Tài liệu Hoàn thiện công tác kế toán tiền lương và các khoản trích theo tiền lương tại xí nghiệp vận tải đường sắt thái nguyên

B¸o c¸o tèt nghiÖp Trêng §H KT & QT KD Môc lôc Lêi nãi ®Çu PhÇn I - Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ kÕ to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng 1.1. ý nghÜa cña tiÒn l¬ng, c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng víi vÊn ®Ò h¹ch to¸n 1.1.1. ý nghÜa cña tiÒn l¬ng víi vÊn ®Ò h¹ch to¸n 1.1.2. C¸c chÕ ®é vÒ tiÒn l¬ng, trÝch lËp vµ sö dông KPC§, BHXH,BHYT, tiÒn ¨n gi÷a ca cña Nhµ níc quy ®Þnh 1.1.3. Kh¸i niÖm quü tiÒn l¬ng, néi dung quü tiÒn l¬ng vµ ph©n lo¹i quü tiÒn l¬ng 1.2. KÕ to¸n tiÒn l¬ng, KPC§, BHXH, BHYT 1.2.1. H¹ch to¸n sè lao ®éng, thêi gian lao ®éng, kÕt qu¶ lao ®éng 1.2.2. TÝnh l¬ng vµ trî cÊp BHXH 1.2.3. Ph©n bæ tiÒn l¬ng vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm 1.2.4. C¸c tµi kho¶n kÕ to¸n chñ yÕu sö dông PhÇn II. Thùc tr¹ng h¹ch to¸n kÕ to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng t¹i XÝ nghiÖp VËn t¶i §êng s¾t Th¸i Nguyªn 2.1. Kh¸i qu¸t chung vÒ XÝ nghiÖp VËn t¶i §êng s¾t 2.1.1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña XÝ nghiÖp 2.1.1.1. §Æc ®iÓm vÒ TSC§, Vèn lu ®éng 2.1.1.2. KÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña XÝ nghiÖp trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y 2.1.2. Chøc n¨ng, nhiÖm vô cña XÝ nghiÖp 2.1.3. §Æc ®iÓm tæ chøc qu¶n lý vµ tæ chøc s¶n xuÊt cña XÝ nghiÖp 2.2. §Æc ®iÓm tæ chøc bé m¸y qu¶n lý kÕ to¸n 2.2.1. S¬ lîc tæ chøc kÕ to¸n 2.2.2. H×nh thøc kÕ to¸n cña XÝ nghiÖp 2.2.3. T×nh h×nh sö dông m¸y tÝnh 2.3. §Æc ®iÓm kÕ to¸n mét sè phÇn hµnh 2.3.1. KÕ to¸n vèn b»ng tiÒn 2.3.2. KÕ to¸n tµi s¶n cè ®Þnh 2.3.3. KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh SV: §oµn Thµnh Long Trang 1 3 3 3 5 14 16 16 17 18 20 26 26 26 26 27 28 29 33 34 35 37 37 37 38 38 Líp: C§KT 2003 B¸o c¸o tèt nghiÖp Trêng §H KT & QT KD 2.3.4. KÕ to¸n tiªu thô 2.4. Thùc tÕ c«ng t¸c kÕ to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng 2.4.1.H×nh thøc tiÒn l¬ng ¸p dông t¹i XÝ nghiÖp 2.4.2. Quü tiÒn l¬ng vµ qu¶n lý tiÒn l¬ng t¹i XÝ nghiÖp 2.4.3. Tr×nh tù tÝnh l¬ng, BHXH,tæng hîp s« liÖu a. Tr×nh tù tÝnh l¬ng cho bé phËn qu¶n lý b. Tr×nh tù tÝnh l¬ng cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt c. Tr×nh tù tÝnh BHXH, BHYT, KPC§ 2.4.4. KÕ to¸n tæng hîp ph©n bæ tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng PhÇn III - Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kháan trÝch theo l¬ng t¹i XÝ nghiÖp VT§S 3.1. Sù cÇn thiÕt cña kÕ to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kháan trÝch theo l¬ng.... 3.1.1.¦u ®iÓm. 3.1.2.Nhîc ®iÓm 3.2. C¸c gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn kÕ to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kháan trÝch theo l¬ng t¹i XÝ nghiÖp VT§S Th¸i Nguyªn 3.2.1.Qu¶n lý lao ®éng. 3.2.2.Tr¶ b¶o hiÓm x· héi. 3.2.3.TrÝch l¬ng nghØ phÐp. KÕt luËn 40 40 41 42 46 46 53 66 68 72 72 75 80 Lêi nãi ®Çu SV: §oµn Thµnh Long Líp: C§KT 2003 B¸o c¸o tèt nghiÖp Trêng §H KT & QT KD §Êt níc ta nh÷ng n¨m võa qua, viÖc thay ®æi toµn diÖn c¬ chÕ kinh tÕ tõ qu¶n lý tËp chung quan liªu bao cÊp sang h¹ch to¸n kinh tÕ trong c¬ chÕ thÞ trêng th× nÒn kinh tÕ níc ta ®· cã nh÷ng ®æi míi s©u s¾c vµ toµn diÖn, t¹o ra nh÷ng chuyÓn biÕn tÝch cùc cho sù t¨ng trëng cña nÒn kinh tÕ. Môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt níc ®· ®îc ®iÒu chØnh phï hîp víi yªu cÇu kh¶ n¨ng cña tõng thêi kú, tõng giai ®o¹n. NhiÒu chÝnh s¸ch chÕ ®é qu¶n lý kinh tÕ tµi chÝnh ®· ®îc ®æi míi vµ tiÕp tôc ngµy cµng hoµn thiÖn gãp phÇn tÝch cùc vµo viÖc ph¸t triÓn vµ æn ®Þnh nÒn kinh tÕ. ViÖc h¹ch to¸n kinh tÕ vµ s¶n xuÊt kinh doanh theo yªu cÇu cña c¬ chÕ thÞ trêng qu¶n lý míi ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i qu¶n lý tèt t×nh h×nh tµi s¶n, vËt t, tiÒn vèn, tiÕt kiÖm chi phÝ kh«ng cÇn thiÕt khi ®a vµo s¶n xuÊt kinh doanh, ph¶i tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ, tÝnh chÝnh x¸c cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. §Ó doanh nghiÖp tiÕn hµnh ho¹t ®éng vµ s¶n xuÊt kinh doanh th× yÕu tè con ngêi lµ kh«ng thÓ thiÕu, chÝnh hä sÏ t¹o ra mét guång m¸y s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp, nh»m t¹o ra cña c¶i vËt chÊt phôc vô x· héi. Vµ ®Ó bï ®¾p nh÷ng g× hä ®ang ®ãng gãp, hä sÏ nhËn ®îc mét kho¶n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n b¶o hiÓm x· héi do nhµ níc quy ®Þnh t¬ng øng víi søc lao ®éng mµ hä ®· cèng hiÕn. V× vËy c«ng t¸c h¹ch to¸n tiÒn l¬ng lµ mét trong nh÷ng c«ng viÖc quan träng cña kÕ to¸n trong doanh nghiÖp. TiÒn l¬ng cã vai trß t¸c dông ®ßn bÈy kinh tÕ, t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn ngêi lao ®éng. Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp chiÕm tØ träng t¬ng ®èi lín trong tæng sè chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. NhËn thøc ®îc vai trß ®ã, doanh nghiÖp cÇn ph¶i t¨ng cêng c«ng t¸c qu¶n lý lao ®éng, c«ng t¸c kÕ to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n tÝnh theo tiÒn l¬ng chÝnh x¸c, kÞp thêi ®Ó võa ®¶m b¶o quyÒn lîi ngêi lao ®éng võa t¹o ®iÒu kiÖn t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, tiÕt kiÖm chi phÝ nh©n c«ng, ®Èy m¹nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. SV: §oµn Thµnh Long Líp: C§KT 2003 B¸o c¸o tèt nghiÖp Trêng §H KT & QT KD Tõ nh÷ng hiÓu biÕt trªn vµ nh÷ng kiÕn thøc ®· häc ®îc ë trêng, ®ång thêi qua thêi gian ®i s©u t×m hiÓu t×nh h×nh thùc tÕ t¹i XÝ nghiÖp VËn t¶i §êng s¾t Th¸i Nguyªn, em ®· m¹nh d¹n nghiªn cøu ®Ò tµi: “Hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo tiÒn l¬ng t¹i XÝ nghiÖp VËn t¶i §êng s¾t Th¸i Nguyªn”. §Ó hoµn thµnh viÖc nghiªn cøu ®Ò tµi trong thêi gian thùc tËp, t×m hiÓu t×nh h×nh thùc tÕ t¹i XÝ nghiÖp VËn t¶i §êng s¾t Th¸i Nguyªn, em ®· ®îc sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña c¸c c«, chó, anh, chÞ ë c¬ quan nãi chung vµ phßng kÕ to¸n nãi riªng, cïng víi sù híng dÉn chØ b¶o cña thÇy gi¸o em ®· hoµn thµnh ®îc ®Ò tµi “Hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo tiÒn l¬ng t¹i XÝ nghiÖp VËn t¶i §êng s¾t Th¸i Nguyªn”. Chuyªn ®Ò ngoµi phÇn më ®Çu vµ phÇn kÕt luËn ®îc kÕt cÊu lµm 3 phÇn. Cô thÓ nh sau: PhÇn I: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vµ kÕ to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo tiÒn l¬ng trong c¸c doanh nghiÖp. PhÇn II: Thùc tr¹ng kÕ to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo tiÒn l¬ng t¹i XÝ nghiÖp VËn t¶i §êng s¾t Th¸i Nguyªn. PhÇn III: Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n vµ c¸c kho¶n trÝch theo tiÒn l¬ng t¹i XÝ nghiÖp VËn t¶i §êng s¾t Th¸i Nguyªn. PhÇn I Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ kÕ to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch SV: §oµn Thµnh Long Líp: C§KT 2003 B¸o c¸o tèt nghiÖp Trêng §H KT & QT KD theo tiÒn l¬ng trong doanh nghiÖp 1.1. ý nghÜa cña tiÒn l¬ng, c¸c kho¶n trÝch theo tiÒn l¬ng víi vÊn ®Ò h¹ch to¸n . 1.1.1. ý nghÜa cña tiÒn l¬ng víi vÊn ®Ò h¹ch to¸n. TiÒn l¬ng lµ mét phÇn cña quü tiªu dïng c¸ nh©n vÒ cña c¶i vËt chÊt vµ dÞch vô mµ nh÷ng ngêi lao ®éng nhËn ®îc theo sè lîng vµ chÊt lîng lao ®éng mµ hä ®· hao phÝ, ®· ®îc x· héi ®¸nh gi¸, x¸c nhËn vµ lµ mét kho¶n ®îc tr¶ b»ng tiÒn hoÆc cßn gäi lµ gi¸ trÞ cña c¸c hiÖn vËt tr¶ cho c«ng viÖc ®· hoµn thµnh theo hîp ®ång lao ®éng ... Møc vµ sù chuyÓn biÕn cña tiÒn l¬ng g¾n liÒn mét c¸ch cã kÕ ho¹ch víi sù v©n ®éng thu nhËp quèc d©n. Víi viÖc ph©n chia thu nhËp quèc d©n ( cho tÝch luü vµ tiªu dïng ...) vµ víi sù ph¸t triÓn cña nh÷ng nghµnh b¶o ®¶m cung cÊp vËt chÊt cho tiÒn l¬ng b»ng mét sè lîng hµng ho¸ vµ dÞch vô cÇn thiÕt. TiÒn l¬ng chÞu sù t¸c ®éng cña quy luËt c©n ®èi cã kÕ ho¹ch, sù chi phèi trùc tiÕp vµ thèng nhÊt cña nhµ níc. MÆt kh¸c tiÒn l¬ng lµ mét bé phËn chi phÝ cÊu thµnh nªn gi¸ trÞ s¶n phÈm, dÞch vô do doanh nghiÖp t¹o ra. B¶o hiÓm x· héi lµ sù trî gióp vÒ vËt chÊt cÇn thiÖt ®îc ph¸p luËt quy ®Þnh nh»m gióp phôc håi nhanh chãng søc khoÎ, duy tr× lao ®éng x· héi, gãp phÇn gi¶m bít nh÷ng khã kh¨n kinh tÕ ®Ó æn ®Þnh ®êi sèng cho ngêi lao ®éng vµ gia ®×nh hä khi gÆp ph¶i nh÷ng biÕn cè hiÓm nghÌo dÉn ®Õn bÞ gi¶m hoÆc mÊt m¸t nguån thu nhËp trong c¸c trêng hîp: ngêi lao ®éng èm ®au, thai s¶n, hÕt tuæi lao ®éng, chÕt, bÞ tai n¹n lao ®éng, bÖnh nghÒ nghiÖp, mÊt viÖc lµm hoÆc c¸c khã kh¨n kh¸c. B¶o hiÓm y tÕ lµ mét kho¶n trî cÊp tiÒn thuèc men, kh¸m ch÷a bÖnh cho ngêi lao ®éng khi èm ®au ph¶i ®iÒu trÞ trong thêi gian ®ang lµm viÖc t¹i doanh nghiÖp. Kinh phÝ c«ng ®oµn: Quü nµy nh»m môc ®Ých chi tiªu cho ho¹t ®éng cña c«ng ®oµn, hµng th¸ng doanh nghiÖp ph¶i trÝch theo mét tû lÖ phÇn tr¨m SV: §oµn Thµnh Long Líp: C§KT 2003 B¸o c¸o tèt nghiÖp Trêng §H KT & QT KD quy ®Þnh trªn tæng sè tiÒn l¬ng thùc tÕ ph¶i tr¶ cho ngêi lao ®éng trong doanh nghiÖp vµ ®îc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh. Nh chÕ ®é hiÖn nay tû lÖ trÝch kinh phÝ c«ng ®oµn lµ 2% ®îc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh. §Ó ®¶m b¶o quyÒn lîi cña ngêi lao ®éng, ®Ó thóc ®Èy s¶n