Tài liệu Hoàn thiện dự toán ngân sách tại Công ty Cổ phần Pin Ắc Quy Miền Nam

LỜI CẢM ƠN  Tác giả xin gửi lời tri ân sâu sắc đến Quý Thầy Cô Khoa Tài chính – Kế toán và Khoa Sau đại học – Trƣờng Đại học Lạc Hồng đã nhiệt tình giảng dạy, truyền đạt, giúp đỡ cho tác giả những nền tảng kiến thức trong suốt hai năm học tập tại Trƣờng, giúp tác giả học hỏi thêm nhiều kiến thức vô cùng quý báu. Tác giả xin chân thành cảm ơn sâu sắc đến Thầy TS. Huỳnh Đức Lộng – Giảng viên hƣớng dẫn khoa học của luận văn tốt nghiệp. Thầy đã dành nhiều thời gian hƣớng dẫn, truyền đạt những kiến thức, kinh nghiệm và giúp đỡ tác giả hoàn thành luận văn nghiên cứu này. Cuối cùng xin chân thành cảm ơn Ban Lãnh đạo, toàn thể nhân viên các phòng ban, Xí nghiệp, chi nhánh Công ty Cổ phần Pin Ắc Quy Miền Nam đã nhiệt tình cung cấp thông tin cần thiết để tác giả có thể hoàn thành luận văn của mình. Xin chân thành cảm ơn! Đồng Nai, ngày tháng 11 năm 2015 Vũ Hoàng Tuyết Nhung LỜI CAM ĐOAN  Tôi xin cam đoan luận văn Thạc sĩ là công trình nghiên cứu của tôi dƣới sự hƣớng dẫn của Thầy TS. Huỳnh Đức Lộng. Các số liệu trong luận văn đƣợc sử dụng trung thực. Kết quả nghiên cứu đƣợc trình bày trong luận văn này chƣa đƣợc công bố trong bất kỳ công trình khoa học nào. Tác giả luận văn Vũ Hoàng Tuyết Nhung TÓM TẮT LUẬN VĂN  Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế hiện nay, các doanh nghiệp Việt Nam không chỉ chịu sức ép cạnh tranh với những công ty trong nƣớc mà còn gay gắt hơn từ các tập đoàn đa quốc gia, các công ty hùng mạnh về cả vốn, thƣơng hiệu lẫn năng lực quản lý. Vì vậy, các doanh nghiệp trong nƣớc cần không ngừng đổi mới và nâng cao trình độ công nghệ, nguồn nhân lực quản lý, trong đó đổi mới và hoàn thiện công tác dự toán ngân sách giữ một vị trí vô cùng quan trọng. Công ty Cổ phần Pin Ắc Quy Miền Nam (PINACO) đƣợc coi là doanh nghiệp tiên phong trong lĩnh vực sản xuất pin, ắc quy tại Việt Nam, việc xây dựng hệ thống dự toán ngân sách phù hợp với tình hình hoạt động kinh doanh và xu thế vận động phát triển của nền kinh tế là một điều không thể thiếu giúp Công ty có thể tồn tại và phát triển. Tuy nhiên, dự toán ngân sách tại Công ty còn nhiều mặt hạn chế. Trƣớc những hạn chế trên, tác giả đã sử dụng các phƣơng pháp nghiên cứu định tính để đánh giá thực trạng dự toán ngân sách tại Công ty, trên cơ sở đó đƣa ra những giải pháp hoàn thiện quy trình dự toán, hoàn thiện các báo cáo dự toán ngân sách nhƣ: dự toán tiêu thụ tại Công ty cần lập chi tiết cho doanh thu nội địa và doanh thu xuất khẩu, dự toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp cần quan tâm đến biến động giá mua nguyên vật liệu, dự toán chi phí sản xuất chung cần tách chi phí sản xuất chung thành định phí sản xuất chung và biến phí sản xuất chung…Ngoài ra, tác giả đề xuất Công ty cần lập dự toán báo cáo tài chính nhƣ: dự toán tiền, dự toán bảng cân đối kế toán, dự toán kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh để dự toán ngân sách tại Công ty ngày càng hoàn thiện hơn. MỤC LỤC Trang phụ bìa Lời cảm ơn Lời cam đoan Tóm tắt luận văn Mục lục Danh mục các chữ viết tắt Danh mục bảng, biểu đồ, sơ đồ MỞ ĐẦU ........................................................................................................................ 1 1. Lý do thực hiện đề tài ................................................................................................. 1 2. Các nghiên cứu có liên quan ....................................................................................... 2 3. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài ................................................................................... 4 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu .............................................................................. 4 5. Phƣơng pháp thực hiện ............................................................................................... 4 6. Dự kiến kết quả đạt đƣợc ............................................................................................ 4 CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ DỰ TOÁN NGÂN SÁCH ..................................... 6 1.1 Dự toán ngân sách ..................................................................................................... 6 1.2 Phân loại dự toán ngân sách ...................................................................................... 6 1.2.1 Phân loại theo chức năng ................................................................................... 6 1.2.1.1 Dự toán hoạt động ........................................................................................... 