Tài liệu Hoàn thiện công tác quản lý thuế giá trị gia tăng đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại chi cục thuế huyện gio linh, tỉnh quảng trị

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ BÙI NGỌC THANH HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ THUẾ GIÁ TRỊ GIA TĂNG ĐỐI VỚI CÁC DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI HUYỆN GIO LINH, TỈNH QUẢNG TRỊ CHUYÊN NGÀNH :QUẢN LÝ KINH TẾ MÃ SỐ: 8340410 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS.TRẦN VĂN HÒA HUẾ, 2018 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực, chính xác và chưa được sử dụng để bảo vệ một học vịên nào. Tôi xin cam đoan rằng, mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã được cảm ơn và thông tin trích dẫn sử dụng luận văn đều được chỉ rõ nguồn gốc. Gio Linh, ngày 25 tháng 01 năm 2018 Người cam đoan Bùi Ngọc Thanh i LỜI CẢM ƠN Luận văn là kết quả của quá trình học tập, nghiên cứu ở nhà trường, kết hợp với kinh nghiệm trong quá trình làm việc tại Chi cục Thuế huyện Gio Linh, tỉnh Quảng Trị với sự nổ lực cố gắng của bản thân. Để đạt được kết quả luận văn này tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành đến Quý thầy, cô giáo trường Đại học Kinh tế Huế đã nhiệt tình giúp đỡ hỗ trợ cho tôi. Đặc biệt, tôi xin chân bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến thầy giáo PGS-TS Trần Văn Hòa- Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế Huế là người trực tiếp hướng dẫn hoàn thành đề tài nghiên cứu; Thầy đã giúp đỡ trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Tôi cũng xin chân thành cảm ơn đến Ban lãnh đạo, cán bộ Chi cục Thuế huyện Gio Linh, tỉnh Quảng Trị đã giúp đỡ tạo điều kiện cho tôi trong thời gian thực hiện đề tài cũng như trong công tác. Cuối cùng tôi xin chân thành cảm ơn tới gia đình, bạn bè, người thân luôn đúng bên cạnh động viên, khích lệ, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập, công tác và hoàn thành luận văn. Bản thân tuy đã cố gắng nhưng luận văn không tránh khỏi những khiếm khuyết, tôi mong nhận được sự góp ý chân thành của Quý thầy, cô , đồng nghiệp để luận văn được hoàn thiện hơn. Xin chân thành cảm ơn! Gio Linh, ngày 25 tháng 01 năm 2018 Học viên Bùi Ngọc Thanh ii TÓM LƯỢC LUẬN VĂN Họ và tên: BÙI NGỌC THANH Chuyên ngành: CHUYÊN NGÀNH QUẢN LÝ KINH TẾ ỨNG DỤNG Khóa: 2016-2018 Người hướng dẫn khoa học: PGS-TS: TRẦN VĂN HÒA Tên đề tài: HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ THUẾ GIÁ TRỊ GIA TĂNG ĐỐI VỚI CÁC DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI HUYỆN GIO LINH, TỈNH QUẢNG TRỊ 1. Tính cấp thiết của đề tài Thuế là một khoản đóng góp mang tính bắt buộc, cưỡng chế, pháp lý cao, là nguồn thu chủ yếu của Ngân sách Nhà nước. Thuế không chỉ đáp ứng nhu cầu chi tiêu của Nhà nước mà còn là công cụ quan trọng để điều tiết vĩ mô nền kinh tế. Trong các đối tượng chịu thuế, khối doanh nghiệp là đối tượng có số thuế phải thu chiếm tỷ trọng cao trong Ngân sách Nhà nước, được xem là thành phần kinh tế phát triển mạnh mẽ và năng động nhất, song cũng là thành phần kinh tế đa dạng và phức tạp nhất. Công tác quản lý thu thuế GTGT đối với lĩnh vực doanh nghiệp này đặt ra đòi hỏi bức thiết là làm sao quản lý chặt chẽ việc thực hiện nghĩa vụ của khu vực kinh tế này. Đồng thời đảm bảo công bằng xã hội trong việc thực hiện nghĩa vụ đóng góp với nguồn thu của ngân sách. Để đáp ứng được vấn đề này, đề tài: “Hoàn thiện công tác quản lý thuế GTGT đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Chi cục Thuế huyện Gio Linh, tỉnh Quảng Trị” sẽ giúp cho cơ quan thuế có những căn cứ và định hướng trong công tác quản lý thu thuế GTGT đối với thành phần kinh tế hết sức nhạy cảm trong cơ chế thị trường như hiện nay. 2. Phương pháp nghiên cứu Phương pháp chung gồm phương pháp duy vật biện chứng, duy vật lịch sử, phương pháp thu thập số liệu, phương pháp phân tích kinh tế. 3. Kết quả nghiên cứu và những đóng góp khoa học của luận văn. Hệ thống hóa những vấn đề lý luận về thuế GTGT và công tác quản lý thuế GTGT. Phân tích đánh giá thực trạng đồng thời đề ra các giải pháp nhằm nâng cao hiểu quả