Tài liệu Hoàn cảnh lịch sử nước ta trước khi

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Lêi NãI ®Çu Chñ TÞch Hå ChÝ Minh ®· cèng hiÕn trän ®êi m×nh cho sù nghiÖp c¸ch m¹ng cña nh©n d©n ta còng nh còng nh nh©n d©n thÕ giíi . Ngêi ®· tr¶i qua mét cuéc ®êi oanh liÖt , ®Çy gian khæ hy sinh . Cuéc ®êi Ngêi ®· tr¶i qua bao nhiªu sãng giã vµ gian khæ , ®· tõng ®i n¨m ch©u bèn biÓn vµ ®· nhiÒu lÇn bÞ ®Çy ¶i qua nhiÒu nhµ lao. Cuéc ®êi cña ngêi v« cïng cao thîng vµ phong phó, v« cïng trong s¸ng vµ ®Ñp ®Ï . Cuéc ®êi cña ngêi lµ tÊm g¬ng mÉu mùc ®Ó chóng ta noi theo. Víi hoài bão lớn nhất của Hå ChÝ Minh là Tổ quốc được giải phóng, nhân dân được hạnh phúc. Người nói: "Tôi chỉ có một ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành". §©y cã thÓ lµ ®iÒu mong íc cña ngêi khi ngêi cßn sèng vµ khi níc nhµ vÉn cßn bÞ chia c¾t vµ cßn giÆc ngo¹i x©m . Nhng cuèi cïng th× nh÷ng mong íc vµ sù hy sinh cña c¶ cuéc ®êi m×nh cho d©n téc ViÖt Nam cña Ngêi nay ®· thµnh hiÖn thùc , mét ®Êt níc ViÖt Nam ®ang v¬n tíi nh÷ng tÇm cao míi vµ ®ang ph¸t triÓn kh«ng ngõng . Bëi vËy chúng ta vẫn đi theo con đường của Người, tiếp tục sự nghiệp vĩ đại của Người. Bởi vì Người vẫn sống mãi với non sông đất nước, tên tuổi và hình ảnh của Người ngày càng khắc sâu trong trái tim, khối óc của mỗi chúng ta. §Ó hiÓu biÕt ®Çy ®ñ vÒ th©n thÕ vµ sù nghiÖp cña Hå ChÝ Minh vµ ®Æc biÖt lµ con ®êng cøu níc cña Ngêi em ®· chän ®Ò tµi nµy vµ hy väng nã sÏ cho em thªm hiÓu biÕt h¬n vÒ L·nh tô Hå ChÝ Minh . MÆc dï ®· rÊt cè g¾ng nhng do tr×nh ®é cã h¹n nªn kh«ng tr¸nh ®îc thiÕu sãt , em rÊt mong ®îc sù chØ b¶o cña thÇy §oµn V¨n §øc . Em hy väng qua sù chØ b¶o ®ã em sÏ thªm hiÓu biÕt h¬n , vµ sÏ thªm yªu thÝch h¬n m«n häc LÞch Sö §¶ng Céng S¶n ViÖt Nam. Ch¬ng 1 Môc lôc Hoµn c¶nh lÞch sö níc ta tríc khi NguyÔn ¸i Quèc ra ®i t×m ®êng cøu níc Trang 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Ch¬ng 2 TiÓu Sö vµ th©n thÕ cña NguyÔn ¸i Quèc Ch¬ng 3 Con ®êng t×m ®êng cøu níc cña NguyÔn ¸i Quèc Ch¬ng 4 NguyÕn ¸i Quèc ®· t×m ra cho m×nh con ®êng cøu níc ®óng ®¾n vµ s¸ng t¹o . Nã cã ý nghÜa rÊt lín quyÕt ®Þnh vËn mÖnh cña c¶ mét d©n téc vµ cã ¶nh rÊt lín ®Õn Phong trµo céng s¶n quèc tÕ, phong trµo gi¶i phãng d©n téc trªn thÕ giíi. 9 13 40 Ch¬ng 1 Hoµn c¶nh lÞch sö níc ta tríc Khi NguyÔn ¸i Quèc ra ®i t×m ®êng cøu níc Tõ khi triÒu ®×nh nhµ NguyÔn ®¹i diÖn cho giai cÊp ®Þa chñ phong kiÕn ®· ph¶n béi tæ quèc , b¸n níc ta cho giÆc Ph¸p , c¸c phong trµo yªu níc cña nh©n d©n ta liªn tôc næi lªn m¹nh mÏ trªn c¶ níc . Víi h¬n 300 cuéc ®Êu tranh anh dòng kiªn cêng , díi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau , nhng cuèi cïng ®Òu kh«ng giµnh ®îc th¾ng lîi v× kh«ng cã mét ®êng lèi cøu níc vµ ph¬ng ph¸p ®Êu trngêi ®óng ®¾n Thêi kú ®ã c¸c phong trµo yªu níc theo hai hÖ t tëng phong kiÕn vµ t s¶n. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 III. C¸c phong trµo yªu níc theo hÖ t tëng phong kiÕn §iÓn h×nh nh phong trµo CÇn V¬ng ë Trung kú vµ B¾c kú ngµy 28 th¸ng 12 n¨m 1895 lóc ®ã NguyÔn Sinh Cung cïng gia ®×nh vµo HuÕ th× cã tin ë NghÖ TÜnh cho biÕt, cô Phan §×nh Phïng ®· qua ®êi; sau ®ã, khëi nghÜa H¬ng Khª thÊt b¹i. Ph¸p ®ang khñng bè d· man nh÷ng ngêi khëi nghÜa, chóng cho bän bï nh×n Nam triÒu vµ tªn viÖt gian NguyÔn Th©n lõa b¾t c¸c tú tíng, nhèt vµo còi khiªng vµo HuÕ råi giÕt. HÌn h¹ h¬n lµ chóng cßn quËt thi hµi cô Phan lªn, ®èt thµnh tro, nhåi vµo thuèc sóng b¾n xuèng dßng s«ng La. Sau khi dËp t¾t phong trµo CÇn V¬ng (1885-1895), Ph¸p b¾t ®Çu thùc hiÖn ch¬ng tr×nh khai th¸c thuéc ®Þa. Cuéc khai th¸c b¾t ®Çu tõ khi P«n §ume (Paul Doumer) sang lµm Toµn quyÒn §«ng D¬ng (1897). Chóng hoµn chØnh bé m¸y cai trÞ, t¨ng cêng bãc lét vµ ®µn ¸p. T¹i Trung Kú, tíi n¨m 1897, thuÕ th©n ®· t¨ng 12 lÇn, thuÕ ruéng t¨ng 50%. Còng nh nhiÒu vïng kh¸c, cuéc sèng cña nh©n d©n kinh thµnh HuÕ cµng lao ®ao, khèn ®èn vÒ thuÕ kho¸ vµ phu ®µi t¹p ®Þch.  Phong trµo chèng Ph¸p ë Nam kú (1861-1868)  Cuéc khëi nghÜa yªn ThÕ (1885-1913)  Vµ cßn nhiÒu cuéc khëi nghÜa kh¸c nhng kÕt côc ®Òu bÞ ®Õ quèc phong kiÕn ®µn ¸p vµ d×m trong bÓ m¸u. IV. C¸c phong trµo yªu níc theo hÖ t tëng t s¶n, tiÓu t s¶n ®iÓn h×nh nh:  Cuéc vËn ®éng Duy T©n vµ phong trµo §«ng Du (1904-1908)  Phong trµo §«ng Kinh NghÜa Thôc (1907)  Cuéc vËn ®éng c¶i c¸ch d©n chñ t s¶n cña cô Phan Chu Trinh(1925)  Cuéc khëi nghÜa Yªn B¸i cña ViÖt Nam Quèc d©n ®¶ng(1930), vv… Trong kho¶ng thêi gian nµy mïa hÌ n¨m 1907 lµ kú nghØ hÌ ®Ó l¹i nhiÒu kû niÖm s©u s¾c trong ký øc NguyÔn TÊt Thµnh. Phong trµo kh¸ng Ph¸p, duy t©n ®Êt níc ®ang n¶y léc, ®©m chåi. Phong trµo §«ng Du cña Phan Béi Ch©u ®ang cuèn hót nh÷ng tr¸i tim yªu níc tõ b¾c chÝ nam. §©y ®ang lµ Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 thêi kú "®¾c ý" cña nhµ chÝ sÜ hä Phan. Th¬ v¨n yªu níc cña «ng ®îc hµng triÖu