6 1.2.1.2 Dự toán tài chính.............................................................................................. 7 1.2.2 Phân loại theo phƣơng pháp lập......................................................................... 7 1.2.2.1 Dự toán ngân sách linh hoạt ........................................................................... 7 1.2.2.2 Dự toán ngân sách cố định ............................................................................. 8 1.2.3 Phân loại theo thời gian ..................................................................................... 8 1.2.3.1 Dự toán ngân sách ngắn hạn .......................................................................... 8 1.2.3.2 Dự toán ngân sách dài hạn .............................................................................. 8 1.2.4 Phân loại theo mức độ phân tích ........................................................................ 9 1.2.4.1 Dự toán ngân sách từ gốc ............................................................................... 9 1.2.4.2 Dự toán cuốn chiếu .......................................................................................... 9 1.3 Vai trò của dự toán ngân sách ................................................................................. 10 1.4 Mô hình dự toán ngân sách ..................................................................................... 11 1.4.1 Mô hình ấn định thông tin từ trên xuống ......................................................... 11 1.4.2 Mô hình thông tin phản hồi ............................................................................. 12 1.4.3 Mô hình thông tin từ dƣới lên .......................................................................... 13 1.5 Quy trình lập và quản lý dự toán ngân sách ............................................................ 16 1.6 Nội dung và trình tự lập dự toán ngân sách ............................................................ 20 1.6.1 Dự toán tiêu thụ ............................................................................................... 21 1.6.2 Dự toán sản xuất .............................................................................................. 21 1.6.3 Dự toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp ........................................................ 22 1.6.4 Dự toán chi phí nhân công trực tiếp ................................................................ 23 1.6.5 Dự toán chi phí sản xuất chung ....................................................................... 23 1.6.6 Dự toán tồn kho thành phẩm cuối kỳ............................................................... 24 1.6.7 Dự toán chi phí bán hàng ................................................................................. 24 1.6.8 Dự toán chi phí quản lý doanh nghiệp ............................................................. 25 1.6.9 Dự toán tiền ..................................................................................................... 26 1.6.10 Dự toán báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh............................................. 26 1.6.11 Dự toán bảng cân đối kế toán ........................................................................ 27 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC DỰ TOÁN NGÂN SÁCH TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN PIN ẮC QUY MIỀN NAM .................................................. 29 2.1 Tình hình hoạt động kinh doanh của Công ty Cổ phần Pin Ắc Quy Miền Nam .... 29 2.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển Công ty Cổ phần Pin Ắc Quy Miền Nam .... 29 2.1.2 Chức năng, nhiệm vụ và quy mô ..................................................................... 30 2.1.2.1 Chức năng ....................................................................................................... 30 2.1.2.2 Nhiệm vụ ........................................................................................................ 31 2.1.2.3 Quy mô............................................................................................................ 32 2.1.3 Tổ chức bộ máy quản lý tại Công ty Cổ phần Pin Ắc Quy Miền Nam ........... 33 2.1.3.1 Sơ đồ tổ chức .................................................................................................. 33 2.1.3.2 Chức năng, nhiệm vụ của từng bộ phận ..................................................... 34 2.1.4 Sản phẩm và đặc điểm các sản phẩm của Công ty Cổ phần Pin Ắc Quy Miền Nam ................................................................................................................. 