Lêi nãi ®Çu
Sù tån t¹i vµ ph¸t tiÓn cña nÒn s¶n xuÊt x· héi g¾n liÒn víi sù tån t¹i
vµ ph¸t triÓn cña x· héi loµi ng-êi . Tõ thêi kú b¾t ®Çu cña nÒn v¨n minh
loµi ng-êi , con ng-êi ®· lu«n t×m tßi , s¸ng t¹o ra nh÷ng c¸ch thøc lao
®éng sao cho bá ra Ýt c«ng søc nhÊt nh-ng l¹i thu ®-îc nhiÒu kÕt qu¶ nhÊt.
Trong x· héi hiÖn ®¹i , cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng,
con ng-êi tiÕn hµnh s¶n xuÊt víi mong muèn tét cïng lµ ®¹t lîi nhuËn tèi
®a víi chi phÝ tèi thiÓu . §Ó ®¹t ®-îc ®iÒu ®ã con ng-êi ph¶i t×m ra c¸ch
thøc qu¶n lý hiÖu qu¶ vµ phï hîp nhÊt .
KÕ to¸n lµ mét trong nh÷ng c«ng cô qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh rÊt
cã hiÖu qu¶ . Th«ng tin kÕ to¸n cã thÓ cho nhµ qu¶n lý thÊy ®-îc bøc
tranh toµn c¶nh vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh cña c«ng ty còng nh- t×nh h×nh cô
thÓ tõng mÆt tµi chÝnh trong doanh nghiÖp .
KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®-a ra nh÷ng chØ
tiªu ph¶n ¸nh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp . TÝnh ®óng ,
tÝnh ®óng chi phÝ s¶n xuÊt vµ gÝa thµnh lµ tiÒn ®Ò ®Ó h¹ch to¸n kinh doanh
vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh chÝnh x¸c . MÆt kh¸c , nhê sö dông
ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ kÕ to¸n ®· theo dâi , ph¶n ¸nh ®-îc mét c¸ch tæng
hîp vµ kiÓm tra ®-îc c¸c ®èi t-îng h¹ch to¸n kÕ to¸n b»ng th-íc ®o tiÒn
tÖ . Còng nhê cã ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ , kÕ to¸n tÝnh gi¸ vµ x¸c ®Þnh ®-îc
toµn bé chi bá ra cã liªn quan tíi viÖc thu mua , s¶n xuÊt , chÕ ®é t¹o vµ
tiªu thô tõng lo¹i vËt t- , s¶n phÈm , tõ ®ã so víi kÕt qu¶ mua , s¶n xuÊt ,
chÕ t¹i vµ tiªu thô tõng lo¹i vËt t-, s¶n phÈm , tõ ®ã so víi kÕt qu¶ thu ®-îc
®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh nãi chung còng nh- kÕt qu¶ kinh doanh
tõng mÆt hµng , tõng lo¹i s¶n phÈm , dÞch vô vµ tõng ho¹t ®éng kinh doanh
nãi riªng . Cã thÓ nãi kh«ng cã ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ th× c¸c doanh nghiÖp
kh«ng thÓ thùc hiÖn tèt chÕ ®é h¹ch to¸n kinh doanh ®-îc .
Kh«ng nh÷ng vËy, tµi liÖu vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n
phÈm cßn lµ c¨n cø quan träng ®Ó ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thøc
hiÖn c¸c ®Þnh møc chi phÝ vµ dù to¸n chi phÝ , t×nh h×nh sö dông tµi s¶n ,
vËt t- , lao ®éng tiÒn vèn , t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh s¶n
phÈm trong doanh nghiÖp , tõ ®ã cã c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n lý phï hîp nh»m
t¨ng c-êng hiÖu qu¶ qu¶n lý néi bé , ®-a ra c¸ch qu¶n lý sao cho tiÕt kiÖm
chi phÝ s¶n xuÊt ë møc thÊp nhÊt , h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm , t¨ng søc c¹nh
tranh cña s¶n phÈm trªn thÞ tr-êng .
1
XuÊt ph¸t tõ vai trß , t¸c dông cña c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh
thµnh s¶n phÈm cïng víi sù gióp ®ã tËn t×nh cña c¸c thÇy c« gi¸o , ®Æc biÖt
lµ sù h-íng dÉn chØ b¶o cña c« gi¸o TS §Æng ThÞ Hoµ vµ c¸c anh chÞ
trong phßng kÕ to¸n C«ng ty sø Thanh Tr× , em ®· ®i s©u nghiªn cøu ®Ó
t¯i: “Tæ chøc kÕ to²n chi phÝ s°n xuÊt v¯ tÝnh gi² th¯nh s°n phÈm ë C«ng
ty sø Thanh Tr× - VIGLACERA" .
Hµ néi , ngµy 10 th¸ng 3 n¨m 2003
SV thùc hiÖn
Tèng Hoµng Quang
2
Ch-¬ng I
Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ kÕ to¸n chi phÝ
s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
I . Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm .
1 . Chi phÝ s¶n xuÊt vµ ph©n lo¹i c¸c chi phÝ s¶n xuÊt .
1.1 . Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt .
Chi phÝ s¶n xuÊt lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c hao phÝ vÒ
lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· bá ra cã liªn quan
®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh (th¸ng,
n¨m, quý).
§Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt mét s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô bÊt kú, ng-êi
s¶n xuÊt ph¶i bá ra c¸c kho¶n chi phÝ vÒ thï lao lao ®éng, vÒ t- liÖu lao
®éng vµ ®èi t-îng lao ®éng. V× thÕ, cã thÓ nãi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ qu¸
5tr×nh kÕt hîp vµ tiªu hao cña c¸c yÕu tè s¶n xuÊt , cô thÓ lµ cña 3 yÕu tè:
t- liÖu lao ®éng, ®èi t-îng lao ®éng vµ søc lao ®éng ®Ó s¶n xuÊt ra s¶n
phÈm, lao vô, dÞch vô. Nh- vËy, thùc chÊt chi phÝ lµ sù dÞch chuyÓn vèn chuyÓn dÞch gi¸ trÞ cña c¸c yÕu tè s¶n xuÊt vµo c¸c ®èi t-îng tÝnh gi¸ (s¶n
phÈm, lao vô, dÞch vô).