quản lý thu thuế GTGT đối với các Doanh nghiệp trên địa bàn huyện Gio Linh góp phần vào sự nghiệp phát triển kinh tế- xã hội ở địa phương. iii DANH MỤC NHỮNG CHỮ VIẾT TẮT BVMT Bảo vệ môi trường BTC Bộ Tài chính CSKD Cở sở kinh doanh DN Doanh nghiệp DNNQD Doanh nghiệp ngoài quốc doanh DNNVV Doanh nghiệp nhỏ và vừa DNTN Doanh nghiệp tư nhân ĐTNT Đối tượng nộp thuế GTGT Gía trị gia tăng GDP Tổng sản phẩm quốc nội HTX Hợp tác xã HHDV Hàng hóa, dịch vụ NNT Người nộp thuế NQD Ngoài quốc doanh NSNN Ngân sách Nhà nước SXKD Sản xuất kinh doanh TNHH Trách nhiệm hữu hạn TNCN Thu nhập cá nhân TNDN Thu nhập doanh nghiệp iv DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 2.1. Tình hình cán bộ, công nhân viên của Chi cục thuế huyện Gio Linh giai đoạn 2014 -2016 ....................................................................................44 Bảng 2.2. Số lượng doanh nghiệp nhỏ và vừa theo loại hình DN tại huyện Gio Linh giai đoạn 2014-2016 .....................................................................46 Bảng 2.3. Số lượng doanh nghiệp NVV theo ngành nghề SXKD tại huyện Gio Linh giai đoạn 2014-2016 .....................................................................47 Bảng 2.4: Tình hình doanh nghiệp nhỏ và vừa được cấp mã số thuế, kê khai thuế giai đoạn 2014-2016 .............................................................................48 Bảng 2.5. Tình hình doanh nghiệp nhỏ và vừa được cấp mã số thuế, kê khai thuế giai đoạn năm 2014-2016 .....................................................................50 Bảng 2.6. Tình hình nộp NSNN của DN NVV giai đoạn 2014-2016 ..................52 Bảng 2.7. Tình hình nộp thuế GTGT của các DNNVV tại huyện Gio Linh giai đoạn 2014-2016 ....................................................................................53 Bảng 2.8. Tình hình nợ thuế GTGT của các DN NVV tại huyện Gio Linh giai đoạn 2014-2016 .....................................................................................54 Bảng 2.9. Tình hình hoàn thuế GTGT của các DN tại huyện Gio Linh giai đoạn 2014 -2016.............................................................................................56 Bảng 2.10: Tình hình kiểm tra hồ sơ khai thuế GTGT của các DN tại Chi cục Thuế huyện Gio Linh giai đoạn 2014-2016....................................................58 Bảng 2.11: Tình hình Kiểm tra tại trụ sở DNNVV tại huyện Gio Linh giai đoạn 2014-2016..............................................................................................60 Bảng 2.12: Đánh giá của các Doanh nghiệp NVV tại huyện Gio Linh về tình hình đăng ký, kê khai nộp thuế......................................................................61 Bảng 2.13: Ý kiến của doanh nghiệp về các biện pháp hỗ trợ.................................64 Bảng 2.14: Đánh giá mức độ hài lòng của Doanh nghiệp về công tác tuyên truyền hỗ trợ pháp luật thuế..............................................................................65 Bảng 2.15 : Đánh giá của Doanh nghiệp về công tác hoàn thuế của Chi cục Thuế huyện Gio Linh......................................................................................67 v Bảng 2.16: Đánh giá của Doanh nghiệp về công tác kiểm tra của Cơ quan thuế....69 Bảng 2.17: Ý kiến đánh giá của cán bộ công chức về công tác tập huấn thuế ........72 Bảng 2.18: Đánh giá của cán bộ thuế về hành vi không tuân thủ pháp luật Thuế của DN .........................................................................................................74 Bảng 2.19: Đánh giá của cán bộ thuế về việc kiểm tra thuế tại Doanh nghiệp .......75 vi DANH MỤC SƠ ĐỒ Sơ đồ 2.1: Bộ máy tổ chức của Chi cục Thuế huyện Gio Linh ..............................42 vii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ....................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................ ii TÓM LƯỢC LUẬN VĂN ........................................................................................ iii DANH MỤC NHỮNG CHỮ VIẾT TẮT................................................................. iv DANH MỤC BẢNG BIỂU ........................................................................................v DANH MỤC SƠ ĐỒ ............................................................................................... vii MỤC LỤC............................................................................................................... viii PHẦN MỞ ĐẦU.........................................................................................................1 1.Tính cấp thiết của đề tài ...........................................................................................1 2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu...........................................................................3 3.1. Đối tượng nghiên cứu...........................................................................................3 3.1.1. Nội dung nghiên cứu .........................................................................................3 3.1.2. Đối tượng khảo sát ............................................................................................3 3.2. Phạm vi nghiên cứu..............................................................................................3 4. Phương pháp nghiên cứu.........................................................................................3 4.1. Phương pháp chọn mẫu, điều tra, thu thập số liệu ...............................................3 4.2. Phương pháp phân tích.........................................................................................5 5. Bố cục luận văn:......................................................................................................5 PHẦN NỘI DUNG NGHIÊN CỨU ...........................................................................6 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỂN VỀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ THUẾ GTGT ĐỐI VỚI CÁC DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA ...........................6 1.Lý luận cơ bản về thuế .............................................................................................6 1.1.Khái niệm, đặc điểm và vai trò của thuế...............................................................6 1.1.1 Khái niệm về thuế .............................................................................................6 1.1.2 Đặc điểm của thuế..............................................................................................6 1.1.3. Vai trò của thuế .................................................................................................8 1.2. Nội dung cơ bản của thuế Giá trị gia tăng .........................................................10 1.2.1. Khái niệm ........................................................................................................10 1.2.2.Đặc điểm của thuế GTGT ................................................................................10 viii 1.2.3. Vai trò của thuế giá trị gia tăng.......................................................................11 1.2.4. Những nội dung về Luật thuế GTGT..............................................................12 1.3. Khái niệm, vai trò của doanh nghiệp nhỏ và vừa...............................................21 1.4. Công tác quản lý thuế giá trị gia tăng đối với DNNVV ....................................22 1.4.1.Quản lý người nộp thuế giá trị gia tăng ...........................................................22 1.4.2.Quản lý căn cứ tính thuế ..................................................................................23 1.4.3.Đôn đốc thu nộp và quản lý nợ thuế ................................................................23 1.4.4.Quản lý hoàn thuế GTGT.................................................................................24 1.5. Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác Quản lý thuế GTGT đối với DNNVV ....25 1.5.1. Hệ thống chính sách, pháp luật thuế ...............................................................25 1.5.2.Tổ chức bộ máy quản lý thuế ...........................................................................25 1.5.3. Công tác tuyên truyền chính sách thuế ...........................................................25 1.5.4. Công tác tin học, ứng dụng trong quản lý thuế ..............................................26 1.5.5. Công tác kiểm tra, thanh tra của các cơ quan quản lý Nhà nước....................27 1.5.6. Quy trình quản lý thu thuế ..............................................................................27 1.5.7. Sự tuân thủ chế độ kế toán, hóa đơn chứng từ, quan hệ thanh toán................27 1.5.8. Sự phối hợp giữa các cơ quan ban ngành chức năng ......................................28 1.6 Kinh nghiệm quản lý thuế giá trị gia tăng các DNNVV của một số địa phương trong nước .................................................................................................................28 1.6.1 Kinh nghiệm tại Thành phố Đà Nẵng ..............................................................28 1.6.2 Kinh nghiệm tại Thành phố Hà Nội ..................................................................30 1.6.3 Bài học kinh nghiệm rút ra đối với Chi cục Thuế huyện Gio Linh, tỉnh Quảng Trị trong công tác quản lý thuế giá trị gia tăng đối với DNNVV ...............................32 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ THUẾ GTGT ĐỐI VỚI CÁC DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI HUYỆN GIO LINH, TỈNH QUẢNG TRỊ ............................................................................................................................35 2.1. Khái quát điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội huyện Gio Linh .........................35 2.1.1. Khái quát đặc điểm tự nhiên ...........................................................................35 2.1.2. Tình hình kinh tế- xã hội.................................................................................35 2.2. Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý Chi cục Thuế huyện Gio Linh.........................40 2.2.1. Chức năng và nhiệm vụ của Chi cục Thuế huyện Gio Linh ...........................40 ix 2.2.2. Chức năng, nhiệm vụ của các Đội thuế thuộc Chi cục thuế Gio Linh............42 2.2.3. Tình hình bố trí cán bộ thuế tại Chi cục thuế huyện Gio Linh .......................44 2.3. Thực trạng công tác quản lý thuế GTGT đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Chi cục thuế huyện Gio Linh ...............................................................................45 2.3.1. Khái quát tình hình của các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn huyện Gio Linh ...........................................................................................................................45 2.3.2. Phân cấp quản lý doanh nghiệp.......................................................................47 2.3.3. Quy trình quản lý thu thuế theo chức năng .....................................................48 2.3.4. Tình hình kê khai nộp thuế doanh nghiệp nhỏ và vừa ....................................50 2.3.5. Tình hình nộp Ngân sách của các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại địa bàn huyện Gio Linh giai đoạn 2014 -2016 .................................................................................51 2.3.6. Công tác Kiểm tra thuế GTGT........................................................................57 2.4. Đánh giá của doanh nghiệp về thực trạng công tác quàn lý thu thuế GTGT đối với các Doanh nghiệp nhỏ và vừa tại huyện Gio Linh .............................................60 2.4.1. Đánh giá của các DN về việc đăng kí, kê khai nộp thuế ................................61 2.4.2. Đánh giá của Doanh nghiệp về công tác tuyên truyền, hỗ trợ pháp luật thuế 64 2.4.3. Đánh giá về công tác hoàn thuế ......................................................................67 2.4.4. Đánh giá của Doanh nghiệp về thực hiện kiểm tra thuế .................................69 2.5. Đánh giá của cán bộ công chức về thực trạng công tác quản lý thu thuế GTGT đối với các DNVVN tại huyện Gio Linh ..................................................................72 2.5.1. Đánh giá của công chức