xuÊt ®¹t n¨ng suÊt chÊt lîng vµ hiÖu qu¶ còng nh tiÒn l¬ng, b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn còng lµ mét vÊn ®Ò quan t©m chó ý cña doanh nghiÖp. Trong c¸c doanh nghiÖp th× tæ chøc c«ng t¸c h¹ch to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo tiÒn l¬ng ®óng môc ®Ých, cã hiÖu qu¶ vµ sö dông quü l¬ng, quü b¶o hiÓm x· héi ®óng môc ®Ých chÝnh s¸ch, ®óng chÕ ®é cã t¸c dông kÝch thÝch c«ng nh©n viªn t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, ®ång thêi lµm c¨n cø cho viÖc tÝnh vµ ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng vµ b¶o hiÓm x· héi vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm mét c¸ch chÝnh x¸c vµ ®óng ®èi tîng. C«ng t¸c tæ chøc kÕ to¸n tiÒn l¬ng, lao ®éng lµ mét trong 3 yÕu tè chñ yÕu cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, sÏ kh«ng thÓ tiÕn hµnh s¶n xuÊt mét c¸ch b×nh thêng nÕu thiÕu yÕu tè nµy. V× vËy ®Ó thùc hiÖn nhiÖm vô s¶n xuÊt, cÇn ph¶i ph©n tÝch t×nh h×nh vÒ lao ®éng vµ ¶nh hëng cña nã ®Õn tÝnh s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. TiÒn l¬ng lµ mét ph¹m trï kinh tÕ g¾n víi lao ®éng vµ nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸. TiÒn l¬ng ( hoÆc tiÒn c«ng) lµ sè tiÒn mµ ngêi lao ®éng nhËn ®îc dùa trªn sè l¬ng vµ chÊt lîng lao ®éng ®· bá ra. TiÒn l¬ng lµ mét ph¹m trï kinh tÕ kh¸ch quan chÞu sù chi phèi quy luËt ph©n phèi theo lao ®éng, nghÜa lµ ph©n phèi t¬ng øng víi sè l¬ng lao ®éng vµ chÊt lîng mµ ngêi lao ®éng ®· s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt cho x· héi. Ph©n phèi lµ ®iÒu kiÖn ®Ó t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng, tiÒn l¬ng lµ nguån thu nhËp mµ ngêi lao ®éng cã thÓ chi dïng ®Ó bï ®¾p hao phÝ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. V× vËy chÝnh s¸ch tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng ph¶i ®óng víi søc lao ®éng mµ ngêi lao ®éng ®· bá ra nh»m ®¶m b¶o c«ng b»ng gi÷a ngêi lao ®éng vµ x· héi lµ ®éng lùc quan träng thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn. SV: §oµn Thµnh Long Líp: C§KT 2003 B¸o c¸o tèt nghiÖp Trêng §H KT & QT KD Trong nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo tiÒn l¬ng lµ mét bé phËn cña chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cÊu thµnh nªn gi¸ trÞ s¶n phÈm. Cho nªn trong c«ng t¸c qu¶n lý ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo tiÒn l¬ng ®îc sö dông nh mét c«ng cô quan träng - ®ßn bÈy kinh tÕ ®Ó kÝch thÝch t¸c ®éng nªn ngêi lao ®éng s¶n xuÊt ra nhiÒu s¶n phÈm, mang l¹i lîi nhuËn cho doanh nghiÖp, ®ång thêi t¨ng tÝch luü cho toµn x· héi. Tæ chøc tiÒn l¬ng trong doanh nghiÖp lµ mét trong nh÷ng néi dung quan träng cña c«ng t¸c tæ chøc lao ®éng trong doanh nghiÖp, nã quan hÖ mËt thiÕt tíi tõng ngêi lao ®éng, ®Õn mäi mÆt s¶n xuÊt kinh doanh vµ biÓu hiÖn mét c¸ch râ rÖt chÝnh s¸ch, chÕ ®é ®·i ngé cña §¶ng vµ Nhµ níc ®èi víi ngêi lao ®éng. Thùc chÊt cña tæ chøc tiÒn l¬ng, tiÒn thëng trong doanh nghiÖp lµ tæ chøc mèi quan hÖ ph©n phèi giòa nh÷ng ngêi lao ®éng, lµ sù vËn dông cô thÓ quy luËt ph©n phèi theo lao ®éng trong ph¹m vi doanh nghiÖp. Tæ chøc tiÒn l¬ng hîp lý ch¼ng nh÷ng ®¶m b¶o thu nhËp ®Ó t¸i s¶n xuÊt më réng søc lao ®éng, n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt tinh thÇn cña mçi ngêi lao ®éng mµ cßn ph¸t huy ®îc søc m¹nh to lín cña ®ßn bÈy tiÒn l¬ng, tõ lîi Ých vËt chÊt trùc tiÕp cña m×nh mµ quan t©m ®Õn thµnh qu¶ lao ®éng, ch¨m lo n©ng cao tr×nh ®é lµnh nghÒ vµ n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. 1.1.2. C¸c chÕ ®é vÒ tiÒn l¬ng, trÝch lËp vµ sö dông KPC§, BHXH, BHYT, tiÒn ¨n gia ca cña Nhµ níc quy ®Þnh Theo chÕ ®é vÒ tiÒn l¬ng trong c¸c doanh nghiÖp ¸p dông n¨m 2002 lµ: Møc tèi thiÓu cho mét c¸n bé c«ng nh©n viªn chøc nhµ níc lµ 210.000®. Cßn c¸c møc l¬ng cao h¬n ®îc x¸c ®Þnh theo hÖ sè cÊp bËc l¬ng cña tõng ngêi. Tõ ®Çu n¨m 2003 ®îc sù quan t©m cña §¶ng vµ Nhµ níc ®· t¨ng møc l¬ng tèi thiÓu cho c¸n bé c«ng nh©n viªn chøc nhµ níc tõ 210.000® lªn 290.000® nh»m n©ng cao ®êi sèng cho c¸n bé c«ng nh©n viªn. SV: §oµn Thµnh Long Líp: C§KT 2003 B¸o c¸o tèt nghiÖp Trêng §H KT & QT KD §èi víi ngêi lao ®éng lµm thªm giê hëng l¬ng s¶n phÈm th× c¨n cø vµo sè lîng s¶n phÈm, chÊt lîng s¶n phÈm hoµn thµnh vµ ®¬n gi¸ l¬ng quy ®Þnh ®Ó tÝnh l¬ng cho thêi gian lµm thªm giê. §èi víi ngêi lao ®éng lµm thªm giê hëng l¬ng thêi gian th× tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ thêi gian lµm thªm giê b»ng 100% l¬ng cÊp bËc. ChÕ ®é trÝch lËp vµ sö dông b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn Quü b¶o hiÓm x· héi: ViÖc trÝch lËp quü b¶o hiÓm x· héi ®îc thùc hiÖn hµng th¸ng theo ®óng tû lÖ quy ®Þnh trªn tæng sè l¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn trong th¸ng vµ ®îc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Quü b¶o hiÓm x· héi ®îc thiÕt lËp t¹o thµnh mét nguån vèn ®Ó tµi trî cho c«ng nh©n viªn trong trêng hîp èm ®au, thai s¶n, tai n¹n lao ®éng, nghØ hu.... Quü b¶o hiÓm x· héi bao gåm: - B¶o hiÓm x· héi : 20% - B¶o hiÓm y tÕ : 3% - Kinh phÝ c«ng ®oµn : 2% B¶o hiÓm x· héi ®îc trÝch 20% trong ®ã 15% ®îc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp, 5% ngêi lao ®éng ph¶i nép. Quü b¶o hiÓm y tÕ: Hµng th¸ng doanh nghiÖp trÝch b¶o hiÓm y tÕ theo ®óng quy ®Þnh vµ nép lªn c¬ quan mµ doanh nghiÖp ®· ®¨ng ký mua b¶o hiÓm y tÕ cho ngêi lao ®éng, b¶o hiÓm y tÕ ®îc trÝch 3% trong ®ã 2% ®îc trÝch vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh, 1% ngêi lao ®éng ph¶i nép. Kinh phÝ c«ng ®oµn: Còng ®îc h×nh thµnh do viÖc trÝch lËp, tû lÖ trÝch theo quy ®Þnh lµ 2% ®îc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Hµng th¸ng, doanh nghiÖp trÝch theo tû lÖ quy ®Þnh trªn tæng sè tiÒn l¬ng thùc tÕ ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn cña doanh nghiÖp, kinh phÝ c«ng ®oµn SV: §oµn Thµnh Long Líp: C§KT 2003 B¸o c¸o tèt nghiÖp Trêng §H KT & QT KD do doanh nghiÖp trÝch lËp còng ®îc ph©n cÊp qu¶n lý vµ chi tiªu theo chÕ ®é quy ®Þnh 1% sè ®· trÝch nép c¬ quan c«ng ®oµn cÊp trªn, mét phÇn ®Ó chi tiªu cho ho¹t ®éng c«ng ®oµn t¹i doanh nghiÖp. ChÕ ®é ¨n ca : Tuú theo c¸c doanh nghiÖp ¸p dông cho nhiÒu hay Ýt nhng theo quy ®Þnh cña Nhµ níc kh«ng ®îc qu¸ møc l¬ng tèi thiÓu tøc lµ kh«ng ®îc qu¸ 290.000®/ th¸ng. C¸c h×nh thøc tiÒn l¬ng: C¸c doanh nghiÖp hiÖn nay tuyÓn dông lao ®éng theo chÕ ®é hîp ®ång lao ®éng. Ngêi lao ®éng ph¶i tu©n thñ nh÷ng cam kÕt ®· ký trong hîp ®ång lao ®éng, cßn doanh nghiÖp ph¶i ®¶m b¶o quyÒn lîi cho ngêi lao ®éng trong ®ã cã tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n kh¸c theo quy ®Þnh trong hîp ®ång. HiÖn nay thang bËc l¬ng c¬ b¶n ®îc nhµ níc quy ®Þnh. Nhµ níc khèng chÕ møc l¬ng tèi thiÓu, kh«ng khèng chÕ møc l¬ng tèi ®a mµ ®iÒu tiÕt b»ng thuÕ thu nhËp. ViÖc thùc hiÖn h×nh thøc tr¶ l¬ng thÝch hîp trong c¸c doanh nghiÖp nh»m qu¸n triÖt nguyªn t¾c ph©n phèi theo lao ®éng, kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a lîi Ých chung cña x· héi víi lîi Ých cña doanh nghiÖp vµ ngêi lao ®éng, lùa chän h×nh thøc tr¶ l¬ng ®óng ®¾n cßn cã t¸c dông ®ßn bÈy kinh tÕ, khuyÕn khÝch ngêi lao ®éng, chÊp hµnh tèt kû luËt lao ®éng, ®¶m b¶o ngµy c«ng, giê c«ng vµ n¨ng suÊt lao ®éng. Trong c¸c doanh nghiÖp cña níc ta hiÖn nay chñ yÕu ¸p dông c¸c h×nh thøc tr¶ l¬ng sau ®©y: - H×nh thøc tr¶ l¬ng theo thêi gian. - H×nh thøc tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm. H×nh thøc tiÒn l¬ng tr¶ theo thêi gian lao ®éng: Lµ h×nh thøc tiÒn l¬ng tÝnh theo thêi gian lµm viÖc, cÊp bËc kü thuËt vµ thang l¬ng cña ngêi lao ®éng. Tuú theo tÝnh chÊt lao ®éng kh¸c nhau mµ mçi nghµnh nghÒ cô thÓ cã mét thang l¬ng riªng nh: thang l¬ng c«ng nh©n x©y dùng, thang l¬ng c«ng SV: §oµn Thµnh Long Líp: C§KT 2003 B¸o c¸o tèt nghiÖp Trêng §H KT & QT KD nh©n c¬ khÝ, thang l¬ng nh©n viªn ®¸nh m¸y.... Trong mçi thang l¬ng l¹i tuú theo tr×nh ®é thµnh th¹o nghiÖp vô, kü thuËt, chuyªn m«n mµ chia lµm nhiÒu bËc l¬ng, mçi bËc l¬ng cã mét møc tiÒn l¬ng nhÊt ®Þnh. Theo h×nh thøc nµy, tiÒn l¬ng thêi gian ph¶i tr¶ ®îc tÝnh b»ng: Thêi gian lµm viÖc nh©n (x) víi møc l¬ng thêi gian. tiÒn l¬ng thêi gian trÝch theo ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng cè ®Þnh cßn gäi lµ tiÒn l¬ng thêi gian gi¶n ®¬n. tiÒn l¬ng thêi gian gi¶n ®¬n nÕu kÕt hîp thªm tiÒn l¬ng ( v× ®¶m b¶o giê c«ng, ngµy c«ng....) t¹o nªn d¹ng tiÒn l¬ng thêi gian cã thëng. §Ó tÝnh l¬ng thêi gian ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn, ph¶i theo dâi, ghi chÐp ®Çy ®ñ thêi gian lµm viÖcvµ ph¶i cã ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng cô thÓ. * L¬ng thêi gian gi¶n ®¬n: Lµ tiÒn l¬ng ®îc tÝnh theo thêi gian lµm viÖc thùc tÕ nh©n víi møc tiÒn l¬ng cña mét ®¬n vÞ thêi gian. TiÒn l¬ng thêi gian = gi¶n ®¬n Thêi gian lµm viÖc thùc tÕ x §¬n gi¸ tiÒn l¬ng thêi gian - §èi víi nh÷ng c«ng nh©n viªn hëng l¬ng theo ngµy lµm viÖc thùc tÕ: TiÒn l¬ng ngµy = TiÒn l¬ng th¸ng Sè ngµy lµm viÖc theo chÕ ®é quy ®Þnh trong th¸ng - §èi víi nh÷ng c«ng nh©n viªn hëng l¬ng theo tuÇn lµm viÖc TiÒn l¬ng tuÇn = TiÒn l¬ng th¸ng x 12 th¸ng 52 tuÇn - §èi víi nh÷ng c«ng nh©n viªn hëng l¬ng