Tài liệu Giữ vững định hướng chính trị trong lĩnh vực xuất bản tại nhà xuất bản văn hóa văn nghệ thành phố hồ chí minh hiện nay

LỜI CẢM ƠN Lời đầu tiên Tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc nhất tới PGS. TS Lƣơng Khắc Hiếu - ngƣời hƣớng dẫn khoa học đã tận tâm, nhiệt tình, chỉ bảo hƣớng dẫn tác giả trong suốt quá trình xây dựng và hoàn thành luận văn. Tác giả cũng xin bày tỏ lòng biết ơn tới Quý thầy cô trong Khoa Triết học - Học Viện khoa học xã hội, các đồng chí lãnh đạo Nhà xuất bản Văn hóa – Văn nghệ đã cung cấp tƣ liệu và góp phần hƣớng dẫn tác giả tìm hiểu về các nội dung về định hƣớng chính trị trong lĩnh vực xuất bản tại đơn vị công tác. Đồng thời, Tác giả cũng xin bày tỏ lòng biết ơn đến những ngƣời thân trong gia đình, bạn bè, anh chị đồng nghiệp thuộc các ban ngành quản lý cấp trên đã động viên, ủng hộ, giúp đỡ tác giả trong suốt quá trình học tập và thực hiện đề tài. Xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày 10 tháng 03 năm 2018 Tác giả luận văn Đặng Quỳnh My MỤC LỤC MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 CHƢƠNG 1 NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ ĐỊNH HƢỚNG CHÍNH TRỊ TRONG LĨNH VỰC XUẤT BẢN ........................................ 10 1.1. Xuất bản và định hƣớng chính trị trong lĩnh vực xuất bản .............. 10 1.2. Sự cần thiết phải đảm bảo tính định hƣớng chính trị trong lĩnh vực xuất bản ................................................................................................... 18 1.3. Những yêu cầu đối với việc giữ vững định hƣớng chính trị trong lĩnh vực xuất bản ............................................................................................ 24 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG THỰC HIỆN VIỆC ĐỊNH HƢỚNG CHÍNH TRỊ ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG XUẤT BẢN CỦA NHÀ XUẤT BẢN VĂN HÓA - VĂN NGHỆ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH .............. 30 2.1. Khái quát về Nhà xuất bản Văn hóa - Văn nghệ TP. Hồ Chí Minh ...... 30 2.2 Thành tựu và hạn chế của việc định hƣớng chính trị đối với hoạt động xuất bản của Nhà xuất bản Văn hóa - Văn nghệ TP. Hồ Chí Minh từ năm 2013 đến nay ............................................................................... 34 2.3. Nguyên nhân .................................................................................... 50 CHƢƠNG 3: PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP GIỮ VỮNG ĐỊNH HƢỚNG CHÍNH TRỊ CỦA NHÀ XUẤT BẢN VĂN HÓA - VĂN NGHỆ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH TRONG THỜI GIAN TỚI ..................... 56 3.1. Phƣơng hƣớng giữ vững định hƣớng chính trị của Nhà xuất bản Văn hóa – Văn nghệ trong thời gian tới ......................................................... 56 3.2. Giải pháp giữ vững định hƣớng chính trị của Nhà xuất bản Văn hóa – Văn nghệ. ............................................................................................. 64 KẾT LUẬN .................................................................................................... 77 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 80 DANH MỤC BẢNG, BIỂU Bảng 2.1.4. Tỉ lệ các loại hình xuất bản phẩm đã xuất bản từ 2013 – 2017. ........................................................................................... 33 Sơ đồ 2.2.1. Thể hiện số lƣợng xuất bản phẩm đã thực hiện trong thời gian 2013 – 2017. ............................................................................... 36 Sơ đồ 2.2.2. Số lƣợng hoạt động giới thiệu sách, quảng bá, giao lƣu trong thực tế từ 2013- 2017. Dự kiến thêm 2018. ........................................ 41 DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT BTTTT : Bộ Thông tin và Truyền thông CXBIPH : Cục Xuất bản In và Phát hành NXB VHVN : Nhà xuất bản Văn hóa – Văn nghệ NXB : Nhà xuất bản PGS.TS : Phó giáo sƣ. Tiến sỹ QĐ : Quyết định STTTT : Sở Thông tin và Truyền thông TPHCM : Thành phố Hồ Chí Minh TUTPHCM : Thành ủy thành phố Hồ Chí Minh XBP : Xuất bản phẩm XHCN : Xã hội chủ nghĩa 1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Xuất bản là một lĩnh vực hoạt động tƣ tƣởng sắc bén của Đảng, Nhà nƣớc và nhân dân nên luôn đƣợc coi trọng việc phục vụ nhiệm vụ chính trị, tƣ tƣởng, đáp ứng nhu cầu đọc của nhân dân, đồng thời phải thực hiện tốt nhiệm vụ kinh doanh, xây dựng ngành xuất bản thành một ngành kinh tế - công nghệ phát triển toàn diện, vững chắc. Định hƣớng chính trị trong hoạt động xuất bản là nội dung đƣợc Đảng và Nhà nƣớc xác định nhằm hƣớng các cơ quan, tổ chức liên quan đến hoạt động xuất bản phải thực hiện nhằm hoàn thành các mục tiêu chính trị đặt ra. Ở nƣớc ta, hoạt động xuất bản luôn đƣợc