi¶m trõ. Gi¸ vèn hµng b¸n: ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ cÇn thiÕt ®Ó mua sè hµng b¸n hoÆc ®Ó s¶n xuÊt sè hµng b¸n ®ã. Lîi nhuËn gép: lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh sè chªnh lÖch gi÷a doanh thu thuÇn víi gi¸ vèn hµng b¸n. ChiÕt khÊu b¸n hµng: lµ sè tiÒn thëng cho kh¸ch hµng tÝnh trªn tæng sè tiÒn hµng do hä thanh to¸n tríc thêi h¹n quy ®Þnh ghi trªn ho¸ ®¬n hay hîp ®ång hay do mua mét lÇn víi khèi lîng lín. Gi¶m gi¸ hµng b¸n: lµ kho¶n gi¶m trõ cho kh¸ch hµng ngoµi ho¸ ®¬n hay hîp ®ång do c¸c nguyªn nh©n ®Æc biÖt nh hµng kÐm phÈm chÊt, kh«ng ®óng quy c¸ch, giao hµng kh«ng ®óng thêi ®iÓm trong hîp ®ång. 8 Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i: lµ sè hµng ®· ®îc coi lµ tiªu thô (®· chuyÓn giao quyÒn së h÷u, ®· thu tiÒn hay ®îc ngêi mua chÊp nhËn nhng bÞ ngêi mua tr¶ l¹i hµng do ngêi b¸n kh«ng t«n träng hîp ®ång kinh tÕ ®· ký kÕt nh kh«ng phï hîp yªu cÇu, tiªu chuÈn, quy c¸ch kü thuËt, hµng kÐm phÈm chÊt, kh«ng ®óng chñng lo¹i... T¬ng øng víi hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i lµ ghi gi¶m gi¸ vèn,doanh thu vµ thuÕ GTGT ®Çu ra ph¶i nép cña hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i vµ ®Òu ®îc tÝnh theo gi¸ vèn, doanh thu vµ thuÕ khi b¸n. Chi phÝ b¸n hµng: lµ bao gåm toµn bé chi phÝ ph¸t sinh cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng tiªu thô. Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp:lµ toµn bé c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh cã liªn quan ®Õn qu¶n lý hµnh chÝnh vµ qu¶n trÞ kinh doanh. Qu¸ tr×nh h¹ch to¸n thµnh phÈm, tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau, t¸c ®éng ¶nh hëng tíi nhau. ViÖc h¹ch to¸n thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh phÈm tèt th× kÕt qu¶ tiªu thô thµnh phÈm còng sÏ tèt vµ ngîc l¹i. Cuèi cïng ta cã thÓ kh¸i qu¸t mèi quan hÖ chÆt chÏ gi÷a doanh thu-chi phÝ vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh qua s¬ ®å sau: 9 S¬ ®å 1: Kh¸i qu¸t mèi quan hÖ gi÷a doanh thu-chi phÝ vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh Lîi nhuËn sau thuÕ ThuÕ thu nhËp doanh nghiÖp Chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý Lîi nhuËn tríc thuÕ Lîi nhuËn gép TrÞ gi¸ vèn hµng b¸n Doanh thu b¸n hµng thuÇn C¸c kho¶n gi¶m trõ Doanh thu b¸n hµng 4. Tæ chøc chøng tõ tiªu thô Khi ph¸t sinh c¸c nghiÖp vô vÒ tiªu thô, kÕ to¸n ph¶i lËp vµ thu thËp ®Çy ®ñ c¸c chøng tõ phï hîp theo ®óng néi dung quy ®Þnh cña Nhµ níc nh»m ®¶m b¶o c¬ së ph¸p lý ®Ó ghi sæ kÕ to¸n.ViÖc lËp, thu nhËn vµ lu©n chuyÓn chøng tõ kÕ to¸n ph¶i tu©n theo quyÕt ®Þnh sè 1141-TC-Q§-C§KT ban hµnh hÖ thèng chÕ ®é kÕ to¸n doanh nghiÖp vµ c¸c th«ng t sè 10TC/C§TK híng dÉn söa ®æi bæ sung chÕ ®é kÕ to¸n doanh nghiÖp vµ th«ng t sè 100-1998/TT-BTC híng dÉn kÕ to¸n thuÕ Gi¸ trÞ gia t¨ng, thuÕ Thu nhËp doanh nghiÖp. C¨n cø vµo chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh,doanh nghiÖp x¸c ®Þnh nh÷ng chøng tõ sö dông phï hîp víi ®iÒu kiÖn cô thÓ cña doanh nghiÖp ®¶m b¶o ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý kinh tÕ tµi chÝnh, qu¶n lý qu¸ tr×nh tiªu thô vµ x¸c ®Þnh chÝnh x¸c kÕt qu¶ tiªu thô. Doanh nghiÖp ph¶i x©y dùng vµ quy ®Þnh tr×nh tù lËp, thu nhËn, lu©n chuyÓn, kiÓm tra, sö lý chøng tõ vµ lu tr÷ chøng tõ mét c¸ch khoa häc vµ hîp lý. C¸c lo¹i chøng tõ: Chøng tõ lµ c¨n cø hîp lý ®Ó ghi sæ kÕ to¸n, t¹o ®iÒu kiÖn m· ho¸ th«ng tin vµ ¸p dông m¸y tÝnh cho kÕ to¸n. Do ®ã, chøng tõ kÕ to¸n ®îc lËp g¾n liÒn víi vËt chÊt tr¸ch nhiÖm cña c¸ nh©n vµ ®¬n vÞ, lµm c¨n cø ®Ó kiÓm tra kÕ to¸n. V× vËy, tæ chøc tèt chøng tõ kÕ to¸n, nhÊt lµ kÕ to¸n tiªu thô sÏ n©ng cao tÝnh ph¸p 10 lý vµ kiÓm tra th«ng tin kÕ to¸n ngay tõ giai ®o¹n ®Çu cña c«ng t¸c kÕ to¸n. Ngoµi nh÷ng chøng tõ mÖnh lÖnh mang tÝnh chÊt b¾t buéc th× doanh nghiÖp cã thÓ sö dông thªm c¸c chøng tõ kÕ to¸n híng dÉn vµ c¸c chøng tõ kh¸c tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm, t×nh h×nh cô thÓ cña tõng doanh nghiÖp. - C¸c chøng tõ mÖnh lÖnh lµ nh÷ng chøng tõ ®Ó kiÓm duyÖt lîng hµng b¸n cho kú h¹ch to¸n vµ lÇn giao dÞch nh: + Hîp ®ång th¬ng m¹i ®· ký víi kh¸ch hµng + C¸c phiÕu ®Æt hµng cña kh¸ch hµng + LÖnh xuÊt kho cho mét lÇn giao dÞch + C¸c lo¹i ho¸ ®¬n b¸n hµng Quy tr×nh h¹ch to¸n nghiÖp vô tiªu thô trªn chøng tõ: Tuú tõng lo¹i h×nh doanh nghiÖp mµ cã quy tr×nh h¹ch to¸n kh¸c nhau nhng nh×n chung th× nã ®îc thùc hiÖn theo c¸c bíc sau: Bíc 1: Ngêi mua hay c¸n bé cung tiªu lËp giÊy ®Ò nghÞ xuÊt hµng b¸n vµ ®a lªn thñ trëng ®¬n vÞ. Bíc 2: Thñ trëng ®¬n vÞ sau khi xem giÊy ®Ò nghÞ xuÊt hµng b¸n th× ký lÖnh xuÊt b¸n. Bíc 3: Bé phËn cung tiªu lËp phiÕu xuÊt kho vµ ho¸ ®¬n b¸n hµng. PhiÕu xuÊt kho vµ ho¸ ®¬n b¸n hµng thêng ®îc lËp lµm 3 liªn theo mÉu cã s½n. + Liªn 1 mÇu ®en lu t¹i quyÓn + Liªn 2 mÇu ®á ®îc giao cho kh¸ch hµng ®Ó ¸p t¶i hµng sau khi lu©n chuyÓn. + Liªn 3 mµu xanh lu©n chuyÓn ®Ó ghi sæ, ®Ó thanh to¸n. Trêng hîp b¸n