theo th¸ng lµm viÖc Mi = Mn x Hi + (Mn x Hp) Trong ®ã: Mi: Møc l¬ng lao ®éng bËc i Mn: Møc l¬ng tèi thiÓu Hi: HÖ sè cÊp bËc l¬ng bËc i SV: §oµn Thµnh Long Líp: C§KT 2003 B¸o c¸o tèt nghiÖp Trêng §H KT & QT KD Hp: hÖ sè phô cÊp * L¬ng thêi gian cã thëng: - Ngêi lao ®éng vÉn ®îc hëng møc l¬ng thêi gian nh trªn sau ®ã céng thªm nh÷ng kho¶n tiÒn thëng do hoµn thµnh kÕ ho¹ch, do tiÕt kiÖm nguyªn vËt liÖu, vËt t, do n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm. §èi víi nh÷ng c«ng nh©n viªn hëng l¬ng theo th¸ng lµm viÖc: lµ tiÒn l¬ng tr¶ cho ngêi lao ®éng theo thang bËc l¬ng quy ®Þnh gåm tiÒn l¬ng cÊp bËc vµ c¸c kho¶n phô cÊp nh phô cÊp ®éc h¹i, phô cÊp khu vùc... TiÒn l¬ng th¸ng chñ yÕu ¸p dông cho c«ng nh©n viªn lµm c«ng t¸c qu¶n lý hµnh chÝnh, nh©n viªn qu¶n lý kinh tÕ, nh©n viªn thuéc c¸c ngµnh ho¹t ®éng kh«ng cã tÝnh chÊt s¶n xuÊt. TiÒn l¬ng thêi gian cã thëng = TiÒn l¬ng thêi gian gi¶n ®¬n x TiÒn thëng cã tÝnh chÊt l¬ng * ¦u ®iÓm vµ nhîc ®iÓm cña h×nh thøc tiÒn l¬ng thêi gian ¦u ®iÓm: H×nh thøc tiÒn l¬ng thêi gian x¸c ®Þnh chÝnh x¸c thêi gian lµm viÖc thùc tÕ cña c¸n bé c«ng nh©n viªn trong doanh nghiÖp v¬Ý ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh vµ tÝnh to¸n ®¬n gi¶n cã thÓ lËp b¶ng tÝnh s½n. Nhîc ®iÓm: H×nh thøc tiÒn l¬ng thêi gian mÆc dï ®· tÝnh ®Õn thêi gian lµm viÖc thùc tÕ, tuy nhiªn nã vÉn cßn h¹n chÕ nhÊt ®Þnh. §ã lµ tiÒn l¬ng cßn mang tÝnh chÊt b×nh qu©n, cha g¾n tiÒn l¬ng víi chÊt lîng vµ kÕt qu¶ lao ®éng. C¸c doanh nghiÖp chØ ¸p dông tiÒn l¬ng thêi gian cho nh÷ng c«ng viÖc cha x©y dùng ®îc ®Þnh møc lao ®éng, cha cã ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng s¶n phÈm. V× vËy, ®Ó kh¾c phôc ®îc nh÷ng h¹n chÕ doanh nghiÖp cÇn kÕt hîp víi c¸c biÖn ph¸p khuyÕn khÝch vËt chÊt, kiÓm tra chÊp hµnh kû luËt lao ®éng nh»m t¹o cho ngêi lao ®éng tù gi¸c lµm viÖc, lµm viÖc cã kû luËt vµ n¨ng suÊt cao. H×nh thøc tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm: Lµ h×nh thøc tr¶ l¬ng tÝnh theo khèi lîng ( sè lîng) s¶n phÈm, c«ng viÖc, chÊt lîng, hoµn thµnh, ®¶m b¶o yªu cÇu chÊt lîng, quy ®Þnh vµ ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng tÝnh cho 1 ®¬n vÞ s¶n phÈm c«ng viÖc ®ã. TiÒn l¬ng s¶n phÈm ph¶i SV: §oµn Thµnh Long Líp: C§KT 2003 B¸o c¸o tèt nghiÖp Trêng §H KT & QT KD tr¶ tÝnh b»ng khèi lîng s¶n phÈm c«ng viÖc hoµn thµnh ®ñ tiªu chuÈn vµ chÊt lîng nh©n víi ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng s¶n phÈm. ViÖc x¸c ®Þnh tiÒn l¬ng s¶n phÈm ph¶i dùa trªn c¬ së c¸c tµi liÖu h¹ch to¸n kÕt qu¶ lao ®éng vµ ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng mµ doanh nghiÖp ¸p dông ®èi víi tõng lo¹i s¶n phÈm c«ng viÖc ®îc c¬ quan cã thÈm quyÒn phª duyÖt, ph¶i kiÓm tra, nghiÖm thu s¶n phÈm chÆt chÏ. §©y lµ h×nh thøc tr¶ l¬ng tiªn tiÕn nhÊt cã t¸c dông kÝch thÝch thóc ®Èy t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng vµ chÊt lîng c«ng viÖc, t¨ng thu nhËp cho ngêi lao ®éng cã n¨ng lùc vµ tr×nh ®é nghÒ nghiÖp, phï hîp víi nguyªn t¾c ph©n phèi theo lao ®éng. Theo h×nh thøc nµy tiÒn l¬ng tr¶ cho ngêi lao ®éng ®îc tÝnh theo sè lîng vµ chÊt lîng s¶n phÈm. TiÒn l¬ng s¶n phÈm cã thÓ ¸p dông ®èi víi lao ®éng trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm gäi lµ tiÒn l¬ng s¶n phÈm trùc tiÕp hoÆc cã thÓ ¸p dông ®èi v¬i ngêi gi¸n tiÕp phôc vô s¶n xuÊt s¶n phÈm gäi lµ tiÒn l¬ng s¶n phÈm gi¸n tiÕp.... Tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm trùc tiÕp: Lµ h×nh thøc tr¶ l¬ng cho ngêi lao ®éng ®îc tÝnh theo sè lîng s¶n phÈm hoµn thµnh ®óng quy c¸ch, phÈm chÊt vµ ®¬n gi¸ l¬ng s¶n phÈm ( kh«ng h¹n chÕ sè lîng s¶n phÈm hoµn thµnh). §©y lµ h×nh thøc ®îc c¸c doanh nghiÖp sö dông phæ biÕn ®Ó tÝnh l¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt hµng lo¹t s¶n phÈm. Lt = Q x §g Trong ®ã: Lt : Lîng s¶n phÈm c¸ nh©n trùc tiÕp Q : Sè lîng s¶n phÈm hoµn thµnh ®óng tiªu chuÈn §g : §¬n gi¸ tiÒn l¬ng s¶n phÈm Tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm gi¸n tiÕp: §îc sö dông ®Ó tr¶ l¬ng cho tõng ngêi lao ®éng hoÆc tËp thÓ ngêi lao ®éng gi¸n tiÕp phôc vô s¶n xuÊt. SV: §oµn Thµnh Long Líp: C§KT 2003 B¸o c¸o tèt nghiÖp Trêng §H KT & QT KD H×nh thøc nµy ®îc ¸p dông ®Ó tr¶ l¬ng cho bé phËn c«ng nh©n kh«ng s¶n xuÊt trùc tiÕp mµ c«ng viÖc cña hä lµ nh»m phôc vô cho nh÷ng c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt nh vËn chuyÓn vËt liÖu, vËn chuyÓn thµnh phÈm, c«ng nh©n b¶o dìng m¸y mãc thiÕt bÞ trong mét ®¬n vÞ.... Lao ®éng cña nh÷ng c«ng nh©n nµy kh«ng trùc tiÕp s¶n xuÊt ra s¶n phÈm nhng l¹i gi¸n tiÕp ¶nh