đặt dƣới sự lãnh đạo của Đảng và sự quản lý chặt chẽ của Nhà nƣớc. Giữ vững định hƣớng chính trị là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của ngành xuất bản, đồng nghĩa với việc giữ vững đƣợc tính giai cấp, tính tƣ tƣởng và tính chiến đấu của hoạt động xuất bản. Nhà xuất bản Văn hóa - Văn nghệ Thành phố Hồ Chí Minh là một trong ba đơn vị xuất bản trực thuộc Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh, đƣợc thành lập theo Giấy phép số 396/GP-BTTTT ngày 26/3/2010 của Bộ Thông tin và Truyền thông trên cơ sở hợp nhất nhà xuất bản Văn Nghệ thành phố Hồ Chí Minh và nhà xuất bản Văn hóa Sài Gòn. Với chức năng xuất bản xuất bản phẩm phục vụ nhiệm vụ chính trị, phát triển văn hóa – xã hội, nghệ thuật của Thành phố Hồ Chí Minh, trong thời gian vừa qua, Nhà xuất bản Văn hóa – Văn nghệ đã xuất bản đƣợc đƣợc nhiều ấn phẩm có giá trị về chính trị tƣ tƣởng, văn học nghệ thuật, sách nghiên cứu về lịch sử, văn hóa, xã hội vừa là những công trình nghiên cứu, lý luận có giá trị lâu dài. Tiêu biểu nhƣ các tủ sách về bảo vệ chủ quyền biển đảo, phát triển kinh tế biển, học tập và làm theo tấm gƣơng đạo đức Hồ Chí Minh, nghiên cứu và tái hiện về lịch sử yêu nƣớc dựng nƣớc và giữ nƣớc, các vấn đề về hội nhập và đẩy mạnh hợp tác quốc tế, thông qua các ấn phẩm nhằm lồng ghép tinh thần yêu quê hƣơng đất nƣớc... Nhà xuất bản Văn hóa - Văn nghệ Thành phố Hồ Chí Minh liên tục đƣợc Ban Tuyên 2 giáo Trung ƣơng, Bộ Thông tin và Truyền thông, Thành ủy, UBND Thành phố Hồ Chí Minh biểu dƣơng, khen ngợi và tặng thƣởng nhiều danh hiệu thi đua và chƣa từng bị nhắc nhở, khiển trách. Có thể nói trong quá trình xây dựng và phát triển, Nhà xuất bản Văn hóa Văn nghệ Thành phố Hồ Chí Minh luôn luôn là đơn vị thực hiện tốt định hƣớng chính trị mà Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh giao phó. Công tác xuất bản tại Nhà xuất bản Văn hóa - Văn nghệ Thành phố Hồ Chí Minh là một điển hình tiên tiến cần đƣợc nhân rộng trong bối cảnh nhiều nhà xuất bản chỉ tập trung vào sách liên kết, xa rời tôn chỉ, mục đích, sai sót nhiều về nội dung, thậm chí xuất bản những tài liệu phản giáo dục, không khoa học, không phù hợp định hƣớng chính trị của ngành xuất bản. Nguyên nhân bắt nguồn từ việc cạnh tranh đảm bảo điều kiện kinh tế của cơ quan nhằm đảm bảo cho sự tồn tại và phát triển trong tình hình kinh doanh khó khăn, văn hóa từ đọc sách giấy truyền thống nay đã dần chuyển sang hình thức điện tử, công nghệ, mạng xã hội. Việc định hƣớng và đề ra chỉ tiêu 100 xuất bản phẩm tự doanh hằng năm có thể nói là sự nỗ lực và kiên trì không ngừng nghỉ của đội ngũ thực hiện công tác trong lĩnh vực xuất bản tại Nhà xuất bản Văn hóa – Văn nghệ. Đồng thời các sản phẩm văn hóa đọc đƣợc ra đời là xuất bản phẩm mang tính trí tuệ cao, phù hợp định hƣớng chính trị của ngành xuất bản. Để giữ vững định hƣớng chính trị trong lĩnh vực xuất bản và việc thực hiện xuất bản phẩm cần chú trọng đối với việc xã hội hóa hoạt động xuất bản, theo dõi diễn tiến xã hội, chủ động cập nhật tình hình thực tế; giữ vững lập trƣờng quan điểm tƣ tƣởng tránh để các khách hàng, đối tác… lợi dụng việc thực hiện xuất bản để truyền bá thông điệp đi ngƣợc lại với đƣờng lối, chủ trƣơng và chính sách của Đảng, Nhà nƣớc. Đặc biệt, làm sai lệch mục tiêu chính trị của hoạt động xuất bản; đề cao trách nhiệm của cơ quan chủ quản và lãnh đạo các Nhà xuất bản. Chính vì vậy, tác giả đã chọn đề tài “Giữ vững định hướng chính trị trong lĩnh vực xuất bản tại Nhà xuất bản Văn hóa - Văn nghệ Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay” để nghiên cứu và làm luận văn thạc sĩ chính trị học. 3 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Trong thời gian vừa qua, khi các công trình nghiên cứu về lĩnh vực báo chí là khá phổ biến thì các nghiên cứu chuyên sâu về lĩnh vực xuất bản chƣa nhiều, thậm chí là khá hiếm hoi. Khảo cứu các công trình nghiên cứu về xuất bản ở Việt Nam cho thấy, các công trình nghiên cứu mang tính lý luận thƣờng tập trung ở Học viện Báo chí và Tuyên truyền và các tham luận trong các hội nghị sách báo, còn Bộ Thông tin và Truyền thông chủ yếu nghiên cứu phục vụ thực tiễn, Cục Xuất Bản In và Phát hành chủ yếu chỉ đạo thực hiện nghiệp vụ và pháp lý xuất bản. Nhìn chung, chƣa có nhiều công trình nghiên cứu sâu về định hƣớng chính trị trong lĩnh vực xuất bản. Quá trình lựa chọn, nghiên cứu đề tài luận văn, tác giả đã thực hiện khảo cứu một số công trình sau đây: 2.1. Các nghiên cứu về xuất bản và hoạt động xuất bản Trong cuốn sách Tư tưởng Hồ Chí Minh về báo chí xuất bản do Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia xuất bản năm 2010, Chủ tịch Hồ Chí Minh viết: Để tránh đƣợc biết bao bế tắc, sai lầm và biết