Tài liệu Hoàn thiện công tác kế toán nguyên vật liệu tại công ty thăng long (talimex)

Lêi më ®Çu Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, chóng ta ®ang ®-îc chøng kiÕn sù chuyÓn m×nh ph¸t triÓn ®i lªn cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi, vµ thùc tÕ ®· cho thÊy mét xu thÕ kh¸ch quan ®ang diÔn ra mang tÝnh chÊt toµn cÇu mµ kh«ng mét quèc gia, kh«ng mét tËp ®oµn, kh«ng mét c«ng ty nµo l¹i kh«ng tÝnh ®Õn chiÕn l-îc kinh doanh cña m×nh. §ã lµ xu thÕ quèc tÕ ho¸ nÒn kinh tÕ thÕ giíi, mét xu thÕ ®em l¹i søc m¹nh vÒ tµi chÝnh; tËn dông c«ng nghÖ nh»m lµm gi¶m chi phÝ, n©ng cao chÊt l-îng s¶n phÈm cho tÊt c¶ nh÷ng doanh nghiÖp tham gia vµo guång m¸y ®ã. ViÖt Nam còng kh«ng ngõng ®æi míi ®Ó hoµ nhËp víi nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng thÕ giíi, cã nhiÒu doanh nghiÖp ®· ra ®êi vµ kh«ng ngõng lín m¹nh. Nh-ng ®Ó cã tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong m«i tr-êng c¹nh tranh gay g¾t cña thÞ tr-êng c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i x¸c ®Þnh c¸c yÕu tè ®Çu vµo sao cho hîp lý, ph¶i quan t©m ®Õn tÊt c¶ c¸c kh©u trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt tõ khi bá vèn ra ®Õn khi thu håi væn vÒ, ®¶m b¶o thu nhËp cña ®¬n vÞ, hoµn thµnh nghÜa vô víi nhµ n-íc, c¶i tiÕn ®êi sèng cho c¸n bé c«ng nh©n viªn vµ thùc hiÖn t¸i s¶n xuÊt më réng. C¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i hoµn thiÖn c¸c b-íc thËt cÈn thËn vµ nhanh chãng sao cho kÕt qu¶ ®Çu ra lµ cao nhÊt, víi gi¸ c¶ vµ chÊt l-îng s¶n phÈm cã søc hót ®èi víi ng-êi tiªu dïng. §èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh, yÕu tè c¬ b¶n ®Ó ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®-îc tiÕn hµnh b×nh th-êng liªn tôc, ®ã lµ nguyªn vËt liÖu, yÕu tè ®Çu vµo, c¬ së t¹o nªn h×nh th¸i vËt chÊt cña s¶n phÈm. V× vËy vÊn ®Ò ®Æt ra cho c¸c doanh nghiÖp lµ ph¶i h¹ch to¸n vµ qu¶n lý ®Çy ®ñ chÝnh x¸c nguyªn vËt liÖu, ph¶i ®¶m b¶o c¶ ba yÕu tè cña c«ng t¸c h¹ch to¸n lµ: chÝnh x¸c, kÞp thêi, toµn diÖn. Trong s¶n xuÊt kinh doanh, chÝnh s¸ch gi¸ c¶ chÝnh lµ yÕu tè ®Ó ®øng v÷ng vµ chiÕn th¾ng trong sù c¹nh tranh cña c¬ chÕ thÞ tr-êng. MÆt kh¸c, chØ cÇn mét sù biÕn ®éng nhá vÒ chi phÝ nguyªn vËt liÖu còng cã ¶nh h-ëng tíi gi¸ thµnh. ViÖc h¹ch to¸n ®Çy ®ñ chÝnh x¸c cã t¸c dông quan träng ®Õn viÖc h¹ch to¸n ®Çy ®ñ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. §Ó t¨ng c-êng h¹ch to¸n kÕ toµn ®ång thêi gãp phÇn lµm gi¶m sù l·ng phÝ vËt t-. V× vËy cÇn ph¶i qu¶n lý vËt t- chÆt chÏ, kh«ng cã sù thÊt tho¸t l·ng phÝ nh»m gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp. C«ng ty Th¨ng Long (TALIMEX) lµ mét doanh nghiÖp chuyªn s¶n xuÊt s¶n phÈm quÇn ¸o phôc vô nhu cÇu cña ng-êi tiªu dïng vµ ®Ó xuÊt khÈu ra thÞ tr-êng n-íc ngoµi, cho nªn tõ kh©u chän vËt liÖu cho tíi tuyÓn tay nghÒ cña c«ng nh©n viªn ®Òu ph¶i ®-îc lùa chän kü. Vµ ®Æc biÖt c«ng t¸c h¹ch to¸n t¹i C«ng ty ®ßi hái ph¶i chÝnh x¸c vµ kÞp thêi ®Ó cung cÊp th«ng tin cho ban l·nh ®¹o C«ng ty. Sau mét thêi gian thùc tËp t¹i phßng kÕ to¸n cña C«ng ty Th¨ng Long, em nhËn thÊy kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu t¹i C«ng ty gi÷ mét vai trß quan träng vµ cã nhiÒu vÊn ®Ò cÇn quan t©m. Do ®ã, trªn c¬ së ph-¬ng ph¸p luËn ®· häc vµ qua thêi gian t×m hiÓu thùc tÕ t¹i C«ng ty, em ®· quyÕt ®Þnh chän ®Ò tµi: “Hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu t¹i C«ng ty Th¨ng Long (TALIMEX)”. KÕt cÊu ®Ò tµi Ngoµi lêi më ®Çu, kÕt luËn vµ danh môc c¸c tµi liÖu tham kh¶o, néi dung cña ®Ò tµi ®-îc kÕt cÊu thµnh 3 ch-¬ng: Ch-¬ng1: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt. Ch-¬ng 2: Thùc tr¹ng vÒ c«n t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu t¹i C«ng ty Th¨ng Long (TALIMEX). Ch-¬ng 3: Hoµn thiÖn c«ng t¸c nguyªn vËt liÖu t¹i C«ng ty Th¨ng Long (TALIMEX). Ch-¬ng 1 Nh÷ng vÊn §Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n NGUY£N VËT LIÖU trong c¸c doanh nghIÖP s¶n xuÊt Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm, ph©n lo¹i vµ tÝnh gi¸ Nguyªn vËt liÖu. Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm nguyªn vËt liÖu. 1.1.1.1Kh¸i niÖm: VËt liÖu lµ nh÷ng ®èi t-îng lao ®éng, thÓ hiÖn d-íi d¹ng vËt ho¸. Trong c¸c doanh nghiÖp, vËt liÖu ®-îc sö dông phôc vô cho viÖc s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm hoÆc thùc hiÖn dÞch vô hay sö dông cho b¸n hµng, cho qu¶n lý doanh nghiÖp. 1.1.1.2 §Æc ®iÓm: §Æc ®iÓm cña vËt liÖu lµ chØ tham gia vµo mét chu kú s¶n xuÊt- kinh doanh nhÊt ®Þnh vµ toµn bé gi¸ trÞ vËt liÖu ®-îc chuyÓn hÕt mét lÇn vµo chi phÝ kinh doanh trong kú. Khi tham gia vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt - kinh doanh, vËt liÖu bÞ biÕn d¹ng hoÆc tiªu hao hoµn toµn. VËt liÖu ®-îc h×nh thµnh tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau nh- mua ngoµi, tù s¶n xuÊt, nhËn vèn gãp liªn doanh, vèn gãp cña c¸c thµnh viªn tham gia c«ng ty, …, trong ®ã, chñ yÕu lµ do doanh nghiÖp mua ngoµi. 1.1.1.3 Vai trß cña nguyªn vËt liÖu: Cã thÓ nãi, vËt liÖu v« cïng quan träng trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. §èi víi nh÷ng doanh nghiÖp s¶n xuÊt (C«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, x©y dùng c¬ b¶n vËt liÖu lµ yÕu tè v« cïng quan träng, chi phÝ vËt liÖu th-êng chiÕm tû träng lín trong tæng sè chi phÝ ®Ó t¹o thµnh s¶n phÈm). Do vËy vËt liÖu kh«ng chØ quyÕt ®Þnh ®Õn sè l-îng s¶n phÈm mµ cßn ¶nh h-ëng trùc tiÕp ®Õn chÊt l-îng s¶n phÈm t¹o ra. Nguyªn vËt liÖu cã ®¶m b¶o quy c¸ch, chñng lo¹i sù ®a d¹ng th× s¶n phÈm s¶n xuÊt ra míi ®¹t yªu cÇu vµ phôc vô cho nhu cÇu tiªu dïng ngµy cµng cao cña x· héi. Nh- vËy vËt liÖu cã mét gi¸ trÞ v« cïng quan träng kh«ng thÓ phñ nhËn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Mét ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp kh«ng thÓ thùc hiÖn ®-îc nÕu thiÕu mét trong ba yÕu tè: Lao ®éng, t- liÖu lao ®éng, vµ ®èi t-îng lao ®éng. Trong ®ã con ng-êi víi t-c¸ch lµ chñ thÓ lao ®éng sö dông t- liÖu lao ®éng vµ ®èi t-îng lao ®éng ®Ó t¹o ra cña c¶i vËt chÊt. Trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt c«ng nghiÖp biÓu hiÖn cô thÓ cña ®èi t-îng lao ®éng lµ nguyªn vËt liÖu. Chi phÝ vÒ vËt liÖu chiÕm mét tû träng lín trong c¬ cÊu gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ lµ bé phËn quan träng trong doanh nghiÖp. Nã kh«ng chØ lµm ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt mµ cßn lµ mét bé phËn quan träng cña hµng tån kho ®-îc theo dâi b¶o qu¶n vµ lËp dù phßng khi cÇn thiÕt. Do vËt liÖu cã vai trß quan träng nh- vËy nªn c«ng t¸c kÕ to¸n vËt liÖu trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ph¶i ®-îc thùc hiÖn mét c¸ch toµn diÖn ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn qu¶n lý vËt liÖu, thóc ®Èy viÖc cung cÊp ®Çy ®ñ kÞp thêi, ®ång bé nh÷ng vËt liÖu cÇn cho s¶n xuÊt, dù tr÷ vµ sö dông vËt liÖu hîp lý, tiÕt kiÖm ng¨n ngõa c¸c hiÖn t-îng h- hao, mÊt m¸t vµ l·ng phÝ vËt liÖu trong tÊt c¶ c¸c kh©u cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. 1.1.2. Ph©n lo¹i nguyªn vËt liÖu. VËt liÖu trong c¸c doanh nghiÖp bao gåm nhiÒu thø, nhiÒu lo¹i kh¸c nhau, cã gi¸ trÞ, c«ng dông, nguån gèc h×nh thµnh…kh¸c nhau. Do vËy, cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh ph©n lo¹i vËt liÖu nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc h¹ch to¸n vµ qu¶n lý vËt liÖu. C¨n cø vµo vai trß vµ t¸c dông cña vËt liÖu trong s¶n xuÊt, vËt liÖu ®-îc chia thµnh c¸c lo¹i nh- sau: -Nguyªn, vËt liÖu chÝnh: lµ thø nguyªn, vËt liÖu mµ sau qu¸ tr×nh gia c«ng, chÕ biÕn sÏ cÊu thµnh nªn thùc thÓ vËt chÊt chñ yÕu cña s¶n phÈm; -VËt liÖu phô: lµ nh÷ng vËt liÖu chØ cã t¸c dông phô trî trong s¶n xuÊt, ®-îc sö dông kÕt hîp víi vËt liÖu chÝnh ®Ó lµm thay ®æi mµu s¾c, h×nh d¸ng, mïi vÞ, hoÆc dïng ®Ó b¶o qu¶n, phôc vô ho¹t ®éng cña c¸c t- liÖu lao ®éng hay phôc vô cho lao ®éng cña c«ng nh©n viªn chøc (dÇu nhên, hå keo, thuèc nhuém, thuèc chèng rØ, h-¬ng liÖu, xµ phßng, giÎ lau…); -Nhiªn liÖu: lµ nh÷ng thø vËt liÖu ®-îc dïng ®Ó cung cÊp nhiÖt l-îng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, kinh doanh nh- than, cñi, x¨ng dÇu, h¬i ®èt, khÝ ®èt…; -Phô tïng thay thÕ: lµ c¸c chi tiÕt, phô tïng dïng ®Ó söa ch÷a vµ thay thÕ cho c¸c m¸y mãc, thiÕt bÞ, ph-¬ng tiÖn vËn t¶i …; -VËt liÖu vµ thiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n: bao gåm c¸c vËt liÖu vµ thiÕt bÞ (cÇn l¾p, kh«ng cÇn l¾p, vËt kÕt cÊu, c«ng cô, khÝ cô…) mµ doanh nghiÖp mua vµo víi môc ®Ých ®Çu t- cho x©y dùng c¬ b¶n; -PhÕ liÖu: lµ c¸c lo¹i vËt liÖu thu ®-îc trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hay thanh lý tµi s¶n, cã thÓ sö dông hay b¸n ra ngoµi (ph«i bµo, v¶i vôn, g¹ch, s¾t …); -VËt liÖu kh¸c: bao gåm c¸c lo¹i vËt liÖu cßn l¹i ngoµi c¸c thø ch-a kÓ trªn nh- bao b×, vËt ®ãng gãi, c¸c lo¹i vËt t- ®Æc chñng v.v… .1.3. Ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu. TÝnh gi¸ vËt liÖu vÒ thùc chÊt lµ viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ ghi sæ cña vËt liÖu. Theo quy ®Þnh vËt liÖu ®-îc tÝnh theo gi¸ thùc tÕ (gi¸ gèc). Tøc lµ vËt liÖu khi nhËp kho hay xuÊt kho ®Òu ®-îc ph¶n ¸nh trªn sæ s¸ch theo gi¸ thùc tÕ. 1.1.3.1. TÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu nhËp kho. Gi¸ gèc ghi sæ vËt liÖu trong c¸c tr-êng hîp cô thÓ ®-îc tÝnh nh- sau: Víi c¸c vËt liÖu mua ngoµi: gi¸ thùc tÕ (gi¸ gèc) ghi sæ gåm trÞ gi¸ mua ngoµi cña vËt liÖu thu mua [lµ gi¸ mua ghi trªn ho¸ ®¬n cña ng-êi b¸n ®· trõ(-) c¸c kho¶n chiÕt khÊu th-¬ng m¹i vµ gi¶m gi¸ hµng mua ®-îc h-ëng, céng (+) c¸c lo¹i thuÕ kh«ng ®-îc hoµn l¹i (nÕu cã) vµ c¸c chi phÝ thu mua thùc tÕ (chi phÝ vËn chuyÓn, bèc dì; chi phÝ bao b×; chi phÝ cña bé phËn thu mua ®éc lËp; chi phÝ thuª kho, thuª b·i; tiÒn ph¹t l-u kho, l-u hµng, l-u b·i…)]. Nh- vËy, trong gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu trong doanh nghiÖp tÝnh thuÕ theo ph-¬ng ph¸p khÊu trõ kh«ng bao gåm thuÕ GTGT ®Çu vµo ®-îc khÊu trõ mµ bao gåm c¸c kho¶n thuÕ kh«ng ®-îc hoµn l¹i nh- thuÕ nhËp khÈu, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt (nÕu cã). Víi vËt liÖu doanh nghiÖp s¶n xuÊt: gi¸ thùc tÕ ghi sæ cña vËt liÖu do doanh nghiÖp s¶n xuÊt khi nhËp kho lµ gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ (gi¸ thµnh c«ng x-ëng thùc tÕ) cña vËt liÖu s¶n xuÊt ra. Víi vËt liÖu thuª ngoµi, gia c«ng, chÕ biÕn: gi¸ thùc tÕ ghi sæ nhËp kho bao gåm gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu, cïng c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn thuª ngoµi gia c«ng, chÕ biÕn, (tiÒn thuª gia c«ng, chÕ biÕn, chi phÝ vËn chuyÓn, bèc dì, hao hôt ®Þnh møc…). Víi vËt liÖu nhËn ®ãng gãp tõ c¸c ®¬n vÞ, tæ chøc, c¸ nh©n tham gia gãp vèn: gi¸ thùc tÕ ghi sæ lµ gi¸ tho¶ thuËn do c¸c bªn x¸c ®Þnh (hoÆc tæng gi¸ thanh to¸n ghi trªn ho¨ ®¬n GTGT do c¸c bªn tham gia liªn doanh lËp) céng (+) víi c¸c chi phÝ tiÕp nhËn mµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra (nÕu cã). Víi phÕ liÖu: gi¸ thùc tÕ ghi sæ cña phÕ liÖu lµ gi¸ -íc tÝnh cã thÓ sö dông ®-îc hay gi¸ trÞ thu håi tèi thiÓu. Víi vËt liÖu ®-îc tÆng, th-ëng: gi¸ trÞ thùc tÕ ghi sæ cña vËt liÖu lµ gi¸ thÞ tr-êng t-¬ng ®-¬ng céng (+) chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc tiÕp nhËn (nÕu cã). 1.1.3.2. TÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu xuÊt kho. §Ó x¸c ®Þnh gi¸ thùc tÕ (gi¸ gèc) ghi sæ cña vËt liÖu xuÊt kho trong kú, tuú theo ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng cña tõng doanh nghiÖp, vµo yªu cÇu qu¶n lý vµ tr×nh ®é nghiÖp vô cña c¸n bé kÕ to¸n, cã thÓ sö dông mét trong c¸c ph-¬ng ph¸p sau ®©y theo nguyªn t¾c nhÊt qu¸n trong h¹ch to¸n, nÕu thay ®æi ph-¬ng ph¸p ph¶i gi¶i thÝch râ rµng. Cô thÓ nh- sau: a, Ph-¬ng ph¸p gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n: Theo ph-¬ng ph¸p nµy, gi¸ thùc tÕ vËt liÖu xuÊt kho trong kú ®-îc tÝnh theo c«ng thøc: Gi¸ thùc tÕ tõng lo¹i = xuÊt kho Sè l-îng tõng lo¹i xuÊt kho * Gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n Trong ®ã, gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n cã thÓ tÝnh theo mét trong 3 c¸ch sau: C¸ch 1: Gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n c¶ kú dù tr÷ Gi¸ thùc tÕ tõng lo¹i tån ®Çu kú vµ nhËp trong kú = L-îng thùc tÕ tõng lo¹i tån ®Çu kú vµ nhËp trong kú C¸ch tÝnh nµy tuy ®¬n gi¶n, dÔ lµm nh-ng ®é chÝnh x¸c kh«ng cao. H¬n n÷a, c«ng viÖc tÝnh to¸n dån vµo cuèi th¸ng, g©y ¶nh h-ëng ®Õn c«ng t¸c quyÕt to¸n nãi chung. C¸ch 2: Gi¸ ®¬n vÞ = b×nh qu©n cuèi kú tr-íc Gi¸ thùc tÕ tõng lo¹i tån ®Çu kú (hoÆc cuèi kú tr-íc) L-îng thùc tÕ tõng lo¹i tån kho ®Çu kú (hoÆc cuèi kú tr-íc) C¸ch nµy mÆc dÇu kh¸ ®¬n gi¶n vµ ph¶n ¸nh kÞp thêi t×nh h×nh biÕn ®éng cña tõng lo¹i vËt liÖu, dông cô, s¶n phÈm hµng ho¸ trong kú, tuy nhiªn kh«ng chÝnh x¸c v× kh«ng tÝnh ®Õn sù biÕn ®éng cña gi¸ c¶ vËt liÖu, dông cô, hµng ho¸ còng nh- gi¸ thµnh s¶n phÈm trong kú. Gi¸ thùc tÕ tõng lo¹i tån kho sau mçi lÇn nhËp C¸ch 3: Gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n sau mçi lÇn = L-îng thùc tÕ tõng lo¹i tån kho sau mçi lÇn nhËp nhËp C¸ch nµy tÝnh theo gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n sau mçi lÇn nhËp l¹i kh¾c phôc ®-îc nh-îc ®iÓm cña c¶ 2 ph-¬ng ph¸p trªn, võa chÝnh x¸c, võa cËp nhËt. Nh-îc ®iÓm cña ph-¬ng ph¸p nµy lµ tèn nhiÒu c«ng søc, tÝnh to¸n nhiÒu lÇn. b, Ph-¬ng ph¸p nhËp tr-íc, xuÊt tr-íc (FIFO): Theo ph-¬ng ph¸p nµy, gi¶ thiÕt r»ng sè vËt liÖu nµo nhËp tr-íc th× xuÊt tr-íc, xuÊt hÕt sè nhËp tr-íc míi ®Õn sè nhËp sau theo gi¸ thùc tÕ cña tõng sè hµng xuÊt. Nãi c¸ch kh¸c, c¬ së cña ph-¬ng ph¸p nµy lµ gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu nhËp kho tr-íc sÏ ®-îc dïng lµm gi¸ ®Ó tÝnh gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu xuÊt tr-íc vµ do vËy, gi¸ trÞ cña vËt liÖu tån kho cuèi kú sÏ lµ gi¸ thùc tÕ cña sè vËt liÖu nhËp kho sau cïng. Ph-¬ng ph¸p nµy thÝch hîp trong tr-êng hîp gi¸ c¶ æn ®Þnh hoÆc cã xu h-íng gi¶m. c, Ph-¬ng ph¸p nhËp sau xuÊt tr-íc (LIFO): Ph-¬ng ph¸p nµy gi¶ ®Þnh nh÷ng vËt liÖu nhËp kho sau cïng sÏ ®-îc xuÊt tr-íc tiªn, ng-îc l¹i víi ph-¬ng ph¸p nhËp tr-íc xuÊt tr-íc ë trªn. Ph-¬ng ph¸p nhËp sau xuÊt tr-íc thÝch hîp trong tr-êng hîp l¹m ph¸t. d, Ph-¬ng ph¸p trùc tiÕp: Theo ph-¬ng ph¸p nµy, gi¸ thùc tÕ vËt liÖu ®-îc x¸c ®Þnh theo ®¬n chiÕc hay tõng l« vµ gi÷ nguyªn tõ lóc nhËp vµ cho tíi lóc xuÊt kho (trõ tr-êng hîp ®iÒu chØnh). Khi xuÊt kho l« nµo (hay c¸i nµo) sÏ ®-îc tÝnh theo gi¸ thùc tÕ cña l« Êy hay c¸i Êy. Do vËy, ph-¬ng ph¸p nµy cßn cã tªn gäi lµ ph-¬ng ph¸p ®Æc ®iÓm riªng hay ph-¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ ®Ých danh vµ th-êng sö dông trong c¸c doanh nghiÖp cã Ýt lo¹i vËt liÖu hoÆc vËt liÖu æn ®Þnh, cã tÝnh t¸ch biÖt vµ nhËn diÖn ®-îc. e, Ph-¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ h¹ch to¸n: Ngoµi c¸c ph-¬ng ph¸p c¬ b¶n trªn, trong thùc tÕ c«ng t¸c kÕ to¸n, ®Ó gi¶m nhÑ viÖc ghi chÐp còng nh- b¶o ®¶m tÝnh kÞp thêi cña th«ng tin kÕ to¸n, ®Ó tÝnh gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu xuÊt kho, kÕ to¸n cßn sö dông ph-¬ng ph¸p gi¸ h¹ch to¸n. Theo ph-¬ng ph¸p nµy, toµn bé vËt liÖu biÕn ®éng trong kú ®-îc tÝnh theo gi¸ h¹ch to¸n (gi¸ kÕ ho¹ch hoÆc mét lo¹i gi¸ æn ®Þnh trong kú). Cuèi kú, kÕ to¸n sÏ tiÕn hµnh ®iÒu chØnh tõ gi¸ h¹ch to¸n sang gi¸ thùc tÕ theo c«ng thøc: Gi¸ thùc tÕ tõng lo¹i xuÊt kho (hoÆc tån kho cuèi kú) = Gi¸ h¹ch to¸n tõng lo¹i xuÊt kho * HÖ sè gi¸ tõng lo¹i HÖ sè gi¸ cã thÓ tÝnh cho tõng lo¹i, tõng nhãm hoÆc tõng thø vËt liÖu chñ yÕu tuú thuéc vµo yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý. VÒ thùc chÊt, viÖc sö dông gi¸ h¹ch to¸n ®Ó ghi sæ c¸c lo¹i hµng tån kho nãi chung chÝnh lµ mét thñ thuËt cña kÕ to¸n nh»m ph¶n ¸nh kÞp thêi t×nh h×nh biÕn ®éng hiÖn cã cña tõng lo¹i hµng tån kho. Gi¸ trÞ tõng lo¹i hµng tån kho tÝnh theo ph-¬ng ph¸p gi¸ h¹ch to¸n ®óng b»ng gi¸ trÞ tõng lo¹i hµng tån kho t¨ng, gi¶m hiÖn cã tÝnh theo ph-¬ng ph¸p gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n c¶ kú dù tr÷. .1.4. NhiÖm vô cña h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu. VËt liÖu lµ c¬ së vËt chÊt cÊu thµnh nªn thùc thÓ cña s¶n phÈm, chi phÝ vËt liÖu chiÕm tû träng lín trong gi¸ thµnh s¶n phÈm cho nªn yªu cÇu qu¶n lý vËt liÖu vµ c«ng t¸c tæ chøc vËt liÖu lµ hai ®iÒu kiÖn c¬ b¶n lu«n song hµnh cïng nhau. H¹ch to¸n vËt liÖu cã chÝnh x¸c, kÞp