Tài liệu Hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty cp đầu tư và xây dựng số 34

Lêi nãi ®Çu Cïng víi sù ph¸t triÓn chung cña nÒn kinh tÕ, khèi lîng ®Çu t vµo x©y dùng hµng n¨m cña níc ta hiÖn nay t¨ng rÊt nhanh. KÐo theo ®ã ngµy cµng xuÊt hiÖn nhiÒu c«ng ty x©y dùng thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ víi nguån vèn ®Çu t phong phó vµ tÝnh c¹nh tranh cña thÞ trêng x©y dùng trong níc t¨ng lªn râ rÖt. Trong ®iÒu kiÖn ®ã c¸c doanh nghiÖp x©y dùng muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn cÇn ph¶i n¨ng ®éng trong tæ chøc, qu¶n lý,®iÒu hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, ®Æc biÖt cÇn lµm tèt c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt nh»m tÝnh ®óng gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¹o ra s¶n phÈm víi gi¸ thµnh hîp lý mµ vÉn ®¶m b¶o yªu cÇu chÊt lîng. Cã thÓ nãi ®©y chÝnh lµ con ®êng ®óng ®¾n ®Ó ph¸t triÓn bÒn v÷ng nhng ®Ó lµm ®îc ®iÒu nµy c¸c doanh nghiÖp ph¶i t×m c¸ch qu¶n lý tèt chi phÝ, h¹ thÊp chi phÝ th«ng qua viÖc sö dông tiÕt kiÖm ®Çu vµo, tËn dông tèt nh÷ng n¨ng lùc s¶n xuÊt hiÖn cã, kÕt hîp c¸c yÕu tè s¶n xuÊt mét c¸ch tèi u… vµ muèn thùc hiÖn ®îc, c¸c nhµ qu¶n lý kinh tÕ cÇn ph¶i nhê ®Õn kÕ to¸n – mét c«ng cô qu¶n lý kinh tÕ h÷u hiÖu nhÊt mµ trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng nã ®îc coi nh ng«n ng÷ kinh doanh, nh nghÖ thuËt ®Ó ghi chÐp, ph©n tÝch, tæng hîp c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Trong ®ã h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ bé phËn quan träng hµng ®Çu, ¶nh hëng lín ®Õn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng, sù thµnh c«ng vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Qua sè liÖu bé phËn kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cung cÊp, c¸c nhµ qu¶n lý theo dâi ®îc chi phÝ, gi¸ thµnh tõng c«ng tr×nh theo tõng giai ®o¹n, tõ ®ã ®èi chiÕu, so s¸nh víi sè liÖu ®Þnh møc, t×nh h×nh sö dông lao ®éng, vËt t, chi phÝ dù to¸n ®Ó t×m ra nguyªn nh©n chªnh lÖch, kÞp thêi ra c¸c quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n, ®iÒu chØnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh theo môc tiªu ®· ®Ò ra. NhËn thøc ®îc ý nghÜa, vai trß quan träng cña c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p nªn trong thêi gian thùc tËp t¹i C«ng ty cæ phÇn ®Çu t vµ x©y dùng sè 34 víi sù gióp ®ì cña c¸c b¸c, c¸c c« trong phßng kÕ to¸n, cïng víi sù ®Þnh híng cña thÇy gi¸o §ç Quèc Tr©n em ®· chän ®Ò tµi “H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty cæ phÇn ®Çu t vµ x©y dùng sè 34” cho chuyªn ®Ò 1 thùc tËp tèt nghiÖp cña m×nh. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp ®îc thÓ hiÖn thµnh 3 phÇn: PhÇn 1: Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp x©y l¾p. PhÇn 2: Thùc tr¹ng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p t¹i C«ng ty cæ phÇn ®Çu t vµ x©y dùng sè 34 PhÇn 3: Ph¬ng híng hoµn thiÖn h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty cæ phÇn ®Çu t vµ x©y dùng sè 34 Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu ®Ò tµi, em ®· cè g¾ng tiÕp cËn víi nh÷ng kiÕn thøc míi nhÊt vÒ chÕ ®é kÕ to¸n do Nhµ níc ban hµnh kÕt hîp víi nh÷ng kiÕn thøc ®· häc tËp ®îc trong trêng ®¹i häc. Song ®©y lµ mét ®Ò tµi rÊt réng vµ phøc t¹p, nhËn thøc cña b¶n th©n cßn mang nÆng tÝnh lý thuyÕt vµ thêi gian thùc tËp cã h¹n nªn ®Ò tµi cña em cßn nhiÒu thiÕu sãt. V× vËy em mong nhËn ®îc nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp cña c¸c thÇy c« gi¸o, c¸c c¸n bé kÕ to¸n vµ nh÷ng ngêi quan t©m ®Ó nhËn thøc cña em vÒ vÊn ®Ò nµy ®îc hoµn thiÖn h¬n. Em xin tr©n thµnh c¶m ¬n sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña thÇy gi¸o híng dÉn NguyÔn Quèc Tr©n, cña c¸c c«, c¸c b¸c lµm viÖc t¹i phßng tµi chÝnh kÕ to¸n c«ng ty trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu vµ hoµn thiÖn ®Ò tµi nµy. Néi dung 2 PhÇn 1 PhÇn I:Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp x©y l¾p 3 I. §Æc ®iÓm kinh tÕ – kü thuËt cña s¶n phÈm x©y l¾p X©y dùng lµ ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt ®éc lËp, quan träng mang tÝnh chÊt c«ng nghiÖp nh»m t¹o ra c¬ së vËt chÊt cho nÒn kinh tÕ quèc d©n. C«ng t¸c x©y dùng c¬ b¶n thêng do c¸c ®¬n vÞ x©y l¾p nhËn thÇu tiÕn hµnh. Còng nh mäi ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt kh¸c, ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong ngµnh x©y dùng c¬ b¶n thùc chÊt lµ biÕn ®æi ®èi tîng lao ®éng thµnh s¶n phÈm. Song s¶n phÈm vµ qu¸ tr×nh t¹o ra s¶n phÈm ngµnh x©y dùng cã nh÷ng ®Æc thï riªng chi phèi nhiÒu ®Õn c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n cña mçi doanh nghiÖp trong ngµnh, ®Æc biÖt lµ trong h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Cô thÓ ®ã lµ : - S¶n phÈm x©y l¾p lµ c«ng tr×nh, vËt kiÕn tróc cã quy m« lín, kÕt cÊu phøc t¹p, mang tÝnh ®¬n chiÕc, thêi gian x©y dùng thêng dµi nªn viÖc tæ chøc qu¶n lý vµ h¹ch to¸n nhÊt thiÕt ph¶i cã c¸c dù to¸n thiÕt kÕ, thi c«ng. - S¶n phÈm x©y l¾p cè ®Þnh t¹i n¬i s¶n xuÊt, c¸c ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt: vËt liÖu, lao ®éng, xe m¾y thi c«ng ph¶i di chuyÓn theo ®Þa ®iÓm ®Æt s¶n phÈm c«ng tr×nh. - S¶n phÈm x©y l¾p ®îc thùc hiÖn theo ®¬n ®Æt hµng do ®ã thêng ®îc tiªu thô theo gi¸ dù to¸n hoÆc gi¸ c¶ tho¶ thuËn víi chñ ®Çu t tõ tríc, v× vËy tÝnh chÊt hµng ho¸ cña s¶n phÈm thÓ hiÖn kh«ng râ. - Qu¸ tr×nh tõ khi khëi c«ng x©y dùng cho ®Õn khi c«ng tr×nh hoµn thµnh bµn giao ®i vµo sö dông thêng dµi, phô thuéc vµo quy m« vµ tÝnh chÊt phøc t¹p vÒ kü thuËt cña tõng c«ng tr×nh. Qu¸ tr×nh thi c«ng ®îc chia thµnh nhiÒu giai ®o¹n, mçi giai ®o¹n gåm nhiÒu c«ng viÖc kh¸c nhau mµ viÖc thùc hiÖn chñ yÕu tiÕn hµnh ngoµi trêi do v©þ chÞu ¶nh hëng cña c¸c ®iÒu kiÖn thiªn nhiªn, kh¸ch quan, tõ ®ã ¶nh hëng ®Õn viÖc qu¶n lý tµi s¶n; vËt t, m¸y mãc dÔ bÞ h háng vµ ¶nh hëng ®Õn tiÕn ®é thi c«ng. - §èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ cô thÓ lµ c¸c c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, c¸c giai ®o¹n cña h¹ng môc hay nhãm h¹ng môc, v× thÕ ph¶i lËp dù to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh theo tõng h¹ng môc c«ng tr×nh hay giai ®o¹n cña h¹ng môc c«ng tr×nh. 4 Nh÷ng ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh, ®Æc ®iÓm s¶n phÈm, ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt vµ qu¶n lý ngµnh nãi trªn chi phèi ®Õn c«ng t¸c kÕ to¸n trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p dÉn ®Õn nh÷ng kh¸c biÖt nhÊt ®Þnh. V× vËy hiÖn nay c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p ë níc ta thêng tæ chøc s¶n xuÊt theo ph¬ng thøc kho¸n gän c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, khèi lîng hoÆc c«ng viÖc cho c¸c ®¬n vÞ trong néi bé doanh nghiÖp. Trong gi¸ kho¸n gän kh«ng chØ cã tiÒn l¬ng mµ cßn cã ®ñ c¸c chi phÝ vÒ vËt liÖu, c«ng cô dông cô thi c«ng, chi phÝ chung cña bé phËn nhËn kho¸n. II. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp x©y l¾p 1. Chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp x©y l¾p Trong doanh nghiÖp x©y l¾p, chi phÝ s¶n xuÊt lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ vÒ lao ®éng sèng, lao ®éng vËt ho¸ vµ c¸c hao phÝ cÇn thiÕt kh¸c ®Ó thùc hiÖn s¶n xuÊt thi c«ng trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh. Chi phÝ s¶n xuÊt ®ã rÊt ®a d¹ng gåm nhiÒu lo¹i víi néi dung kinh tÕ, c«ng dông vµ môc ®Ých kh¸c nhau trong mçi giai ®o¹n cña qu¸ tr×nh thi c«ng x©y l¾p. 2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp x©y l¾p ë tÇm qu¶n lý chung, ngêi ta thêng quan t©m ®Õn viÖc doanh nghiÖp chi ra trong kú nh÷ng lo¹i chi phÝ nµo, víi lîng lµ bao nhiªu. Vµ ®Ó thuËn lîi cho c«ng t¸c qu¶n lý, h¹ch to¸n th× cÇn ph¶i ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt. ViÖc ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt ®îc tiÕn hµnh dùa trªn nhiÒu tiªu thøc kh¸c nhau tuú thuéc vµo môc ®Ých vµ yªu cÇu cô thÓ cña tõng doanh nghiÖp. Mçi c¸ch ph©n lo¹i ®Òu cã c«ng dông nhÊt ®Þnh ®èi víi c«ng t¸c qu¶n lý, h¹ch to¸n, kiÓm tra, kiÓm so¸t chi phÝ. Sau ®©y em xin ®a ra mét sè c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt ®îc sö dông phæ biÕn trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p: * Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo c¸c yÕu tè chi phÝ. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy chi phÝ s¶n xuÊt ®îc chia thµnh c¸c yÕu tè nh sau: - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu: gåm vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, phô tïng, phÕ liÖu, c«ng cô dông cô dïng cho s¶n xuÊt kinh doanh vµ thiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n. - Chi phÝ nhiªn liÖu, ®éng lùc - TiÒn l¬ng vµ phô cÊp thêng xuyªn cña c«ng nh©n viªn - B¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn trÝch theo tiÒn l ¬ng cña c«ng nh©n viªn. 5 - KhÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh toµn c«ng ty. - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi - C¸c chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè gióp cho viÖc x©y dùng vµ lËp dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt còng nh lËp kÕ ho¹ch cung øng vËt t, kÕ ho¹ch quü tiÒn l¬ng, tÝnh to¸n nhu cÇu vèn lu ®éng ®Þnh møc. §ång thêi, gióp doanh nghiÖp ®¸nh gi¸ ®îc t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt, kü thuËt vµ tµi chÝnh. Ngoµi ra, ph©n lo¹i chi phÝ theo yÕu tè cßn cho phÐp c¬ quan qu¶n ký cÊp trªn kiÓm tra chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp, hao phÝ vËt chÊt vµ thu nhËp quèc d©n. * Ph©n lo¹i chi phÝ theo kho¶n môc trong gi¸ thµnh s¶n phÈm Chi phÝ s¶n xuÊt ®îc chia thµnh c¸c kho¶n môc sau: - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: lµ chi phÝ vÒ c¸c lo¹i vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, vËt kÕt cÊu vµ c¸c thiÕt bÞ ®i kÌm víi vËt kiÕn tróc nh thiÕt bÞ vÖ sinh, th«ng giã, ®iÒu hoµ nhiÖt ®é… - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: bao gåm tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp x©y l¾p kÓ c¶ c«ng nh©n cña doanh nghiÖp vµ c«ng nh©n thuª ngoµi. - Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng: lµ chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc sö dông m¸y thi c«ng trùc tiÕp cho viÖc thùc hiÖn s¶n phÈm x©y l¾p bao gåm: chi phÝ khÊu hao m¸y thi c«ng, tiÒn thuª m¸y thi c«ng, tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n ®iÒu khiÓn m¸y thi c«ng; chi phÝ nhiªn liÖu, ®éng lùc, dÇu mì dïng cho m¸y thi c«ng; chi phÝ söa ch÷a m¸y thi c«ng… - Chi phÝ s¶n xuÊt chung: lµ c¸c chi phÝ kh¸c ngoµi c¸c kho¶n chi phÝ trªn ph¸t sÞnh ë tæ ®éi, c«ng trêng x©y dùng bao gåm: l¬ng nh©n viªn qu¶n lý ®éi; c¸c kho¶n b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn vµ tiÒn ¨n ca cña c«ng nh©n viªn toµn ®éi x©y dùng; vËt liÖu, c«ng cô dông cô xuÊt dïng chung cho ®éi x©y dùng; khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh dïng chung cho ®éi x©y dùng; chi phÝ dÞch vô mua ngoµi vµ c¸c chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn dïng chung cho ®éi x©y dùng. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, mçi lo¹i chi phÝ thÓ hiÖn ®iÒu kiÖn kh¸c nhau cña chi phÝ s¶n xuÊt, thÓ hiÖn n¬i ph¸t sinh chi phÝ, ®èi tîng g¸nh chÞu chi phÝ lµm c¬ së cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p theo kho¶n môc, ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh … 6 Ngoµi ra, chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p cã thÓ ®îc ph©n lo¹i theo mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ víi ®èi tîng chÞu chi phÝ. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p ®îc chia thµnh 2 lo¹i: Chi phÝ trùc tiÕp vµ chi phÝ gi¸n tiÕp. HoÆc ngêi ta ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo mèi quan hÖ víi khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt. Theo mèi quan hÖ nµy chi phÝ s¶n xuÊt ®îc chia thµnh: Chi phÝ bÊt biÕn, chi phÝ kh¶ biÕn vµ chi phÝ hçn hîp. 3. §èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt: Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh lu«n g¾n liÒn víi n¬i diÔn ra ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ víi s¶n phÈm ®îc s¶n xuÊt (c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh) nªn ®Ó tËp hîp ®îc chi phÝ s¶n xuÊt kÕ to¸n cÇn x¸c ®Þnh ®óng ®¾n ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó tõ ®ã thùc hiÖn kiÓm so¸t chi phÝ, tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. §èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®îc x¸c ®Þnh lµ ph¹m vi (giíi h¹n) ®Ó tËp hîp c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh. X¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ lµ kh©u ®Çu tiªn, ®Æc biÖt quan träng ®èi víi kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. §Ó x¸c ®Þnh ®óng ®¾n ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt doanh nghiÖp cÇn dùa theo 1 sè tiªu thøc sau: - TÝnh chÊt s¶n xuÊt, lo¹i h×nh s¶n xuÊt, ®Æc ®iÓm cña quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm: s¶n xuÊt gi¶n ®¬n hay phøc t¹p, ®¬n chiÕc hay hµng lo¹t, ... - §Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt: trong c¸c doanh nghiÖp x©y dùng thêng lµ ph¬ng thøc kho¸n. - Yªu cÇu tÝnh gi¸ thµnh, yªu cÇu qu¶n lý chi phÝ, kh¶ n¨ng vµ tr×nh ®é tæ chøc h¹ch to¸n cña doanh nghiÖp, ... C¸c doanh nghiÖp x©y l¾p do cã tÝnh ®Æc thï riªng vÒ tÝnh chÊt, ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh, ®Æc ®iÓm s¶n phÈm, cã quy tr×nh c«ng nghÖ phøc t¹p, lo¹i h×nh s¶n xuÊt ®¬n chiÕc, s¶n xuÊt thi c«ng theo ®¬n ®Æt hµng, ... nªn ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt thêng ®îc x¸c ®Þnh lµ tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh theo tõng ®¬n ®Æt hµng vµ tõng ®¬n vÞ thi c«ng. 4. Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. C¸c doanh nghiÖp x©y l¾p hiÖn nay sö dông mét sè ph¬ng ph¸p kh¸c nhau ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cho ®èi tîng ®· x¸c ®Þnh. Trong ®ã phæ biÕn lµ c¸c ph¬ng ph¸p sau: 7 - Ph¬ng ph¸p tËp hîp trùc tiÕp chi phÝ s¶n xuÊt: ®îc sö dông ®èi víi c¸c kho¶n chi phÝ trùc tiÕp - lµ nh÷ng chi phÝ cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ ®· x¸c ®Þnh. C«ng t¸c h¹ch to¸n, ghi chÐp ban ®Çu cho phÐp quy n¹p trùc tiÕp c¸c chi phÝ nµy vµo tõng ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ cã liªn quan. - Ph¬ng ph¸p gi¸n tiÕp ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt: ¸p dông khi mét lo¹i chi phÝ cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ nªn kh«ng thÓ tËp hîp trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng ®îc. Trêng hîp nµy ngêi ta ph¶i chän ra 1 tiªu chuÈn hîp lý ®Ó ph©n bæ chi phÝ cho c¸c ®èi tîng liªn quan theo c«ng thøc: 8 Ci = Trong ®ã : i ∑ C x Ti n ∑Ti = i 1 C : lµ chi phÝ s¶n xuÊt ph©n bæ cho ®èi tîng thø i. ∑C: lµ tæng chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp cÇn ph©n bæ. n ∑T i =1 i : lµ tæng ®¹i lîng cña tiªu chuÈn dïng ®Ó ph©n bæ. Ti : lµ ®¹i lîng cña tiªu chuÈn dïng ®Ó ph©n bæ cña ®èi tîng i. §¹i lîng tiªu chuÈn dïng ®Ó ph©n bæ ®îc lùa chän tuú tõng trêng hîp cô thÓ. §é tin cËy cña th«ng tin vÒ chi phÝ phô thuéc vµo tÝnh hîp lý cña tiªu chuÈn ph©n bæ ®îc lùa chän. KÕt hîp ®ång thêi víi ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ trªn vµ ®Ó phï hîp víi ®Æc ®iÓm h¹ch to¸n cña ngµnh, trong doanh nghiÖp x©y l¾p cßn sö dông 1 sè ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ sau: - Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo s¶n phÈm (theo c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh): chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh ®îc tËp hîp theo tõng c«ng tr×nh h¹ng môc c«ng tr×nh riªng biÖt, nÕu chi phÝ s¶n xuÊt cã liªn quan ®Õn nhiÒu c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh th× sÏ ®îc ph©n bæ theo tiªu thøc thÝch hîp. - Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng: c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh ®îc tËp hîp theo tõng ®¬n ®Æt hµng riªng biÖt vµ nh vËy tæng sæ chi phÝ s¶n xuÊt tËp hîp ®îc tõ khi khëi c«ng cho ®Õn khi hoµn thµnh ®¬n ®Æt hµng lµ gi¸ thµnh thùc tÕ cña ®¬n ®Æt hµng ®ã. - Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ®¬n vÞ thi c«ng: chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh t¹i ®¬n vÞ thi c«ng nµo ®îc tËp hîp riªng cho ®¬n vÞ ®ã. T¹i mçi ®¬n vÞ thi c«ng, chi phÝ s¶n xuÊt l¹i ®îc tËp hîp theo tõng ®èi tîng chÞu chi phÝ: h¹ng môc c«ng tr×nh, nhãm h¹ng môc c«ng tr×nh… Cuèi kú, tæng sè chi phÝ tËp hîp ®îc ph¶i ph©n bæ cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm riªng. 5. KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp x©y l¾p 5.1/ KÕ to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp lµ toµn bé chi phÝ nguyªn vËt liÖu thùc tÕ sö dông trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt x©y l¾p nh nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, vËt liÖu kh¸c… cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh. 9 Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp cã liªn quan ®Õn c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh nµo tæ chøc tËp hîp theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp cho c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®ã theo gi¸ trÞ thùc tÕ. §èi víi c¸c vËt liÖu liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng tËp hîp chi phÝ (nhiÒu c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh) ph¶i ph©n bæ cho tõng ®èi tîng theo tiªu chuÈn hîp lý nh sè lÇn sö dông, ®Þnh møc chi phÝ, khèi lîng x©y l¾p hoµn thµnh… * Tµi kho¶n sö dông. §Ó tËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 621 “Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp”. Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu sö dông trùc tiÕp cho ho¹t ®éng x©y l¾p cña doanh nghiÖp x©y l¾p vµ ®îc më chi tiÕt theo tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ. Tµi kho¶n 621 cã kÕt cÊu nh sau: Bªn nî: - TrÞ gi¸ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng trùc tiÕp cho ho¹t ®éng x©y l¾p trong kú h¹ch to¸n. Bªn cã: - TrÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu sö dông kh«ng hÕt ®îc nhËp l¹i kho. - KÕt chuyÓn trÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng thùc tÕ vµo TK 154 (cuèi kú) TK 621 kh«ng cã sè d cuèi kú * Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n Gi¸ trÞ NL, VL kh«ng SD hÕt cuèi kú nhËp l¹i kho TK 152 TK 621 TK 154(1541) XuÊt kho VL cho SX TK 111, 112, 331,… VL mua SD ngay cho SX TK 133 ThuÕ GTGT TK 141(1413) QuyÕt to¸n gi¸ trÞ khèi l­îng ®· t¹m øng ( PhÇn tÝnh vµo CPNVL trùc tiÕp ) KÕt chuyÓn CPNVL trùc tiÕp ( cuèi kú ) S¬ ®å 1: H¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp 5.2/ KÕ to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp 10 Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp trong doanh nghiÖp x©y l¾p bao gåm tiÒn l¬ng chÝnh, c¸c kho¶n phô cÊp l¬ng, l¬ng phô cã tÝnh chÊt æn ®Þnh cña c«ng nh©n trùc tiÕp x©y l¾p thuéc ®¬n vÞ, sè tiÒn tr¶ cho lao ®éng thuª ngoµi trùc tiÕp x©y l¾p ®Ó hoµn thµnh s¶n phÈm x©y l¾p theo ®¬n gi¸ x©y dùng c¬ b¶n. * Tµi kho¶n sö dông §Ó ph¶n ¸nh chi phÝ lao ®éng trùc tiÕp tham gia vµo qu¸ tr×nh ho¹t ®éng x©y l¾p kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 622. Tµi kho¶n 622 cã kÕt cÊu nh sau: Bªn nî: - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp tham gia ho¹t ®éng x©y l¾p trong kú h¹ch to¸n bao gåm tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng lao ®éng. Bªn cã: - KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµo TK 154 (cuèi kú) TK 622 kh«ng cã sè d cuèi kú • Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n: TK 334(3341) TK 335(2) TiÒn l­¬ng nghØ phÐp ph¶i tr¶ TK 622 TK 154(1541) TrÝch tr­íc tiÒn l­¬ng nghØ phÐp cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt x©y l¾p (nÕu cã) TiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n x©y l¾p cña doanh nghiÖp TK 3342, 111, 112 TiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ c«ng nh©n x©y l¾p bªn ngoµi KÕt chuyÓn chi phÝ NCTT (cuèi kú) TK 111,112 TK 141(3) T¹m øng tiÒn c«ng cho c¸c ®¬n Thanh to¸n gi¸ trÞ nhËn vÞ nhËn kho¸n kho¸n theo b¶ng quyÕt to¸n khèi l­îng x©y l¾p S¬ ®å 2: H¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp 5.3/ KÕ to¸n chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng 11 Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng lµ toµn bé c¸c chi phÝ trùc tiÕp ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh sö dông m¸y thi c«ng ®Ó thùc hiÖn khèi lîng c«ng viÖc x©y l¾p b»ng m¸y. Chi phÝ m¸y thi c«ng gåm c¸c kho¶n: - Chi phÝ nh©n c«ng: L¬ng chÝnh, l¬ng phô, phô cÊp ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp ®iÒu khiÓn xe m¸y thi c«ng. - Chi phÝ vËt liÖu: Nhiªn liÖu, vËt liÖu dïng cho m¸y thi c«ng. - Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt dïng cho m¸y thi c«ng - Chi phÝ khÊu hao m¸y thi c«ng - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi dïng cho m¸y thi c«ng - Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c cho m¸y thi c«ng. *Tµi kho¶n sö dông. TK 623 “Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng”. Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng phôc vô trùc tiÕp cho ho¹t ®éng x©y l¾p c«ng tr×nh. KÕt cÊu TK 623 nh sau: Bªn nî: - TËp hîp chi phÝ liªn quan ®Õn m¸y thi c«ng Bªn cã: - KÕt chuyÓn chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng vµo bªn nî TK 154 (cuèi kú) TK 623 kh«ng cã sè d cuèi kú Tµi kho¶n nµy ®îc chi tiÕt thµnh c¸c tµi kho¶n cÊp hai sau: + TK 6231: Chi phÝ nh©n c«ng + TK 6232: Chi phÝ vËt liÖu + TK 6233: Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt + TK 6234: Chi phÝ khÊu hao m¸y thi c«ng + TK 6237: Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi + TK 6238: Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c *Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n. - NÕu doanh nghiÖp tæ chøc ®éi m¸y thi c«ng riªng, cã ph©n cÊp h¹ch to¸n cho ®éi m¸y vµ më sæ kÕ to¸n riªng cho ®éi m¸y. . NÕu doanh nghiÖp thùc hiÖn cung cÊp lao vô m¸y gi÷a c¸c bé phËn: TK cã liªn quan TK 621, 622, 627 TK 154(CPSDMTC) TK 623(6238-CT,HMCT) Chi phÝ ph¸t sinh KÕt chuyÓn chi phÝ Ph©n bæ chi phÝ SDMTC ë ®éi m¸y thi c«ng (cuèi kú) cho c¸c ®èi t­îng XL 12 S¬ ®å 3: H¹ch to¸n chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng (Trêng hîp cung cÊp lao vô m¸y gi÷a c¸c bé phËn) NÕu doanh nghiÖp thùc hiÖn b¸n lao vô m¸y gi÷a c¸c bé phËn: TK cã liªn quan TK 632 TK 621, 622, 627 TK 154(CPSDMTC) Chi phÝ ph¸t sinh KÕt chuyÓn chi phÝ Gi¸ vèn cña lao vô m¸y ë ®éi m¸y thi c«ng (cuèi kú) TK 512 Gi¸ b¸n kh«ng thuÕ TK 623(6238-CT, HMCT) Chi phÝ sö dông MTC TK 3331 ThuÕ GTGT ph¶i nép TK 133(1331) ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ S¬ ®å 4: H¹ch to¸n chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng (Trêng hîp b¸n lao vô m¸y gi÷a c¸c bé phËn) - NÕu doanh nghiÖp kh«ng tæ chøc ®éi m¸y thi c«ng riªng mµ thùc hiÖn ph¬ng TiÒn l­¬nghçn chÝnh, thøc thi c«ng hîpl­¬ng võa phô, thñ c«ng võa b»ng m¸y hoÆc cã tæ chøc ®éi phô cÊp l­¬ng cña CN m¸y thi c«ng riªng nhng kh«ng h¹ch to¸n riªng cho ®éi m¸y. ®iÒu khiÓn MTC TK 334 TK 623(6231-6238) TK 152 VL xuÊt dïng cho m¸y thi c«ng TK 153(1421, 242) CCDC xuÊt dïng cho MTC TK 154(1541) KÕt chuyÓn chi phÝ sö dông MTC (cuèi kú) TK 214 KhÊu hao m¸y thi c«ng TK 111, 112, 331 DÞch vô mua ngoµi dïng cho MTC TK 133 ThuÕ GTGT ®­îc KT TK 111, 112,.. C¸c chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c 13 dïng cho m¸y thi c«ng S¬ ®å 5: H¹ch to¸n chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng (Trêng hîp DN kh«ng tæ chøc ®éi m¸y thi c«ng riªng hoÆc cã tæ chøc ®éi m¸y thi c«ng riªng nhng kh«ng h¹ch to¸n riªng cho ®éi m¸y) - Trêng hîp thuª ca m¸y TK 111, 112, 331… TK 154(1541) TK 627(6277-CTSDMTC) TiÒn thuª m¸y thi c«ng (Gi¸ kh«ng thuÕ) KÕt chuyÓn chi phÝ sö dông MTC TK 133 ThuÕ GTGT ®­îc KT (cuèi kú) S¬ ®å 6: H¹ch to¸n chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng (Trêng hîp thuª ca m¸y) 5.4/ KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung Chi phÝ s¶n xuÊt chung trong tõng ®éi x©y l¾p bao gåm tiÒn l¬ng cña nh©n viªn ®éi x©y dùng; trÝch BHXH, BHYT, KPC§ vµ tiÒn ¨n ca cña c«ng nh©n viªn toµn ®éi x©y dùng; vËt liÖu, c«ng cô dông cô xuÊt dïng chung cho ®éi x©y dùng; khÊu hao TSC§ dïng chung cho ®éi x©y dùng, chi phÝ mua ngoµi vµ c¸c chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn dïng chung cho ®éi x©y dùng. *Tµi kho¶n sö dông. §Ó tËp hîp chi phÝ vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung, kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 627 “Chi phÝ s¶n xuÊt chung”. Tµi kho¶n nµy cã kÕt cÊu nh sau: Bªn nî: - C¸c chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¸t sinh trong kú Bªn cã: - C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung - KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung vµo TK 154 (cuèi kú) 14 TK 627 kh«ng cã sè d cuèi kú TK 627 ®uîc më chi tiÕt thµnh 6 TK cÊp hai ®Ó theo dâi, ph¶n ¸nh riªng tõng néi dung chi phÝ. + TK 6271: Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng + TK 6272: Chi phÝ vËt liÖu + TK 6273: Chi phÝ c«ng cô dông cô s¶n xuÊt + TK 6274: Chi phÝ khÊu hao TSC§ + TK 6277: Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi + TK 6278: Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn • Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n: (Trang sau) TK 334, 338 TK 627 TK 111, 138, 152… TL nh©n viªn QL ®éi XD & trÝch c¸c kho¶n theo l­¬ng, tiÒn ¨n ca ph¶i tr¶ CNV toµn ®éi XD C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ SXC TK 152 VL xuÊt dïng chung cho ®éi XD TK 153, 1421, 242 CCDC xuÊt dïng chung cho ®éi XD TK 214 KhÊu hao TSC§ dïng chung cho ®éi XD TK 111, 112, 331… DV mua ngoµi & c¸c chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn dïng cho ®éi XD TK 1331 ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ 15 TK 154(1541) KÕt chuyÓn chi phÝ SXC (cuèi kú) S¬ ®å 7: H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung 6. H¹ch to¸n thiÖt h¹i trong s¶n xuÊt x©y l¾p Còng gièng nh c¸c ngµnh s¶n xuÊt kinh doanh kh¸c, trong ho¹t ®éng thi c«ng x©y l¾p cã thÓ ph¸t sinh c¸c kho¶n thiÖt h¹i trong qu¸ tr×nh thi c«ng, xuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm thêi gian thi c«ng c«ng tr×nh t¬ng ®èi dµi vµ viÖc s¶n xuÊt thi c«ng thêng diÔn ra ngoµi trêi, chÞu t¸c ®éng trùc tiÕp bëi ®iÒu kiÖn m«i trêng, thiªn nhiªn, thêi tiÕt, s¶n xuÊt còng phÇn nµo ®ã mang tÝnh chÊt thêi vô. C¸c kho¶n thiÖt h¹i ph¸t sinh cã thÓ do ngõng s¶n xuÊt hoÆc do sai ph¹m kü thuËt trong qu¸ tr×nh thi c«ng ph¶i ph¸ ®i lµm l¹i. * ThiÖt h¹i ph¸ ®i lµm l¹i Trong qu¸ tr×nh thi