bao thất bại đau đớn, nếu chúng ta có thể cung cấp cho các đồng chí ấy những kiến thức tối cần thiết về lý luận soi đƣờng, tạo điều kiện dễ dàng cho các đồng chí ấy tiến hành công tác... Và biện pháp duy nhất có hiệu quả để giúp các đồng chí theo phƣơng hƣớng đó là cho xuất bản những quyển sách nhỏ viết về các vấn đề sau đây: 1. Tuyên ngôn Cộng sản; 2. Đảng cộng sản và tổ chức của Đảng; 3. Lịch sử Quốc tế Cộng sản; 4. Lịch sử Đảng… Tƣ tƣởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về xuất bản cũng chính là những định hƣớng chính trị mà hoạt động xuất bản phải tập trung thực hiện lúc bấy giờ đến nay vẫn còn nguyên giá trị thực hiện. Trong các giáo trình đào tạo chuyên ngành xuất bản tại Học viện Báo chí và Tuyên truyền nhƣ: Giáo trình Lý luận biên tập - xuất bản, Giáo trình Lãnh đạo và quản lý hoạt động xuất bản; Giáo trình Xuất bản sách lý luận, chính trị trong cơ chế thị trƣờng định hƣớng xã hội chủ nghĩa, PGS.TS Trần Văn Hải đã đề cập đến các vấn đề lý luận cơ bản liên quan đến công tác xuất bản tại Việt Nam. 4 Các tác giả Vũ Văn Hợp, Lê Văn Thịnh, Nguyễn Hồng Vinh, Nguyễn Kiểm, Hoàng Phong Hà (2012), trong cuốn Xuất bản Việt Nam trong bối cảnh kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế do Nhà xuất bản Thời đại phát hành năm 2012 đã nghiên cứu một cách tƣơng đối toàn diện từ cơ sở lý luận chung, thực trạng, đánh giá sự tác động của hai yếu tố chính là cơ chế thị trƣờng và hội nhập quốc tế, bƣớc đầu đƣa ra những nhóm giải pháp góp phần thúc đẩy phát triển lĩnh vực xuất bản trong trung và ngắn hạn. Các tác giả nhấn mạnh vai trò lãnh đạo của Đảng và sự quản lý đối với hoạt động xuất bản để đảm bảo hoạt động xuất bản đi đúng hƣớng, phục vụ đắc lực cho công cuộn xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn đẩy mạnh hội nhập quốc tế. Trong cuốn sách Lý luận Nghiệp vụ xuất bản do tác giả Phạm Thị Thu biên soạn, Nhà xuất bản Thông tin và Truyền thông phát hành năm 2013 đã giúp ngƣời đọc tìm hiểu các hoạt động xuất bản: từ lý luận đến thực tiễn, từ xuất bản phẩm truyền thống đến xuất bản phẩm điện tử; từ công tác xây dựng đề tài, quan hệ với cộng tác viên, các nghiệp vụ biên tập, sửa bài, thiết kế, in ấn, định giá cho đến lƣu trữ và phát hành. Tuy nhiên, cuốn sách này không đề cập đến vấn đề định hƣớng chính trị trong hoạt động xuất bản. Theo Khuất Duy Hải (1994), Một số vấn đề về hoàn thiện tổ chức quản lý ở các nhà xuất bản nước ta hiện nay, Luận án phó tiến sỹ khoa học ngành Kinh tế: Trong quá trình đổi mới kinh tế, hoạt động xuất bản và quản lý xuất bản cũng cần phải có những bƣớc phát triển mới đề hoàn thành sứ mệnh chính trị quan trọng mà Đảng, Nhà nƣớc đã giao phó. Đề cập tới phƣơng hƣớng quản lý ở các nhà xuất bản, tác giả đã nhấn mạnh vai trò của cơ quan chủ quản nhà xuất bản và lãnh đạo nhà xuất bản trong việc xây dựng kế hoạch và tổ chức xuất bản xuất bản phẩm. Mặc dù công trình nghiên cứu đã lâu nhƣng các giải pháp mà tác giả đƣa ra phần nào cũng chính là những biện pháp quan trọng trong giữ vững định hƣớng chính trị trong lĩnh vực xuất bản hiện nay. PGS.TS. Trần Văn Hải, Học viện Báo chí và Tuyên truyền trong bài viết Mối quan hệ giữa ba lĩnh vực xuất bản, in, phát hành nhìn từ góc độ văn hóa và kinh tế 5 (đăng trên Tạp chí Lý luận chính trị và Truyền thông, số 10/2010) cho rằng: Xuất bản vừa là quá trình sản xuất tinh thần – sản xuất, hoàn thiện tác phẩm tinh thần của những ngƣời biên tập ở các nhà xuất bản, vừa là sản xuất vật chất – khâu chế bản, nhân bản xuất bản phẩm, vừa là hoạt động thƣơng mại để phân phối, truyền bá các xuất bản phẩm trong xã hội. Xuất bản theo nghĩa đầy đủ là một quá trình hoạt động thuộc lĩnh vực văn hóa tƣ tƣởng thông qua việc sản xuất, phổ biến những xuất bản phẩm đến nhiều ngƣời. Đó là một quá trình hoạt động đồng bộ, hoàn chỉnh của ba khâu: biên tập, nhân bản và phát hành. Xuất bản là một tổ hợp hoạt động phức tạp. Trong Tạp chí Lý luận chính trị và Truyền thông số tháng 1 năm 2016, PGS, TS Trần Văn Hải trong bài viết Định hướng xây dựng ngành công nghiệp xuất bản Việt Nam đã khẳng định: Xuất bản Việt Nam dƣới sự lãnh đạo của Đảng là một hoạt động thuộc lĩnh vực tƣ tƣởng - văn hóa. Đáp ứng nhu cầu tƣ tƣởng - văn hóa là mục đích tối cao của công tác xuất bản. Muốn đạt mục đích đó, hoạt động xuất bản Việt Nam phải đƣợc công nghiệp hóa, hiện đại hóa và phải trở thành công cụ sắc bén để góp phần thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa nền kinh tế nƣớc nhà. Qua bài viết, tác giả cho thấy định hƣớng xây dựng ngành công nghiệp xuất bản ở Việt Nam là một yêu cầu tất yếu khách quan của Đảng, Nhà nƣớc ta và toàn dân ta. 2.2. Các nghiên cứu liên quan đến tính định hướng chính trị - pháp lý trong