35 2.1.5 Quy trình công nghệ ........................................................................................ 36 2.1.6 Một số chỉ tiêu kết quả sản xuất kinh doanh ................................................... 37 2.1.7 Thuận lợi, khó khăn và phƣơng hƣớng phát triển của Công ty ....................... 38 2.1.7.1 Thuận lợi ......................................................................................................... 38 2.1.7.2 Khó khăn ......................................................................................................... 38 2.1.7.3 Phƣơng hƣớng phát triển .............................................................................. 38 2.2 Tổ chức công tác kế toán tại Công ty Cổ phần Pin Ắc Quy Miền Nam ................. 39 2.2.1 Các chính sách và chế độ kế toán áp dụng ...................................................... 39 2.2.2 Hình thức tổ chức hệ thống sổ sách kế toán .................................................... 40 2.2.3 Tổ chức bộ máy kế toán ................................................................................... 41 2.2.3.1 Sơ đồ tổ chức .................................................................................................. 41 2.2.3.2 Chức năng và nhiệm vụ của các bộ phận ................................................... 43 2.3 Thực trạng công tác dự toán tại Công ty Cổ phần Pin Ắc Quy Miền Nam ............ 44 2.3.1 Mô hình lập dự toán tại Công ty Cổ phần Pin Ắc Quy Miền Nam ................. 44 2.3.2 Quy trình lập và quản lý dự toán ngân sách tại Công ty Cổ phần Pin Ắc Quy Miền Nam ......................................................................................................... 45 2.3.3 Thực trạng lập các dự toán tại Công ty Cổ phần Pin Ắc Quy Miền Nam ....... 46 2.3.3.1 Dự toán tiêu thụ ............................................................................................. 46 2.3.3.2 Dự toán sản xuất ............................................................................................ 47 2.3.3.3 Dự toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp ................................................... 47 2.3.3.4 Dự toán chi phí nhân công trực tiếp ............................................................ 49 2.3.3.5 Dự toán chi phí sản xuất chung.................................................................... 50 2.3.3.6 Dự toán giá thành........................................................................................... 50 2.3.3.7 Dự toán chi phí bán hàng .............................................................................. 50 2.3.3.8 Dự toán chi phí quản lý doanh nghiệp ........................................................ 51 2.4 Đánh giá thực trạng công tác lập dự toán ngân sách tại Công ty Cổ phần Pin Ắc Quy Miền Nam …………………………………………………………………….….51 2.4.1 Ƣu điểm ........................................................................................................... 51 2.4.1.1 Mô hình dự toán ............................................................................................. 51 2.4.1.2 Quy trình dự toán ........................................................................................... 51 2.4.1.3 Các báo cáo dự toán tại Công ty .................................................................. 52 2.4.2 Nhƣợc điểm ..................................................................................................... 53 2.4.2.1 Mô hình dự toán ............................................................................................. 53 2.4.2.2 Quy trình dự toán ........................................................................................... 53 2.4.2.3 Các báo cáo dự toán tại Công ty .................................................................. 53 KẾT LUẬN CHƢƠNG 2.............................................................................................. 55 CHƢƠNG 3: HOÀN THIỆN DỰ TOÁN NGÂN SÁCH TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN PIN ẮC QUY MIỀN NAM ............................................................................ 56 3.1 Quan điểm hoàn thiện dự toán ngân sách tại Công ty Cổ phần Pin Ắc Quy Miền Nam...................................................................................................................... 56 3.2 Mục tiêu và nguyên tắc hoàn thiện dự toán ngân sách ........................................... 56 3.2.1 Mục tiêu hoàn thiện ......................................................................................... 