Chi phÝ s¶n xuÊt cã rÊt nhiÒu lo¹i kh¸c nhau nªn, ®Ó t¹o thuËn lîi
cho c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n chi phÝ, cÇn ph¶i ph©n lo¹i chi phÝ.
1.2 .Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt : lµ viÖc s¾p xÕp c¸c lo¹i chi phÝ kh¸c nhau
vµo tõng lo¹i, tõng nhãm kh¸c nhau theo nh÷ng ®Æc tr-ng nhÊt ®Þnh. Trªn
thùc tÕ, chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ ®-îc ph©n lo¹i theo nhiÒu tiªu thøc kh¸c
nhau. Tuy nhiªn, vÒ mÆt h¹ch to¸n, chi phÝ s¶n xuÊt th-êng ®-îc ph©n lo¹i
theo c¸c tiªu thøc sau:
* Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo néi dung , tÝnh chÊt kinh tÕ cña chi
phÝ : tøc lµ viÖc ph©n lo¹i dùa vµo viÖc c¸c chi phÝ gièng nhau xÕp vµo mét
yÕu tè kh«ng ph©n biÖt chi phÝ ®ã ph¸t sinh trong lÜnh vùc ho¹t ®éng nµo,
vµ ë ®©u . Toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt ®-îc chia ra thµnh 5 yÕu tè sau:
Chi phÝ nguyªn liÖu , vËt liÖu : Bao gåm tÊt c¶ nguyªn vËt liÖu chÝnh
vµ nguyªn vËt liÖu phô …doanh nghiÖp sö dông cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt .
3
Chi phÝ nh©n c«ng : Bao gåm tÊt c¶ tiÒn l-¬ng , phô cÊp , c¸c kho¶n
trÝch BHXH , BHYT , KPC§ theo tû lÖ quy ®Þnh cña chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn
hµnh vµ c¸c kho¶n kh¸c ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n s¶n xuÊt.
Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh : lµ toµn bé sè ph¶i trÝch trong kú
®èi víi tÊt c¶ c¸c lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh trong doanh nghiÖp.
Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi : lµ sè tiÒn tr¶ vÒ c¸c lo¹i dÞch vô mua
ngoµi phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong doanh nghiÖp.
Chi kh¸c b»ng tiÒn : Gåm tÊt c¶ c¸c kho¶n chi phÝ b»ng tiÒn cho
ho¹t ®éng s¶n xuÊt trong kú trõ c¸c kho¶n chi phÝ kÓ trªn .
Ph©n lo¹i chi phÝ theo néi dung, tÝch chÊt kinh tÕ cña chi phÝ cã t¸c
dông cho biÕt kÕt cÊu, tû träng tõng lo¹i chi phÝ mµ doanh nghiÖp ®· chi ra
trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó lµm c¬ së lËp b¶ng thuyÕt minh
b¸o c¸o tµi chÝnh phôc vô cho yªu cÇu th«ng tin vµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp;
®ång thêi cßn lµ c¨n cø ®Ó lËp dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, ph©n tÝch t×nh h×nh
lËp dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cho kú sau.
* Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo kho¶n môc ( ph©n lo¹i theo môc ®Ých
c«ng dông cña cña chi phÝ ).
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy th× chi phÝ s¶n xuÊt ®-îc xÕp thµnh mét sè
kho¶n môc nhÊt ®Þnh cã c«ng dông kinh tÕ kh¸c nhau ®Ó phôc vô cho yªu
cÇu tÝnh gi¸ thµnh vµ ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸
thµnh.Theo quy ®Þnh hiÖn nay th× chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm bao gåm 3
kho¶n môc:
Chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp : Ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ vÒ
nguyªn, vËt liÖu chÝnh, phô, nhiªn liÖu ... tham gia trùc tiÕp vµo viÖc s¶n
xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm hay thùc hiÖn lao vô, dÞch vô.
Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp : Gåm c¸c chi phÝ ph¶i tr¶ cho c«ng
nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm nh- tiÒn l-¬ng, phô cÊp l-¬ng vµ c¸c
kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo tû lÖ víi tiÒn l-¬ng ph¸t sinh .
Chi phÝ s¶n xuÊt chung : Lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong ph¹m vi
ph©n x-ëng s¶n xuÊt (trõ chi phÝ vËt liÖu vµ nh©n c«ng trùc tiÕp).
Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo kho¶n môc cã ý nghÜa quan träng
hµng ®Çu trong viÖc phôc vô cho c«ng t¸c tæ chøc kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt
4
vµ tÝnh gi¸ thµnh ; cã t¸c dông x¸c ®Þnh sè chi phÝ ®· chi ra trong tõng lÜnh
vùc ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp lµm c¬ së sè liÖu ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm trong kú, phôc vô cho viÖc qu¶n lý chi phÝ theo ®Þnh møc ; lµ tµi liÖu
®Ó lËp kÕ ho¹ch gi¸ thµnh ®Ó ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸
thµnh . MÆt kh¸c, ph©n lo¹i chi phÝ theo c¸ch nµy cßn cung cÊp tµi liÖu cho
doanh nghiÖp tham kh¶o ®Ó lËp ®Þnh møc chi phÝ s¶n xuÊt vµ phôc vô cho
yªu cÇu qu¶n lý gi¸ thµnh.
2 . Gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm .
2.1 . Kh¸i niÖm gi¸ thµnh s¶n phÈm .
Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c kho¶n
hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ cã liªn quan ®Õn khèi l-îng
c«ng t¸c, s¶n phÈm, lao vô ®· hoµn thµnh.
Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét c¬ së quan träng ®Ó c¸c doanh nghiÖp
x¸c ®Þnh gi¸ b¸n s¶n phÈm cña m×nh. ChØ tiªu gi¸ thµnh s¶n phÈm ph¶n
¸nh kÕt qu¶ sö dông tµi s¶n, vËt t-, lao ®éng, tiÒn vèn trong qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt cña doanh nghiÖp còng nh- tÝnh ®óng ®¾n cña c¸c gi¶i ph¸p tæ chøc
kinh tÕ, kü thuËt vµ c«ng nghÖ mµ doanh nghiÖp ®· sö dông.
