MỤC LỤC
A. PhÇn më ®Çu:
Trang 2
1. LÝ do chän ®Ò tµi
Trang 2
2. Môc ®Ých nghiªn cøu
Trang 3
3. §èi tîng nghiªn cøu
Trang 3
4. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu
Trang 3
B. Néi dung s¸ng kiÕn kinh nghiÖm
Trang 4
1. C¬ së lÝ luËn
Trang 4
2. Thùc tr¹ng cña vÊn ®Ò.
Trang 5
3. C¸c gi¶i ph¸p ®· sö dông ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò:
Trang 6
- Làm quen với các bài toán có lời văn.
Trang 6
- Luyện nêu đề qua các tóm tắt của bài toán.
Trang 8
- Hình thành cách giải bài toán có lời văn.
Trang 8
- Tìm ra những yếu điểm của học sinh.
Trang 10
- Quá trình giảng dạy và thực nghiệm.
Trang 10
1
4. HiÖu qu¶ cña s¸ng kiÕn kinh nghiÖm
Trang 15
C. KÕt luËn, kiÕn nghÞ
Trang 15
1. KÕt luËn
Trang 15
2. KiÕn nghÞ
Trang 16
A. PHẦN MỞ ĐẦU
I. Lý do chän ®Ò tµi:
“ Lêi th¬ng ta ngá cïng nhau”- ThiÖn
T©m
T«i mîn mét c©u thËt v¨n hoa vµ ®»m th¾m ®Ó nãi vÒ
mét m«n häc cã tiÕng lµ kh« khan- M«n To¸n.
M«n To¸n líp 1 më ®êng cho trÎ ®i vµo thÕ giíi kú diÖu cña
to¸n häc, råi mai ®©y c¸c em lín lªn, nhiÒu em trë thµnh vÜ
nh©n, trë thµnh anh hïng, nhµ gi¸o, nhµ khoa häc, nhµ th¬,…
trë thµnh nh÷ng ngêi lao ®éng s¸ng t¹o trªn mäi lÜnh vùc s¶n
xuÊt vµ ®êi sèng. Dï trªn tay cã m¸y tÝnh x¸ch tay, trong tói cã
m¸y tÝnh bá tói,… Nhng kh«ng bao giê quªn ®îc nh÷ng ngµy
®Çu tiªn ®Õn trêng: Häc ®Õm vµ tËp viÕt 1,2,3,… häc c¸c
phÐp tÝnh céng, trõ. C¸c em kh«ng thÓ quªn ®îc v× ®ã lµ kØ
niÖm ®Ñp ®Ï nhÊt cña ®êi ngêi vµ h¬n thÕ n÷a nh÷ng con
sè, nh÷ng phÐp tÝnh ®¬n gi¶n Êy cÇn thiÕt cho suèt cuéc ®êi
2
cña c¸c em. §ã còng lµ vinh dù vµ tr¸ch nhiÖm cña ngêi gi¸o
viªn nãi chung vµ gi¸o viªn líp 1 nãi riªng. Ngêi gi¸o viên tõ khi
chuÈn bÞ cho tiÕt d¹y ®Çu tiªn ®Õn khi g¸c m¸i bu«ng chÌo,
kh«ng lóc nµo døt ®îc næi niÒm tr¨n trë vÒ nh÷ng ®iÒu m×nh
d¹y vµ nhÊt lµ ë m«n To¸n líp 1- lµ mét bé phËn cña ch¬ng
tr×nh m«n To¸n ë tiÓu häc.
Néi dung m«n to¸n ë tiÓu häc bao gåm nhiÒu m¹ch kiÕn
thøc lín nh:
- Sè häc.
- §o ®¹i lîng th«ng dông.
- Mét sè yÕu tè ban ®Çu vÒ ®¹i sè.
- Mét sè yÕu tè h×nh häc.
- Gi¶i to¸n cã lêi v¨n.
Trong c¸c tuyÕn kiÕn thøc to¸n ë ch¬ng tr×nh to¸n tiÓu
häc th× m¹ch kiÕn thøc “ Gi¶i to¸n cã lêi v¨n” lµ tuyÕn kiÕn
thøc khã nhÊt ®èi víi häc sinh, vµ cµng khã kh¨n h¬n ®èi víi
häc sinh líp 1. Bëi v× ®èi víi líp 1: Vèn tõ, vèn hiÓu biÕt, kh¶
n¨ng ®äc hiÓu, kh¶ n¨ng t duy l«gic cña c¸c em cßn rÊt h¹n
chÕ,…
Lµ mét ngêi gi¸o viªn trùc tiÕp d¹y líp 1, ®Æc biÖt lµ trong
d¹y m«n to¸n. T«i lu«n tr¨n trë vµ suy nghÜ : lµm sao häc sinh
lµm thµnh th¹o c¸c phÐp tÝnh céng, trõ, lµm sao ®Ó khi gi¶i
to¸n cã lêi v¨n häc sinh kh«ng cßn m¾c nh÷ng sai lÇm khi
tr×nh bµy bµi, viÕt c©u lêi gi¶i, viÕt phÐp tÝnh vµ ®¸p sè
®óng, … §ã lµ c¶ mét mong mái kh«ng ph¶i chØ riªng c¸ nh©n
t«i. Qua nhiÒu n¨m gi¶ng d¹y ë líp 1 t«i thÊy nhiÒu häc sinh
cßn gÆp khã kh¨n hoÆc cha thËt sù ch¾c ch¾n, tù tin khi gi¶i
bµi to¸n cã lêi v¨n; Mét sè em cha biÕt tãm t¾t ®Ò to¸n, cha
biÕt ph©n tÝch ®Ò to¸n ®Ó t×m ra ®êng lèi gi¶i, cha biÕt
tæng hîp ®Ó tr×nh bµy bµi gi¶i; diÔn ®¹t vông vÒ, thiÕu l« gic;
nhiÒu em cha biÕt c¸ch ®Æt c©u lêi gi¶i, hoÆc viÕt c©u lêi
gi¶i cha s¸t víi c©u hái cña bµi to¸n, cßn dËp khu«n, m¸y mãc
khi viÕt c©u lêi gi¶i; mét sè em tr×nh bµy bµi gi¶i cha ®óng,
®äc hiÓu ®Ò to¸n cßn chËm,... ChÝnh v× vËy t«i lu«n nung
nÊu, ®i s©u viÖc nghiªn cøu, t×m gi¶i ph¸p ®Ó gióp Häc sinh
Líp 1 n¾m ch¾c c¸c bíc “ Gi¶i to¸n cã lêi v¨n” ngay tõ nh÷ng
3
tiÕt häc ®Çu tiªn vÒ gi¶i to¸n. Suy nghÜ nh vËy nªn t«i quyÕt
®Þnh chän ®Ò tµi nh»m: Gãp phÇn n©ng cao chÊt lîng d¹y
häc "Gi¶i to¸n cã lêi v¨n " cho häc sinh Líp 1.
II. Môc ®Ých nghiªn cøu:
Nghiªn cøu d¹y gi¶i to¸n cã lêi v¨n lµ:
+ D¹y cho häc sinh nhËn biÕt vÒ cÊu t¹o cña bµi to¸n cã
lêi v¨n.
