Tài liệu Hiện trạng sản xuất kinh doanh các doanh nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp và phát triển nông thôn tp cần thơ đối chiếu với yêu cầu của wto afta và lộ trình phát triển đến năm 2020

BOTAICHiNH . TRUONG DAI HOC MARKETING • • KHOA THAM DJNH GIA ~w~ DE TAI NGHIEN CUU KHOA HOC CAP TRUONG . HIEN TRANG SAN XUAT KINH DOANH cAc DOANH NGHIEP . TRONG LINH vuc . NONG NGHIEP VA PHAT TRIEN NONG THON TP. • cAN THO DOI CHIEU v61 v:Eu cAu ciJA WTO, AFT A VA L<) TRINH PHA T TRIEN DEN NAM 2020 Ma sfi : 02- 2007 - DTCS Chu nhiem Cl~ tai: Ths. NGUYEN THE PHlfONG Th anh vie'n : Ths. TRAN TH! MUOI . · Cn. LE MINH PHU.ONG MAI 0 TP. HO CHI MINH - NAlVf 2007 """"' ~.," ·H IE..IJ - B<) TAI CHINH • TRUONG DAI HOC MARKETING • • KHOA THAM DJNH GIA ~w~ • DE T Al NGHIEN CUu KHOA HOC. CAP TRUONG . HIEN TRANG SAN XUAT KINH DOANH cAc DOANH NGHIEP TRONG LINH vuc NONG • • NGHIEP VA PHAT TRlEN NONG THON TP. cAN THO e61 cH1tu vo1 vtu cAu ciJA WTO, AFT A VA LQ TllINH PHAT TRIEN DEN NAM 2020 Ma sb : 02- 2007 - DTCS Chu nhiem d~ tai: Ths. NGUYEN THE PHUONG Th.anh vie'n : Ths. TRAN THJ MUOI . Cn. LE MINH PHU'ONG MAI TP. HO CHi MINH - NA!Vl 2007 -. 2: <..JZO ... -~ cAc cHif VIET TAT • M~u AFTA : Asean Free Trade Arca - Khu V\rc ASEAN : Association of Southeast Asian Nations - Hi~p h9i cac mr6c dich tv do ASEAN Dong Nam A CEPT : Agreement on the Common Effective Preferential Tariff Chuang trinh uu diii thu~ quan c6 hi~u Ive chung CHLB : C(mg hoa Lien bang CLB : Cau i(lc b9 CNH : Cong nghi~p h6a DT : Doanh thu DBSCL : Dfmg b~ng song Ciru Long EU : Europe Union - Lien minh chau Au : Good Agricultural Practices - Chirng chi nong nghi~p an toan GAP Ha : Hecta HDH : Hi~n d(li h6a HTX : Hqp tac xii KHKT : Khoa hQc ky thu~t OECD : Organisation for Economic Co-operation and Development T 6 chirc cac nu6c phat tri~n PTNN-NT : Phat tri~n nong nghi~p - nong thon PTNT : Phat tri~n nong thon QD-TTg : Quy~t dinh- Thu tu&ng : Nghien Clru va Phat tri~n R&D SXKD : San xuiit kinh doanh : Strengths (ThS m(lnh) - Weaknesses (Di~m y~u) - Opportunities SWOT (Ca h(>i) - Threats (Thach thuc) Tp. : Thanh phb TW : Trung uang USD : Do la My WCED : Hi)i d6ng Th~ gi&i v~ Moi trucmg va Phat tri~n : World Trade Organization - T6 chuc Thuang m\li Th~ gi6i WTO MUCLUC • • GQQ;}&) Trang MOf>AU ···················································································· 1 CHUONG 1- PHAT TRIEN SAN XUAT NONG NGHIJ!;P TH.ONG B6I cA.NH TOAN cAu HOA vA H(H NH~P KINH TE THE GIOI........... 4 1. t. M(>T s6 KHA1 NIF:M . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 1.1.1. T6 chuc Thuang m~i ThSgi&i (World Trade Organization - WTO)......... 1.1.2. Khu VlJC M~u di ch TlJ do A SEAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... 1.1.3. Cong nghi~p h6a, hi~n d\li h6a nong nghi9p, nong thon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1.1.4. 1-Iqp tac xii ................ : ................... _, ...................................... 1.1.5. Mo hinh phat tri€n kinh t6 xii h(\i nong thon m&i .............................. 4 9 9 10 11 1.2. PHAT TRIEN NONG NGIIIEP, NONG THON BEN YUNG ............. 14 1.2.1. Khai ni9m phat tri~n b~n viing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.2.2. Duang !6i, quan di~m va chinh sach cua Dang va Nha nu&c Yi~t Nam v§ phat tri€n bEn viing ............................................................... 1.2.3. Mµc ti cu phat tri~n b§n viing qu6c gia ................................ ; . . . . . . . . . .. 1.2.4. Phat tri€n nong nghi~p, nong thon b§n viing khi Vi~t Nam gia nh~p WTO, th\rc hi~n AFT A . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 14 14 14 15 1.3. PHAT TRIEN SXKD NONG NGHil~P CAC NUOC TREN THE GIOl VA KHU VlfC - BAI HQC KINH NGHltM CHO VltT NAM ........... 16 1.3.1. Phat tri~n ho\lt d(\ng SXKD nong nghi9p cac mr&c tren thS gi&i va khu VlJC 16 1.3.2. Bai h<;>c kinh nghi~m cho Vi9t Nam .............................................................. 33 CHUONG 2- lIIjJ:N T~NG HO~ T D<)NG SXKD CUA CAC DOANH NGHIEP . NONG NGHIEP TP. CAN THO KHI VIET . NAM GIA NHAP . \VTO, Tlll/C HI~N AFTA ............................................................................... 40 . 2.1. VAN f>E PHAP LY LIEN QUAN DEN SXKD CUA CAC DOANH l'IGHIEP NONG NGHIEP TP. CAN THO KHI VIET NAM GIA NH~P\VTO, THl/C HI:fN AFTA ........................... ~................................. 