lĩnh vực xuất bản Trong những năm vừa qua, đã có nhiều công trình nghiên cứu liên quan đến công tác lãnh đạo, quản lý hoạt động xuất bản. Các công trình nghiên cứu này đã đề cập đến nhiều giải pháp quản lý hoạt động in và hoạt động phát hành xuất bản phẩm ở Việt Nam. Sau đây là một số công trình tiêu biểu: Phạm Quốc Chính (2013), Nghiên cứu thực trạng và đề xuất các giải pháp hoàn thiện pháp luật về in và phòng, chống in lậu, Cục Xuất bản, In và Phát hành, Đề tài cấp Bộ Thông tin và Truyền thông năm 2013. Đề tài đã đề xuất các giải pháp về xây dựng pháp luật gồm: Xây dựng và trình Quốc hội ban hành Luật In để điều chỉnh hoạt động in; sửa đổi, bổ sung một số văn bản pháp luật về hoạt động in hiện hành. Năm 2014, Chính phủ đã ban hành Nghị định 60/2014/NĐ-CP quy định về 6 hoạt động in nhƣng thực tế nội dung Nghị định này còn nhiều bất cập về điều kiện hoạt động in và thủ tục trình tự nhận in tiếp tục cần đƣợc sửa đổi để phù hợp với thực tiễn. Chu Văn Hòa (2014), Nghiên cứu thực trạng và các giải pháp quản lý hoạt động nhập khẩu xuất bản phẩm ở nước ta hiện nay, Cục Xuất bản, In và Phát hành, Đề tài cấp Bộ Thông tin và Truyền thông, Mã số: 32-14-KHKT-RD. Đề tài đƣợc nghiên cứu nhằm nâng cao chất lƣợng công tác quản lý của các cơ quan nhà nƣớc, ít thấy việc bổ sung, hoàn thiện các quy định của pháp luật về nhập khẩu xuất bản phẩm. Chu Văn Hòa (2015), Nghiên cứu, đánh giá thực trạng vi phạm bản quyền và đề xuất giải pháp đảm bảo thực thi pháp luật về bản quyền đối với xuất bản phẩm, Cục Xuất bản, In và Phát hành, Đề tài cấp Bộ Thông tin và Truyền thông, Mã số: 54-15-KHKT-RD. Đề tài đƣợc nghiên cứu nhằm nâng cao chất lƣợng công tác quản lý của các cơ quan nhà nƣớc, ít thấy việc bổ sung, hoàn thiện các quy định của pháp luật về quyền tác giả trong hoạt động xuất bản xuất bản phẩm. Thực tế đây là lĩnh vực do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch quản lý và là vấn đề khó. Ngô Mạnh Hùng, Nguyễn Ngọc Thủy (2015), Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống in lậu của hệ thống liên ngành phòng chống in lậu, Thanh tra Bộ, Đề tài cấp Bộ Thông tin và Truyền thông. Đề tài nghiên cứu các quy định của pháp luật về tổ chức, hoạt động của hệ thống liên ngành phòng chống in lậu và các quy định liên quan; khảo sát, đánh giá thực trạng in lậu và công tác phòng, chống in lậu của hệ thống liên ngành phòng chống in lậu từ 2009 đến nay và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống in lậu của hệ thống liên ngành phòng chống in lậu. Đề tài đề cập việc hoàn thiện một số quy định pháp luật về in nhƣng còn chung chung. Chu Văn Hòa (2016), Nghiên cứu đề xuất các giải pháp đổi mới và nâng cao hiệu quả công tác lưu chiểu xuất bản phẩm, Cục Xuất bản, In và Phát hành, Đề tài cấp Bộ Thông tin và Truyền thông năm 2016. Đề tài chủ yếu đề xuất giải pháp trong công tác quản lý nhà nƣớc về lƣu chiểu, ít thấy việc đề xuất chỉnh sửa, bổ 7 sung các quy định cụ thể về lƣu chiểu. Ngô Mạnh Hùng (2017), Nghiên cứu hoàn thiện quy định pháp luật về xuất bản, in và phát hành trong tình hình mới, Thanh tra Bộ, Đề tài cấp Bộ Thông tin và Truyền thông năm 2017. Đề tài đã chỉ ra những bất cập của pháp luật về xuất bản hiện hành, đề xuất nội dung hoàn thiện quy định pháp luật về xuất bản trong tình hình mới nhằm nâng cao chất lƣợng, hiệu quả quản lý nhà nƣớc về xuất bản, góp phần thúc đẩy hoạt động xuất bản phát triển đáp ứng tốt yêu cầu, nhiệm vụ của công tác tƣ tƣởng trong tình hình mới. 2.3. Các công trình nghiên cứu liên quan đến Nhà xuất bản Văn hóa – Văn nghệ thành phố Hồ Chí Minh Liên quan đến hoạt động xuất bản và định hƣớng chính trị của các nhà xuất bản thuộc Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh nói chung và Nhà xuất bản Văn hóa – Văn nghệ nói riêng, hiện chƣa có công trình khoa học nào đƣợc triển khai. Các công trình nghiên cứ chủ yếu là chủ yếu về ngành, công trình cấp bộ và Trung ƣơng nói chung trong lĩnh vực xuất bản, chƣa có công trình nghiên cứu chuyên sâu về định hƣớng chính trị trong lĩnh vực xuất bản về các Nhà xuất bản. Vì vậy, trong quá trình thực hiện đã gặp không ít khó khăn về nguồn tài liệu tham khảo, dẫn chứng khoa học, các đề tài đã chứng minh cần tham khảo. Tuy nhiên tác giả vẫn theo sát những nhiệm vụ trong hoạt động xuất bản. Dựa theo tình hình hiện tại trên tinh thần pháp luật nhằm đƣa ra những giải pháp ngắn hạn lẫn dài hạn cho đơn vị công tác và những kiến nghị đối với đơn vị lãnh đạo cấp trên mong muốn tháo gỡ những khó khăn, bất cập trƣớc tình hình phát triển của xã hội. Những vấn đề mới phát sinh mà pháp luật chƣa cập nhật đến, tình hình chính trị trong nƣớc và quốc tế luôn diễn ra nhanh và dễ gây hoang mang dƣ luận. Định hƣớng chính trị trong hoạt động xuất bản và xuất bản phẩm là phƣơng tiện truyền tải thông tin chính thức và lâu dài của Nhà xuất bản Văn hóa – Văn nghệ góp phần giữ vững lập trƣờng chính trị, không xao nhãng, lệch lạc tƣ tƣởng, sức đề kháng kém trong tình hình hiện nay. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài Mục đích của luận văn là nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn 8 của việc định hƣớng chính trị trong lĩnh vực xuất bản, đề xuất các giải pháp phƣơng hƣớng chủ yếu để giữ vững định hƣớng chính trị trong hoạt động xuất bản của Nhà xuất bản Văn hóa - Văn nghệ Thành phố Hồ Chí Minh trong giai đoạn hiện nay. Nhiệm vụ của luận văn: - Nghiên cứu những vấn đề lý luận chung về hoạt động xuất bản và định hƣớng chính trị trong hoạt động xuất bản. - Đánh giá thực trạng thực hiện việc định hƣớng chính trị cho các xuất bản phẩm của Nhà xuất bản Văn hóa - Văn nghệ Thành phố Hồ Chí Minh từ năm 2013 đến năm 2017. - Đề xuất phƣơng hƣớng giải pháp chủ yếu để giữ vững định hƣớng chính trị trong hoạt động xuất bản của Nhà xuất bản Văn hóa - Văn nghệ Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay và trong tƣơng lai. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của đề tài Đối tượng nghiên cứu: Việc thực hiện định hƣớng chính trị trong tổ chức xuất bản tại Nhà xuất bản Văn hóa – Văn nghệ Thành phố Hồ Chí Minh. Phạm vi nghiên cứu: Kết quả thực hiện định hƣớng chính trị trong tổ chức xuất bản tại Nhà xuất bản Văn hóa – Văn nghệ Thành phố Hồ Chí Minh từ năm 2013 đến năm 2017. 5. Cơ sở lý luận và phƣơng pháp nghiên cứu 5.1. Cơ sở lý luận Luận văn đƣợc triển khai dựa trên nền tảng các quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lênin, tƣ tƣởng Hồ Chí Minh và những quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam, pháp luật của Nhà nƣớc Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam về hoạt động xuất bản. 5.2. Cơ sở thực tiễn Luận văn đƣợc nghiên cứu dựa trên thực tiễn lãnh đạo, quản lý, chỉ đạo hoạt động xuất bản của Ban Tuyên giáo Trung ƣơng, Bộ Thông tin và Truyền thông, các cơ quan chủ quản nhà xuất bản và trực tiếp là hoạt động xuất bản tại Nhà xuất bản Văn hóa - Văn nghệ Thành phố Hồ Chí Minh. 5.3. Phương pháp nghiên cứu 9 Trên cơ sở phƣơng pháp luận của chủ nghĩa Mác- Lênin và tƣ tƣởng Hồ Chí Minh, để hoàn thành luận văn, ngƣời nghiên cứu sử dụng các phƣơng pháp nghiên cứu gồm: Lôgic và lịch sử, phân tích và tổng hợp, so sánh, khảo sát, chuyên gia. 6. Ý nghĩa của lý luận và thực tiễn của luận văn Về lý luận, luận văn góp phần làm phong phú thêm về kết quả nghiên cứu liên quan đến công tác lãnh đạo, quản lý nhà nƣớc về xuất bản, bổ sung các cơ sở lý luận về định hƣớng chính trị trong hoạt động xuất bản. Về thực tiễn, luận văn giúp hiểu rõ cách thức tổ chức chỉ đạo, điều hành hoạt động xuất bản nhằm đảm bảo giữ vững định hƣớng chính trị tại Nhà xuất bản Văn hóa - Văn nghệ Thành phố Hồ Chí Minh; cung cấp luận cứ để cơ quan lãnh đạo, quản lý xuất bản, cơ quan chủ quản nhà xuất bản có biện pháp phù hợp trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo hoạt động của các nhà xuất bản nhằm giúp các nhà xuất bản thực hiện đúng định hƣớng chính trị. 7. Cấu trúc luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, kết cấu của luận văn bao gồm 3 chƣơng, 8 tiết. 10 Chƣơng 1 NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ ĐỊNH HƢỚNG CHÍNH TRỊ TRONG LĨNH VỰC XUẤT BẢN 1.1. Xuất bản và định hƣớng chính trị trong lĩnh vực xuất bản 1.1.1 Xuất bản và hoạt động xuất bản 1.1.1.1 Khái niệm xuất bản Theo khoản 1 Điều 4 Luật xuát bản năm 2012 thì: Xuất bản là việc tổ chức, khai thác bản thảo, biên tập thành bản mẫu để in và phát hành hoặc để phát hành trực tiếp qua các phƣơng tiện điện tử. Hoạt động xuất bản là một quá trình đồng bộ bao gồm tổ chức và hoàn thiện bản thảo, in và phát hành xuất bản phẩm. Ở Việt Nam, để có đƣợc xuất bản phẩm nhằm đáp ứng nhu cầu đời sống tinh thần của nhân dân, nâng cao dân trí, đấu tranh chống mọi tƣ tƣởng và hành vi làm tổn hại lợi ích quốc gia, hoạt động xuất bản bắt buộc phải thông qua nhà xuất bản hoặc các tổ chức đƣợc cấp phép xuất bản tài liệu không kinh doanh. Nhƣ vậy, chủ thể đóng vai trò nòng cốt trong hoạt động xuất bản là các nhà xuất bản đƣợc cấp phép hoạt động. Bên cạnh đó, sau khi Luật xuất bản năm 2004 đƣợc ban hành, vai trò của tƣ nhân trong liên kết xuất bản đƣợc thừa nhận về mặt pháp lý. Vai trò của tƣ nhân ngày càng mạnh lên không chỉ ở sự chi phối bằng vốn mà bằng cả sự năng động trong việc tìm kiếm bản thảo, mua bản quyền và tổ chức phát hành. Chính vì vậy, diện mạo thị trƣờng xuất bản phẩm khởi sắc cả về số lƣợng và chất lƣợng. Nội dung và thể loại xuất bản phẩm ngày càng