+ §äc hiÓu - ph©n tÝch - tãm t¾t bµi to¸n.
+ Gi¶i to¸n ®¬n vÒ thªm (bít ) b»ng mét phÐp tÝnh
céng ( trõ).
+ Tr×nh bµy bµi gi¶i gåm c©u lêi gi¶i + phÐp tÝnh +
®¸p sè.
+ T×m lêi gi¶i phï hîp cho bµi to¸n b»ng nhiÒu c¸ch
kh¸c nhau.
Gi¶i to¸n cã lêi v¨n lµ mét trong bèn m¹ch kiÕn thøc
trong ch¬ng tr×nh m«n to¸n líp 1( sè vµ phÐp tÝnh, ®¹i lîng vµ
®o ®¹i lîng, yÕu tè h×nh häc, gi¶i to¸n cã lêi v¨n). Nghiªn cøu
d¹y gi¶i to¸n cã lêi v¨n nh»m gióp HS:
- NhËn biÕt thÕ nµo lµ mét bµi to¸n cã lêi v¨n.
- BiÕt gi¶i vµ tr×nh bµy bµi gi¶i c¸c bµi to¸n ®¬n b»ng
mét phÐp tÝnh céng hoÆc mét phÐp tÝnh trõ.
- Bíc ®Çu ph¸t triÓn t duy, rÌn luyÖn ph¬ng ph¸p gi¶i to¸n
vµ kh¶ n¨ng diÔn ®¹t ®óng.
III. §èi tîng nghiªn cøu:
Đối tượng nghiên cứu lµ: Häc sinh líp 1A vµ 1B ( N¨m häc:
2013- 2014); Nh÷ng bµi tËp thuéc m¹ch kiÕn thøc “Gi¶i to¸n cã
lêi v¨n” trong ch¬ng tr×nh líp 1, ë TiÓu häc.
- Trong ch¬ng tr×nh to¸n1
- Gi¶i to¸n cã lêi v¨n cho häc sinh líp 1
- Tõ tiÕt 81 cho ®Õn tiÕt 108.
iV. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu:
§Ó thùc hiÖn néi dung cña ®Ò tµi, t«i ®· sö dông mét sè
ph¬ng ph¸p c¬ b¶n sau:
- Tæng hîp lý luËn th«ng qua c¸c tµi liÖu, s¸ch gi¸o khoa vµ thùc
tiÔn d¹y häc cña líp 1A - Khèi I - Trêng TiÓu häc ThÞ trÊn Lam
S¬n
4
- §¸nh gi¸ qu¸ tr×nh d¹y to¸n - Lo¹i bµi “Gi¶i to¸n cã lêi v¨n”
tõ nh÷ng n¨m tríc vµ nh÷ng n¨m gÇn ®©y.
- Giảng dạy và thực nghiệm. Dự giờ rút kinh nghiệm.
- TiÕn hµnh kh¶o s¸t chÊt lîng häc sinh .
- §óc rót kinh nghiÖm qua qu¸ tr×nh nghiªn cøu.
Bªn c¹nh ®ã, khi d¹y häc vÒ Gi¶i to¸n cã lêi v¨n t«i thêng
¸p dông c¸c ph¬ng ph¸p: Trùc quan (Quan s¸t tranh), Ph¬ng
ph¸p hái ®¸p (®µm tho¹i), Ph¬ng ph¸p d¹y häc ph¸t hiÖn vµ
gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, phương pháp øng dông c«ng nghÖ th«ng tin
( Gi¸o ¸n ®iÖn tö),…
B. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
I. c¬ së lý luËn :
M«n To¸n lµ mét m«n häc “ C«ng cô, cung cÊp kiÕn thøc, kÜ
n¨ng, ph¬ng ph¸p, gãp phÇn x©y dùng nÒn t¶ng v¨n hãa phæ
th«ng cña con ngêi lao ®éng míi”. To¸n häc lµ c«ng cô cña khoa
häc kÜ thuËt, cã nguån gèc trong thùc tiÔn. Nh÷ng kiÕn thøc
to¸n phæ th«ng c¬ b¶n sÏ gióp cho häc sinh cã c¬ së ®Ó häc
c¸c m«n khoa häc, kÜ thuËt. Cïng víi kiÕn thøc, m«n to¸n trong
nhµ trêng cßn cung cÊp cho häc sinh nh÷ng kÜ n¨ng nh: KÜ
n¨ng tÝnh ( tÝnh viÕt, tÝnh nhÈm, tÝnh b»ng bµn tÝnh,…) ; KÜ
n¨ng sö dông c¸c dông cô ®o ( thíc, com pa); KÜ n¨ng ®äc, vÏ
h×nh; KÜ n¨ng ®o ®¹c b»ng dông cô, íc lîng ( b»ng m¾t, b»ng
gang tay, s¶i tay, bíc ch©n, …)
Trong dạy học toán, giải toán có lời văn có một vị trí đặc biệt quan trọng đối với
sự hình thành và phát triển nhân cách của học sinh, giúp học sinh củng cố kiến
thức kĩ năng về toán. Có thể coi việc dạy học giải toán là “ Hòn đá thử vàng”
của dạy học toán. Thông qua dạy học giải toán có lời văn, đặc biệt là ở lớp 1, sẽ
giúp cho học sinh hình thành và phát triển khả năng suy luận, lập luận và trình
bày các kết quả theo một trình tự hợp lí, làm cơ sở cho cả quá trình học toán ở
các lớp cao hơn sau này.
Néi dung m«n to¸n ë tiÓu häc bao gåm nhiÒu m¹ch kiÕn
thøc lín nh:
- Sè häc.
- §o ®¹i lîng th«ng dông.
- Mét sè yÕu tè ban ®Çu vÒ ®¹i sè.
- Mét sè yÕu tè h×nh häc.
- Gi¶i to¸n cã lêi v¨n.
5
Trong c¸c tuyÕn kiÕn thøc to¸n ë ch¬ng tr×nh to¸n tiÓu
häc th× m¹ch kiÕn thøc “ Gi¶i to¸n cã lêi v¨n” lµ tuyÕn kiÕn
thøc khã nhÊt ®èi víi häc sinh, vµ cµng khã kh¨n h¬n ®èi víi
häc sinh líp 1. Bëi v× ®èi víi líp 1: Vèn tõ, vèn hiÓu biÕt, kh¶
n¨ng ®äc hiÓu, kh¶ n¨ng t duy l«gic cña c¸c em cßn rÊt h¹n
chÕ,… H¬n thÕ n÷a, kh¶ n¨ng gi¶i to¸n cã lêi v¨n chÝnh lµ
ph¶n ¸nh n¨ng lùc vËn dông kiÕn thøc cña häc sinh. Häc sinh
hiÓu vÒ mÆt néi dung kiÕn thøc to¸n häc vËn dông vµo gi¶i
to¸n kÕt hîp víi kiÕn thøc TiÕng ViÖt ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò
trong to¸n häc. Tõ ng«n ng÷ th«ng thêng trong c¸c ®Ò to¸n ®a
ra cho häc sinh ®äc - hiÓu - biÕt híng gi¶i ®a ra phÐp tÝnh
kÌm c©u tr¶ lêi vµ ®¸p sè cña bµi to¸n. Gi¶i to¸n cã lêi v¨n gãp
phÇn cñng cè kiÕn thøc to¸n, rÌn luyÖn kü n¨ng diÔn ®¹t, tÝch
cùc gãp phÇn ph¸t triÓn t duy cho häc sinh tiÓu häc.