thuế về việc đăng kí, kê khai nộp thuế; Tập huấn thuế ............................................................................................................................72 2.5.2. Đánh giá của cán bộ công chức thuế về hành vi không tuân thủ pháp luật Thuế...........................................................................................................................73 2.5.3. Đánh giá của cán bộ thuế về kiểm tra tại doanh nghiệp .................................75 CHƯƠNG 3:ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ THUẾ GTGT ĐỐI VỚI CÁC DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI HUYỆN GIO LINH, TỈNH QUẢNG TRỊ................................................................77 3.1. Định hướng nhằm hoàn thiện công tác quản lý thuế GTGT đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại huyện Gio Linh, tỉnh Quảng Trị ............................................77 3.1.1. Định hướng chung...........................................................................................77 x 3.1.2. Định hướng cụ thể...........................................................................................77 3.2. Giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý thu thuế GTGT đối với DNNVV tại huyện Gio Linh ....................................................................................................78 3.2.1. Giải pháp mang tính vi mô tại Chi cục Thuế huyện Gio Linh........................78 PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.......................................................................89 1.Kết luận ..................................................................................................................89 2. Kiến nghị ...............................................................................................................90 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................................98 PHỤ LỤC................................................................................................................100 QUYẾT ĐỊNH HỘI ĐỒNG BIÊN BẢN HỘI ĐỒNG NHẬN XÉT PHẢN BIỆN 1 + 2 BẢN GIẢI TRÌNH LUẬN VĂN XÁC NHẬN HOÀN THIỆN LUẬN VĂN xi PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Thuế ra đời và phát triển gắn liền với sự hình thành và phát triển của Nhà nước, là đòi hỏi khách quan đối với sự tồn tại của Nhà nước. Do vậy, thuế là một khoản đóng góp mang tính bắt buộc, cưỡng chế, có tính pháp lý cao, là nguồn thu chủ yếu cho Ngân sách nhà nước. Trong các đối tượng chịu thuế, Doanh nghiệp là đối tượng phải thu thuế chiếm tỷ trọng cao trong Ngân sách nhà nước, được xem là thành phần kinh tế phát triển mạnh mẽ và linh hoạt, công tác quản lý thuế cũng nhiều vấn đề. Qua nhiều năm Luật quản lý thuế, Luật thuế giá trị gia tăng (GTGT) được ban hành và áp dụng đã nảy sinh không ít những khó khăn, vướng mắc. Vậy làm thế nào để Luật thuế GTGT thực sự đi vào cuộc sống, phát huy được vai trò, tác dụng, những ưu điểm nổi bật của thuế giải pháp gì để công tác quản lý được hiệu quả GTGT. Vấn đề quản lý thu thuế GTGT đối với doanh nghiệp như thế nào, một câu hỏi đặt ra đó là quản lý thuế GTGT như thế nào?. Huyện Gio Linh, tỉnh Quảng Trị có nguồn thu Ngân sách hàng năm chiếm tỷ trọng lớn trong tổng thu Ngân sách của tỉnh. Từ năm 2010 – 2016 luôn được khen thưởng đơn vị hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, và có số thu ngân sách đạt cao, trong đó, Khoản thu thuế GTGT của các doanh nghiệp là một trong những khoản thu chủ yếu, góp phần quan trọng trong việc hoàn thành dự toán thu của năm, cho sự phát triển toàn diện mọi mặt của địa phương. Công tác quản lý thuế từng bước được cải thiện về mọi phương diện, ngày càng hiện đại hóa, trình độ chuyên môn nghiệp vụ, giảm bớt thủ tục hành chính trong công tác quản lý, các luật thuế sửa đổi bổ sung tạo điều kiện cho các doanh nghiệp, công tác tuyên truyền hỗ trợ người nộp thuế (NNT) càng được nâng cao, mọi cá nhân, tổ chức có nhận thức tốt hơn về quyền lợi và nghĩa vụ của mình trong việc chấp hành pháp luật thuế. Tuy nhiên, công tác thu thuế GTGT vẫn còn