hµng kh«ng cã ho¸ ®¬n ®á th× ph¶i lËp b¶ng kª hµng b¸n lµm c¨n cø chøng tõ giao cho ngêi mua. Bíc 4: Ngêi phô tr¸ch cung tiªu ký vµo ho¸ ®¬n b¸n hµng. Bíc 5: Thñ trëng (cã thÓ lµ kÕ to¸n trëng) ký vµo ho¸ ®¬n b¸n hµng. 11 Bíc 6: Thñ kho tiÕn hµnh xuÊt hµng b¸n c¨n cø vµo phiÕu xuÊt kho, thñ kho ký nhËn vµo phiÕu xuÊt kho. Hµng ngµy, c¨n cø vµo phiÕu nhËp kho, phiÕu xuÊt kho thñ kho tiÕn hµnh ghi vµo thÎ kho theo chØ tiªu sè lîng. §Þnh kú thñ kho tËp hîp ph©n lo¹i toµn bé c¸c phiÕu nhËp kho, phiÕu xuÊt kho göi lªn phßng kÕ to¸n cho kÕ to¸n tiªu thô. Bíc 7: Th«ng qua c¸c chøng tõ do thñ kho göi lªn cïng víi ho¸ ®¬n b¸n hµng, kÕ to¸n tiªu thô tiÕn hµnh ghi sæ kÕ to¸n. Bíc 8: TiÕn hµnh lu vµ b¶o qu¶n chøng tõ. 5. ý nghÜa cña viÖc h¹ch to¸n thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô thµnh phÈm. Th«ng qua tiªu thô, tÝnh chÊt h÷u Ých cña s¶n phÈm míi ®îc x¸c ®Þnh mét c¸ch hoµn toµn. Tiªu thô mang l¹i thu nhËp cho doanh nghiÖp vµ tháa m·n nhu cÇu cña ngêi tiªu dïng. Thu nhËp tõ tiªu thô thµnh phÈm trang tr¶i c¸c chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ®Ó thùc hiÖn t¸i s¶n xuÊt. Mét doanh nghiÖp cã c¸c kªnh tiªu thô phong phó víi chÝnh s¸ch tiªu thô hµng ho¸ thÝch hîp sÏ gióp doanh nghiÖp tiªu thô ®îc s¶n phÈm, thu håi vèn nhanh, rót ng¾n thêi gian chu chuyÓn cña vèn lu ®éng, tiÕt kiÖm vèn vµ t¨ng hiÖu qu¶ sö dông vèn. Tõ ®ã gióp doanh nghiÖp thùc hiÖn ®îc c¸c môc tiªu tèi thiÓu ho¸ chi phÝ vµ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn. §èi víi mçi doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh, ®iÒu quan träng ®ã lµ ph¶i n¾m b¾t ®îc nhu cÇu cña thÞ trêng ®Ó tõ ®ã cã c¸c quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt vµ lu th«ng hîp lý. Muèn vËy, doanh nghiÖp ph¶i cã nh÷ng th«ng tin chÝnh x¸c vÒ doanh thu, c¸c kho¶n chi phÝ vµ kÕt qu¶ tiªu thô trong kú. ChÝnh v× vËy mµ kh«ng thÓ xem nhÑ c«ng t¸c h¹ch to¸n thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô thµnh phÈm. Doanh nghiÖp tæ chøc tèt, hîp lý, khoa häc kÕ to¸n tiªu thô víi ph¬ng 12 thøc tiªu thô phï hîp víi doanh nghiÖp sÏ ®em l¹i hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh tèi u nhÊt. Trong ph¹m vi nÒn kinh tÕ quèc d©n, tiªu thô s¶n phÈm lµ tiÒn ®Ò cho c©n ®èi s¶n xuÊt vµ tiªu dïng, c©n ®èi tiÒn hµng trong lu th«ng còng nh c©n ®èi gi÷a c¸c ngµnh, c¸c khu vùc trong nÒn kinh tÕ bëi sù rµng buéc trong ph©n c«ng lao ®éng x· héi, c¸c quy luËt trong nÒn kinh tÕ. XÐt