40 2.1.1. Chinh sach gia ca ......................................................................................... 40 2.1.2. Chinh sach c;:mh tranh .................................................................................. 40 2.2. NIIU'NG LQl iCH VA THACH THlJ°C DOI VOl N6NG NGHitP KHI vrf,T NAM GIA NH~P WTO, TH~)C HitN AFTA .................................. 41 2.2.1. Nhung lqi ich ................................................................................................. 42 2.2.2. l\'hung thach thl'.rc .......................................................................................... 43 2.3. MO HINH PRAT TRIEN KINH TE XA H<)I NONG THON MOI VItT NAM .................. ,............................................................................................. 44 2.4. HI.f,N T~NG HO~ T D<)NG SXKD CUA CAC DOANH NGHitP NONG NGHitP TP. CAN THO .................................................................. 45 2.4.1. Nhung thanh tl!ll ........................................................................................... 45 2.4.2. M(>t s6 h\in ch~ .............................................................................................. 51 2.5. NIIU.l\G THUAN LOI VA KHO KHAN CUA CAC DOANH NGHIEP NONG NGHIE°P TP." CAN THO KHI VIET NAM GIA NHAP WTO: THT/C HitN AITA .................................-................................... :.................. 55 2.5.1. Thu?n lgi ............................................................... .'...................................... 55 2.5.2. Kh6 khan...................................................................................................... 56 2.6. DANH GIA CHUNG..................................................................................... 56 2.6.1. Nhfrng m?t d?t dugc..................................................................................... 56 2.6.2. Nhung m?t chua d?t duqc............................................................................ 57 CHU'ONG 3- GIA.I PHAP VA L(> TRINH PHAT TRIEN SXKD CUA CAC DO ANH NGHIEP . NONG NGHIEP . TP. CAN THO KHI VIET . NAM GIA NH~P WTO, THT/C HIJ):N AFT A ............................................. 59 3.1. QUAN DIEM, MT.JC TIEU, CHIEN LU\1C PHAT TH.JEN SXKD CUA cAc DO ANH NGHIEP NONG NGHU~P TP. CAN THO ..................... 3.1.1. Quan di§m ................ :............................. : ...................................................... 3.1.2.Mµctieu ........................................................................................................ 3 .1.3. Chi~n I uqc phat tri§n ...... ............................................ .................................. 59 59 59 61 3.2. GIA.I PHAP PHAT TRIEN NONG THON................................................... 3.2.1. Giai phap phat tri6n nong thon dµa vao phat tri6n san xu~t ........................... 3.2.2. Giai phap phat tri6n nong thon dµa tren phat tri6n c(>ng d6ng ....................... 3.2.3. Giai phap Phat triSn nong than theo kh6ng gian ............................................ 62 62 63 64 3.3. GIAI PHAP PHAT TRIEN SXKD CUA cAc DOANH NGHitP NONG NGHIJi;P TP. CAN THO .............................................................. 65 3.3.1. Nh6m giai phap nang cao nang lµc C?nh tranh cua cac doanh nghi~p nong nghi~~ ......... ·:........ .... .. . . . . . .. .. . . . . . .. .. .. .. .. . .. .. .. ............ 65 3.3.2. Nh6m giai phap ve phat trien thi truirng..... .. . . .. .. .. .. .. .. .. . . .. .. ............... 67 3.3.3. Nh6m giai phap tai ctlu true i?i doanh nghi~p n6ng nghi~p pht1 hqp v6i ti~n trinh h(>i nh?p \VTO cua Vi~t Nam.................................. 69 3.3.4. :\ho1~ ·gi~i phap ~-/-: ~uy d(i;1g vtm dau nr de phat trien doanh ngh1~p nong ngh1~p Ip. Can Tho ...................................................... 70 3.4. LQ TRINH PHAT TRIEN SXKD CUA CAC DOANH NGHitP NONG NGHitP TP. CAN THO ............................................................ 71 3.4.1. L<) trinh phat tri~n SXKD tu 2006-2010 ........................................... 73 3.4.2. L<) trinh phat tri~n SXKD tu 2011-2015 ........................................... 73 3.4.3. L<) trinh phat tri~n SXKD tu 2016-2020 ........................................... 