§èi víi trÎ lµ häc sinh líp 1, m«n to¸n tuy cã dÔ nhng ®Ó häc
sinh ®äc- hiÓu bµi to¸n cã lêi v¨n qu¶ kh«ng dÔ dµng, v¶ l¹i
viÖc viÕt lªn mét c©u lêi gi¶i phï hîp víi c©u hái cña bµi to¸n
còng lµ vÊn ®Ò kh«ng ®¬n gi¶n. Bëi vËy nçi b¨n kho¨n cña
nhiÒu gi¸o viªn ®ang trùc tiÕp d¹y líp 1 lµ hoµn toµn chÝnh
®¸ng.
VËy lµm thÕ nµo ®Ó gi¸o viªn nãi - häc sinh hiÓu , häc sinh
thùc hµnh - diÔn ®¹t ®óng yªu cÇu cña bµi to¸n. §ã lµ môc
®Ých chÝnh cña ®Ò tµi nµy.
II. Thùc tr¹ng vÊn ®Ò :
1. Thực trạng:
Trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y m«n To¸n ë TiÓu häc, ®Æc biÖt
d¹y líp 1, t«i nhËn thÊy hÇu nh gi¸o viªn nµo còng tr¨n trë, chia
sÎ,… khi d¹y ®Õn phÇn “Gi¶i to¸n cã lêi v¨n” ë líp 1. NhiÒu HS
rÊt lóng tóng khi nªu c©u lêi gi¶i, thËm chÝ nªu sai c©u lêi gi¶i,
viÕt sai phÐp tÝnh, viÕt sai ®¸p sè. Nh÷ng tiÕt ®Çu tiªn cña
gi¶i to¸n cã lêi v¨n mçi líp chØ cã kho¶ng 20%- 25% sè HS biÕt
nªu lêi gi¶i, viÕt ®óng phép tÝnh vµ ®¸p sè. Sè cßn l¹i lµ rÊt m¬
hå, c¸c em chØ nªu theo qu¸n tÝnh hoÆc nªu miÖng th× ®îc
nhng khi viÕt c¸c em l¹i rÊt lúng tóng, lµm sai, mét sè em lµm
®óng nhng khi c« hái, l¹i lóng tóng kh«ng biÕt ®Ó tr¶ lêi .
Chøng tá c¸c em cha n¾m ®îc mét c¸ch ch¾c ch¾n c¸ch gi¶i
bµi to¸n cã lêi v¨n. GV ph¶i mÊt rÊt nhiÒu c«ng søc khi d¹y
®Õn phÇn nµy. §øng tríc thùc tr¹ng ®ã, t«i quyÕt ®Þnh lËp kÕ
6
ho¹ch, b¾t tay vµo nghiªn cøu, thö nghiÖm. Vµ ®©y lµ kÕt qu¶
kh¶o s¸t chÊt lîng “Gi¶i to¸n cã lêi v¨n” n¨m häc 2013- 2014
cña líp 1A vµ 1B:
T
T
Líp SÜ
sè
HS
viÕt
®óng
c©u
lêi
gi¶i
HS
viÕt HS
viÕt HS
gi¶i
®óng
®óng
®óng c¶ 3
phÐp
®¸p sè
bíc
tÝnh
1
1A
29
17
20
69%
20
69%
17
2
1B
30
18
22
73,3
%
22
73,3
%
18
58,6
%
60%
58,
6%
60%
2. Những nguyên nhân:
2. 1. Nguyªn nh©n tõ phÝa GV:
- Cã thÓ gi¸o viªn cha ®Ó ý chuÈn bÞ tèt cho c¸c em khi d¹y
nh÷ng bµi tríc. Tõ nh÷ng bµi nh×n h×nh vÏ, nªu miÖng ®Ò
to¸n råi viÕt phÐp tÝnh thÝch hîp díi tranh. §èi víi nh÷ng bµi
nµy hÇu nh mäi HS ®Òu lµm ®îc, nªn GV ®«i khi cßn chñ
quan, Ýt nhÊn m¹nh hoÆc kh«ng chó ý l¾m mµ chØ tËp trung
vµo d¹y kÜ n¨ng ®Æt tÝnh, tÝnh to¸n cña HS mµ quªn mÊt r»ng
®ã lµ nh÷ng bµi to¸n lµm bíc ®Öm , bíc khëi ®Çu cña d¹ng
to¸n cã lêi v¨n sau nµy. §èi víi GV d¹y líp 1 khi d¹y d¹ng bµi nh×n
h×nh vÏ viÕt phÐp tÝnh thÝch hîp, cÇn cho HS quan s¸t tranh
tËp nªu miÖng bµi to¸n vµ thêng xuyªn rÌn cho HS thãi quen
nh×n h×nh vÏ nªu bµi to¸n. Cã thÓ tËp cho nh÷ng em HS kh¸
giái tËp nªu c©u tr¶ lêi cø nh vËy trong mét kho¶ng thêi gian
chuÈn bÞ nh thÕ th× ®Õn lóc häc ®Õn phÇn bµi to¸n cã lêi v¨n
HS sÏ kh«ng ngì ngµng vµ c¸c em sÏ dÔ dµng tiÕp thu, hiÓu vµ
gi¶i ®óng.
2. 2. Nguyªn nh©n tõ phÝa HS:
Do Häc sinh míi b¾t ®Çu lµm quen víi d¹ng to¸n nµy lÇn
®Çu, t duy cña c¸c em cßn mang tÝnh trùc quan lµ chñ yÕu.
MÆt kh¸c ë giai ®o¹n nµy c¸c em cha ®äc th«ng viÕt th¹o,
nhiÒu em ®äc lười đọc, không thích đọc, khi đọc ®Ò to¸n cßn ®¸nh
vÇn nªn khi ®äc xong bµi to¸n råi nhng c¸c em kh«ng hiÓu bµi
to¸n nãi g×, yêu cầu gì? thËm chÝ cã nh÷ng em ®äc ®i ®äc l¹i
nhiÒu lÇn nhng vÉn cha hiÓu bµi to¸n, …. V× vËy Häc sinh
kh«ng lµm ®óng còng lµ ®iÒu dÔ hiÓu. VËy lµm thÕ nµo ®Ó
7
Häc sinh n¾m ®îc c¸ch gi¶i mét c¸ch ch¾c ch¾n chÝnh x¸c?
Qua thêi gian t×m hiÓu nguyªn nh©n, nghiªn cøu, trao ®æi
cïng b¹n bÌ ®ång nghiÖp t«i ®· m¹nh d¹n thùc hiÖn mét sè biÖn
ph¸p- ®· mang l¹i hiÖu qu¶ kh¶ quan trong viÖc gi¶ng d¹y Häc
sinh gi¶i to¸n cã lêi v¨n.