những hạn chế, bất cập cần phải khắc phục, đó là nhiều nguồn thu trong địa phương chưa được khai thác, hay khai thác chưa triệt để, dẫn đến tình trạng thất thu thuế đang còn diễn ra ở một số lĩnh vực như xây dựng, vận tải, khai thác đá, chế biến đá và các dịch vụ khác. Ngoài ra 1 hệ thống chính sách thuế nói chung, Luật thuế GTGT nói riêng vẫn còn những bất cập, chưa phù hợp với một số đối tượng nộp thuế, một số quy định còn chưa khả thi, công tác quản lý thuế GTGT còn chưa hoàn thiện, ý thức chấp hành của một số Doanh nghiệp còn chưa cao, kê khai thuế còn nhiều sai sót, nợ đọng thuế còn kéo dài và lớn, công tác thanh tra, kiểm tra thuế còn nhiều hạn chế. Vì vậy hoàn thiện công tác quản lý thu thuế GTGT sẽ góp phần đảm bảo thu đúng, thu đủ, thu kịp thời các khoản thuế GTGT, tạo hành lang pháp lý thuận lợi, ổn định giúp các doanh nghiệp thực hiện tốt nghĩa vụ thuế và tăng thu cho Ngân sách nhà nước. Xuất phát từ những lý do trên tác giả đã chọn đề tài “ Hoàn thiện công tác quản lý thuế GTGT đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại huyện Gio Linh, tỉnh Quảng Trị” làm luận văn thạc sỹ của mình nhằm đưa ra những kiến nghị góp phần hoàn chỉnh chính sách thuế GTGT và các giải pháp trong quá trình quản lý hoạt động thu thuế GTGT đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại địa bàn huyện Gio Linh. 2. Mục tiêu nghiên cứu 2.1. Mục tiêu chung Mục tiêu thực tiễn của luận văn là nghiên cứu làm rõ thêm cơ sở lý luận và thực trạng quản lý thuế GTGT đối với các DNNVV, chỉ ra những kết quả, hạn chế và nguyên nhân, đề xuất kiến nghị những bất cập về mặt chính sách thuế GTGT đồng thời đưa ra các giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thuế tại địa bàn huyện Gio Linh. 2.2.Mục tiêu cụ thể Hệ thống hoá cơ sở lý luận và thực tiễn về thuế GTGT và quản lý thuế GTGT đối với các DNNVV tại địa bàn huyện Gio Linh quản lý. Phân tích và đánh giá thực trạng công tác quản lý thuế GTGT đối với các các DNNVV tại địa bàn huyện Gio Linh quản lý giai đoạn 2014-2016 Đề xuất và định hướng các giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thuế GTGT đối với các DNNVV tại địa bàn huyện Gio Linh đến năm 2020. 2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu 3.1.1. Nội dung nghiên cứu Những vấn đề liên quan đến công tác quản lý thuế GTGT đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa. 3.1.2. Đối tượng khảo sát Cán bộ công chức thuế và các doanh nghiệp nhỏ và vừa thuộc đối tượng nộp thuế GTGT tại Chi cục Thuế huyện Gio Linh. 3.2. Phạm vi nghiên cứu Phân tích, đánh giá thực trạng công tác quản lý thuế GTGT tại huyện Gio Linh đối với các Doanh nghiệp nhỏ và vừa trong gian đoạn năm 2014-2016 và đề xuất đến năm 2020. 4. Phương pháp nghiên cứu 4.1. Phương pháp chọn mẫu, điều tra, thu thập số liệu * Số liệu thứ cấp: Được thu thập từ các nguồn: Chi cục Thuế huyện Gio Linh, Các đội trực thuộc Chi cục Thuế huyện: Gio Linh: Đội Nghiệp vụ-Tuyên truyền hổ trợ-Kê khai kế toán thuế và Tin Học; Đội kiểm tra thuế-Quản lý nợ-Kiểm tra nội; Đội Hành chính NS-TV-Ấn chỉ.Chi cục Thống kê huyện Gio Linh: các niên giám thống kê của huyện. Các tài liệu kinh tế - xã hội, các trang web ngành tài chính....Ngoài ra, còn sử dụng các tài liệu nghiên cứu khoa học đã được công bố, các công trình của nhiều tác giả về lĩnh vực liên quan đến đề tài. * Số liệu sơ cấp: được thu thập bằng cách tiến hành điều tra tại doanh nghiệp căn cứ các tiêu thức nghành nghề kinh doanh của doanh nghiệp: sản xuất, xây dựng, thương mại, dịch vụ, khai thác và khác để quyết định cơ cấu mẫu. Được thu thập bằng cách khảo sát, phỏng vấn các doanh nghiệp dựa trên số lượng doanh nghiệp mà Chi cục Thuế đang quản lý. 3 Tác giả lựa chọn điều tra theo bảng sau: Tổng số 199 Mẫu điều tra 70 DN 49 17 - Sản xuất DN 53 19 - Thương mại DN 63 22 - Dịch vụ DN 17 6 - Vận tải, khác DN 17 6 Tổng số cán bộ công nhân viên Người 39 25 - Bộ phận Tuyên truyền hỗ trợ Người 7 5 - Bộ phận kê khai kế toán thuế - tin học Người 8 6 - Bộ phận kiểm tra Người 6 4 - Bộ phận quản lý nợ Người 7 5 - Bộ phận khác Người 11 5 Chỉ tiêu Tổng số DN NVV ĐV tính DN - Xây dựng