74 3.5. KJEN l\GHJ .................................................................................................... 74 3.5.1. D6i v6i Nha nu6c ........... :.............................................................................. 74 3.5.2. D6i v6i Tp. C~n Tho ..................................................................................... 76 KET LU~N .................................................................................. 81 PHl,J Ll)C TAI LIJ):U THAM KIL.\O 1. S1.r din thi~t ciia d~ tai Vi¢c gia nh~p WTO la m<)t XU huang t~t y~u ctia cac nuoc tren th& gioi, khu v~rc va ca d6i voi nu&c ta. M6i nuoc c6 m<)t d(ic thu v~ kinh t& va dia ly khac nhau nen 19 trinh ctia m6i nu&c trong ti&n trinh gia nh~p WTO se khac nhau. Vi~t Nam la m(it nuoc di len CNH, HDH tu nong nghi¢p; han niia, nong thon v~n la nai sinh s6ng ctia han ba phbn tu dan s6. Vi v~y, trong chi&n luqc qu6c gia, Vi¢t Nam da coi nong nghi~p la n~n m6ng cho sv phat tri&n 6n d!nh cua dAt nu&c. Vi~t Nam da gia nh~p WTO thang l l /2006; nhung chua c6 d~ tai Cl) th~ nao ncu ra d?c thu phat tri~n kinh t~ rieng ctia Tp. Cbn Thad& tu d6 c6 19 trinh di tung bu&c Cl} th& hqp ly. Mbi dia phuang c6 m9t le) trinh gia nh~p WTO Cl} th~ theo d?c di~m Cl) th~ CUa d!a phtrang Ya SC khai quat h6a !en le) trinh ctia ca nuoc vii se d?t hi¢u qua cao trong ti&n trinh nu&c ta gia nh~p WTO. Le) trinh gia nh~p WTO ctia cac doanh nghi~p Tp. Cbn Tha se chung le) trinh v&i cac doanh nghi¢p trong ca nu&c. Tuy nhien do d?c thu ve dia ly va ti~m nang ctia Tp. Cbn Tha nen se c6 nhiing bu&c di rieng bi~t. Ho\lt dc)ng nong nghi~p trong ltia, nuoi thtiy san, chiin nuoi gia sue va gia cfim la th& m\lnh cua Tp. Cftn Tha nen cfin c6 chi~n luqc phat triEn vii khai thac th~ m?nh nay. Db tai nghicn ct'.ru 19 trinh gia nh?p WTO ctia cac doanh nghi¢p Tp. Cbn Tha n6i chung va cac doanh nghi¢p nong nghi~p Tp. Cfin Tha n6i rieng se la ca sa g6p phftn hinh thanh bu&c di chung ctia cac doanh nghi¢p trong ca nu&c, giup cung c6 vi th~ cua cac do~nh nghi~p Vi~t Nam tren th! tnrimg khu vvc va th~ gi&i. v oi y nghTa d6, nhu cfiu kinh t& va xa h<)i ctia d~ tai la r~t Ian nen vi~c l~p ra m9t 19 trinh hgp iy cac doanh nghi~p n6i chung Ya doanh nghi~p nong nghi~p n6i rieng tren dia ban ca ntroc ci:ing nhtr Tp. Cftn Tha cho ttrng buck di ttrng giai do::m sc giup cac doanh nghi¢p c6 thE nhanh ch6ng h<)i nh~p kinh t~ khu vvc vii th~ gili'i. Vi v?y chung t6i ch9n db tai: « Hi¢n tr\lng san xu~t kinh doanh cac doanh nghi~p trong llnh V\TC n6ng nghi~p va phat triEn n6ng th6n Tp. Cftn Tha d6i chi6u vO'i yeu cAu cua WTO, AFTA va I<) trinh phat trien d~n nam 2020 » lam n9i dung nghicn cuu. 2. Co- sfr khoa hQC va th1.rc ti~n cua d~ tai Ap dt,mg k~t qua nghicn CULi vao vi~c phat tri&n cac doanh nghi~p n6ng nghi¢p Tp. C~n Tho ngay cang c6 vi th~ tren th! tnrong trong nu6c va nu6c ngoai, c6 th~ qrnh tranh lanh ffi\\nh va tham nh?p vao thi truong nu6c ngoai do phat huy lgi th& cua ti~m nang nong nghi~p v6n c6 cua minh. 3. M1,1c dich nghien cuu • Phan tich nhfrng tac d9ng d~n cac doanh nghi~p sim xufrt nong nghi~p Tp . . CAn Tho khi Vi~t Nam gia nh~p WTO, AFTA. • Phan tich nhfrng m(i.t m(lnh y~u trong SXKD cua cac doanh nghi~p san xufrt n6ng nghi~p Tp. CAn Tho d6i v6i yeu cAu cua WTO, AFT A. • D~ xufrt cac giai phap phat tri~n SXKD cua cac doanh nghi~p san xufrt nong nghi~p Tp. C~n Tha d~n nam 2020. . • Dua ra 19 trinh phat tri~n SXKD cua cac doanh nghi~p san xufrt n6ng nghi~p ,. Tp. CAn Tha tu 2006-201 O va tu 2011-2020, trong d6 chu y~u la giai do?n tu 2006-2010. 4. Ph:_im vi nghicn cuu l\"ghien ClrU m(>t Sl~ hqp tac xa trong Lien minh HTX Tp. C~n Tha, nong truong Ca Do, n6ng truong song H?u; tren ca sa d6 danh gia m(lt each khai quat hi~n tr(lng ho?t d(mg san xufrt kinh doanh va d& xufrt m(lt s6 giai phap va 19 trinh phat tri&n san xufrt kinh doanh cua cac doanh nghi~p nong nghi~p Tp. cAn Tho khi Vi~t Nam gia nh?p WTO, thµc hi~n AFT A. 5. Phu·o-ng phap nghiCn cU-u Phuong phap duy v?t bi¢n chfrng, thu th?p thong tin tu thµc t~ nganh nong nghi~p Tp. C~n Tho ti~n himh tbng hqp, dcSi chi~u, phan tich va d~ xufrt cac giai phap va 19 trinh phat tri~n san xufrt kinh doanh d~n nam 2020 dcSi v6i cac doanh nghi~p nong nghi~p Tp. C~n Tha khi Vi~t Nam la thanh vien cua WTO, thµc hi~n AFTA. 6. Ngi dung, k~t c~u cua cl~ tai Ngoai phAn ma d~u, k~t lu~n; k~t du clla d& tai g6m c6 3 chuang: - Chuang I: Phat tri6n san xu~t nong nghi~p trong b6i canh toan c~u h6a va h(li nh;lp kinh t~ th6 gi6i; 2 - Chuang 2: Hi9n tr?ng ho~1t d<)ng SXKD cua cac doanh nghi9p nong nghi9p Tp. C~n Tho khi Vi9t Nam gia nh\ip WTO, th\!c hi~n AFT A; - Chuang 3: Giai phap va I<) trinh phat tri&n SXKD cua cac doanh nghi~p nong nghi~p Tp. C~n Tho khi Vi9t Nam gia nh~p WTO, th\!c hi~n AfTA. 3 CHL.0NG I PHAT TRIEN SAN XlAT NONG NGHIEP TROI\G BOI cA1'H TOAN cAu HOA VA H<)I NH~P Ki NH TE THE GIOI I.I. MQT SO KHAI NitM I.I.I. T8 chfrc Thrro-ng m:;ii Th~ gioi (\Vorld Trade Organization - WTO). a) Kluii niefm T 6 cht'.rc Thmmg m~li Th~ gi6i la m(it t6 cht'.rc qu6c t~ d~t tn,i s6 Gcneve, Th1,1y SI, co cht'.rc niing giam sat cac hi~p djnh thuang m?i gifra cac nu&c thanh vien v&i nhau theo cac guy t~c thuang m?i. Ho?t d(ing cua WTO nh~m m1,1c dich lo?i bo hay giam thi~u cac rao can thuang m?i d~ ti~n t6i tµ do thuang m?i. Tinh d~n ngay 27/07/2007, WTO co 151 thanh vien. M9i thanh vien cua WTO dugc yeu c~u phai cfrp cho nhfrng thanh vien khac nhfrng uu dai nh§t djnh trong thuang m?i, vi dv nhfrng sµ nhugng be) v~ thuang m?i dugc cfrp boi m(it thanh vicn cua WTO cho m(it qu6c gia khac thi cling phai c~p cho mQi thanh vien ci:ia WTO. a b) Clzil-c niing WTO co cac cht'.rc niing sau: • Quan ly vi~c thµc hi~n cac hi~p djnh CLla WTO • Di~n dan dam phan v~ thuang mi.Ii • Giai quy~t cac tranh chap v€ thuang m?i • Giam sat cac chinh sach thuang m?i cua cac qu6c gia • Trg giup ky thu~t va hu§n luy~n cho cac nu6c dang phat trien • Hgp tac v6i cac t6 cht'.rc qu6c t~ khac c) Ctic nguyen tiic • • • • Khong phan bi~t d6i xt'.r: 1. Dai ng9 qu6c gia: Khong ducyc d6i xu v6i hang h6a vii dich vv nu6c ngoai cling nhu nhfrng nguai kinh doanh cac hang h6a Va dich YI,! d6 kem han mt'.rc d(l dai ng(l danh cho cac d6i tugng tuang tµ trong nu6c. 2. Dai ng9 t6i hu~ qu6c: Cac uu dai thuang m?i cua m(lt thanh vien danh cho m9t thanh vien khac cling phai dugc ap d1,1ng cho tat ca cac thanh vien trong WTO. Tl! do m~u djch han nfra: d~n d~n thong qua dam phan Tinh Dl! doan thong qua Lien k~t va \1inh b?ch: Cac quy djnh va quy ch~ thuang m?i phai dugc Cong b6 Cong khai va thlJC hi~n mqt each i'Jn dinh. • U'u diii han cho cac nlIOC dang phat tri6n: Giimh nhfrng thu?n !qi va l!U dai ban cho cac thanh vien la cac qu(\c gia dang phap ~ri~n trong khu6n kh6 cac chi dinh Clla WTO. • Thi6t l?p m6i trm'mg c;mh tranh binh d5ng cho thuang ITI\li gifra cac nuac thanh vicn d) Cir ctiu t1~ c/11/·c Tfrt ca cac thanh vien WTO d&u c6 th~ tham gia vao cac h('>i dbng, uy ban cua WTO, ngo?i trir Ca quan Phuc thfrm, cac Ban H('>i thfrm Giai quy~t Tranh chfrp va cac uy ban d?c thu. • Cdp cao nhdt.· H(Ji nghi B(J truang Ca quan quy&n l\Tc cao nhfrt cua WTO la H('>i nghi Bi.'> truang di~n ra it nhfrt hai nii.m m(\t l~n. H(\i nghi c6 S\T tham gia cua tfrt ca cac thanh vien WTO. Cac thanh vien nay c6 th~ la m(\t nuac ho?c m(\t lien minh thu~ quan (ch5ng h?n nhu C(mg dbng chau Au). H('>i nghi B(\ trm'mg c6 th6 ra quy~t djnh d6i voi bfrt ky vfrn d~ trong cac th6a u&c thuang m?i da phuang cua WTO. • Cdp thu hai: Dt;1i Hr)i aJng Cong vi~c hang ngay cua WTO duqc dam nhi~m bai 3 ca quan: D\li H(\i dbng, H(>i dbng Giai quy~t Tranh chfrp va ·I l('>i dbng Ra soat Chinh sach . Thuang nwi. Tuy ten g9i khac nhau, nhung th\Tc t~ thanh ph~n cua 3 ca quan d6u gi6ng nhau, d&u bao gbm d?i di~n (thuang la cfrp d?i ho?c tuang duang) cua tfrt ca cac nu6c thanh vicn. Di~m khac nhau gifra chung la. chung du9c nh6m h9P d~ thvc hi~n cac chuc nii.ng khac nhau cua WTO. I. D?i I !(Ji dbng la ca quan ra quy~t djnh cao nhfrt.cua WTO t\li Geneva, du9c nh6m h9p thuang xuyen. D?i H(\i dbng bao gbm d\li di~n (thuang la ci\p d\li Slr ho?c ttrang dtrang) cua tfrt Ca cac ntrOC thanh vien Va CO thfrm quy&n quy~t djnh nhan danh h('>i nghi b9 truang (v6n chi nh6m h9P hai nii.m m(lt l~n) d6i voi tfrt ca cac c6ng vi~c cua WTO. 2. H('>i dbng Giai quy6t Tranh chfrp du9c nh6m h9P d€ xcm xet va phc chufrn cac phan quy6t v6 giai quy~t tranh chfrp do Ban H('>i thfrm ho?c Ca quan Phuc thAm d~ trinh. H(\i dbng bao gbm d\li di~n cua tfrt ca cac nuoc thanh vi en (cfrp d\li ho?c tuang duang). 