Tài liệu Hoàn thiện hạch toán chi phí sản xuất - tính giá thành sản phẩm và phương hướng nâng cao hiệu quả kinh doanh tại công ty xây dựng 492

Lêi nãi ®Çu X©y dùng c¬ b¶n lµ ngµnh s¶n xuÊt t¹o ra c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt cho nÒn kinh tÕ quèc d©n. S¶n phÈm cña ngµnh x©y dùng c¬ b¶n lµ c¸c c«ng tr×nh cã gi¸ trÞ lín, thêi gian sö dông l©u dµi nªn cã ý nghÜa quan träng vÒ mÆt kinh tÕ- vËt chÊt. Bªn c¹nh ®ã, s¶n phÈm cña ngµnh x©y dùng cßn thÓ hiÖn gi¸ trÞ thÈm mü, phong c¸ch kiÕn tróc nªn còng mang ý nghÜa quan träng vÒ mÆt tinh thÇn, v¨n ho¸ x· héi. D-íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng vµ Nhµ n-íc, sau h¬n m-êi n¨m thùc hiÖn ®-êng lèi ®æi míi, nÒn kinh tÕ n-íc ta ®· cã nh÷ng b-íc chuyÓn kh¸ v÷ng ch¾c. ViÖc më réng thÞ tr-êng, thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®a ph-¬ng ho¸ c¸c quan hÖ kinh tÕ ®· t¹o ®iÒu kiÖn tiÒn ®Ò cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. Hoµ nhÞp cïng víi nh÷ng chuyÓn biÕn chung ®ã cña nÒn kinh tÕ, c¸c doanh nghiÖp x©y dùng trªn c-¬ng vÞ lµ mét ®¬n vÞ kinh tÕ c¬ së, lµ tÕ bµo cña nÒn kinh tÕ quèc d©n ®· gãp phÇn kh«ng nhá trong tiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña ®Êt n-íc. Nh-ng ®Ó cã thÓ héi nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi, chóng ta ph¶i cã mét c¬ së h¹ tÇng v÷ng ch¾c lµ nÒn t¶ng cho c¸c ngµnh kh¸c ph¸t triÓn. Do ®ã, víi môc tiªu ®Èy nhanh tèc ®é c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n-íc, vèn ®Çu tcho hiÖn ®¹i ho¸ c¬ së h¹ tÇng ngµy cµng chiÕm tØ träng lín trong vèn ®Çu t- cña nhµ n-íc. §ã lµ thuËn lîi lín cho c¸c c«ng ty x©y l¾p. Tuy nhiªn, trong c¬ chÕ qu¶n lý x©y dùng c¬ b¶n hiÖn nay, c¸c c«ng tr×nh cã gi¸ trÞ lín ph¶i tiÕn hµnh ®Êu thÇu. V× vËy, ®Ó cã thÓ ®-a ra gi¸ dù thÇu hîp lý nhÊt, ®em l¹i kh¶ n¨ng tróng thÇu cao ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i kh«ng ngõng phÊn ®Êu tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Cho nªn, th«ng tin vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cã ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng. Nhµ qu¶n trÞ kh«ng chØ quan t©m ®Õn tæng chi phÝ ph¸t sinh mµ quan träng h¬n lµ xem chi phÝ ®ã ®-îc h×nh thµnh nh- thÕ nµo, ë ®©u, tõ ®ã ®Ò ra biÖn ph¸p qu¶n lý vèn, tr¸nh l·ng phÝ, thÊt tho¸t, tiÕt kiÖm ®Õn møc thÊp nhÊt chi phÝ nh»m h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Bªn c¹nh ®ã, nh÷ng th«ng tin nµy cßn lµ c¬ së, lµ tiÒn ®Ò ®Ó doanh nghiÖp x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh. §èi víi Nhµ n-íc, h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp lµ c¬ së ®Ó Nhµ n-íc kiÓm so¸t vèn ®Çu t- vµ thu thuÕ. Do ®ã, trong ph¹m vi toµn bé nÒn kinh tÕ, viÖc h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm cña c¸c doanh nghiÖp sÏ ®em l¹i tiÕt kiÖm cho x· héi, t¨ng tÝch luü cho nÒn kinh tÕ. V× vËy, tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm kh«ng ph¶i chØ lµ vÊn ®Ò cña c¸c doanh nghiÖp mµ cßn cña toµn x· héi. §øng trªn lÜnh vùc kÕ to¸n, tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ kh©u phøc t¹p nhÊt trong toµn bé c«ng t¸c kÕ to¸n cña doanh nghiÖp. §¶m b¶o viÖc h¹ch to¸n gi¸ thµnh chÝnh x¸c, kÞp thêi phï hîp víi ®Æc ®iÓm h×nh thµnh vµ ph¸t sinh chi phÝ lµ yªu cÇu cã tÝnh xuyªn xuèt trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n t¹i doanh nghiÖp. NhËn thøc ®-îc tÇm quan träng cña vÊn ®Ò trªn, qua thêi gian nghiªn cøu, t×m hiÓu lý luËn vµ thùc tÕ c«ng t¸c tæ chøc h¹ch to¸n t¹i C«ng ty x©y dùng 492, em ®· chän ®Ò t¯i: “Hoµn thiÖn h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt - tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ ph-¬ng h-íng n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh t¹i C«ng ty x©y dùng 492”. Môc ®Ých cña ®Ò tµi lµ vËn dông lý luËn vÒ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm vµo viÖc nghiªn cøu thùc tÕ c«ng t¸c h¹ch to¸n t¹i C«ng ty x©y dùng 492. Néi dung cña chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp ngoµi lêi më ®Çu, vµ kÕt luËn bao gåm hai phÇn: PhÇn I: T×nh h×nh thùc tÕ vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh t¹i c«ng ty x©y dùng 492. PhÇn II: Ph-¬ng h-íng hoµn thiÖn h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty X©y dùng 492 Ch-¬ng I Lý luËn chung vÒ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh. I. Kh¸i qu¸t chung vÒ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh. 1. Chi phÝ vµ c¸c c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ. 1.1. Kh¸i niÖm, b¶n chÊt vµ néi dung kinh tÕ cña chi phÝ Sù ph¸t sinh vµ ph¸t triÓn cña x· héi loµi ng-êi g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. NÒn s¶n xuÊt x· héi cña bÊt kú ph-¬ng thøc s¶n xuÊt nµo còng g¾n liÒn víi sù vËn ®éng vµ tiªu hao c¸c yÕu tè c¬ b¶n t¹o nªn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Nãi c¸ch kh¸c, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ qu¸ tr×nh kÕt hîp cña ba yÕu tè: t- liÖu lao ®éng, ®èi t-îng lao ®éngvµ søc lao ®éng. Sù kÕt hîp cña ba yÕu tè nµy trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt sÏ t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm, dÞch vô phôc vô cho nhu cÇu cña con ng-êi. ViÖc tiªu hao mét l-îng nhÊt ®Þnh c¸c yÕu tè trªn ®Ó s¶n xuÊt ra s¶n phÈm, dÞch vô ®ã ®-îc gäi lµ chi phÝ. Trong kinh doanh x©y l¾p, chi phÝ s¶n xuÊt lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ cÇn thiÕt mµ doanh nghiÖp ®· chi ra ®Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng x©y dùng, l¾p ®Æt c¸c c«ng tr×nh trong mét kú kinh doanh nhÊt ®Þnh. §èi víi kÕ to¸n, chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh lu«n g¾n liÒn víi mét kú s¶n xuÊt kinh doanh nhÊt ®Þnh vµ ph¶i lµ chi phÝ thùc. V× vËy, cÇn cã sù ph©n biÖt gi÷a chi phÝ vµ chi tiªu. Chi phÝ cña kú h¹ch to¸n lµ nh÷ng hao phÝ vÒ tµi s¶n vµ lao ®éng cã liªn quan ®Õn khèi l-îng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra trong kú chø kh«ng ph¶i mäi kho¶n chi ra trong kú h¹ch to¸n. Trong khi ®ã, chi tiªu lµ sù gi¶m ®i ®¬n thuÇn c¸c lo¹i vËt t-, tµi s¶n, tiÒn vèn cña doanh nghiÖp, bÊt kÓ nã ®-îc dïng vµo môc ®Ých g×. Nh-ng chi tiªu l¹i lµ c¬ së ph¸t sinh cña chi phÝ, kh«ng cã chi tiªu th× kh«ng cã chi phÝ. Trªn thùc tÕ cã nh÷ng chi phÝ tÝnh vµo kú hiÖn t¹i nh-ng ch-a ®-îc chi tiªu (nh- c¸c kho¶n phØa tr¶) hay nh÷ng kho¶n chi tiªu cña kú hiÖn t¹i nh-ng ch-a ®-îc tÝnh vµo chi phÝ (nh- mua tµi s¶n cè ®Þnh råi khÊu hao dÇn ®-a vµo chi phÝ). Nh- vËy, chi phÝ vµ chi tiªu kh«ng nh÷ng kh¸c nhau vÒ mÆt l-îng mµ cßn kh¸c nhau vÒ thêi gian. Së dÜ cã sù kh¸c nhau nh- vËy lµ do ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt vËn ®éng vµ ph-¬ng thøc chuyÓn dÞch gi¸ trÞ cña tõng lo¹i tµi s¶n vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ yªu cÇu kü thuËt h¹ch to¸n chóng. 1.2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt Chi phÝ s¶n xuÊt trong c¸c doanh nghiÖp bao gåm nhiÒu lo¹i cã néi dung, tÝnh chÊt vµ c«ng dông kinh tÕ kh¸c nhau, yªu cÇu qu¶n lý ®èi víi tõng lo¹i chi phÝ còng kh¸c nhau. Do ®ã, muèn tËp hîp vµ qu¶n lý tèt chi phÝ tÊt yÕu ph¶i ph©n lo¹i chi phÝ. ViÖc ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt mét c¸ch khoa häc vµ hîp lý cã ý nghÜa rÊt quan träng, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c nhµ qu¶n trÞ kiÓm tra ph©n tÝch chi phÝ, thóc ®Èy viÖc qu¶n lý chÆt chÏ chi phÝ ®Ó h-íng tíi tiÕt kiÖm chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. VÒ mÆt h¹ch to¸n, chi phÝ s¶n xuÊt th-êng ®-îc ph©n theo c¸c tiªu thøc sau ®©y: * Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè §Ó phôc vô cho viÖc tËp hîp, qu¶n lý chi phÝ theo néi dung kinh tÕ ban ®Çu ®ång nhÊt cña nã mµ kh«ng xÐt ®Õn c«ng dông cô thÓ, ®Þa ®iÓm ph¸t sinh, chi phÝ ®-îc ph©n theo yÕu tè. Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh ë ViÖt Nam, toµn bé chi phÝ ®-îc chia lµm 7 yÕu tè sau: -YÕu tè nguyªn liÖu, vËt liÖu: Bao gåm toµn bé gi¸ trÞ nguyªn, vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, phô tïng thay thÕ, c«ng cô dông cô...sö dông vµo s¶n xuÊt kinh doanh (lo¹i trõ gi¸ trÞ dïng kh«ng hÕt nhËp l¹i kho vµ phÕ liÖu thu håi cïng víi nhiªn liÖu, ®éng lùc) - YÕu tè nhiªn liÖu, ®éng lùc sö dông vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt- kinh doanh trong kú (trõ sè dïng kh«ng hÕt nhËp l¹i kho vµ phÕ liÖu thu håi). - YÕu tè tiÒn l-¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp l-¬ng: Ph¶n ¸nh tæng sè tiÒn l-¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp mang tÝnh chÊt l-¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn. - YÕu tè BHXH, KPC§, BHYT trÝch theo tû lÖ quy ®Þnh trªn tæng sè tiÒn l-¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn chøc. - YÕu tè khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh: Ph¶n ¸nh tæng sè khÊu hao ph¶i trÝch trong kú cho tÊt c¶ tµi s¶n cè ®Þnh sö dông cho s¶n xuÊt kinh doanh. - YÕu tè chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: Ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ dÞch vô mua ngoµi dïng vµo s¶n xuÊt kinh doanh. - YÕu tè chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn:Ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn ch-a ph¶n ¸nh vµo c¸c yÕu tè trªn dïng vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong kú. Ph©n lo¹i chi phÝ theo yÕu tè cã ý nghÜa lín trong qu¸ tr×nh qu¶n lý chi phÝ, nã cho biÕt kÕt cÊu, tØ träng cña tõng yÕu tè chi phÝ gióp cho viÖc x©y dùng vµ ph©n tÝch ®Þnh møc vèn l-u ®éng còng nh- viÖc lËp, kiÓm tra vµ ph©n tÝch dù to¸n chi phÝ. * Ph©n theo kho¶n môc chi phÝ trong gi¸ thµnh s¶n phÈm. C¨n cø vµo ý nghÜa cña chi phÝ trong gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ ®Ó thuËn tiÖn cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh toµn bé, chi phÝ ®-îc ph©n theo kho¶n môc. C¸ch ph©n lo¹i nµy dùa vµo c«ng dông cña chi phÝ vµ møc ph©n bæ chi phÝ cho tõng ®èi t-îng. Theo ®ã, toµn bé chi phÝ ph¸t sinh trong kú cña doanh nghiÖp x©y l¾p ®-îc ph©n chia thµnh c¸c kho¶n môc chi phÝ sau: - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ vÒ nguyªn liÖu, vËt liÖu chÝnh, phô, nhiªn liÖu... ®-îc sö dông trùc tiÕp ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm x©y l¾p, thùc hiÖn dÞch vô, lao vô trong kú s¶n xuÊt kinh doanh. - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: lµ chi phÝ vÒ tiÒn l-¬ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp x©y l¾p mµ kh«ng bao gåm c¸c kho¶n trÝch theo l-¬ng. - Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng: Bao gåm toµn bé chi phÝ sö dông xe, m¸y thi c«ng phôc vô trùc tiÕp cho ho¹t ®éng x©y l¾p c«ng tr×nh theo ph-¬ng thøc thi c«ng hçn hîp võa thñ c«ng võa kÕt hîp b»ng m¸y. - Chi phÝ s¶n xuÊt chung: lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ phôc vô x©y l¾p t¹i c¸c ®éi vµ c¸c bé phËn s¶n xuÊt kinh doanh trong doanh nghiÖp x©y l¾p, bao gåm: tiÒn l-¬ng nh©n viªn qu¶n lý ®éi, c¸c kho¶n trÝch theo tØ lÖ quy ®Þnh trªn tæng quü l-¬ng cña