2.2 . Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm .
§Ó ®¸p øng c¸c yªu cÇu cña qu¶n lý, h¹ch to¸n vµ kÕ ho¹ch ho¸ gi¸
thµnh còng nh- yªu cÇu x©y dùng gi¸ c¶ hµng ho¸, gi¸ thµnh ®-îc xem xÐt
d-íi nhiÒu gãc ®é, nhiÒu ph¹m vi tÝnh to¸n kh¸c nhau. Tuy nhiªn, trªn
thùc tÕ, ng-êi ta th-êng xem xÐt gi¸ thµnh theo 2 gãc ®é sau:
* C¨n cø vµo c¬ së sè liÖu vµ thêi ®iÓm tÝnh gi¸ : Theo c¸ch nµy, gi¸
thµnh ®-îc chia thµnh gi¸ thµnh kÕ ho¹ch, gi¸ thµnh ®Þnh møc vµ gi¸ thµnh
thùc tÕ:
- Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch : Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch ®-îc x¸c ®Þnh tr-íc khi
b-íc vµo kinh doanh trªn c¬ së gi¸ thµnh thùc tÕ kú tr-íc vµ c¸c ®Þnh møc,
c¸c dù to¸n chi phÝ cña kú kÕ ho¹ch.
Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch thÓ hiÖn môc tiªu phÊn ®Êu vÒ gi¸ thµnh cña
doanh nghiÖp, lµ c¨n cø ®Ó so s¸nh, ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn
kÕ ho¹ch h¹ gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp.
- Gi¸ thµnh ®Þnh møc: Lµ gi¸ thµnh ®-îc x¸c ®Þnh tr-íc khi b¾t ®Çu
s¶n xuÊt s¶n phÈm trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc chi phÝ hiÖn hµnh t¹i tõng thêi
®iÓm nhÊt ®Þnh trong kú kÕ ho¹ch (th-êng lµ ngµy ®Çu th¸ng). Do vËy, gi¸
5
thµnh ®Þnh møc lu«n thay ®æi phï hîp víi sù thay ®æi cña c¸c ®Þnh møc
chi phÝ ®¹t ®-îc trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm.
Gi¸ thµnh ®Þnh møc lµ th-íc ®o x¸c ®Þnh kÕt qu¶ s¶n xuÊt, lµ c«ng
cô qu¶n lý ®Þnh møc, gióp doanh nghiÖp ®¸nh gi¸ ®óng ®¾n c¸c gi¶i ph¸p
kinh tÕ ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh.
- Gi¸ thµnh thùc tÕ : lµ chØ tiªu ®-îc x¸c ®Þnh sau khi kÕt thóc qu¸
tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm trªn c¬ së c¸c chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt s¶n phÈm.
Gi¸ thµnh thùc tÕ lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp ph¶n ¸nh kÕt qu¶ phÊn
®Êu cña doanh nghiÖp trong tæ chøc, sö dông c¸c biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu
qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh.
C¸ch ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông trong viÖc qu¶n lý vµ gi¸m s¸t chi
phÝ, x¸c ®Þnh ®-îc c¸c nguyªn nh©n v-ît (hôt) ®Þnh møc chi phÝ trong kú
h¹ch to¸n. Tõ ®ã, ®iÒu chØnh kÕ ho¹ch hoÆc ®Þnh møc chi phÝ cho phï hîp.
* C¨n cø vµo ph¹m vi c¸c chi phÝ vµ gi¸ thµnh : theo c¸ch nµy gi¸ thµnh
®-îc chia thµnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh toµn bé s¶n phÈm tiªu thô:
- Gi¸ thµnh s¶n xuÊt : lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh tÊt c¶ nh÷ng chi phÝ ph¸t
sinh liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm trong ph¹m vi ph©n
x-ëng s¶n xuÊt (chi phÝ vËt liÖu trùc tiÕp, nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ
s¶n xuÊt chung). Do vËy, gi¸ thµnh s¶n xuÊt cßn cã tªn gäi lµ gi¸ thµnh
c«ng x-ëng.
Gi¸ thµnh s¶n xuÊt ®-îc sö dông ®Ó h¹ch to¸n thµnh phÈm nhËp kho
vµ gi¸ vèn hµng b¸n (khi b¸n hµng trùc tiÕp), lµ c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ vèn
hµng b¸n vµ møc l·i gép trong kú kinh doanh cña doanh nghiÖp.
- Gi¸ thµnh toµn bé s¶n phÈm tiªu thô : lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh toµn bé
c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt, tiªu thô s¶n phÈm
(chi phÝ s¶n xuÊt, qu¶n lý vµ b¸n hµng ). Do vËy, gi¸ thµnh tiªu thô cßn gäi
lµ gi¸ thµnh toµn bé hay gi¸ thµnh ®Çy ®ñ. Gi¸ thµnh tiªu thô lµ c¨n cø ®Ó
x¸c ®Þnh lîi nhuËn tr-íc thuÕ cña doanh nghiÖp.
3 . Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm .
VÒ thùc chÊt, chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh lµ 2 mÆt kh¸c nhau cña
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt (chi phÝ s¶n xuÊt ph¶n ¸nh mÆt hao phÝ s¶n xuÊt, cßn gi¸
thµnh ph¶n ¸nh mÆt kÕt qu¶ s¶n xuÊt).
TÊt c¶ nh÷ng kho¶n chi phÝ ph¸t sinh (ph¸t sinh trong kú, kú tr-íc
chuyÓn sang) vµ c¸c chi phÝ trÝch tr-íc cã liªn quan ®Õn khèi l-îng s¶n
6
phÈm, l¹o vô, dÞch vô ®· hoµn thµnh trong kú sÏ t¹o nªn chØ tiªu gi¸ thµnh
s¶n phÈm.
Ng-îc l¹i, gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c
kho¶n chi phÝ cã liªn quan ®Õn khèi l-îng c«ng viÖc, s¶n phÈm ®· hoµn
thµnh trong kú mµ doanh nghiÖp bá ra bÊt kÓ ë kú nµo.
Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm :
Tæng gi¸ thµnh
s¶n phÈm, dÞch vô =
lao vô hoµn thµnh
Chi phÝ s¶n
xuÊt dë
dang ®Çu kú
+
Chi phÝ s¶n
xuÊt ph¸t sinh
trong kú
-
Chi phÝ s¶n
xuÊt dë
dang cuèi kú
Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét ph¹m trï cña s¶n xuÊt hµng ho¸, ph¶n
¸nh l-îng gi¸ trÞ cña nh÷ng hao phÝ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ ®·
thùc sù chi ra cho s¶n xuÊt s¶n phÈm. Trong gi¸ thµnh s¶n phÈm chØ bao
gåm c¸c chi phÝ s¶n xuÊt tham gia trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp vµo qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt cÇn ph¶i ®-îc båi hoµn ®Ó t¸i s¶n xuÊt ë doanh nghiÖp mµ kh«ng
bao gåm toµn bé nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong kú kinh doanh cña doanh
nghiÖp. B¶n chÊt cña gi¸ thµnh s¶n phÈm chÝnh lµ sù chuyÓn dÞch gi¸ trÞ
cña c¸c yÕu tè chi phÝ vµo nh÷ng s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô nhÊt ®Þnh ®·
hoµn thµnh .
II . NhiÖm vô cña kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
trong doanh nghiÖp
1 . VÞ trÝ , vai trß cña kÕ to¸n CPSX vµ tÝnh GTSP .
H¹ch to¸n kÕ to¸n - mét trong nh÷ng c«ng cô qu¶n lý kinh tÕ rÊt cã
hiÖu qu¶ víi chøc n¨ng ph¶n ¸nh vµ gi¸m ®èc mét c¸ch liªn tôc, toµn diÖn
vµ cã hÖ thèng c¸c mÆt ho¹t ®éng kinh tÕ tµi chÝnh ë doanh nghiÖp - nãi
chung, h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm nãi riªng, víi
c¸c ph-¬ng ph¸p cña m×nh ®· ®¸p øng ®-îc nhu cÇu h¹ch to¸n chÆt chÏ
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp. Cô thÓ, h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt
vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm (b»ng viÖc kÕt hîp gi÷a c¸c ph-¬ng ph¸p tÝnh
gi¸, chøng tõ, ®èi øng tµi kho¶n , tæng hîp - c©n ®èi kÕ to¸n) ®· ghi nhËn
vµ ph¶n ¸nh sù vËn ®éng vµ biÕn ®æi kh«ng ngõng c¶ vÒ h×nh th¸i hiÖn vËt
vµ gi¸ trÞ cña vËt t-, s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô,... trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt
vµo chøng tõ, tµi kho¶n kÕ to¸n vµ tæng hîp c¸c th«ng tin kh¸c nhau qua
7
c¸c b¸o c¸o. Do ®ã, thùc hiÖn tèt chøc n¨ng ph¶n ¸nh vµ gi¸m ®èc mét
c¸ch liªn tôc, toµn diÖn vµ cã hÖ thèng qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, hay nãi c¸ch
kh¸c, lµ h¹ch to¸n mét c¸ch chÆt chÏ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Nhê vËy, h¹ch
to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm kh«ng nh÷ng ®¸p øng
®-îc yªu cÇu trong qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm,
mµ cßn cung cÊp c¸c th«ng tin vÒ kinh tÕ tµi chÝnh quan träng vÒ qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt cho nh÷ng ng-êi ra quyÕt ®Þnh, gãp phÇn ®Ò ra c¸c gi¶i ph¸p ph¸p
n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp.
2 . NhiÖm vô cña h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm .
§Ó thùc hiÖn ®-îc chøc n¨ng cña m×nh, h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt
vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ph¶i thùc hiÖn ®Çy ®ñ nh÷ng nhiÖm vô chñ yÕu
sau:
- TËp hîp, kÕt chuyÓn vµ ph©n bæ chÝnh x¸c, kÞp thêi c¸c lo¹i chi phÝ
s¶n xuÊt theo c¸c ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ vµ ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh.
Trªn c¬ së ®ã, kiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc vµ dù to¸n chi
phÝ s¶n xuÊt.
- KiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang mét c¸ch khoa häc, hîp
lý. TÝnh to¸n chÝnh x¸c gi¸ thµnh s¶n xuÊt (gi¸ thµnh c«ng x-ëng) cña s¶n
phÈm, dÞch vô hoµn thµnh. §ång thêi, ph¶n ¸nh l-îng s¶n phÈm, dÞch vô
hoµn thµnh, nhËp kho hay tiªu thô (chi tiÕt tõng ho¹t ®éng, tõng mÆt
hµng).
- Tæ chøc vËn dông chøng tõ, tµi kho¶n kÕ to¸n ®Ó h¹ch to¸n chi phÝ
s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cho phï hîp.
- LËp b¸o c¸o chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè, ®Þnh kú tæ chøc ph©n tÝch
chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ë doanh nghiÖp .
III . Néi dung tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ s¶n
phÈm .
1 . KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt .
1.1 . §èi t-îng t©p hîp chi phÝ s¶n xuÊt .
§èi t-äng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ giíi h¹n tËp hîp chi phÝ
trong h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. Do vËy, x¸c ®Þnh ®èi t-îng h¹ch to¸n chi
phÝ s¶n xuÊt chÝnh lµ viÖc x¸c ®Þnh giíi h¹n tËp hîp chi phÝ mµ thùc chÊt lµ
x¸c ®Þnh n¬i ph¸t sinh chi phÝ vµ n¬i chÞu chi phÝ.
8
C¸c c¨n cø x¸c ®Þnh ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt:
§Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt (s¶n xuÊt gi¶n ®¬n hay phøc
t¹p).
Lo¹i h×nh s¶n xuÊt (®¬n chiÕc, s¶n xuÊt hµng lo¹t nhá hay s¶n xuÊt
hµng lo¹t víi khèi l-îng lín).
Yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý, tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh.
C¸c ph-¬ng tiÖn tÝnh to¸n.
1.2 . C¸c ph-¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt .
Ph-¬ng ph¸p trùc tiÕp : ¸p dông víi c¸c chi phÝ cã liªn quan ®Õn ®èi
t-îng tËp hîp chi phÝ ®· x¸c ®Þnh vµ c«ng t¸c h¹nh to¸n , ghi chÐp ban ®Çu
cho phÐp quy n¹p trùc tiÕp c¸c chi phÝ nµy vµo tõng ®èi t-îng kÕ to¸n tËp
hîp chi phÝ cã liªn quan .
Ph-¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp : §-îc ¸p dông khi mét laäi chi phÝ
cã liªn quan tíi nhiÒu ®èi t-îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt , kh«ng
thÓ tËp hîp trùc tiÕp cho tõng ®èi . Tr-êng hîp nµy ph¶i trän tiªu chuÈn
hîp lý ®Ó tiÕn hµnh ph©n bæ chi phÝ cho c¸c ®èi t-îng cã liªn quan theo
c«ng thøc sau :
Ci = H x Ti
C : Tæng CPSX ®· tËp hîp cÇn ph©n bæ
H : HÖ sè ph©n bæ
C
Trong ®ã : H = -------T
T : Tæng tiªu chuÈn cÇn ph©n bæ
Ci : CPSX ®· tËp hîp cÇn ph©n bæ thø i
Ti : Tiªu chuÈn ph©n bæ
1.3 . KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt .
1.3.1 . Theo ph-¬ng ph¸p kª khai th-êng xuyªn .
a . KÕ to¸n chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp:
* Kh¸i niÖm :
Chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp bao gåm gi¸ trÞ nguyªn, vËt liÖu
chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu... ®-îc xuÊt dïng trùc tiÕp cho viÖc chÕ t¹o
s¶n phÈm.
9
* C¸ch thøc tËp hîp vµ ph©n bæ:
§èi víi nh÷ng vËt liÖu khi xuÊt dïng cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn tõng
®èi t-îng tËp hîp chi phÝ riªng biÖt (ph©n x-ëng, bé phËn s¶n xuÊt hoÆc
s¶n phÈm, lo¹i s¶n phÈm, lao vô, v.v...) th× h¹ch to¸n trùc tiÕp cho ®èi
t-îng ®ã.
Tr-êng hîp vËt liÖu xuÊt dïng cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t-îng tËp
hîp chi phÝ, kh«ng thÓ tæ chøc h¹ch to¸n riªng ®-îc th× ph¶i ¸p dông
ph-¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp ®Ó ph©n bæ chi phÝ cho c¸c ®èi t-îng cã
liªn quan. Tiªu thøc ph©n bæ th-êng ®-îc sö dông lµ ph©n bæ theo ®Þnh
møc tiªu hao, theo hÖ sè, theo träng l-îng, sè l-îng s¶n phÈm...
C«ng thøc ph©n bæ nh- sau:
Chi phÝ vËt liÖu ph©n bæ cho
tõng ®èi t-îng (hoÆc s¶n
phÈm)
=
Tæng tiªu thøc ph©n bæ cña
tõng ®èi t-îng (hoÆc s¶n
phÈm)
x
Tû lÖ
ph©n
bæ
Trong ®ã :
Tû lÖ (hay hÖ =
sè) ph©n bæ
Tæng chi phÝ vËt liÖu cÇn ph©n bæ
Tæng tiªu thøc ph©n bæ cña tÊt c¶ c¸c ®èi
t-îng
* Tµi kho¶n sö dông:
TK621 - Chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp. Tµi kho¶n nµy ®-îc më chi tiÕt
theo tõng ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ (ph©n x-ëng, bé phËn s¶n xuÊt...)
Bªn Nî: - Gi¸ trÞ nguyªn, vËt liÖu xuÊt dïng trùc tiÕp cho chÕ t¹o s¶n
phÈm hay thùc hiÖn lao vô , dÞch vô .
Bªn Cã: - Gi¸ trÞ vËt liÖu xuÊt dïng kh«ng hÕt
- KÕt chuyÓn chi phÝ vËt liÖu trùc tiÕp.
TK 621 cuèi kú kh«ng cã sè d-.
*Ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n
- XuÊt kho nguyªn, vËt liÖu sö dông trùc tiÕp cho viÖc chÕ t¹o s¶n
phÈm hay thùc hiÖn lao vô, dÞch vô:
Nî TK 621 (Chi tiÕt theo tõng ®èi t-îng)
Cã TK 152: Gi¸ thùc tÕ xuÊt dïng theo tõng lo¹i
10
- Tr-êng hîp nhËn vËt liÖu vÒ kh«ng nhËp kho mµ xuÊt dïng trùc
tiÕp cho s¶n xuÊt s¶n phÈm hay thùc hiÖn lao vô, dÞch vô, c¨n cø gi¸ thùc
tÕ xuÊt dïng:
Nî TK 621 (Chi tiÕt theo tõng ®èi t-îng)
Nî TK 133 (1331) - ThuÕ GTGT ®-îc khÊu trõ (víi vËt liÖu
mua ngoµi vµ doanh nghiÖp tÝnh thuÕ GTGT theo ph-¬ng ph¸p khÊu trõ).
Cã TK 331, 111, 112: VËt liÖu mua ngoµi.
Cã TK 411: NhËn cÊp ph¸t, nhËn liªn doanh.
Cã TK 154: VËt liÖu tù SX hay thuª ngoµi gia c«ng
Cã c¸c TK kh¸c (311,336,338...): VËt liÖu vay, m-în...
- Gi¸ trÞ vËt liÖu xuÊt dïng kh«ng hÕt:
Nî TK 152 (Chi tiÕt vËt liÖu)
Cã TK 621 (Chi tiÕt theo tõng ®èi t-îng)
- Cuèi kú, kÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp theo tõng ®èi
t-îng ®Ó tÝnh gi¸ thµnh:
Nî TK 154 (Chi tiÕt theo ®èi t-îng)
Cã TK 621 (Chi tiÕt theo ®èi t-îng)
TK 151, 152, 331,
111, 112, 411,...