III. c¸c gi¶i ph¸p ®· sö dông ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò:
1. ChuÈn bÞ cho viÖc gi¶i to¸n- Lµm quen víi c¸c bµi to¸n
cã lêi v¨n:
Trong ch¬ng tr×nh To¸n 1, giai ®o¹n ®Çu häc sinh cßn
®ang häc ch÷ nªn cha cã Bµi to¸n cã lêi v¨n, song SGK ®· cã ý
ngÇm chuÈn bÞ tõ xa cho viÖc lµm nµy Ngay tõ bµi: PhÐp céng
trong ph¹m vi 3 ( LuyÖn tËp) ë tuÇn 7. Tõ tuÇn 7 trë ®i c¸c bµi
to¸n ®îc giíi thiÖu ë møc ®é ®¬n gi¶i ®ã lµ : nh×n h×nh vÏviÕt phÐp tÝnh thÝch hîp díi tranh. ë ®©y HS ®îc lµm quen víi
viÖc: Xem tranh vÏ -> Nªu bµi to¸n b»ng lêi -> Nªu c©u tr¶ lêi > ViÕt phÐp tÝnh thÝch hîp.
Th«ng thêng, sau mçi phÐp tÝnh ë phÇn luyÖn tËp cã mét
h×nh vÏ vµ cã 5 « vu«ng díi tranh cho häc sinh chän ghi phÐp
tÝnh vµ kÕt qu¶ phï hîp víi h×nh vÏ. Ban ®Çu ®Ó gióp häc sinh
dÔ thùc hiÖn s¸ch gi¸o khoa ghi s½n c¸c sè vµ kÕt qu¶ :
VÝ dô: Bµi 5 (trang 46)
a)
1
2 = 3
-> Bµi tËp nµy chØ yªu cÇu häc sinh viÕt dÊu céng (+) vµo «
trèng ®Ó cã :
1+2=3
b) §Õn c©u nµy n©ng dÇn møc ®é - häc sinh ph¶i viÕt c¶ phÐp
tÝnh vµ kÕt qu¶:
1 +
1
=
2
8
-> Vµ yªu cÇu t¨ng dÇn, häc sinh cã thÓ nh×n tõ mét tranh vÏ:
Bµi 4 (trang 77) diÔn ®¹t theo 2 c¸ch:
C¸ch 1: Cã 8 hép thªm 1 hép, tÊt c¶ lµ 9 hép.
8 +
1
=
9
C¸ch 2: Cã 1 hép ®a vµo chç 8 hép , tÊt c¶ lµ 9 hép.
1
+
8
=
9
T¬ng tù: Bµi 4b : Cã 7 b¹n vµ 2 b¹n ®ang ®i tíi. TÊt c¶ lµ 9 b¹n.
C¸ch 1:
7
+
2
=
9
C¸ch 2:
2
+
7
=
9
§Õn bµi 3 (trang 85):
Häc sinh quan s¸t vµ cÇn hiÓu ®îc:
Lóc ®Çu trªn cµnh cã 10 qu¶. Sau ®ã rông 2 qu¶ . Cßn l¹i
trªn cµnh 8 qu¶.
10 -
2
=
8
ë ®©y gi¸o viªn cÇn ®éng viªn c¸c em diÔn đ¹t, tr×nh bµy
nêu miÖng bài toán rồi ghi ®óng phÐp tÝnh .
T duy to¸n häc ®îc h×nh thµnh trªn c¬ së t duy ng«n ng÷
cña häc sinh. V× vËy, khi d¹y bµi nµy cÇn híng dÉn häc sinh
diÔn ®¹t, tr×nh bµy miÖng ®éng viªn c¸c em viÕt ®îc nhiÒu
phÐp tÝnh ®Ó t¨ng cêng kh¶ n¨ng diÔn ®¹t cho häc sinh.
2. LuyÖn nªu ®Ò to¸n qua c¸c tãm t¾t cña bµi to¸n:
9
§Õn cuèi häc k× I, häc sinh ®· ®îc lµm quen víi tãm t¾t
b»ng lêi. TiÕp tôc cã nh÷ng bµi to¸n kh«ng cã h×nh vÏ mµ chØ
cã phÇn tãm t¾t. Gi¸o viªn cho häc sinh thi ®ua nªu miÖng ®Ò
to¸n th«ng qua phÇn to¸m t¾t, ch¼ng h¹n:
Bµi 3 (trang 87):
b,
Cã
: 10 qu¶ bãng
Cho
: 3 qu¶ bãng
Cßn
: .... qu¶ bãng?
-> Häc sinh cã thÓ nªu nhiÒu ®Ò to¸n kh¸c nhau dùa vµo tãm
t¾t trªn nh:
S¬n cã 10 qu¶ bãng, S¬n cho b¹n 3 qu¶ bãng. Hái S¬n
cßn l¹i bao nhiªu qu¶ bãng?
MÑ mua 10 qu¶ bãng bay, mÑ cho em 3 qu¶ bãng bay. Hái
mÑ cßn l¹i bao nhiªu qu¶ bãng?...
Vµ dùa vµo c¸c bµi to¸n trªn, häc sinh hoµn toµn dÔ dµng
viÕt ®îc phÐp
tÝnh thÝch hîp ®ã
lµ:
10 3
=
7
¸p dông c¸ch thøc trªn häc sinh l¹i tiÕp tôc ®îc tõng bíc
lµm quen víi lêi thay cho h×nh vÏ, häc sinh dÇn dÇn tho¸t ly
khái h×nh ¶nh trùc quan tõng bíc tiÕp cËn ®Ò bµi to¸n. Yªu
cÇu häc sinh ph¶i ®äc vµ hiÓu ®îc tãm t¾t, biÕt diÔn ®¹t ®Ò
bµi vµ lêi gi¶i bµi to¸n b»ng lêi, chän phÐp tÝnh thÝch hîp nhng
cha cÇn viÕt lêi gi¶i.
Tuy kh«ng yªu cÇu cao, tr¸nh t×nh tr¹ng qu¸ t¶i víi häc
sinh, nhng cã thÓ ®éng viªn häc sinh kh¸ giái lµm nhiÒu c¸ch,
cã nhiÒu c¸ch diÔn ®¹t tõ mét h×nh vÏ hay mét t×nh huèng
s¸ch gi¸o khoa.
3. Giíi thiÖu bµi to¸n cã lêi v¨n- H×nh thµnh c¸ch gi¶i bµi
to¸n cã lêi v¨n:
Giíi thiÖu bµi to¸n cã lêi v¨n b»ng c¸ch cho häc sinh tiÕp cËn
víi mét ®Ò bµi to¸n cha hoµn chØnh kÌm theo h×nh vÏ vµ yªu
cÇu hoµn thiÖn ( tiÕt 81- Giải to¸n cã lêi v¨n ). CÊu tróc mét
®Ò to¸n gåm 2 phÇn: phÇn cho biÕt vµ phÇn hái, phÇn cho
biÕt gåm cã 2 yÕu tè.
10
§Ó h×nh thµnh c¸ch gi¶i bµi to¸n cã lêi v¨n, s¸ch gi¸o khoa ®·
nªu mét bµi to¸n, phÇn tãm t¾t ®Ò to¸n vµ gi¶i bµi to¸n hoµn
chØnh ®Ó häc sinh lµm quen (Bµi to¸n- trang 117).
