Tài liệu Hoàn thiện công tác hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty may

1 Lêi më ®Çu BÊt cø mét x· héi nµo muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®Òu ph¶i s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt. Ho¹t ®éng ®ã cña con ngêi lµ ho¹t ®éng tù gi¸c vµ cã ý thøc. S¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt lµ c¬ së tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi. Môc ®Ých cña nÒn s¶n xuÊt x· héi lµ nh»m tho¶ m·n nhu cÇu vËt chÊt vµ v¨n ho¸ ngµy cµng cao cña toµn x· héi. X· héi loµi ngêi cµng ph¸t triÓn th× nhu cÇu con ngêi ngµy cµng cao. S¶n phÈm s¶n xuÊt ra kh«ng chØ cã chÊt lîng tèt mµ cßn ph¶i cã mÉu m· ®Ñp, phï hîp víi thÞ hiÕu ngêi tiªu dïng. §ång thêi s¶n phÈm ®ã còng ph¶i cã gi¸ thµnh hîp lý.§iÒu ®ã ®Æt ra cho chóng ta lµ kh«ng chØ dõng l¹i ë viÖc s¶n xuÊt ra s¶n phÈm tèt mµ cßn ph¶i t×m c¸ch qu¶n lý chÆt chÏ c¸c kho¶n môc chi phÝ t×m mäi biÖn ph¸p tiÕt kiÖm chi phÝ gi¶m gi¸ thµnh ®Ó t¨ng lîi nhuËn ®Èy nhanh qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi, ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn kh«ng ngõng vµ c©n ®èi cña nÒn s¶n xuÊt x· héi. ViÖc thùc hiÖn c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ míi trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng vµ chÝnh s¸ch më cöa thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi ®Æt ra cho chóng ta nh÷ng vÊn ®Ò cÊp b¸ch. Bªn c¹nh ®ã thùc thi chÕ ®é h¹ch to¸n kinh tÕ míi ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp mét mÆt ph¶i trang tr¶i ®îc toµn bé c¸c chi phÝ ph¸t sinh b»ng thu nhËp, mÆt kh¸c ph¶i ®¶m b¶o cã l·i.Yªu cÇu Êy chØ cã thÓ thùc hiÖn ®îc trªn c¬ së qu¶n lý chÆt chÏ viÖc sö dông tiÕt kiÖm, hîp lý vµ cã hiÖu qu¶ c¸c lo¹i tµi s¶n, vËt t lao ®éng tiÒn vèn. Môc tiªu chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay lµ lîi nhuËn. Nhng ®èi víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt th× viÖc ®¹t ®îc lîi nhuËn mong muèn th× l¹i xuÊt ph¸t tõ viÖc h¹ch to¸n chÝnh x¸c kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, ®Ò ra nh÷ng biÖn ph¸p kÞp thêi nh»m tiÕt kiÖm chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Lµm thÕ nµo ®Ó tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ gi¸ thµnh lµ mét trong nh÷ng ®Ò tµi nãng báng, cÇn bµn vµ ®ang ®îc quan t©m hiÖn nay. XuÊt ph¸t tõ nhËn thøc ®ã vµ qua mét thêi gian t×m hiÓu vÒ c«ng ty may 10, em m¹nh d¹n chän ®Ò tµi: “Hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty May 10”. LuËn v¨n ®îc tr×nh bµy theo c¸c néi dung c¬ b¶n sau: Ch¬ng I: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i ë doanh nghiÖp s¶n xuÊt trong c¬ chÕ thÞ trêng. Ch¬ng II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë C«ng ty May 10. Ch¬ng III: Ph¬ng híng hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë C«ng ty may 10 2 Ch¬ng I Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ kÕ to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë doanh nghiÖp s¶n xuÊt Trong c¬ chÕ thÞ trêng. I. Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. 1. Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt: Qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ qu¸ tr×nh bá ra c¸c chi phÝ. Chi phÝ doanh nghiÖp bá ra bao gåm chi phÝ vÒ lao ®éng vËt ho¸: C¸c ®èi tîng lao ®éng vµ t liÖu lao ®éng, chi phÝ vÒ lao ®éng sèng: tiÒn c«ng vµ c¸c kho¶n ph¶i tr¶ kh¸c cho ngêi lao ®éng. Ngoµi ra, doanh nghiÖp coµn chi ra c¸c kho¶n vÒ dÞch vô mua ngoµi vµ c¸c chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn. Nh vËy chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh lµ toµn bé c¸c chÝ phÝ vÒ lao ®éng sèng, lao ®éng vËt ho¸ vµ c¸c chi phÝ kh¸c biÓu hiÖn b»ng tiÒn mµ doanh nghiÖp chi ra sau mét kú ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cã thÓ lµ th¸ng, quý. 2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt. Trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt, chi phÝ s¶n xuÊt cã rÊt nhiÒu lo¹i. Nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n chi phÝ cÇn ph¶i ph©n lo¹i chi phÝ. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt lµ viÖc s¾p xÕp chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng lo¹i, tõng lo¹i, tõng nhãm kh¸c nhau theo nh÷ng ®Æc trng nhÊt ®Þnh. Cã thÓ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo nh÷ng c¸ch c¬ b¶n sau: a. Ph©n lo¹i theo néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ cña chi phÝ. C¨n cø vµo néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ cña c¸c chi phÝ kh«ng ph©n biÖt vµo viÖc chóng ph¸t sinh ë ®©u, dïng vµo môc ®Ých g× ®Ó chia thµnh c¸c yÕu tè chi phÝ bao gåm c¸c yÕu tè sau: + Chi phÝ nguyªn vËt liÖu. + Chi phÝ nh©n c«ng. + Chi phÝ khÊu hao TSC§ + Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi. + Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn b. Ph©n lo¹i theo môc ®Ých, c«ng dông chi phÝ vµ chøc