ë tÇm vÜ m« th× kÕt qu¶ tiªu thô thÓ hiÖn tËp trung ë sù t¨ng trëng kinh tÕ. Bëi vËy, trong c¬ chÕ thÞ trêng c«ng t¸c kÕ to¸n tiªu thô lu«n ®îc doanh nghiÖp coi träng tËp trung hµng ®Çu. §Æc biÖt thêi ®¹i bïng næ c«ng nghÖ th«ng tin, thêi ®¹i khoa häc kü thuËt ph¸t triÓn, s¶n phÈm lu«n lu«n ®æi míi vµ nhu cÇu con ngêi ngµy cµng ®a d¹ng th× c«ng t¸c tiªu thô s¶n phÈm cµng ph¶i chó träng nhiÒu h¬n n÷a. 6. NhiÖm vô cña h¹ch to¸n thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô thµnh phÈm. Tiªu thô lµ kh©u g¾n s¶n xuÊt víi tiªu dïng. Doanh nghiÖp muèn b¸n ®îc hµng, thu ®îc tiÒn, trang tr¶i c¸c kho¶n chi phÝ nh»m ®¶m b¶o kinh doanh cã l·i thËt sù kh«ng ph¶i lµ vÊn ®Ò ®¬n gi¶n. §Ó thùc hiÖn ®îc môc tiªu nµy th× doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh nhiÖm vô cô thÓ cho c«ng t¸c h¹ch to¸n thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô thµnh phÈm. Nh÷ng nhiÖm vô ®ã lµ: Theo dâi, ph¶n ¸nh t×nh h×nh nhËp xuÊt vµ tån kho cña tõng lo¹i s¶n phÈm theo mét ph¬ng ph¸p thÝch hîp mµ doanh nghiÖp ®· lùa chän. TÝnh gi¸ thµnh phÈm xuÊt kho, trªn c¬ së ®ã x¸c ®Þnh ®óng gi¸ vèn s¶n phÈm tiªu thô trong kú. Qu¶n lý chÆt chÏ qu¸ tr×nh tiªu thô tõ kh©u ký hîp ®ång, kh©u göi hµng, thanh to¸n tiÒn hµng, tÝnh thuÕ vµ c¸c kho¶n ph¶i nép kh¸c cho Nhµ níc. Ghi nhËn kÞp thêi chÝnh x¸c doanh thu tiªu thô s¶n phÈm, c¸c kho¶n gi¶m trõ, tõ ®ã x¸c ®Þnh chÝnh x¸c doanh thu b¸n hµng thuÇn 13 Tæ chøc h¹ch to¸n tiªu thô mét c¸ch khoa häc, chÆt chÏ, hîp lý ®Ó cã thÓ cung cÊp ®îc nh÷ng th«ng tin kÞp thêi cho c«ng t¸c qu¶n lý. Thêng xuyªn kiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch tiªu thô vµ thùc hiÖn chÕ ®é chÝnh s¸ch cã liªn quan. Ph©n tÝch nh÷ng nguyªn nh©n, x¸c ®Þnh møc ®é ¶nh hëng cña c¸c nh©n tè ®Õn t×nh h×nh biÕn ®éng lîi nhuËn. Tæ chøc ph©n tÝch b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh, t vÊn cho chñ doanh nghiÖp vµ gi¸m ®èc lùa chän ph¬ng ¸n kinh doanh cã hiÖu qu¶. Thùc hiÖn tèt c¸c nhiÖm vô cã ý nghÜa rÊt quan träng ®èi víi viÖc qu¶n lý chÆt chÏ thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô thµnh phÈm. Song ®Ó ph¸t huy ®îc c¸c vai trß vµ thùc hiÖn tèt c¸c nhiÖm vô ®ßi hái ph¶i tæ chøc kÕ to¸n thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô thµnh phÈm thËt khoa häc, hîp lý, ®ång thêi c¸c bé kÕ to¸n ph¶i n¾m v÷ng néi dung cña viÖc tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n ®ã. 7. C¸c nguyªn t¾c kÕ to¸n ¸p dông trong h¹ch to¸n thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô X¸c ®Þnh chÝnh x¸c thêi ®iÓm ghi nhËn doanh thu: lµ thêi ®iÓm khi cã s¶n phÈm tiªu thô ®· giao cho kh¸ch hµng vµ ®îc kh¸ch hµng tr¶ tiÒn hoÆc chÊp nhËn tr¶ tiÒn. Doanh thu b¸n hµng cã thÓ x¸c ®Þnh theo gi¸ b¸n cã thuÕ hoÆc kh«ng cã thuÕ GTGT tuú theo ph¬ng ph¸p tÝnh thuÕ GTGT ®îc ¸p dông t¹i doanh nghiÖp. + §èi víi nh÷ng doanh nghiÖp tÝnh thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ th× doanh thu b¸n hµng ®îc tÝnh theo gi¸ b¸n kh«ng cã thuÕ. + §èi víi nh÷ng doanh nghiÖp tÝnh thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp th× doanh thu b¸n hµng ®îc tÝnh theo gi¸ b¸n cã thuÕ. §èi víi s¶n phÈm, dÞch vô b¸n theo ph¬ng thøc tr¶ gãp th× doanh thu cña hµng b¸n tÝnh theo gi¸ b¸n tr¶ mét lÇn, kh«ng bao gåm l·i tr¶ chËm. 14 Trêng hîp dïng hµng ®æi hµng th× doanh thu ®îc x¸c ®Þnh dùa vµo gi¸ b¸n th«ng thêng cña s¶n phÈm xuÊt ®æi. §èi víi s¶n phÈm dïng ®Ó trao ®æi, biÕu, tÆng, doanh thu ®îc x¸c ®Þnh theo gi¸ b¸n cña s¶n phÈm cïng lo¹i hoÆc t¬ng ®¬ng trªn thÞ trêng t¹i thêi ®iÓm trao ®æi biÕu tÆng. Trêng hîp sö dông s¶n phÈm cña doanh nghiÖp ®Ó tr¶ thu nhËp cho c«ng nh©n viªn, tr¶ thu nhËp liªn doanh, gãp vèn liªn doanh... th× ph¶i ghi doanh thu theo gi¸ tho¶ thuËn. §èi víi s¶n phÈm gia c«ng, doanh thu lµ tiÒn thu vÒ gia c«ng bao gåm c¶ tiÒn c«ng, nhiªn liÖu, ®éng lùc, vËt liÖu phô vµ chi phÝ kh¸c phôc vô cho viÖc gia c«ng s¶n phÈm. Víi c¸c ®¬n vÞ lµm ®¹i lý, b¸n hé hµng ho¸ cho c¸c ®¬n vÞ kh¸c theo gi¸ quy ®Þnh vµ chØ hëng tiÒn hoa hång th× doanh thu lµ tiÒn hoa hång ®îc hëng. Trong trêng hîp c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh cã doanh thu b»ng ngo¹i tÖ th× ph¶i quy ®æi ngo¹i tÖ ra ®ång ViÖt Nam theo tû gi¸ mua, b¸n thùc tÕ b×nh qu©n trªn thÞ trêng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng do ng©n hµng Nhµ níc ViÖt Nam c«ng bè t¹i thêi ®iÓm thu ngo¹i tÖ II- h¹ch to¸n thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh phÈm 1. §¸nh gi¸ thµnh phÈm §¸nh gi¸ thµnh phÈm lµ biÓu hiÖn gi¸ trÞ thµnh phÈm theo nh÷ng nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh. §èi víi kÕ to¸n qu¶n lý thµnh phÈm cã thÓ sö dông mét trong hai c¸ch: ®¸nh gi¸ theo gi¸ thùc tÕ vµ thao gi¸ kÕ ho¹ch. 