toµn bé c«ng nh©n viªn chøc tõng bé phËn, tõng ®éi vµ toµn bé tiÒn ¨n ca cña ®éi, bé phËn, chi phÝ vËt liÖu dông cô phôc vô cho c¸c ®éi... - Chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp lµ nh÷ng kho¶n môc chi phÝ ngoµi s¶n xuÊt, phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh toµn bé cña doanh nghiÖp. Ph©n lo¹i chi phÝ theo kho¶n môc rÊt thuËn tiÖn cho c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, lËp kÕ ho¹ch gi¸ thµnh vµ ®Þnh møc chi phÝ cho kú sau.Qua ®ã sÏ gióp nh÷ng nhµ qu¶n lý cã biÖn ph¸p sö dông chi phÝ mét c¸ch hîp lý, tiÕt kiÖm, ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. * Ph©n lo¹i chi phÝ theo c¸ch thøc kÕt chuyÓn chi phÝ Theo c¸ch thøc kÕt chuyÓn, toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ®-îc chia thµnh chi phÝ s¶n phÈm vµ chi phÝ thêi kú. Chi phÝ s¶n phÈm lµ nh÷ng chi phÝ g¾n liÒn víi c¸c s¶n phÈm ®-îc s¶n xuÊt ra hoÆc ®-îc mua; cßn chi phÝ thêi k× lµ nh÷ng chi phÝ lµm gi¶m lîi tøc trong mét kú nµo ®ã, nã kh«ng ph¶i lµ mét phÇn gi¸ trÞ s¶n phÈm ®-îc s¶n xuÊt ra hoÆc ®-îc mua nªn ®-îc xem lµ c¸c phÝ tæn, cÇn ®-îc khÊu trõ ra tõ lîi nhuËn cña thêi kú mµ chóng ph¸t sinh. * Ph©n lo¹i chi phÝ theo quan hÖ cña chi phÝ víi khèi l-îng c«ng viÖc, s¶n phÈm hoµn thµnh. §Ó thuËn tiÖn cho viÖc lËp kÕ ho¹ch vµ kiÓm tra chi phÝ, ®ång thêi lµm c¨n cø ®Ó ®Ò ra c¸c quyÕt ®Þnh kinh doanh, toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ®-îc ph©n theo quan hÖ víi khèi l-îng c«ng viÖc hoµn thµnh. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, chi phÝ ®-îc chia thµnh biÕn phÝ vµ ®Þnh phÝ. BiÕn phÝ: lµ nh÷ng chi phÝ thay ®æi vÒ tæng sè, vÒ tØ lÖ so víi khèi l-îng c«ng viÖc hoµn thµnh, ch¼ng h¹n chi phÝ vÒ nguyªn liÖu, nh©n c«ng trùc tiÕp...Tuy nhiªn, chi phÝ biÕn ®æi nÕu tÝnh trªn mét ®¬n vÞ s¶n phÈm th× l¹i cã tÝnh cè ®Þnh. §Þnh phÝ: lµ nh÷ng chi phÝ kh«ng ®æi vÒ tæng sè so víi khèi l-îng c«ng viÖc hoµn thµnh, ch¼ng h¹n c¸c chi phÝ vÒ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, chi phÝ thuª mÆt b»ng, ph-¬ng tiÖn kinh doanh...C¸c chi phÝ nµy nÕu tÝnh cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm th× l¹i biÕn ®æi nÕu sè l-îng s¶n phÈm thay ®æi. Ngoµi c¸c c¸ch ph©n lo¹i trªn, ®Ó phôc vô cho viÖc ph©n tÝch ®¸nh gi¸ t×nh h×nh sö dông chi phÝ, chi phÝ s¶n xuÊt cßn ®-îc ph©n lo¹i thµnh: chi phÝ ban ®Çu vµ chi phÝ biÕn ®æi, chi phÝ c¬ b¶n vµ chi phÝ chung, chi phÝ trùc tiÕp vµ chi phÝ gi¸n tiÕp, chi phÝ tæng hîp vµ chi phÝ ®¬n nhÊt. Mçi c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ ®Òu cã nh÷ng t¸c dông nhÊt ®Þnh ®èi víi c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n chi phÝ ë doanh nghiÖp,®ång thêi lu«n hç trî, bæ sung cho nhau gióp cho viÖc qu¶n lý chung cña doanh nghiÖp ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt. 2. Gi¸ thµnh vµ c¸c lo¹i gi¸ thµnh. 2.1 Kh¸i niÖm, b¶n chÊt vµ néi dung kinh tÕ cña gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p §Ó x©y dùng mét c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hay hoµn thµnh mét lao vô th× doanh nghiÖp ph¶i ®Çu t- vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt thi c«ng mét l-îng chi phÝ nhÊt ®Þnh. Nh÷ng chi phÝ mµ doanh nghiÖp bá ra ®ã sÏ tham gia cÊu thµnh nªn gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p hoµn thµnh. Nh- vËy, gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c kho¶n hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cã liªn quan ®Õn khèi l-îng x©y l¾p ®· hoµn thµnh. Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lu«n chøa ®ùng hai mÆt kh¸c nhau vèn cã lµ chi phÝ s¶n xuÊt vµ l-îng gi¸ trÞ sö dông thu ®-îc cÊu thµnh bªn trong khèi l-îng x©y l¾p ®· hoµn thµnh. Nh- vËy, b¶n chÊt cña gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ sù chuyÓn dÞch gi¸ trÞ cña nh÷ng yÕu tè chi phÝ vµo s¶n phÈm x©y l¾p hoµn thµnh. V× thÕ, gi¸ thµnh cã hai chøc n¨ng chñ yÕu lµ bï ®¾p chi phÝ vµ chøc n¨ng lËp gi¸. Gi¸ thµnh lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp ph¶n ¸nh chÊt l-îng ho¹t ®éng s¶n xuÊt, ph¶n ¸nh kÕt qu¶ sö dông c¸c lo¹i tµi s¶n, vËt t-, lao ®éng, tiÒn vèn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt còng nh- hÖ thèng c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ, kÜ thuËt mµ doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn nh»m ®¹t ®-îc môc ®Ých s¶n xuÊt ra khèi l-îng s¶n phÈm nhiÒu nhÊt víi chi phÝ thÊp nhÊt. Gi¸ thµnh lµ c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ kinh tÕ cña c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Trong gi¸ thµnh s¶n phÈm chØ bao gåm nh÷ng chi phÝ tham gia trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, tiªu thô ph¶i ®-îc båi hoµn ®Ó t¸i s¶n xuÊt ë doanh nghiÖp mµ kh«ng bao gåm nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong kú kinh doanh cña doanh nghiÖp. Mäi c¸ch tÝnh to¸n chñ quan, kh«ng ph¶n ¸nh ®óng c¸c yÕu tè gi¸ trÞ trong gi¸ thµnh ®Òu cã thÓ dÉn ®Õn viÖc ph¸ vì c¸c quan hÖ hµng ho¸- tiÒn tÖ, kh«ng x¸c ®Þnh ®-îc hiÖu qu¶ kinh doanh vµ kh«ng thùc hiÖn t¸i s¶n xuÊt gi¶n ®¬n vµ t¸i s¶n xuÊt më réng. 2.2. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh §Ó ®¸p øng c¸c yªu cÇu cña qu¶n lý, h¹ch to¸n vµ kÕ ho¹ch ho¸ gi¸ thµnh còng nh- yªu cÇu x©y dùng gi¸ thµnh s¶n phÈm, gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p ®-îc ph©n lo¹i nh- sau: * Theo thêi ®iÓm tÝnh vµ nguån sè liÖu ®Ó tÝnh gi¸ thµnh Theo ph-¬ng ph¸p nµy, chØ tiªu gi¸ thµnh ®-îc chia lµm 3 lo¹i: - Gi¸ thµnh dù to¸n: lµ tæng sè c¸c chi phÝ dù to¸n ®Ó hoµn thµnh mét khèi l-îng x©y l¾p. Gi¸ thµnh dù to¸n ®-îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc theo thiÕt kÕ ®-îc duyÖt vµ khung gi¸ quy ®Þnh ®¬n gi¸ x©y dùng c¬ b¶n ¸p dông vµo tõng vïng l·nh thæ, tõng ®Þa ph-¬ng do cÊp cã thÈm quyÒn ban hµnh. Gi¸ thµnh dù to¸n = Gi¸ trÞ dù to¸n – L·i ®Þnh møc Trong ®ã, gi¸ trÞ dù to¸n lµ chØ tiªu dïng lµm c¨n cø cho c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p x©y dùng kÕ ho¹ch s¶n xuÊt cña ®¬n vÞ, ®ång thêi lµm c¨n cø cho c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ n-íc gi¸m s¸t ho¹t ®éng x©y l¾p. L·i ®Þnh møc lµ chØ tiªu Nhµ n-íc quy ®Þnh ngµnh x©y dùng c¬ b¶n ph¶i t¹o ra ®Ó tÝch luü cho x· héi. - Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: Lµ chØ tiªu ®-îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së gi¸ thµnh dù to¸n g¾n liÒn víi ®iÒu kiÖn cô thÓ cña doanh nghiÖp. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch = Gi¸ thµnh dù to¸n – Møc h¹ gi¸ thµnh dù to¸n Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch cña s¶n phÈm x©y l¾p lµ môc tiªu phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp, lµ c¨n cø ®Ó so s¸nh, ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh vµ kÕ ho¹ch h¹ thÊp gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp. - Gi¸ thµnh thùc tÕ: Lµ chØ tiªu gi¸ thµnh ®-îc x¸c ®Þnh theo sè liÖu hao phÝ thùc tÕ liªn quan ®Õn khèi l-îng x©y l¾p hoµn thµnh bao gåm chi phÝ ®Þnh møc, v-ît ®Þnh møc vµ c¸c chi phÝ kh¸c. Gi¸ thµnh thùc tÕ lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp, ph¶n ¸nh kÕt qu¶ phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp trong viÖc tæ chøc vµ sö dông c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕtæ chøc- kÜ thuËt ®Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm, lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. * Theo ph¹m vi ph¸t sinh chi phÝ Theo ph¹m vi ph¸t sinh chi phÝ, gi¸ thµnh s¶n phÈm ®-îc chia lµm 2 lo¹i: - Gi¸ thµnh c«ng t¸c x©y l¾p thùc tÕ: ph¶n ¸nh gi¸ thµnh cña mét khèi l-îng c«ng t¸c x©y l¾p ®· hoµn thµnh ®Õn ®iÓm dõng kü thuËt hîp lý. - Gi¸ thµnh c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hoµn thµnh: lµ toµn bé chi phÝ chi ra ®Ó tiÕn hµnh thi c«ng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh tõ khi khëi c«ng ®Õn khi hoµn thµnh bµn giao cho bªn chñ ®Çu t-. 3. §èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh. 3.1 §èi t-îng vµ ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt §èi t-îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ ph¹m vi, giíi h¹n mµ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh ®-îc tæ chøc tËp hîp vµ ph©n bæ theo ®ã. Giíi h¹n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ n¬i g©y ra chi phÝ hoÆc n¬i chÞu phÝ. §Ó x¸c ®Þnh ®óng ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ cÇn c¨n cø vµo lo¹i h×nh s¶n xuÊt, ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp. Trong s¶n xuÊt x©y l¾p, víi tÝnh chÊt phøc t¹p cña quy tr×nh c«ng nghÖ, lo¹i h×nh s¶n xuÊt ®¬n chiÕc, s¶n phÈm x©y l¾p cã gi¸ trÞ kinh tÕ lín, th-êng ®-îc ph©n chia thµnh nhiÒu khu vùc, bé phËn thi c«ng. Mçi c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®Òu cã dù to¸n, thiÕt kÕ riªng, cÊu t¹o vËt chÊt kh¸c nhau nªn tuú thuéc vµo c«ng viÖc cô thÓ, tr×nh ®é qu¶n lý cña mçi doanh nghiÖp x©y l¾p mµ ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ cã thÓ lµ tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hay tõng ®¬n ®Æt hµng. ViÖc x¸c ®Þnh ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ kh©u ®Çu tiªn, cÇn thiÕt cña c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. ChØ cã x¸c ®Þnh ®óng ®¾n ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt míi cã thÓ tæ chøc tèt c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ. Trªn c¬ së ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ, kÕ to¸n lùa chän ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ thÝch øng. Ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ mét ph-¬ng ph¸p hay hÖ thèng c¸c ph-¬ng ph¸p ®-îc sö dông ®Ó tËp hîp vµ ph©n lo¹i c¸c chi phÝ s¶n xuÊt trong ph¹m vi giíi h¹n cña ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ. Trong doanh nghiÖp x©y l¾p cã ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng. 3.2 §èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh Do cã sù kh¸c nhau c¬ b¶n vÒ giíi h¹n tËp hîp chi phÝ trong h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ s¶n phÈm hoµn thµnh cÇn ph¶i tÝnh gi¸ thµnh mét ®¬n vÞ, viÖc h¹ch to¸n qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cã thÓ ph©n thµnh hai giai ®o¹n lµ giai ®o¹n x¸c ®Þnh ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ giai ®o¹n x¸c ®Þnh ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. X¸c ®Þnh ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ x¸c ®Þnh ®èi t-îng mµ hao phÝ vËt chÊt cña doanh nghiÖp bá ra ®Ó s¶n xuÊt ®· ®-îc kÕt tinh trong ®ã nh»m ®Þnh l-îng hao phÝ cÇn ®-îc bï ®¾p còng nh- tÝnh to¸n ®-îc kÕt qu¶ kinh doanh. Trong doanh nghiÖp x©y l¾p, do s¶n phÈm mang tÝnh ®¬n chiÕc, mçi s¶n phÈm ®Òu cã mét dù to¸n vµ thiÕt kÕ riªng nªn ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh ®-îc x¸c ®Þnh lµ c¸c c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, c¸c giai ®o¹n c«ng viÖc, c¸c khèi l-îng x©y l¾p cã tÝnh dù to¸n riªng ®· hoµn thµnh. ViÖc x¸c ®Þnh ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh lµ c«ng viÖc cÇn thiÕt ®Çu tiªn trong toµn bé c«ng viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cña kÕ to¸n. X¸c ®Þnh ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh ®óng, phï hîp víi ®iÒu kiÖn, ®Æc ®iÓm cña doanh nghiÖp x©y l¾p, gióp cho kÕ to¸n tæ chøc më sæ vµ kiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh s¶n phÈm cã hiÖu qu¶, ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý néi bé cña doanh nghiÖp x©y l¾p. 4. Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ ý nghÜa cña viÖc tÝnh ®óng, ®ñ gi¸ thµnh 4.1 Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t¹o ra s¶n phÈm x©y l¾p. Chóng lµ hai mÆt kh¸c nhau cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt ph¶n ¸nh mÆt hao phÝ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cßn gi¸ thµnh s¶n phÈm ph¶n ¸nh mÆt kÕt qu¶ s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Òu bao gåm c¸c hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp bá ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Khi gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang ®Çu kú vµ cuèi kú b»ng nhau th× tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm b»ng tæng chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú. Tuy nhiªn, nÕu bé phËn chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú vµ cuèi kú kh«ng b»ng nhau th× chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm kh¸c nhau vÒ l-îng. §iÒu ®ã ®-îc thÓ hiÖn qua s¬ ®å sau: CPSX dë dang ®Çu kú A Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm B CPSX ph¸t sinh trong kú C CPSX dë dang cuèi kú D Qua s¬ ®å ta thÊy: AC= AB + BD - CD, hay: Tæng gi¸ thµnh = Chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm dë dang ®Çu kú + Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú - Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú Nh- vËy, chi phÝ s¶n xuÊt lu«n g¾n víi tõng thêi kú ph¸t sinh chi phÝ cßn gi¸ thµnh l¹i ®ång thêi liªn quan tíi c¶ chi phÝ ph¸t sinh trong kú vµ chi phÝ kú tr-íc (chi phÝ dë dang ®Çu kú) chuyÓn sang. Gi¸ thµnh s¶n phÈm g¾n víi khèi l-îng s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô ®· s¶n xuÊt hoµn thµnh trong kú mµ kh«ng tÝnh ®Õn chi phÝ ®ã ph¸t sinh ë kú nµo. Cßn chi phÝ s¶n xuÊt bao gåm toµn bé chi phÝ bá ra trong mét kú s¶n xuÊt kinh doanh mµ kh«ng tÝnh ®Õn chi phÝ ®ã liªn quan ®Õn khèi l-îng s¶n phÈm ®· hoµn thµnh hay ch-a. 4.2 ý nghÜa cña viÖc tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ gi¸ thµnh §èi víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt nãi chung, doanh nghiÖp x©y l¾p nãi riªng, chØ tiªu chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ nh÷ng chØ tiªu kinh tÕ quan träng mµ bÊt k× nhµ qu¶n lý nµo còng ph¶i quan t©m bëi ®ã lµ nh÷ng chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp ph¶n ¸nh chÊt l-îng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ h¬n n÷a nã cßn quyÕt ®Þnh ®Õn kÕt qu¶ s¶n xuÊt vµ ¶nh h-ëng tíi thu nhËp cña toµn bé c¸n bé c«ng nh©n viªn trong doanh nghiÖp. Do ®ã cÇn ph¶i h¹ch to¸n chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ vµ kÞp thêi chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Ó cung cÊp th«ng tin cho c¸c nhµ qu¶n lý gióp hä n¾m ®-îc t×nh h×nh sö dông vËt t-, tµi s¶n, lao ®éng...®¸nh gi¸ ®-îc thùc tr¹ng kinh doanh thùc tÕ cña doanh nghiÖp tõ ®ã cã nh÷ng quyÕt ®Þnh qu¶n lý ®óng ®¾n, tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. H¹ch to¸n chÝnh x¸c chi phÝ s¶n xuÊt kh«ng chØ lµ viÖc tæ chøc, ghi chÐp, ph¶n ¸nh theo ®óng gi¸ trÞ thùc tÕ cña chi phÝ mµ cßn ph¶i theo ®óng ®Þa ®iÓm ph¸t sinh vµ ®èi t-îng chÞu phÝ. TÝnh ®óng gi¸ thµnh lµ tÝnh to¸n chÝnh x¸c vµ h¹ch to¸n ®óng néi dung kinh tÕ cña chi phÝ ®· hao phÝ ®Ó s¶n xuÊt ra s¶n phÈm. V× vËy, ph¶i x¸c ®Þnh ®óng ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh, vËn dông ®óng ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ph¶i ®-îc tÝnh trªn c¬ së sè liÖu chi phÝ s¶n xuÊt kÕ to¸n ®· tËp hîp mét c¸ch chÝnh x¸c. TÝnh ®ñ gi¸ thµnh lµ tÝnh to¸n ®Çy ®ñ mäi chi phÝ ®· bá ra cho s¶n xuÊt s¶n phÈm nh-ng còng ph¶i lo¹i bá nh÷ng chi phÝ kh«ng liªn quan, kh«ng cÇn thiÕt. ViÖc tæ chøc c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm phï hîp víi ®Æc ®iÓm kinh doanh vµ t×nh h×nh thùc tÕ cña doanh nghiÖp sÏ cho ta nh÷ng th«ng tin chÝnh x¸c, kÞp thêi phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n trÞ doanh nghiÖp còng nh- ®Þnh h-íng cho ho¹t ®éng kinh doanh. TÝnh ®óng, tÝnh ®ñ gi¸ thµnh s¶n phÈm sÏ ®¶m b¶o cho doanh nghiÖp tr¸nh ®-îc l·i gi¶, lç thËt vµ ng-îc l¹i. II. §Æc ®iÓm h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. 1. §Æc ®iÓm kinh doanh x©y l¾p ¶nh h-ëng ®Õn h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. X©y dùng c¬ b¶n lµ ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt quan träng mang tÝnh chÊt c«ng nghiÖp nh»m t¸i s¶n xuÊt tµi s¶n cè ®Þnh cho tÊt c¶ c¸c ngµnh trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, t¹o ra c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho x· héi, t¨ng c-êng tiÒm lùc kinh tÕ, quèc phßng vµ gãp phÇn thóc ®Èy qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n-íc. Do ®ã, qu¶n lý tèt vµ h¹ch to¸n ®óng ®ñ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cã ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng. Tuy nhiªn, ngµnh x©y dùng c¬ b¶n còng cã nh÷ng nÐt ®Æc thï riªng chi phèi c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Nh÷ng nÐt ®Æc thï ®ã lµ: S¶n phÈm x©y l¾p lµ c¸c