56 3.2.2 Nguyên tắc hoàn thiện ..................................................................................... 57 3.3 Giải pháp hoàn thiện dự toán ngân sách tại Công ty Cổ phần Pin Ắc Quy Miền Nam...................................................................................................................... 57 3.3.1 Hoàn thiện mô hình dự toán ngân sách ........................................................... 57 3.3.2 Hoàn thiện quy trình lập dự toán ngân sách .................................................... 58 3.3.3 Hoàn thiện các báo cáo dự toán ngân sách ...................................................... 61 3.3.3.1 Dự toán tiêu thụ ............................................................................................. 61 3.3.3.2 Dự toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp ................................................... 62 3.3.3.4 Dự toán chi phí nhân công trực tiếp ............................................................ 63 3.3.3.5 Dự toán chi phí sản xuất chung.................................................................... 64 3.3.3.6 Dự toán giá thành........................................................................................... 64 3.3.3.9 Dự toán chi phí bán hàng .............................................................................. 66 3.3.3.10 Dự toán chi phí quản lý doanh nghiệp ...................................................... 66 3.3.3.11 Dự toán tiền .................................................................................................. 66 3.3.3.12 Dự toán báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh ....................................... 66 3.3.3.13 Dự toán bảng cân đối kế toán .................................................................... 66 3.4 Các giải pháp hỗ trợ khác để hoàn thiện công tác dự toán ngân sách tại Công ty Cổ phần Pin Ắc Quy Miền Nam ................................................................................... 67 3.4.1 Tổ chức bộ máy kế toán ................................................................................... 67 3.4.2 Tổ chức nguồn nhân lực trong việc thực hiện dự toán .................................... 68 3.4.3 Đầu tƣ trang thiết bị kỹ thuật hiện đại phục vụ công tác lập dự toán ngân sách................................................................................................................... 68 KẾT LUẬN CHƢƠNG 3 ............................................................................................ 69 KẾT LUẬN CHUNG .................................................................................................. 70 DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT Từ viết tắt Diễn giải CPBH Chi phí bán hàng CP NCTT Chi phí nhân công trực tiếp CP NVLTT Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp CP QLDN Chi phí quản lý doanh nghiệp CP SXC Chi phí sản xuất chung ĐVT Đơn vị tính PINACO Công ty Cổ Phần Pin Ắc Quy Miền Nam NVL Nguyên vật liệu SAP Phần mềm quản trị nguồn nhân lực S.LƢỢNG Sản lƣợng SP Sản phẩm SX Sản xuất SXC Sản xuất chung T.TIỀN Thành tiền XN Xí nghiệp DANH MỤC BẢNG, BIỂU ĐỒ Bảng 2.1: Quy mô Công ty Cổ phần Pin Ắc Quy Miền Nam ................................... 32 Bảng 2.2: Một số sản phẩm tại Công ty .................................................................... 35 Bảng 2.3: Một số chỉ tiêu kết quả sản xuất kinh doanh ............................................ 37 Biểu đồ 2.1: Biểu đồ tăng trƣởng qua các năm tại Công ty ...................................... 37 DANH MỤC SƠ ĐỒ Sơ đồ 1.1: Mô hình thông tin từ trên xuống .................................................... 11 Sơ đồ 1.2: Mô hình thông tin phản hồi ............................................................ 12 Sơ đồ 1.3: Mô hình thông tin từ dƣới lên........................................................ 13 Sơ đồ 1.4: Quy trình quản lý ngân sách theo Stephen Brookson ................... 16 Sơ đồ 2.1: Sơ đồ tổ chức bộ máy quản lý tại Công ty .................................... 33 Sơ đồ 2.2: Quy trình công nghệ sản xuất ........................................................ 36 Sơ đồ 2.3: Trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức kế toán Nhật ký chung ...... 41 Sơ đồ 2.4: Sơ đồ tổ chức bộ máy kế toán tại Công ty...................................... 42 Sơ đồ 3.1: Sơ đồ bộ máy kế toán do tác giả đề xuất ........................................ 