thêi, ®Çy ®ñ th× l·nh ®¹o míi n¾m ®-îc chÝnh x¸c t×nh h×nh thu mua, dù tr÷, vµ sö dông vËt liÖu c¶ vÒ kÕ ho¹ch vµ thùc hiÖn, tõ ®ã cã nh÷ng biÖn ph¸p thÝch hîp trong qu¶n lý. MÆt kh¸c tÝnh chÝnh x¸c, kÞp thêi cña c«ng t¸c h¹ch to¸n vËt liÖu sÏ gióp cho viÖc h¹ch to¸n gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp chÝnh x¸c. XuÊt ph¸t tõ yªu cÇu qu¶n lý vËt liÖu, vÞ trÝ vµ ®Æc ®iÓm cña vËt liÖu, c«ng t¸c h¹ch to¸n cã nh÷ng nhiÖm vô sau: - Ghi chÐp, tÝnh to¸n, ph¶n ¸nh chÝnh x¸c, trung thùc, kÞp thêi sè l-îng, chñng lo¹i vµ t×nh h×nh thùc tÕ cña vËt liÖu nhËp kho. - TËp hîp vµ ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c sè l-îng vµ gi¸ trÞ vËt liÖu xuÊt kho, kiÓm tra t×nh h×nh chÊp hµnh c¸c ®Þnh møc tiªu hao vËt liÖu. - Ph©n bæ hîp lý gi¸ trÞ vËt liÖu sö dông vµo c¸c ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh. - TÝnh to¸n vµ ph¶n ¸nh chÝnh x¸c sè l-îng vµ vËt liÖu tån kho, ph¸t hiÖn kÞp thêi vËt liÖu thõa, thiÕu, ø ®äng, kÐm phÈm chÊt ®Ó doanh nghiÖp cã biÖn ph¸p xö lý kÞp thêi, h¹n chÕ ®Õn møc tèi ®a cã thÓ x¶y ra. 1.2. Tæ chøc kÕ to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu. 1.2.1. Ph-¬ng ph¸p thÎ song song Theo ph-¬ng ph¸p thÎ song song, h¹ch to¸n chi tiÕt vËt liÖu t¹i c¸c doanh nghiÖp ®-îc tiÕn hµnh nh- sau: T¹i kho: Thñ kho dïng thÎ kho ®Ó ph¶n ¸nh t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån vËt liÖu vÒ mÆt sè l-îng. T¹i phßng kÕ to¸n: KÕ to¸n sö dông thÎ kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu ®Ó ph¶n ¸nh t×nh h×nh hiÖn cã, biÕn ®éng t¨ng, gi¶m theo tõng danh ®iÓm vËt liÖu víi thÎ kho më ë kho. §Ó thùc hiÖn ®èi chiÕu gi÷a kÕ to¸n tæng hîp vµ kÕ to¸n chi tiÕt, kÕ to¸n ph¶i c¨n cø vµo c¸c thÎ kÕ to¸n chi tiÕt ®Ó lËp b¶ng tæng hîp nhËp, xuÊt, tån kho vÒ mÆt gi¸ trÞ cña tõng lo¹i vËt liÖu. Ph-¬ng ph¸p thÎ song song mÆc dÇu ®¬n gi¶n, dÔ lµm nh-ng viÖc ghi chÐp cßn nhiÒu trïng lÆp. V× thÕ, chØ thÝch hîp víi doanh nghiÖp cã quy m« nhá, sè l-îng nghiÖp vô Ýt, tr×nh ®é nh©n viªn kÕ to¸n ch-a cao. ThÎ PhiÕu nhËp kho hoÆc sæ kÕ ThÎ kho B¶ng tæng hîp nhËp, xuÊt, tån kho KÕ to¸n tæng hîp to¸n chi tiÕt PhiÕu xuÊt kho Ghi chó: Ghi hµng ngµy Ghi cuèi th¸ng §èi chiÕu S¬ ®å 1.1: S¬ ®å kÕ to¸n chi tiÕt theo ph-¬ng ph¸p thÎ song song. 1.2.2. KÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu theo ph-¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn: Theo ph-¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn, c«ng viÖc cô thÓ t¹i kho gièng nh- ph-¬ng ph¸p thÎ song song ë trªn. T¹i phßng kÕ to¸n, kÕ to¸n sö dông sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn ®Ó h¹ch to¸n sè l-îng vµ sè tiÒn cña tõng thø (danh ®iÓm) vËt liÖu theo tõng kho. Sæ nµy ®-îc ghi mçi th¸ng 1 lÇn vµo cuèi th¸ng trªn c¬ së c¸c b¶ng kª nhËp, b¶ng kª xuÊt tõng thø (danh ®iÓm) vËt liÖu; mçi danh ®iÓm ghi mét dßng trong sæ. Cuèi th¸ng, kÕ to¸n ®èi chiÕu sè l-îng vËt liÖu trªn sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn víi thÎ kho cña thñ kho; ®ång thêi ®èi chiÕu sè tiÒn cña tõng danh ®iÓm vËt liÖu víi kÕ to¸n tæng hîp (theo gi¸ h¹ch to¸n ë c¸c b¶ng tÝnh gi¸). Ph-¬ng ph¸p nµy mÆc dÇu ®· cã c¶i tiÕn nh-ng viÖc ghi chÐp vÉn cßn trïng lÆp. Chøng tõ xuÊt ThÎ kho Chøng tõ xuÊt B¶ng kª nhËp Sæ ®èi chiÕu Lu©n chuyÓn B¶ng kª xuÊt Sæ kÕ to¸n tæng hîp Ghi chó: Ghi hµng ngµy Ghi cuèi th¸ng §èi chiÕu, kiÓm tra S¬ ®å 1.2: KÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu theo ph-¬ng ph¸p Sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn 1.2.3. KÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu theo ph-¬ng ph¸p sæ sè d-. Theo ph-¬ng ph¸p sæ sè d-, c«ng viÖc cô thÓ taÞ kho gièng nh- c¸c ph-¬ng ph¸p trªn. §Þnh kú, sau khi ghi nhËn thÎ kho, thñ kho ph¶i tËp hîp toµn bé chøng tõ nhËp kho, xuÊt kho ph¸t sinh theo tõng vËt liÖu quy ®Þnh. Sau ®ã, lËp phiÕu giao nhËn chøng tõ vµ nép cho kÕ to¸n kÌm theo c¸c chøng tõ nhËp, xuÊt kho vËt liÖu. Ngoµi ra, thñ kho cßn ph¶i ghi sè l-îng vËt liÖu tån kho cuèi th¸ng theo tõng danh ®iÓm vµo sæ sè d-. Sæ sè d- do kÕ to¸n më cho tõng kho, dïng cho c¶ n¨m vµ giao cho thñ kho tr-íc ngµy cuèi cña mçi th¸ng ®Ó ghi sè l-îng tån kho vËt liÖu vµo sæ. Trong sæ sè d-, c¸c danh ®iÓm vËt liÖu ®-îc in s½n, xÕp theo tõng nhãm vµ tõng lo¹i. Sau khi ghi sè l-îng tõng lo¹i vËt liÖu tån kho vµo sæ sè d-, thñ kho sÏ chuyÓn sæ cho phßng kÕ to¸n ®Ó kiÓm tra vµ tÝnh thµnh tiÒn. Lỗi! PhiÕu giao nhËn chøng tõ nhËp PhiÕu nhËp kho Sæ sè d- B¶ng luü kÕ nhËp, xuÊt, tån vËt t- ThÎ kho KÕ to¸n tæng hîp PhiÕu giao nhËn chøng tõ xuÊt PhiÕu xuÊt kho Ghi chó: Ghi hµng ngµy Ghi cuèi th¸ng §èi chiÕu Ghi ®Þnh kú S¬ ®å 1.3: H¹ch to¸n chi tiÕt vËt liÖu theoph-¬ng ph¸p sæ sè dT¹i phßng kÕ to¸n, ®Þnh kú, nh©n viªn kÕ to¸n ph¶i xuèng kho ®Ó h-íng dÉn vµ kiÓm tra viÖc ghi chÐp thÎ kho cña thñ kho vµ thu nhËn chøng tõ. Khi nhËn ®-îc chøng tõ, kÕ to¸n kiÓm tra vµ tÝnh gi¸ theo tõng chøng tõ (gi¸ h¹ch to¸n). Tæng céng sè tiÒn vµ ghi vµo cét sè tiÒn trªn phiÕu giao nhËn chøng tõ. §ång thêi, ghi sè tiÒn võa tÝnh ®-îc cña tõng nhãm vËt liÖu (nhËp riªng, xuÊt riªng) vµo b¶ng luü kÕ nhËp, xuÊt, tån kho. TiÕp ®ã, céng sè tiÒn nhËp, xuÊt trong th¸ng vµ dùa vµo sè d- ®Çu th¸ng ®Ó tÝnh ra sè d- cuèi th¸ng cña tõng nhãm vËt liÖu. Sè d- nµy ®-îc dïng ®Ó ®èi chiÕu víi cét “sè tiÒn” trªn sæ sè d- (sè liÖu trªn sæ sè d- do kÕ to¸n vËt ttÝnh b»ng c¸ch lÊy sè l-îng tån kho * gi¸ h¹ch to¸n). 1.3. Tæ chøc kÕ to¸n tæng hîp nguyªn vËt liÖu. §Ó h¹ch to¸n vËt liÖu nãi riªng vµ hµng tån kho nãi chung, kÕ to¸n cã thÓ ¸p dông mét trong 2 ph-¬ng ph¸p: kiÓm kª ®Þnh kú vµ kª khai th-êng xuyªn. ViÖc sö dông ph-¬ng ph¸p nµo lµ tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm kinh doanh cña tõng doanh nghiÖp, vµo yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý vµ vµo tr×nh ®é c¸n bé kÕ to¸n còng nh- vµo quy ®Þnh cña chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh. Hµng ho¸ tån kho cña doanh nghiÖp lµ tµi s¶n l-u ®éng cña doanh nghiÖp tån t¹i d-íi h×nh th¸i vËt chÊt, bao gåm nguyªn-vËt liÖu, c«ng cô, dông cô, s¶n phÈm dë dang, thµnh phÈm, hµng ho¸. 1.3.1. KÕ to¸n tæng hîp vËt liÖu theo ph-¬ng ph¸p kª khai th-êng xuyªn. 1.3.1.1. Kh¸i niÖm vµ tµi kho¶n sö dông: Ph-¬ng ph¸p kª khai th-êng xuyªn:lµ ph-¬ng ph¸p theo dâi vµ ph¶n ¸nh t×nh h×nh hiÖn cã, biÕn ®éng t¨ng, gi¶m hµng tån kho mét c¸ch th-êng xuyªn, liªn tôc trªn c¸c tµi kho¶n ph¶n ¸nh tõng lo¹i hµng tån kho. Ph-¬ng ph¸p nµy ®-îc sö dông phæ biÕn hiÖn nay ë n-íc ta v× nh÷ng tiÖn Ých cña nã. Ph-¬ng ph¸p nµy cã ®é chÝnh x¸c cao vµ cung cÊp th«ng tin vÒ hµng tån kho kÞp thêi, cËp nhËt. Theo ph-¬ng ph¸p nµy, t¹i bÊt kú thêi ®iÓm nµo kÕ to¸n còng cã thÓ x¸c ®Þnh ®-îc l-îng nhËp, xuÊt, tån kho tõng lo¹i hµng tån kho nãi chung vµ nguyªn, vËt liÖu nãi riªng. §Ó h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu theo ph-¬ng ph¸p kª khai th-êng xuyªn, kÕ to¸n sö dông c¸c tµi kho¶n sau: -T¯i kho°n 152: ”Nguyªn liÖu, vËt liÖu” t¯i kho°n n¯y ®­îc dïng ®Ó theo dâi gi¸ trÞ hiÖn cã, t×nh h×nh t¨ng, gi¶m cña c¸c nguyªn, vËt liÖu theo gi¸ thùc tÕ, cã thÓ më chi tiÕt theo tõng lo¹i, nhãm, thø… tuú theo yªu cÇu qu¶n lý vµ ph-¬ng tiÖn tÝnh to¸n. Bªn nî: ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô ph¸t sinh lµm t¨ng gi¸ thùc tÕ cña nguyªn, vËt liÖu trong kú (mua ngoµi, tù s¶n xuÊt, nhËn gãp vèn, ph¸t hiÖn thõa, ®¸nh gi¸ t¨ng…). Bªn cã: ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô ph¸t sinh lµm gi¶m nguyªn, vËt liÖu trong kú theo gi¸ thùc tÕ (xuÊt dïng, xuÊt b¸n, xuÊt gãp vèn, thiÕu hôt…). D- nî: gi¸ thùc tÕ cña nguyªn, vËt liÖu tån kho. -T¯i kho°n 151: ”H¯ng mua ®i ®­êng” t¯i kho°n n¯y dïng theo dâi c²c lo¹i nguyªn, vËt liÖu, c«ng cô, dông cô, hµng ho¸… mµ doanh nghiÖp ®· mua hay chÊp nhËn mua, ®· thuéc quyÒn së h÷u cña doanh nghiÖp nh-ng cuèi th¸ng, ch-a vÒ nhËp kho (kÓ c¶ sè ®ang göi kho ng-êi b¸n). Bªn nî: Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hµng mua ®ang ®i ®-êng t¨ng thªm trong kú. Bªn cã: Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hµng ®i ®-êng kú tr-íc ®· nhËp kho hay chuyÓn giao cho c¸c bé phËn sö dông hoÆc giao cho kh¸ch hµng. D- nî: gi¸ trÞ hµng ®ang ®i ®-êng (®Çu vµ cuèi kú). Ngoµi ra, trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n, kÕ to¸n cßn sö dông mét sè tµi kho¶n liªn quan kh¸c nh- 133, 331, 111, 112, 632…. C¨n cø vµo giÊy b¸o nhËn hµng, nÕu xÐt thÊy cÇn thiÕt, khi hµng vÒ ®Õn n¬i, cã thÓ lËp ban kiÓm nhËn ®Ó kiÓm nhËn vËt liÖu thu mua c¶ vÓ sè l-îng, chÊt l-îng, quy c¸ch…Ban kiÓm nhËn c¨n cø v¯o kÕt qu° thùc tÕ ghi v¯o “Biªn b°n kiÓm nhËn vËt t­”. Sau ®ã bé phËn cung øng sÏ lËp “PhiÕu nhËp kho” vËt t- trªn c¬ së hãa ®¬n, giÊy b¸o nhËn hµng vµ biªn b¶n kiÓm nhËn råi giao cho thñ kho. Thñ kho sÏ ghi sè vËt liÖu vµo phiÕu råi chuyÓn cho phßng kÕ to¸n lµm c¨n cø ghi sæ. Tr-êng hîp ph¸t hiÖn thõa, thiÕu, sai quy c¸ch, thñ kho ph¶i b¸o cho bé phËn cung øng biÕt vµ cïng ng-êi giao lËp biªn b¶n. 1.3.1.2. Ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n: a, Víi doanh nghiÖp ¸p dông thuÕ GTGT theo ph-¬ng ph¸p khÊu trõ: §èi víi ®¬n vÞ tÝnh thuÕ GTGT theo ph-¬ng ph¸p khÊu trõ ( ®· thùc hiÖn viÖc mua b¸n hµng ho¸ cã hãa ®¬n, chøng tõ ghi chÐp kiÓm tra ®ñ). ThuÕ GTGT ®Çu vµo ®-îc t¸ch riªng, kh«ng ghi vµo gi¸ thùc cña vËt liÖu. Nh- vËy, khi mua hµng trong tæng gi¸ thanh to¸n ph¶i tr¶ cho ng-êi b¸n, phÇn gi¸ mua ch-a thuÕ ®-îc ghi t¨ng gi¸ trÞ vËt t- mua vµo, cßn phÈn thuÕ GTGT ®Çu vµo ®-îc ghi vµo sè ®-îc khÊu trõ. KÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 133 (1331) -ThuÕ GTGT ®Çu vµo cña hµng ho¸ dÞch vô mua ngoµi). b, Víi doanh nghiÖp ¸p dông thuÕ GTGT theo ph-¬ng ph¸p trùc tiÕp: §èi víi c¬ së s¶n xuÊt kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó tÝnh thuÕ GTGT theo ph-¬ng ph¸p khÊu trõ th× thuÕ GTGT ®Çu vµo ®-îc ghi vµo gi¸ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu. Nh- vËy, khi mua vËt liÖu thuÕ GTGT ®Çu vµo ®-îc tÝnh vµo gi¸ cña vËt liÖu. KÕ to²n kh«ng sö dông t¯i kho°n 133 “ThuÕ GTGT ®Çu v¯o”. Cßn ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n t-¬ng tù nh- tr-êng hîp tÝnh thuÕ GTGT theo ph-¬ng ph¸p khÊu trõ. Tr×nh tù h¹ch to¸n vËt liÖu theo ph-¬ng ph¸p kª khai th-êng xuyªn ®-îc kh¸i qu¸t theo s¬ ®å (xem s¬ ®å 1.4). 1.3.2. KÕ to¸n tæng hîp vËt liÖu theo ph-¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh k×. 1.3.2.1 Kh¸i niÖm vµ tµi kho¶n sö dông: Ph-¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú lµ ph-¬ng ph¸p kh«ng theo dâi mét c¸ch th-êng xuyªn, liªn tôc vÒ t×nh h×nh biÕn ®éng cña c¸c lo¹i vËt t-, hµng ho¸, s¶n phÈm trªn c¸c tµi kho¶n ph¶n ¸nh tõng lo¹i hµng tån kho mµ chØ ph¶n ¸nhgi¸ trÞ tån kho ®Çu kú vµ cuèi kú cña chóng trªn c¬ së kiÓm kª cuèi kú, x¸c ®Þnh l-îng tån kho thùc tÕ vµ l-îng xuÊt dïng cho s¶n xuÊt kinh doanh vµ c¸c môc ®Ých kh¸c. Nh-îc ®iÓm cña ph-¬ng ph¸p nµy lµ ®é chÝnh x¸c kh«ng cao. Ph-¬ng ph¸p nµy ¸p dông cho c¸c ®¬n vÞ kinh doanh nhiÒu chñng lo¹i hµng ho¸, vËt t- kh¸c nhau, gi¸ trÞ thÊp th-êng xuyªn dïng, xuÊt b¸n. C¸c tµi kho¶n kÕ to¸n sö dông : T¯i kho°n 611 ”mua h¯ng” ” chi tiÕt TK 6111 ”mua nguyªn liÖu, vËt liÖu”: Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó theo dâi t×nh h×nh thu mua, t¨ng, gi¶m nguyªn vËt liÖu theo gi¸ thùc tÕ (gi¸ mua vµ chi phÝ thu mua). KÕt cÊu TK 611: Bªn nî: Ph¶n ¸nh gi¸ thùc tÕ NVL tån kho ®µu kú vµ t¨ng thªm trong kú. Bªn cã: ph¶n ¸nh gi¸ thùc tÕ VL xuÊt dïng, xuÊt b¸n, thiÕu hôt trong kú vµ tån kho cuèi kú. Tµi kho¶n nµy kh«ng cã sè d-. T¯i kho°n 151: ”H¯ng mua ®ang ®i trªn ®­êng”. Dïng ®Ó ph°n ²nh trÞ gi² sè vËt liÖu mµ doanh nghiÖp ®· mua hay chÊp nhËn mua (®· thuéc së h÷u cña ®¬n vÞ) nh-ng ®ang ®i ®-êng hay ®ang göi t¹i kho ng-êi b¸n, chi tiÕt theo tõng lo¹i, tõng ng-êi b¸n. Bªn nî: gi¸ thùc tÕ hµng ®ang ®i ®-êng cuèi kú. Bªn cã: kÕt chuyÓn gi¸ thùc tÕ hµng ®ang ®i ®-êng cuèi kú. D- nî: gi¸ thùc tÕ hµng ®ang ®i ®-êng. T¯i kho°n 152: ”Nguyªn liÖu, vËt liÖu”. Dïng ®Ó ph°n ²nh gi² thùc tÕ nguyªn, vËt liÖu tån kho, chi tiÕt theo tõng lo¹i. Bªn nî: gi¸ thùc tÕ vËt liÖu tån kho cuèi kú. Bªn cã: kÕt chuyÓn gi¸ thùc tÕ vËt liÖu tån kho ®Çu kú. D- nî: gi¸ thùc tÕ vËt liÖu tån kho. Ngoµi ra trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n, kÕ to¸n cßn sö dông mét sè tµi kho¶n kh¸c cã liªn quan nh- 133, 111, 112, 331….C¸c tµi kho¶n nµy cã néi dung vµ kÕt cÊu gièng nh- ph-¬ng ph¸p kª khai th-êng xuyªn. 