TK 621
TK 154
KÕt chuyÓn chi phÝ
nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp
VËt liÖu dïng trùc tiÕp
chÕ t¹o s¶n phÈm, tiÕn
hµnh lao vô, dÞch vô
TK 152
VËt liÖu dïng kh«ng hÕt nhËp
kho chuyÓn sang kú sau
S¬ ®å : H¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ vËt liÖu trùc tiÕp
11
b . KÕ to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
* Kh¸i niÖm :
Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ nh÷ng kho¶n thï lao ph¶i tr¶ cho
c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm, trùc tiÕp thùc hiÖn c¸c lao vô, dÞch
vô nh- tiÒn l-¬ng chÝnh, l-¬ng phô vµ c¸c kho¶n phô cÊp cã tÝnh chÊt
l-¬ng (Phô cÊp khu vùc, ®¾t ®á, ®éc h¹i, phô cÊp lµm ®ªm, thªm giê...).
Ngoµi ra, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp cßn bao gåm c¸c kho¶n ®ãng gãp
cho c¸c quü B¶o hiÓm x· héi, B¶o hiÓm y tÕ, Kinh phÝ c«ng ®oµn do chñ
sö dông lao ®éng chÞu vµ ®-îc tÝnh vµo chi phÝ kinh doanh theo mét tû lÖ
nhÊt ®Þnh víi sè tiÒn l-¬ng ph¸t sinh cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt.
* Tµi kho¶n sö dông :
TK 622 - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp..
Néi dung vµ kÕt cÊu cña tµi kho¶n nµy nh- sau:
Bªn Nî: - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm , thùc hiÖn lao
vô , dÞch vô
Bªn Cã: - KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµo tµi kho¶n tÝnh gi¸
thµnh.
TK 622 cuèi kú kh«ng cã sè d-.
TK 622 ®-îc më chi tiÕt theo tõng ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ nh- TK 621.
*Ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n:
- TÝnh ra tæng sè tiÒn c«ng, tiÒn l-¬ng vµ phô cÊp ph¶i tr¶ trùc tiÕp
cho c«ng nh©n s¶n xuÊt s¶n phÈm hay thùc hiÖn lao vô, dÞch vô trong kú.
Nî TK 622 (Chi tiÕt theo ®èi t-îng)
Cã TK 334: Tæng sè tiÒn l-¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n
trùc tiÕp.
- TrÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo tû lÖ quy ®Þnh
Nî TK 622 (Chi tiÕt theo ®èi t-îng)
Cã TK 338 - Ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c (3382,3383, 3384)
- Cuèi kú, kÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµo tµi kho¶n tÝnh
gi¸ thµnh theo tõng ®èi t-îng:
Nî TK 154 - Chi phÝ s¶n xuÊt, kinh doanh dë dang
Cã TK 622 - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
12
TK 334
TK 621
TK 154
TiÒn l-¬ng vµ phô cÊp
l-¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng
nh©n trùc tiÕp
KÕt chuyÓn chi phÝ
TK 338
nh©n c«ng trùc tiÕp
C¸c kho¶n trÝch BHXH, BHYT,
KPC§ theo quy ®Þnh tÝnh vµo
chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
xuÊt.
S¬ ®å : H¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
c . KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung:
*Kh¸i niÖm:
Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ nh÷ng chi phÝ cÇn thiÕt cßn l¹i ®Ó s¶n xuÊt
s¶n phÈm ngoµi chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp vµ chi phÝ nh©n c«ng trùc
tiÕp. §©y lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong ph¹m vi ph©n x-ëng, bé phËn
s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp.
* Tµi kho¶n sö dông:
TK 627 - Chi phÝ s¶n xuÊt chung, më chi tiÕt theo tõng ph©n x-ëng, bé
phËn s¶n xuÊt, dÞch vô. Néi dung vµ kÕt cÊu cña tµi kho¶n nµy nh- sau:
Bªn Nî: - Chi phÝ s¶n xuÊt chung thùc tÕ ph¸t sinh trong kú.
Bªn Cã: - C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung.
- KÕt chuyÓn (hay ph©n bæ) chi phÝ s¶n xuÊt chung vµo chi phÝ s¶n
phÈm hay lao vô, dich vô.
TK 627 cuèi kú kh«ng cã sè d-.
TK 627 ®-îc më chi tiÕt thµnh 6 tiÓu kho¶n:
TK 6271 - Chi phÝ nh©n viªn ph©n x-ëng
TK 6272 - Chi phÝ vËt liÖu
TK 6273 - Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt
TK 6274 - Chi phÝ khÊu hao TSC§
TK 6277 - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi
TK 6278 - Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c
13
Ngoµi ra, tuú yªu cÇu qu¶n lý cña tõng doanh nghiÖp, tõng ngµnh,
tµi kho¶n 627 cã thÓ ®-îc më thªm mét sè tiÓu kho¶n kh¸c ®Ó ph¶n ¸nh
mét sè néi dung hoÆc yÕu tè chi phÝ.
* Ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n
- TÝnh ra tiÒn l-¬ng ph¶i tr¶ cho nh©n viªn ph©n x-ëng:
Nî TK 627 - 6271 (Chi tiÕt ph©n x-ëng, bé phËn)
Cã TK 334 - Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn
- TrÝch BHXH, BHYT,KPC§ theo tû lÖ quy ®Þnh
Nî TK 627 - 6271 (Chi tiÕt ph©n x-ëng, bé phËn)
Cã TK 338 : Ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c(3382, 3383, 3384)
- Chi phÝ vËt liÖu xuÊt kho dïng chung cho tõng ph©n x-ëng
Nî TK 627 - 6272 (Chi tiÕt ph©n x-ëng, bé phËn)
Cã TK 152, 611 (Chi tiÕt tiÓu kho¶n)
- C¸c chi phÝ c«ng cô, dông cô s¶n xuÊt dïng cho c¸c bé phËn
Nî TK 627 - 6273 (Chi tiÕt ph©n x-ëng, bé phËn)
Cã TK 153, 611 - C«ng cô, dông cô (ph©n bæ mét lÇn)
- TrÝch khÊu hao TSC§ cña ph©n x-ëng, bé phËn:
Nî TK 627 - 6274 (Chi tiÕt ph©n x-ëng, bé phËn)
Cã TK 214 (Chi tiÕt tiÓu kho¶n)
- Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi:
Nî TK 627 - 6277 (Chi tiÕt ph©n x-ëng, bé phËn)
Nî TK 133 (1331) - ThuÕ GTGT ®-îc khÊu trõ (nÕu cã)
Cã TK 111, 112, 331,...: Gi¸ trÞ mua ngoµi
- C¸c chi phÝ ph¶i tr¶ kh¸c tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung trong kú
(chi phÝ söa ch÷a TSC§, chi phÝ ngõng s¶n xuÊt theo kÕ ho¹ch...):
Nî TK 627 (Chi tiÕt ph©n x-ëng, bé phËn)
Cã TK 335 (Chi tiÕt chi phÝ ph¶i tr¶)
- Ph©n bæ c¸c chi phÝ tr¶ tr-íc:
Nî TK 627 (Chi tiÕt ph©n x-ëng, bé phËn)
Cã TK 142 (Chi tiÕt chi phÝ tr¶ tr-íc)
- C¸c chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c (tiÕp t©n, héi nghÞ,...)