68 1 MỞ ĐẦU 1. Lý do thực hiện đề tài Nền kinh tế Việt Nam trong giai đoạn hiện nay đã có những bƣớc tiến phát triển đáng kể. Làm thế nào để tận dụng tốt cơ hội và có những chiến lƣợc đúng đắn để đƣơng đầu với các thách thức luôn là mối quan tâm hàng đầu của các doanh nghiệp. Chính vì thế, để có thể đứng vững và nâng cao năng lực cạnh tranh trong nền kinh tế thị trƣờng cạnh tranh gay gắt hiện nay, đòi hỏi các doanh nghiệp phải có kế hoạch sản xuất và kế hoạch chi tiêu tài chính linh hoạt, phù hợp với sự thay đổi của thị trƣờng. Dự toán ngân sách chính là công cụ quản lý khoa học hỗ trợ nhà quản trị trong việc hoạch định và kiểm soát các hoạt động kinh doanh tại doanh nghiệp mình, giúp hiểu rõ ƣu và nhƣợc điểm, có chiến lƣợc tăng năng suất, giảm chi phí, tận dụng triệt để và sử dụng hiệu quả các nguồn lực sẵn có để nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp. Công ty Cổ phần Pin Ắc Quy Miền Nam (PINACO) đƣợc coi là doanh nghiệp tiên phong trong lĩnh vực sản xuất pin, ắc quy tại Việt Nam. Với tôn chỉ “Uy tín và Chất lƣợng” cùng nền tảng là công nghệ, thiết bị tiên tiến, hiện đại, nguồn nguyên vật liệu chất lƣợng cao, Công ty luôn tập trung các nguồn lực để xây dựng và củng cố hệ thống quản lý chất lƣợng toàn diện, theo tiêu chuẩn quốc tế. Công ty luôn cam kết hƣớng tới khách hàng, cung cấp những sản phẩm và dịch vụ có chất lƣợng cao nhất, xứng đáng với danh hiệu “Nhà sản xuất Pin và Ắc quy hàng đầu Việt Nam” và vƣơn lên tầm khu vực Đông Nam Á. Chính vì thế, năm 2014 Công ty đã vƣợt ngƣỡng 2.000 tỷ đồng doanh thu, với mục tiêu tiết giảm chi phí, hạ giá thành, tăng khả năng cạnh tranh của sản phẩm thì công tác dự toán ngân sách nắm vai trò chủ chốt trong việc giúp nhà quản trị hoạch định và kiểm soát. Việc hoàn thiện dự toán ngân sách tại Công ty Cổ phần Pin Ắc Quy Miền Nam với mục đích cơ bản là phục vụ cho chức năng hoạch định và kiểm soát hoạt động kinh doanh của nhà quản trị sẽ giúp cho nhà quản trị đƣa ra đƣợc những quyết định kịp thời, đúng đắn, từ đó nâng cao hiệu quả và năng lực cạnh tranh của Công ty, giúp Công ty Cổ phần Pin Ắc Quy Miền Nam đạt đƣợc mục tiêu đã đề ra là tối đa hóa lợi nhuận. 2 Tuy nhiên, để công tác lập dự toán ngân sách tại doanh nghiệp đƣợc thực hiện một cách chính xác, hiệu quả và phản ánh thực tế bản chất doanh nghiệp vẫn còn là vấn đề hết sức khó khăn. Theo khảo sát hiện nay không phải doanh nghiệp nào cũng sử dụng công cụ này một cách hiệu quả, các số liệu trình bày trong bảng dự toán thƣờng không phản ánh đúng tiềm năng thực tế của doanh nghiệp và Công ty Cổ phần Pin Ắc Quy Miền Nam cũng không phải ngoại lệ, tại Công ty, một số báo cáo dự toán nhƣ: dự toán tiêu thụ, dự toán chi phí nguyên vật liệu, dự toán chi phí sản xuất chung, dự toán tiền, dự toán bảng cân đối kế toán, dự toán bảng cân đối kế toán…Do đó, tác giả đã chọn đề tài “Hoàn thiện dự toán ngân sách tại Công ty Cổ phần Pin Ắc Quy Miền Nam” với mong muốn đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện dự toán ngân sách để phát huy hết tính hữu ích của công cụ này. 2. Các nghiên cứu có liên quan  Phạm Thị Phƣơng Anh (2014), “Hoàn thiện dự toán ngân sách tại Công ty Cổ phần Gốm Việt Thành”, Luận văn Thạc sĩ Trƣờng Đại học Kinh Tế TP.HCM. - Tác giả đã chỉ ra đƣợc những mặt hạn chế còn tồn tại của dự toán ngân sách tại Công ty Cổ phần Gốm Việt Thành, từ đó đƣa ra những giải pháp nhằm hoàn thiện dự toán ngân sách tại Công ty, cụ thể là: đề xuất Công ty áp dụng mô hình thông tin từ dƣới lên thay cho mô hình thông tin phản hồi tại Công ty hiện nay, đề xuất thiết lập hệ thống mẫu biểu thống nhất cho toàn Công ty, hoàn thiện các báo cáo dự toán ngân sách nhƣ dự toán tiêu thụ, dự toán sản xuất…  Nguyễn Trí Minh (2013), “Hoàn thiện dự toán ngân sách tại Công ty Cổ phần sữa Việt Nam”, Luận văn Thạc sĩ Trƣờng Đại học Kinh Tế TP.HCM. - Tác giả đã nêu rõ thực trạng dự toán ngân sách tại Công ty Cổ phần Sữa Việt Nam còn tồn tại một số mặt hạn chế, từ đó đƣa ra những giải pháp hoàn thiện dự toán ngân sách tại Công ty, cụ thể nhƣ: dự toán tiêu thụ cần quan tâm đến việc lập dự toán thu tiền, dự toán chi phí sản xuất chung Công ty cần tách chi phí sản xuất chung theo mức độ hoạt động…. 3  Nguyễn Thị Minh Đức (2010), “Dự toán ngân sách tại công ty Pepsico Việt Nam - Ngành Foods thực trạng và một số giải pháp hoàn thiện”, Luận văn Thạc sĩ Trƣờng Đại học Kinh Tế TP HCM. - Tác giả đã nêu rõ thực trạng công tác lập dự toán ngân sách tại Công ty Pepsico Việt Nam, qua đó nhận thấy dự toán ngân sách tại Công ty Pepsico Việt Nam còn nhiều hạn chế về quy trình lập dự toán, các báo cáo dự toán ngân sách, từ đó tác giả đƣa ra những giải pháp hoàn thiện dự toán ngân sách tại Công ty Pepsico nhƣ: hoàn thiện quy trình lập dự toán ngân sách, đề xuất tổ chức nguồn nhân lực phục vụ cho công tác lập dự toán ngân sách, hoàn thiện các báo cáo dự toán ngân sách tại Công ty, đặc biệt tác giả xây dựng đƣợc dự toán tiền cho cả năm, làm căn cứ cho việc thu, chi tiền trong năm dự toán tại Công ty.  