n¨ng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Theo tiªu thøc ph©n lo¹i nµy toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ®îc chia thµnh c¸c lo¹i sau. - Chi phÝ chÕ t¹o s¶n phÈm - Chi phÝ b¸n hµng - Chi phÝ ho¹t ®éng kh¸c 3 - Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp §Ó ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý chung, chi phÝ s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm chia thµnh: - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp - Chi phÝ s¶n xuÊt chung c. Ph©n lo¹i theo ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ mèi quan hÖ víi ®èi tîng chÞu chi phÝ: Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, chi phÝ s¶n xuÊt chia ra lµm 2 lo¹i: - Chi phÝ trùc tiÕp: lµ nh÷ng chi phÝ cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn tõng ®èi tîng chÞu chi phÝ ®· x¸c ®Þnh trong doanh nghiÖp vµ ®îc h¹ch to¸n th¼ng vµo tõng ®èi tîng chÞu chi phÝ, trªn c¬ së chøng tõ ban ®Çu vÒ chi phÝ ph¸t sinh. - Chi phÝ gi¸n tiÕp: lµ nhøng chi phÝ liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng chÞu chi phÝ vµ ®îc ph©n bæ cho c¸c ®èi tîng ®ã theo c¸c tiªu chuÈn ph©n bæ thÝch hîp d. Ph©n lo¹i theo mèi quan hÖ s¶n lîng Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy toµn bé chi phÝ ®îc chia thµnh - Chi phÝ cè ®Þnh: lµ c¸c chi phÝ cã tÝnh chÊt æn ®Þnh so víi sù thay ®æi vÒ khèi lîng s¶n phÈm c«ng viÖc, lao vô, dÞch vô hay kÕt qu¶ s¶n xuÊt trong kú. Tuy vËy sù æn ®Þnh ®ã còng cã møc ®é giíi h¹n nhÊt ®Þnh, tøc lµ khi cã sù thay ®æi qu¸ lín vÒ kÕt qu¶ s¶n xuÊt sÏ cã sù thay ®æi vÒ c¸c chi phÝ cè ®Þnh ®ã. - Chi phÝ biÕn ®æi: lµ c¸c chi phÝ thay ®æi vÒ lîng theo mèi quan hÖ tû lÖ thuËn víi khèi lîng s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô, dÞch vô, ®· hoµn thµnh trong kú 3. Kh¸i niÖm vÒ gi¸ thµnh s¶n phÈm Gi¸ thµnh lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña tæng sè c¸c hao phÝ lao ®éng sèng vµ lao ®«ng vËt ho¸ cho ®¬n vÞ khèi lîng s¶n phÈm, dÞch vô vµ khèi lîng lao vô nhÊt ®Þnh. Gi¸ thµnh lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp, ph¶n ¸nh chÊt lîng cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt, ph¶n ¸nh kÕt qu¶ cña viÖc sö dông tµi s¶n, vËt t, lao ®éng, tiÒn vèn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt còng nh c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ kü thuËt mµ doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn nh»m môc ®Ých s¶n xuÊt khèi lîng s¶n phÈm nhiÒu nhÊt víi chi phÝ tiÕt kiÖm nhÊt vµ h¹ ®îc gi¸ thµnh s¶n phÈm. Gi¸ thµnh s¶n phÈm cßn lµ c¨n cø ®Ó tÝnh to¸n vµ x¸c ®Þnh hiÖu qña kinh tÕ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. 4. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp a. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo thêi gian vµ c¬ së sè liÖu tÝnh gi¸ thµnh - Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: gi¸ thµnh kÕ ho¹ch ®îc x¸c ®Þnh tríc khi bíc vµo kinh doanh, trªn cë gi¸ thµnh thùc tÕ kú tríc vµ c¸c ®Þnh møc c¸c dù to¸n chi phÝ cña kú kÕ ho¹ch. 4 - Gi¸ thµnh ®Þnh møc: Gi¸ thµnh ®Þnh møc còng ®ù¬c x¸c ®Þnh tríc khi b¾t ®Çu s¶n xuÊt, ®îc x©y dùng trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc chi phÝ hiÖn hµnh t¹i thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh trong kÕ ho¹ch. - Gi¸ thµnh thùc tÕ: gi¸ thµnh thùc tÕ lµ chØ tiªu ®îc x¸c ®Þnh sau khi kÕt thóc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt trªn c¬ së c¸c chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm. b. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo ph¹m vi tÝnh to¸n: - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt (gi¸ thµnh c«ng xëng): lµ c¨n cø ®Ó tÝnh gi¸ vèn vµ l·i gép ë c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt. - Gi¸ thµnh toµn bé (gi¸ thµnh tiªu thô): Bao gåm gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm céng thªm chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp tÝnh cho s¶n phÈm ®ã. Gi¸ thµnh toµn bé lµ c¨n cø x¸c ®Þnh l·i tríc thuÕ cña doanh nghiÖp. 5. Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ 2 mÆt biÓu hiÖn cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau, gièng nhau vÒ chÊt v× ®Òu lµ nh÷ng hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· chi ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm. Tuy nhiªn gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm l¹i kh«ng gièng nhau vÒ lîng do bé phËn chi phÝ s¶n xuÊt gi÷a c¸c kú kh«ng ®Òu nhau. Tuy cã sù kh¸c nhau, nhng gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh cã mèi quan hÖ víi nhau cô thÓ lµ tµi liÖu tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¬ së ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. TËp hîp ®Çy ®ñ chi phÝ s¶n xuÊt sÏ gióp cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm chÝnh x¸c. Ngîc l¹i th«ng qua gi¸ thµnh s¶n phÈm tõng giai ®o¹n s¶n xuÊt ®Ó xem xÐt, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh tiÕt kiÖm hay l·ng phÝ vµ chi phÝ s¶n xuÊt trong giai ®o¹n ®ã cã phï hîp kh«ng. Qu¶n lý gi¸ thµnh ph¶i g¾n liÒn víi qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt. II. §èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh 1. §èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt Chi phÝ s¶n xuÊt trong c¸c doanh nghiÖp bao gåm nhiÒu lo¹i víi néi dung kinh tÕ c«ng dông kh¸c nhau, ph¸t sinh ë nh÷ng ®Þa ®iÓm kh¸c nhau. ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ kh©u ®Çu tiªn cña kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt §Ó x¸c ®Þnh ®óng ®¾n ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ vµ c«ng dông cña chi phÝ trong s¶n xuÊt. Tuú theo c¬ cÊu tæ chøc s¶n xuÊt, yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh, yªu cÇu h¹ch to¸n kinh doanh cña doanh nghiÖp mµ ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ toµn bé quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp, hay tõng giai ®o¹n, tõng quy tr×nh c«ng nghÖ riªng biÖt, tõng ph©n xëng, tæ ®éi s¶n xuÊt. Tuú theo quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt vµ ®Æc ®iÓm cña s¶n phÈm mµ ®èi t- 5 îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ cã thÓ lµ tõng nhãm, tõng mÆt hµng s¶n phÈm, tõng ®¬n ®Æt hµng, tõng lo¹t hµng hoÆc tõng bé phËn, côm chi tiÕt hoÆc chi tiÕt s¶n phÈm. 2. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh X¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gÝa thµnh lµ c«ng viÖc cÇn thiÕt ®Çu tiªn trong toµn bé c«ng viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cña kÕ to¸n. Trong c¸c doanh nghiÖp tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm cô thÓ mµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ lµ: tõng s¶n phÈm, c«ng viÖc, ®¬n ®Æt hµng ®· hoµn thµnh, møc thµnh phÈm, chi tiÕt bé phËn s¶n phÈm. + NÕu doanh nghiÖp tæ chøc s¶n xuÊt ®¬n chiÕc: ®èi täng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô hoµn thµnh.VÝ dô: XÝ nghiÖp ®ãng tµu (tõng con tµu), XDCB (tõng h¹ng môc c«ng tr×nh). + NÕu s¶n xuÊt hµng lo¹t: ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng s¶n phÈm. VÝ dô: xÝ nghiÖp c¬ khÝ c«ng cô, s¶n phÈm hµng lo¹t m¸y mãc, c«ng cô + NÕu tæ chøc nhiÒu lo¹i s¶n phÈm kh¸c nhau: ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng lo¹i s¶n phÈm mét. VD: s¶n phÈm cña XÝ nghiÖp ho¸ chÊt, v¶i trong c¸c XÝ nghiÖp dÖt. NÕu xÐt vÒ mÆt quy tr×nh c«ng nghÖ th×: + NÕu quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt ®¬n gi¶n: ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh chØ cã thÓ lµ s¶n phÈm hoµn thµnh ë cuèi quy tr×nh c«ng nghÖ. + NÕu quy tr×nh s¶n xuÊt phøc t¹p kiÓu liªn tôc (ph©n bíc): ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ lµ thµnh phÈm ë giai ®o¹n cuèi cïng, còng cã thÓ lµ nöa thµnh phÈm ë tõng giai ®o¹n vµ thµnh phÈm ë giai ®o¹n cuèi + NÕu quy tr×nh s¶n xuÊt phøc t¹p kiÓu song song. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ bao gåm c¶ chi tiÕt, phô tïng, bé phËn s¶n phÈm hay thµnh phÈm. 3. Mèi quan hÖ gi÷a 2 ®èi tîng Néi dung cña ®èi tîng tËp hîp chi phÝ vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cã sù kh¸c nhau: nhng 2 ®èi tîng nµy l¹i cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau thÓ hiÖn trªn c¸c mÆt sau: - Sè liÖu vÒ chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp trong kú theo tõng ®èi tîng lµ c¬ së, lµ c¨n cø ®Ó kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh tÝnh ra gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ cho tõng ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cã liªn quan. - §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ phï hîp cã thÓ kh«ng phï hîp víi ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt: + Cã thÓ t¬ng øng víi mét ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh + Cã thÓ t¬ng øng víi nhiÒu ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chØ liªn quan ®Õn mét ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh 6 + Còng cã thÓ ®èi tîng kÕ to¸n tËp chi phÝ s¶n xuÊt víi ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh t¬ng øng, phï hîp nhau. III. Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt 1. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p KKTX a. Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: lµ nh÷ng chi phÝ vÒ NVL xuÊt dïng trùc tiÕp cho viÖc s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ thùc hiÖn c¸c lao vô, dÞch vô trong kú. §Ó theo dâi c¸c kho¶n chi phÝ nguyªn liÖu nhiªn vËt liÖu trùc tiÕp kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 621 “ chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp”, TK ®îc më chi tiÕt cho tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ (Ph©n xëng tæ s¶n xuÊt) §èi víi NVL mua vµo chuyÓn th¼ng vµo ph©n xëng s¶n xuÊt nÕu thuéc ®èi tîng chÞu thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp th× gi¸ trÞ NVL bao gåm c¶ thuÕ chÝnh lµ gi¸ thanh to¸n ghi trªn ho¸ ®¬n. KÕ to¸n thanh to¸n : Nî TK 621 - Gi¸ thanh to¸n Cã TK 111,112, 331 ... b. KÕ to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ nh÷ng kho¶n tiÒn ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp thùc hiÖn c¸c lao vô nh: TiÒn l¬ng chÝnh, l¬ng phô vµ c¸c kho¶n phô cÊp cã tÝnh chÊt l¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n.Ngoµi ra chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp cßn bao gåm nh÷ng kho¶n ®ãng gãp vÒ BHXH, BHYT, vµ KPC§ do doanh nghiÖp sö dông lao ®éng chÞu vµ ®îc tÝnh vµo chi phÝ kinh doanh theo tû lÖ nhÊt ®Þnh víi sè tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm thùc hiÖn c¸c lao vô, dÞch vô. §Ó theo dâi nh©n c«ng trùc tiÕp, kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 622 “chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp”. Tµi kho¶n nµy ®îc më chi tiÕt theo tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ. c. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung: lµ nh÷ng chi phÝ cã liªn quan ®Õn viÖc phôc vô, qu¶n lý, s¶n xuÊt trong ph¹m vi xÝ nghiÖp, ph©n xëng, tæ ®éi. §èi víi chi phÝ dÞch vô mua ngoµi nÕu thuéc ®èi tîng chÞu thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp th× gi¸ trÞ chi phÝ dÞch vô mua ngoµi bao gåm c¶ thuÕ chÝnh lµ gi¸ thanh to¸n ghi trªn ho¸ ®¬n. KÕ to¸n h¹ch to¸n: Nî TK 627- Gi¸ thanh to¸n Cã TK 111, 112, 331. . . V× cã mét sè yÕu tè chi phÝ trong kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt chung cã liªn quan ®Õn nhiÒu s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô trong ph©n xëng nªn cÇn thiÕt ph¶i ph©n bæ chi phÝ nµy cho tõng ®èi tîng theo tiªu thøc phï hîp. Trong thùc tÕ c¸c tiªu thøc nµy ®îc sö dông phæ biÕn ®Ó ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung nh ph©n bæ ®Þnh møc theo gië lµm viÖc thùc tÕ cña c«ng nh©n s¶n xuÊt hoÆc theo tiÒn l¬ng c«ng nh©n s¶n xuÊt 7 IV- Ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë S¶n phÈm lµm dë cuèi kú lµ nh÷ng s¶n phÈm cßn ®ang trong qu¸ tr×nh, s¶n xuÊt chÕ t¹o, ®ang n»m trªn d©y chuyÒn, cha ®Õn kú thu ho¹ch, cha hoµn thµnh, cha bµn giao tÝnh vµo khèi lîng bµn giao thanh to¸n. Trong thùc tÕ hiÖn nay s¶n phÈm lµm dë ®îc ®¸nh gi¸ theo c¸c ph¬ng ph¸p sau: 1. Ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë theo chi phÝ NVL chÝnh trùc tiÕp Theo ph¬ng ph¸p nµy, gi¸ trÞ s¶n ph¶m dë dang cuèi kú chØ tÝnh phÇn chi phÝ NVL trùc tiÕp, cßn c¸c chi phÝ kh¸c tÝnh hÕt cho thµnh phÈm. ViÖc tÝnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú phô thuéc vµo: + Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp dïng cho s¶n xuÊt + Sè lîng thµnh phÈm hoµn thµnh + Sè lîng s¶n phÈm dë dang cuèi kú Gi¸ trÞ s/p lµm dë cuèi kú = Chi phÝ NVL ®Çu kú + S¶n phÈm hoµn thµnh + Chi phÝ NVL trong kú S¶n phÈm lµm dë × S¶n phÈm lµm dë cuèi kú 2. §¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë cuèi kú theo ph¬ng ph¸p s¶n lîng s¶n phÈm hoµn thµnh t¬ng ®¬ng Theo ph¬ng ph¸p nµy, s¶n phÈm lµm dë cuèi kú chÞu toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt trong kú theo møc ®é hoµn thµnh. Trªn c¬ së ®ã quy ®æi s¶n phÈm lµm dë cuèi kú ra sè s¶n phÈm hoµn thµnh t¬ng ®¬ng, ®Ó tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh chi phÝ cho s¶n phÈm lµm dë. C¸ch tÝnh nh sau: + §èi víi nh÷ng chi phÝ bá mét lÇn ®Çu kú th× x¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm lµm dë cuèi kú theo c¸ch sau: Chi phÝ Chi phÝ + trong kú ®Çu kú Gi¸ trÞ s/p S¶n phÈm lµm = × lµm dë cuèi kú S¶n phÈm S¶n phÈm dë cuèi kú + hoµn thµnh lµm dë 8 + Cßn c¸c chi phÝ kh¸c bá dÇn theo møc ®é chÕ biÕn, s¶n xuÊt s¶n phÈm (chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung) sÏ tÝnh cho s¶n phÈm lµm dë cuèi kú theo møc ®é hoµn thµnh. ViÖc ®¸nh gi¸ theo ph¬ng ph¸p nµy thÝch hîp víi nh÷ng doanh nghiÖp mµ chi phÝ nguyªn vËt liÖu chiÕm tû träng kh«ng lín l¾m trong toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt. = S¶n phÈm lµm dë x møc ®é hoµn thµnh S¶n phÈm quy ®æi Gi¸ trÞ s/p = lµm dë Chi phÝ PS trong kú + Sè SP quy ®æi + Chi phÝ SPDD ®Çu kú S¶n phÈm quy ®æi × S¶n phÈm hoµn thµnh trong kú 3. §¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë cuèi kú theo chi phÝ s¶n xuÊt ®Þnh møc Theo ph¬ng ph¸p nµy c¨n cø vµo khèi lîng s¶n phÈm lµm dë vµ chi phÝ s¶n xuÊt ®Þnh møc cho 1 ®¬n vÞ s¶n phÈm ë tõng ph©n xëng, giai ®o¹n ®Ó tÝnh ra s¶n phÈm lµm dë cuèi kú. Chi phÝ s¶n phÈm dë Khèi lîng s¶n phÈm dë = dang cuèi kú dang cuèi kú + §Þnh møc chi phÝ ®¬n vÞ V. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm Lµ c¸c c¸ch thøc, c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh to¸n x¸c ®Þnh gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña tõng s¶n phÈm, lao vô dÞch vô, hoµn thµnh tuú theo ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm, còng nh yªu cÇu qu¶n lý, c«ng t¸c kÕ to¸n cña tõng doanh nghiÖp theo tõng lo¹i h×nh s¶n xuÊt, cô thÓ kÕ to¸n cã thÓ dïng mét trong c¸c biÖn ph¸p tÝnh gi¸ thµnh nh sau: 1. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh gi¶n ®¬n (ph¬ng ph¸p tÝnh trùc tiÕp). ¸p dông ë doanh nghiÖp cã ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt phï hîp víi ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh, kú tÝnh gi¸ thµnh phï hîp víi kú b¸o c¸o nh c¸c doanh nghiÖp vËn t¶i « t« doanh nghiÖp chÕ biÕn. . . Trªn c¬ së sè liÖu vÒ chi phÝ s¶n xuÊt ®· thùc hiÖn trong kú vµ gi¸ trÞ s¶n phÈm lµm dë ®Çu vµ cuèi kú ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo c«ng thøc. Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm = Gi¸ trÞ SPLD ®Çu kú + Chi phÝ s¶n xuÊt trong kú - Gi¸ trÞSPLD cuèi kú 9 Gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm = Tæng gi¸ thµnh Tæng s¶n l­îng s¶n phÈm 2. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n bíc. Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông thÝch hîp trong c¸c doanh nghiÖp cã quy tr×nh c«ng nghÖ, kü thuËt s¶n xuÊt phøc t¹p kiÓu liªn tôc, s¶n phÈm tr¶i qua nhiÒu giai ®o¹n chÕ biÕn liªn tôc kÕ tiÕp nhau. NTP giai ®o¹n tríc lµ ®èi tîng chÕ biÕn giai ®o¹n sau. a. Ph¬ng ph¸p ph©n bíc cã tÝnh gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm. Theo ph¬ng ph¸p nµy kÕ to¸n ph¶i tÝnh gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm cña giai ®o¹n tríc chuyÓn sang giai ®o¹n sau cïng víi c¸c chi phÝ cña giai ®o¹n sau ®Ó tÝnh ra gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm cña giai ®o¹n sau, cø thÕ tiÕp tôc cho ®Õn khi tÝnh ®îc tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬nvÞ cña thµnh phÈm ë giai ®o¹n s¶n xuÊt sau cïng. Cã thÓ kh¸i qu¸t tr×nh tù tÝnh gi¸ thµnh ph©n bíc cã tÝnh gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm theo s¬ ®å sau: Chi phÝ NVL chÝnh + Gi¸ thµnh NTP b­íc1 + Chi phÝ chÕ biÕn b­íc 1 11 Chi phÝ chÕ biÕn b­íc 2 Gi¸ thµnh NTP b­íc n-1 + Chi phÝ chÕ biÕn b­íc n − Gi¸ trÞ NTP dë dang b­íc 1 Gi¸ thµnh = NTP b­íc 1 − Gi¸ trÞ NTP dë dang b­íc 2 Gi¸ thµnh = NTP b­íc 2 − Gi¸ trÞ NTP dë dang b­íc n Gi¸ thµnh = thµnh phÈm b. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n bíc kh«ng tÝnh gi¸ thµnh NTP. ¸p dông trong trêng hîp x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh chØ lµ s¶n phÈm s¶n xuÊt hoµn thµnh ë giai ®o¹n c«ng nghÖ s¶n xuÊt cuèi cïng. Cã thÓ kh¸i qu¸t tr×nh tù tÝnh gi¸ thµnh ph©n bíc kh«ng tÝnh gi¸ thµnh NTP theo s¬ ®å sau: 10 Chi phÝ NVL chÝnh tÝnh cho thµnh phÈm Chi phÝ chÕ biÕn b­íc 1 tÝnh cho thµnh phÈm Tæng gi¸ thµnh thµnh phÈm Chi phÝ chÕ biÕn b­íc n tÝnh cho thµnhphÈm 3. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®¬n ®Æt hµng. Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông thÝch hîp ®èi víi c¸c doanh nghiÖp tæ chøc s¶n xuÊt ®¬n chiÕc hoÆc hµng lo¹t nhá, võa theo c¸c ®¬n ®Æt hµng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ lµ tõng ®¬n ®Æt hµng vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ c¸c ®¬n ®Æt hµng ®· hoµn thµnh. V× chØ khi nµo ®¬n ®Æt hµng hoµn thµnh míi tÝnh gi¸ thµnh do vËy kú tÝnh gi¸ thµnh kh«ng phï hîp víi kú b¸o c¸o. Tuy vËy trong th¸ng nÕu ®¬n ®Æt hµng cha hoµn thµnh vÉn ph¶i tËp hîp chi phÝ cho ®¬n ®Æt hµng ®ã trªn c¸c b¶ng (phiÕu) tÝnh gi¸ thµnh. Sau ®ã tæng céng chi phÝ c¸c th¸ng l¹i ta ®îc gi¸ thµnh cña ®¬n ®Æt hµng. NÕu ®¬n ®Æt hµng ®îc s¶n xuÊt ë nhiÒu ph©n xëng kh¸c nhau th× ph¶i tÝnh to¸n x¸c ®Þnh chi phÝ cña tõng ph©n xëng liªn quan ®Õn ®¬n ®Æt hµng ®ã. Nh÷ng chi phÝ trùc tiÕp ®îc h¹ch to¸n th¼ng vµo ®¬n ®Æt hµng, cßn c¸c chi phÝ chung cÇn ph©n bæ theo tiªu thøc thÝch hîp. 4. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo hÖ sè. Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông trong trêng hîp cïng mét quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt sö dông cïng lo¹i NVL nhng kÕt qu¶ thu ®îc nhiÒu lo¹i s¶n phÈm kh¸c nhau cïng mét lóc ( s¶n phÈm chÝnh) nh c¸c xÝ nghiÖp ho¸ dÇu, ho¸ chÊt, nu«i ong ,bß s÷a... Trêng hîp nµy ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ toµn bé quy tr×nh s¶n xuÊt ®ã ®· s¶n xuÊt hoµn thµnh. §Ó tÝnh ®îc gi¸ thµnh s¶n phÈm, kÕ to¸n ph¶i c¨n cø vµo tiªu chuÈn kinh tÕ kü thuËt vµ ®Þnh cho mçi lo¹i s¶n phÈm mét hÖ sè tÝnh gi¸ thµnh, råi tiÕn hµnh c¸c bíc sau Quy ®æi s¶n lîng thùc tÕ tõng lo¹i s¶n phÈm theo hÖ sè tÝnh gi¸ thµnh ®Ó lµm tiªu thøc ph©n bæ. Tæng s¶n lîng quy ®æi = ∑ s¶n lîng thùc tÕ SP i × HÖ sè quy ®æi SP i - TÝnh hÖ sè ph©n bæ chi phÝ cña tõng lo¹i s¶n phÈm HÖ sè quy ®æi s¶n phÈm i S¶n l­îng quy ®æi SP i = Tæng s¶n l­îng quy ®æi 11 - TÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ tõng lo¹i s¶n phÈm (theo tõng kho¶n môc) ( Tæng gi¸ = thµnh SP i Chi phÝ cho SPLD ®Çu kú CPSX + trong kú - HÖ sè ph©n × bæ SP i SPLD cuèi kú 5. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®Þnh møc. TÝnh gi¸ thµnh ®Þnh møc lµ viÖc sö dông c¸c ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt hiÖn hµnh ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, lao vô dÞch vô. §èi víi chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp ph¶i c¨n cø vµo ®Þnh møc hao phÝ NVL trùc tiÕp s¶n xuÊt ra s¶n phÈm ®Ó tÝnh ra chi phÝ ®Þnh møc. §èi víi chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ph¶i c¨n cø vµo ®Þnh møc hao phÝ lao ®éng s¶n phÈm ®Ó tÝnh ra chi phÝ ®Þnh møc. §èi víi chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¶i c¨n cø vµo dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung ®îc duyÖt ®Ó tÝnh hÖ sè ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung ®Þnh møc 6. Ph¬ng ph¸p lo¹i trõ chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm phô. ¸p dông ®èi víi c¸c doanh nghiÖp mµ trong cïng mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, bªn c¹nh s¶n phÈm chÝnh thu ®îc cßn cã thÓ cã s¶n phÈm phô. §Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm chÝnh, kÕ to¸n ph¶i lo¹i trõ gi¸ trÞ s¶n phÈm phô khái tæng chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm. Tæng gi¸ thµnh SP chÝnh Gi¸ trÞ = SPDD ®Çu kú + Tæng CPSX ph¸t sinh trong kú − Gi¸ trÞ SP phô thu håi − Gi¸ trÞ SPDD cuèi kú 7. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo tû lÖ. C¨n cø vµo mét tiªu chuÈn hîp lý tÝnh tû lÖ ph©n bæ gi¸ thµnh thùc tÕ cho c¸c s¶n phÈm trong nhãm. Tiªu chuÈn ph©n bæ thêng ®îc lùa chän cã thÓ lµ gi¸ thµnh kÕ ho¹ch hay gi¸ thµnh ®Þnh møc, sau ®ã tÝnh ra tû lÖ gi¸ thµnh cña nhãm s¶n phÈm: Tû lÖ tÝnh gi¸ thµnh (theo tõng kho¶n môc) SPLD ®Çu kú = + CPSX trong kú − Tiªu chuÈn ph©n bæ SPLD cuèi kú 12 VII. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm toµn doanh nghiÖp. TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn nh ta ®· biÕt chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm sau khi ®· tËp hîp riªng tõng kho¶n môc: chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung cÇn ®îc kÕt chuyÓn ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cho toµn doanh nghiÖp vµ ®îc h¹ch to¸n chi tiÕt theo tõng ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. KÕ to¸n mµ doanh nghiÖp sö dông tµi kho¶n 154 ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm S¬ ®å tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn TK 621 TK 154 K/c chi phÝ NVL trùc tiÕp TK 152,138,821 C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ TK 155 Sp hoµn thµnh nhËp kho TK 622 K/c chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp TK 627 K/c chi phÝ s¶n xuÊt chung Gi¸ thµnh s¶n phÈm thùc tÕ TK 157 Thµnh phÈm göi b¸n TK 632 Thµnh phÈm b¸n trùc tiÕp 13 Ch¬ng II Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty may 10. I. §Æc ®iÓm chung cña c«ng ty May 10 1. Vµi nÐt vÒ qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn. C«ng ty may 10 (GARCO 10) lµ ®¬n vÞ h¹ch to¸n kinh tÕ ®éc lËp thuéc tæng c«ng ty dÖt may ViÖt Nam ®îc thµnh lËp tõ n¨m 1946 víi tiÒn th©n lµ xëng may X10 thuéc nghµnh qu©n nhu liªn khu V. §Ó cã ®îc chç ®øng nh ngµy nay, c«ng ty ®· kh«ng ngõng v¬n lªn trong s¶n xuÊt vµ còng gÆp kh«ng Ýt nh÷ng khã kh¨n th¸ch thøc. N¨m 1956, hîp nhÊt xëng may X10, xëng May X40 vµ thî may qu©n nhu liªn khu V tËp kÕt, lÊy tªn chung lµ xëng may X10. N¨m 1961, xëng may X10 ®îc chuyÓn tõ sù qu¶n lý cña bé quèc phßng sang bé c«ng nghiÖp nhÑ vµ ®æi tªn thµnh xÝ nghiÖp may 10. §©y lµ thêi kú xÝ nghiÖp chuyÓn ®æi tõ c¬ chÕ h¹ch to¸n theo kiÓu bao cÊp sang h¹ch to¸n kinh doanh cã tÝnh ®Õn hiÖu qu¶ kinh tÕ. Tuy nhiªn nhiÖm vô chÝnh cña xÝ nghiÖp vÉn lµ s¶n xuÊt cho bé ®éi theo nh÷ng tiªu chuÈn cu¶ Bé quèc phßng. NhiÖm vô nµy vÉn kÐo dµi ®Õn hÕt n¨m 1975. Sau n¨m 1975, xÝ nghiÖp chuyÓn sang bíc ngoÆt míi trong nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh lµ chuyªn s¶n xuÊt gia c«ng lµm hµng xuÊt khÈu víi thÞ trêng chñ yÕu lµ Liªn X« cò vµ c¸c níc XHCN §«ng ¢u th«ng qua c¸c hîp ®ång mµ chÝnh phñ ViÖt Nam ®· ký víi chÝnh phñ c¸c níc nµy. Cuèi nh÷ng n¨m 80, May 10 ®øng trªn bê vùc ph¸ s¶n trong sù lao ®ao cña ngµnh dÖt may nãi chung. H¬n n÷a tríc sù tan r· cña hÖ thèng c¸c níc XHCN ë §«ng ¢u (nh÷ng n¨m 1990 – 1991) lµm cho xÝ nghiÖp mÊt thÞ trêng lín khiÕn t×nh h×nh cµng trë lªn khã kh¨n, XÝ nghiÖp chuyÓn híng sang khai th¸c thÞ trêng míi víi nh÷ng yªu cÇu chÆt chÏ h¬n. Còng tõ ®ã May 10 x¸c ®Þnh cho m×nh s¶n phÈm mòi nhän lµ ¸o s¬ mi vµ m¹nh d¹n ®Çu t ®æi míi m¸y mãc thiÕt bÞ, ®µo t¹o tuyÓn dông nh©n c«ng ®Ó bÊt ngê chuyÓn tõ bê vùc cña sù ph¸ s¶n sang gÆt h¸i nh÷ng thµnh c«ng. Do kh«ng ngõng c¶i tiÕn ®a d¹ng mÉu m·, kiÓu d¸ng chñng lo¹i nªn s¶n phÈm cña xÝ nghiÖp ®îc kh¸ch hµng a chuéng vµ ngµy cµng më réng ®Þa bµn ho¹t ®éng ë thÞ trêng khu vùc I nh Céng hoµ liªn bang §øc, NhËt B¶n, BØ, §µi Loan, Hång K«ng, Canada. Hµng n¨m xÝ nghiÖp xuÊt ra níc ngoµi hµng triÖu ¸o s¬ mi, hµng tr¨m ngh×n ¸o Jacket vµ nhiÒu s¶n phÈm may mÆc kh¸c. 14 Th¸ng 11 n¨m 1992 ,xÝ nghiÖp May 10 ®îc