1.1 §¸nh gi¸ thµnh phÈm theo gi¸ thùc tÕ * §èi víi thµnh phÈm nhËp kho 15 Thµnh phÈm do c¸c bé phËn s¶n xuÊt chÝnh vµ phô cña doanh nghiÖp s¶n xuÊt, chÕ t¹o ra ®îc ®¸nh gi¸ theo gi¸ thµnh c«ng xëng thùc tÕ bao gåm: chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung. Thµnh phÈm thuª ngoµi gia c«ng ®îc ®¸nh gi¸ theo gi¸ thµnh thùc tÕ gia c«ng bao gåm: chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ thuª gia c«ng vµ c¸c chi phÝ kh¸c liªn quan trùc tiÕp ®Õn qu¸ tr×nh gia c«ng. * §èi víi thµnh phÈm xuÊt kho: V× thµnh phÈm nhËp kho cã thÓ theo nh÷ng gi¸ thùc tÕ kh¸c nhau ë tõng thêi ®iÓm trong kú h¹ch to¸n, do ®ã viÖc tÝnh to¸n chÝnh x¸c gi¸ thùc tÕ thµnh phÈm xuÊt kho cã thÓ ¸p dông mét trong nh÷ng ph¬ng ph¸p sau: - Ph¬ng ph¸p nhËp tríc, xuÊt tríc (FIFO) - Ph¬ng ph¸p nhËp sau, xuÊt tríc (LIFO) - Ph¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ ®Ých danh (gi¸ thùc tÕ tõng lo¹i thµnh phÈm theo tõng lÇn nhËp). - Ph¬ng ph¸p gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n: Theo ph¬ng ph¸p nµy, gi¸ thùc tÕ thµnh phÈm xuÊt trong kú ®îc tÝnh theo gi¸ trÞ b×nh qu©n (b×nh qu©n c¶ kú dù tr÷, hay b×nh qu©n cuèi kú tríc hoÆc b×nh qu©n sau mçi lÇn nhËp). Gi¸ thùc tÕ thµnh = phÈm xuÊt dïng Trong ®ã: Gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n c¶ kú dù tr÷ = phÈm xuÊt x Gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n Gi¸ thùc tÕ thµnh phÈm tån ®Çu kú vµ nhËp trong kú Lîng thùc tÕ thµnh phÈm tån ®Çu kú vµ nhËp trong kú Gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n cuèi kú tr- Sè lîng thµnh Gi¸ thùc tÕ thµnh phÈm tån ®Çu kú (hoÆc cuèi kú tríc) Lîng thùc tÕ thµnh phÈm tån ®Çu kú (hoÆc cuèi kú tríc) = íc Gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n sau mçi lÇn nhËp = Gi¸ thùc tÕ thµnh phÈm tån sau mçi lÇn nhËp Lîng thùc tÕ thµnh phÈm tån sau mçi lÇn nhËp 16 1.2 §¸nh gi¸ thµnh phÈm theo gi¸ h¹ch to¸n Môc ®Ých cña viÖc ¸p dông gi¸ h¹ch to¸n lµ ®Ó ®¬n gi¶n ho¸ c«ng t¸c kÕ to¸n trong doanh nghiÖp cã nhiÒu nghiÖp vô nhËp xuÊt kho thµnh phÈm. MÆt kh¸c, còng nh»m tr¸nh ®Ó dån c«ng viÖc kÕ to¸n vµo cuèi kú sau khi x¸c ®Þnh ®îc gi¸ thµnh thùc tÕ thµnh phÈm nhËp kho (viÖc tÝnh gi¸ thµnh thêng ®îc thùc hiÖn vµo cuèi th¸ng). Theo c¸ch nµy, c¸c nghiÖp vô xuÊt kho hµng ngµy ®îc ghi theo gi¸ h¹ch to¸n. §Õn cuèi kú, sau khi tÝnh ®îc gi¸ thµnh s¶n phÈm nhËp kho kÕ to¸n tiÕn hµnh ®iÒu chØnh theo gi¸ thùc tÕ, ®ång thêi x¸c ®Þnh gi¸ thµnh phÈm xuÊt kho: Gi¸ thùc tÕ thµnh phÈm xuÊt = Gi¸ h¹ch to¸n thµnh phÈm xuÊt x HÖ sè gi¸ kho (hoÆc tån kho cuèi kú) dïng (hoÆc tån kho cuèi kú) thµnh phÈm Gi¸ thùc tÕ thµnh phÈm tån kho ®Çu kú vµ nhËp kho trong kú HÖ sè gi¸ = Gi¸ h¹ch to¸n thµnh phÈm tån kho ®Çu kú vµ nhËp kho trong thµnh phÈm kú 2. H¹ch to¸n thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh phÈm theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn. Ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn lµ ph¬ng ph¸p theo dâi vµ ph¶n ¸nh mét c¸ch thêng xuyªn, liªn tôc, cã hÖ thèng t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån thµnh phÈm vµo c¸c tµi kho¶n t¬ng øng. 2.1 Tµi kho¶n sö dông §Ó h¹ch to¸n thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh phÈm, kÕ to¸n ph¶i sö dông c¸c tµi kho¶n sau: 17 TK 155-Thµnh phÈm: theo dâi t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån kho thµnh phÈm. Bªn nî: -Gi¸ thùc tÕ thµnh phÈm nhËp kho -Gi¸ trÞ thµnh phÈm thõa ph¸t hiÖn khi kiÓm kª Bªn cã: -Gi¸ thµnh thùc tÕ thµnh phÈm xuÊt kho trong kú -Gi¸ trÞ thµnh phÈm thiÕu ph¸t hiÖn khi kiÓm kª D nî: Gi¸ thµnh thùc tÕ cña thµnh phÈm tån kho TK 157-Hµng göi b¸n: theo dâi trÞ gi¸ vèn cña thµnh phÈm tiªu thô theo ph¬ng thøc chuyÓn hµng hoÆc ký göi, ®¹i lý. Bªn nî: -Gi¸ trÞ thµnh phÈm göi b¸n ®¹i lý, ký göi hoÆc ®· göi cho kh¸ch hµng nhng cha ®îc chÊp nhËn. Bªn cã: -Gi¸ thµnh phÈm ®· ®îc chÊp nhËn thanh to¸n hoÆc thanh to¸n. -Gi¸ trÞ hµng göi b¸n bÞ tõ chèi tr¶ l¹i. D nî: Gi¸ trÞ hµng göi b¸n cha ®îc chÊp nhËn. TK 511: -Doanh thu b¸n hµng: ®îc sö dông ®Ó ghi nhËn doanh thu vµ x¸c ®Þnh doanh thu b¸n hµng thuÇn tõ nghiÖp vô tiªu thô thµnh phÈm. Bªn nî: -Sè thuÕ ph¶i nép (thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, thuÕ xuÊt nhËp khÈu) tÝnh trªn doanh sè b¸n trong kú. -Sè gi¶m gi¸ hµng b¸n, doanh thu hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i kÕt chuyÓn trõ vµo doanh thu. Bªn cã: Tæng sè doanh thu b¸n hµng thùc tÕ ph¸t sinh trong kú. Tµi kho¶n 511 cuèi kú kh«ng cã sè d vµ gåm 4 tiÓu kho¶n: TK 5111doanh thu b¸n hµng hãa, TK 5112- doanh thu b¸n thµnh phÈm, TK 5113-doanh thu cung cÊp dÞch vô, TK5114-doanh thu trî cÊp, trî gi¸. TK 512- Doanh thu b¸n hµng néi bé: Cã néi dung ph¶n ¸nh t¬ng tù nh TK 511, nhng kh¸c ë chç TK 512 ph¶n ¸nh c¸c kho¶n doanh thu tiªu thô néi bé nh ë trong c«nh ty, tæng c«ng ty... 18 TK 512 ®îc chi tiÕt thµnh ba tiÓu kho¶n: TK 5121-doanh thu b¸n hµng ho¸ néi bé, TK 5122-doanh thu b¸n s¶n phÈm néi bé, TK 5123-doanh thu cung cÊp dÞch vô néi bé. TK 531- Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i: Ph¶n ¸nh doanh thu hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i. Bªn nî: TËp