Nguyễn Thúy Hằng (2010), “Xác lập mô hình dự toán và báo cáo dự toán ngân sách cho các loại hình doanh nghiệp trong Khu công nghiệp Biên Hòa 2”, Luận văn Thạc sĩ Trƣờng Đại học Kinh Tế TP HCM. - Tác giả đã nêu rõ thực trạng công tác dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp trong Khu công nghiệp Biên Hòa, phân tích và tìm ra các nhân tố ảnh hƣởng đến dự toán ngân sách của các doanh nghiệp để làm cơ sở lập bảng câu hỏi. Thông qua công cụ xử lý số liệu SPSS, kết quả khảo sát cho thấy mô hình các nhân tố ảnh hƣởng đến dự toán ngân sách. Từ đó, tác giả đã tiến hành phân tích những điểm hạn chế và tồn tại trong công tác lập dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp trong Khu công nghiệp Biên Hòa để đƣa ra những giải pháp hoàn thiện.  Hồ Xuân Hữu (2009), “Hoàn thiện dự toán ngân sách tại Công ty Cổ phần Bánh kẹo Phạm Nguyên”, Luận văn Thạc sĩ Trƣờng Đại học Kinh Tế TP HCM. - Tác giả đã trình bày thực trạng công tác lập dự toán ngân sách tại Công ty Cổ phần Bánh kẹo Phạm Nguyên, tác giả đã chỉ ra đƣợc những hạn chế còn tồn đọng về mô hình dự toán, các mẫu biểu còn chƣa đầy đủ…Từ những hạn chế đó, tác giả đƣa ra những giải pháp nhằm hoàn thiện dự 4 toán ngân sách tại Công ty, trong đó, tác giả đề xuất Công ty nên áp dụng mô hình thông tin phản hồi. 3. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài - Hệ thống hóa những vấn đề lý luận về dự toán ngân sách. - Đánh giá thực trạng về dự toán ngân sách tại Công ty Cổ phần Pin Ắc Quy Miền Nam. - Đƣa ra những giải pháp hoàn thiện dự toán ngân sách tại Công ty Cổ phần Pin Ắc Quy Miền Nam 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu  Đối tƣợng nghiên cứu: Dự toán ngân sách tại Công ty Cổ phần Pin Ắc Quy Miền Nam.  Không gian nghiên cứu: Công ty Cổ phần Pin Ắc Quy Miền Nam  Thời gian nghiên cứu: Năm 2015 5. Phƣơng pháp thực hiện Luận văn sử dụng phƣơng pháp nghiên cứu là phƣơng pháp định tính, cụ thể là: - Luận văn sử dụng phƣơng pháp thu thập thông tin, phƣơng pháp tiếp cận để hệ thống hóa những vấn đề lý luận về dự toán ngân sách. - Luận văn sử dụng phƣơng pháp nghiên cứu tại bàn nhƣ phƣơng pháp thống kê, phƣơng pháp đối chiếu, phƣơng pháp tổng hợp …và thu thập thông tin thực tế từ Công ty, từ đó đánh giá thực trạng công tác dự toán ngân sách tại Công ty Cổ phần Pin Ắc Quy Miền Nam. - Luận văn sử dụng phƣơng pháp so sánh, phân tích, suy luận trên cơ sở đó đƣa ra những giải pháp hoàn thiện dự toán ngân sách tại Công ty Cổ phần Pin Ắc Quy Miền Nam. 6. Dự kiến kết quả đạt đƣợc - Về mặt lý thuyết: Hệ thống đƣợc lý luận về dự toán ngân sách. - Về mặt sản phẩm: Những phân tích, nhận xét, đánh giá về dự toán ngân sách hiện nay tại Công ty. Những kiến nghị góp phần hoàn thiện dự toán 5 ngân sách, giúp công tác dự toán ngân sách phát huy hết vai trò của nó, từ đó giúp nhà quản trị đƣa ra các quyết định kinh tế phù hợp và kịp thời để đạt đƣợc mục tiêu mà Công ty đã đề ra. 7. Bố cục luận văn - Chƣơng 1: Tổng quan về dự toán ngân sách. - Chƣơng 2: Thực trạng công tác dự toán ngân sách tại Công ty Cổ phần Pin Ắc Quy Miền Nam. - Chƣơng 3: Hoàn thiện dự toán ngân sách tại Công ty Cổ phần Pin Ắc Quy Miền Nam. Ngoài ra luận văn còn có phần phụ lục bao gồm các báo cáo dự toán ngân sách thực tế tại Công ty và một số báo cáo dự toán ngân sách do tác giả hoàn thiện. 6 CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ DỰ TOÁN NGÂN SÁCH 1.1 Dự toán ngân sách Dự toán ngân sách là công cụ của nhà quản lý nhằm thực hiện các chức năng quản lý của mình để hoàn thành mục tiêu của tổ chức trong quá trình quản lý. Dự toán ngân sách là những tính toán, dự kiến một cách toàn diện mục tiêu kinh tế, tài chính mà doanh nghiệp cần phải đạt đƣợc trong kỳ hoạt động, đồng thời chỉ rõ cách thức huy động và sử dụng các nguồn lực để thực hiện các mục tiêu mà tổ chức đặt ra. Dự toán đƣợc xác định bằng một hệ thống các chỉ tiêu về số lƣợng và giá trị cho một khoảng thời gian xác định trong tƣơng lai. Dự toán đƣợc xây dựng dựa trên cơ sở của kế hoạch và là trung tâm của kế hoạch. Theo Nguyễn Trí Minh (2013), nhu cầu thông tin dự toán rất đa dạng tùy từng giai đoạn, thời kỳ, từng mục đích khác nhau sẽ lập dự toán khác nhau. Dự toán ngân sách là một hệ thống bao gồm nhiều dự toán nhƣ: dự toán tiêu thụ, dự toán sản xuất, dự toán chi phí nguyên vật liệu, dự toán chi phí nhân công, dự toán chi phí sản xuất chung, dự toán giá thành, dự toán chi phí bán hàng, dự toán chi phí quản lý doanh nghiệp, dự toán tiền, dự toán bảng cân đối kế toán, dự toán báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh… và nếu đƣợc xây dựng một cách hợp lý, khoa học thì dự toán ngân sách sẽ cung cấp cho nhà quản lý những thông tin về kế hoạch sản xuất, kinh doanh trong từng thời gian cụ thể và cả quá trình sản xuất kinh doanh. Dự toán ngân sách là cơ sở để đánh giá thành quả hoạt động của từng bộ phận, của mỗi cá nhân phụ trách từng bộ phận, từ đó xác định trách nhiệm của từng bộ phận nhằm phục vụ tốt cho quá trình tổ chức và hoạch định. 1.2 Phân loại dự toán ngân sách Phạm Thị Phƣơng Anh (2014) cho rằng dự toán là công cụ quản lý khoa học và rất hữu hiệu của nhà quản trị, chính vì thế đòi hỏi nhà quản trị phải am hiểu các loại dự toán để có thể vận dụng một cách thích ứng với từng nhu cầu riêng lẻ và từng hoàn cảnh cụ thể của tổ chức trong từng thời kỳ, từng giai đoạn để có những quyết định phù hợp nhất. Dự toán ngân sách có các tiêu thức phân loại sau: 1.2.1 Phân loại theo chức năng 1.2.1.1 Dự toán hoạt động Dự toán hoạt động là dự toán liên quan đến hoạt động chính, cơ bản và cụ 7 thể của doanh nghiệp: Dự toán tiêu thụ nhằm dự báo tình hình tiêu thụ của công ty trong kỳ dự toán.  Dự toán sản xuất đƣợc áp dụng cho các doanh nghiệp sản xuất nhằm dự báo sản lƣợng sản xuất cần cho tiêu thụ.  Dự toán mua hàng nhằm dự báo khối lƣợng hàng cần thiết phải mua để đáp ứng đủ cho tiêu thụ và tồn kho…  Dự toán chi phí bán hàng và quản lý doanh nghiệp nhằm dự báo chi phí cho hoạt động bán hàng và quản lý doanh nghiệp. 1.2.1.2 Dự toán tài chính Dự toán tài chính là các dự toán liên quan đến tiền tệ, vốn đầu tƣ nhƣ dự toán bảng cân đối kế toán, dự toán báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, dự toán tiền, dự toán ngân sách vốn.  Dự toán tiền là kế hoạch chi tiết cho việc thu và chi tiền của doanh nghiệp.  Dự toán ngân sách vốn là dự toán trình bày các tài sản dài hạn và vốn cần thiết cho hoạt động kinh doanh ở những năm tiếp theo.  Dự toán bảng cân đối kế toán, dự toán báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, dự toán báo cáo lƣu chuyển tiền tệ là các dự toán tổng hợp số liệu kinh doanh của doanh nghiệp nhằm phản ánh tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp trong kỳ dự toán. 1.2.2 Phân loại theo phƣơng pháp lập 1.2.2.1 Dự toán ngân sách linh hoạt Nguyễn Trí Minh (2013) cho rằng dự toán ngân sách linh hoạt là dự toán cung cấp cho doanh nghiệp khả năng ƣớc tính chi phí và doanh thu tại nhiều mức độ hoạt động khác nhau. Dự toán linh hoạt đƣợc lập theo mối quan hệ với quá trình hoạt động, giúp xác định ngân sách dự kiến tƣơng ứng ở từng mức độ và phạm vi hoạt động khác nhau. Thông thƣờng dự toán linh hoạt đƣợc lập ở 3 mức độ hoạt động cơ bản là:  Mức độ hoạt động bình thƣờng, trung bình.  Mức độ hoạt động khả quan nhất.  Mức độ hoạt động mức độ bất lợi nhất. 8 Ƣu điểm của dự toán linh hoạt là có thể thích ứng với sự thay đổi của hoạt động kinh doanh, mở rộng phạm vi dự toán, tránh đƣợc việc sửa đổi dự toán một cách phức tạp khi mức độ hoạt động thay đổi. Ngoài ra, các nhà quản trị có thể dùng dự toán linh hoạt để xem xét, đánh giá tình hình thực hiện công việc của nhân viên trong thực tế . 1.2.2.2 Dự toán ngân sách cố định Là dự toán tại các số liệu tƣơng ứng với một mức độ hoạt động đã đƣợc ấn định trƣớc. Dự toán cố định chỉ dựa vào một mức độ hoạt động mà không xét tới mức độ này có thể bị biến động trong kỳ dự toán. Vì thế dự toán ngân sách cố định đƣợc lập đơn giản, phù hợp với doanh nghiệp có hoạt động kinh tế ổn định. Tuy nhiên nếu dùng dự toán này để đánh giá thành quả kinh doanh của một doanh nghiệp mà các nghiệp vụ luôn biến động thì khó đánh giá đƣợc tình hình thực hiện dự toán của doanh nghiệp đó. 1.2.3 Phân loại theo thời gian 1.2.3.1 Dự toán ngân sách ngắn hạn Dự toán ngân sách ngắn hạn là dự toán đƣợc lập cho kỳ kế hoạch là một năm và đƣợc chia ra từng kỳ ngắn hơn là hàng quí và hàng tháng. Dự toán ngân sách ngắn hạn thƣờng liên quan đến các hoạt động kinh doanh thƣờng xuyên của tổ chức nhƣ mua hàng, bán hàng, thu tiền, chi tiền, sản xuất… Dự toán ngân sách ngắn hạn phải đƣợc lập hàng năm trƣớc khi niên độ kế toán kết thúc và đƣợc xem nhƣ là định hƣớng chỉ đạo cho mọi hoạt động của tổ chức trong năm kế hoạch. 