bé c«ng nghiÖp nhÑ cho phÐp ®æi tªn thµnh C«ng ty May 10 víi tªn giao dÞch quèc tÕ lµ GARCO (Garment company 10) 2. Chøc n¨ng nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty May 10 C«ng ty may 10 lµ mét doanh nghiÖp nhµ níc, cã nhiÖm vô kinh doanh hµng dÖt may. C«ng ty tù s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm may vµ c¸c hµng ho¸ liªn quan ®Õn nghµnh dÖt may.Cô thÓ: C«ng ty chuyªn s¶n xuÊt ¸o s¬ mi, ¸o Jacket, quÇn ©u quÇn ¸o trÎ em. . . Phôc vô cho s¶n xuÊt vµ tiªu dïng trong níc theo 3 ph¬ng thøc: + NhËn gia c«ng toµn bé: C«ng ty nhËn NVL cña kh¸ch hµng theo hîp ®ång ®Ó gia c«ng thµnh s¶n phÈm hoµn chØnh vµ giao tr¶ cho kh¸ch hµng. + S¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu díi h×nh thøc FOB: c¨n cø vµo hîp ®ång tiªu thô s¶n phÈm ®· ký víi kh¸ch hµng, c«ng ty tù tæ chøc s¶n xuÊt vµ xuÊt s¶n phÈm cho kh¸ch hµng theo hîp ®ång. + S¶n xuÊt hµng néi ®Þa: thùc hiÖn toµn bé qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh tõ ®Çu vµo, s¶n xuÊt ®Õn tiªu thô s¶n phÈm phôc vô cho nhu cÇu trong níc Ph¬ng híng trong nh÷ng n¨m tíi c«ng ty phÊn ®Êu trë thµnh c«ng ty may thêi trang lín cña c¶ níc víi trang thiÕt bÞ næi tiÕng vµo bËc nhÊt §«ng Nam ¸. Dù kiÕn doanh thu n¨m 2005 gÊp 5 lµn doanh thu n¨m 1995 vµ n¨m 2010 sÏ gÊp 10 lÇn n¨m 1995. Tæng vèn ®Çu t trong 10 n¨m tíi lµ 20 triÖu USD chñ yÕu cho hoµn thiÖn c¬ së h¹ tÇng, x©y dùng xÝ nghiÖp may complet vµ s¬ mi cao cÊp. Thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm, kh«ng chØ dõng l¹i ë s¶n phÈm s¬ mi truyÒn thèng, ®ång thêi t¨ng tû träng mÆt hµng FOB vµ mÆt hµng néi ®Þa trong c¬ cÊu s¶n phÈm. 3. §Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt vµ tæ chøc qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty may 10: - Tæng gi¸m ®èc lµ ngêi ®øng ®Çu chÞu tr¸ch nhiÖm chung vÒ toµn bé qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña ®¬n vÞ. Giao dÞch ký kÕt c¸c hîp ®ång, thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch chÕ ®é cña nhµ níc. - Phã tæng gi¸m ®èc: Gióp ®iÒu hµnh c«ng viÖc ë c¸c xÝ nghiÖp ph©n xëng s¶n xuÊt, thay quyÒn tæng gi¸m ®èc ®iÒu hµnh c«ng ty khi tæng gi¸m dèc ®i v¾ng. - Gi¸m ®èc ®iÒu hµnh: Gióp ®iÒu hµnh c«ng viÖc ë khèi phôc vô. - Phßng kÕ ho¹ch XNK: lµm nhiÖm vô giao dÞch ®µm ph¸n, ký kÕt hîp ®ång ®èi ngo¹i. Dù th¶o quyÕt to¸n hîp ®ång, tæ chøc thùc hiÖn c¸c hîp ®ång ®· ký. Bé phËn xuÊt khÈu trùc tiÕp phiªn dÞch ghi néi dung c¸c buæi ®µm tho¹i, lµm 15 thñ tôc nhËp xuÊt hµng, hoµn chØnh chøng tõ trong thanh to¸n quèc tÕ theo ®óng quy ®Þnh. - Phßng kÕ to¸n tµi chÝnh: Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n vµ x©y dùng bé m¸y kÕ to¸n phï hîp víi nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty. - Phßng kinh doanh: §iÒu hµnh quan s¸t, cung cÊp nguyªn phô liÖu ®a vµo s¶n xuÊt, nghiªn cøu thÞ trêng tiªu thô s¶n phÈm trong níc. - Phßng kü thuËt trùc tiÕp ®«n ®èc híng dÉn s¶n xuÊt ë tõng xÝ nghiÖp, x©y dùng ®Þnh møc nguyªn vËt liÖu còng nh c¸c th«ng sè kh¸c nh»m phôc vô c«ng t¸c qu¶n lý còng nh c«ng t¸c kÕ to¸n - Phßng QA: KiÓm tra toµn bé viÖc thùc hiÖn quy tr×nh c«ng nghÖ vÖ sinh c«ng nghiÖp, chÊt lîng s¶n phÈm vµ nguyªn liÖu. Ký c«ng nhËn s¶n phÈm ®¹t tiªu chuÈn . - V¨n phßng c«ng ty: Bao gåm ban ®êi sèng ban tæ chøc hµnh chÝnh, ban ®Çu t x©y dùng vµ ban y tÕ nhµ trÎ. NhiÖm vô chung cña phßng nµy lµ gi¶i quyÕt chÕ ®é chÝnh s¸ch ®èi víi ngêi lao ®éng, phô tr¸ch tiÕp t©n, thùc hiÖn giao dÞch. - Trêng ®µo t¹o (trêng c«ng nh©n kü thuËt may):Ký kÕt hîp ®ång víi c¸c trêng ®¹i häc, tæ chøc c¸c kho¸ häc vÒ kü thuËt may, vÒ qu¶n trÞ doanh nghiÖp. - Ph©n xëng c¬ ®iÖn: KiÓm so¸t toµn bé c¸c trang thiÕt bÞ ®ang sö dông trong c«ng ty. Tæ chøc ph©n bæ thiÕt bÞ phï hîp ®Ó ®iÒu chØnh s¶n xuÊt kÞp thêi, qu¶n lý vµ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ m¹ng líi ®iÖn trong c«ng ty. C«ng ty cã t¸m xÝ nghiÖp thµnh viªn bao gåm: -Tõ xÝ nghiÖp I ®Õn xÝ nghiÖp V ®îc bè trÝ t¹i trô së chÝnh ë sµi dång- Gia L©m- Hµ Néi cã nhiÖm vô s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng vµ hµng néi ®Þa. Ba xÝ nghiÖp ®Þa ph¬ng cã nhiÖm vô s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng vµ hµng néi ®Þa lµ: XÝ nghiÖp §«ng Hng (Th¸i B×nh). XÝ nghiÖp Hoa Phîng (H¶i Phßng) XÝ nghiÖp VÞ Hoµng (Nam §Þnh) 16 s¬ ®å tæ chøc qu¶n lý cña c«ng ty may 10 C¬ quan tæng gi¸m ®èc PhßngK H, XNK Phßng kü thuËt Phßng QA Phong kinh doanh Phßng V¨n tµi chÝnh phßng kÕ to¸n c«ng ty Ban ®êi sèng XN XN may may 1 2 XN XN may may 3 4 XN may 5 XN may VH XN may HP Ban TCHC XN may §h Tr­êng ®µo t¹o Ban §T XD Ban y tÕ nhµ trÎ PX thªu in Ban b¶o vÖ PX bao b× PX c¬ ®iÖn 17 s¬ ®å bé m¸y kÕ to¸n Trëng phßng kÕ to¸n phã phßng kÕ to¸n KÕ to¸n kho thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh phÈm néi ®Þa KÕ to¸n c«ng nî KÕ to¸n tiÒn l¬ng vµ b¶o hiÓm x· héi KÕ to¸n NVL KÕ to¸n thanh to¸n KÕ to¸n thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh Thñ quü 18 II. §Æc ®iÓm chung vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n cña c«ng ty may 10 1. NhiÖm vô cña bé m¸y kÕ to¸n Phßng tµi chÝnh cã nhiÖm vô lµm b¸o c¸o kÕ to¸n theo ®óng ®Þnh kú, cung cÊp ®Çy ®ñ kÞp thêi vµ chÝnh x¸c th«ng tin vÒ t×nh h×nh biÕn ®éng cña tµi s¶n vµ nguån h×nh thµnh nªn tµi s¶n cho c¸c nhµ qu¶n lý cña c«ng ty ®Ó hä cã nh÷ng quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n. Kh«ng chØ cã vËy phßng kÕ to¸n cßn ph¶i chia l¬ng cho c¸c c¸n bé c«ng nh©n viªn theo ®óng kÕ ho¹ch, x©y dùng kÕ ho¹ch tµi chÝnh, cung cÊp ®ñ vèn cho s¶n xuÊt, phôc vô kh¸ch hµng ®Õn lÜnh tiÒn vµ nép tiÒn tËn t×nh chu ®¸o. 2. §Æc ®iÓm cña bé m¸y kÕ to¸n. Bé m¸y kÕ to¸n cña c«ng ty ®îc tæ chøc theo bé m¸y kÕ to¸n tËp trung. Toµn bé c«ng viÖc kÕ to¸n ®îc thùc hiÖn tËp trung t¹i phßng kÕ to¸n, t¹i c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc h¹ch to¸n b¸o c¸o sæ kh«ng tæ chøc bé phËn kÕ to¸n riªng. Phßng kÕ to¸n cã chøc n¨ng gióp gi¸m ®èc vÒ lÜnh vùc kÕ to¸n tµi chÝnh, theo dâi t×nh h×nh kÕ ho¹ch s¶n xuÊt, t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c chÕ ®é chÝnh s¸ch vÒ qu¶n lý kinh tÕ tµi chÝnh. - KÕ to¸n trëng: chÞu tr¸ch nhiÖm tríc tæng gi¸m ®èc vÒ toµn bé c«ng t¸c kÕ to¸n tµi chÝnh cña c«ng ty nh c«ng t¸c kÕ to¸n bé m¸y kÕ to¸n gän nhÑ phï hîp víi tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh, lËp ®Çy ®ñ vµ nép ®óng h¹n c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh. - Phã phßng kÕ to¸n: chÞu tr¸ch nhiÖm tríc kÕ to¸n trëng vÒ phÇn tæng hîp, tµi s¶n cè ®Þnh, lµm kÕ to¸n tµi s¶n cè ®Þnh vµo sæ c¸i vµ lËp b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n, thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh, c¸c b¸o c¸o gi¶i tr×nh kh¸c theo yªu cÇu qu¶n lý. - KÕ to¸n kho thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh phÈm néi ®Þa: theo dâi c«ng nî vµ thanh to¸n c«ng nî cña c¸c cöa hµng ®¹i lý. H¹ch to¸n tiªu thô hµng trong níc vµ t×nh h×nh xuÊt nhËp cña c¸c kho thµnh phÈm néi ®Þa vµ c¸c cöa hµng ®¹i lý. - KÕ to¸n tiÒn l¬ng vµ b¶o hiÓm x· héi: qu¶n lý ch¬ng tr×nh tiÕt kiÖm toµn c«ng ty. Cã nhiÖm vô tËp hîp sè liÖu, chøng tõ tiÒn l¬ng, lËp b¶ng ph©n bæ tiÒn l¬ng, b¶ng kª nî 334 + 338 vµ b¶ng c©n ®èi tiÒn l¬ng. hµng ngµy tÝnh l·i, kÕt chuyÓn vµ rót tiÕt kiÖm. - KÕ to¸n NVL: theo dâi h¹ch to¸n nhËp xuÊt tån NVL, c«ng cô dông cô tÝnh to¸n ph©n bæ chi phÝ NVL. LËp b¶ng ph©n bæ NVL sö dông. lËp b¶ng kª sè 3. 19 - KÕ to¸n thanh to¸n: kiÓm tra tÝnh hîp lý hîp ph¸p cña chøng tõ tríc khi thanh to¸n. Theo dâi nguån thu, chi ®Ó c©n ®èi nguån vèn thanh to¸n hµng ngµy. KiÓm tra thuÕ ®Çu ra cña c¸c hµng ho¸ tiªu thô kh¸c, thuÕ ®Çu vµo cña vËt t hµng ho¸ . - KÕ to¸n thanh to¸n XNK: theo dâi qu¸ tr×nh thùc hiÖn L/C cña kh¸ch hµng ®èi víi hµng nhËp. Theo dâi h¹ch to¸n kho thµnh phÈm, xuÊt kho tÝnh doanh thu l·i lç. - KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt chÝnh, s¶n xuÊt phô: tÝnh gi¸ thµnh nguyªn phô liÖu, chi phÝ tiÒn l¬ng, chi phÝ qu¶n lý xÝ nghiÖp cho s¶n phÈm nhËp kho vµ s¶n phÈm dë dang cuèi kú. LËp b¶ng tËp hîp chi phÝ qu¶n lý c«ng ty,qu¶n lý xÝ nghiÖp theo yÕu tè. - KÕ to¸n c«ng nî: theo dâi c¸c kho¶n c«ng nî, h¹ch to¸n c¸c kho¶n thuÕ ph¶i nép ng©n s¸ch nhµ níc. - Thñ quü: chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý tiÒn mÆt, thu chi tiÒn mÆt vµo sæ quü hµng th¸ng. 3. H×nh thøc kÕ to¸n ¸p dông. HiÖn nay c«ng ty ®ang ¸p dông h×nh thøc kÕ to¸n nhËt ký chung. Sö dông sæ nhËt ký chung ®Ó ghi chÐp tÊt c¶ c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh theo thø tù thêi gian vµ theo quan hÖ ®èi øng tµi kho¶n. HÖ thèng tµi kho¶n vµ sæ s¸ch ®îc thiÕt lËp theo ®óng chÕ ®é kÕ to¸n míi do bé tµi chÝnh ban hµnh bao gåm: sæ nhËt ký chung, sæ c¸i, sæ quü, b¶ng kª, sæ vµ thÎ kÕ to¸n chi tiÕt, b¶ng tæng hîp chi tiÕt. 20 H×nh thøc kÕ to¸n nhËt ký chung cña c«ng ty may 10 Chøng tõ gèc Sæ vµ thÎ kÕ to¸n chi tiÕt Sæ nhËt ký chung Sæ c¸i B¶ng c©n ®èi sè ph¸t sinh B¶ng tæng hîp sè liÖu chi tiÕt B¸o c¸o kÕ to¸n Ghi chó: Ghi hµng ngµy Ghi cuèi kú §èi chiÕu sè liÖu Tr×nh tù ghi sæ: Tõ chøng tõ gèc hµng ngµy ghi vµo sæ nhËt ký chung, sau ®ã tõ nhËt ký chung ghi vµo sæ c¸i. cuèi th¸ng tõ sæ c¸i tµi kho¶n lËp b¶ng c©n ®èi tµi kho¶n. VÒ kÕ to¸n chi tiÕt th× tõ chøng tõ gèc ghi vµo sæ chi tiÕt liªn quan hµng ngµy, cuèi th¸ng lËp b¶ng chi tiÕt sè ph¸t sinh. Cuèi th¸ng sau khi kiÓm tra ®èi chiÕu sè liÖu ghi th× lÊy sè liÖu tõ b¶ng c©n ®èi tµi kho¶n (hoÆc sæ c¸i tµi kho¶n) vµ b¶ng chi tiÕt sè ph¸t sinh ®Ó lËp b¸o c¸o kÕ to¸n. - Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho:ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ trÞ hµng tån kho cuèi kú theo gi¸ b×nh qu©n gia quyÒn. - Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ trÞ hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn, ®©y lµ ph¬ng ph¸p ghi chÐp ph¶n ¸nh thêng xuyªn liªn tôc, cã hÖ thèng