c«ng tr×nh, vËt kiÕn tróc...thuéc kÕt cÊu h¹ tÇng cña nÒn kinh tÕ quèc d©n cã quy m« vµ gi¸ trÞ lín, kÕt cÊu phøc t¹p, thêi gian sö dông l©u dµi...Do vËy, viÖc tæ chøc qu¶n lý vµ h¹ch to¸n nhÊt thiÕt ph¶i cã c¸c dù to¸n thiÕt kÕ, thi c«ng ®-îc lËp theo tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh. Trong qu¸ tr×nh thi c«ng x©y l¾p ph¶i th-êng xuyªn so s¸nh kiÓm tra viÖc thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ, t×m ra nguyªn nh©n v-ît, hôt dù to¸n vµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh trªn c¬ së lÊy dù to¸n lµm th-íc ®o. S¶n phÈm x©y l¾p cè ®Þnh t¹i n¬i s¶n xuÊt cßn c¸c ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt (xe m¸y, thiÕt bÞ thi c«ng, ng-êi lao ®éng...) ph¶i di chuyÓn theo ®Þa ®iÓm ®Æt s¶n phÈm. MÆt kh¸c, ho¹t ®éng x©y dùng c¬ b¶n th-êng tiÕn hµnh ngoµi trêi nªn chÞu ¶nh h-ëng cña ®iÒu kiÖn thiªn nhiªn, thêi tiÕt. §Æc ®iÓm nµy lµm cho c«ng t¸c qu¶n lý, sö dông, h¹ch to¸n tµi s¶n, vËt t- rÊt phøc t¹p, dÔ bÞ mÊt m¸t, h- háng lµm t¨ng chi phÝ s¶n xuÊt. Bªn c¹nh ®ã, chu k× s¶n xuÊt cña ®¬n vÞ x©y l¾p th-êng rÊt dµi, chi phÝ ph¸t sinh th-êng xuyªn trong khi doanh thu chØ ph¸t sinh ë tõng thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh. Do ®ã, kú tÝnh gi¸ thµnh ë c¸c ®¬n vÞ x©y l¾p th-êng ®-îc x¸c ®Þnh theo kú s¶n xuÊt. Tæ chøc s¶n xuÊt trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p ë n-íc ta hiÖn nay phæ biÕn theo ph-¬ng thøc kho¸n gän c¸c c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, khèi l-îng hoÆc c«ng viÖc cho c¸c ®¬n vÞ trong néi bé doanh nghiÖp (®éi, xÝ nghiÖp...). Trong gi¸ kho¸n gän, kh«ng chØ cã tiÒn l-¬ng mµ cßn cã ®ñ c¸c chi phÝ vÒ vËt liÖu, c«ng cô, dông cô thi c«ng, chi phÝ chung cña bé phËn nhËn kho¸n. S¶n phÈm x©y l¾p ®-îc tiªu thô theo gi¸ dù to¸n hoÆc gi¸ tho¶ thuËn víi chñ ®Çu t- tõ tr-íc (gi¸ ®Êu thÇu) nªn tÝnh chÊt hµng ho¸ cña s¶n phÈm thÓ hiÖn kh«ng râ hay nãi c¸ch kh¸c, t¸c ®éng cña yÕu tè thÞ tr-êng bÞ h¹n chÕ. Gi¸ thµnh c«ng tr×nh x©y l¾p kh«ng bao gåm gi¸ trÞ b¶n th©n thiÕt bÞ do chñ ®Çu t- ®-a vµo ®Ó l¾p ®Æt mµ chØ bao gåm nh÷ng chi phÝ do doanh nghiÖp x©y l¾p bá ra cã liªn quan ®Õn x©y l¾p c«ng tr×nh. Gi¸ thµnh c«ng t¸c x©y dùng vµ l¾p ®Æt kÕt cÊu bao gåm gi¸ trÞ vËt kÕt cÊu vµ gi¸ trÞ thiÕt bÞ kÌm theo nh- c¸c thiÕt bÞ vÖ sinh, th«ng giã, thiÕt bÞ s-ëi Êm, ®iÒu hoµ nhiÖt ®é, thiÕt bÞ truyÒn dÉn... Nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i tæ chøc c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n trªn c¬ së tu©n thñ chÕ ®é kÕ to¸n nh-ng còng ph¶i phï hîp víi ®Æc ®iÓm ®Æc thï cña ho¹t ®éng kinh doanh x©y l¾p ®Ó ®¶m b¶o chÊt l-îng c«ng t¸c kÕ to¸n, cung cÊp kÞp thêi nh÷ng th«ng tin cho qu¶n lý. 2. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh Theo chÕ ®é quy ®Þnh, c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph-¬ng ph¸p kª khai th-êng xuyªn, do ®ã, h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p lµ theo ph-¬ng ph¸p KKTX. TÊt c¶ c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh ph¶i ®-îc ph¶n ¸nh, ghi chÐp ®Çy ®ñ, kÞp thêi §Ó tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 154- Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang. Tµi kho¶n nµy ®-îc më chi tiÕt cho tõng ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi t-îng tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm x©y l¾p (c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh...). KÕt cÊu cña tµi kho¶n nµy nhsau: Bªn Nî: TËp hîp chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh trong k×. Bªn Cã: - C¸c kho¶n gi¶m chi phÝ. - Tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm, dÞch vô hoµn thµnh. D- Nî: Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang. Ngoµi ra, kÕ to¸n cßn sö dông c¸c tµi kho¶n 621, 622, 623, 627 ®Ó ph¶n ¸nh chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng, chi phÝ s¶n xuÊt chung thùc tÕ ph¸t sinh trong kú. S¬ ®å h¹ch to¸n h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p TK 152, 331... TK 621 Chi phÝ nguyªn TK 154 KÕt chuyÓn CPNVL trùc tiÕp vËt liÖu trùc tiÕp C«ng nh©n tr×nh hoµn KÕt chuyÓn CPSDMTC SDMTC TK 334 C«ng nh©n trùc tiÕp x©y l¾p Chi phÝ SXC kh¸c thµnh bµn giao cho chñ ®Çu thay chê tiªu thô TK 622 TK 214, 338, 111... kÕt chuyÓn gi¸ thµnh c«ng TK 623 TiÒn l-¬ng ph¶i tr¶ TK 632, 155 KÕt chuyÓn CPNCTT TK 627 TËp hîp CP SXC ph©n bæ (hoÆc kÕt chuyÓn) CPSXC 3. C¸c b-íc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh. Chi phÝ s¶n xuÊt bao gåm nhiÒu lo¹i víi tÝnh chÊt vµ néi dung kh¸c nhau. ViÖc tËp hîp chi phÝ ph¶i ®-îc tiÕn hµnh theo mét tr×nh tù hîp lý, khoa häc th× míi cã thÓ tÝnh gi¸ thµnh mét c¸ch chÝnh x¸c, kÞp thêi. Tr×nh tù nµy phô thuéc vµo tÝnh chÊt, ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt cña tõng ngµnh, nghÒ, tõng doanh nghiÖp, tr×nh ®é qu¶n lý vµ h¹ch to¸n... §èi víi doanh nghiÖp x©y l¾p, h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm th-êng qua c¸c b-íc sau: B-íc 1: TËp hîp c¸c chi phÝ c¬ b¶n cã liªn quan trùc tiÕp cho tõng ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ (c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh...). B-íc 2: TÝnh to¸n vµ ph©n bæ lao vô cña c¸c ngµnh s¶n xuÊt kinh doanh phô cã liªn quan trùc tiÕp cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh trªn c¬ së khèi l-îng lao vô phôc vô vµ ®¬n gi¸ cña lao vô ®ã. B-íc 3: TËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung cho c¸c c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh cã liªn quan theo tiªu thøc phï hîp. B-íc 4: KiÓm kª, x¸c ®Þnh s¶n phÈm dë dang cuèi kú. B-íc 5: TÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh (c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh). III. H¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp lµ nh÷ng chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, c¸c cÊu kiÖn hoÆc c¸c bé phËn rêi, vËt liÖu lu©n chuyÓn tham gia cÊu thµnh nªn thùc thÓ s¶n phÈm x©y l¾p (kh«ng kÓ vËt liÖu phôc vô cho m¸y mãc thi c«ng, ph-¬ng tiÖn thi c«ng vµ nh÷ng vËt liÖu tÝnh trong chi phÝ s¶n xuÊt chung). Gi¸ trÞ vËt liÖu ®-îc h¹ch to¸n vµo kho¶n môc nµy ngoµi gi¸ trÞ thùc tÕ cßn cã c¶ chi phÝ thu mua, vËn chuyÓn tõ n¬i mua vÒ n¬i nhËp kho hoÆc xuÊt th¼ng ®Õn ch©n c«ng tr×nh. Nguyªn vËt liÖu sö dông cho x©y dùng h¹ng môc c«ng tr×nh nµo ph¶i ®-îc tÝnh trùc tiÕp cho h¹ng môc c«ng tr×nh ®ã trªn c¬ së chøng tõ gèc theo sè l-îng thùc tÕ ®· sö dông vµ theo gi¸ xuÊt kho thùc tÕ. Tr-êng hîp nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng cã liªn quan ®Õn nhiÒu c«ng tr×nh, kh«ng thÓ tæ chøc h¹ch to¸n riªng ®-îc th× kÕ to¸n ph¶i ph©n bæ chi phÝ cho c¸c c«ng tr×nh theo tiªu thøc thÝch hîp nh- theo ®Þnh møc tiªu hao, theo khèi l-îng thùc hiÖn... §Ó ph¶n ¸nh chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 621- chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. Tµi kho¶n nµy ®-îc më chi tiÕt theo tõng c«ng tr×nh x©y dùng, l¾p ®Æt (c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, c¸c giai ®o¹n c«ng viÖc, khèi l-îng c«ng viÖc, khèi l-îng x©y l¾p cã dù to¸n riªng). KÕt cÊu tµi kho¶n nµy nhsau: Bªn Nî: Gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng trùc tiÕp cho x©y dùng, l¾p ®Æt. Bªn Cã: - Gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng kh«ng hÕt nhËp l¹i kho hay chuyÓn sang kú sau. - KÕt chuyÓn hoÆc ph©n bæ gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu thùc tÕ sö dông cho ho¹t ®éng x©y l¾p trong kú vµo bªn nî TK 154- chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang vµ chi tiÕt cho c¸c ®èi t-îng ®Ó tÝnh gi¸ thµnh c«ng tr×nh. Tµi kho¶n 621 cuèi kú kh«ng cã sè d-. *Ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n: H¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp ®-îc kh¸i qu¸t qua s¬ ®å sau: S¬ ®å h¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp TK 152 TK 621 XuÊt kho NVL cho s¶n xuÊt TK 152, 111... VL sö dông kh«ng hÕt nhËp kho hay b¸n thu håi TK 111, 112, 1412, 331... Mua NVL chuyÓn ®Õn tËn ch©n c«ng tr×nh TK 154 KÕt chuyÓn CPNVLTT IV. H¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp bao gåm c¸c kho¶n thï lao lao ®éng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp x©y l¾p c¸c c«ng tr×nh, c«ng nh©n phôc vô thi c«ng (kÓ c¶ c«ng nh©n vËn chuyÓn bèc dì vËt t- trong ph¹m vi mÆt b»ng x©y l¾p vµ c«ng nh©n chuÈn bÞ thi c«ng vµ thu dän hiÖn tr-êng). Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp kh«ng bao gåm c¸c kho¶n trÝch KPC§, BHXH, BHYT tÝnh theo tiÒn l-¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp x©y l¾p vµ tiÒn ¨n ca cña c«ng nh©n x©y l¾p mµ chóng ®-îc h¹ch to¸n vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung. §Ó theo dâi chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 622- chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. Khi h¹ch to¸n, tµi kho¶n nµy ®-îc më chi tiÕt theo tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, giai ®o¹n c«ng viÖc... Tµi kho¶n nµy cã kÕt cÊu nh- sau: Bªn Nî: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp thùc tÕ ph¸t sinh. Bªn Cã: KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµo tµi kho¶n tÝnh gi¸ thµnh. Tµi kho¶n 622 cuèi kú kh«ng cã sè d-. S¬ ®å h¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp TK 3341 TK 622 TK 154 Ph¶i tr¶ cho CN thuéc danh s¸ch KÕt chuyÓn CPNCTT TK 3342,111... Ph¶i tr¶ cho lao ®éng thuª ngoµi V. H¹ch to¸n chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng. M¸y mãc thi c«ng lµ c¸c lo¹i m¸y phôc vô trùc tiÕp cho s¶n xuÊt x©y l¾p nhm¸y trén bª t«ng, cÇn trôc, cÇn cÈu th¸p, m¸y ñi, m¸y xóc,...Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng lµ nh÷ng chi phÝ cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn viÖc sö dông xe vµ m¸y thi c«ng, bao gåm c¸c lo¹i nguyªn, vËt liÖu xuÊt dïng cho m¸y thi c«ng, tiÒn l-¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n ®iÒu khiÓn vµ phôc vô m¸y thi c«ng, khÊu hao m¸y thi c«ng, tiÒn thuª m¸y thi c«ng, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi cho sö dông m¸y thi c«ng... Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng ®-îc chia lµm hai lo¹i: chi phÝ th-êng xuyªn vµ chi phÝ t¹m thêi. - Chi phÝ th-êng xuyªn: lµ nh÷ng chi phÝ hµng ngµy cÇn thiÕt cho viÖc sö dông m¸y thi c«ng nh- chi phÝ khÊu hao m¸y, chi phÝ vÒ thuª m¸y, nhiªn liÖu, ®éng lùc... - Chi phÝ t¹m thêi: lµ nh÷ng chi phÝ cã liªn quan ®Õn viÖc th¸o l¾p, ch¹y thö, vËn chuyÓn...m¸y thi c«ng vµ nh÷ng c«ng tr×nh t¹m thêi phôc vô m¸y thi c«ng. Chi phÝ nµy ®-îc ph©n bæ dÇn theo thêi gian sö dông m¸y thi c«ng ë c«ng tr-êng. Do ®Æc ®iÓm cña ho¹t ®éng x©y l¾p vµ cña s¶n phÈm x©y l¾p, mét m¸y thi c«ng cã thÓ sö dông cho nhiÒu c«ng tr×nh trong kú h¹ch to¸n. V× vËy, cÇn ph©n bæ chi phÝ m¸y thi c«ng cho tõng c«ng tr×nh. Theo chÕ ®é quy ®Þnh hiÖn nay, cã ba tiªu thøc ph©n bæ lµ: theo khèi l-îng c«ng viÖc hoµn thµnh cña ca m¸y, theo ca m¸y lµm viÖc, theo dù to¸n chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng. C«ng