hëng ®Õn n¨ng suÊt lao ®éng cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt mµ hä phôc vô. Do vËy, ngêi ta c¨n cø vµo kÕt qu¶ lao ®éng cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt ®Ó tÝnh tr¶ l¬ng cho nh÷ng c«ng nh©n phôc vô. §îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc: Lp = Sc x §sg Lp = Mp x Tc Trong ®ã: Lp : L¬ng s¶n phÈm gi¸n tiÕp Sc : Sè lîng s¶n phÈm cña c«ng nh©n §sg : §¬n gi¸ s¶n phÈm gi¸n tiÕp Mp : Møc l¬ng cÊp bËc cña CN phô Tc : Tû lÖ hoµn thµnh ®Þnh møc sè lîng b×nh qu©n cña c«ng nh©n s¶n xuÊt chÝnh. * Chó ý: Hai ph¬ng ph¸p trªn ®îc sö dông ®Ó tÝnh tiÒn l¬ng cho mét tËp thÓ ngêi lao ®éng sau khi x¸c ®Þnh ®îc l¬ng cho tËp thÓ lao ®éng ®Ó cã thÓ ph©n chia cho tõng lao ®éng theo nhiÒu ph¬ng ph¸p. Song ph¶i dùa vµo hai yÕu tè c¬ b¶n lµ: - Thêi gian lµm viÖc thùc tÕ (B¶ng chÊm c«ng) - CÊp bËc c«ng viÖc mµ ngêi lao ®éng ®¶m nhiÖm (Tr×nh ®é tay nghÒ cña mçi c«ng nh©n) Tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm luü tiÕn: Theo h×nh thøc nµy, ngoµi tiÒn l¬ng theo s¶n phÈm trùc tiÕp cßn c¨n cø vµo møc ®é hoµn thµnh vît ®Þnh møc lao ®éng ®Ó tÝnh thªm mét sè tiÒn l¬ng SV: §oµn Thµnh Long Líp: C§KT 2003 B¸o c¸o tèt nghiÖp Trêng §H KT & QT KD theo tû lÖ luü tiÕn. Tû lÖ hoµn thµnh vît ®Þnh møc cµng cao th× suÊt luü tiÕn cµng nhiÒu. L¬ng tr¶ theo s¶n phÈm luü tiÕn cã t¸c dông kÝch thÝch m¹nh mÏ viÖc t¨ng nhanh n¨ng suÊt lao ®éng nªn ®îc ¸p dông ë nh÷ng kh©u quan träng cÇn thiÕt ®Ó ®Èy m¹nh tèc ®é s¶n xuÊt ®¶m b¶o cho s¶n xuÊt c©n ®èi, ®ång bé hoÆc ¸p dông trong trêng hîp doanh nghiÖp ph¶i thùc hiÖn gÊp mét ®¬n ®Æt hµng nµo ®ã . Sö dông h×nh thøc tr¶ l¬ng nµy sÏ lµm t¨ng kho¶n môc chi phÝ nh©n c«ng trong gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. V× vËy, trêng hîp kh«ng cÇn thiÕt th× kh«ng nªn sö dông h×nh thøc tr¶ l¬ng nµy. TiÒn l¬ng SP luü tiÕn = ( §. gi¸ l¬ng SP x S.lîng SPHT )+( §¬n gi¸ l¬ng SP S.lîng s¶n x phÈm vît KH )x Tû lÖ tiÒn l¬ng luü tiÕn +Tr¶ l¬ng kho¸n khèi lîng hoÆc kho¸n c«ng viÖc: Lµ h×nh thøc tiÒn l¬ng tr¶ theo s¶n phÈm ¸p dông cho nh÷ng c«ng viÖc gi¶n ®¬n cã tÝnh chÊt ®ét xuÊt nh bèc dì nguyªn vËt liÖu, thµnh phÈm, söa ch÷a nhµ cöa ... Trong trêng hîp nµy, doanh nghiÖp x¸c ®Þnh møc tiÒn l¬ng tr¶ cho tõng c«ng viÖc mµ ngêi lao ®éng ph¶i hoµn thµnh. Tr¶ l¬ng kho¸n gän theo s¶n phÈm cuèi cïng: §©y còng chÝnh lµ h×nh thøc tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm nhng tiÒn l¬ng ®îc tÝnh theo ®¬n gi¸ tæng hîp cho s¶n phÈm hoµn thµnh c«ng viÖc cuèi cïng. H×nh thøc tiÒn l¬ng nµy ¸p dông cho tõng bé phËn s¶n xuÊt. Tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm tËp thÓ: Theo h×nh thøc nµy tríc hÕt tÝnh tiÒn l¬ng chung cho c¶ tËp thÓ (tæ) sau ®ã tiÕn hµnh chia l¬ng cho tõng ngêi trong tËp thÓ (tæ) theo ph¬ng ph¸p sau: Ph¬ng ph¸p chia l¬ng theo thêi gian lµm viÖc thùc tÕ vµ tr×nh ®é kÜ thuËt cña tõng ngêi lao ®éng. SV: §oµn Thµnh Long Líp: C§KT 2003 B¸o c¸o tèt nghiÖp Trêng §H KT & QT KD Theo ph¬ng ph¸p nµy c¨n cø vµo thêi gian lµm viÖc thùc tÕ vµ hÖ sè l¬ng cÊp bËc cña tõng ngêi (hoÆc møc l¬ng cÊp bËc cña tõng ngêi) ®Ó tÝnh chia l¬ng s¶n phÈm tËp thÓ cho tõng ngêi. ¸p dông trong trêng hîp cÊp bËc c«ng nh©n phï hîp víi cÊp bËc c«ng viÖc ®îc giao. Li = Lt Σ nTiHi x TiHi Trong ®ã: Li : TiÒn l¬ng s¶n phÈm cña c«ng nh©n i Lt: Tæng tiÒn l¬ng s¶n phÈm tËp thÓ Ti : Thêi gian lµm viÖc thùc tÕ cña c«ng nh©n i Hi : HÖ sè cÊp bËc kü thuËt cña c«ng nh©n i n : Sè lîng ngêi lao ®éng cña tËp thÓ Ph¬ng ph¸p chia l¬ng theo thêi gian lµm viÖc thùc tÕ vµ tr×nh ®é kü thuËt cña ngêi lao ®éng kÕt hîp víi b×nh c«ng chÊm ®iÓm. Theo ph¬ng ph¸p nµy tiÒn l¬ng s¶n phÈm tËp thÓ ®îc chia lµm hai phÇn: - PhÇn tiÒn l¬ng phï hîp víi l¬ng cÊp bËc ®îc ph©n chia cho tõng ngêi theo hÖ sè l¬ng cÊp bËc (hoÆc møc l¬ng cÊp bËc) vµ thêi gian lµm viÖc thùc tÕ cña tõng ngêi. - PhÇn tiÒn l¬ng s¶n phÈm cßn l¹i ®îc ph©n chia theo kiÓu b×nh c«ng chÊm ®iÓm. Sè tiÒn ph¶i tr¶ cho ngêi lao ®éng = TiÒn l¬ng theo cÊp bËc c«ng viÖc ®îc giao Chªnh lÖch gi÷a tæng sè x víi tiÒn l¬ng cÊp bËc c«ng viÖc ®îc giao Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông trong trêng hîp cÊp bËc c«ng nh©n kh«ng phï hîp víi cÊp bËc c«ng viÖc ®îc giao vµ cã sù chªnh lÖch vÒ n¨ng suÊt lao ®éng gi÷a c¸c thµnh viªn trong tËp thÓ. SV: §oµn Thµnh Long Líp: C§KT 2003 B¸o c¸o tèt nghiÖp Trêng §H KT & QT KD Ph¬ng ph¸p chia l¬ng theo b×nh c«ng chÊm ®iÓm. ¸p dông trong trêng hîp c«ng nh©n lµm viÖc æn ®Þnh, kü thuËt ®¬n gi¶n chªnh lÖch vÒ n¨ng suÊt lao ®éng gi÷a c¸c thµnh viªn trong tËp thÓ chñ yÕu