phong phú, đa dạng hơn [4, tr.4]. Hoạt động xuất bản là hoạt động thuộc lĩnh vực văn hóa, tƣ tƣởng thông qua việc sản xuất, phổ biến những xuất bản phẩm đến nhiều ngƣời nhằm giới thiệu tri thức thuộc các lĩnh vực của đời sống xã hội, giá trị văn hóa dân tộc và tinh hoa văn hoá nhân loại. Sản phẩm của hoạt động xuất bản là xuất bản phẩm. Với sự phát triển không ngừng của khoa học – kỹ thuật, sản phẩm của hoạt động xuất bản ngày nay khá đa dạng về mặt hình thức do không chỉ thể hiện dƣới dạng sách in mà còn đƣợc 11 trình bày ở dạng sách điện tử, sách chữ nổi, tranh, ảnh, bản đồ, áp-phích, tờ rời, tờ gấp, các loại lịch, bản ghi âm, ghi hình có nội dung thay sách hoặc minh họa cho sách. 1.1.1.2. Vai trò của hoạt động xuất bản trong công tác tư tưởng của Đảng Công tác tƣ tƣởng là hoạt động có mục đích của một giai cấp, một chính đảng nhằm hình thành, phát triển, truyền bá hệ tƣ tƣởng trong quần húng, thúc đẩy quần chúng hành động vì lợi ích của chủ thể hệ tƣ tƣởng [12, tr.15]. Đảng ta luôn luôn coi trọng công tác xuất bản, xác định đó là một công cụ lợi hại phục vụ công tác tƣ tƣởng, tuyên truyền, cổ động, tập hợp và giáo dục quần chúng, đồng thời tiến công quân thù trong cuộc đấu tranh tƣ tƣởng. Trong nhiều nghị quyết, chỉ thị, Đảng ta khẳng định vai trò không thể thay thế đƣợc của công tác xuất bản, báo chí. Xuất bản là một lĩnh vực hoạt động tƣ tƣởng sắc bén của Đảng, Nhà nƣớc và nhân dân, là một bộ phận quan trọng của nền văn hoá Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, có nhiệm vụ tích luỹ và truyền bá các giá trị tinh thần, góp phần nâng cao dân trí, phát triển văn hoá, xây dựng nền tảng tƣ tƣởng, thế giới quan, nhân sinh quan cách mạng và khoa học của xã hội; xây dựng đạo đức, lối sống và phát triển toàn điện nhân cách con ngƣời Việt Nam; góp phần đào tạo nhân lực, bồi dƣỡng nhân tài, hình thành xã hội học tập. Hoạt động xuất bản phải chăm lo bảo vệ, khẳng định và phát huy các giá trị văn hoá dân tộc, đồng thời mở rộng giao lƣu văn hoá, tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân loại và đấu tranh không khoan nhƣợng với các quan điểm sai trái, lạc hậu [1, tr.2]. Các nhà sáng lập chủ nghĩa Mác-Lênin đều hết sức coi trọng vai trò của sách và công tác xuất bản nói chung trong sự nghiệp cách mạng. Lênin có lần nói: “Không có sách thì không có tri thức, không có tri thức thì không thể có chủ nghĩa cộng sản”. Thông qua các loại hình xuất bản phẩm, hoạt động xuất bản sẽ cung cấp cho ngƣời đọc các thông tin phong phú, đa dạng, phù hợp với quy tắc xã hội, các giá trị văn hóa và đạo lý của dân tộc, phù hợp tiến bộ và sự phát triển của xã hội. Các cuốn sách ở đề tài chính trị, xã hội, các tài liệu học tập chính trị, chuyên đề sẽ 12 cung cấp những tri thức nền tảng của hệ tƣ tƣởng chính trị làm cơ sở cho việc hình thành thế giới quan, nhân sinh quan khoa học và cách mạng cho quần chúng nhân dân; tuyên truyền đƣờng lối, chính sách của Đảng và Nhà nƣớc, đấu tranh với các thông tin phản động của các thế lực thù địch; cổ vũ, động viên quần chúng nhân dân tích cực tham gia giải quyết các nhiệm vụ kinh tế - xã hội của đất nƣớc. Dƣới góc độ chính trị học có thể thấy hoạt động xuất bản giúp tuyên truyền hệ tƣ tƣởng của giai cấp công nhân để hệ tƣ tƣởng đó giữ vai trò chiếm lĩnh, chỉ đạo đời sống tinh thần của nhân dân, cổ vũ các giai cấp lao động đoàn kết xung quanh giai cấp công nhân đấu tranh vì một xã hội công bằng hơn, tốt đẹp hơn, từ đó góp phần củng cố địa vị lãnh đạo của giai cấp công nhân. Ngoài việc tuyên truyền chính trị, hoạt động xuất bản còn thực hiện việc tuyên truyền kinh tế nhằm phổ biến đƣờng lối, chính sách kinh tế của Đảng, tuyên truyền những thành tựu kinh tế, những tri thức mới về khoa học kỹ thuật, những kinh nghiệm mới trong tổ chức sản xuất kinh doanh, xoá đói giảm nghèo, phát triển kinh tế, nhân rộng những điển hình tiên tiến trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội… 1.1.1.3. Chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về xuất bản Trong những năm qua, Đảng và Nhà nƣớc đã có nhiều sự quan tâm đối với hoạt động xuất bản, thể hiện qua các văn bản chỉ đạo và văn bản quy phạm pháp luật đƣợc ban hành nhƣ: Chỉ thị số 42-CT/TW ngày 25/8/2004 của Ban Bí thƣ Trung ƣơng Đảng về nâng cao chất lƣợng toàn diện của hoạt động xuất bản; Thông báo kết luận số 122-TB/TW của Ban Bí thƣ về sơ kết 3 năm thực hiện Chỉ thị 42/CT-TW, Thông báo số 289-TB/TW ngày 04/12/2009 thông báo kết luận của Ban Bí thƣ Trung ƣơng Đảng về xây dựng mô hình tổ chức của nhà xuất bản trƣớc yêu cầu mới; Quyết định số 281-QĐ/TW ngày 26/01/2010 của Ban Bí thƣ quy định về việc chỉ đạo, định hƣớng tƣ tƣởng đối với các vấn đề quan trọng, phức tạp, nhạy