3. H('>i dbng Ra soat Chinh sach Thuang m\li dugc nh6m h9P d~ tht,rc hi~n vi~c ra SOat chfnh sach thuang ITI?i cua cac nuoc thanh vien theo CO' ch6 ra soat chinh sach thuang ITI\li. Dbi voi nhung thanh vien co ti&m l\TC kinh su su 5 t~ l&n, vi~c rii soat i d6ng. C6 · ba H9i d6ng Thuang m?i la: H9i d6ng Thuang m?i Hang h6a, H(Ji dc'lng Thtrang m?i Dich Vl,l va H(li d6ng Cac khia C?nh cua Quy~n Sa hliu Tri tu~ lien quan d~n Thuang m?i. M(>i h9i d6ng dam tnich m(\t !Tnh vi.re rieng. Cung tuang ll! nhu D?i H9i d6ng, cac h9i d6ng bao g6m d?i di~n cua t:it ca cac nu&c thanh vien WTO. Ben C?Oh ba h(Ji diJng nay con c6 sau uy ban va ca quan d(\c l~p khac chiu trach nhi~m bao cao len D?i H(ii d6ng cac vfm d~ rieng re nhu thuang m?i va phat tri~n, moi truang, cac thoa thu?n thuang m?i khu VlJC, va cac v:in de quan ly khac. Dang chu y la trong sb nay c6 Nh6m Cong tac v~ vi~c Gia nh?p chiu trach nhi~m lam vi~c vai cac nu&c xin gia nh~p WTO. 1. H(ii d6ng Thuang m?i Hang h6a chiu trach nhi~m dbi v&i cac ho?t d(ing thu(ic ph?m vi cua Hi~p dinh chung vf: Thu6 quan va Thuang m?i (GA.n"), tlic la cac ho?t d{Jng lien quan d~n thuang m?i qubc t~ v~ hang h6a. 2. H(li d6ng Thuang nwi Dich Vl,l chiu trach nhi~m dbi v&i cac ho\jt di)ng thui)c ph?m vi cua Hi~p djnh chung v~ Thuang m\J.i Djch Vl,l (GATS), tuc la cac hO\l! d(lng lien quan d~n thuang m\J.i qubc t6 V~ dich Vl,l. 3. H(ii d6ng Cac khia C\lnh cua Quyen Sa hfru Tri tu~ lien quan d~n Thuang m?i chju trach nhi~m dc'ii v&i cac ho\lt d(>ng thu(ic ph\lm vi cua Hi~p djnh vE Cac khia C?nh cC1a Quy~n So hfru Tri tu~ lien quan d6n Thuang m?i (TRlPS), cling nhu vi~c phbi hqp vai cac t6 chl!c qubc t6 khac trong linh VlJC quy~n Sa hfru lrl tu~. • Cdp thu· tu-: Cac Uy ban va Co· quan Duai cac hi)i d6ng tren la cac uy ban va ca'quan ph1,1 trach cac !Tnh VlJC · chuyen m6n rieng bi~t. 1. Du&i H(ii d6ng Thuang ITI\li Hang h6a la 11 uy ban, 1 nh6m c6ng tac, va 1 uy ban d~c thu. 2. Du&i !-!(ii dbng Thuang tn?i Djch Vl,l la 2 uy ban, 2 nh6m c6ng tac, va 2 uy ban d~c thu. 3. Du&i H(li d6ng Giai quy~t Tranh ch:ip (c:ip thl! 2) la Ban Hi)i th:im va Ca quan Phuc th:im. Ngoai ra, do yeu c5u dam phan cua Vong dam phan Doha, WTO da thanh l?p Uy ban Dam phan Thuang m?i tn,rc thu(ic D?i Hi)i d6ng d~ thl!c 6 . - dtly Va t;;io di~u ki¢n thu?n lqi cho dam phan_ Uy ban nay bao gbm nhi~u nhom lam Vi~C lien quan d~n CaC linh VVC chuycn mon khac nhau. e) Dam plui11 Phfm Ian cac quy~t dinh ctia WTO d6u dva tren co sa dam phan va d6ng thu?n. M6i thanh vien ctia WTO c6 m(>t phi6u b~u c6 gia tri ngang nhau. Nguyen t.1c d6ng thu?n c6 uu diem la n6 khuy~n khich n6 Ive tim ra m(>t quy~t dinh kha di' nh.it duqc tfrt ca cac thanh vicn ch.ip nh?n. Nhuqc di~m cua n6 la t6n nhi~u thai gian va ngu6n Ive d~ c6 duqc m(>t quy~t dinh dbng thu?n. D6ng thai, n6 dan d~n XU hu&ng SU di,mg nhfrng each dien d(lt chung chung trong hi~p djnh dbi v&i nhfrng v.in d~ c6 nhi&u tranh cai, khi~n cho vi~c dien giai cac hi~p djnh g~p nhi~u kh6 khan. Tren thvc t~, dam phan cua WTO dien ra khong phai qua sv nh.it trf cua t.it ca cac thanh vien, ma qua rn<)t qua trinh dam phan khong chinh thuc gifra . nhfrng nh6m mr&c. Nhfrng cu(>c dam phan nhu v?y thuang duqc gQi la "dam phan trong phong Xanh" ("Green Room" negotiations), l.iy theo mau cua phong lam vi~c ctia T6ng giam d6c WTO t(li Geneva, Tht,Jy Sy. Chung con duqc gQi la "H(>i nghi B(> tru&ng thu ht;p" (Mini-Ministerials) khi chung dien ra a cac nuac khac. Qua trinh nay thuO-ng bi nhieu nu&c dang phat tri6n chi trfch vi hQ hoan toan phai dung ngoai cac cu<)c dam phan nhu v?y. Richard Steinberg (2002) l?p lu?n r~ng m(ic du mo hlnh d6ng thu?n cua WTO dem l(li vi th~ dam phan ban dfiu dva tren n~n tang lu?t 1¢, cac vong dam phan thuong m(li k~t thuc thong qua vi th6 dam phan dva trcn n&n tang sue m;;inh c6 lqi cho Lien minh chau Au va Hoa Ky, va c6 th6 khong dem d&n sv cai thi~n Pareto. Th.it b(li n6i ti~ng nh.it va cling g~n day nh.it trong vi~c d(lt duqc m(>t s~r d6ng thu?n la t(li cac H<)i nghi B<) tru&ng dien ra a Seattle ( 1999) va Cancun (2003) do m(>t s6 nuac dang phat tri6n khong ch.ip thu?n cac d~ xu.it duqc dua ra. WTO b~t dAu ti~n hanh vong dam phan hi9n t(li, Vong dam phan Doha, t;;ii H(>i nghj B(> truang l~n th fr 4 di en ra t?i Doha, Qatar vao thang 11/200 I. Cac CUQC dam phan dien ra ding th~ng Va chua d\jt duqc S\! nh.it tri, m(\c du dam phan vdn dang ti~p di~n qua su6t H(>i nghi 89 