ngêi truyÒn miÖng cho nhau. Th¬ v¨n cña «ng nh xo¸y vµo gan ruét mäi ngêi d©n, hõng hùc löa c¨m thï, cã søc cæ vò m·nh liÖt tinh thÇn ®oµn kÕt, quyÕt t©m cøu níc, cøu nhµ. Phan Béi Ch©u tiªu biÓu cho xu híng b¹o ®éng. ¤ng chñ tr¬ng dùa vµo sù gióp ®ì cña níc ngoµi ®Ó ®¸nh ®uæi giÆc Ph¸p. Chñ tr¬ng Êy ®îc tiÕn hµnh nhanh, g©y thµnh mét phong trµo rÇm ré kh¾p c¶ níc. ¤ng cïng Ng« Qu¶ng l«i cuèn ®îc nhiÒu tÇng líp, kÓ c¶ gi¸o d©n tham gia phong trµo kh¸ng Ph¸p. Còng trong thêi ®iÓm nµy (1906-1907), mét xu híng kh¸c n¶y sinh, ®ã lµ xu híng c¶i l¬ng, ®øng ®Çu lµ Phan Ch©u Trinh. ¤ng phã b¶ng Phan Ch©u Trinh, tù lµ T©y Hå, ®Ëu ®ång khoa víi th©n phô NguyÔn TÊt Thµnh. ¤ng ph¶n ®èi chñ tr¬ng b¹o ®éng cña Phan Béi Ch©u, v× «ng cho b¹o ®éng lµ chÕt, ®õng tr«ng ngoµi (ngo¹i viÖn), tr«ng ngoµi lµ ngu (bÊt b¹o ®éng, b¹o ®éng t¾c tö, bÊt väng ngo¹i, väng ngo¹i gi¶ ngu). Phan Ch©u Trinh vît biªn sang NhËt t×m Phan Béi Ch©u ®Ó bµn b¹c vÒ chñ tr¬ng cña ®«i bªn. Phan Béi Ch©u ®· tù nãi ra sù tr¸i ngîc nhau vÒ chñ tr¬ng gi÷a hai «ng: “ ¤ng th× ®i tõ chç dùa vµo Ph¸p ®Ó ®¸nh ®æ vua, t«i th× ®i tõ chç ®¸nh ®æ Ph¸p mµ phôc l¹i ViÖt, do ®ã mµ kh¸c nhau. Nhng dï chÝnh kiÕn «ng cã kh¸c t«i, mµ vÒ ý chÝ th× «ng rÊt thÝch t«i...". Víi chñ tr¬ng nh vËy, Phan Ch©u Trinh ®· cïng c¸c sÜ phu tiÕn bé kh¸c nh Huúnh Thóc Kh¸ng, TrÇn Quý C¸p, Lª V¨n Hu©n, NguyÔn §×nh Kiªn dÊy lªn mét cuéc vËn ®éng duy t©n ë Trung Kú, bao gåm nhiÒu mÆt vÒ kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi. Nh÷ng héi bu«n hµng néi ho¸ xuÊt hiÖn nh: Qu¶ng Nam hiÖp th¬ng c«ng ty, TriÖu D¬ng th¬ng qu¸n (NghÖ TÜnh)... Mét sè trêng häc theo lèi míi ®îc thµnh lËp ë Qu¶ng Nam. Kh¾p n¬i nh©n d©n lªn ¸n nh÷ng hñ tôc nh mª tÝn dÞ ®oan..., h« hµo c¾t tãc ng¾n, mÆc ¸o ng¾n, dïng ®å néi ho¸... §ång thêi víi hai phong trµo kÓ trªn, ë B¾c Kú, vµo th¸ng 3 n¨m 1907, trêng §«ng Kinh NghÜa Thôc ®îc thµnh lËp vµ nhanh chãng nh©n phong trµo ra nhiÒu tØnh ë B¾c Kú, thu hót ®«ng ®¶o quÇn chóng. NhiÒu "buæi diÔn thuyÕt ngêi ®«ng nh héi". NhiÒu "kú binh v¨n kh¸ch tíi nh ma" §«ng Kinh NghÜa Thôc ho¹t ®éng trong khu«n khæ c«ng khai, hîp ph¸p, lÊy viÖc vËn ®éng duy t©n ®Êt níc lµm môc ®Ých. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 §«ng Kinh NghÜa Thôc kh«ng chèng l¹i chñ tr¬ng b¹o ®éng cña Phan Béi Ch©u, h¬n thÕ, cßn tÝch cùc vËn ®éng cho phong trµo §«ng Du. §«ng Kinh NghÜa Thôc vµ cuéc vËn ®éng duy t©n ë Trung Kú lµ nh÷ng phong trµo vËn ®éng c¶i c¸ch v¨n ho¸ - x· héi ®Çu tiªn ë ViÖt Nam; ®Òu lµ nh÷ng phong trµo d©n téc cã khuynh híng t s¶n ë níc ta vµo ®Çu thÕ kû XX. C¶ hai phong trµo ®ã, trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp ®Òu hç trî cho cuéc vËn ®éng cøu níc cña Phan Béi Ch©u, thóc ®Èy sù nghiÖp c¸ch m¹ng chung trong toµn quèc. Tõ nh÷ng phong trµo ®ã n¶y sinh bao nhiªu cuéc tranh luËn s«i næi trong giíi trÝ thøc, häc sinh. TÊt Thµnh h¨ng say bµn t¸n, t×m hiÓu cã khi quªn ngñ quªn ¨n vÒ nh÷ng ®iÒu míi l¹ ®ã. V. Sù häc hái ®îc kinh nghiªm cña NguyÔn TÊt Thµnh tõ hai hÖ t tëng phong trµo yªu níc trªn  Nguyªn nh©n thÊt b¹i cña c¸c phong trµo yªu níc nãi trªn lµ cha cã ®êng lèi vµ ph¬ng ph¸p c¸ch mang thÝch hîp , mµ cèt lâi lµ thiÕu mét giai cÊp tiªn tiÕn l·nh ®¹o  NguyÔn TÊt Thµnh suy nghÜ vÒ con ®êng cña hai ngêi tiªu biÓu ®ang ®i: Phan Béi Ch©u vµ Phan Ch©u Trinh. Hai nhµ yªu níc næi tiÕng nµy ®Òu lµ b¹n th©n cña th©n phô ngêi; c¶ hai l¹i ®Òu mÕn ngêi. Tõ bÐ, ngêi vèn rÊt kÝnh träng hai «ng vµ rÊt muèn noi theo. Phan Ch©u Trinh, ngêi b¹n ®ång khoa víi th©n phô ngêi vµ còng tõng gi÷ chøc thõa biÖn Bé LÔ. Mèi quan hÖ ®ã lµm cho Ngêi chó ý t×m hiÓu chÝnh kiÕn vµ nh÷ng ho¹t ®éng cña «ng Phan. Ngêi t¸n thµnh th¸i ®é chØ trÝch th¼ng thõng cña «ng ®èi víi vua t«i nhµ NguyÔn. Ph¶i gäi vua lµ "d©n tÆc", "®éc phu" nh «ng míi thÝch ®¸ng. Mét ®iÒu n÷a lµm cho NguyÔn TÊt Thµnh h©m mé «ng Phan, ®ã lµ cuéc vËn ®éng duy t©n do «ng khëi xíng. ChÝnh ngêi ®· h¨ng h¸i tham gia phong trµo ®ã. Nhng c¸i thuyÕt "û Ph¸p cÇu tiÕn bé" (dùa vµo Ph¸p ®Ó tiÕn bé) cña «ng th× ngêi thÊy cßn ngê ngî, nhÊt lµ sau nh÷ng cuéc ®µn ¸p ®Ém m¸u cña Ph¸p ®èi víi phong trµo duy t©n, §«ng Kinh NghÜa Thôc vµ phong trµo chèng thuÕ. Bän thùc d©n kÕt ¸n «ng vµo téi tö h×nh råi ®µy ®i C«n §¶o. Ng êi hiÓu con ®êng cña «ng Phan ®· dÉn «ng ®Õn thÊt b¹i. Cßn Phan Béi Ch©u, ngêi ®ång h¬ng th©n thiÕt cña gia ®×nh ngêi mµ TÊt Thµnh rÊt kÝnh träng? ¤ng ®· lõng lÉy tiÕng t¨m. ¤ng xøng ®¸ng lµ ngän Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 cê tiªu biÓu cña phong trµo yªu níc trong nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kû. ¤ng vµo nam ra b¾c, vît qua mu«n trïng khã kh¨n ®a hµng tr¨m thanh niªn ®i du häc ®Ó mu tÝnh c«ng cuéc gi¶i phãng Tæ quèc. Kú väng cña «ng lµ dùa vµo NhËt - níc "®ång chñng, ®ång v¨n", ®· tõng ®¸nh th¾ng níc Nga Sa Hoµng - ®Ó chèng