Về cán bộ công chức của Chi cục Thuế huyện Gio Linh: Số lượng cán bộ công chức Chi cục Thuế huyện Gio Linh hiện tại là 39 cán bộ, thuộc tất cả các bộ phận, các đội thuế thuộc Chi cục thuế huyện Gio Linh quản lý. Phương pháp điều tra bằng cách: - Phát phiếu khảo sát đã được thiết kế sẵn, nhằm đánh giá các quy trình kê khai thuế, quy trình đăng kí thuế, quy trình kiểm tra, quy trình quản lý nợ và cưỡng chế nợ thuế, quy trình quản lý ấn chỉ, về công tác hoàn thuế, kiểm tra thuế của cơ quan thuế nhằm đánh giá mức độ hài lòng của người nộp thuế . - Phát phiếu khảo sát cán bộ công chức thuế thuộc Chi cục Thuế huyện Gio Linh nhằm thu thập các dữ liệu quan trọng về tính hiệu quả của hệ thống quản lý nói chung và các chức năng quản lý nói riêng. Số liệu sơ cấp và thứ cấp được thu thập và xử lý trên phần mềm thông dụng Excel. 4 Phương pháp điều tra chọn mẫu là phương pháp tiến hành điều tra không toàn bộ các đối tượng nghiên cứu. Từ tổng thể hiện tượng cần nghiên cứu người ta chọn ra một số đơn vị mang tính chất đại biểu cho tổng thể để điều tra. kết quả điều tra được dung suy rộng cho tổng thể. Các đơn vị được điều tra phải được theo các phương pháp khoa học để đảm bảo tính chất đại biểu cho tổng thể; ví dụ: tác giả sẽ lựa chọn một số doanh nghiệp đại diện cho các loại hình doanh nghiệp như sản xuất, thương mại, xây dựng, vận tải, khác…. 4.2. Phương pháp phân tích - Phương pháp thống kê mô tả: để mô tả tình hình Chi cục Thuế, mô tả tình hình kê khai, nộp thuế, kiểm tra của các doanh nghiệp nhỏ và vừa. - Phương pháp phân tổ thống kê: nhằm phân tổ các chỉ tiêu nghiên cứu theo tiêu thức thích hợp như phân tổ doanh nghiệp theo quy mô vốn, loại hình doanh nghiệp… - Phương pháp phân tích kinh tế: phân tích thực trạng quản lý thuế giá trị gia tăng đối với các các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại huyện Gio Linh, tỉnh Quảng Trị. 5. Bố cục luận văn: Luận văn gồm 3 phần: Ngoài phần mở đầu, phần kết luận, phần chính của luận văn gồm ba chương: Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiển về công tác quản lý thuế GTGT đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa. CHƯƠNG 2: THựC TRạNG CÔNG TÁC QUảN LÝ THUế GTGT ĐốI VớI CÁC DOANH NGHIệP NHỏ VÀ VừA TạI HUYệN GIO LINH, TỉNH QUảNG TRị. CHƯƠNG 3: ĐịNH HƯớNG VÀ GIảI PHÁP NHằM HOÀN THIệN CÔNG TÁC QUảN LÝ THUế GTGT ĐốI VớI CÁC DOANH NGHIệP NHỏ VÀ VừA TạI HUYệN GIO LINH, TỉNH QUảNG TRị. 5 PHẦN NỘI DUNG NGHIÊN CỨU CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỂN VỀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ THUẾ GTGT ĐỐI VỚI CÁC DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA 1. Lý luận cơ bản về thuế 1.1 Khái niệm, đặc điểm và vai trò của thuế 1.1.1 Khái niệm về thuế Thuế ra đời là sự cần thiết khách quan gắn liền với sự ra đời, tồn tại và phát triển của Nhà nước, sự ra đời của thuế nhằm đáp ứng nhu cầu chi tiêu của nhà nước và sự tồn tại của nó không tách rời quyền lực nhà nước. Thuế là khoản đóng góp bắt buộc không bồi hoàn trực tiếp từ các thể nhân và pháp nhân cho nhà nước theo mức độ và thời hạn được pháp luật quy định nhằm sử dụng cho mục đích chung toàn xã hội. Nộp thuế là một nghĩa vụ xã hội, người nộp thuế không có quyền trốn thuế và quyền đòi hỏi đối giá trực tiếp vì vậy hai đặc trưng của Thuế là tính cưỡng chế và tính không hoàn trả trực tiếp. Thuế là một công cụ quan trọng mà bất kỳ nhà nước nào cũng sử dụng để thực thi chức năng của mình, qua thuế nhà nước huy động được nguồn lực tài chính, điều tiết nền kinh tế và phân phối thu nhập trong xã hội. Thuế gắn chặt với các hoạt động kinh tế, bởi vì về mặt nguyên tắc, thuế chủ yếu điều tiết một phần giá trị thặng dư được tạo ra từ hoạt động sản xuất kinh doanh. Do đó, Thuế có một vai trò nhất định đến quá trình phát triển kinh tế-xã hội của đất nước. 1.1.2 Đặc điểm của thuế Thuế là một công cụ tài chính của Nhà nước, được sử dụng để hình thành nên quỹ tiền tệ tập trung nhằm sử dụng cho mục đích công cộng. Tuy nhiên, về bản chất, thuế khác với các công cụ tài chính khác như phí, lệ phí, giá cả.... Điều này thể hiện qua các đặc điểm cơ bản sau của thuế: 