tru&ng !An thu 5 t(li Cancun, Mexico vao niim 2003 va H(>i nghi B(> tnrang l~n thfr 6 t(li H6ng Kong tu ngay 13/12 d&n ngay 18/12/2005. j) Giiii quydt tranlz c/16p Ngoai vi~c la dien dan dam phan cac quy djnh thuang m(li, WTO con ho(lt d1;mg nhu rn<)t tr9ng tai giai quy6t cac tranh ch.ip gifra cac mr&c thanh vien 7 lien quan d~n vi~c ap di,mg quy dinh c~a WTO. Khong gi6ng nhtr cac t6 chuc qu6c 16 kht nuc'rc thanh vien c6 th~ ki~n len Ca quan Giai quy~t Tranh chAp cua WTO n~u nhu h<;> tin r~ng m9t nuc'rc thanh vien khac da vi ph?m quy djnh cua WTO. H~ thbng giai quy~t tranh chfip cua WTO bao glim hai cfip: sa-thAm vii phuc th:im. 6 cfip sa th:im, tranh chfip se dugc giai quy~t boi m(>t Ban H(>i thfim Giai quy~t Tranh chfip. Ban h(>i thfim nay thong thucmg glim 3 d~n 5 chuyen gia trong llnh VlJC thuang m;ii lien quan. Ban hc)i thfim se nghe l?p lu(m cua cua cac ben vii SOi).n thao m(>t bao cao trinh bay nhfrng I?p lu?n nay, kem theo Ia phan quy~t cua ban h(>i thfim. Trong tru6ng hgp cac ben tranh chap khong d6ng y vc'ri n(>i dung phan quy~t Cua ban h(>i thfim th] hQ CO th& thtJC hi~n thU tl}C khi~u m;1i len Ca quan phuc th&m. Ca quan nay se xem xct don khi6u n?i va c6 phan quy6t lien quan trong m(H ban bao cao giai quy~t tranh ch:ip cua minh. Phan quy~t cua cac ca quan giai quy~t tranh chfip neu tren se dugc thong qua boi H(>i d6ng Giai quy~t Tranh ch:ip. Bao cao cua ca quan giai quy~t tranh chap cap phuc thfim se co hieu Ii,rc cu6i cling d6i vc'ri vfin d& tranh chfip n&u khong bi H(>i dbng Giai quy~t Tranh ch:ip phu quy~t tuyet d6i (han 314 cac thanh vien H(>i d6ng giai quy&t tranh ch:ip bo phi6u phu quy~t phan quy~t lien quan). Trong truang hgp thanh vien vi ph?m quy dinh cua WTO khong c6 cac bien phap sua chiia theo nhu quy6t djnh Cl!a H(li dbng Giai quy~t Tranh chap, H(>i dbng c6 th~ uy quy&n cho thanh vien di ki~n ap d1,1ng cac "bi~n phap tra dua" (trung ph::it thuang m::ii). Nhiing bi~n phap nhu v~y c6 y nghla rfit lc'rn khi chung dugc ap di,mg boi m(>t thanh vien c6 ti~m Ive kinh t~ m::inh nhu Hoa Ky hay Lien minh chau Au. Ngugc l::ii, y nghla cua chung giam di nhi~u khi thanh vien di kien c6 ti~m lµc kinh t~ y~u trong khi thanh vien vi ph::im c6 ti~m lµc kinh t~ m::inh hon, ch~ng h?n nhu trong tranh chfip mang ma s6 DS 267 v~ trg dp bong trai phep cua Hoa Ky. g) Ctic hiefp djnh · Cac thanh vien WTO da ky k~t khoang 30 hi~p dinh khac nhau di~u chinh cac vfin d~ v& thuong m::ii qu6c t~. Tat ca cac hiep dinh nay n~m trong 4 ph1,1 l1,1c cua Hiep dinh v~ viec Thanh l?p T6 chtic Thuang m;ii Th~ gic'ri dugc ky k~t t;ii Marrakesh, Maroc vao ngay 15/04/1994. I36n ph1,1 l\lc d6 bao gbm cac hiep dinh quy dinh cac guy t~c lu?t le trong thuang m;ii qu6c t~, ca ch~ giai quy~t tranh chap, CO ch~ ra soat chfoh sach thuang ITI\li CUa CaC nl!OC thanh Vien, CaC thoa thu?n ti,r nguyen ct.la m(>t s6 thanh vien v6 m9t s6 vfin d& khong d::it dugc d6ng 8 thu?n t;:ii ng. Thvc ch5t cua c6ng nghi¢p hoa, hi~n d?i hoa nong nghi¢p la hi~n d?i hoa cac khau trong c6ng ngh¢ siin xubt nh?p gi6ng, lam d5t, thuy lgi, ch~ bi~n sau thu hO?Ch ... hi¢n d?i hoa quan ly kinh doanh va hi~n d?i hoa Ivc Iugng san xufit th\(C hi¢n S\f phan Cong l?i lao d(>ng trong cac linh V\fC cua nganh nong nghi~p. Cong nghi¢p hoa, hi¢n d?i hoa n6ng nghi~p d6i v&i mr&c ta n<)i dung chu y&u la chuy&n n~n san xuiit t\f cung, tv cfip dva chu y&u vao di~u ki¢n t\I' nhien ~&i ky thu?t thu c6ng sang n~n n6ng nghi¢p san xuiit hang hoa v&i ky thu~t c6ng nghi¢p tien ti~n trong di~u ki¢n hoa nh~p v&i phat tri&n cua kinh t& toan c~u va dam biio sv phat tri~n fin djnh hu&ng t&i S\f phat tri~n b~n vfrng. 1.1.4. H'?"P tac xa a) TllB gib"i Nha kinh t& hQc Nga Tchayanov, Cht:1 tjch Lien hi¢p hgp tac xii Nga (sau Cach m?ng thang Muoi) dii djnh nghia: "Hgp tac xii la hi~p h(>i cua cac h9 n6ng diin, trong hgp tac xii chi xii h9i h6a m9t phfm siin xufit, chfnh ph~ ma san xufit Ion c6 LIU th~ han san xufit nho. Qua trlnh nay c6 th~ th\fC hi~n ma khng cua h9 n6ng diin, b~ng each tach ra cac nganh va cac ho?l d<)ng ma S\! Iien hi~p l?i tren nguyen t~c hgp tac se cho hi¢u qua kinh t~. Do do, hgp tac xii n6ng nghi¢p la hinh thuc b6 sung cho cac hQ nong dan t\I' chu, phl,IC V\J no, n~U khong CO no thi khong CO y nghia". Cac nha nghien cuu hgp tac xii sau Tchayanov dii phat tri&n ly thuy&t kinh t~ hgp