Ph¸p. «ng cßn cè c«ng t×m Kú ngo¹i hÇu Cêng §Ó lµm "minh chñ". NguyÔn TÊt Thµnh t¸n thµnh thuyÕt b¹o lùc nhng kh«ng ®ång ý chñ tr¬ng dùa vµo mét «ng "Hoµng" vµ nhê sù gióp ®ì cña NhËt B¶n. §èi víi Phan Béi Ch©u, «ng NguyÔn Sinh Huy cã thÓ giao phã hai con m×nh. Nhng khi «ng Phan Béi Ch©u cho ngêi vÒ níc ®a NguyÔn TÊt Thµnh sang NhËt, Ngêi ®· tõ chèi. C¸ch nh×n cña NguyÔn TÊt Thµnh nhanh chãng ®îc chøng minh lµ ®óng: ¤ng Phan bÞ "«ng ngêi c¶" da vµng mu toan b¸n rÎ cho Ph¸p. Gi÷a n¨m 1908, c¶nh s¸t NhËt ®ét nhiªn xéc vµo trêng §ång v¨n th viÖn, n¬i häc sinh ViÖt Nam ®ang häc. Hä ghi tªn tuæi, quª qu¸n cña tõng ngêi råi tuyªn bè: "Theo lêi yªu cÇu cña C«ng sø Ph¸p, mçi häc sinh ph¶i tù tay viÕt mét bøc th göi vÒ nhµ, do c¶nh binh NhËt ®em bá bu ®iÖn. NÕu kh«ng, c¶nh binh NhËt sÏ ®em häc sinh ViÖt Nam nép cho C«ng sø Ph¸p". BÞ ph¶n béi bÊt ngê, «ng Phan t×m kÕ tr× ho·n, kh«ng cho häc sinh vÒ níc. Th¸ng 10 n¨m 1908, ChÝnh phñ NhËt ra lÖnh gi¶i t¸n trêng §ång v¨n th viÖn. ChÝnh phñ NhËt cÊu kÕt víi ChÝnh phñ Ph¸p, ph¸ ho¹i ®Õn cïng nh÷ng cè g¾ng cña Phan Béi Ch©u. Trong khi phong trµo §«ng Du ®ang l©m nguy th× nghÜa qu©n Hoµng Hoa Th¸m còng bÞ tÊn c«ng dån dËp. Võa ra tÕt Nguyªn §¸n, Ph¸p bÊt ngê ph¶n kÝch (th¸ng 1 n¨m 1909). Cuéc chiÕn ®Êu 20 n¨m cña ngêi ngêi hïng Yªn ThÕ v« cïng ngêi dòng nhng còng thÊt b¹i. VËn mÖnh non s«ng ®Êt níc råi sÏ ra sao? Con ®êng duy t©n ®Êt níc sÏ theo híng nµo? Bao nhiªu vÊn ®Ò n¶y ra khiÕn NguyÔn TÊt Thµnh suy nghÜ. Vµ ®©y còng chÝnh lµ sù khñng ho¶ng vÒ ®êng lèi gi¶i phãng d©n téc , mµ thùc chÊt lµ khñng ho¶ng vÒ giai cÊp l·nh ®¹o cña níc ta trong 30 n¨m ®Çu cña thÕ kû XX. Cuéc khñng ho¶ng vÒ con ®êng gi¶i phãng d©n téc ®· diÔn ra trÇm träng kÐo dµi , t×nh h×nh ®en tèi tëng chõng kh«ng lèi tho¸t. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Ch¬ng 2: TiÓu Sö vµ th©n thÕ cña NguyÔn ¸i Quèc I. Thêi th¬ Êu cña NguyÔn TÊt Thµnh: Ngêi sinh ngµy 19 th¸ng 5 n¨m 1890 víi tªn lµ NguyÔn Sinh Cung, t¹i lµng Hoµng Trï (lµng Chïa), quª mÑ. Quª cha ë lµng Kim Liªn (lµng Sen). Hai lµng gi¸p nhau, cïng trong mét x· Chung Cù, tæng L©m ThÞnh, huyÖn Nam §µn, tØnh NghÖ An, nay thuéc x· Kim Liªn, huyÖn Nam §µn, tØnh NghÖ An. Vµ mÊt ngµy 2-9-1969 t¹i Hµ Néi. MÑ lµ Hoµng ThÞ Loan vµ Cha NguyÔn Sinh S¾c ®¸m cíi cña hä ®îc tæ chøc t¹i lµng Chïa n¨m 1883. C¶ hai gia ®×nh, bªn néi (hä Hoµng) vµ bªn ngo¹i (hä NguyÔn) ®Òu cã tiÕng lµ nh©n tõ, träng nghÜa t×nh, sèng gÇn gòi víi nh©n d©n. Khi NguyÔn Sinh Cung cÊt tiÕng khãc chµo ®êi khi ®Êt níc ®· mÊt hoµn toµn vÒ tay thùc d©n Ph¸p (s¸u n¨m sau HiÖp íc Pat¬nèt). D©n téc ViÖt Nam ®ang ®øng tríc th¶m ho¹ diÖt vong. NhiÒu cuéc næi dËy chèng Ph¸p, cøu níc ®· næ ra nhng ®Òu lÇn lît thÊt b¹i. NguyÔn Sinh Cung lín lªn trong t×nh th¬ng yªu ®ïm bäc cña «ng bµ, cha mÑ vµ d× An. Håi NguyÔn TÊt thµnh cßn nhá thêi gian nµo bËn viÖc, «ng ®å S¾c nhê thÇy V¬ng Thóc §é d¹y thay. §èi víi Sinh Cung, thÇy §é cßn lµ chç bµ con hä hµng vÒ bªn ngo¹i. CËu gäi thÇy §é b»ng "dîng" (chó). ThÇy V¬ng Thóc §é cã ngêi ngêi trai tªn lµ V¬ng Hoµng BØnh bÞ giÆc Ph¸p giÕt h¹i. V× vËy, trong lóc d¹y häc, thÇy thêng cã ý nh¾c nhë häc trß noi theo nh÷ng tÊm g¬ng nghÜa liÖt. Kh¸c víi nhiÒu thÇy, thÇy V¬ng hÇu nh kh«ng bao giê ®¸nh häc trß. ThÇy thêng t©m sù víi ®ång nghiÖp: ph¶i th¬ng trÎ em nh th¬ng m×nh th× míi d¹y chóng häc ®îc. Tuy häc víi thÇy V¬ng Thóc §é kh«ng nhiÒu nhng NguyÔn Sinh Cung rÊt quý träng vµ biÕt ¬n thÇy. S¸ch cã ch÷ r»ng "b¸n tù vi s". Mét vinh dù lín cho NguyÔn TÊt Thµnh lµ ®îc th©n phô göi sang häc víi thÇy V¬ng Thóc Quý, con trai cô V¬ng Thóc MËu. Mang nÆng thï nhµ nî níc, thÇy võa d¹y häc võa ngÇm liªn kÕt víi nh÷ng ngêi cã t©m huyÕt ®Ó mu tÝnh viÖc ®¸nh T©y. ThÇy thêng göi g¾m t©m sù yªu níc vµ c¨m thï giÆc vµo nh÷ng bµi gi¶ng cho häc trß. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Häc víi thÇy V¬ng Thóc Quý, TÊt Thµnh c¶m thÊy rÊt tho¶i m¸i, dÔ hiÓu v× thÇy thøc thêi, kh«ng nÖ cæ, kh«ng b¾t häc trß nhåi sä cæ v¨n theo lèi "tÇm ch¬ng trÝch có". Lµ tÊm g¬ng s¸ng cho häc trß noi theo, thÇy gîi cho NguyÔn TÊt Thµnh nh÷ng vÊn ®Ò mµ trong bíc trëng thµnh ngêi cßn ph¶i t×m hiÓu cho ®Õn n¬i ®Õn chèn. Thêi gian sau, thÇy V¬ng Thóc Quý bËn ho¹t ®éng bÝ mËt víi «ng Phan Béi Ch©u, TÊt Thµnh l¹i ®îc th©n phô göi sang häc víi thÇy TrÇn Th©n ë lµng Ngäc §×nh, x· Chung Cù. ThÇy TrÇn Th©n lµ mét nhµ nho th«ng minh, thanh b¹ch, ®iÒm ®¹m. ThÇy thêng khuyªn häc trß: "§éc thÞ m«n l©m tù vÊn, hµo v« kim h¾c chi t©m". (NghÜa lµ: ph¶i biÕt tù hái lßng m×nh, chí ®Ó ®ång tiÒn lµm ®en tèi l¬ng t©m). Tuy rÊt quý träng phÈm chÊt cña thÇy, nhng häc víi thÇy, NguyÔn TÊt Thµnh c¶m thÊy gß bã. ThÇy lÊy lµm khã chÞu khi häc trß hái thªm nh÷ng ®iÒu ngoµi s¸ch vë "Th¸nh hiÒn". Còng v× thÕ mµ chØ häc víi thÇy TrÇn Th©n Ýt l©u, NguyÔn TÊt Thµnh l¹i vÒ häc víi th©n phô. Vèn