do th¸i ®é lao ®éng vµ søc khoÎ quyÕt ®Þnh. TiÒn l¬ng tõng ngêi = TiÒn l¬ng c¶ nhãm tæng b×nh qu©n céng ®iÓm x B×nh qu©n céng ®iÓm cña tõng ngêi H×nh thøc tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm nãi chung cã nhiÒu u ®iÓm qu¸n triÖt ®îc nguyªn t¾c ph©n phèi theo lao ®éng. Tuy nhiªn, muèn cho h×nh thøc nµy ph¸t huy t¸c dông, doanh nghiÖp ph¶i cã ®Þnh møc lao ®éng cô thÓ cho tõng c«ng viÖc, tõng cÊp, bËc thî, võa cã c¨n cø kü thuËt, võa phï hîp víi ®iÒu kiÖn lao ®éng cô thÓ cña doanh nghiÖp. Cã nh vËy tiÒn l¬ng tr¶ theo s¶n phÈm míi ®¶m b¶o ®îc tÝnh chÝnh x¸c, c«ng b»ng, hîp lý. 1.1.3. Kh¸i niÖm quü tiÒn l¬ng, néi dung quü tiÒn l¬ng vµ ph©n lo¹i quü tiÒn l¬ng Quü l¬ng cña doanh nghiÖp lµ toµn bé sè tiÒn l¬ng tr¶ cho sè c«ng nh©n viªn cña doanh nghiÖp do doanh nghiÖp qu¶n lý, sö dông vµ chi tr¶ l¬ng. Toµn bé tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp tr¶ thay l¬ng cho c«ng nh©n viªn trong doanh nghiÖp ®îc ph©n lo¹i theo quü l¬ng vµ kh«ng phô thuéc vµo quü l¬ng. Doanh nghiÖp sÏ c¨n cø vµo thang l¬ng bËc l¬ng vµ chÕ ®é phô cÊp do nhµ níc quy ®Þnh ®Ó tÝnh ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng trong s¶n phÈm theo ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt ®· ®îc x¸c ®Þnh hîp lý vµ chÆt chÏ. §¬n gi¸ tiÒn l¬ng ®îc ®iÒu chØnh theo t×nh h×nh gi¸ c¶ biÕn ®éng tõng thêi kú. Doanh nghiÖp ®îc chñ ®éng lùa chän h×nh thøc vµ chÕ ®é tr¶ l¬ng phï hîp víi ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. VËy quü tiÒn l¬ng do doanh nghiÖp qu¶n lý vµ chi tr¶ gåm c¸c kho¶n: TiÒn l¬ng tr¶ cho ngêi lao ®éng trong thêi gian lµm viÖc thùc tÕ (l¬ng thêi gian l¬ng s¶n phÈm). SV: §oµn Thµnh Long Líp: C§KT 2003 B¸o c¸o tèt nghiÖp Trêng §H KT & QT KD - C¸c kho¶n phô cÊp th¬ng xuyªn: Phô cÊp häc nghÒ, phô cÊp th©m niªn, phô cÊp lµm ®ªm, thªm giê, phô cÊp tr¸ch nhiÖm, phô cÊp c«ng t¸c lu ®éng… - TiÒn l¬ng tr¶ cho ngêi lao ®éng trong thêi gian ngõng s¶n xuÊt do nh÷ng nguyªn nh©n kh¸ch quan thêi gian ®i häc, nghØ phÐp… - TiÒn l¬ng tr¶ cho c«ng nh©n lµm ra s¶n phÈm háng trong ph¹m vi chÕ ®é quy ®Þnh. Ngoµi ra, trong quü tiÒn l¬ng kÕ ho¹ch, cßn ®îc tÝnh c¶ c¸c kho¶n chi trî cÊp b¶o hiÓm x· héi cho c«ng nh©n viªn trong thêi gian èm ®au, thai s¶n, tai n¹n lao ®éng. VÒ ph¬ng diÖn h¹ch to¸n, quü l¬ng cña doanh nghiÖp ®îc chia lµm hai lo¹i: TiÒn l¬ng chÝnh vµ tiÒn l¬ng phô. + TiÒn l¬ng chÝnh: Lµ kho¶n tiÒn l¬ng tr¶ cho ngêi lao ®éng trong thêi gian hä thùc hiÖn nhiÖm vô chÝnh, gåm tiÒn l¬ng cÊp bËc vµ c¸c kho¶n phô cÊp (phô cÊp lµm ®ªm, lµm thªm giê…) + TiÒn l¬ng phô: Lµ tiÒn l¬ng tr¶ cho ngêi lao ®éng trong thêi gian hä thùc hiÖn nhiÖm vô kh¸c ngoµi nhiÖm vô chÝnh cña hä nh: Thêi gian lao ®éng, nghØ phÐp, nghØ lÔ, nghØ tÕt, héi häp, häc tËp… Ngõng nghØ s¶n xuÊt nhiÒu v× nguyªn nh©n kh¸ch quan ®îc hëng l¬ng theo chÕ ®é. ViÖc ph©n chia tiÒn l¬ng thµnh l¬ng chÝnh, l¬ng phô cã ý nghÜa quan träng ®èi víi c«ng t¸c kÕ to¸n vµ ph©n tÝch tiÒn l¬ng trong gi¸ thµnh s¶n phÈm. XÐt vÒ h¹ch to¸n kÕ to¸n, tiÒn l¬ng chÝnh cña c«ng nh©n s¶n xuÊt thêng ®îc h¹ch to¸n trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt tõng lo¹i s¶n phÈm, tiÒn l¬ng phô cÊp cña c«ng nh©n s¶n xuÊt ®îc h¹ch to¸n vµ ph©n phèi gi¸n tiÕp vµo chi phÝ s¶n xuÊt c¸c loaÞ s¶n phÈm cã liªn quan theo tiªu thøc ph©n bæ. XÐt vÒ mÆt ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh tÕ, tiÒn l¬ng chÝnh thøc thêng liªn quan trùc tiÕp ®Õn s¶n lîng s¶n xuÊt vµ n¨ng xuÊt lao ®éng, cßn tiÒn l¬ng phô SV: §oµn Thµnh Long Líp: C§KT 2003 B¸o c¸o tèt nghiÖp Trêng §H KT & QT KD kh«ng liªn quan trùc tiÕp ®Õn s¶n lîng s¶n xuÊt vµ n¨ng xuÊt lao ®éng vµ thêng lµ nh÷ng kho¶n chi theo chÕ ®é quy ®Þnh. NhiÖm vô kÕ to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo tiÒn l¬ng: TiÒn l¬ng tr¶ cho ngêi s¶n xuÊt tríc hÕt phô thuéc vµo kÕt qu¶ s¶n xuÊt, sè lîng vµ chÊt lîng mµ ngêi lao ®éng ®· cèng hiÕn cho doanh nghiÖp. Hay nãi c¸ch kh¸c, tiÒn l¬ng cña ngêi lao ®éng trong doanh nghiÖp lµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh vµ n¨ng xuÊt lao ®éng cña tõng ngêi lao ®éng. NhÞp ®é t¨ng trëng tiÒn l¬ng ph¶i lu«n lu«n thÊp h¬n nhÞp ®é t¨ng trëng cña n¨ng xuÊt lao ®éng, cã nh vËy míi ®¶m b¶o cho doanh nghiÖp ®îc tån t¹i vµ ph¸t triÓn. Do vËy nhiÖm vô cña kÕ to¸n tiÒn l¬ng lµ: a- Tæ chøc ghi chÐp ph¶n ¸nh chÝnh x¸c, kÞp thêi, ®Çy ®ñ sè lîng, chÊt lîng, thêi gian vµ kÕt qña lao ®éng. TÝnh ®óng, thanh to¸n kÞp thêi ®Çy ®ñ tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n kh¸c cã liªn quan ®Õn thu nhËp cña ngêi lao ®éng trong doanh