thøc ph©n bæ nh- sau: Chi phÝ sö dông m¸y Tæng chi phÝ m¸y thi c«ng cÇn ph©n bæ thi c«ng ph©n bæ = cho tõng ®èi t-îng Tæng tiªu thøc ph©n bæ cña tÊt c¶ c¸c ®èi t-îng Tæng tiªu thøc x ph©n bæ cña tõng ®èi t-îng §èi víi tr-êng hîp doanh nghiÖp x©y l¾p thùc hiÖn x©y l¾p c«ng tr×nh theo ph-¬ng thøc thi c«ng hçn hîp võa thñ c«ng, võa b»ng m¸y, ®Ó tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng phôc vô trùc tiÕp cho ho¹t ®éng x©y l¾p, kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 623- chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng. Tr-êng hîp doanh nghiÖp thùc hiÖn x©y l¾p c«ng tr×nh hoµn toµn b»ng m¸y th× kh«ng sö dông tµi kho¶n 623 mµ kÕ to¸n h¹ch to¸n trùc tiÕp vµo c¸c tµi kho¶n 621, 622, 627. MÆt kh¸c, c¸c kho¶n trÝch KPC§, BHXH, BHYT tÝnh theo tiÒn l-¬ng ph¶i tr¶ c«ng nh©n sö dông m¸y thi c«ng vµ tiÒn ¨n ca kh«ng h¹ch to¸n vµo TK 623 mµ ph¶n ¸nh vµo TK 627- chi phÝ s¶n xuÊt chung. Tµi kho¶n 623 cã kÕt cÊu nh- sau: Bªn Nî: TËp hîp chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng thùc tÕ ph¸t sinh. Bªn Cã: KÕt chuyÓn (hoÆc ph©n bæ) chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng cho c¸c c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh. Tµi kho¶n 623 kh«ng cã sè d- cuèi kú vµ chi tiÕt lµm 6 tiÓu kho¶n: TK 6231- Chi phÝ nh©n c«ng. TK 6231- Chi phÝ vËt liÖu. TK 6233- Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt. TK 6234- Chi phÝ khÊu hao m¸y thi c«ng. TK 6237- Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi. TK 6238- Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c. ViÖc h¹ch to¸n cô thÓ chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng phô thuéc vµo h×nh thøc sö dông m¸y thi c«ng cña mçi doanh nghiÖp. * Tr-êng hîp C«ng ty cã tæ chøc ®éi m¸y thi c«ng riªng Trong tr-êng hîp nµy, h¹ch to¸n chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng ®-îc tiÕn hµnh nh- sau: toµn bé chi phÝ liªn quan trùc tiÕp ®Õn ®éi m¸y thi c«ng ®-îc tËp hîp riªng trªn c¸c TK 621, 622, 627 (chi tiÕt ®éi m¸y thi c«ng). Cuèi kú, tæng hîp chi phÝ vµo tµi kho¶n 154 (1543 chi tiÕt ®éi m¸y thi c«ng) ®Ó tÝnh gi¸ thµnh ca m¸y (hoÆc giê m¸y). C¨n cø vµo gi¸ thµnh cña mét ca m¸y (hoÆc giê m¸y) vµ sè ca m¸y (hoÆc giê m¸y) mµ ®éi m¸y thi c«ng phôc vô cho tõng ®èi t-îng (c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh...) ®Ó ph©n bæ chi phÝ cña ®éi m¸y thi c«ng cho tõng ®èi t-îng. Quy tr×nh h¹ch to¸n ®-îc kh¸i qu¸t qua s¬ ®å sau: TK 152, 153, 111, 112... TK 621 TK 154 KÕt chuyÓn CPNVLTT TK 623 Gi¸ thµnh cña ®éi m¸y (1) thi c«ng TK 3341, 3342 TK 622 CPNCTT TK 512 KÕt chuyÓn Gi¸ b¸n néi (2) bé TK 111, 112, 214, 331... TK 627 CPSXC TK 632 KÕt chuyÓn (2) Gi¸ thµnh dÞch vô cña ®éi MTC (1) C¸c bé phËn trong doanh nghiÖp kh«ng tÝnh kÕt qu¶ riªng mµ thùc hiÖn ph-¬ng thøc cung cÊp lao vô m¸y lÉn nhau. (2) C¸c bé phËn trong doanh nghiÖp x¸c ®Þnh kÕt qu¶ riªng(doanh nghiÖp thùc hiÖn ph-¬ng thøc b¸n lao vô m¸y lÉn nhau) * Tr-êng hîp tõng ®éi x©y l¾p cã m¸y thi c«ng riªng. C¸c chi phÝ liªn quan ®Õn m¸y thi c«ng ®-îc tËp hîp riªng trªn tµi kho¶n 623 – chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng, cuèi kú kÕt chuyÓn hoÆc ph©n bæ theo tõng ®èi t-îng (c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh...) S¬ ®å h¹ch to¸n chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng TK 152, 111, 112... TK 623 Chi phÝ vËt liÖu TK 3341, 3342, 111... TK 154 KÕt chuyÓn hoÆc ph©n bæ CPSDMTC Chi phÝ nh©n c«ng TK 214, 152, 111, 112... Chi phÝ kh¸c TK 133 VAT ®-îc khÊu trõ (nÕu cã) * Tr-êng hîp m¸y thi c«ng thuª ngoµi Toµn bé chi phÝ thuª m¸y thi c«ng tËp hîp vµo tµi kho¶n 623. Cuèi kú, kÕt chuyÓn vµo tµi kho¶n 154 theo tõng ®èi t-îng. TK 331, 111, 112... TK 623 Gi¸ thuª ch-a thuÕ TK 154 KÕt chuyÓn hoÆc ph©n bæ CPSDMTC TK 133 VAT VI. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung. Chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¶n ¸nh nh÷ng chi phÝ phôc vô x©y l¾p t¹i c¸c ®éi vµ c¸c bé phËn s¶n xuÊt kinh doanh trong doanh nghiÖp x©y l¾p bao gåm: l-¬ng nh©n viªn qu¶n lý ®éi, tiÒn ¨n gi÷a ca, trÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo tØ lÖ quy ®Þnh trªn tæng sè l-¬ng c«ng nh©n viªn chøc cña ®éi, khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh dïng chung cho ho¹t ®éng cña ®éi, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi vµ chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn. NÕu c¸c kho¶n chi phÝ chØ liªn quan ®Õn mét c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh sÏ ®-îc tËp hîp trùc tiÕp cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®ã. Cßn c¸c kho¶n chi phÝ cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t-îng th× sÏ ®-îc ph©n bæ cho c¸c ®èi t-îng theo tiªu thøc thÝch hîp nh-: tiÒn l-¬ng c«ng nh©n x©y l¾p hoÆc chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. §Ó h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung, kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 627- chi phÝ s¶n xuÊt chung. Tµi kho¶n nµy ®-îc më chi tiÕt theo tõng ®èi t-îng x©y l¾p. KÕt cÊu cña tµi kho¶n nµy nh- sau: Bªn Nî: C¸c kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¸t sinh trong kú. Bªn Cã: - C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung. - Ph©n bæ vµ kÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung vµo tµi kho¶n tÝnh gi¸ thµnh Tµi kho¶n 627 kh«ng cã sè d- cuèi kú vµ ®-îc chi tiÕt thµnh 6 tiÓu kho¶n: TK 6271- Chi phÝ nh©n viªn ph©n x-ëng TK 6272- Chi phÝ vËt liÖu