sinh ra trong mét gia ®×nh nhµ nho yªu níc, l¹i ®îc t×nh yªu th¬ng tha thiÕt cña gia ®×nh vµ lµng xãm ®· gióp cho cËu bÐ Sinh Cung cã mét t×nh yªu bao la víi quª h¬ng vµ nh÷ng con ngêi l¬ng thiÖn . NhÊt lµ trong thêi gian nµy NguyÔn TÊt Thµnh ®· ®îc häc nhiÒu ch÷ nghÜa cña cha vµ nhiÒu thÇy gi¸o trong vïng vµ hä còng ®Òu lµ nh÷ng nhµ yªu níc. ChÝnh ®ã lµ nh÷ng ngän löa ®· b¾t ®Çu nhen nhãm lªn lßng yªu níc vµ c¨m thï giÆc . II Thêi thanh niªn vµ nh÷ng nhËn thøc vÒ con ®êng ®i t×m ch©n lý cña NguyÔn TÊt Thµnh Cuèi th¸ng 5 n¨m 1906 , TÊt Thµnh l¹i t¹m biÖt quª h¬ng lÇn thø hai ®Ó theo cha vµo HuÕ. Dù c¶m thÊy chuyÕn nµy sÏ ®i xa vµ l©u ngµy, TÊt Thµnh ®¶o qua c¸c ngâ xãm chµo t¹m biÖt bµ con hä hµng, bÌ b¹n vµ c¸c thÇy gi¸o cò . Th¸ng 9 n¨m 1906 , TÊt Thµnh vµo trêng §«ng Ba häc. Trêng §«ng Ba lµ trêng tiÓu häc Ph¸p - ViÖt cña tØnh Thõa Thiªn, n»m trªn nÒn chî §«ng Ba, ë ngoµi qu¸ch ChÝnh §«ng. Nguyªn chî §«ng Ba ®· dêi ra ngoµi b·i tõ n¨m 1899, ngêi ta tu bæ c¸i ®×nh chî ®Ó lµm trêng häc. §×nh ®îc ng¨n lµm n¨m phßng dïng lµm bèn líp häc vµ mét v¨n phßng nhµ trêng. B¹n Ph¹m Gia CÇn còng ®îc «ng th©n sinh cho hít c¸i bói tãc trªn ®Çu vµ cïng TÊt §¹t, TÊt Thµnh tíi häc trêng §«ng Ba. Lóc Êy, häc trß ®Õn líp ®Òu ph¶i mang c¶ Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 bót s¾t lÉn bót l«ng vµ nghiªn mùc nho v× nhµ trêng vÉn cho häc mçi tuÇn mÊy giê ch÷ H¸n ngoµi ch÷ Ph¸p vµ quèc ng÷. Cµng lªn líp trªn, ch÷ H¸n cµng tha dÇn, ch÷ Ph¸p t¨ng h¼n lªn ®Õn møc khi ®· vµo líp, häc sinh chØ ®îc dïng tiÕng Ph¸p trong mäi giao tiÕp. Hai anh em TÊt Thµnh vÉn cã u thÕ vÒ ch÷ H¸n. Cßn ch÷ Ph¸p th× dÜ nhiªn, hä khã mµ giái h¬n c¸c b¹n con nh÷ng «ng quan to hay c«ng chøc cña Ph¸p. Tuy thÕ, TÊt Thµnh vÉn cã lóc ®îc thÇy gi¸o khen. Mét h«m, thÇy gi¸o Thä b¶o c¶ líp dÞch c©u tiÕng Ph¸p: "O chat ! O chat! O chat! Voulez - vous manger le rat, monter sur la poutre". TÊt Thµnh ®· sö dông vèn d©n ca cña quª h¬ng phêng v¶i vµ dÞch ngay sang tiÕng ViÖt: Con mÌo ! Con mÎo ! Con meo! Mµy muèn chÐn chuét th× leo lªn xµ. Cµng häc tiÕn bé, TÊt Thµnh cµng ch¨m chØ. Ngoµi giê häc trªn líp, anh cßn chÞu khã tíi nhµ thÇy gi¸o häc thªm tiÕng Ph¸p. Kú thi tèt nghiÖp tiÓu häc niªn kho¸ 1906-1907, TÊt Thµnh lµ mét trong nh÷ng thÝ sinh cã sè ®iÓm u tó. NguyÔn TÊt Thµnh ®· cïng anh thi vµo trêng Quèc häc HuÕ, n¨m häc 1907-1908, c¶ hai ®Òu tróng tuyÓn. Trêng Quèc häc HuÕ ®îc thµnh lËp theo ®¹o dô ngµy 23 th¸ng Mêi n¨m 1896 cña vua Thµnh Th¸i, vµ nghÞ ®Þnh ngµy 18 th¸ng 11 n¨m 1896 cña Toµn quyÒn Rótx«. Th¸ng 5 n¨m 1908, NguyÔn TÊt Thµnh tham gia cuéc biÓu t×nh cña n«ng d©n 6 huyÖn tØnh Thõa Thiªn ®ßi gi¶m su cao thuÕ nÆng. Sau ®ã, TÊt Thµnh kh«ng häc ë trêng Quèc häc n÷a. Sím cã lßng yªu níc th¬ng d©n vµ cã chÝ ®¸nh ®uæi thùc d©n Ph¸p, anh quyÕt t©m vµo phÝa nam ®Ó ra níc ngoµi t×m con ®êng míi, gi¶i phãng ®ång bµo khái c¶nh n« lÖ. Tõ nh÷ng suy nghÜ vÒ ý nghÜa s©u xa ®»ng sau nh÷ng tiÕng "Tù do, B×nh ®¼ng, B¸c ¸i", nh×n th¼ng vµo thùc tÕ nãng báng cña ®Êt níc, NguyÔn TÊt Thµnh b¾t ®Çu nung nÊu mét hoµi b·o lín: t×m ra con ®êng gi¶i phãng d©n téc ViÖt Nam. Anh ®ang dån c¶ t©m lùc vµo viÖc thùc hiÖn hoµi b·o ®ã. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Ch¬ng 3: CON §êng t×m ®êng cøu níc Cña NguyÔn ¸i Quèc I. Lý do ngêi ra ®i t×m ®êng cøu níc lóc nµy: Khi c¸c phong trµo cøu níc, gi¶i phãng d©n téc ®ang trong t×nh tr¹ng khñng ho¶ng ,bÕ t¾c, ngêi thanh niªn yªu níc NguyÔn TÊt Thµnh ®· quyÕt ra ®i t×m ®êng cøu níc. Ngêi rÊt kÝnh träng , kh©m phôc c¸c tiÒn bèi yªu níc, nhng kh«ng ®i theo con ®êng tríc ®ã. Vît qua nh÷ng h¹n chÕ cña c¸c nhµ yªu níc ®¬ng thêi . Ngêi ®· cã tinh thÇn chñ ®éng vµ s¸ng t¹o trong viÖc lùa chän con ®êng cøu níc phï hîp víi yªu cÇu thùc tÕ cña d©n téc vµ xu thÕ ph¸t triÓn cña thêi ®¹i. NguyÔn TÊt Thµnh sím cã ý thøc híng vµo nh÷ng quèc gia næi tiÕng lµ v¨n minh , cã t tëng tù do , b×nh ®¼ng , b¾c ¸i . Muèn ®Õn tËn n¬i , t×m hiÓu kinh nghiÖm cña hä ®· lµm nh thÕ nµo mµ ®îc nh vËy , ®Ó trë vÒ gióp ®ång bµo m×nh ®Ó x©y dùng cuéc sèng Êm no thùc sù h¹nh phóc. §Ó sèng vµ t×m c¸ch ®i ra níc ngoµi, NguyÔn TÊt Thµnh ph¶i lµm nhiÒu c«ng viÖc lao ®éng ch©n tay trªn ®Êt Sµi Gßn. N¬i ngêi thêng t¹m tró vµ qua l¹i nhiÒu lµ vïng c¶ng Nhµ Rång. §ã lµ c¶ng s«ng. Gäi lµ "Nhµ Rång" v× ë ®©y, trªn nãc ng«i nhµ cña Së ®¹i lý hµng h¶i Ph¸p cã ®¾p hai con rång chÇu mÆt trêi. NguyÔn TÊt Thµnh rÊt chó ý ®Õn c¸c h·ng tµu. Cã hai c«ng ty tµu biÓn lín ch¹y ®êng Ph¸p - §«ng D¬ng. §ã lµ h·ng MÐtxagi¬ri Maritim, cßn gäi lµ h·ng "§Çu Ngùa"; vµ h·ng S¸cgi¬ Rªuyni, cßn gäi lµ h·ng "N¨m Sao” Tra ngµy 2 th¸ng 6 n¨m 1911, NguyÔn TÊt Thµnh ra bÕn Nhµ Rång. Tµu cña h·ng N¨m Sao tõ Tuaran (§µ N½ng) võa cËp bÕn. Ngêi lªn th¼ng tµu xin viÖc lµm. ThÊy Ngêi, chñ tµu "Amiran Latus¬ T¬rªvin" h¬i ngÇn ng¹i. Nh×n chµng trai kh«i ng«, nhng