tac xii trong khu6n kh6 phan tfch ly thuy&t thi truang. Cac quan di&m chfnh v~ hgp tac xii trong nen kinh t~ thj truang: - Theo E.Clarl ( 1952), hqp tac xii luon c6 vai tro lam giiim gia cua djch Y\J vii kh6ng vi m\Jc dfch t6i da hoa !qi nhu?n, diiy la di~m khac bi~t ca ban so v&i doanh nghi¢p tu nhan. Lqi ich cua hgp tac xii la lam sao d~ cac h<) gia dinh c6 lqi nhu?n tren m9t dan vj cao nhfit. - Theo Aizsielnieks ( 1952), hqp tac xii va doanh nghi¢p tu nhiin c6 ca ch~ hm,it d(mg th! truong khong giEmg nhau; gia ban va mua, thu nh?p cua hgp tac xii mang tinh chfit xii h(>i. - Theo llelmberger (1964), doanh nghi¢p tu nhiin c6 ffi\IC dich t6i da hoa lgi nhu?n, trong khi hgp tac xa c6 ffi\JC dfch t6i da hoa djch V\J phi thira. h) Vift Nam IO Lu?t h~1p tac xa mai (2003) d!nh nghia hqp tac xa la "t6 chuc kinh t~ t?p th~ do c<\c ca nhan, ·h(l gia dinh, phap nhan (g9i chung la xii vien) c6 nhu cfru, [~Ji ich chung, tv nguy~n g6p v6n, g6p sue ... cung giup nhau thvc hi~n c6 hi~u qua cac ho\lt d(mg san xuAt, kinh doanh ... " Lu?t cling coi hqp tac xa la m(lt lo\li hlnh doanh nghi~p tv chu. Ban chfit hqp tac xii la phi lqi nhu?n, hqp tac xii chi giup cac xii vicn kinh doanh va thco nguyen t~c m<)t nguai m(lt phi~u. 1.1.5. l\16 hinh phat tri~n kinh t~ xii h(li nong thon mm 1. Mtl hinh trang lrfli san x11iit /rang ltoa • Mo hlnh trang tr\li gia dinh la kinh t~ nong h<) hay "doanh nghi~p" gia dlnh trong nong nghi9p, tbn t<;ii lau dai va ph6 bi€n trong n~n kinh t~ thi truang hi~n d<;ii. • Mo hlnh trang tr\li ca nhan la doanh nghi¢p ca nhan ho~c tu nhan kinh doanh nong nghi~p, khong co cfip quan ly trung gian do guy mo nho. • Trang tn:1i hqp danh la cong ty hqp danh kinh doanh nong nghi~p. 2. Mo lri11/t trang tr{li lt1i·11 '1{111, tra11g tr{li cJ pltfin, trang tr{li nlta nuuc vii tnmg tr{1i d!f phfin . • Mo hinh trang tr<;ii trach nhi~m hfru h\ln - cong ty trach nhi9m hfru h\ln kinh doanh nong nghi~p. trang tr\li c6 ph~n - cong ty c6 ph§n kinh doanh nong nghi~p, trang tr\li nha nu&c - doanh nghi~p nong nghi<;!p nha nu&c; tbn t<;ii a nhfrng vung kh6 khan, c§n d§u tu v6n l6n d€ xay dvng k~t cfiu h\I t§ng. Do c6 guy mo l6n nen phai thi~t l?p cAp quan ly trung gian, cac lo<;ii trang tr<;1i nay phai tai l?p trang tr\ji gia dinh, trang tr\ji ca nhan khong c6 cfip quan ly trung gian d6 t?n d1,mg cac lqi th~ cua chung trong vi~c thvc hi~n cac qua trinh san xufit mang tinh sinh hQC thong qua hlnh thuc trang tr\li d\f · ph~n, con ban than chung thl chuy~n sang lam d!ch V\I d§u vao - d~u ra cho cac trang tr<;ii nay. • M6 hinh trang tr\li dv phfrn Cong ty dv ph§n la cung m<)t qua trinh kinh doanh, hai lo\li chu th~ kinh t€ cung d§u tu vtm d~ ki~m va phan chia lqi nhu?n theo ty l~ nao d6, khong lam phat sinh m<)t chu th~ phap ly m&i ma chi d~ra vao chu th€ phap ly da co, m6i chu th& kinh t~ chiu trach nhi¢m v6 h<;in v~ ho\lt d(mg cua minh. Mo hinh nay xufit hi~n phc'i bi€n trong cac lo<;ii doanh nghi~p nong nghi~p c6 guy mo l&n, gQi la "khoan h(l", d6 tai l?p trang tr\li gia dinh ho~c trang tr~1i ca nhan, trang tr<;ii hqp danhkhong c6 cfip quan ly trung gian. Day la ca so kinh t~ cua vi~c hinh thanh vii phat tri~n cac doanh nghi~p nong nghi~p 11 quy mo Ion, g~n nong nghi~p voi cong nghi~p va th! tnrang trong va ngoai nuoc, l<;IO ra VUng kinh t6 hang hoa phi lang Xa g~n voi ml,lC tieu bao V~ an ninh, qubc phong. mu 3. H9p tac Xt san phlim, khong ph1,1 thu(>c nhi&u vao ranh gi&i hanh chinh. MQi nong diin CO cung ml)C lieu Va di~u ki~n san xui\t mQt nong san nao do d~u c6 th& lien k~t xiiy dvng hqp tac xa chuycn nganh. l\6i each khac, hQp tac xii chuycn nganh la m9t t6 chuc kinh t~ t?p th~, giup da cac nong h9 thanh vien h?ch toan kinh doanh. Hqp tac xa chi la m9t t6 cht!c di&u ph6i cac ho<;1t d(mg kinh t~ t?p th& gifra cac nong h9 v~ san xui\t, djch Vl,l dflu VaO, dliu ra, tin d1,1ng ... hQp tac Xii khong ban djch Vl,l cho · cac xa vicn. Lqi ich tham gia hqp tac xa la do lqi ich tu cac ho<,it d9ng t?p th& mang l<;1i. Phat tri&n hgp tac xa chuycn nganh la m(>t qua trinh di tu hgp tac dan gian d~n pht'.rc t<;1p: tu san xui\t guy mo nhc:i Jen guy mo Ion, tu lien k~t it d~n · 1ien k~t nhi&u. Sv lien k&t b~t dliu tu quy mo nh6m t6, sau do d~n lien nh6m va rbi la hqp tac xa. I li~n nay cac hgp tac xa dang lien k~t d& xay dvng lien hi9p hqp tac xa ho?c