Nî TK 627 - 6278 (Chi tiÕt ph©n x-ëng, bé phËn)
Cã TK liªn quan (111, 112)
14
- C¸c kho¶n chi phÝ ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung:
Nî TK liªn quan (111, 112, 152, 138,...)
Cã TK 627 (Chi tiÕt ph©n x-ëng, bé phËn)
- Cuèi kú, tiÕn hµnh ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung theo tiªu thøc
phï hîp cho c¸c ®èi t-îng chÞu phÝ (s¶n phÈm, nhãm s¶n phÈm, lao vô,
dÞch vô):
Nî TK 154 (Chi tiÕt theo tõng ®èi t-îng)
Cã TK 627 (Chi tiÕt theo tõng tiÓu kho¶n).
TK 111, 112, 152,
611...
TK 627
TK 334, 338
Chi phÝ nh©n viªn
C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ
s¶n xuÊt chung (phÕ liÖu thu
håi, vËt t- dïng kh«ng hÕt)
TK 152, 153
Chi phÝ vËt liÖu,
c«ng cô, dông cô
TK 154 (631)
TK 1421, 335
Chi phÝ theo dù to¸n
Ph©n bæ (hoÆc kÕt chuyÓn)
chi phÝ s¶n xuÊt chung
TK 152, 153
Chi phÝ vËt liÖu,
c«ng cô, dông cô
S¬ ®å: H¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung
* Ph-¬ng ph¸p ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung:
Do chi phÝ s¶n xuÊt chung cã liªn quan ®Õn nhiÒu lo¹i s¶n phÈm, lao
vô, dÞch vô trong ph©n x-ëng nªn cÇn ph¶i ph©n bæ kho¶n chi phÝ nµy cho
tõng ®èi t-îng (s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô) theo tiªu thøc phï hîp. Cô thÓ,
theo c«ng thøc sau:
15
Møc chi phÝ
SXC ph©n bæ
cho tõng ®èi =
t-îng
Tæng chi phÝ s¶n xuÊtchung cÇn ph©n bæ
Tæng tiªu
thøc ph©n bæ
x cña tõng ®èi
t-îng
Tæng tiªu thøc ph©n bæ cña tÊt c¶ c¸c ®èi
t-îng
Trong thùc tÕ, c¸c tiªu thøc th-êng ®-îc sö dông ®Ó ph©n bæ chi phÝ
s¶n xuÊt chung lµ ®Þnh møc chi phÝ, giê lµm viÖc thùc tÕ cña c«ng nh©n s¶n
xuÊt, tiÒn l-¬ng c«ng nh©n s¶n xuÊt...
d . KÕ to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ph-¬ng ph¸p kª khai th-êng
xuyªn .
Chi phÝ s¶n xuÊt sau khi tËp hîp riªng tõng kho¶n môc sÏ ®-îc tËp
hîp trªn toµn doanh nghiÖp vµ chi tiÕt cho tõng ®èi t-îng kÕ to¸n tËp hîp
chi phÝ s¶n xuÊt.
Theo ph-¬ng ph¸p nµy, ®Ó tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt, kÕ to¸n sö
dông :
TK 154 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang.
Néi dung ph¶n ¸nh cña TK 154 nh- sau:
Bªn Nî: - TËp hîp c¸c chi phÝ s¶n xuÊt trong kú (chi phÝ nguyªn, vËt liÖu
trùc tiÕp; chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung).
Bªn Cã: - C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n phÈm.
- Tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ hay chi phÝ thùc tÕ cña s¶n
phÈm, lao vô, dÞch vô ®· hoµn thµnh.
D- Nî: - Chi phÝ thùc tÕ cña s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô dë dang, ch-a
hoµn thµnh.
TK 154 ®-îc më chi tiÕt theo tõng lo¹i s¶n phÈm, tõng lo¹i lao vô,
dÞch vô... cña c¸c bé phËn s¶n xuÊt - kinh doanh chÝnh, phô (kÓ c¶ thuª
ngoµi gia c«ng chÕ biÕn).
*Ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n:
- Cuèi kú, kÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp (chi tiÕt theo
tõng ®èi t-îng, tõng ph©n x-ëng, s¶n xuÊt, lao vô, dÞch vô...)
Nî TK 154 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang
Cã TK 621 - Chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp
- Cuèi kú, kÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp (chi tiÕt theo ®èi
t-îng):
Nî TK 154 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang
Cã TK 622 - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
16
- Ph©n bæ (hoÆc kÕt chuyÓn) chi phÝ s¶n xuÊt chung cho tõng s¶n
phÈm, lao vô, dÞch vô (chi tiÕt theo tõng ®èi t-îng):
Nî TK 154 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang
Cã TK 627 - Chi phÝ s¶n xuÊt chung
- Gi¸ trÞ ghi gi¶m chi phÝ:
+ PhÕ liÖu thu håi trong s¶n xuÊt:
Nî TK 152 (Chi tiÕt phÕ liÖu)
Cã TK 154 (Chi tiÕt s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô...)
+ S¶n phÈm háng ngoµi ®Þnh møc kh«ng söa ch÷a ®-îc:
Nî TK 1381 (Chi tiÕt s¶n phÈm háng ngoµi ®Þnh møc)
Cã TK 154 (Chi tiÕt s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô...)