cảm trong nội dung xuất bản phẩm; Quyết định số 282-QĐ/TW ngày 26/01/2010 của Ban Bí thƣ quy định trách nhiệm, quyền hạn và việc bổ nhiệm, miễn nhiệm, khen thƣởng và kỷ luật cán bộ lãnh đạo của nhà xuất bản. Ngày 29/12/2016, Ban Chấp hành Trung ƣơng ban hành Thông báo số 19- 13 TB/TW thông báo kết luận của Ban Bí thƣ về việc tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 42 của Ban Bí thƣ khóa IX về nâng cao chất lƣợng toàn diện của hoạt động xuất bản. Theo Ban Chấp hành Trung ƣơng, sau hơn 10 năm thực hiện Chỉ thị số 42, hoạt động xuất bản đã có nhiều chuyển biến tích cực, giữ đƣợc định hƣớng chính trị, thích ứng với cơ chế thị trƣờng, đáp ứng tốt hơn nhu cầu đọc của nhân dân, góp phần xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Nội dung, phƣơng thức lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý hoạt động xuất bản có nhiều đổi mới, kịp thời khắc phục một số hạn chế, bất cập trong thực tiễn hoạt động xuất bản. Tuy nhiên, hoạt động xuất bản còn bộc lộ nhiều khuyết điểm, yếu kém: Chƣa đạt chỉ tiêu về số lƣợng bản sách/ngƣời/năm nhƣ Chỉ thị đề ra; số tác phẩm có giá trị chiếm tỷ lệ chƣa cao, một số hạn chế chậm đƣợc khắc phục. Năng lực, quy mô, trình độ của các nhà xuất bản còn nhiều hạn chế, mô hình tổ chức chƣa phù hợp. Công tác chỉ đạo, quản lý nhà nƣớc về xuất bản trên một số mặt chƣa hiệu quả, nhất là quản lý xuất bản điện tử. Nhiều cơ quan chủ quản chƣa quản lý chặt chẽ, có hiệu lực, hiệu quả nhà xuất bản trực thuộc [10,tr.1]. Mặc dù lĩnh vực xuất bản đƣợc Đảng, Nhà nƣớc hết sức quan tâm nhƣng so với vị trí, vai trò và tính chất của hoạt động xuất bản, thì các chính sách của Nhà nƣớc đối với hoạt động này còn chƣa tƣơng xứng. Vẫn còn nhiều nội dung trong chủ trƣơng của Đảng và Luật xuất bản đối với hoạt động xuất bản chƣa đƣợc cụ thể hóa bằng cơ chế, chính sách của Chính phủ. Các chính sách ƣu đãi, khuyến khích, hỗ trợ hoạt động xuất bản còn thiếu đồng bộ, một số quy định không phù hợp với thực tiễn hoạt động phát hành xuất bản phẩm, gây khó khăn khi triển khai thực hiện. Có chính sách đã đƣợc quy định trong Luật xuất bản, nhƣng đến nay vẫn chƣa đƣợc thực hiện do chƣa có văn bản hƣớng dẫn, hoặc có những chính sách đã đƣợc ban hành nhƣng mức độ hỗ trợ quá ít không tƣơng xứng với vị trí, vai trò của ngành và yêu cầu hƣởng thụ của nhân dân, đặc biệt là tại các địa bàn vùng sâu, vùng xa, miền núi, biên giới và hải đảo. Trong quá trình thực thi, bên cạnh những mặt ƣu điểm, tích cực cũng đã nảy sinh nhiều vấn đề mới trong thực tiễn. Một số quy định trong Luật xuất bản và các văn bản dƣới luật còn thiếu cụ thể, thiếu đồng bộ với một số luật có liên quan, một số 14 quy định không còn phù hợp với thực tiễn hoạt động xuất bản, in và phát hành xuất bản phẩm gây ra những khó khăn, vƣớng mắc trong công tác quản lý nhà nƣớc cũng nhƣ việc chấp hành, thực thi pháp luật. Đã có những điểm không thống nhất giữa Luật xuất bản với một số quy định của Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tƣ, Luật Ngân sách Nhà nƣớc, Luật Cán bộ, công chức,… dẫn đến công tác điều hành, quản lý hoạt động xuất bản và thực thi Luật xuất bản gặp không ít khó khăn,vƣớng mắc. Chính vì vậy, Ban Bí thƣ đã đánh giá một trong các nguyên nhân chủ yếu của khuyết điểm, hạn chế nêu trên là công tác quản lý nhà nƣớc trong lĩnh vực xuất bản chƣa đƣợc triển khai đồng bộ; chƣa có cơ chế, chính sách phù hợp để tạo điều kiện cho hoạt động xuất bản phát triển” [10, tr.1-2]. Để tiếp tục thực hiện tốt Chỉ thị số 42, Ban Bí thƣ yêu cầu: Ban cán sự đảng Bộ Thông tin và Truyền thông nghiên cứu, tham mƣu, đề xuất các giải pháp phù hợp để nâng cao chất lƣợng, hiệu lực, hiệu quả của công tác quản lý nhà nƣớc đối với hoạt động xuất bản; phối hợp với các Bộ: Kế hoạch và Đầu tƣ, Tài chính, Tài nguyên và Môi trƣờng, Xây dựng và ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố rà soát, bổ sung, hoàn thiện chính sách, pháp luật về thuế, tiền thuê nhà đất thuộc sở hữu nhà nƣớc, đầu tƣ và bổ sung vốn cho các nhà xuất bản, sách đặt hàng hằng năm, sách cho đồng bào dân tộc thiểu số, sách phục vụ thông tin đối ngoại, hỗ trợ mua bản thảo chất lƣợng cao, hỗ trợ hoạt động triển lãm, quảng bá sách trong và ngoài nƣớc… [10, tr.2]. 