Bªn c¹nh ®ã, gi¸o viªn cÇn cho häc sinh n¾m v÷ng ®Ò
to¸n, th«ng qua viÖc tãm t¾t ®Ò to¸n. BiÕt tãm t¾t ®Ò to¸n lµ
yªu cÇu ®Çu tiªn đÓ gi¶i bµi to¸n cã lêi v¨n; vµ lu«n ghi nhí: Bµi
gi¶i gåm 3 phÇn : c©u lêi gi¶i, phÐp tÝnh vµ ®¸p sè.
Chó ý r»ng tãm t¾t kh«ng n»m trong lêi gi¶i cña bµi to¸n, nhng
phÇn tãm t¾t cÇn ®îc luyÖn kü ®Ó häc sinh n¾m ®îc bµi to¸n
®Çy ®ñ, chÝnh x¸c. C©u lêi gi¶i trong bµi gi¶i kh«ng yªu cÇu
mäi häc sinh ph¶i theo mÉu nh nhau, t¹o diÒu kiÖn cho Häc
sinh diÔn ®¹t c©u tr¶ lêi theo ý hiÓu cña m×nh. Quy íc viÕt
®¬n vÞ cña phÐp tÝnh trong bµi gi¶i häc sinh cÇn nhí ®Ó thùc
hiÖn khi tr×nh bµy bµi gi¶i.
Bµi to¸n gi¶i b»ng phÐp tÝnh trõ ®îc giíi thiÖu khi häc sinh
®· thµnh th¹o gi¶i bµi to¸n cã lêi v¨n b»ng phÐp tÝnh céng. Giáo
viên chØ híng dÉn c¸ch lµm t¬ng tù, thay thÕ phÐp tÝnh cho phï
hîp víi bµi to¸n.
ë líp 1, häc sinh chØ gi¶i to¸n vÒ thªm, bít víi 1 phÐp tÝnh
céng hoÆc trõ, mäi häc sinh b×nh thêng ®Òu cã thÓ hoµn
thµnh nhiÖm vô häc tËp mét c¸ch nhÑ nhµng nÕu ® îc gi¸o viªn
híng dÉn cô thÓ.
Khi d¹y cho häc sinh gi¶i bµi to¸n cã lêi v¨n cÇn thùc hiÖn tèt
c¸c bíc sau:
- §äc kÜ ®Ò bµi: §Ò to¸n cho biÕt nh÷ng g×? §Ò to¸n yªu
cÇu g×?
- Tãm t¾t ®Ò bµi.
- T×m ®îc c¸ch gi¶i bµi to¸n.
- Tr×nh bµy bµi gi¶i.
- KiÓm tra lêi gi¶i vµ ®¸p sè.
Khi gi¶i bµi to¸n cã lêi v¨n gi¸o viªn lu ý cho häc sinh hiÓu
râ nh÷ng ®iÒu ®· cho, yªu cÇu ph¶i t×m, biÕt chuyÓn dÞch
ng«n ng÷ th«ng thêng thµnh ng«n ng÷ to¸n häc, ®ã lµ phÐp
tÝnh thÝch hîp.
VÝ dô: Cã mét sè qu¶ cam, khi ®îc cho thªm hoÆc mua
thªm nghÜa lµ thªm vµo, ph¶i lµm tÝnh céng; nÕu ®· ¨n hoÆc
®em cho hay ®em b¸n th× ph¶i lµm tÝnh trõ,...
Gi¸o viªn h·y cho Häc sinh tËp ra ®Ò to¸n phï hîp víi mét
phÐp tÝnh ®· cho, ®Ó c¸c em tËp t duy ngîc, tËp ph¸t triÓn
11
ng«n ng÷, tËp øng dông kiÕn thøc vµo c¸c t×nh huèng thùc
tiÔn.
VÝ dô: Víi phÐp tÝnh: 3 + 2 = 5. Cã thÓ gợi ý häc sinh nêu
được c¸c bµi to¸n sau:
- B¹n Hµ cã 3 cái kÑo, chÞ An cho Hµ 2 cái kẹo n÷a. Hái b¹n Hµ cã
tất cả bao nhiêu cái kÑo?
- Nhµ Nam cã 3 con gµ, mÑ Nam mua thªm 2 con gµ nữa. Hái
nhµ Nam cã tÊt c¶ bao nhiêu con gµ?
- Cã 3 con vÞt b¬i díi ao, cã thªm 2 con vÞt xuèng ao. Hái cã bao
nhiêu con vÞt díi ao?
- H«m qua líp em cã 3 b¹n ®îc khen. H«m nay cã 2 b¹n ®îc
khen. Hái trong hai ngµy líp em cã mÊy b¹n ®îc khen?
Cã nhiÒu ®Ò bµi to¸n häc sinh cã thÓ nªu ®îc tõ mét phÐp
tÝnh. BiÕt nªu ®Ò bµi to¸n tõ mét phÐp tÝnh ®· cho, c¸c em sÏ
hiÓu vÊn ®Ò s©u s¾c h¬n, ch¾c ch¾n h¬n, t duy vµ ng«n
ng÷ cña c¸c em sÏ ph¸t triÓn h¬n.
4. T×m ra yÕu điểm cña häc sinh:
Trong d¹y häc, t×m ra nh÷ng víng m¾c mµ häc sinh thêng
gÆp lµ mét viÖc quan träng.
TiÕn hµnh kh¶o s¸t thùc tÕ, kÕt hîp ®óc rót kinh nghiÖm
trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y, tham kh¶o b¹n bÌ ®ång nghiÖp, …
t«i nhËn thÊy nhiÒu em cßn hay sai sãt nh:
- Häc sinh biÕt gi¶i to¸n cã lêi v¨n nhng kÕt qu¶ cha cao.
- Sè häc sinh viÕt ®óng c©u lêi gi¶i ®¹t tû lÖ thÊp.
- Lêi gi¶i cña bµi to¸n cha s¸t víi c©u hái cña bµi to¸n.
- Kü n¨ng diÔn ®¹t lêi nãi khi tr¶ lêi c©u hái cña cßn h¹n
chÕ.
- Việc đọc hiểu đề toán của Häc sinh còn hạn chế vì vẫn còn một số em
lười đọc, tốc độ đọc chậm, chưa tự giác luyện đọc.
- Mét sè em tr×nh bµy bµi gi¶i cha ®Ñp vµ khoa häc.
5. Quá trình giảng dạy vµ thùc nghiÖm:
Trong ph¹m vi 27 tiÕt d¹y (tõ tiÕt 81 ®Õn tiÕt 108), t«i
®Æc biÖt tËp trung vµo mét sè tiÕt chÝnh sau ®©y:
TiÕt 81:
Bµi to¸n cã lêi v¨n
Bài toán 1: Cã ... b¹n, cã thªm ... b¹n ®ang ®i tíi. Hái cã tÊt c¶
bao nhiªu b¹n?
+ HS quan s¸t tranh vµ tr¶ lêi c©u hái .
12
+ §iÒn vµo chç chÊm sè 1 vµ sè 3.
Bài toán 2: t¬ng tù.