+ Gi¸ trÞ s¶n phÈm, vËt t- thiÕu hôt bÊt th-êng trong s¶n xuÊt:
Nî TK liªn quan (138, 334, 821,...)
Cã TK 154 (Chi tiÕt s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô...)
+ VËt liÖu xuÊt dïng kh«ng hÕt nhËp kho (nÕu ch-a ph¶n ¸nh
ë TK 621):
Nî TK 152 (Chi tiÕt vËt liÖu)
Cã TK 154 (Chi tiÕt s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô...)
- Gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm, lao vô hoµn thµnh:
Nî TK 155: NhËp kho thµnh phÈm
Nî TK 157: Göi b¸n
Nî TK 632: Tiªu thô th¼ng (kh«ng qua kho)
Cã TK 154 (Chi tiÕt s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô...)
- Tr-êng hîp gi¸ trÞ s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô cña s¶n xuÊt kinh
doanh phôc vô cho c¸c ®èi t-îng, kÕ to¸n ghi:
Nî TK 627: Phôc vô cho s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ nhu cÇu kh¸c
ë PX.
Nî TK 641, 642: Phôc vô cho b¸n hµng, cho qu¶n lý doanh
nghiÖp.
Nî TK 152, 153, 155: NhËp kho vËt t-, thµnh phÈm.
Nî TK 632: Tiªu thô trùc tiÕp ra ngoµi.
Cã TK 154 (Chi tiÕt tõng lo¹i ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh phô)
17
TK 621
TK 154
D§K:xxx
Chi phÝ nguyªn,
TK 152, 111,...
C¸c kho¶n ghi gi¶m
chi phÝ s¶n phÈm
vËt liÖu trùc tiÕp
TK 152, 155
TK 622
NhËp kho vËt
Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
t- s¶n phÈm
TK 157
Tæng gi¸ thµnh
thùc tÕ s¶n phÈm,
lao vô , dÞch vô
hoµn thµnh
TK 627
Göi b¸n
Chi phÝ s¶n xuÊt chung
TK 632
Tiªu thô th¼ng
DCK:xxx
S¬ ®å : H¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt
1.3.2 . KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ph-¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú .
Gièng nh- ph-¬ng ph¸p kª khai th-êng xuyªn , c¸c tµi kho¶n 621 ,
622 , 627 ®-îc dïng ®Ó tËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp , chi phÝ
nh©n c«ng trùc tiÕp , chi phÝ s¶n xuÊt chung .
Tuy nhiªn TK 154 – Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang ; chØ
ph¶n ¸nh chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang ®Çu kú vµ cuèi kú .
ViÖc tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®-îc th-c hiÖn trªn
TK 631- Gi¸ thµnh s¶n xuÊt .
KÕt cÊu TK631 :
Bªn nî : - Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang ®µu kú .
- Chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ ph¸t sinh trong kú .
Bªn cã : - Gi¸ trÞ cña s¶n phÈm dë dang cuãi kú kÕt chuyÓn vµo TK154
- Gi¸ thµnh s¶n phÈm nhËp kho kÕt chuyÓn vµo TK 632 – Gi¸
vèn
hµng b¸n .
18
TK 631 kh«ng cã sè d- cuèi kú .
*Ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n :
- §Çu kú : kÕ to¸n kÕt chuyÓn chi phÝ thùc tÕ cña s¶n xuÊt kinh
doanh dë dang ;
Nî TK 631 : Gi¸ thµnh s¶n xuÊt
Cã TK 154 : Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang .
- Cuèi kú : KÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp , chi phÝ
nh©n c«ng trùc tiÕp , chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¸t sinh trong kú :
Nî TK 631 : Gi¸ thµnh s¶n phÈm
Cã TK 621 : Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp .
Cã TK 622 : Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp .
Cã Tk 627 : Chi phÝ s¶n xuÊt chung .
- C¨n cø kÕt qu¶ kiÓm kª thùc tÕ kÕt to¸n x¸c ®Þnh chi phÝ s¶n xuÊt
kinh doanh dë dang :
Nî TK 154 Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang .
Cã TK631 : Gi¸ thµnh s¶n xuÊt .
- TÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm hoµn thµnh :
Nî TK 632 : Gi¸ vèn hµng b¸n .
Cã TK 631 : Gi¸ thµnh s¶n xuÊt .
19
TK 154
TK 631
KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n
TK 154
Chi phÝ dë dang
phÈm dë dang ®Çu kú
cuèi kú
TK621
TK611,821
Chi phÝ nguyªn liÖu
PhÕ liÖu thu håi
vËt liÖu trùc tiÕp.
sau s¶n xuÊt.
TK622
TK138(1388)
Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp.
TiÒn båi th-êng vÒ
s¶n phÈm háng
TK627
TK 632
Chi phÝ s¶n xuÊt chung
Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña
SP hoµn thµnh trong kú.
S¬ ®å : H¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt
2 . C¸c ph-¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang .
S¶n phÈm dë dang lµ nh÷ng s¶n phÈm ch-a hoµn thµnh ®Çy ®ñ c¸c
b-íc gia c«ng chÕ biÕn trong quy tr×nh c«ng nghÖ, cßn ®ang n»m trong
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hoÆc ®· hoµn thµnh nh-ng ch-a ®-îc kiÓm tra kü thuËt.
§Ó tÝnh ®-îc gi¸ thµnh s¶n phÈm, doanh nghiÖp cÇn ph¶i tiÕn hµnh
kiÓm kª, x¸c ®Þnh møc ®é hoµn thµnh cña s¶n phÈm vµ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm
dë dang.
2.1 . §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp .
Theo ph-¬ng ph¸p nµy, trong gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang chØ bao gåm
chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp hoÆc chi phÝ vËt liÖu chÝnh, cßn c¸c chi
phÝ chÕ biÕn kh«ng tÝnh cho s¶n phÈm dë dang mµ tÝnh hÕt vµo s¶n phÈm
hoµn thµnh. Ph-¬ng ph¸p nµy th-êng ®-îc ¸p dông trong c¸c doanh
20
- Xem thêm -
.PDF 
73 
98 
84 