1.1.2. Định hướng chính trị và định hướng chính trị trong lĩnh vực xuất bản 1.1.2.1. Khái niệm định hướng chính trị Định hƣớng chính trị là việc hƣớng đến mục tiêu chính trị của giai cấp, lực lƣợng chính trị trong xã hội. Định hƣớng chính trị gắn với sự ra đời, tồn tại và phát triển của tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, góp phần xây dựng tổ chức ngày càng vững mạnh về chính trị, tƣ tƣởng, tổ chức và đạo đức, không ngừng nâng cao năng lực hoạt động và sức chiến đấu của tổ chức đó. Tổ chức chính trị hoặc tổ chức chính trị - xã hội là mộ tổ chức xã hội tự nguyện, liên minh của những ngƣời cùng tƣ tƣởng, theo đuổi một mục đích chính trị 15 nhất định. Một tổ chức chính trị muốn hoàn thành sứ mệnh của mình thì không thể thiếu định hƣớng chính trị. Định hƣớng chính trị đƣợc thể hiện trong cƣơng lĩnh, tuyên ngôn, điều lệ hoạt động của tổ chức. Định hƣớng chính trị chính là sự tác động có hƣớng đích, có tổ chức của chủ thể (quản lý, lãnh đạo) tới đối tƣợng (bị quản lý, lãnh đạo) để đạt mục tiêu đã đề ra. Hoạt động này là tác động điều khiển có hƣớng đích, có mục tiêu xác định, thể hiện mối quan hệ giữa hai bộ phận đó là chủ thể và đối tƣợng, đều gắn với tổ chức và con ngƣời. Để hoạt động của một tổ chức cũng nhƣ một xã hội ổn định hài hoà và hiệu quả thì bắt buộc cần đến định hƣớng chính trị. Để định hƣớng chính trị cho đối tƣợng, chủ thể định hƣớng thƣờng sử dụng phƣơng pháp động viên, thuyết phục, gây ảnh hƣởng, đề ra nguyên tắc, mô hình, pháp luật, thể chế, quy chế… thông qua việc chỉ đạo, điều hành, tác động trực tiếp đến các cá nhân, nhóm của tổ chức. Về nội dung, định hƣớng chính trị sẽ xác định phƣơng hƣớng, mục tiêu lâu dài, lựa chọn chủ trƣơng chiến lƣợc, xây dựng kế hoạch, sắp xếp tổ chức, chỉ đạo điều hành và kiểm soát tiến trình hoạt động, điều hòa phối hợp các mối quan hệ và động viên thuyết phục con ngƣời. 1.1.2.2. Định hướng chính trị trong lĩnh vực xuất bản Định hƣớng chính trị trong hoạt động xuất bản là nội dung đƣợc Đảng và Nhà nƣớc xác định về mặt nội dung, hình thức, phƣơng pháp phổ biến, địa bàn phát hành… nhằm hƣớng các cơ quan, tổ chức liên quan đến hoạt động xuất bản phải thực hiện nhằm hoàn thành các mục tiêu chính trị đặt ra trong từng thời kỳ, giai đoạn của cách mạng. Ở nƣớc ta, hoạt động xuất bản luôn đƣợc đặt dƣới sự lãnh đạo của Đảng và sự quản lý chặt chẽ của Nhà nƣớc. Cơ quan chỉ đạo về xuất bản ở Trung ƣơng là Ban Tuyên giáo Trung ƣơng; cơ quan chỉ đạo về xuất bản ở địa phƣơng là ban tuyên giáo tỉnh, thành uỷ. Cơ quan quản lý nhà nƣớc về xuất bản ở Trung ƣơng là Bộ Thông tin và Truyền thông; cơ quan quản lý nhà nƣớc về xuất bản ở địa phƣơng là uỷ ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ƣơng (sở thông tin và truyền thông các tỉnh, thành phố đƣợc uỷ quyền). Ban Tuyên giáo 16 Trung ƣơng, Ban cán sự đảng Bộ Thông tin và Truyền thông và các cơ quan đảng, cấp uỷ, tổ chức đảng các cơ quan nhà nƣớc, đoàn thể thƣờng xuyên phối hợp chỉ đạo, quản lý lĩnh vực xuất bản theo yêu cầu đẩy mạnh cải cách hành chính, tăng cƣờng công tác kiểm tra, thanh tra, tạo điều kiện để các bên tham gia hoàn thành tốt nhiệm vụ chung cũng nhƣ nhiệm vụ của từng đơn vị (ban, bộ, ngành, đoàn thể, cơ quan chủ quản); góp phần nâng cao chất lƣợng, hiệu quả công tác lãnh đạo, quản lý hoạt động xuất bản. Trong cuốn sách Tư tưởng Hồ Chí Minh về báo chí xuất bản do Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia xuất bản năm 2010, Chủ tịch Hồ Chí Minh viết: Để tránh đƣợc biết bao bế tắc, sai lầm và biết bao thất bại đau đớn, nếu chúng ta có thể cung cấp cho các đồng chí ấy những kiến thức tối cần thiết về lý luận soi đƣờng, tạo điều kiện dễ dàng cho các đồng chí ấy tiến hành công tác... Và biện pháp duy nhất có hiệu quả để giúp các đồng chí theo phƣơng hƣớng đó là cho xuất bản những quyển sách nhỏ viết về các vấn đề sau đây: 1. Tuyên ngôn Cộng sản; 2. Đảng cộng sản và tổ chức của Đảng; 3. Lịch sử Quốc tế Cộng sản; 4. Lịch sử Đảng… Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng căn dặn: Các tập sách nhỏ ấy phải ngắn, từ ngữ phải rất đơn giản, rất rõ ràng và dễ hiểu đối với quần chúng. Nếu có thể đƣợc, nội dung nên trình bày dƣới dạng câu hỏi và trả lời. Trước khi in, các chú gửi cho Bác xem một số bài. Viết giản dị thôi và phải đúng sự thật. Không được bịa ra… Tƣ tƣởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về xuất bản cũng chính là những định hƣớng chính trị mà hoạt động xuất bản phải tập trung thực hiện lúc bấy giờ đến nay vẫn còn nguyên giá trị thực hiện. Tại Chỉ thị số 42-CT/TW ngày 25/8/2004 của Ban Bí thƣ Trung ƣơng Đảng về nâng cao chất lƣợng toàn diện của hoạt động xuất bản, định hƣớng chính trị cho hoạt động xuất bản là: Sự nghiệp xuất bản là một lĩnh vực hoạt động tƣ tƣởng sắc bén của Đảng, Nhà nƣớc và nhân dân, là một bộ phận quan trọng của nền văn hoá Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, có nhiệm vụ tích luỹ và truyền bá các giá trị tinh thần, góp phần nâng cao dân trí, phát triển văn hoá, xây dựng nền tảng tƣ tƣởng, thế giới quan, nhân sinh quan cách mạng và khoa học của xã hội; xây dựng đạo đức, lối sống và phát triển toàn điện nhân cách con ngƣời Việt Nam; góp phần