gÇy gß, cã d¸ng häc trß h¬n lµ ngêi lao ®éng, «ng hÊt hµm hái: - Ngêi cã thÓ lµm viÖc g×? - T«i cã thÓ lµm bÊt cø viÖc g×! Nghe c©u tr¶ lêi gän lán cña chµng trai, chñ tµu høa: - §îc, ta sÏ lÊy ngêi lµm phô bÕp, s¸ng mai ngêi ®Õn ®©y nhËn viÖc. ThÕ lµ ngµy h«m sau (mång 3 th¸ng 6 n¨m 1911), NguyÔn TÊt Thµnh víi tªn lµ V¨n Ba ®îc nhËn vµo lµm viÖc trªn tµu. Sù nghiÖp cña ngêi b¾t ®Çu Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 b»ng ®«i bµn tay tr¾ng. Viªn thuyÒn trëng Lui £®ua Maisen giao cho V¨n Ba cä röa xoong ch¶o, b¸t, ®Üa vµ nh÷ng viÖc kh¸c nh nhÆt rau, xóc than, cµo lß... Ngêi sÏ ph¶i lµm quÇn quËt suèt ngµy. Cuéc ®êi b«n ba cña ngêi b¾t ®Çu tõ ®©y. Ngêi sÏ lao ®éng ®Ó ®i. Ngµy 5 th¸ng 6 n¨m 1911, tµu Amiran Latus¬ T¬rªvin kÐo mét håi cßi dµi råi nhæ neo, tõ tõ rêi bÕn Nhµ Rång. NguyÔn TÊt Thµnh nh×n ®¨m ®¾m vµo bê nh muèn kh¾c s©u vµo t©m trÝ h×nh ¶nh cuèi cïng tríc gi©y phót ly biÖt quª h¬ng mu«n vµn yªu dÊu. Chµo t¹m biÖt Sµi Gßn! Chµo t¹m biÖt quª h¬ng xø së! §· chÝn muåi nh÷ng suy nghÜ tõng nung nÊu l©u ngµy, rÊt tù tin vµo ®«i bµn tay lao ®éng vµ nghÞ lùc cña m×nh, NguyÔn TÊt Thµnh quyÕt chÝ ra ®i. Khi t×nh yªu Tæ quèc, t×nh yªu nh©n d©n ®· bïng lªn, kh«ng mét søc c¶n nµo, kh«ng mét khã kh¨n nµo ng¨n næi bíc ch©n ngêi - bíc ch©n cña tuæi trÎ ®i t×m ®êng cøu níc. II. Cuéc hµnh tr×nh vßng quanh thÕ giíi cña NguyÔn tÊt thµnh: Sau mét th¸ng vît biÓn, ghÐ qua c¶ng Xanhgapo, c¶ng C«l«mb« (Sri Lanca), c¶ng Xait (Ai CËp), lÇn ®Çu tiªn NguyÔn TÊt Thµnh ®Õn M¸cx©y, mét h¶i c¶ng quan träng, thµnh phè lín thø hai cña níc Ph¸p. Th¨m thµnh phè M¸cx©y, Ngêi kh«ng chØ nh×n thÊy nhiÒu nhµ cao, sang träng, nh÷ng ®êng phè sÇm uÊt, mµ cßn thÊy nh÷ng c¨n nhµ äp Ñp, tåi tµn, phñ ®Çy må hãng cña d©n nghÌo bÕn c¶ng, n»m däc theo nh÷ng ngâ hÑp ngo¹i vi M¸cx©y. Lóc ®i d¹o trªn ®êng phè, V¨n Ba gÆp kh¸ nhiÒu ngêi Ph¸p ¨n mÆc r¸ch ríi. Ngêi söng sèt khi nh×n thÊy c¶nh nh÷ng c« g¸i ph¶i b¸n m×nh t¹i c¸c qu¸n rîu ®Ó nu«i th©n, Ngêi ng¹c nhiªn vµ xãt xa ®em trao ®æi ®iÒu Êy víi ngêi b¹n phô bÕp cïng buång víi Ngêi: ho¸ ra ë níc Ph¸p còng cã nh÷ng ngêi nghÌo khæ nh ë níc chóng t«i. ThÕ th× t¹i sao ngêi Ph¸p kh«ng chu cÊp ®Çy ®ñ vµ khai ho¸ cho ®ång bµo m×nh ®·, tríc khi ®i "d¹y" chóng t«i? Trong n¨m 1912, NguyÔn TÊt Thµnh lµm thuª cho mét chiÕc tµu cña h·ng "VËn t¶i hîp nhÊt" ®i vßng qungêi ch©u Phi. Ngêi cã dÞp dõng l¹i ë nhiÒu bÕn c¶ng cña nhiÒu níc ch©u ¢u, ch©u Phi, nh T©y Ban Nha, Bå §µo Nha, Angiªri, Tuynidi, C«ngg«, §ah«m©y, Xªnªgan, Rªuyni«ng, v.v.. §Õn Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 ®©u Ngêi còng chøng kiÕn c¶nh nghÌo ®ãi, cùc khæ cña ngêi d©n lao ®éng ë c¸c níc t b¶n vµ thuéc ®Þa. Cuèi n¨m 1912, NguyÔn TÊt Thµnh ®Õn níc Mü, võa ®i lµm thuª ®Ó kiÕm sèng, võa t×m hiÓu ®êi sèng cña ngêi lao ®éng Mü. Ngêi ®· xóc ®éng tríc ®iÒu kiÖn sèng cña ngêi d©n da ®en ë khu H¸clem, tríc c¶nh "hµnh h×nh kiÓu Lyns¬" cña bän ph©n biÖt chñng téc ®èi xö tµn nhÉn víi ngêi Mü da ®en. Nh×n tîng "ThÇn tù do", Ngêi c¶m nghÜ: "¸nh s¸ng trªn ®Çu ThÇn tù do to¶ ra trªn bÇu trêi xanh, cßn díi ch©n ThÇn tù do nµy th× ngêi da ®en ®ang bÞ chµ ®¹p, sè phËn ngêi phô n÷ ®ang bÞ chµ ®¹p. Bao giê ngêi da ®en míi ®îc b×nh ®¼ng víi ngêi da tr¾ng, bao giê míi cã sù b×nh ®¼ng gi÷a c¸c d©n téc, bao giê phô n÷ míi b×nh ®¼ng víi nam giíi". Lêi nhËn xÐt nµy kh«ng chØ ®óng víi t×nh h×nh níc Mü mµ c¶ ë c¸c níc ®Õ quèc kh¸c: tù do, b×nh ®¼ng chØ lµ lêi høa su«ng, mét sù lõa bÞp. Kho¶ng cuèi n¨m 1913, NguyÔn TÊt Thµnh rêi Mü sang Anh. §Ó sinh sèng, ngêi ph¶i lµm nhiÒu viÖc nÆng nhäc nh cµo tuyÕt, ®èt lß nhng vÉn miÖt mµi tù häc tiÕng Anh tríc vµ sau giê lao ®éng. Vµ hµng tuÇn vµo giê nghØ ngêi l¹i häc víi mét gi¸o s ngêi Italia. Sau ®ã ngêi chuyÓn sang lµm phô bÕp cho mét kh¸ch s¹n næi tiÕng ë Lu©n §«n - kh¸ch s¹n C¸cl¬t¬n díi sù ®iÒu khiÓn cña "vua ®Çu bÕp" tªn lµ Etcèpphie. ë kh¸ch s¹n nµy, hµng ngµy nh÷ng ngêi phôc vô díi bÕp, sau khi kh¸ch ®· ¨n xong, cã nhiÖm vô ph¶i thu dän b¸t ®Üa... vµ ®æ tÊt c¶ nh÷ng thøc ¨n thõa vµo mét c¸i thïng to, råi sau ®ã ®em ®æ ®i. Cã khi nh÷ng thøc ¨n thõa lµ mét phÇn t con gµ hay c¶ ®Üa bµnh mú, nh÷ng miÕng thÞt bß r¸n to tíng... §Õn lît TÊt Thµnh lµm phô bÕp, nh÷ng thøc ¨n thõa cña ngêi kh¸c ngêi ®Òu ®Ó riªng ra vµ ®Ëy l¹i cÈn thËn, s¹ch sÏ, s¾p xÕp gän gµng, råi ®a vµo cho nhµ bÕp. ThÊy vËy, «ng "vua ®Çu bÕp" hái l¹i ngêi: - T¹i sao anh kh«ng ®em nh÷ng thøc ¨n nµy ®æ vµo thïng r¸c nh nh÷ng ngêi kh¸c? Ngêi ®iÒm tÜnh tr¶ lêi: - Kh«ng nªn ®em vøt nh÷ng thø nµy ®i. ¤ng cã thÓ cho ngêi nghÌo nh÷ng thø Êy. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 C©u nãi cña ngêi lµm cho "vua ®Çu bÕp" rÊt ng¹c nhiªn, v× «ng thÊy tõ tríc ®Õn nay cha cã ai ë kh¸ch s¹n nµy nghÜ vµ lµm nh TÊt Thµnh. Víi c¶ tÊm lßng quý mÕn vµ kh©m phôc, «ng giµ Ðtc«pphie võa cêi võa nãi: - T¹m thêi ngêi h·y g¸c ý nghÜ c¸ch m¹ng cña anh l¹i mét bªn, vµ t«i sÏ d¹y cho anh c¸ch lµm bÕp, lµm ngon, vµ anh sÏ ®îc nhiÒu tiÒn. Tõ ®ã ngêi ®îc «ng "vua ®Çu bÕp" ®a vµo chç lµm b¸nh víi sè l¬ng cao h¬n. Nh÷ng ngêi trong kh¸ch s¹n cho ®ã lµ mét viÖc lín v× lÇn ®Çu tiªn «ng "vua ®Çu bÕp" lµm nh thÕ. Ngµy 16-4-1915, NguyÔn TÊt Thµnh, lÊy tªn lµ P«n (Paul), göi th cho Toµn quyÒn §«ng D¬ng, qua l·nh sù Ngêi t¹i Sµi Gßn, nhê t×m ®Þa chØ cña cha m×nh. Dï sèng xa c¸ch mu«n trïng d¬ng, song tÊm lßng hiÕu th¶o cña ngêi con vÉn híng vÒ cha giµ. Kho¶ng cuèi n¨m 1917, khi cuéc ChiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt s¾p chÊm døt, NguyÔn TÊt Thµnh trë l¹i níc Ph¸p. Ngêi nhËn thÊy níc Ph¸p, nhÊt lµ thñ ®« Pari, cã nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸ch quan thuËn lîi cho ho¹t ®é ë Ph¸p, NguyÔn TÊt Thµnh sèng hoµ m×nh víi nh©n d©n lao ®éng Pari, tiÕp xóc víi nhiÒu nhµ ho¹t ®éng chÝnh trÞ, v¨n ho¸ næi tiÕng cña Ph¸p (Macxen Casanh, P«n V©y¨ng Cutuyriª, Gi¨ng L«ngghª...), tham gia §¶ng x· héi Ph¸p - tæ chøc tiÕn bé nhÊt ë Ph¸p håi bÊy giê bªnh vùc c¸c níc thuéc ®Þa. Thêi gian nµy, c¸c níc §ång minh th¾ng trËn ®ang häp Héi nghÞ VÐcx©y ®Ó chia nhau quyÒn lîi. NhiÒu ®oµn ®¹i biÓu c¸c d©n téc thuéc ®Þa ®Õn Pari ®Ó tr×nh bµy nguyÖn väng muèn ®îc ®éc lËp. Thay mÆt Héi nh÷ng ngêi ViÖt Nam yªu níc t¹i Ph¸p, NguyÔn ¸i Quèc (tªn míi cña NguyÔn TÊt Thµnh) göi ®Õn héi nghÞ nµy b¶n yªu s¸ch cña nh©n d©n ViÖt Nam. B¶n yªu s¸ch gåm 8 ®iÓm: 1. ¢n x¸ chÝnh trÞ ph¹m ngêi b¶n xø. 2. C¶i c¸ch ph¸p luËt ë §«ng D¬ng ®Ó ngêi b¶n xø ®îc b¶o ®¶m vÒ luËt ph¸p nh ngêi ch©u ¢u. B·i bá tÊt c¶ nh÷ng toµ ¸n ®Æc biÖt. 3.Tù do b¸o chÝ vµ ng«n luËn. 4.Tù do lËp héi vµ héi häp. 5. Tù do di d©n vµ du lÞch ra níc ngoµi. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 6. Tù do lËp trêng häc trong c¸c tØnh ®Ó d¹y vÒ kü thuËt vµ nghÒ nghiÖp cÇn thiÕt cho d©n b¶n xø. 7. Thay thÕ chÕ ®é s¾c lÖnh b»ng c¸c ®¹o luËt. 8. BÇu ra ®¹i diÖn thêng trùc ngêi b¶n xø lµm viÖc bªn c¹nh Quèc héi Ph¸p ®Ó th«ng b¸o nh÷ng nguyÖn väng cña nh©n d©n. KÌm theo b¶n Yªu s¸ch, NguyÔn ¸i Quèc cßn göi th riªng cho c¸c ®oµn ®¹i biÓu §ång minh dù héi nghÞ vµ tÊt c¶ nghÞ viªn cña Quèc héi Ph¸p. B¶n Yªu s¸ch trªn ®îc viÕt b»ng ba thø tiÕng Ph¸p, ViÖt, H¸n víi néi dung nh nhau. NhËn ®îc th vµ b¶n Yªu s¸ch nhng kh«ng cã ®¹i biÓu nµo tr¶ lêi. Sau nµy, khi nh×n l¹i viÖc lµm nµy, NguyÔn ¸i Quèc kh¼ng ®Þnh: "Cuéc ®¹i chiÕn kÕt thóc, d©n téc ViÖt Nam còng nh c¸c d©n téc kh¸c, ®· bÞ mª hoÆc theo nh÷ng lêi tuyªn bè réng r·i cña Uynx¬n vÒ quyÒn d©n téc tù quyÕt... Nhng sau mét thêi gian nghiªn cøu theo dâi, chóng t«i nhËn thÊy r»ng "chñ nghÜa Uynx¬n chØ lµ mét trß bÞp bîm lín". Tuy vËy, b¶n Yªu s¸ch ®· g©y ¶nh hëng to lín, v× ®îc ®¨ng trªn c¸c b¸o Nh©n ®¹o vµ D©n chóng, ®ång thêi in thµnh truyÒn ®¬n ph©n ph¸t trong c¸c cuéc häp, mÝt tinh, göi cho ViÖt kiÒu ë Ph¸p vµ göi vÒ níc. B¶n truyÒn ®¬n ch÷ ViÖt víi ®Çu ®Ò "ViÖt Nam yªu cÇu ca" ®îc NguyÔn ¸i Quèc diÔn ®¹t thµnh v¨n vÇn: ..."Mét xin tha kÎ ®ång bµo, V× chung chÝnh trÞ m¾c vµo tï giam. Hai xin ph¸p luËt söa sang, Ngêi T©y ngêi ViÖt hai ph¬ng cïng ®ång. Nh÷ng toµ ®Æc biÖt bÊt c«ng, D¸m xin bá døt réng dung d©n lµnh. Ba xin réng phÐp häc hµnh, Më mang kü nghÖ tËp tµnh c«ng th¬ng. Bèn xin ®îc phÐp héi lµng, N¨m xin nghÜ ngîi nãi bµn tù do. S¸u xin ®îc phÐp lÞch du, Bèn ph¬ng mÆc søc, n¨m ch©u mÆc t×nh. B¶y xin hiÕn ph¸p ban hµnh, Tr¨m ®iÒu ph¶i cã thÇn linh ph¸p quyÒn. T¸m xin ®îc cö nghÞ viªn, Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Chóng nhê v¹n quèc c«ng d©n xÐt t×nh...". B¶n Yªu s¸ch... ®· g©y ®îc ¶nh hëng kh«ng nhá ®èi víi nh©n d©n ViÖt Nam. Hä ®îc thøc tØnh, cã ý thøc ®Êu tranh cho nh÷ng c¶i c¸ch d©n chñ ®Ó tiÕn tíi ®îc ®éc lËp hoµn toµn. Thùc d©n Ph¸p ho¶ng sî. Chóng truy t×m t¸c gi¶ b¶n Yªu s¸ch... B¸o chÝ Ph¸p so s¸nh b¶n Yªu s¸ch cña NguyÔn ¸i Quèc nh "qu¶ bom ®Æt gi÷a tÊt c¶ nh÷ng ngêi Ph¸p ë §«ng D¬ng". Nhng kh«ng thÓ nãi nh÷ng lêi yªu cÇu Êy lµ kh«ng cã t¸c dông, bëi v× nã ®· ®¸nh dÊu mét giai ®o¹n míi trong phong trµo gi¶i phãng d©n téc ”. C¸ch m¹ng Th¸ng Mêi Nga thµnh c«ng (ngµy 7-11-1917) lóc NguyÔn TÊt Thµnh míi ®Õn Pari. TiÕng vang cña cuéc c¸ch m¹ng nµy ®îc anh chó ý. Tuy lóc ®Çu cha hiÓu biÕt ®Çy ®ñ, s©u s¾c vÒ C¸ch m¹ng Th¸ng Mêi, song vèn cã sù nh¹y c¶m vÒ chÝnh trÞ, l¹i cã thùc tiÔn cuéc sèng cña nh©n d©n bÞ ¸p bøc vµ Êp ñ tõ l©u ý tëng gi¶i phãng d©n téc nªn Ngêi nhËn thÊy ®©y lµ mét biÕn cè lín "cã søc l«i cuèn kú diÖu". Sù nhËn thøc "c¶m tÝnh tù nhiªn" ban ®Çu Êy lu m·i ë Hå ChÝ Minh mét Ên tîng s©u s¾c, "tùa nh ngêi ®i ®êng ®ang kh¸t mµ cã níc uèng, ®ang ®ãi cã c¬m ¨n". DÇn dÇn trong ho¹t ®éng thùc tiÔn vµ ho¹t ®éng lý luËn, NguyÔn ¸i Quèc cµng hiÓu vÒ C¸ch m¹ng Th¸ng Mêi, vÒ Lªnin. ë Pari, Ngêi ®· tham gia nh÷ng ho¹t ®éng ñng hé C¸ch m¹ng Th¸ng Mêi, ph¶n ®èi bän ®Õ quèc vò trang can thiÖp vµo níc Nga X«viÕt. Ngµy 25-12-1920, NguyÔn ¸i Quèc tham gia §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø XVIII cña §¶ng X· héi Ph¸p víi t c¸ch lµ ®¹i biÓu §«ng D¬ng. §¹i héi khai m¹c lóc 10 giê 35 phót t¹i phßng häp lín cña nhµ Manegi¬ ë thµnh phè Tua, c¸ch Pari 237 km. T¹i §¹i héi, NguyÔn ¸i Quèc ®îc nhiÖt liÖt hoan nghªnh, vµ lµ ®¹i biÓu §«ng D¬ng ®Çu tiªn. Ngêi ®· ph¸t biÓu ý kiÕn ng¾n gän, lu ý §¹i héi mét vÊn ®Ò quan träng lµ chèng chñ nghÜa t b¶n Ph¸p ¸p bøc, bãc lét nh©n d©n thuéc ®Þa; tè c¸o téi ¸c cña bän thùc d©n ë §«ng D¬ng vµ c¸c níc thuéc ®Þa kh¸c vµ kªu gäi: "C¸c ®ång chÝ, h·y cøu chóng t«i!". Bän mËt th¸m Ph¸p theo dâi ho¹t ®éng cña NguyÔn ¸i Quèc vµ t×m c¸ch b¾t, nhng ®îc ®¹i biÓu dù §¹i héi b¶o vÖ, nªn Ngêi vÉn tham dù §¹i héi ®Õn cïng. 22 giê ngµy 29 th¸ng 12, §¹i héi Tua tiÕn hµnh bá phiÕu quyÕt ®Þnh viÖc §¶ng x· héi ë l¹i Quèc tÕ thø hai hay gia nhËp Quèc tÕ Céng s¶n. KÕt Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 qu¶ ph¸i t¸n thµnh gia nhËp Quèc tÕ Céng s¶n giµnh th¾ng lîi (chiÕm 2/3 tæng sè phiÕu). Ph¸i ®èi lËp thÊt b¹i bá §¹i héi ra häp riªng. C¸c ®¹i biÓu ë l¹i ®øng lªn h¸t vang bµi Quèc tÕ ca. NguyÔn ¸i Quèc t¸n thµnh tham gia Quèc tÕ Céng s¶n. Sau cuéc bá phiÕu, n÷ ®ång chÝ R«d¬, ngêi ghi biªn b¶n tèc ký §¹i héi, hái NguyÔn ¸i Quèc: - T¹i sao ®ång chÝ l¹i bá phiÕu cho Quèc tÕ III? - RÊt gi¶n ®¬n. T«i kh«ng hiÓu chÞ nãi thÕ nµo lµ chiÕn lîc, chiÕn thuËt v« s¶n vµ nhiÒu ®iÓm kh¸c! Nhng t«i hiÓu râ mét ®iÒu: Quèc tÕ III rÊt chó ý ®Õn vÊn ®Ò gi¶i phãng thuéc ®Þa... Tù do cho ®ång bµo t«i, ®éc lËp cho Tæ quèc t«i, ®Êy lµ tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu t«i muèn, ®Êy lµ tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu t«i hiÓu. Håi 2 giê 30 phót ngµy 30-12-1920, NguyÔn ¸i Quèc cïng nh÷ng ngêi chñ tr¬ng gia nhËp Quèc tÕ Céng s¶n tuyªn bè thµnh lËp Ph©n bé Ph¸p cña Quèc tÕ Céng s¶n. Tõ giê phót Êy, NguyÔn ¸i Quèc trë thµnh ngêi céng s¶n, lµ mét trong nh÷ng ngêi s¸ng lËp §¶ng Céng s¶n Ph¸p, còng lµ ngêi céng s¶n ViÖt Nam ®Çu tiªn. Tr¶i qua gÇn 10 n¨m rêi Tæ quèc ®i ®Õn nhiÒu n¬i trªn thÕ giíi, NguyÔn TÊt Thµnh - NguyÔn ¸i Quèc - ®· t×m ra con ®êng cøu níc duy nhÊt ®óng ®¾n cho d©n téc m×nh: con ®êng C¸ch m¹ng Th¸ng Mêi, con ®êng c¸ch m¹ng v« s¶n. §ã còng lµ con ®êng cho nhiÒu d©n téc thuéc ®Þa muèn ®Êu tranh giµnh ®éc lËp. Tr¶i qua mét qu¸ tr×nh kh¶o nghiÖm c¸c phong trµo yªu níc , gi¶i phãng d©n téc ë trong níc vµ nghiªn cøu c¸c cuéc c¸ch m¹ng ®iÓn h×nh trªn thÕ giíi . §îc ¶nh hëng to lín c¸ch m¹ng Th¸ng Mêi Nga. §îc tiÕp thu tiÕp thu nh÷ng néi dung cèt lâi cña chñ nghÜa M¸c-Lªnin, L·nh tô NguyÔn ¸i Quèc ®· ®i ®Õn sù lùa chän: “ Muèn cøu níc vµ gi¶i phãng d©n téc , kh«ng cã con ®êng nµo kh¸c con ®êng c¸ch m¹ng v« s¶n ”. “ B©y giê häc thuyÕt nhiÒu , chñ nghÜa nhiÒu , nhng chñ nghÜa ch©n chÝnh nhÊt , ch¾c ch¾n nhÊt , c¸ch mÖnh nhÊt lµ chñ nghÜa lªnin” Tèi 13-6-1923, NguyÔn ¸i Quèc bÝ mËt rêi Pari ®i Liªn X« víi m¬ íc ®îc ®Õn quª h¬ng C¸ch m¹ng Th¸ng Mêi vµ hy väng "®îc gÆp ®ång chÝ Lªnin". §Ó tho¸t khái sù theo dâi rÊt chÆt cña mËt th¸m Ph¸p, NguyÔn ¸i Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Quèc lªn xe buýt ®i tham gia mét cuéc mÝt tinh ë ngo¹i « Pari, råi nöa giê sau lÆng lÏ vÒ ga xe löa, cÇm tÊm vÐ xe löa h¹ng nhÊt, tay x¸ch chiÕc va li nhá ung dung bíc vµo toa h¹ng nhÊt. Ngµy 30-6-1923, NguyÔn ¸i Quèc ®Õn c¶ng Pªt¬r«gr¸t (nay lµ Xan PªtÐcbua), ®Æt ch©n lªn ®Êt níc X«viÕt víi hé chiÕu mang tªn Chen Vang. Sau mét thêi gian ng¾n, anh ®Õn M¸txc¬va. Mét trong nh÷ng ho¹t ®éng quèc tÕ quan träng cña NguyÔn ¸i Quèc lµ tham dù Héi nghÞ lÇn thø nhÊt Quèc tÕ n«ng d©n, khai m¹c ngµy 10-10 ë ®iÖn Kremli, víi t c¸ch ®¹i biÓu chÝnh thøc cña n«ng d©n §«ng D¬ng. Ngêi ®· nhiÒu lÇn ph¸t biÓu ý kiÕn, tè c¸o téi ¸c cña thùc d©n Ph¸p ®èi víi c¸c thuéc ®Þa, nªu lªn nçi khæ cña ngêi n«ng d©n vµ kh¼ng ®Þnh: "Quèc tÕ cña chóng ta chØ trë thµnh quèc tÕ ch©n chÝnh khi trong Quèc tÕ nµy cã nh÷ng ngêi n«ng d©n Ph¬ng §«ng tham gia, ®Æc biÖt lµ n«ng d©n c¸c níc thuéc ®Þa, nh÷ng ngêi bÞ ¸p bøc vµ bãc lét tÖ h¹i nhÊt" .NguyÔn ¸i Quèc ®îc bÇu vµo Héi ®ång Quèc tÕ n«ng d©n, lµ mét trong 52 uû viªn cña Héi ®ång, sau ®ã ®îc cö vµo §oµn chñ tÞch cña Héi ®ång gåm 11 uû viªn. NguyÔn ¸i Quèc ®· xóc ®éng m¹nh mÏ khi ®îc tin V.I.Lªnin tõ trÇn ngµy 21-1-1924. ThÕ lµ mong íc cña Ngêi muèn gÆp Lªnin kh«ng thùc hiÖn ®îc. Sau nµy kÓ l¹i sù kiÖn ®au buån nµy, Ngêi nãi: "Vµo mét ngµy th¸ng giªng n¨m 1924, chóng t«i ®ang ¨n b÷a s¸ng t¹i qu¸n c¬m ë tÇng díi kh¸ch s¹n th× ®îc tin Lªnin mÊt. Kh«ng ai muèn tin ®iÒu ®ã, nhng khi ngo¶nh l¹i, chóng t«i thÊy l¸ cê cña X«viÕt M¸txc¬va ®· bá rñ. Mét sù xóc ®éng lín x©m chiÕm t©m hån chóng t«i, b÷a ¨n bÞ bá dë, vµ kh«ng thÊy ®ãi n÷a. Lªnin ®· mÊt. ThÕ lµ t«i cha ®îc gÆp Lªnin vµ ®ã lµ mét ®iÒu ©n hËn lín trong ®êi t«i. Khi t«i ®Õn níc Nga, Ngêi ®ang èm nÆng vµ ®ang ch÷a bÖnh ë Goãcki, cho nªn kh«ng ®Õn th¨m ®îc". Víi t×nh c¶m ch©n thµnh, s©u ®Ëm, NguyÔn ¸i Quèc viÕt bµi Lªnin vµ c¸c d©n téc thuéc ®Þa, ®¨ng trªn b¸o Prav®a (Liªn X« ) ngµy 27-1. Ngêi nªu lßng biÕt ¬n s©u s¾c cña nh©n d©n c¸c thuéc ®Þa ®èi víi Lªnin ®· ®Êu tranh "gi¶i phãng nh©n d©n m×nh, cßn muèn gi¶i phãng c¸c d©n téc kh¸c n÷a". Bµi viÕt kÕt thóc víi nh÷ng lêi tha thiÕt: "Khi cßn sèng, Ngêi lµ ngêi cha, thÇy häc, ®ång chÝ vµ cè vÊn cña chóng ta. Ngµy nay, Ngêi lµ ng«i sao s¸ng chØ ®êng cho chóng ta ®i tíi cuéc c¸ch m¹ng x· héi. Lªnin bÊt diÖt sÏ sèng m·i trong sù nghiÖp cña chóng ta" . Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 NguyÔn ¸i Quèc ®· tham dù lÔ tang Lªnin do §¶ng Céng s¶n Liªn X« tæ chøc (23-1-1924). ë M¸txc¬va, NguyÔn ¸i Quèc vµo häc Trêng ®¹i häc Céng s¶n cña nh÷ng ngêi lao ®éng ph¬ng §«ng (gäi t¾t lµ Trêng ®¹i häc ph¬ng §«ng), ®îc nhËn lµm c¸n bé cña Ban ph¬ng §«ng Quèc tÕ Céng s¶n vµ ®îc mêi tham dù lÔ kû niÖm ngµy Quèc tÕ lao ®éng (1-5-1924), tæ chøc t¹i Hång trêng M¸txc¬va. Ho¹t ®éng cã ý nghÜa quan träng cña Ngêi trong thêi gian ë Liªn X« lµ tham dù §¹i héi lÇn thø V cña Quèc tÕ Céng s¶n víi t c¸ch lµ ®¹i biÓu t vÊn. Trong thêi gian ë Liªn X«, NguyÔn ¸i Quèc cßn ®îc mêi tham dù c¸c ®¹i héi cña Quèc tÕ céng s¶n Thanh niªn (15-6-1924) vµ cña Quèc tÕ C«ng héi ®á (7-1924). Trong nh÷ng n¨m th¸ng sèng vµ lµm viÖc trªn ®Êt níc X«viÕt, NguyÔn ¸i Quèc ®· chó ý nghiªn cøu chÕ ®é x· héi níc Nga. Ngêi ®· nh×n thÊy mÆt u viÖt cña chñ nghÜa x· héi, ®Æc biÖt ®èi víi trÎ em: "Nãi tãm l¹i, c¸i g× tèt nhÊt ®Òu ®Ó dµnh cho trÎ em. NÕu níc Nga cha ph¶i lµ mét thiªn ®êng cho tÊt c¶ mäi ngêi, th× níc Nga ®· lµ mét thiªn ®êng cña trÎ con" . Ngêi ®· ®¸nh gi¸ cao C¸ch m¹ng th¸ng Mêi : Trong thÕ giíi b©y giê chØ cã c¸ch m¹ng Nga lµ ®· thµnh c«ng , vµ thµnh c«ng ®Õn n¬i. NghÜa lµ d©n chóng ®îc hëng h¹nh phóc , tù do b×nh ®¼ng thËt sù… C¸ch m¹ng Nga d¹y cho chóng ta nh÷ng kinh nghiÖm lín r»ng: muèn c¸ch m¹ng thµnh c«ng ph¶i lÊy c«ng n«ng lµm gèc , ph¶i cã §¶ng bÒn v÷ng , ph¶i bÒn gan chiÕn ®Êu , ph¶i s½n sµng hy sinh, ph¶i thèng nhÊt… Nãi tãm l¹i ph¶i theo chñ nghÜa M¸c-Lªnin. §¸p øng yªu cÇu cña NguyÔn ¸i Quèc vÒ viÖc muèn trë vÒ Tæ quèc ®Ó ho¹t ®éng, ngµy 25-9-1924 Ban ChÊp hµnh Quèc tÕ Céng s¶n quyÕt ®Þnh: "§ång chÝ NguyÔn ¸i Quèc cÇn ®i Qu¶ng Ch©u, chi phÝ do Ban ph¬ng §«ng chÞu". ThÕ lµ NguyÔn ¸i Quèc ®· ®i theo con ®êng mµ Anbe Xar«, Bé trëng thuéc ®Þa Ph¸p dù ®o¸n - tõ Ph¸p sang Liªn X«, ®Õn Trung Quèc ®Ó trë vÒ níc. Nhng A.Xar« kh«ng thÓ nµo ng¨n cuéc hµnh tr×nh cøu níc cña NguyÔn ¸i Quèc, dï cuéc hµnh tr×nh ®ã rÊt gian khæ vµ v« cïng nguy hiÓm. Ngµy 11-11-1924, NguyÔn ¸i Quèc ®Õn Qu¶ng Ch©u. Tõ ®©y, Ngêi viÕt b¸o c¸o göi vÒ §oµn chñ tÞch Quèc tÕ Céng s¶n, nãi vÒ T×nh h×nh §«ng D¬ng th¸ng 11 vµ th¸ng 12 n¨m 1924 vµ nh÷ng c«ng viÖc sÏ lµm. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 C«ng viÖc ®Çu tiªn lµ vµo ®Çu n¨m 1925, Ngêi më líp huÊn luyÖn chÝnh trÞ ë Qu¶ng Ch©u. Häc viªn phÇn lín lµ nh÷ng thanh niªn ViÖt Nam yªu níc. Ch¬ng tr×nh häc tËp gåm LÞch sö c¸ch m¹ng thÕ giíi, C¸ch m¹ng ViÖt Nam, Tæ chøc vµ ph¬ng ph¸p vËn ®éng quÇn chóng. Nh÷ng bµi häc nµy nh»m gióp cho häc viªn nhËn thøc ®óng ®¾n r»ng, muèn gi¶i phãng d©n téc kh«ng thÓ ®i theo con ®êng c¸ch m¹ng t s¶n kiÓu Mü, Ph¸p, v× ®ã lµ nh÷ng cuéc "c¸ch mÖnh kh«ng ®Õn n¬i", nh©n d©n kh«ng tho¸t khái ¸ch thèng trÞ, ¸p bøc. Con ®êng c¸ch m¹ng duy nhÊt ®óng lµ con ®êng C¸ch m¹ng Th¸ng Mêi Nga, bëi v× cuéc c¸ch m¹ng nµy "®· ®uæi ®îc vua, t b¶n, ®Þa chñ råi, l¹i ra søc cho c«ng, n«ng c¸c níc vµ d©n bÞ ¸p bøc c¸c thuéc ®Þa lµm c¸ch mÖnh ®Ó ®Ëp ®æ tÊt c¶ ®Õ quèc chñ nghÜa vµ t b¶n trong thÕ giíi". NguyÔn ¸i Quèc trùc tiÕp l·nh ®¹o, tæ chøc vµ lµ ngêi gi¶ng d¹y chñ yÕu. Ngêi gi¶ng d¹y rÊt dÔ hiÓu, cô thÓ, cã h×nh ¶nh, kh«ng nh÷ng lµm cho häc viªn n¾m v÷ng bµi häc mµ cßn xóc ®éng s©u s¾c. Ngêi chó ý viÖc häc ®i ®«i víi hµnh, lý luËn g¾n víi thùc tÕ. Ngoµi ra, líp häc cßn cã mét sè c¸n bé ViÖt Nam (Hå Tïng MËu, Lª Hång S¬n...), c¸c cè vÊn Liªn X« gióp cho ChÝnh phñ Qu¶ng Ch©u vµ c¸n bé §¶ng Céng s¶n Trung Quèc (Bµnh B¸i...) tham gia gi¶ng d¹y. Trong h¬n 2 n¨m, Ngêi ®· ®µo t¹o kho¶ng 200 c¸n bé cho c¸ch m¹ng ViÖt Nam. NhiÒu ngêi sau nµy trë thµnh nh÷ng nhµ l·nh ®¹o xuÊt s¾c cña §¶ng vµ Nhµ níc ta. Nh÷ng bµi gi¶ng cña NguyÔn ¸i Quèc ë c¸c khãa huÊn luyÖn t¹i Qu¶ng Ch©u ®îc tËp hîp thµnh cuèn s¸ch §êng c¸ch mÖnh do Bé Tuyªn truyÒn cña Héi Liªn hiÖp c¸c d©n téc bÞ ¸p bøc xuÊt b¶n n¨m 1927. S¸ch gåm cã 15 vÊn ®Ò: 1. T c¸ch ngêi c¸ch m¹ng. 2. V× sao ph¶i viÕt s¸ch nµy. 3. C¸ch mÖnh. 4. LÞch sö c¸ch mÖnh Mü. 5. C¸ch mÖnh Ph¸p 6. LÞch sö c¸ch mÖnh Nga. 7. Quèc tÕ. 8. Phô n÷ quèc tÕ. 9. C«ng nh©n quèc tÕ. 10. Céng s¶n thanh niªn quèc tÕ.