nghiÖp kiÓm tra h×nh thøc huy ®éng vµ sö dông tiÒn l¬ng trong doanh nghiÖp viÖc chÊp hµnh chÝnh s¸ch, chÕ ®é lao ®éng tiÒn l¬ng t×nh h×nh sö dông quü tiÒn l¬ng. b- Híng dÉn kiÓm tra c¸c bé phËn trong doanh nghiÖp ®îc thùc hiÖn ®Çy ®ñ ®óng chÕ ®é ghi chÐp ban ®Çu vÒ lao ®éng tiÒn l¬ng. Më sæ, thÎ kÕ to¸n vµ h¹ch to¸n lao ®éng tiÒn l¬ng ®óng chÕ ®é tµi chÝnh hiÖn hµnh. c- TÝnh to¸n vµ ph©n bæ chÝnh x¸c ®óng ®èi tîng sö dông lao ®éng vÒ chi phÝ tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo tiÒn l¬ng vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c bé phËn cña c¸c ®¬n vÞ sö dông lao ®éng. d- LËp b¸o c¸o kÕ to¸n vµ ph©n tÝch t×nh h×nh sö dông lao ®éng, quü l¬ng, ®Ò xuÊt biÖn ph¸p khai th¸c cã hiÖu qu¶ tiÒm n¨ng lao ®éng trong doanh nghiÖp ng¨n chÆn c¸c hµnh vi vi ph¹m chÕ ®é vÒ chÝnh s¸ch lao ®éng, tiÒn l¬ng. 1.2. KÕ to¸n tiÒn l¬ng, kinh phÝ c«ng ®oµn, b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ: 1.2.1. H¹ch to¸n sè lîng lao ®éng, thêi gian lao ®éng, kÕt qu¶ lao ®éng: SV: §oµn Thµnh Long Líp: C§KT 2003 B¸o c¸o tèt nghiÖp Trêng §H KT & QT KD - H¹ch to¸n sè lîng lao ®éng lµ h¹ch to¸n sè lîng tõng lo¹i lao ®éng kÌm theo nghÒ nghiÖp c«ng viÖc vµ tr×nh ®é tay nghÒ. - H¹ch to¸n thêi gian lao ®éng lµ h¹ch to¸n thêi gian lao ®éng thùc tÕ cña tõng c«ng nh©n viªn trong tõng bé phËn thuéc doanh nghiÖp. Néi dung cña viÖc h¹ch to¸n: + B¶ng danh s¸ch lao ®éng(theo tõng bé phËn): B¶ng nµy ph¶n ¸nh t×nh h×nh t¨ng gi¶m lao ®éng trong doanh nghiÖp nãi chung vµ tõng bé phËn nãi riªng. Cuèi th¸ng hoÆc quý, kÕ to¸n x¸c ®Þnh sè lîng lao ®éng vµ ®èi chiÕu t×nh h×nh sö dông lao ®éng theo sè liÖu cña b¶ng chÊm c«ng. + B¶ng chÊm c«ng (MÉu sè 01 lao ®éng tiÒn l¬ng): B¶ng nµy ®îc lËp hµng th¸ng theo tõng bé phËn, dïng ®Ó theo dâi thêi gan lµm viÖc thùc tÕ trong th¸ng cña tõng c«ng nh©n viªn. + PhiÕu b¸o lµm thªm giê(MÉu sè 07 lao ®éng tiÒn l¬ng): PhiÕu nµy dïng ®Ó theo dâi thêi gian lµm viÖc ngoµi giê quy ®Þnh cña c¸n bé c«ng nh©n viªn, lµ c¨n cø ®Ó tÝnh l¬ng theo kho¶n phô cÊp lµm ®ªm, lµm thªm giê theo chÕ ®é quy ®Þnh. Ngoµi ra kÕ to¸n cßn sö dông c¸c chøng tõ kh¸c nh: - B¶ng thanh to¸n båi dìng nãng, ®éc h¹i. - Biªn b¶n ngõng lµm viÖc. H¹ch to¸n kÕt qu¶ lao ®éng ph¶n ¸nh kÕt qu¶ lao ®éng cña c«ng nh©n viªn biÓu hiÖn b»ng sè lîng s¶n phÈm, c«ng viÖc ®· hoµn thµnh cña tõng ngêi, hay cña tõng nhãm. Chøng tõ h¹ch to¸n kÕt qu¶ lao ®éng ®îc sö dông lµ “PhiÕu x¸c nhËn s¶n phÈm hoÆc c«ng viÖc hoµn thµnh” (MÉu sè 05 Lao ®éng tiÒn l¬ng) “Hîp ®ång giao kho¸n” (MÉu sè 08 Lao ®éng tiÒn l¬ng). H¹ch to¸n lao ®éng lµ c¬ së ®Ó tÝnh l¬ng cho tõng ngêi hoÆc cho c¸c bé phËn trong doanh nghiÖp. 1.2.2. TÝnh l¬ng vµ trî cÊp BHXH Hµng th¸ng c¨n cø vµo chøng tõ ®· thu nhËp, kÕ to¸n tiÕn hµnh tÝnh l¬ng vµ trî cÊp b¶o hiÓm x· héi vµ c¸c kho¶n ph¶i tr¶ kh¸c cho ngêi lao ®éng. SV: §oµn Thµnh Long Líp: C§KT 2003 B¸o c¸o tèt nghiÖp Trêng §H KT & QT KD TiÒn l¬ng ®îc tÝnh cho tõng ngêi vµ tæng hîp theo tõng bé phËn sö dông lao ®éng vµ ph¶n ¸nh vµo “B¶ng thanh to¸n tiÒn l¬ng”. Trong trêng hîp c¸n bé c«ng nh©n viªn èm ®au, thai s¶n, tai n¹n lao ®éng… ®· tham gia ®ãng b¶o hiÓm x· héi th× ® îc hëng trî cÊp b¶o hiÓm x· héi. Trî cÊp b¶o hiÓm x· héi ph¶i tr¶ tÝnh theo c«ng thøc sau: Sè BHXH ph¶i tr¶ = Sè ngµy nghØ tÝnh BHXH x L¬ng cÊp bËc b×nh qu©n/ngµy x Tû lÖ % tÝnh BHXH - Thanh to¸n l¬ng: ViÖc tr¶ l¬ng cho c¸n bé c«ng nh©n viªn trong c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay thêng tiÕn hµnh tr¶ lµm 2 kú. - Kú I: T¹m øng l¬ng cho c¸n bé c«ng nh©n viªn ®èi víi ngêi cã tham gia lao ®éng trong th¸ng. - Kú II: Sau khi tÝnh xong c¸c kho¶n tiÒn l¬ng, tiÒn trî cÊp b¶o hiÓm x· héi vµ c¸c kho¶n khÊu trõ vµo l¬ng, doanh nghiÖp tiÕn hµnh chi tr¶ mét sè tiÒn cßn l¹i vµo cuèi th¸ng. TiÒn l¬ng ph¶i tr¶ kú II tÝnh theo c«ng thøc: Sè tiÒn ph¶i tr¶ kú II cho CNV Tæng sè thu nhËp = cña CNV trong - th¸ng Sè tiÒn ®· øng kú I - C¸c kho¶n khÊu trõ l¬ng CNV 1.2.3. Ph©n bæ tiÒn l¬ng vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm - TiÒn l¬ng chÝnh cña c«ng nh©n s¶n xuÊt s¶n phÈm th× ®îc tÝnh trùc tiÕp cho s¶n phÈm cã kho¶n tiÒn l¬ng vµ ph¶n ¸nh vµo Tµi kho¶n 622-chi phÝ c«ng nh©n trùc tiÕp. - TiÒn l¬ng chÝnh vµ phô cña c¸n bé CNV qu¶n lý ph©n xëng vµ c«ng nh©n söa ch÷a m¸y mãc thiÕt bÞ cña ph©n xëng s¶n xuÊt chÝnh ®îc h¹ch to¸n vµo Tµi kho¶n 627- chi phÝ s¶n xuÊt chung. - TiÒn l¬ng chÝnh vµ phô cña c¸n bé qu¶n lý doanh nghiÖp ®¬c ph¶n ¸nh vµo Tµi kho¶n 642- chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. SV: §oµn Thµnh Long Líp: C§KT 2003