Qua t×m hiÓu bµi to¸n gióp cho häc sinh x¸c ®Þnh ®îc bµi cã
lêi v¨n gåm 2 phÇn:
- Th«ng tin ®· biÕt gåm 2 yÕu tè.
- C©u hái ( th«ng tin cÇn t×m )
Tõ ®ã häc sinh x¸c ®Þnh ®îc phÇn cßn thiÕu trong bµi tËp ë
trang 116:
- > Cã 1 con gµ mÑ vµ 7con gµ con. Hái cã tÊt c¶ bao nhiªu
con gµ?
KÕt hîp gi÷a viÖc quan s¸t tranh vµ tr¶ lêi c©u hái gîi ý cña
gi¸o viªn, häc sinh hoµn thµnh bµi to¸n 4 trang 116:
-> Cã 4 con chim ®Ëu trªn cµnh, cã thªm 2 con chim bay ®Õn.
Hái cã tÊt c¶ bao nhiªu con chim?
TiÕt 82: Gi¶i to¸n cã lêi v¨n.
Gi¸o viªn nªu bµi to¸n .
Häc sinh ®äc bµi to¸n.
+ §©y lµ bµi to¸n g×?
Bµi to¸n cã lêi v¨n.
+ Th«ng tin cho biÕt lµ g× ?
Cã 5 con gµ , mua
thªm 4 con gµ.
+ C©u hái lµ g× ?
Hái nhµ An cã tÊt c¶
mÊy con gµ ?
Dùa vµo tranh vÏ vµ tãm t¾t mÉu, GV®a ra c¸ch gi¶i bµi to¸n
mÉu:
Bµi gi¶i
Nhµ An cã tÊt c¶ lµ:
5 + 4 = 9 ( con gµ )
§¸p sè: 9 con gµ
Bµi 1( trang117): Häc sinh ®äc bµi to¸n- ph©n tÝch ®Ò bµi®iÒn sè vµo tãm t¾t vµ gi¶i bµi to¸n .
Tãm t¾t
Bµi
gi¶i
An cã
: 4 qu¶ bãng
C¶ hai b¹n
cã lµ:
B×nh cã : 3 qu¶ bãng
4+3
= 7( qu¶ bãng )
C¶ hai b¹n cã: .... qu¶ bãng?
§¸p sè:
7 qu¶ bãng
13
Bµi 2 (trang 118):
Tãm t¾t
Bµi
gi¶i
Cã :
6 b¹n
Cã tÊt c¶
lµ :
Thªm:
3 b¹n
6+3
= 9 ( b¹n )
Cã tÊt c¶ :... b¹n?
§¸p
sè: 9 b¹n
Qua 2 bµi to¸n trªn, t«i híng dÉn häc sinh rót ra c¸ch viÕt
c©u lêi gi¶i nh sau: LÊy dßng thø 3 cña phÇn tãm t¾t + thªm
ch÷ lµ:
VD - C¶ hai b¹n cã lµ:
- Cã tÊt c¶ lµ:
T¬ng tù, bµi 3 (trang118) c©u lêi gi¶i sÏ lµ:
- Cã tÊt c¶ lµ:
TiÕt 84: LuyÖn tËp
Bµi 1 vµ bµi 2 (trang 121) t¬ng tù bµi 1, 2, 3 (trang117). Nhng
c©u lêi gi¶i ®îc më réng h¬n b»ng c¸ch thªm côm tõ chØ vÞ trÝ
vµo tríc côm tõ “cã tÊt c¶ lµ”
Cô thÓ lµ:
- Bµi 1 trang 121:
Trong vên cã tÊt c¶ lµ:
- Bµi 2 trang 121:
Trªn têng cã tÊt c¶ lµ:
TiÕt 85: LuyÖn tËp
Bµi 1 ( trang 122): HS ®äc ®Ò to¸n- ph©n tÝch bµi to¸n ( nh
trªn )
- §iÒn sè vµo tãm t¾t
- Một số häc sinh nªu c©u lêi gi¶i kh¸c nhau
- GV chèt l¹i mét c¸ch tr¶ lêi mÉu:
-> An có tất cả số quả bóng là:
Hoặc: Sè qu¶ bãng cña An cã tÊt c¶ lµ:
Bµi 2 ( trang 122):
- Tæ em cã sè b¹n lµ:
Bµi 3 (trang 122):
Cã tÊt c¶ sè con gµ lµ:
14
VËy qua 3 bµi tËp trªn häc sinh ®· më réng ®îc nhiÒu c¸ch
viªt c©u lêi gi¶i kh¸c nhau, song GV chèt l¹i c¸ch viÕt lêi gi¶i nh
sau:
Thªm ch÷ Sè + ®¬n vÞ tÝnh cña bµi to¸n tríc côm tõ cã
tÊt c¶ lµ nh ë tiÕt 82 ®· lµm.
Riªng víi lo¹i bµi mµ ®¬n vÞ tÝnh lµ ®¬n vÞ ®o ®é
dµi( cm) cÇn thªm ch÷ dµi vµo tríc ch÷ lµ.
VÝ dô cô thÓ:
Tãm t¾t
Bµi gi¶i
§o¹n th¼ng AB
: 5cm
C¶ hai ®o¹n
th¼ng dµi lµ:
§o¹n th¼ng BC
: 3cm
5+3=
8 ( cm)
C¶ hai ®o¹n th¼ng : ... cm?
§¸p sè : 8 cm
Tõ TiÕt 86
TiÕt 104:
HÇu hÕt ®Òu cã bµi to¸n cã lêi v¨n vËn dông kiÕn thøc to¸n
®îc cung cÊp theo ph©n phèi ch¬ng tr×nh. Tuy nhiªn, viÖc
ph©n tÝch ®Ò- tãm t¾t- gi¶i bµi to¸n ph¶i lu«n lu«n ®îc cñng
cè duy tr× vµ n©ng dÇn møc ®é. Song c¬ b¶n vÉn lµ c¸c mÉu
lêi gi¶i cho c¸c bµi to¸n thªm lµ:
- Cã tÊt c¶ lµ:
- Sè ( ®¬n vÞ tÝnh ) + cã tÊt c¶ lµ:
- VÞ trÝ ( trong, ngoµi, trªn, díi, ...) + cã tÊt c¶ lµ:
- ... ®o¹n th¼ng .... + dµi lµ:
TiÕt 105: Gi¶i to¸n cã lêi v¨n (tiÕp theo)
Bµi to¸n: Nhµ An cã 9 con gµ, mÑ ®em b¸n 3 con gµ. Hái
nhµ An cßn l¹i mÊy con gµ?
HS ®äc ®Ò- ph©n tÝch bµi to¸n :
+ Bµi to¸n cho biÕt g×?
Cã 9 con gµ. B¸n 3 con
gµ.
+ C©u hái lµ g× ?
Cßn l¹i mÊy con gµ?
-> GV híng dÉn HS ®äc tãm t¾t - bµi gi¶i mÉu. GV gióp HS
nhËn thÊy c©u lêi gi¶i ë lo¹i to¸n bít nµy còng nh c¸ch viÕt cña
lo¹i to¸n thªm ®· nªu ë trªn chØ kh¸c ë chç côm tõ cã tÊt c¶ ®îc thay thÕ b»ng côm tõ cßn l¹i mµ th«i.