c«ng cã thÓ cã nh÷ng khèi lîng c«ng tr×nh hoÆc phÇn viÖc ph¶i ph¸ ®i lµm l¹i ®Ó ®¶m b¶o chÊt lîng c«ng tr×nh. Nguyªn nh©n g©y ra cã thÓ do thiªn tai, ho¶ ho¹n, do lçi cña bªn giao thÇu nh söa ®æi thiÕt kÕ hay thay ®æi mét bé phËn thiÕt kÕ cña c«ng tr×nh, hoÆc cã thÓ do bªn thi c«ng g©y ra do tæ chøc s¶n xuÊt kh«ng hîp lý, chØ ®¹o thi c«ng kh«ng chÆt chÏ, sai ph¹m kü thuËt cña c«ng nh©n… Tuú thuéc vµo møc ®é thiÖt h¹i vµ nguyªn nh©n g©y ra thiÖt h¹i mµ cã biÖn ph¸p xö lý thÝch hîp. - Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n TK 152,334,111… TK 621, 622, 623, 627 TK 154(SCSPH) TK 1388, 334 Gi¸ trÞ thiÖt h¹i b¾t båi th­êng Chi phÝ söa ch÷a KÕt chuyÓn chi phÝ PS thùc tÕ ph¸t sinh vÒ söa ch÷a CT háng TK 811 Gi¸ trÞ thiÖt h¹i tÝnh vµo chi phÝ kh¸c TK 627 ThiÖt h¹i tÝnh vµo gi¸ thµnh c«ng tr×nh TK 131 ThiÖt h¹i do chñ ®Çu t­ ph¶i båi th­êng S¬ då 8: h¹ch to¸n thiÖt h¹i ph¸ ®i lµm l¹i * ThiÖt h¹i ngõng s¶n xuÊt 16 ThiÖt h¹i ngõng s¶n xuÊt lµ nh÷ng kho¶n thiÖt h¹i x¶y ra do viÖc ®×nh chØ s¶n xuÊt trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh v× nh÷ng nguyªn nh©n kh¸ch quan hay chñ quan nµo ®ã, cã thÓ do thêi tiÕt, do thêi vô hoÆc do t×nh h×nh cung cÊp nguyªn vËt liÖu, m¸y mãc thi c«ng vµ c¸c nguyªn nh©n kh¸c. - Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n TK 111, 112, 152, … TK 133 ThuÕ GTGT Chi phÝ ngõng SX thùc tÕ ph¸t sinh TK 623, 627, 642, 711 (nÕu ®­îc khÊu trõ) Tr­êng hîp kh«ng cã trÝch tr­íc TK 335 Chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh TrÝch tr­íc chi phÝ ngõng SX theo kÕ ho¹ch, theo thêi vô Chªnh lÖch chi phÝ thùc tÕ lín h¬n chi phÝ ®· trÝch tr­íc Chªnh lÖch sè trÝch tr­íc lín h¬n chi phÝ thùc tÕ III. Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang trong doanh nghiÖp x©y l¾p 1. Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt * Tµi kho¶n sö dông TK 154 “Chi phÝ s¶n xuÊt, kinh doanh dë dang” cã kÕt cÊu nh sau: Bªn nî: - Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú Bªn cã: - C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt TK 621 111, 138, 152… - Tæng gi¸ thµnh thùc tÕ cñaTK CT,154 HMCT hoµn thµnhTKbµn giao KÕt chuyÓn chi phÝ NVLTT C¸c kho¶n ghi gi¶m - Tæng gi¸ thµnh thùc tÕ cña CT, HMCT hoµn thµnhCPSX chê tiªu thô (cuèi kú) Sè d TK bªn622 nî: - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang cuèi kú * Ph¬ng ph¸pKÕt h¹ch to¸n: chuyÓn chi phÝ NCTT TK 632 (cuèi kú) TK 623(6277) KÕt chuyÓn chi phÝ SDMTC (cuèi kú) TK 627 KÕt chuyÓn chi phÝ SXC (cuèi kú) Tæng gi¸ thµnh thùc tÕ cña CT, HMCT hoµn thµnh bµn giao TK 155 17Tæng gi¸ thµnh thùc tÕ cña CT, HMCT hoµn thµnh chê tiªu thô S¬ ®å 10: Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm XL dë dang 2. Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm x©y l¾p dë dang ViÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm x©y l¾p dë dang cuèi kú ®uîc thùc hiÖn b»ng ph¬ng ph¸p kiÓm kª cuèi th¸ng vµ phô thuéc vµo ph¬ng thøc thanh to¸n s¶n phÈm x©y l¾p gi÷a ®¬n vÞ nhËn thÇu vµ giao thÇu. * NÕu ph¬ng thøc thanh to¸n lµ sau khi s¶n phÈm x©y l¾p hoµn thµnh toµn bé th× s¶n phÈm dë dang lµ s¶n phÈm x©y l¾p cha hoµn thµnh theo quy ®Þnh vµ gi¸ trÞ s¶n phÈm x©y l¾p dë dang lµ tæng chi phÝ tõ khi khëi c«ng cho ®Õn cuèi th¸ng ®ã. * NÕu quy ®Þnh thanh to¸n s¶n phÈm x©y l¾p theo nh÷ng ®iÓm dõng kü thuËt hîp lý th× s¶n phÈm dë dang lµ s¶n phÈm x©y l¾p cha ®¹t tíi ®iÓm dõng ®ã vµ ®îc tÝnh theo chi phÝ thùc tÕ. Víi ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng s¶n xuÊt x©y l¾p viÖc ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú ®îc tiÕn hµnh nh sau: - Cuèi kú kiÓm kª x¸c ®Þnh khèi lîng x©y l¾p dë dang, møc ®é hoµn thµnh. - C¨n cø vµo dù to¸n x¸c ®Þnh gi¸ dù to¸n cña khèi lîng x©y l¾p dë dang theo møc ®é hoµn thµnh. - TÝnh chi phÝ thùc tÕ cña khèi lîng x©y l¾p dë dang. Chi phÝ thùc tÕ Chi phÝ thùc tÕ cña khèi l­îng + Chi phÝ thùc tÕ cña khèi l­ XL dë dang ®Çu kú ph¸t sinh trong kú = îng XL Chi phÝ khèi l­îng Chi phÝ khèi l­îng dë dang XL hoµn thµnh trong + XL dë dang cuèi cuèi kú kú theo dù to¸n kú theo dù to¸n Chi phÝ khèi l­ îng XL dë x dang cuèi kú theo dù to¸n IV. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp x©y l¾p 1.Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p vµ c¸c lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p 18 Trong doanh nghiÖp x©y l¾p, gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ toµn bé chi phÝ doanh nghiÖp bá ra ®Ó hoµn thµnh mét khèi lîng s¶n phÈm x©y l¾p theo quy ®Þnh. * C¸c lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p: - Gi¸ thµnh dù to¸n x©y l¾p Lµ chØ tiªu gi¸ thµnh ®îc x¸c ®Þnh theo ®Þnh møc vµ khung gi¸ ®Ó hoµn thµnh khèi lîng x©y l¾p. §Þnh møc vµ khung gi¸ ®îc Nhµ níc quy ®Þnh vµ qu¶n lý, ¸p dông vµo tõng vïng l·nh thæ vµ dùa theo mÆt b»ng gi¸ c¶ cña thÞ trêng. Gi¸ thµnh dù to¸n Khèi l­îng theo thiÕt kÕ = §¬n gi¸ dù to¸n x V× gi¸ thµnh dù to¸n c«ng t¸c x©y l¾p nhá h¬n gi¸ trÞ dù to¸n x©y l¾p ë phÇn l·i ®Þnh møc nªn cã thÓ x¸c ®Þnh gi¸ thµnh dù to¸n qua gi¸ trÞ dù to¸n: Gi¸ thµnh dù to¸n c«ng tr×nh = Gi¸ trÞ dù to¸n c«ng tr×nh - L·i ®Þnh møc trong XDCB - Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch x©y l¾p: lµ mét lo¹i gi¸ thµnh c«ng t¸c x©y l¾p ®îc x¸c ®Þnh tõ ®iÒu kiÖn cô thÓ cña tõng doanh nghiÖp x©y l¾p (®iÒu kiÖn thi c«ng, ®Þnh møc ®¬n gi¸ cña tõng doanh nghiÖp). Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch x©y l¾p lµ c¬ së ®Ó phÊn ®Êu h¹ gi¸ thµnh c«ng t¸c x©y l¾p giai ®o¹n kÕ ho¹ch. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch = Gi¸ thµnh dù to¸n - Møc h¹ gi¸ thµnh dù to¸n - Gi¸ thµnh ®Þnh møc: lµ tæng sè chi phÝ ®Ó hoµn thµnh mét khèi lîng x©y l¾p cô thÓ ®îc tÝnh to¸n trªn c¬ së ®Æc ®iÓm kÕt cÊu cña c«ng tr×nh, vÒ ph¬ng ph¸p tæ chøc thi c«ngvµ qu¶n lý thi c«ng theo c¸c ®Þnh møc chi phÝ ®· ®¹t ®ùoc ë t¹i doanh nghiÖp, c«ng trßng t¹i thêi ®iÓm b¾t ®Çu thi c«ng. - Gi¸ thµnh thùc tÕ c«ng t¸c x©y l¾p : lµ lo¹i gi¸ thµnh c«ng t¸c x©y l¾p ®îc tÝnh to¸n theo c¸c chi phÝ thùc tÕ cña ®¬n vÞ x©y l¾p ®· bá ra ®Ó thùc hiÖn khèi lîng c«ng t¸c x©y l¾p vµ ®îc x¸c ®Þnh theo sè liÖu cña kÕ to¸n. VÒ nguyªn t¾c gi¸ thµnh thùc tÕ c«ng t¸c x©y l¾p kh«ng lín h¬n gi¸ thµnh kÕ ho¹ch x©y l¾p . 19 2. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh vµ kú t×nh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p * §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh: lµ c¸c lo¹i s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô do doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra vµ cÇn ph¶i tÝnh ®îc gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ. X¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ c«ng viÖc ®Çu tiªn trong toµn bé c«ng viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, nã cã ý nghÜa quan träng, lµ c¨n cø ®Ó kÕ to¸n më c¸c b¶ng chi tiÕt tÝnh gi¸ thµnh vµ tæ chøc c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh theo tõng ®èi tîng phôc vô cho viÖc kiÓm tra, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh. Trong s¶n xuÊt x©y dùng c¬ b¶n, s¶n phÈm cã tÝnh ®¬n chiÕc, ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®· x©y dùng hoµn thµnh. Ngoµi ra ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ lµ tõng giai ®o¹n c«ng tr×nh hoÆc tõng giai ®o¹n hoµn thµnh quy íc, tuú thuéc vµo ph¬ng thøc bµn giao thanh to¸n gi÷a ®¬n vÞ x©y l¾p vµ chñ ®Çu t. * Kú tÝnh gi¸ thµnh trong s¶n xuÊt XDCB §èi víi c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p kú tÝnh gi¸ thµnh ®îc x¸c ®Þnh nh sau: - NÕu ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hoµn thµnh hoÆc theo ®¬n ®Æt hµng th× thêi ®iÓm tÝnh gi¸ thµnh lµ khi c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hoÆc ®¬n ®Æt hµng hoµn thµnh. - NÕu ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh ®îc quy ®Þnh thanh to¸n theo giai ®o¹n x©y dùng th× kú tÝnh gi¸ thµnh lµ theo giai ®o¹n x©y dùng hoµn thµnh. - NÕu ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ nh÷ng h¹ng môc c«ng tr×nh ®îc quy ®Þnh thanh to¸n ®Þnh kú theo khèi lîng tõng lo¹i c«ng viÖc trªn c¬ së gi¸ dù to¸n th× kú tÝnh gi¸ thµnh lµ theo cuèi th¸ng hoÆc cuèi quý. 3. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp x©y l¾p C¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ®uîc ¸p dông chñ yÕu trong DNXL lµ: * Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh trùc tiÕp. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh trùc tiÕp hay cßn gäi lµ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh gi¶n ®¬n, ¸p dông ph¬ng ph¸p nµy gi¸ thµnh c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hoµn thµnh bµn giao ®îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së tæng céng chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh tõ khi khëi c«ng ®Õn khi hoµn thµnh bµn giao.Trêng hîp nÕu quy ®Þnh thanh to¸n s¶n phÈm, khèi lîng x©y dùng hoµn thµnh theo giai ®o¹n x©y 20