hîp doanh thu hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i trong kú. Bªn cã: KÕt chuyÓn doanh thu hµng bÞ tr¶ l¹i. TK 532- Gi¶m gi¸ hµng b¸n: ph¶n ¸nh c¸c kho¶n gi¶m gi¸ hµng b¸n cho kh¸ch hµng theo gi¸ b¸n ®· tho¶ thuËn. Bªn nî: TËp hîp c¸c kho¶n gi¶m gi¸ chÊp nhËn cho ngêi mua trong kú. Bªn cã: KÕt chuyÓn toµn bé gi¶m gi¸ hµng b¸n. TK 632- Gi¸ vèn hµng b¸n: Dïng ®Ó theo dâi trÞ gi¸ vèn cña s¶n phÈm tiªu thô trong kú. Bªn nî: TrÞ gi¸ vèn cña thµnh phÈm tiªu thô trong kú Bªn cã: KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng tiªu thô trong kú vµ gi¸ vèn hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i. C¸c TK 511, TK 512, TK 531, TK 532, TK 632 cuèi kú kh«ng cã sè d. Ngoµi ra trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n tiªu thô thµnh phÈm kÕ to¸n cßn sö dông c¸c tµi kho¶n kh¸c nh: TK 131, TK 111, TK 112, TK 333... 2.2 Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n a) H¹ch to¸n nghiÖp vô nhËp, xuÊt kho thµnh phÈm: §èi víi thµnh phÈm s¶n xuÊt (hoÆc thuª gia c«ng) nhËp kho trong kú, c¨n cø vµo gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ (hoÆc gi¸ thµnh gia c«ng) kÕ to¸n ghi: Nî TK 155 Cã TK 154 Trêng hîp s¶n phÈm göi b¸n mµ kh«ng b¸n ®îc, ph¶i nhËp l¹i kho, c¨n cø vµo gi¸ thµnh thùc tÕ xuÊt göi b¸n tríc ®©y, kÕ to¸n ghi: Nî TK 155 Cã TK 157 19 Trêng hîp s¶n phÈm ®· b¸n nhng ph¶i chÊp nhËn cho kh¸ch hµng tr¶ l¹i (hµng ®· bÞ tr¶ l¹i), c¨n cø vµo gi¸ thµnh thùc tÕ cña thµnh phÈm ®· dïng ®Ó ghi gi¸ vèn hµng b¸n, kÕ to¸n ghi: Nî TK 155 Cã TK 632 b) H¹ch to¸n tiªu thô thµnh phÈm theo c¸c ph¬ng thøc b¸n hµng C«ng t¸c tiªu thô thµnh phÈm trong doanh nghiÖp cã thÓ thùc hiÖn theo nhiÒu ph¬ng thøc. Mçi ph¬ng thøc tiªu thô kh¸c nhau tr×nh tù h¹ch to¸n còng kh¸c nhau. Ph¬ng thøc tiªu thô trùc tiÕp Theo ph¬ng thøc nµy, sè hµng khi bµn giao cho kh¸ch hµng chÝnh thøc ®îc coi lµ tiªu thô vµ ngêi b¸n mÊt quyÒn së h÷u vÒ sè hµng nµy,kÕ to¸n ghi bót to¸n ph¶n ¸nh doanh thu vµ ghi nhËn gi¸ vèn cho sè hµng tiªu thô nh sau: Ph¶n ¸nh gi¸ vèn hµng xuÊt b¸n: Nî TK 632- Gi¸ vèn hµng b¸n Cã TK 155- XuÊt kho thµnh phÈm Cã TK 155- XuÊt trùc tiÕp t¹i ph©n xëng kh«ng qua kho Ph¶n ¸nh doanh thu tiªu thô: Nî TK 111, 112- Tæng gi¸ thanh to¸n ®· thu ®îc tiÒn Nî TK 131- Tæng gi¸ thanh to¸n b¸n chÞu cho kh¸ch hµng Cã TK 3331- ThuÕ GTGT ®Çu ra ph¶i nép Cã TK 511- Doanh thu b¸n hµng ngoµi thuÕ NÕu cã hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i, kÕ to¸n ghi: 20