Cô thÓ lµ :
15
Bµi gi¶i
Sè gµ cßn l¹i lµ:
9 - 3 = 6 ( con gµ)
§¸p sè: 6 con gµ.
Bµi 1 ( trang148):
Tãm t¾t
gi¶i
Cã
: 8 con chim
cßn l¹i lµ:
Bay ®i : 2 con chim
6 ( con chim)
Cßn l¹i :... con chim?
sè : 6 con chim.
Bµi 2 (trang 149):
Tãm t¾t
Cã
: 8 qu¶ bãng
cßn l¹i lµ :
§· th¶
: 3 qu¶ bãng
( qu¶ bãng)
Cßn l¹i
: .... qu¶ bãng?
sè: 5 qu¶ bãng
Bµi 3 (trang 149):
Tãm t¾t
gi¶i
§µn vÞt cã : 8 con
số vịt lµ:
ë díi ao : 5 con
con vÞt )
Trªn bê
: ... con?
sè: 3 con vÞt
Bµi
Sè chim
8-2=
§¸p
Bµi gi¶i
Sè bãng
8-3=5
§¸p
Bµi
Trªn bê cã
8-5=3(
§¸p
TiÕt 106:
LuyÖn tËp Bµi 1, 2 ( T¬ng tù tiÕt 105 )
TiÕt 107:
LuyÖn tËp Bµi 1, 2 ( t¬ng tù nh trªn )
Nhng bµi 4 (trang 150) vµ bµi 4 (trang151) th× lêi gi¶i dùa
vµo dßng thø 3 cña phÇn tãm t¾t bµi to¸n:
Bài giải
Bài giải
16
Sè h×nh tam gi¸c kh«ng t« mµu lµ :
kh«ng t« mµu lµ:
8 - 4 = 4( h×nh )
11( h×nh )
§¸p sè: 4 h×nh tam gi¸c
h×nh trßn.
Sè h×nh trßn
15 - 4 =
§¸p sè: 11
Bµi 3 trang 151 Tãm t¾t b»ng s¬ ®å ®o¹n th¼ng
? cm
2cm
13cm
Bµi gi¶i
Sîi d©y cßn l¹i dµi lµ:
13 - 2 = 11 ( cm)
§¸p sè : 11 Xăng- ti- mét
TiÕt 108:
LuyÖn tËp chung
§©y lµ phÇn tæng hîp- chèt kiÕn thøc cña c¶ 2 d¹ng to¸n ®¬n
thªm vµ bít ë líp 1:
Bµi 1 (trang 152):
A. Bµi to¸n : Trong bÕn cã .....« t«, cã thªm....« t« vµo bÕn.
Hái....................................................................................?
HS quan s¸t tranh vµ hoµn thiÖn bµi to¸n thªm råi gi¶i bµi
to¸n víi c©u lêi gi¶i cã côm tõ: cã tÊt c¶ .
B. Bµi to¸n :
Lóc ®Çu trªn cµnh cã 6 con chim, cã ....con
bay ®i.
Hái ...........................................................................................
.?
HS quan s¸t tranh råi hoµn thiÖn bµi to¸n bít vµ gi¶i bµi to¸n
víi c©u lêi gi¶i cã côm tõ : cßn l¹i.
Lóc nµy HS ®· qu¸ quen víi gi¶i bµi to¸n cã lêi v¨n nªn híng
dÉn cho HS chän c¸ch viÕt c©u lêi gi¶i gÇn víi c©u hái nhÊt ®ã
lµ:
- §äc kÜ c©u hái.
- Bá ch÷ Hái ®Çu c©u hái.
- Thay ch÷ bao nhiªu b»ng ch÷ sè.
17
- Thªm vµo cuèi c©u ch÷ “lµ” vµ dÊu hai chÊm
Cô thÓ: Bµi 1 (trang 152):
A. C©u hái lµ:
Hái cã tÊt c¶ bao nhiªu « t«?
C©u lêi gi¶i lµ:
Cã tÊt c¶
sè
« t« lµ :
B. C©u hái lµ:
Hái trªn cµnh cßn l¹i bao nhiªu con chim?
C©u lêi gi¶i lµ:
Trªn cµnh cßn l¹i
sè
con chim
lµ :
Mét sè vÝ dô kh¸c:
+ C©u hái lµ: Hái hai líp trång ®îc tÊt c¶ bao nhiªu c©y ?
C©u lêi gi¶i lµ:
Hai líp trång ®îc tÊt c¶
sè
c©y lµ:
+ C©u hái lµ: Hái con sªn bß ®îc tÊt c¶ bao nhiªu x¨ng-timÐt?
C©u lêi gi¶i lµ:
Con sªn bß ®îc tÊt c¶
sè
x¨ng-ti-mÐt
lµ:
+ C©u hái lµ: Hái Lan cßn ph¶i ®äc bao nhiªu trang n÷a th×
hÕt quyÓn s¸ch?
C©u lêi gi¶i lµ:
Lan cßn ph¶i ®äc
sè
trang n÷a lµ:
Trªn ®©y lµ 2 mÉu to¸n ®¬n ®iÓn h×nh cña phÇn gi¶i
to¸n cã lêi v¨n ë líp 1. T«i ®· ®a ra ph¬ng ph¸p d¹y tõ dÔ ®Õn
khã ®Ó häc sinh cã thÓ gi¶i to¸n mµ kh«ng gÆp khã kh¨n ë bíc
viÕt c©u lêi gi¶i. Tèi thiÓu häc sinh cã lùc häc trung b×nh yÕu
còng cã thÓ chän cho m×nh 1 c¸ch viÕt ®¬n gi¶n nhÊt b»ng
côm tõ: Cã tÊt c¶ lµ: HoÆc : Cßn l¹i lµ: Cßn häc sinh kh¸
giái c¸c em cã thÓ chän cho m×nh ®îc nhiÒu c©u lêi gi¶i kh¸c
nhau n©ng dÇn ®é khã th× lêi gi¶i cµng hay vµ s¸t víi c©u hái
h¬n.
IV.
HiÖu qu¶ cña s¸ng kiÕn kinh nghiÖm:
Qua viÖc nghiªn cøu vµ ¸p dông ph¬ng ph¸p d¹y “Gi¶i to¸n
cã lêi v¨n” cho häc sinh líp 1 cho thÊy: Gi¶i to¸n cã lêi v¨n ë líp 1
kh«ng khã ë viÖc viÕt phÐp tÝnh vµ ®¸p sè mµ thường vướng
m¾c ë c©u lêi gi¶i cña bµi to¸n. Sau qu¸ tr×nh nghiªn cøu vµ
¸p dông kinh nghiÖm s¸ng kiÕn th× sè lîng häc sinh biÕt viÕt
c©u lêi gi¶i ®· ®¹t kÕt qu¶ rÊt cao, dÉn tíi viÖc học sinh ®¹t tØ
lÖ cao vÒ hoµn thiÖn bµi to¸n cã lêi v¨n. V× vËy theo chñ quan
cña b¶n th©n t«i th× kinh nghiÖm s¸ng kiÕn nµy cã thÓ ¸p
dông vµ phæ biÕn nh»m n©ng cao chÊt lîng cho học sinh vÒ
viÖc gi¶i to¸n cã lêi v¨n.