6 - Thuế luôn luôn gắn liền với quyền lực của Nhà nước: Đặc điểm này thể hiện tính pháp lý tối cao của thuế. Thuế là nghĩa vụ cơ bản của công dân đã được quy định trong Hiến Pháp - Đạo luật gốc của một quốc gia. Việc ban hành, sửa đổi, bổ sung, hay bãi bỏ bất kỳ một thứ thuế nào cũng chỉ có một cơ quan duy nhất có thẩm quyền, đó là Quốc Hội - Cơ quan quyền lực Nhà nước tối cao. Mặt khác tính quyền lực Nhà nước cũng thể hiện ở chỗ Nhà nước không thể thực hiện thu thuế một cách tuỳ tiện mà phải dựa trên những cơ sở pháp luật nhất định đã được xác định trong các văn bản pháp luật do các cơ quan quyền lực Nhà nước ban hành. Đây là đặc trưng cơ bản nhất của thuế nhằm phân biệt với tất cả các hình thức động viên tài chính cho Ngân sách Nhà nước khác. - Thuế là một phần thu nhập của các tầng lớp dân cư bắt buộc phải nộp cho Nhà nước: Nhà nước thực hiện phương thức phân phối và phân phối lại tổng sản phẩm xã hội và thu nhập quốc dân dưới hình thức thuế, mà kết quả của nó là một bộ phận thu nhập của người nộp thuế được chuyển giao bắt buộc cho Nhà nước mà không kèm theo bất kỳ một sự cấp phát hoặc những quyền lợi nào khác cho người nộp thuế. Với đặc điểm này, thuế không giống như các hình thức huy động tài chính tự nguyện hoặc hình thức phạt tiền tuy có tính chất bắt buộc, nhưng chỉ áp dụng đối với những tổ chức cá nhân có hành vi vi phạm pháp luật. - Thuế là hình thức chuyển giao thu nhập không mang tính chất hoàn trả trực tiếp. Còn phí và lệ phí mang tính chất hoàn trả trực tiếp cho người thụ hưởng dịch vụ này. Tính chất không hoàn trả trực tiếp của thuế được thể hiện trên các khía cạnh: Người nộp thuế sẽ nhận được một phần các hàng hoá, dịch vụ công cộng mà Nhà nước đã cung cấp cho cả cộng đồng, phần giá trị mà người nộp thuế được hưởng thụ không nhất thiết tương đồng với khoản thuế mà họ đã nộp cho Nhà nước. Đặc điểm này của thuế giúp ta phân định rõ thuế với các khoản phí, lệ phí và giá cả. 7 1.1.3. Vai trò của thuế - Thuế là nguồn thu chủ yếu của ngân sách nhà nước: Nguồn thu về thuế là nguồn thu chủ yếu và lâu dài của Nhà nước nhằm huy động tập trung một phần của cải vật chất trong xã hội vào ngân sách Nhà nước. Ngân sách có thể huy động bằng nhiều cách khác nhau như đi vay, bán tài nguyên thiên nhiên, nhận viện trợ… nhưng không có nguồn thu nào mang tính chất bền vững như thuế. Thuế là khoản thu bắt buộc, không bồi hoàn trực tiếp của nhà nước đối với các tổ chức cá nhân nhằm trang trải mọi chi phí vì mục đích chung. Một nền tài chính lành mạnh phải dựa chủ yếu vào nguồn thu nội bộ của nền kinh tế quốc dân.Việc các chủ thể nộp thuế thực hiện nghĩa vụ nộp thuế theo quy định của pháp luật đã tạo ra nguồn tài chính quan trọng, chiếm tỉ lệ lớn trong cơ cấu nguồn thu ngân sách nhà nước, từ đó mới đáp ứng được nhu cầu chi ngày càng tăng. Doanh thu từ thuế được sử dụng để trang trải cho các hoạt động đầu vào cần thiết để sản xuất các hàng hóa và dịch vụ công của chính phủ, ngoài ra còn có một phần được dành để chi đầu tư phát triển kinh tế. - Thuế là công cụ quản lý điều tiết vĩ mô nền kinh tế của Nhà nước. Nhà nước quản lý nền kinh tế bằng pháp luật, pháp luật thuế là một bộ phận trong hệ thống pháp luật của Nhà nước nó là một công cụ điều tiết vĩ mô nền kinh tế của Nhà nước, thông qua pháp luật thuế ban hành xây dựng cơ cấu các loại thuế và mối quan hệ giữa các sắc thuế, xác định người nộp thuế, đối tượng chịu thuế, thuế suất, miễn giảm thuế đã tác động đến quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh và hành vi tiêu dùng trong xã hội, như vậy dựa vào chính sách thuế nên Nhà nước đã thúc đẩy hoặc hạn chế đầu tư và tiêu dùng của xã hội. Nền kinh tế thị trường bao giờ cũng có mặt tích cực và đồng thời có cả những khuyết tật vốn có của nó. Chính vì vậy sự can thiệp của Nhà nước vào quá trình hoạt động của nền kinh tế thị trường là tất yếu. Nhà nước thực hiện điều tiết vĩ mô nền kinh tế trên diện rộng bằng các công cụ đòn bẩy để hướng các hoạt động kinh tế - xã hội theo các mục tiêu Nhà nước đã định và tạo hành lang pháp lý cho các hoạt động kinh tế - xã hội thực hiện trong khuôn khổ luật pháp. 8