hi~p h(li cac hqp tac xa chuyen nganh. Qua trinh nay phu hgp voi trinh d(> san xu;it va nh?n tht!c cua nong diin. Hgp tac xa chuyen nganh ci:ing la m9t th~ ch& t6 cht'.rc san xulit m6i trong kinh t~ thi truang. N6 l<,lO di&u ki~n clin d& cong ngh~ ti~n b(l c6 th& ap dt,mg vao san xui\t m(lt each b&n vfrng trong di&u ki~n kinh t~ h(l n6ng dan guy 1116 nho. 5. Mo li/11/i pluit triin 11B1111011g ngliifp liifn il!ii Mo hinh san xui\t theo hgp dfJng - bao ticu n6ng san vii lien k~t gifra nha nong v6i nha doanh nghi9p, nha khoa h9c du&i st,r quan ly cua nha nu&c 12 theo phap lu~t - Iie11 k~t 4 nha, la ca sa kinh t~ cua mo hinh phat tri~n q1m Ling va ti&u vung nong than, phi lang xii. Mo hinh phat tri~n n~n n6ng nghi9p hi9n d?i la mo hinh thvc hi~n m6i lien k~t gii!a nha nong va cac nha doanh nghi9p, trong d6 doanh nghi~p ch~ bi~n - tieu th\! nong san la h?t nhan, Va cac nha khoa h9C, duai S\! quan ly . cua nha nu&c theo phap lu~t. Mo hinh nay giai quyet cling luc ba v~n d~ cua n~n nong nghi~p hi9n d?i la "thi truemg, cong ngh~ va v6n", ma ban than nong clan va cac trang tr?i k.hong th& tv giai quy~t dugc. Theo mo hinh nay, cac thanh ph&n tham gia vai nhi~m V\J sau: - Doanh nghi~p thu mua, ch~ bi~n, buon ban nong san tren thi truemg trong va ngoai nu&c dung ra t6 chl!c l?i n&n nong nghi~p theo hu&ng chuyen canh, t?p !rung guy mo Ian, ap d\lng cong ngh~ cao d~ l?O ra nong san ch~t lugng cao, gia re, bao dam an toan thvc ph~m va bao v~ m6i truemg sinh thai, thong qua vi~c cung l'.mg djch V\J d~u vao, d?c bi~t la cung c~p gicSng Va khuy~n nong cho cac trang tr?i va djch V\J d~u ra - ch~ bi~n va tieu th\! n6ng san tren thi trucmg trong va ngoai nu&c, xay dvng vii quang ba thuang hi~u. - Cac trang tr?i th~rc hi9n cac qua trinh san xu~t - sinh h9c, v~ phap ly c6 quy~n tµ chC1 kinh doanh, nhung v& m?t kinh t~, chi la dan vi san xu~t gia cong cho cac doanh nghi~p ch~ bi6n, buon ban nong san. - Ngan hang thuang ITI\li cung c~p v6n tin d\lng cho cac doanh nghi9p ch~ bi~n - tieu th\! nong san; cac ky thu?t c6 ham lugng cong ngh9 cao. 6. Mo hinlt tang nghB kit h!'P vo"i d11 lfc/1 ~·inh tluii - viin lu!a, nhan v1in con dll"itng Mm giizu Ctill 11/jng tlzon Vi?t Nllm Phat tri&n nganh hang ti~u thu cong nghi9p truy&n thcSng, chuy~n h(> thu~n nong thanh hQ kiem nghi~p hay h(l chuyen nganh ngh& ti&u thu cong nghi~p, phat tri&n cac doanh nghi9p kinh doanh San xu~t, buon ban hang ti&u thu c6ng va du ljch sinh thai lang ngh~ lam h?t nhiin lien k~t vai cac h(l n6ng diin, cac ca sa san xwit ti&u thu c6ng nghi~p, cac khu c6ng nghi~p Jang nghb, cling phai tuang l\! nhu trong nong nghi~p. Day la mo hinh lam giau cho nong thon Vi¢t Nam. Lang masc cang ma rc)ng han ra thi tru&ng trong va ngoai mr6c. 1:; 1.2. PHAT TRI EN NONG NGHI~P, NO:'llG THON BEN Vli'NG 1.2.1. Khai ni~m phat tri~n b&n vii'ng Khai ni¢rn "ph~t trien bEn vfrng" chinh tht'.rc xufrt hi~n nam 1987 trong Bao cao ''Tuong lai chung CLia cht'.mg ta" cua H<)i d6ng Th~ gi&i v~ Moi truerng va Phat tri6n (WCED) la "s!r phdt tridn ddp ung du(Jc nhfrng yeu cdu cua hi¢n tai, nhung kh6ng gay tro· 11g9i cho vi¢c ddp ung nhu cdu cua cdc thd h? mai sau''. Ml)C tieu t6ng quat cua phat trien b~n viing la d<;it duqc S\f d~y du ve v~t chfrt, SI)' giau CO vf! tinh th~n Va Van hoa, S\f binh d~ng CUa cac Cong dan Va SI)' d6ng thu~n cua xii h<)i, SIJ hai hoa giii'a con nguoi va tlJ nhien; phat tri~n phai k~t hqp ch~t chc, hqp ly va hai hoa duqc ba m~t la phat tri~n kinh t~, phat tri~n xii h(li va bao v~ moi truong. Phat tri~n ben vii'ng la nhu c~u cap bach va XU the tat yeu trong ti~n trinh phat tri6n Cua xa h(>i loai nguoi. 1.2.2. Dm'rng 18i, quan di~m va chinh sach ciia Dang va Nha nU'&c Vi~t Nam v& phat tri~n b&n vfrng Phat trien b~n vfrng da tro thanh duang l6i, quan di~m va chinh sach cua Dang va Nha nu&c ta. Chi thi s6 36-CT/TW ngay 25/06/1998 cua B(> Chinh trj v~ tang cuang cong tac bao v¢ moi truang trong thai ky CNH, HOH dat nu&c nhfrn m<;mh: "Bao v? m6i trzrang la m9t n9i dung ca ban kh6ng thd tdch roi trong azrong /bi, chzi truang va kd hogch phdt tridn kinh td-xa h9i cua tdt ca cac cdp, cdc nganh, la ca sci quan tr9ng bao dam phdt tridn bJn vfrng, th!rC hing san Vi¢t Nam va trong Chi~n luqc phat tri6n kinh t~-xa h(>i 2001-2010 Ia: "Phdt tridn nhanh, hi¢u qua va bJn vfrng, tang tnrong kinh t - Xem thêm -