18
TiÕn hµnh ngay c¸c gi¶i ph¸p trªn víi häc sinh líp 1A, n¨m
häc 2014- 2015, t«i thu ®îc kÕt qu¶ nh sau:
C¸c lÇn
kh¶o
Líp
s¸t
§Çu k×
II
Gi÷a
k× II
Cuèi k×
II
1A
1A
1A
s
Ü
s
è
3
0
3
0
3
0
HS
viÕt
®óng
c©u
lêi
gi¶i
25 83,3
%
27 90%
HS
viÕt
®óng
phÐp
tÝnh
26 86,
6%
28 93,
3%
100% 30 100%
HS
viÕt HSviÕt
®óng
®óng c¶ 3
bíc trªn
®¸p sè
30
30
26
86, 6% 25
83,3%
28
93, 3% 27
90%
100
%
30
100%
C. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ:
I. KÕt luËn:
Ph¬ng ph¸p d¹y “Gi¶i to¸n cã lêi v¨n” cho häc sinh líp 1
gióp häc sinh hoµn thiÖn mét bµi gi¶i ®ñ 3 bíc: c©u lêi gi¶i ,
phÐp tÝnh , ®¸p sè lµ vÊn ®Ò ®ang ®îc c¸c gi¸o viªn trùc tiÕp
d¹y líp 1 rÊt quan t©m. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ gióp häc sinh líp 1
viÕt c©u lêi gi¶i cña bµi to¸n sao cho s¸t víi yªu cÇu mµ c©u
hái cña bµi to¸n ®a ra. Qua một thời gian nghiên cứu và thực hiện đề tài “
Góp phần nâng cao chất lượng dạy học Giải toán có lời văn cho học sinh Lớp
1”, với vốn kiến thức của bản thân với sự giúp đỡ tận tình của bè bạn, đồng
nghiệp và lòng yêu nghề mến trẻ, mong muốn tìm được giải pháp tốt nhất để
nâng cao chất lượng dạy học, tôi đã đúc rút, khẳng định rằng: Dạy- học tốt giải
toán có lời văn có ý nghĩa hết sức quan trọng, làm nền tảng để học tốt các môn
khoa học khác. Bài toán có lời văn còn giúp học sinh phát huy cao độ tư duy
logic, tư duy trừu tượng mà gốc rễ là tư duy cụ thể. ChÝnh v× vËy, t«i
m¹nh d¹n ®a ra kinh nghiÖm s¸ng kiÕn mµ b¶n th©n t«i ®· vËn
dông vµo trong qu¸ tr×nh d¹y vµ ®¹t kÕt qu¶ rất kh¶ quan.
§Ó gióp häc sinh hoµn thµnh tèt c¸c yªu cÇu vÒ “Gi¶i to¸n
cã lêi v¨n” th× giáo viên cÇn cho c¸c em lÇn lît thùc hiÖn ch¾c
ch¾n tõng bíc sau:
- §äc vµ t×m hiÓu ®Ò to¸n.
- T×m ®êng lèi gi¶i bµi to¸n.
- Tr×nh bµy bµi gi¶i.
- KiÓm tra l¹i bµi gi¶i.
19
Trªn ®©y lµ qu¸ tr×nh nghiªn cøu, ¸p dông kinh nghiÖm
s¸ng kiÕn vµo ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc toán nói chung vµ
ph¬ng ph¸p d¹y “Gi¶i to¸n cã lêi v¨n” cho häc sinh líp 1 nãi
riªng. T«i hy väng sÏ tiÕp tôc nghiªn cøu thµnh c«ng vÒ ®æi míi
ph¬ng ph¸p d¹y To¸n vµ n©ng cao hiÓu biÕt cho b¶n th©n
trong qu¸ tr×nh d¹y häc ë TiÓu häc.
III . Nh÷ng kiÕn nghÞ, ®Ò xuÊt:
- V× thêi gian nghiªn cøu xen kÏ qu¸ tr×nh d¹y chÝnh kho¸ nªn
viÖc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p trªn khi d¹y cßn giíi h¹n trong ph¹m
vi mét líp do t«i phô tr¸ch .
- Häc sinh vÒ nhµ Ýt thêi luyÖn tËp thªm nªn phÇn lín chØ phô
thuéc vµo bµi tËp ®îc giao trªn líp.
- Kh¶ n¨ng diÔn ®¹t lêi nãi b»ng v¨n b¶n cña gi¸o viªn cã chỗ
cßn cha ®îc tr«i ch¶y, cô đọng; tµi liÖu tham kh¶o cßn Ýt nªn
ph¹m vi nghiªn cøu cã phÇn h¹n chÕ.
- T«i sÏ tiÕp tôc nghiªn cøu ®Ó t×m ra biÖn ph¸p tèi u hơn nữa,
gióp c¸c em gi¶i to¸n cã lêi v¨n mét c¸ch dÔ dµng h¬n vµ đạt
hiÖu qu¶ cao nhÊt.
- Theo tôi, muốn dạy học sinh làm tốt “Giải toán có lời văn” cần phải:
+ Không bỏ qua một bước nào ( tôn trọng triệt để đường lối giải toán)
+ Không thỏa mãn với việc tìm ra một cách giải mà phải tìm ra nhiều cách
giải, từ đó chọn ra phương pháp tối ưu, trí tuệ nhất.
+ Điều không thể thiếu được là Học sinh phải đọc thông, viết thạo, kĩ năng
nói, diễn đạt lưu loát; phải học thuộc và vận dụng thành thạo bảng cộng, trừ, kĩ
năng tính toán tinh thông.
- Qu¸ tr×nh nghiªn cøu vµ kinh nghiÖm d¹y to¸n cã lêi v¨n theo
ch¬ng tr×nh s¸ch gi¸o khoa míi t«i nhËn thÊy vÒ c¬ b¶n néi
dung s¸ch gi¸o khoa vµ ch¬ng tr×nh kh¸ phï hîp. TÊt nhiªn ®Ó
cã ®îc kinh nghiÖm d¹y gi¶i to¸n cã lêi v¨n cho học sinh líp 1, ngêi gi¸o viªn ph¶i dµy c«ng nghiªn cøu tµi liÖu vµ theo dâi học sinh
qua nhiÒu n¨m, n¾m bÊt ®îc ®iÓm yÕu cña học sinh ®Ó tËp
trung kh¾c phôc. Cã nh vËy viÖc gi¶ng d¹y vµ gi¸o dôc míi
thµnh c«ng nh mong muèn.
Trªn ®©y lµ mét vµi kinh nghiÖm nhá mµ b¶n th©n t«i
®óc rót ®îc qua qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y. Tuy nhiªn do thêi gian vµ
n¨ng lùc cã h¹n ch¾c h¼n sÏ cã nh÷ng thiÕu sãt. RÊt mong sù
gãp ý, gióp ®ì cña b¹n bÌ ®ång nghiÖp, tổ chuyên môn cùng Ban
giám hiệu nhà trường .
20
- Xem thêm -
.PDF 
21 
6 
125 