1.2.3.2 Dự toán ngân sách dài hạn Dự toán ngân sách dài hạn còn đƣợc gọi là dự toán ngân sách vốn, đây là dự toán đƣợc lập liên quan đến tài sản dài hạn, thời gian sử dụng tài sản vào các hoạt động kinh doanh thƣờng hơn 1 năm. Dự toán dài hạn thƣờng bao gồm việc dự toán cho các tài sản lớn phục vụ cho hoạt động sản xuất và hệ thống phân phối nhƣ nhà xƣởng, máy móc thiết bị, công nghệ…để đáp ứng yêu cầu chiến lƣợc kinh doanh. Đặc điểm cơ bản của dự toán ngân sách vốn là lợi nhuận dự kiến lớn, mức độ rủi ro cao, thời gian từ lúc đƣa vốn vào hoạt động đến lúc thu đƣợc lợi nhuận tƣơng đối dài. 9 1.2.4 Phân loại theo mức độ phân tích 1.2.4.1 Dự toán ngân sách từ gốc Theo Nguyễn Trí Minh (2013), dự toán ngân sách từ gốc là khi lập dự toán gạt bỏ hết những số liệu dự toán đã tồn tại trong quá khứ và xem các nghiệp vụ kinh doanh nhƣ mới bắt đầu. Tiến hành xem xét khả năng thu nhập, những khoản chi phí phát sinh và khả năng thực hiện lợi nhuận của doanh nghiệp để lập các báo cáo dự toán. Các báo cáo dự toán mới sẽ không phụ thuộc vào số liệu của báo cáo dự toán cũ. Dự toán ngân sách từ gốc không chịu hạn chế các mức chi tiêu đã qua, không có khuôn mẫu vì thế nó đòi hỏi nhà quản lý các cấp phải phát huy tính năng động chủ quan và tính sáng tạo và căn cứ vào tình hình cụ thể để lập dự toán ngân sách. Phƣơng pháp dự toán từ gốc có nhiều ƣu điểm: Thứ nhất, dự toán ngân sách từ gốc không lệ thuộc vào các số liệu của kỳ quá khứ. Thông thƣờng thì các doanh nghiệp thƣờng hay dựa vào số liệu của các báo cáo dự toán cũ kết hợp với mục tiêu mới để lập dự toán ngân sách cho năm sau. Nhƣng cách lập dự toán ngân sách nhƣ vậy sẽ che lấp và lệ thuộc vào các khuyết điểm ở kỳ quá khứ và cứ để các thiếu sót, các khuyết điểm của kỳ quá khứ tồn tại mãi trong doanh nghiệp. Dự toán từ gốc sẽ khắc phục nhƣợc điểm này trong quá trình lập dự toán. Thứ 2, phƣơng pháp dự toán từ gốc là phát huy mạnh mẽ tính chủ động và sáng tạo của bộ phận lập dự toán. Quan điểm của các bộ phận lập dự toán không bị ảnh hƣởng, chi phối bởi những quan điểm sai lầm của những kỳ dự toán trƣớc. Thông thƣờng thì các bộ phận lập dự toán có khuynh hƣớng dựa vào ý định của ngƣời quản lý cùng với các quy định có sẵn để lập dự toán, thiếu chủ động suy nghĩ về tình hình tƣơng lai, không mạnh dạn khai thác cơ hội phát triển công việc. Vì vậy, làm cho công tác dự toán chỉ mang tính hình thức, mất đi tính hiệu quả thực sự. Tuy nhiên, nhƣợc điểm của phƣơng pháp này là tất cả mọi hoạt động phân tích, nghiên cứu đều bắt đầu từ con số không, khối lƣợng công việc nhiều, thời gian dùng lập dự toán dài, kinh phí cho việc lập dự toán cao và cũng không thể chắc chắn rằng số liệu dự toán từ gốc chính xác hoàn toàn, không có sai sót. 1.2.4.2 Dự toán cuốn chiếu Dự toán cuốn chiếu còn gọi là dự toán nối mạch. Dự toán theo phƣơng pháp này là các bộ phận lập dự toán sẽ dựa vào các báo cáo dự toán cũ của doanh nghiệp 10 và điều chỉnh với những thay đổi trong thực tế để lập các báo cáo dự toán mới. Ví dụ chu kỳ lập dự toán ngân sách năm (12 tháng) cứ 1 tháng đi qua thì chỉ còn 11 tháng thì doanh nghiệp lại sử dụng báo cáo dự toán cũ (báo cáo dự toán tháng 1) để lập thêm báo cáo dự toán cho tháng tiếp theo (tháng 2). Trong trƣờng hợp có sự thay đổi mức độ hoạt động hoặc có sự chênh lệch giữa báo cáo dự toán ngân sách cũ (tháng 1) và số liệu thực tế tháng 1 thì sẽ tiến hành điều chỉnh hoặc sửa đổi dự toán cũ (dự toán tháng 1) cho phù hợp với tình hình mới, rồi từ đó làm cơ sở cho việc lập dự toán tháng tiếp theo sau. Ƣu điểm của phƣơng pháp lập dự toán ngân sách cuốn chiếu là các báo cáo dự toán đƣợc soạn thảo, theo dõi và cập nhật một cách liên tục, không ngừng. Dự toán cuốn chiếu giúp cho các nhà quản lý doanh nghiệp có thể kế hoạch hóa liên tục các hoạt động kinh doanh của các năm một cách liên tục mà không phải đợi đến kết thúc việc thực hiện dự toán năm cũ mới có thể lập dự toán ngân sách cho năm mới. Khuyết điểm của phƣơng pháp này là quá trình lập dự toán ngân sách lệ thuộc rất nhiều vào các báo cáo dự toán cũ, không phát huy tính chủ động sáng tạo của các bộ phận lập dự toán ngân sách. 1.3 Vai trò của dự toán ngân sách Dự toán ngân sách có vai trò quan trọng trong việc thực hiện các chức năng của nhà quản trị, cụ thể là:  Chức năng lập kế hoạch Dự toán ngân sách xác định mục tiêu mà doanh nghiệp đạt đƣợc trong kỳ hoạt động, đồng thời dự kiến nguồn lực để thực hiện mục tiêu đó, vai trò này của dự toán ngân sách thể hiện ở việc lập dự toán báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, dự toán tiêu thụ, dự toán sản xuất, dự toán chi phí nguyên vật liệu, dự toán chi phí nhân công, dự toán chi phí sản xuất chung, dự toán chi phí bán hàng….  Chức năng kiểm soát Vai trò này của dự toán ngân sách đƣợc thể hiện ở việc dự toán ngân sách đƣợc xem là cơ sở, là thƣớc đo chuẩn để so sánh, đối chiếu với số liệu thực tế đạt đƣợc của doanh nghiệp thông qua các báo cáo kế toán quản trị. Thông tin trên dự toán ngân sách là cơ sở để kiểm tra đánh giá tình hình thực hiện kế hoạch.  Chức năng tổ chức và điều hành