1.3.2.2. Ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n Tr×nh tù h¹ch to¸n vËt liÖu theo ph-¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú ®-îc kh¸i qu¸t theo s¬ ®å. (xem s¬ ®å 1.5). 1.4. C¸c h×nh thøc sæ kÕ to¸n vËn dông trong c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu. Sæ kÕ to¸n lµ mét ph-¬ng tiÖn vËt chÊt c¬ b¶n, cÇn thiÕt ®Ó ng-êi lµm kÕ to¸n ghi chÐp, ph¶n ¸nh cã hÖ thèng c¸c th«ng tin kÕ to¸n theo thêi gian còng nh- theo ®èi t-îng. H×nh thøc tæ chøc sæ kÕ to¸n lµ h×nh thøc kÕt hîp c¸c lo¹i sæ kÕ to¸n kh¸c nhau vÒ chøc n¨ng ghi chÐp, vÒ kÕt cÊu, néi dung ph¶n ¸nh theo mét tr×nh tù nhÊt ®Þnh trªn c¬ së cña chøng tõ gèc. C¸c doanh nghiÖp kh¸c nhau vÒ lo¹i h×nh, quy m« vµ c¸c ®iÒu kiÖn kÕ to¸n sÏ h×nh thµnh cho m×nh mét h×nh thøc sæ kÕ to¸n kh¸c nhau. Song quy l¹i cã bèn h×nh thøc sæ s¸ch kÕ to¸n sau: -H×nh thøc NhËt ký chung. -H×nh thøc NhËt ký - Sæ C¸i. -H×nh thøc Chøng tõ ghi sæ. -H×nh thøc NhËt ký - Chøng tõ. 1.4.1. H×nh thøc NhËt ký chung. Hµng ngµy, c¨n cø vÇo c¸c chøng tõ nhËp, xuÊt (PhiÕu nhËp kho, phiÕu xuÊt kho…) kÕ to¸n ghi nghiÖp vô ph¸t sinh vµo sæ NhËt ký chung. Sau ®ã, c¨n cø vµo sæ NhËt ký chung ®Ó ghi sæ C¸i TK 152, 331… NÕu ®¬n vÞ cã më sæ kÕ to¸n chi tiÕt th× ®ång thêi víi viÖc ghi sæ NhËt ký chung, c¸c nghiÖp vô trªn ®-îc ghi vµo c¸c sæ kÕ to¸n chi tiÕt liªn quan. Trong tr-êng hîp ®¬n vÞ më NhËt ký ®Æc biÖt th× hµng ngµy c¨n cø chøng tõ dïng ®Ó ghi sæ, ghi nghiÖp vô ph¸t sinh tæng hîp tõ NhËt ký ®Æc biÖt cã liªn quan. §Þnh kú (5-10 ngµy) hoÆc cuèi th¸ng, tuú khèi l-îng nghiÖp vô ph¸t sinh tæng hîp tõ NhËt ký ®Æc biÖt, lÊy sè liÖu ®Ó ghi vµo c¸c TK phï hîp rªn sæ C¸i sau khi ®· lo¹i bá sè trïng lÆp do mét nghiÖp vô ®-îc ghi dång thêi vµo nhiÒu sæ NhËt ký ®Æc biÖt. 1.4.2. H×nh thøc NhËt ký - Sæ c¸i. Theo h×nh thøc nµy, c¸c nghiÖp vô kÕ to¸n ph¸t sinh ®-îc ph¶n ¸nh vµo mét quyÓn sæ gäi lµ NhËt ký - Sæ c¸i. Sæ nµy lµ sæ h¹ch to¸n tæng hîp duy nhÊt, trong ®ã kÕt hîp ph¶n ¸nh theo thêi gian vµ theo hÖ thèng. TÊt c¶ c¸c tµi kho¶n mµ doanh nghiÖp sö dông ®-îc ph¶n ¸nh c¶ hai bªn Nî - Cã trªn cïng mét vµi trang sæ. C¨n cø ghi vµo sæ lµ chøng tõ gèc hoÆc b¶ng tæng hîp chøng tõ gèc, mçi chøng tõ ghi mét dßng vµo NhËt ký - Sæ c¸i. Cuèi kú kho¸ sæ thÎ kÕ to¸n chi tiÕt, lËp tæng hîp chi tiÕt ®Ó ®èi chiÕu víi NhËt ký - Sæ c¸i. 1.4.3. H×nh thøc Chøng tõ ghi sæ. H×nh thøc nµy thÝch hîp víi mäi lo¹i h×nh ®¬n vÞ, thuËn tiÖn cho viÖc ¸p dông m¸y tÝnh. Tuy nhiªn, viÖc ghi chÐp bÞ trïng lÆp nhiÒu nªn viÖc lËp b¸o c¸o dÔ bÞ trÔ nhÊt lµ trong ®iÒu kiÖn thñ c«ng, sæ s¸ch trong h×nh thøc nµy gåm: -Sæ c¸i: Lµ sæ ph©n lo¹i dïng ®Ó h¹ch to¸n tæng hîp. Mçi tµi kho¶n ®-îc ph¶n ¸nh trªn mét vµi trang sæ c¸i theo kiÓu Ýt cét hoÆc nhiÒu cét. -Sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi sæ: Lµ sæ ghi thêi gian, ph¶n ¸nh toµn bé chøng tõ ghi sæ ®· lËp trong th¸ng. Sæ nµy nh»m qu¶n lý chÆt chÏ chøng tõ ghi sæ vµ kiÓm tra, ®èi chiÕu víi b¶ng c©n ®èi ph¸t sinh. Mäi chøng tõ ghi sæ sau khi lËp xong ®Òu ph¶i ®¨ng ký vµo sæ nµy ®Ó lÊy sè hiÖu vµ ngµy th¸ng. Sè hiÖu cña chøng tõ ghi sæ ®-îc ®¸nh gi¸ liªn tôc tõ ®Çu th¸ng (hoÆc ®Çu n¨m) ®Õn cuèi th¸ng (hoÆc cuèi n¨m). Ngµy, th¸ng trªn chøng tõ ghi sæ tÝnh theo ngµy ghi “Sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi sæ”. -B¶ng c©n ®èi tµi kho¶n: Dïng ®Ó ph¶n ¸nh t×nh h×nh ®Çu kú, ph¸t sinh trong kú vµ t×nh h×nh cuèi kú cña c¸c lo¹i tµi s¶n vµ nguån vèn víi môc ®Ých kiÓm tra tÝnh chÝnh x¸c cña viÖc ghi chÐp. -C¸c sæ, thÎ h¹ch to¸n chi tiÕt: Dïng ®Ó ph¶n ¸nh c¸c ®èi t-îng cÇn h¹ch to¸n chi tiÕt (vËt liÖu, dông cô, tµi s¶n cè ®Þnh, chi phÝ s¶n xuÊt, tiªu thô…) 1.4.4 H×nh thøc NhËt ký chøng tõ. H×nh thøc nµy phï hîp víi doanh nghiÖp cã sè l-îng nghiÖp vô nhiÒu vµ ®iÒu kiÖn kÕ to¸n thñ c«ng, dÔ chuyªn m«n ho¸ c¸n bé kÕ to¸n. Tuy nhiªn ®ßi hái tr×nh ®é kÕ to¸n ph¶i cao. MÆt kh¸c kh«ng phï hîp víi kÕ to¸n b»ng m¸y. Sæ s¸ch trong h×nh thøc nµy bao gåm: